Μάθημα 1ο: επιστροφή στα βασικά

Transcript

1 Μάθημα 1ο: βασικά επιστροφή στα Μετά από χρόνια φέτος αποφασίσαμε σαν Σύλλογος να κάνουμε ένα ακόμη μεγάλο βήμα, ένα νέο άνοιγμα στο κοινό. Για να γίνει αυτό έπρεπε ουσιαστικά να πάμε τον χρόνο πίσω στην αρχή, στην αρχή του Συλλόγου μας και να δούμε τι κάναμε τότε και τι σήμερα. Η αλήθεια είναι ότι η διαφορά του τότε με το τώρα είναι τεράστια, και όλα αυτά τα χρωστάμε στον ουρανό, ναι στον ουρανό που η κάθε μας ματιά εκεί πάνω μας προ(σ)καλεί να κοιτάμε ακόμα περισσότερο. Οι εμπειρίες μας όμως είναι τόσο μοναδικές που πιστεύουμε ότι πρέπει μοιράζονται. Αυτό που θέλουμε είναι να δώσουμε κάτι πίσω, και να κάνουμε νέους ανθρώπους (κάθε ηλικίας) να γυρίσουν το βλέμμα τους προς τον ουρανό που τόσο πολύ αγαπάμε. Ακριβώς αυτός είναι και ο στόχος του κύκλου σεμιναρίων Εισαγωγή στην Παρατηρησιακή Αστρονομία.

2 Το πρώτο λοιπόν σεμινάριο έγινε, στην δημοτική βιβλιοθήκη του Δήμου Αθηναίων, στο παλιό φρουραρχείο, εκεί απέναντι από τον Σταθμό Λαρίσης. Το Σαββάτο 1η Δεκεμβρίου μαζευτήκαμε περίπου 85 άνθρωποι κάθε ηλικίας που μόνο στόχο είχαμε να μάθουμε τα βασικά στο πως να κοιτάμε ψηλά. Μάλιστα, κόσμος άρχισε να έρχεται από νωρίς το πρωί και να παίρνει θέση στην αίθουσα των σεμιναρίων.

3 85 συμμετέχοντες και δύο εξαιρετικοί ομιλητές και

4 παρουσιαστές, ο Μάνος Καρδάσης και ο Ορφέας Βουτυράς. Οι δυο τους μας ταξίδεψαν πίσω στον χρόνο για να δούμε πως η τέχνη της παρατήρησης του ουρανού έκανε τους πρώτους πολιτισμούς στην Γη να φτιάξουν τα πρώτα τους ημερολόγια χτίζοντας μεγαλιθικά μνημεία. Αλλά και στο μέλλον για το ποιος θα είναι ο επόμενος πολικός αστέρας σε μερικές χιλιάδες χρόνια αλλά και πως θα είναι οι αστερισμοί στο μέλλον. Αλλά με πιο σημαντικό μήνυμα το πως αυτή η παρατήρηση του ουρανού μας έχει εξελίξει την γνώση μας στην Αστρονομία. Το Σάββατο 1ης Δεκεμβρίου ήταν μια μόνο η αρχή. Μια νέα αρχή για πολλούς νέους αλλά και αρκετούς εμπειρότερους. Ακολουθήστε μας στην συνέχεια αυτού του ταξιδιού που θα αρχίσουμε να εμβαθύνουμε όλο και περισσότερο και να γνωρίζουμε όλο και περισσότερα υπέροχα αντικείμενα του ουρανού. Μην ξεχάσετε το επόμενο μάθημα στις 15 Δεκεμβρίου 2018 Δείτε το πρόγραμμα

5 [Φωτογραφίες Ιάκωβος Στρίκης] Νοέμβριος 2014: μήνας του Ήλιου Θεματικός Ο Νοέμβριος είναι ο θεματικός μήνας του Ήλιου για το Σ.Ε.Α.! Στο πλαίσιο των μαθημάτων και workshop αστρονομίας για το μήνα αυτό, θα παρουσιαστούν τα εξής: 1. Μάθημα θεωρίας με τίτλο Ήλιος, το Άστρο της Ημέρας (Σάββατο 1/11/14 στις 11:00 στη Κεντρική Βιβλιοθήκη του Δήμου Αθηνάιων) 2. Προετοιμασία Workshop (Κυριακή 9/11/14 στις 11:00 στο hackerspace.gr) 3. 1 ο W o r k s h o p ( Κ υ ρ ι α κ ή 1 6 / 1 1 / 1 4 σ τ ι ς 1 1 : 0 0 σ τ ο hackerspace.gr) 4. 2 ο W o r k s h o p ( Κ υ ρ ι α κ ή 2 3 / 1 1 / 1 4 σ τ ι ς 1 1 : 0 0 σ τ ο hackerspace.gr) 5. Μάθημα θεωρίας με τίτλο Αστρική Εξέλιξη (Σάββατο 29/11/14 στις 11:00 στη Κεντρική Βιβλιοθήκη του Δήμου Αθηνάιων)*** *** Το συγκεκριμένο μάθημα είναι παρενθετικό και εισαγωγικό για τον επόμενο μήνα (Δεκέμβρης: Ο μήνας των μεταβλητών), οπότε δε θεωρείται μάθημα του συγκεκριμένου κύκλου, αν και σχετίζεται με αυτόν. Υπενθυμίζουμε ότι τα μαθήματα θεωρίας είναι ελεύθερα και δωρεάν, ενώ για τα workshop απαιτείται δήλωση συμμετοχής (θα ακολουθήσει επόμενο μήνυμα με τη φόρμα συμμετοχής). Επίσης, υπάρχει η δυνατότητα απόδοσης βεβαίωσης συμμετοχής σε όσους το επιθυμούν. Οι προϋποθέσεις που θα πρέπει να πληρούνται είναι:

6 Δήλωση ενδιαφέροντος για τη βεβαίωση στη φόρμα συμμετοχής Παρακολούθηση όλων των μαθημάτων του παραπάνω κύκλου (το μάθημα θεωρίας στις 1/11/14, την προετοιμασία του workshop καθώς και τα αντίστοιχα workshop) Ολοκλήρωση των ασκήσεων που θα ανατεθούν στα workshop Η απόδοση της βεβαίωσης είναι δωρεάν για τα μέλη του Σ.Ε.Α., ενώ υπάρχει ένα ενδεικτικό αντίτιμο των 5 για τα μη μέλη. Κεντρική Βιβλιοθήκη Δήμου Αθηναίων: hackerspace.gr: Θα χαρούμε πολύ να σας δούμε κοντά μας! Αποτελέσματα από συνεργασίες παρατήρησης ολικών εκλείψεων Ηλίου Κατά την διάρκεια του 6ου Πανελλήνιου Συνεδρίου Ερασιτεχνικής Αστρονομίας (Αλεξανδρούπολη, Σεπ 25-27, 2009) παρουσιάστηκε (σε μορφή αφίσας) η εργασία: Ολικές Εκλείψεις Ηλίου Στρίκης Ιάκωβος Μάριος, Χασιώτης Ηλίας, Πιζάνιας Μάριος Η αφίσα αποτελεί μια σύνοψη των παρατηρήσεων και των αποτελεσμάτων από συνεργασίες επαγγελματιών και ερασιτεχνών.

7

8 Φόρμες Οπτικής του Ήλιου Παρατήρησης Παρακάτω θα βρείτε τις φόρμες που διευκολύνουν την κατάθεση των Ηλιακών σας παρατηρήσεων: 1. Ημερήσια φόρμα αναφοράς 2. Μηνιαία (συνολική) φόρμα αναφοράς Μελέτη της ενεργής περιοχής ΝΟΑΑ 0756 (2005) Τέλη Απριλίου αρχές Μαΐου Η ενεργή περιοχή 0756, μεγάλη και πολυσύνθετη ταυτοχρόνως, ήταν ένα υπέροχο θέαμα μέσα από το τηλεσκόπιο αλλά και δια γυμνού οφθαλμού για μεγάλο μέρος της διάβασης της από το ορατό ημισφαίριο του Ηλίου. Αυτό το άρθρο καλύπτει μερικά από τα θέματα που συζητήθηκαν από ερασιτέχνες αλλά και από επαγγελματίες σε ολόκληρο τον κόσμο: Στρίκης 2007 ΝΟΑΑ 0756

9 Φασματοσκοπική ανάλυση του Ηλιακού στέμματος από τις εκλείψεις Στα πλαίσια του 13ου Συνεδρίου της Ένωσης Ελλήνων Φυσικών (Πάτρα, 2010) δημοσιεύτηκε η ακόλουθη εργασία: Φασματοσκοπική ανάλυση των παρατηρήσεων του Ηλιακού στέμματος κατά τις ολικές εκλείψεις Ι.-Μ. Δ. Στρίκης, Αθ. Κουλουμβάκος, Γ. Ξυστούρης Περίληψη Η παρούσα εργασία πραγματεύεται τα αποτελέσματα των πρώτων αναλύσεων των παρατηρήσεων που έγιναν από ερασιτέχνες αστρονόμους κατά την διάρκεια των Ολικών εκλείψεων Ηλίου του 2006 και 2009 που συμπληρώνονται από παρατηρησιακά δεδομένα επαγγελματιών αστρονόμων του Οι παρατηρήσεις αυτές περιλαμβάνουν την αποτύπωση του φάσματος της Ηλιακής Χρωμόσφαιρας και του Ηλιακού Στέμματος, αλλά και απεικόνιση του Ηλιακού Στέμματος στο Ορατό φώς με τεχνικές που μας αποκαλύπτουν λεπτές δομές από το χείλος του Ηλιακού δίσκου μέχρι και πολλές Ηλιακές Ακτίνες μακριά. Τα πρώτα αποτελέσματα των φασματοσκοπικών αναλύσεων δείχνουν μεγάλες και σημαντικές αλλαγές στην ενεργειακή κατάσταση του Ηλιακού στέμματος στην διάρκεια κ αι καταδεικνύουν σημαντική πτώση της θερμοκρασίας αυτού. Επίσης μας δίνουν σημαντικές πληροφορίες για τον τρόπο με τον οποίο η κατάσταση αυτή μεταβάλλεται ενώ ταυτόχρονα η ανάλυση της μορφολογίας του Στέμματος από τις εικόνες του Ολικού φωτός δημιουργούν και νέα επιστημονικά ερωτήματα σε σχέση με την κατά πολύ καθυστερημένη έναρξη του νέου Ηλιακού Κύκλου. (Η πλήρης εργασία σε αρχείο pdf)

10 Κάλεσμα παρατηρητών για την μερική έκλειψη Ηλίου στις 4 Ιανουαρίου 2011 Μερική Έκλειψη Ηλίου 4η Ιανουαρίου 2011 Τομέας Ηλιακών Παρατηρήσεων Σ.Ε.Α. Ομάδα παρατηρήσεων H.E.L.I.O.S. Στρίκης Ιάκωβος Μάριος Στα πλαίσια συνεργασίας μεταξύ των Συλλόγων Ερασιτεχνικής Αστρονομίας ανά την Ελλάδα με ανεξάρτητους Ερασιτέχνες Αστρονόμους αλλά και ομάδες παρατήρησης, ο τομέας Ηλιακών Παρατηρήσεων του Σ.Ε.Α. σε συνεργασία με την ομάδα παρατήρησης Ηλιακών Εκλείψεων H.E.L.I.O.S (Hellenic Eclipse Laboratory for Imaging and Observing the Sun) οργανώνουν ένα πρόγραμμα παρατήρησης σχετικά με την παρατήρηση της Μερικής Έκλειψης Ηλίου στις 4 Ιανουαρίου Στο πρόγραμμα παρατήρησης συμμετέχουν ήδη η Ελληνική ομάδα H.E.L.I.O.S, ο Σ.Ε.Α αλλά και μέλη της A.L.P.O. και της B.A.A. από όλη την Ευρώπη. Στόχος μας είναι η χρονομέτρηση ακριβείας των επαφών της Σελήνης με τον Ήλιο αλλά και η φωτογράφιση σε μεγάλη ανάλυση της προβολής της Σελήνης στον Ηλιακό δίσκο έτσι ώστε να καθοριστεί με ακρίβεια το προφίλ του χείλους της Σελήνης.

11 Για να συμμετέχει κανείς στο παρατηρησιακό αυτό πρόγραμμα πρέπει να πληρεί κάποιες προϋποθέσεις από πλευράς εξοπλισμού παρατήρησης και οργάνων. Τηλεσκόπιο: Για την παρατήρηση του φαινομένου σε όποιο μήκος κύματος και εάν παρατηρούμε, η ελάχιστη εστιακή απόσταση θα πρέπει να είναι 1000mm. Για παρατήρηση του φαινομένου στο Ορατό Φως είναι απαραίτητη η χρήση του φίλτρου Mylar που να δίνει λευκό χρώμα στον Ήλιο όταν τον κοιτάμε μέσα από αυτό. Επίσης το ιδανικότερο θα ήταν να συνδυαστεί με ένα φίλτρο στενού εύρους το οποίο να είναι κεντραρισμένο στα 540nm (Πράσινο). Για την παρατήρηση του φαινομένου σε άλλες συχνότητες όπως η γραμμή του Υδρογόνου ή του Ασβεστίου είναι απαραίτητη η χρήση τηλεσκοπίων αυτού του τύπου με εστιακές αποστάσεις από 1000 μέχρι και 1200mm (μπορεί να την πετύχει κανείς απλά χρησιμοποιώντας έναν Barlow). Απαραίτητο είναι επίσης τα τηλεσκόπια αυτού του τύπου να είναι ρυθμισμένα στην σωστή συχνότητα και όχι λίγο διαφορετικά για να αποκλειστεί όσο το δυνατόν περισσότερο η πιθανότητα να δημιουργηθούν φαινόμενα Artifact στις μετρήσεις μας. Στο κομμάτι της καταγραφής των χρονομετρήσεων των επαφών είναι απαραίτητη η χρήση των ασπρόμαυρης κάμερας όπως οι DMK και Lumenera, είναι σημαντικό να χρησιμοποιηθούν κάμερες αυτού του τύπου λόγο της αυξημένης ευαισθησίας τους αλλά και λόγο της δυνατότητας που έχουν να καταγράφουν 30 ή και 60 καρέ ανά δευτερόλεπτο (fps).

12 Για να γίνει σωστά η καταγραφή του χρόνου επαφών της Σελήνης με τον Ήλιο είναι απαραίτητη η χρήση του προγράμματος καταγραφής LuCam Recorder το οποίο σας επιτρέπει να τραβήξετε αντί για βίντεο, ξεχωριστά καρέ στα οποία καταγράφετε ο ακριβής χρόνος με ακρίβεια ενός χιλιοστού του δευτερολέπτου 1ms. Το πρόγραμμα αυτό μπορεί κανείς να κατεβάσει δωρεάν από εδώ: και να πάρει έναν κωδικό χρήστη ο οποίος όμως θα ισχύει για 30 ημέρες, οπότε προσοχή καθώς θα πρέπει ο κωδικός να ισχύει την ημέρα της έκλειψης για να μπορούμε να εκμεταλλευτούμε όλες τις δυνατότητες που μας παρέχει το πρόγραμμα. Το συγκεκριμένο πρόγραμμα δίνει την επιλογή στον χρήστη να αποθηκεύσει τις εικόνες του σε διάφορες μορφές, εμάς μας ενδιαφέρει να αποθηκευτούν σε μορφή TIF (.tif) το οποίο είναι ασυμπίεστη εικόνα. Επειδή το πρόγραμμα αυτό χρησιμοποιεί το ρολόι του υπολογιστή για την καταγραφή του χρόνου, είναι απαραίτητο να κάνουμε συγχρονισμό του ρολογιού του υπολογιστή μας μέσο internet με το ατομικό ρολόι στην Γερμανία τουλάχιστον το προηγούμενο βράδυ. Τέλος, για την καταγραφή του προφίλ της Σελήνης σε προβολή στην Ηλιακή φωτόσφαιρα θα χρειαστεί κοντά στο μέγιστο να χρησιμοποιήσουμε μία DSLR (κατά προτίμηση της Canon, καθώς τα προγράμματα επεξεργασίας που διαθέτουμε έχουν φτιαχτεί για αυτές τις μηχανές) και τηλεσκόπιο με μεγάλη εστιακή απόσταση έτσι ώστε να δημιουργηθεί ένα μωσαϊκό υψηλής ανάλυσης με αυτές τις εικόνες. Για να μπορέσουμε να χρησιμοποιήσουμε στην έρευνα μας τις

13 συγκεκριμένες εικόνες είναι απαραίτητο να έχουμε ρυθμίσει από πριν την ευαισθησία της DSLR στα 100iso και να χρησιμοποιήσουμε εικόνες RAW έτσι ώστε να μπορέσουμε να εκμεταλλευτούμε τις δυνατότητες των οργάνων μας στο μέγιστο. Μπορείτε να δηλώσετε συμμετοχή στο του συντονιστή του προγράμματος ή στο τηλέφωνο : Για οποιαδήποτε πληροφορία και απορία μπορείτε να επικοινωνήσετε μαζί μας ότι ώρα και να είναι. Καθαρούς Ουρανούς σε όλους Ι.Δ. Στρίκης Σύλλογος Ερασιτεχνικής Αστρονομίας, Elizabeth Observatory of Athens, Ομάδα παρατήρησης H.E.L.I.O.S, =============================== Ακολουθεί η ανακοίνωση και σε μορφή αρχείου pdf: Κάλεσμα παρατηρητών για την έκλειψη 4ης Ιανουαρίου 2011 Το 5ο Πανελλήνιο Συνέδριο Ερασιτεχνικής Αστρονομία Ε: Μια ημέρα με έναν μεγάλο

14 αστροφωτογράφο Το 5ο Πανελλήνιο Συνέδριο Ερασιτεχνικής Αστρονομίας. Τα γεγονότα και η αποτίμηση. (Πάτρα 5-7/10/2007) Ιάκωβος Μάριος Στρίκης Ε. Μία ημέρα με έναν Μεγάλο Αστροφωτογράφο. Εικόνα 1: 1) Ο συγγραφέας (δεξιά) με τον Stefan Seip (μέση) και έναν φίλο. 2) Με τους Thierry Legault και Stefan Seip ένας αστερισμός αστροφωτογράφων. 3) Ο Stefan Seip επί το έργον! Μερικές ημέρες πριν την έναρξη του 5 ου Πανελληνίου Συνεδρίου Ερασιτεχνικής Αστρονομίας μου έγινε ένα ευχάριστο τηλεφώνημα στο κινητό. Όλος έκπληξη άκουσα την φωνή του κ. Παπαλάμπρου, ο οποίος γεμάτος δισταγμό με ρώτησε αν μπορώ να κάνω μια αγγαρεία για το συνέδριο. Η αγγαρεία ήταν να παραλάβω από το αεροδρόμιο τον έναν από τους καλεσμένους μας ομιλητές τον Stefan Seip, έναν από τους μεγαλύτερους αστροφωτογράφους του χώρου και να τον οδηγήσω στην Πάτρα όπου θα γινόταν το συνέδριο. Η απάντηση μου δεν θα μπορούσε να είναι άλλη από ένα ΝΑΙ όλο χαρά, θα περνούσα σχεδόν τέσσερις μέρες με τον Stefan. Η μεγάλη μέρα έφτασε, φτάνουμε στο αεροδρόμιο για να παραλάβουμε τον Stefan. Έξω από τις Αφίξεις άρχισε να μας λούζει ένας κρύος ιδρώτας για το τι θα αντικρίσουμε. Ο χειρότερος μας φόβος ήταν ο έξης: Σκεπτόμασταν τι θα γινόταν

15 αν ο Stefan ήταν ένας γέρος σοβαρός με κουστούμι και γραβάτα σωστή παγοκολόνα. Η αγωνία μεγάλωνε καθώς η ώρα έφτανε στο σημείο 00:00 όπου θα έβγαινε από τις αφίξεις. Η ώρα έφτασε και το θέαμα ήταν ένας νεαρός μελαχρινός που μέσα στην τρελή χαρά μας χαιρετούσε από μακριά όταν διάβασε το όνομα του στην ταμπέλα που είχαμε στα χέρια μας. Μόλις τον χαιρετήσαμε (στα γερμανικά) και του συστηθήκαμε τον ρωτήσαμε αν ήθελε πριν ξεκινήσουμε να πιούμε πρώτα έναν καφέ στο αεροδρόμιο να χαλαρώσει από το ταξίδι. Καθίσαμε λοιπόν και χαλαρώνοντας προσπαθήσαμε να σπάσουμε τον πάγο, τελικά δεν χρειάστηκε καθώς ο ίδιος ήταν ομιλητικότατος και φιλικότατος απέναντι μας ρωτώντας μας διάφορες πληροφορίες για την Ελλάδα και για το συνέδριο. Το ταξίδι για την Πάτρα ξεκίνησε 20 λεπτά περίπου αργότερα με εμένα και τον Stefan στο πίσω κάθισμα να συζητάμε για την Στουτγάρδη και την Αστροφωτογραφία μέσα από τις μεγάλες πόλεις της Ευρώπης. Αίσθηση μου προκάλεσαν δυο γεγονότα που μου ανέφερε για την πόλη του, το ένα ήταν ότι συνολικά μέσα στον χρόνο οι ωφέλιμες νύχτες παρατήρησης (χωρίς δηλαδή σύννεφα) είναι κατά μέσο όρο 40. Ενώ το δεύτερο είναι ότι πριν από περίπου δυο χρόνια, μετά από μια τεράστια καταιγίδα που σάρωσε την πόλη του για περίπου μισή ώρα η διαύγεια του ουρανού αυξήθηκε τόσο ώστε παρά την όλη φωτορύπανση έγινε ορατός όλος μας ο γαλαξίας και μάλιστα μέχρι τις 10 μοίρες από τον ορίζοντα. Μετά από δυόμιση ώρες ταξίδι φτάνουμε επιτέλους στο προάστιο της Πάτρας, Ρίο, με μια σύντομη στάση στο πανεπιστήμιο, για μια σύντομη επαφή με την οργανωτική επιτροπή και αμέσως μετά για φαγητό. Τι πιο κοινό στην Ελλάδα από τα σουβλάκια, όταν ήρθε η ώρα να παραγγείλουμε ο Stefan δήλωσε τυφλή εμπιστοσύνη σε εμένα για το θέμα του φαγητού, δεν ήξερε όμως τι θα του επιφύλασσε η μοίρα. Μια μερίδα γύρος ήταν αρκετή για να καταλάβει ότι βρισκόταν στον παράδεισο και ότι τελικά ήταν περισσότερο Έλληνας παρά Γερμανός. Όταν την είδε μπροστά του γεμάτος έκπληξη, δήλωσε πως μάλλον κάτι δεν πήγαινε καλά με το

16 φαΐ του καθώς αυτή ήταν διπλή μερίδα και ότι αποκλείεται να την φάει. Κατά την διάρκεια του γεύματος συζητήσαμε αρκετά ενδιαφέροντα πάνω στην Αστροφωτογραφία με D SLR μηχανές και τις διαφορές τους με το κλασικό φιλμ, καθώς επίσης για την λήψη και την επεξεργασία τους στον Η/Υ. Μετά λοιπόν από μια Συνεδριακή ημέρα αρκετές μπύρες αλλά και μπόλικα Ελληνικά εδέσματα (γύρο και τζατζίκι) ήρθε η ώρα για το καληνύχτα, φτάνοντας στο ξενοδοχείο δώσαμε ένα ραντεβού για την επόμενη ημέρα το μεσημέρι, ούτε όμως από εκεί έλειπε το Ελληνικό στοιχείο καθώς όταν τον ρωτήσαμε τι ώρα θα ήθελε να τον συναντήσουμε, εκείνος μας απάντησε με την έξης φράση: Νομίζω ότι κάπου στις 2 μμ. θα ήταν καλά αλλά αν αργήσω και λίγο μην παραξενευτείτε εξάλλου εδώ στην Ελλάδα δεν έχετε και την τέλεια φήμη όσον αφορά τα ραντεβού σας. Μια υπέροχη μέρα είχε έρθει στο τέλος της αλλά η γνωριμία μας με τον Stefan δεν έμεινε εκεί καθώς τις επόμενες ημέρες συνεχίσαμε τις απίστευτες συζητήσεις που είχαν να κάνουν κυρίως με την Αστρονομία αλλά και όχι μόνο. Μετά το συνέδριο, ο Stefan δήλωσε πως λυπάται που φεύγει από την Ελλάδα αλλά οι υποχρεώσεις του αυτήν την φορά έβαζαν ένα αναγκαστικό όριο στην επίσκεψή του. Σύντομα όμως, θα επιστρέψει για μια εφ όλης της ύλης ξενάγηση κυρίως στην κουζίνα και τα έθιμα μας. Το ραντεβού λοιπόν ανανεώθηκε για το καλοκαίρι! Το 5ο Πανελλήνιο Συνέδριο Ερασιτεχνικής Αστρονομία Δ:

17 Εργαστήριο παρατήρησης Ηλιακής Το 5ο Πανελλήνιο Συνέδριο Ερασιτεχνικής Αστρονομίας. Τα γεγονότα και η αποτίμηση. (Πάτρα 5-7/10/2007) Ιάκωβος Μάριος Στρίκης Δ. Δύο ώρες παρουσιάζοντας την Ηλιακή παρατήρηση στο Workshop του 5ου Πανελληνίου Συνεδρίου Ερασιτεχνικής Αστρονομίας (Π.Σ.Ε.Α). Εικόνα 1: Μία χαρακτηριστική εικόνα από την παρουσίαση του θέματος της Ηλιακής παρατήρησης στο 5ο Πανελλήνιο Συνέδριο Ερασιτεχνικής Αστρονομίας. (φωτ. Ιάκωβος Στρίκης)

18 Αρκετά χρόνια τώρα ονειρευόμασταν συνέδρια που όχι μόνο θα περιείχαν τις κλασσικές παρουσιάσεις ενός συνεδρίου αλλά και μια πιο προχωρημένη μορφή με τα γνωστά από τα συνέδρια του εξωτερικού WORKSHOP. Δυο χρόνια πριν, στο 4ο Π.Σ.Ε.Α. κατά διάρκεια της καθιερωμένης συνέλευσης των Δ.Σ οι εκπρόσωποι Συλλόγου Ερασιτεχνικής Αστρονομίας (Σ.Ε.Α) είχαν προτείνει δημιουργία αυτών για τα επόμενα συνέδρια καθώς θεωρήσαμε κάτι τέτοιο θα ήταν η φυσική εξέλιξη ενός τέτοιου θεσμού. την του την πως Δεν είναι δυνατόν να ειπωθεί κάτι λιγότερο παρά συγχαρητήρια στην διοργανωτική επιτροπή του συνεδρίου για αυτήν την τομή, καθώς τα workshop έγιναν πραγματικότητα. Ο συγγραφέας λοιπόν, κλήθηκε να συμμετάσχει ώστε έτσι να μεταφέρει την εμπειρία του λόγω της συστηματικής ενασχόλησής του με το αντικείμενο και να παρουσιάσει σε ερασιτέχνες αστρονόμους το πόσο εφικτή αλλά και χρήσιμη είναι η παρατήρηση με πενιχρό εξοπλισμό. Η εμπειρία ήταν απίστευτη καθώς υιοθετήθηκε η τεχνική του πηγαδιού για την μεταφορά των εμπειριών στους συναδέλφους ερασιτέχνες. Η τεχνική αυτή βασίζεται στην πολύ απλή λογική που λέει πως ότι γίνεται στην διάρκεια ενός διαλείμματος αυτό μεταφέρεται και μέσα στην αίθουσα που διεξάγεται και το workshop. Έτσι λοιπόν πέρασαν δυο ώρες συζήτησης με τους παριστάμενους όσον αφορά την δική τους εμπειρία επάνω στην Ηλιακή Παρατήρηση, το πόσο επηρεάζει ο Ήλιος την ζωή πάνω στον πλανήτη Γη αλλά και σε ποίους τομείς οι ερασιτέχνες μπορούν να συμβάλουν στην επιστημονική γνώση. Ο γράφων πιστεύει πως ο μόνος τρόπος για να διαπιστωθεί το ποσοστό επιτυχίας των workshop είναι η αναμονή ώστε να φανεί το πόσοι από τους συμμετέχοντες θα ασχοληθούν πραγματικά με το αντικείμενο για το οποίο πληροφορήθηκαν κατά διάρκεια τους.

19 Ανταπόκριση από το 2nd Solar Orbiter Workshop 2nd Solar Orbiter Workshop Athens, Greece, October 2006 Εικόνα 1. Οι σύνεδροι υπό την σκιά της Ακρόπολης. Από τις 16 Οκτωβρίου και για μία εβδομάδα η Αθήνα έζησε στους ρυθμούς της παρατήρησης του Ηλίου (από διαστημοσυσκευές) καθώς διεξαγόταν το 2ο παγκόσμιο εργαστήριο για την διαστημική αποστόλη Solar Orbiter η οποία υπολογίζεται ότι θα εκτοξευθεί το 2012 με 2015 και θα κοιτάξει τον Ήλιο από τόσο κοντά όσο δεν τον έχουμε ξαναδεί ποτέ. Την τοπική οργανωτική επιτροπή πλαισίωναν οι εξής :

20 Κ. Τσίγκανος, Ι. Δαγκλής, Ε. Δάρα, Γ. Γοντικάκης, Ξ. Μουσσάς, Σ. Πατσουράκος, Μ. Ζούλιας. Παράλληλα η επιστημονική οργανωτική επιτροπή απαρτιζόταν από τους : E. Marsch, R. Marsden, K. Tsiganos, E. Antonycci, R. Harrison, A. Nordlund, T. Appourchaux, J.-F. Hochedez, S. Solanki, P. Boschler, T. Horbury, A. Szabo, R. Bruna, C. Keller, A. Vourlidas, M. Carlosson, R.Lin, R. Wimmer-Schweingruber, B. Fleck, M. Maksimovic, L. Harra, V. Martinez-Pillet. Η θεματολογία του συνεδρίου χωριζόταν στους εξής τομείς : 1) Status of Solar Orbiter Mission and related activities. 2) Properties, dynamics and interactions of plasma, fields and particles in the near-sun heliosphere. 3) Links between heliosphere. the solar surface, corona and inner 4) Exploration, at all latitudes, of the energetics, dynamics and fine-scale structure of the Sun s magnetized atmosphere. 5) Probing the solar dynamo by observing the Sun s highlatitude field, flows and sesmic waves. Το συνέδριο άνοιξε με ομιλία, χαιρετισμό, ο κ. Κανάρης Τσίγκανος και αμέσως μετά ξεκίνησαν οι διαδικασίες του workshop με την πρώτη μέρα να κυριαρχούν οι καλεσμένοι ομιλητές από την διεθνή αστρονομική κοινότητα. Μία ξεχωριστή παρουσίαση ήταν αυτή (από κοινού) των Chuan-Yi Tu, Rainer Schwenn, Eric Donovian, Jing-Song Wang, Li-Dong Xia και YoungWei Zhang για το πρόγραμμα KuaFu που αναπτύσσεται παράλληλα με το Solar Orbiter και είναι μία συνεργασία της Κίνας, της Γερμανίας και του Καναδά.

21 Εικόνα 2. Ο κ. Κανάρης Τσίγκανος κατά την διάρκεια των χαιρετισμών. Αμέσως μετά ακολούθησε το πρώτο γεύμα του συνεδρίου στο οποίο όλοι οι συμμετέχοντες είχαν την ευκαιρία για μία πρώτη γνωριμία μεταξύ τους αλλά και να συζητήσουν για διάφορα θέματα. Στην συνέχεια, ακολούθησε το δεύτερο μέρος της πρώτης συνεδρίας με ένα θέμα που ενδιέφερε αρκετά όλους τους παρευρισκομένους. Ο κ. Eckrart Marsch μας παρέθεσε τις μέχρι τώρα γνώσεις τις οποίες έχει αποκομίσει η επιστημονική κοινότητα από τις μέχρι σήμερα διαστημικές αποστολές που αφορούσαν τον Ήλιο βάσει της εργασίας του με τίτλο: Status of knowledge after Helios, Ulysses and SOHO of the microstate of the coronal and solar-wind plasma. Οι εργασίες της πρώτης ημέρας του συνεδρίου έληξαν με επίσκεψη και ξενάγηση στους χώρους του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών όπου υπήρχε άφθονο κρασί και άλλα εδέσματα προς τέρψιν των συνέδρων επισκεπτών.

22 Εικόνα Η βιβλιοθήκη του Αστεροσκοπείου του λόφου των Νυμφών στο Θησείο. 2. Άποψη των συνέδρων οι οποίοι κατευθύνονται προς το Θησείο. Η δεύτερη ημέρα του συνεδρίου ξεκίνησε με αρκετά μεγάλο ενδιαφέρον από όλες τις απόψεις. Ήταν μία ημέρα που κυρίως αναφέρθηκαν και αναπτύχθηκαν θέματα εξοπλισμού του Solar Orbiter από αντιπροσώπους κατασκευαστικών εταιριών αλλά και από επιστήμονες που εξέθεσαν την γνώμη τους για τον εξοπλισμό που θα πρέπει να φέρει η διαστημική Αποστόλη και σε τι θα χρησιμεύσει το κάθε όργανο. Σε αυτόν τον ρυθμό συνεχίστηκαν και οι επόμενες ημέρες του συνεδρίου. Από τις ομιλίες αυτές μας φάνηκαν ιδιαιτέρως ενδιαφέρουσες οι παρακάτω: 1) Viewing Structure in Coronal Images ( Huw Morgan ) Ο κ. Morgan μας παρουσίασε έναν πολύ απλό τρόπο επεξεργασίας ψηφιακών εικόνων του S.O.H.O. με μια διαδικασία που έμοιαζε πολύ με την λειτουργία του πασίγνωστου στους ερασιτέχνες Registax, όμως με πολύ καλύτερα αποτελέσματα. Παράλληλα υπήρξε και προσωπική επαφή με τον συγγραφέα του παρόντος κατά την διάρκεια του συνεδρίου με κύριο θέμα συζήτησης την Ολική Έκλειψη Ηλίου στις 29 Μαρτίου του 2006 την οποία ο κ. Morgan παρατήρησε από την Λιβύη με αποστολή η οποία είχε ως στόχο να φωτογραφήσει το Ηλιακό Στέμμα στο Υπέρυθρο.

23 Εικόνα 4. Ο Huw Morgan κατά την διάρκεια της ομιλίας του. 2) Status of Knowledge on Solar Fine-Scale Structure ( Spiro K. Antiochos ) Ο κ. Antiochos μας παρέθεσε μια σειρά από πληροφορίες που μας προσέφεραν οι τελευταίες Ηλιακές διαστημικές αποστολές σχετικά με τους μεγάλης κλίμακας σχηματισμούς του Ηλιακού Στέμματος και την σχέση αυτών με άλυτα επιστημονικά προβλήματα. Στο τέλος της ομιλίας του μας παρέθεσε και μερικές προτάσεις για παρατηρησιακά σχέδια του μέλλοντος. 3) Helioseismology : Science Requirements and observational Strategies ( L.Gizon ) Ο κ.gizon από το ινστιτούτο Max Plank της Γερμανίας παρέθεσε μια υπέροχη από όλες τις πλευρές ομιλία, σχετικά με τις βασικές επιστημονικές απαιτήσεις για την Ηλιοσεισμολογία και πιο συγκεκριμένα για την τοπική Ηλιοσεισμολογία σε μικρής κλίμακας επίπεδο 4) Observing the He II off-limb corona from Sollar Orbiter ( S.Giordano, S.Mancuso, L.Abbo, S.Fineschi )

24 Μία καταπληκτική ομιλία με θέμα την παρατήρηση σχηματισμών του Ηλιακού Στέμματος κοντά στο χείλος του Ηλιακού δίσκου στην γραμμή του Ήλιου ΙΙ ( He II ) καθώς επίσης γιατί είναι σημαντικές οι παρατηρήσεις σε αυτό το μέρος του φάσματος όπως επίσης και την χρησιμότητα αυτών για την κατανόηση κάποιων φαινομένων του Στέμματος. Απολογισμός του συνεδρίου. Μπορεί κανείς να πει σε αυτό το σημείο, ότι αυτό το συνέδριο ήταν μία έντονη εμπειρία από όλες τις πλευρές. Από επιστημονικής απόψεως περιείχε τα πάντα, από επεξεργασία ψηφιακής φωτογραφίας μέχρι και θέματα σχετικά με τον πιθανό εξοπλισμό που θα φέρει μαζί του το Solar Orbiter. Από πλευράς διοργάνωσης ήταν απλά κάτι πρωτόγνωρο για την ιστορία των συνεδρίων στην Ελλάδα καθώς από κάθε άποψη δεν θα μπορούσε να είναι καλύτερο. Ειδικά το μέρος των εισηγήσεων ήταν τόσο σωστά οργανωμένο, ώστε στο τέλος έμενε όχι μόνον χρόνος για ερωτήσεις αλλά και για περαιτέρω συζήτηση με τους συνέδρους πάνω στο εκάστοτε θέμα. Είθε κάποια στιγμή τα συνέδρια των Ερασιτεχνών Αστρονόμων στην Ελλάδα να φτάσουν σε αυτό το επίπεδο οργάνωσης και απόδοσης.

25 Εικόνα 5. Άλλα στιγμιότυπα από το συνέδριο του Solar Orbiter. 1 και 3. Από την διαδικασία εγγραφής. 2. Ο κ. Τσίγκανος κατά την διάρκεια των χαιρετισμών. 4. Ο κ. Μουσσάς φωτογραφίζοντας τους συνέδρους κατά την διάρκεια της εκδρομής.