Γνωμοδότηση της Ευρωπαϊκής Οικονομικής και Κοινωνικής Επιτροπής με θέμα «Η πολιτική πολυγλωσσίας της ΕΕ» (πρόσθετη γνωμοδότηση) (2011/C 48/18)

Transcript

1 C 48/102 Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης Γνωμοδότηση της Ευρωπαϊκής Οικονομικής και Κοινωνικής Επιτροπής με θέμα «Η πολιτική πολυγλωσσίας της ΕΕ» (πρόσθετη γνωμοδότηση) (2011/C 48/18) Μόνη εισηγήτρια: η κ. LE NOUAIL MARLIERE Στις 19 Ιουλίου 2009 και σύμφωνα με το άρθρο 29, σημείο Α, των διατάξεων εφαρμογής του Εσωτερικού Κανονισμού της, η Ευρωπαϊκή Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή αποφάσισε να εκπονήσει πρόσθετη γνωμοδότηση με θέμα: «Η πολιτική πολυγλωσσίας της ΕΕ». Το ειδικευμένο τμήμα «Απασχόληση, κοινωνικές υποθέσεις, δικαιώματα του πολίτη», στο οποίο ανατέθηκε η προετοιμασία των σχετικών εργασιών της ΕΟΚΕ, υιοθέτησε τη γνωμοδότησή του στις 9 Ιουλίου Κατά την 465 η σύνοδο ολομέλειάς της, της 15ης και 16ης Σεπτεμβρίου 2010 (συνεδρίαση της 15ης Σεπτεμβρίου 2010), η Ευρωπαϊκή Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή υιοθέτησε, με 145 ψήφους υπέρ, 2 ψήφους κατά και 5 αποχές, την ακόλουθη γνωμοδότηση. 1. Εισαγωγή 1.1 Κατά τα τελευταία έτη, η Ευρωπαϊκή Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή εκπόνησε δύο γνωμοδοτήσεις απευθυνόμενες προς τα ευρωπαϊκά θεσμικά όργανα σχετικά με την ευρωπαϊκή στρατηγική για την πολυγλωσσία: 1) η πρώτη με τίτλο «Ένα νέο στρατηγικό πλαίσιο για την πολυγλωσσία» αφορούσε την εκπόνηση νέας στρατηγικής που είχε παρουσιάσει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή το 2005 ( 1 ) 2. Η πολυγλωσσία στην Ευρώπη: περιγραφή της κατάστασης 2.1 Το Συμβούλιο Παιδείας, Νέας Γενιάς και Πολιτισμού της 21ης Νοεμβρίου 2008 είχε εγκρίνει συμπεράσματα σχετικά με την προαγωγή της πολιτισμικής ποικιλομορφίας και του διαπολιτισμικού διαλόγου στις εξωτερικές σχέσεις της Ένωσης και των κρατών μελών της, καθώς και ψήφισμα σχετικά με την ευρωπαϊκή στρατηγική για την πολυγλωσσία ( 3 ). 2.2 Η Επιτροπή και το Συμβούλιο είχαν αποδεχθεί πολλές από τις προτάσεις που είχε υποβάλει η Ευρωπαϊκή Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή: 2) η δεύτερη αποτελούσε απάντηση σε αίτημα διερευνητικής γνωμοδότησης του Επιτρόπου L. Orban με ημερομηνία 4 Φεβρουαρίου 2008, ενόψει της εκπόνησης από την Επιτροπή ανακοίνωσης με θέμα «Πολυγλωσσία: πλεονέκτημα για την Ευρώπη και κοινή δέσμευση» ( 2 ). 1.2 Η πολιτική της πολυγλωσσίας αποτελεί μία από τις πολιτικές προτεραιότητες της ΕΟΚΕ και του προγράμματος της Προεδρίας της για το διάστημα , δεδομένου του γεγονότος ότι συνεισφέρει στη βελτίωση της ανταγωνιστικότητας της οικονομίας, στην πραγμάτωση των στόχων της στρατηγικής της Λισσαβώνας και στην ενίσχυση της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης μέσω του διαπολιτισμικού διαλόγου («ενότητα στην πολυμορφία»). προώθηση της πολυμορφίας των χρήσεων και της προσφοράς διδασκαλίας προώθηση της διαπολιτισμικότητας και των γλωσσών των μεταναστών διάδοση των ευρωπαϊκών γλωσσών στις πολιτιστικές σχέσεις με τις τρίτες χώρες προώθηση της διά βίου μάθησης και της πολυμορφίας στον οικονομικό τομέα και στις επιχειρήσεις 1.3 Η πολιτική της πολυγλωσσίας που καθορίστηκε το 2006 βρίσκεται σε φάση ανάπτυξης και υλοποίησης η παρούσα πρόσθετη γνωμοδότηση έχει ως στόχο, συνεπώς, να παρακολουθήσει τις εξελίξεις στο θέμα και τα μέτρα που έλαβε η Επιτροπή και, ειδικότερα, η ΓΔ EAC, καθώς και να συμπληρώσει και να επικαιροποιήσει τις γνωμοδοτήσεις της ΕΟΚΕ, ιδίως σχετικά με τη διά βίου εκπαίδευση, την εκπαίδευση των ενηλίκων, την απασχόληση και τον μακροπρόθεσμο οικονομικό, πολιτισμικό και κοινωνικό αντίκτυπο. ( 1 ) COM(2005) 596, ΕΕ C 324, , σ. 68. ( 2 ) COM(2008) 566, ΕΕ C 77, , σ υποστήριξη της μετάφρασης και της διερμηνείας. 2.3 Έκτοτε, η Επιτροπή έχει θέσει σε λειτουργία δύο πλατφόρμες διαβούλευσης: η πρώτη αφορά τις ενώσεις και τις ΜΚΟ που δραστηριοποιούνται στον τομέα της παιδείας και του πολιτισμού και η δεύτερη τα οικονομικά συμφέροντα, στην οποία συμμετέχουν κοινωνικοί εταίροι και πανεπιστήμια ( 4 ), καθώς και η ΕΟΚΕ ως παρατηρητής. ( 3 ) ΕΕ C 320, , σ. 1. ( 4 ) «Πλατφόρμα των επιχειρήσεων για την πολυγλωσσία».

2 Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης C 48/ Από την πλευρά τους τα συνδικάτα έχουν διοργανώσει ή συμμετάσχει σε διάφορες πρωτοβουλίες από το 2006: συνεδριάσεις για τη χρήση των γλωσσών στην εργασία, δικαστικές αποφάσεις για τον σεβασμό του δικαιώματος εργασίας στην γλώσσα του καθενός και κατά των διακρίσεων, συνεργασίες προσανατολισμένες προς τη γαλλοφωνία (δημιουργία γαλλόφωνης ηλεκτρονικής πύλης με τους εργαζόμενους στον τομέα της αεροναυπηγικής του Κεμπέκ). 2.5 Η Επιτροπή συγκέντρωσε πολυάριθμες απαντήσεις τοπικών και επαγγελματικών συνδικαλιστικών οργανώσεων (8) στις δημόσιες διαβουλεύσεις της, εντούτοις δεν είχε ποτέ, έως το 2009, προτείνει στην Ευρωπαϊκή Συνομοσπονδία Συνδικάτων (CES/ETUC) διαβούλευση με τυπική και επίσημη μορφή. 2.6 Η ΕΟΚΕ συμμετείχε στην Ευρωπαϊκή Διάσκεψη για την Πολυγλωσσία που διοργανώθηκε στο Βερολίνο τον Ιούνιο του 2009 από το Ευρωπαϊκό Παρατηρητήριο για την Πολυγλωσσία, δίκτυο επιχειρήσεων και πανεπιστημίων. Η Ευρωπαϊκή Συνομοσπονδία Συνδικάτων (CES) και κοινωνικοί εταίροι των επιμέρους κλάδων συμμετείχαν επίσης στη διάσκεψη αυτή. 2.7 Σε εθνικό επίπεδο, μπορούμε να αναφέρουμε την ετήσια έκθεση σχετικά με την απασχόληση και τη γαλλική γλώσσα που παρουσίασε στο Κοινοβούλιο ο Γάλλος Υπουργός Πολιτισμού και Επικοινωνίας, στο πλαίσιο του Νόμου ( 5 ) που προβλέπει την εξέταση της κατάστασης όσον αφορά τα γαλλικά σε εθνικό επίπεδο και την παρουσία των γαλλικών εντός των διεθνών οργανισμών. Η έκθεση του 2009 αξιολογεί την κατάσταση όσον αφορά τα γαλλικά στα θεσμικά όργανα της ΕΕ και στους διεθνείς οργανισμούς που εδρεύουν στην Αφρική. Αναφέρεται επίσης στη χρήση των γαλλικών και στην πολυγλωσσία στις δημόσιες υπηρεσίες, στην εργασία και στις γλωσσικές στρατηγικές των επιχειρήσεων, στην κοινωνική ζωή, στην επιστημονική κοινότητα, ενώ αναφέρεται επίσης στον αναλφαβητισμό, στην ενσωμάτωση των μεταναστών και στην εκπαίδευση των μισθωτών από διάφορους δημόσιους και ιδιωτικούς κλάδους. 2.8 H CES θα δρομολογήσει σχέδιο χρηματοδότησης μιας μελέτης για την αξιολόγηση και με την ευκαιρία αυτή θα δημιουργήσει ομάδα εργασίας («Task Force») με θέμα «γλώσσες και συνθήκες εργασίας» που θα σχετίζεται με διάφορες πτυχές χρήσης της γλώσσας στην εργασία: ένωση των εργαζομένων της γνώσης, των καθηγητών και όσων ασχολούνται με τη διδασκαλία ενηλίκων, αλλά και των διερμηνέων, των μεταφραστών και των επιστημόνων όσον αφορά τις συγκεκριμένες ή γενικού ενδιαφέροντος διεκδικήσεις τους υπεράσπιση της χρήσης της εθνικής γλώσσας στην εργασία και του αναλογικού σεβασμού που δεν οδηγεί σε διακρίσεις των κριτηρίων γνώσης ξένων γλωσσών στην απασχόληση μελέτη του οικονομικού οφέλους που αποκομίζουν τα κράτη των οποίων η γλώσσα χρησιμοποιείται συχνότερα σε υπερεθνικό επίπεδο ( 5 ) Νόμος της σχετικά με τη χρήση της γαλλικής γλώσσας. ενίσχυση των δικαιωμάτων φορέων όπως οι ευρωπαϊκές επιτροπές επιχειρήσεων, οι οποίες διαθέτουν έως σήμερα μόλις 20 περίπου ώρες ετησίως για γλωσσική κατάρτιση επικέντρωση στις πτυχές της ασφάλειας των εργαζομένων και των χρηστών όσον αφορά τα μέσα που τίθενται στη διάθεσή τους και των απαιτήσεων των εργοδοτών σχετικά με την αναγνώριση των προσόντων, τις γλωσσικές ικανότητες και τους αντίστοιχους μισθούς. 2.9 Η Επιτροπή (ΓΔ EAC) δημοσίευσε κλειστή πρόσκληση εκδήλωσης ενδιαφέροντος, απευθυνόμενη μόνο στους συμμετέχοντες στις πλατφόρμες διαβούλευσης που έχει δημιουργήσει, προκειμένου: να υποστηριχθούν τα σχέδια που αφορούν υπηρεσίες σε επιχειρήσεις να καταγραφούν τα προγράμματα κατάρτισης που είναι αναγκαία για την ενίσχυση των γλωσσικών ικανοτήτων, την ανάπτυξη ορθών πρακτικών και τη διατύπωση συγκεκριμένων προτάσεων να αναπτυχθούν προγράμματα που επιτρέπουν την ενίσχυση της ενσωμάτωσης «μειονεκτικών» ομάδων, όπως είναι οι μετανάστες, όσοι εγκαταλείπουν πρόωρα το εκπαιδευτικό σύστημα και οι ηλικιωμένοι να διαδοθούν μέθοδοι εκμάθησης και πρότυπα που βασίζονται στις νέες τεχνολογίες γενικότερα, να συγκεκριμενοποιηθούν τα μέτρα που περιλαμβάνονται στη στρατηγική της και στις συστάσεις του Συμβουλίου Είναι απογοητευτικό το γεγονός ότι όλα τα έγγραφα εργασίας των συμβουλευτικών πλατφορμών και της πρόσκλησης εκδήλωσης ενδιαφέροντος για την προώθηση της πολυγλωσσίας δημοσιεύονται σε μία μόνο γλώσσα. Σύσταση αριθ. 1 προς την Επιτροπή: Η Επιτροπή θα πρέπει να δώσει το παράδειγμα, να φανεί αποτελεσματική και να επιδείξει κάποιον βαθμό συνοχής στη στρατηγική της για την προάσπιση και την προώθηση της πολυγλωσσίας σε όσο το δυνατόν περισσότερους πολίτες, σεβόμενη τα θεμελιώδη δικαιώματα των συμμετεχόντων στις συμβουλευτικές πλατφόρμες που δημιούργησε, οι οποίες αποτελούνται από εκπροσώπους οργανώσεων της κοινωνίας των πολιτών και/ή των κοινωνικών εταίρων πιο συγκεκριμένα, οφείλει να τους επιτρέψει να εργάζονται προφορικώς και εγγράφως στη γλώσσα τους ή σε μία από τις γλώσσες της Ένωσης ( 6 ) και, για τον λόγο αυτόν, να επιλέξει τρεις ή τέσσερεις τουλάχιστον γλώσσες διαμεσολάβησης (langues pivots), περιλαμβανομένης μίας τουλάχιστον γλώσσας κράτους μέλους των διευρύνσεων του 2004 και του ( 6 ) Άρθρο 22 του Χάρτη των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων: «Η Ένωση σέβεται την πολιτιστική, θρησκευτική και γλωσσική πολυμορφία».

3 C 48/104 Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης Η Επιτροπή δημοσίευσε επίσης τον οδηγό 2010 του προγράμματος για την εκπαίδευση και τη διά βίου μάθηση ( 7 ), του οποίου ο ειδικός στόχος αριθ. 7 αποσκοπεί στην προώθηση της εκμάθησης γλωσσών και της γλωσσικής πολυμορφίας. Το πρόγραμμα αυτό εμπεριέχει τέσσερα τομεακά προγράμματα: COME NIUS, που αφορά τη σχολική εκπαίδευση, ERASMUS, για την ανώτατη εκπαίδευση, LEONARDΟ DΑ VINCI, για την επαγγελματική κατάρτιση και GRUNDTVIG για την εκπαίδευση ενηλίκων, με ποικίλες εγκάρσιες πτυχές, εκ των οποίων η κύρια δραστηριότητα αριθ. 2 αφορά τις γλώσσες. Πέραν των κρατών μελών της ΕΕ, το πρόγραμμα είναι ανοικτό στον ΕΟΧ, στην Τουρκία, στις υπερπόντιες χώρες και εδάφη, στη Δημοκρατία της Κροατίας και στην ΠΓΔΜ στο πλαίσιο δραστηριοτήτων που αφορούν τη φάση των προπαρασκευαστικών μέτρων, καθώς και σε τρίτα κράτη-εταίρους υπό την Ευρωπαϊκή Πολιτική Γειτονίας ή κράτη που έχουν «ιδιαίτερη προτεραιότητα στο πλαίσιο ανάπτυξης στρατηγικού διαλόγου πολιτικής στην εκπαίδευση και την κατάρτιση ή την πολυγλωσσία». Η ΕΟΚΕ αποδίδει μεγάλη σημασία σε ένα ολοκληρωμένο πλαίσιο αναφοράς και εξασφάλισης της ποιότητας της διά βίου κατάρτισης και προτρέπει τις οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών να συμβουλευθούν το πρώτο μέρος του οδηγού που διατίθεται. Αναμένει με ενδιαφέρον το δεύτερο μέρος για να λάβει γνώση των κονδυλίων που διατίθενται για την πολυγλωσσία, όσον αφορά το ποσοστό και το ποσό αυτών. Σύσταση αριθ. 2: Η ΕΟΚΕ επισημαίνει για πολλοστή φορά στην Επιτροπή ότι παρά τις δεδομένες βελτιώσεις σε σχέση με προηγούμενα προγράμματα, μια σφαιρική θεώρηση θα συνεισέφερε στη βελτίωση της κατανόησης του οδηγού πρόσβασης στα προγράμματα και στις διαδικασίες οι τελευταίες παραμένουν περίπλοκες και ελάχιστα ευνοούν τη συμμετοχή των οργανισμών που έχουν μικρότερες δυνατότητες διαδικαστικής προετοιμασίας και που δύνανται, ανεξαρτήτως του μεγέθους και των διοικητικών δυνατοτήτων τους, να φανούν χρήσιμοι στους προσδιορισθέντες δικαιούχους όσον αφορά θέματα εμπειρίας και καινοτομίας. Ορισμένα δημόσια εκπαιδευτικά ιδρύματα καταγγέλλουν επίσης τους διαδικαστικούς ή οργανωτικούς περιορισμούς που δεν είναι κατάλληλα προσαρμοσμένοι στις ελλείψεις διοικητικών μέσων, τις οποίες αντιμετωπίζουν, καθώς και την ανεπάρκεια των κονδυλίων που διατίθενται από τα προγράμματα για την κατάρτιση νέων διερμηνέων (κινητικότητα, απόκτηση στοιχειώδους επαγγελματικής εμπειρίας) ή των εκπαιδευτών τους Στην έκθεση του Ευρωπαϊκού Ελεγκτικού Συνεδρίου σχετικά με το οικονομικό έτος 2008 ( 8 ) καταγράφεται η διάθεση εκατομμυρίων ευρώ από τα ευρωπαϊκά ταμεία για την παιδεία, τον πολιτισμό, περιλαμβανομένης και της πολυγλωσσίας, με κεντρική διαχείριση (ευρωπαϊκή υπηρεσία) και αποκεντρωμένη διαχείριση (εθνικές υπηρεσίες), καθώς και η διεξαγωγή διαφόρων άμεσων ή δευτερευόντων ελέγχων, λόγω του μεγάλου αριθμού άμεσων δικαιούχων, χωρίς ωστόσο να προσδιορίζεται το μέρος που αφορά την πολυγλωσσία. Συνεπώς, είναι δύσκολο, αν όχι αδύνατο, να γνωρίζουμε τα αντίστοιχα ευρωπαϊκά και εθνικά μερίδια ή το σύνολο των οικονομικών προσπαθειών που έχουν αφιερωθεί στις διάφορες πτυχές της ευρωπαϊκής στρατηγικής για την πολυγλωσσία. Για τον λόγο αυτόν η στρατηγική δεν μπορεί να αξιολογηθεί ούτε εκ των προτέρων ούτε εκ των υστέρων και αυτό αποτελεί αδυναμία, τη διόρθωση της οποίας θα έπρεπε η Επιτροπή να σχεδιάζει ήδη από τώρα. Σύσταση αριθ. 3: κατάρτιση σαφούς πίνακα της κατάστασης των ειδικών προσπαθειών που έχουν εγγραφεί στον προϋπολογισμό και υλοποιηθεί για την πολυγλωσσία, σε ευρωπαϊκό και σε εθνικό επίπεδο αντιστοίχως. 3. Πολιτική και πολυγλωσσία στην ΕΟΚΕ ( 7 ) htm - Πρόγραμμα για την παιδεία και τη διά βίου εκπαίδευση. ( 8 ) ΕΕ C 269, ( 9 ) της Η ΕΟΚΕ και η ΕτΠ στο πλαίσιο των κοινών τους υπηρεσιών διαθέτουν δική τους υπηρεσία μετάφρασης (με ποσοστό εξωτερικής ανάθεσης, έως τώρα, περίπου 4 έως 6 %) και προσφεύγουν στις διοργανικές υπηρεσίες της Επιτροπής όσον αφορά τη διερμηνεία (ΚΥΔΣ), η οποία χρησιμοποιεί, σε ποσοστό 49 έως 52 %, διερμηνείς που είναι ελεύθεροι επαγγελματίες και δεν αποτελούν υπαλλήλους διοίκησης, προκειμένου να αντιμετωπίζει τις εποχιακές διακυμάνσεις και να λαμβάνει υπόψη τη συχνότητα των αιτήσεων παροχής υπηρεσιών για κάθε όργανο. 3.2 Η ΕΟΚΕ και η ΕτΠ έχουν υπογράψει έκαστη μια Συμφωνία Επιπέδου Υπηρεσίας (Service Level Agreement SLA) που διευκρινίζει τους όρους διάθεσης των διερμηνέων από την ΚΥΔΣ, τα κριτήρια για την κοστολόγηση των εν λόγω υπηρεσιών καθώς και τις υποχρεώσεις των δύο μερών. Οι όροι απασχόλησης και οι απολαβές των διερμηνέων που είναι εξωτερικοί συνεργάτες ρυθμίζονται από μια διοργανική σύμβαση που έχει συναφθεί μεταξύ των ενδιαφερομένων ευρωπαϊκών θεσμικών οργάνων αφενός και της Διεθνούς Ένωσης Διερμηνέων Συνεδριάσεων (AIIC) αφετέρου. 3.3 Οι κοινές υπηρεσίες των δύο Επιτροπών, προκειμένου να καλύψουν τις πρόσθετες γλωσσικές ανάγκες που είχε ως αποτέλεσμα η προσθήκη 11 νέων επισήμων γλωσσών (462 δυνατοί συνδυασμοί), έθεσαν σε εφαρμογή ένα καθεστώς γλωσσών διαμεσολάβησης ( 9 ) μετά τις διευρύνσεις του 2004 και του Εκτός των άλλων, οι Γενικοί Γραμματείς των δύο Επιτροπών ενέκριναν στις 25 Μαΐου 2010 έναν κώδικα δεοντολογίας για τη μετάφραση, ο οποίος επιτρέπει, λαμβάνοντας υπόψη τον ειδικό χαρακτήρα των εγγράφων που συντάσσονται από τις αντίστοιχες συνελεύσεις και υπηρεσίες, να καθορίζονται προτεραιότητες και προθεσμίες. 3.4 Ένα σχέδιο ενημερωτικού φυλλαδίου υπόψη των μελών και των εισηγητών έχει προπαρασκευασθεί από τις γλωσσικές υπηρεσίες, οι οποίες επιθυμούν να ενισχύσουν τη συνεργασία τους με τα μέλη επί γλωσσικών θεμάτων. Το φυλλάδιο αυτό υπενθυμίζει κυρίως την ύπαρξη εξατομικευμένης γλωσσικής υπηρεσίας, η οποία επιτρέπει την παροχή υποστήριξης στους εισηγητές για τη σύνταξη του πρωτοτύπου των εγγράφων, ιδίως σε περιπτώσεις όπου τα έγγραφα δεν συντάσσονται στη μητρική γλώσσα των εισηγητών. Ο μηχανισμός αυτός, καθώς και η δυνατότητα ελέγχου των εγγράφων πριν από την υποβολή τους στις μεταφραστικές υπηρεσίες, επιτρέπουν τη βελτίωση της ποιότητας των εγγράφων και, κατά συνέπεια, τη βελτίωση των συνθηκών εργασίας των μεταφραστών, καθώς επίσης και τη συντόμευση των προθεσμιών.

4 Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης C 48/ Η βελτιωμένη αυτή συνεργασία, που αποσκοπεί σε καλύτερες υπηρεσίες και συνθήκες για τους εισηγητές, τα μέλη και τους μεταφραστές, θα πρέπει μεσοπρόθεσμα να έχει ως αποτέλεσμα την ένταξη των μελών σε μια ομάδα επαφής που θα συνδέει τα μέλη ή τους εκπροσώπους τους, πέραν της επικοινωνίας που υφίσταται ήδη μεταξύ των μεταφραστικών υπηρεσιών, των διοικητικών υπηρεσιών και των γενικών γραμματειών, προκειμένου να προβούν σε έναν σφαιρικό, απαραίτητο, διαφανή και πιο μακροπρόθεσμο προβληματισμό σχετικά με τη γλωσσική πολιτική που είναι κατάλληλη για τις Επιτροπές, συμπεριλαμβανομένων των ποιοτικών και των ποσοτικών πτυχών (σύσταση αριθ. 4). 4. Ειδικές παρατηρήσεις 4.1 Η διαβούλευση με τη Διεθνή Ένωση Διερμηνέων Συνεδριάσεων (AIIC) και τη συνδικαλιστική ένωση των υπαλλήλων της ΕΕ Union syndicale αποκαλύπτει ότι, πέραν της προάσπισης των συμφερόντων των μισθωτών ή ανεξάρτητων επαγγελματιών σχετικά με τα προβλήματα αριθμού του προσωπικού και ωραρίων, καθώς και με τις υλικές συνθήκες (χώρος εργασίας και καμπίνες), οι οργανώσεις διαδραματίζουν και ρόλο ρύθμισης του επαγγέλματος. Οι διερμηνείς και μεταφραστές απολαύουν, βάσει των συμφωνιών που προέκυψαν από τη διαπραγμάτευση με τα ευρωπαϊκά θεσμικά όργανα, ίδιων δικαιωμάτων και αμοιβών με τους υπαλλήλους που ασκούν ίδια καθήκοντα, με τη διαφορά ότι οι ελεύθεροι επαγγελματίες λειτουργούν σε τέτοιο πλαίσιο ισότητας μόνο κατά τις ημέρες εργασίας και αποστολών, γεγονός που, στην πράξη, επιφέρει de facto διαφορές. Εντούτοις, οι συμφωνίες προβλέπουν και κανόνες ποιότητας των παρεχομένων υπηρεσιών και οι διερμηνείς μέλη της AIIC συνηθίζουν να διαπραγματεύονται για μια ομάδα, στις περιπτώσεις όπου οι διερμηνείς που καλούνται από τα θεσμικά όργανα για μια αποστολή είναι μέλη της ένωσης. Έως τώρα τα ευρωπαϊκά θεσμικά όργανα, διαδραμάτιζαν, λόγω της μεγάλης επιρροής τους, έναν ρόλο θετικό και συμπληρωματικό αυτού της AIIC όσον αφορά τους κοινωνικούς και επαγγελματικούς κανόνες του επαγγέλματος. 4.2 Δεδομένης της διαφοροποίησης της ζήτησης, διαπιστώνεται ότι εφαρμόζονται διάφορες πρακτικές και ότι ορισμένοι πελάτες τείνουν να μην ενδιαφέρονται τόσο για την πιστοποίηση και την ποιότητα, φθάνοντας έως το σημείο να αποδέχονται υπηρεσίες «γεμάτων καμπίνων», στις οποίες ο πάροχος εκμισθώνει την υλικοτεχνική υποδομή (καμπίνες και συσκευές ακρόασης) και τις υπηρεσίες των διερμηνέων με ενιαία τιμολόγηση, γεγονός που έχει δύο συνέπειες: αφενός την παράνομη εκμίσθωση προσωπικού και την παράνομη είσπραξη προμήθειας (η επιχείρηση δεν δηλώνεται ως υπηρεσία επιλογής προσωπικού και η είσπραξη προμήθειας επί μισθού δεν επιτρέπεται ούτε από το ευρωπαϊκό δίκαιο ούτε από τις διεθνείς συμβάσεις) αφετέρου την έλλειψη ελέγχου της ποιότητας των παρεχόμενων υπηρεσιών που διαφημίζονται ως «ευρωπαϊκού» επιπέδου δίδοντας καταχρηστικώς την εντύπωση ότι χρησιμοποιούνται υπηρεσίες διερμηνείας αναγνωρισμένες από τα θεσμικά όργανα. 4.3 Όσον αφορά τα θεσμικά όργανα, η AIIC είχε επιστήσει την προσοχή της Γενικής Διεύθυνσης Διερμηνείας σε ορισμένες προσκλήσεις υποβολής προσφορών τις οποίες δημοσιεύουν περιστασιακά ορισμένες ΓΔ της Επιτροπής, προκειμένου να τους παρασχεθούν υπηρεσίες συνεδριάσεων που περιλαμβάνουν ενίοτε υπηρεσίες διερμηνείας και που δεν τηρούσαν τις επιταγές της διοργανικής σύμβασης. Κατόπιν διαβούλευσης με τη Νομική Υπηρεσία, η ΓΔ Διερμηνείας ενημέρωσε τις άλλες Γενικές Διευθύνσεις της Επιτροπής για την ενέργεια αυτήν. 4.4 Το επάγγελμα του διερμηνέα δεν ρυθμίζεται νομοθετικά. Η AIIC, στο πλαίσιο αυτό, επισημαίνει ότι, δεδομένης και της διαφοροποίησης της ζήτησης (επιχειρήσεις, κοινωνικός τομέας κοκ.) μπορεί να αποδειχθεί αναγκαίο να αναληφθεί προβληματισμός σχετικά με την προώθηση του επαγγέλματος με τον καθορισμό σαφών κριτηρίων χρήσης του τίτλου του διερμηνέα (πτυχίο πανεπιστημίου, επαγγελματικά κριτήρια, εμπειρία κλπ.), προκειμένου να προληφθεί ο αρνητικός αντίκτυπος στο σύνολο του επαγγέλματος του διερμηνέα και να προστατευθεί ο χρήστης ή ο πελάτης από αθέμιτες πρακτικές (υψηλό κόστος υπηρεσιών με ποιότητα χαμηλότερη από τη συμφωνηθείσα). Η Επιτροπή θα μπορούσε να διεξαγάγει πανευρωπαϊκή διαβούλευση των κοινωνικών εταίρων προς αυτήν την κατεύθυνση (σύσταση αριθ. 5). Επιπροσθέτως, όλοι οι συνομιλητές από τα θεσμικά όργανα και οι ελεύθεροι επαγγελματίες διερμηνείς και μεταφραστές που εξέφρασαν τη γνώμη τους αναγνωρίζουν ομόφωνα την ανάγκη να προωθηθεί μια θετική και ελκυστική εικόνα των δύο αυτών επαγγελμάτων για να αντιμετωπισθεί η ανάγκη ανανέωσης δυναμικού μεσοπρόθεσμα και μακροπρόθεσμα. 4.5 Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο διαθέτει ίδιες υπηρεσίες στους δύο τομείς και κώδικα δεοντολογίας ( 10 ), χρησιμοποιώντας παράλληλα ελεύθερους επαγγελματίες σε ποσοστό έως 40 % και με διάθεση ποσού έως 22 εκατομμυρίων ευρώ για τη μετάφραση κατά το Στο πλαίσιο του γλωσσικού καθεστώτος των θεσμικών οργάνων, το Ευρωπαϊκό Ελεγκτικό Συνέδριο εκπόνησε δύο ειδικές εκθέσεις ( 11 ) σχετικά με τα έξοδα για τη διερμηνεία (RS 5/2005) και για τη μετάφραση (RS 9/2006) του ΕΚ, της Επιτροπής και του Συμβουλίου. 5. Γλωσσικό καθεστώς και πολιτιστική πολυμορφία μετά τη Συνθήκη της Λισσαβώνας: 5.1 Πέραν του αριθμού των γλωσσών και του γλωσσικού πλαισίου κατάθεσης των σχεδίων νομοθετικών πράξεων ενώπιον των εθνικών κοινοβουλίων (Πρωτόκολλο αρ. 1, άρθρο 4), η Συνθήκη της Λισσαβώνας δεν τροποποίησε με ουσιαστικό τρόπο το γλωσσικό καθεστώς της ΕΕ, επιβεβαιώνει ωστόσο τον στόχο του σεβασμού της γλωσσικής και πολιτιστικής πολυμορφίας της Ευρώπης ( 12 ). 5.2 Το γλωσσικό καθεστώς των θεσμικών οργάνων της Ένωσης ορίζεται από το Συμβούλιο ομοφώνως, μέσω κανονισμών, με την επιφύλαξη των διατάξεων που προβλέπονται από τον Οργανισμό του Δικαστηρίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης (άρθρο 342 ΣΛΕΕ, πρώην άρθρο 290 ΣΕΚ). Το γλωσσικό καθεστώς του Δικαστηρίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης επίσης καθορίζεται με κανονισμό του Συμβουλίου ο οποίος εκδίδεται ομόφωνα (Πρωτόκολλο αρ. 3, άρθρο 64). Το άρθρο 3 ΣΕΕ (πρώην άρθρο 2 ΣΕΕ) ορίζει μεταξύ άλλων ότι η Ένωση «σέβεται τον πλούτο της πολιτιστικής και γλωσσικής της πολυμορφίας και μεριμνά για την προστασία και ανάπτυξη της ευρωπαϊκής πολιτιστικής κληρονομιάς». ( 10 ) PE /ΠΡΟΕΔΡ., ( 11 ) ΕΕ C 291, και ΕΕ C 284, ( 12 ) Βλ επίσης: PE Μελέτη σχετικά με τις διαρθρωτικές πολιτικές και τη συνοχή μετά τη Συνθήκη της Λισσαβώνας,

5 C 48/106 Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης Το άρθρο 55 ΣΕΕ (πρώην άρθρο 53 ΣΕΕ) καθορίζει τις γλώσσες στις οποίες συντάσσεται και μεταφράζεται η Συνθήκη. Η δήλωση αρ. 16 όσον αφορά το άρθρο 55, παράγραφος 2 της ΣΕΕ ορίζει ότι «η Διάσκεψη θεωρεί ότι η δυνατότητα μετάφρασης των Συνθηκών στις γλώσσες που αναφέρει το άρθρο 55, παράγραφος 2 ( 13 ), συμβάλλει στον στόχο του σεβασμού του πλούτου της πολιτιστικής και γλωσσικής πολυμορφίας της Ένωσης, όπως ορίζεται στο άρθρο 3, παράγραφος 3, τέταρτο εδάφιο. Στο πλαίσιο αυτό, η Διάσκεψη επιβεβαιώνει ότι η Ένωση παραμένει προσηλωμένη στην πολιτιστική πολυμορφία της Ευρώπης και ότι θα εξακολουθήσει να αποδίδει ιδιαίτερη σημασία στις εν λόγω γλώσσες και σε άλλες γλώσσες». 5.4 Στο κεφάλαιο σχετικά με την απαγόρευση των διακρίσεων και την ιθαγένεια της Ένωσης (δεύτερο μέρος της ΣΛΕΕ) ορίζεται ότι οι πολίτες της Ένωσης απολαύουν του δικαιώματος να απευθύνονται στα θεσμικά και στα συμβουλευτικά όργανα της Ένωσης σε μία από τις γλώσσες των Συνθηκών και να λαμβάνουν απάντηση στην ίδια γλώσσα (άρθρο 20 ΣΛΕΕ, πρώην άρθρο 17 ΣΕΚ). 5.5 Στον τίτλο ΧΙΙ «Παιδεία, επαγγελματική εκπαίδευση, νεολαία και αθλητισμός» ορίζεται ότι: «Η Ένωση συμβάλλει στην ανάπτυξη παιδείας υψηλού επιπέδου, ενθαρρύνοντας τη συνεργασία μεταξύ κρατών μελών και, αν αυτό απαιτείται, υποστηρίζοντας και συμπληρώνοντας τη δράση τους, σεβόμενη ταυτόχρονα πλήρως την αρμοδιότητα των κρατών μελών για το περιεχόμενο της διδασκαλίας και την οργάνωση του εκπαιδευτικού συστήματος, καθώς και την πολιτιστική και γλωσσική τους πολυμορφία» (άρθρο 165 ΣΛΕΕ, πρώην άρθρο 149 ΣΕΚ). 5.6 Στον τομέα της κοινής εμπορικής πολιτικής: το άρθρο 207, παράγραφος 4, της ΣΛΕΕ (πρώην άρθρο 133 ΣΕΚ) ορίζει ότι «Το Συμβούλιο αποφασίζει επίσης ομόφωνα για τη διαπραγμάτευση και τη σύναψη συμφωνιών: α) στον τομέα του εμπορίου των πολιτιστικών και οπτικοακουστικών υπηρεσιών, όταν υπάρχει κίνδυνος οι συμφωνίες αυτές να θίξουν την πολιτιστική και γλωσσική πολυμορφία της Ένωσης» 5.7 Ο Χάρτης των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων συγκαταλέγει τη γλώσσα στα κίνητρα απαγορευμένων διακρίσεων και απαγορεύει «κάθε διάκριση ιδίως λόγω φύλου, φυλής, χρώματος, εθνοτικής καταγωγής ή κοινωνικής προέλευσης, γενετικών χαρακτηριστικών, γλώσσας, θρησκείας ή πεποιθήσεων, πολιτικών φρονημάτων ή κάθε άλλης γνώμης, ιδιότητας μέλους εθνικής μειονότητας, περιουσίας, γέννησης, αναπηρίας, ηλικίας ή γενετήσιου προσανατολισμού» (άρθρο 21), ενώ στο άρθρο 22 υπενθυμίζει ότι «η Ένωση σέβεται την πολιτιστική, θρησκευτική και γλωσσική πολυμορφία». 5.8 Στο πλαίσιο αυτό, η ΕΟΚΕ θα πρέπει και αυτή να δώσει μεγαλύτερη έμφαση στο περιεχόμενο παρά στη μορφή και πριν από κάθε τροποποίηση του ιστοτόπου της να διασφαλίσει ότι το σύνολο των σελίδων και των εγγράφων είναι προσβάσιμα και ήδη μεταφρασμένα στις ευρωπαϊκές γλώσσες τα δε κονδύλια που διατίθενται για τροποποιήσεις της παρουσίασης θα μπορούσαν να μοιρασθούν με τις γλωσσικές υπηρεσίες οι οποίες έχουν επίσης, περισσότερο από κάθε άλλη υπηρεσία, ως αποστολή την επικοινωνία (σύσταση αρ. 6). Βρυξέλλες, 15 Σεπτεμβρίου Ο Πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Οικονομικής και Κοινωνικής Επιτροπής Mario SEPI ( 13 ) Ήτοι οποιαδήποτε άλλη γλώσσα καθορισθεί από τα κράτη μέλη, μεταξύ εκείνων που, σύμφωνα με τη συνταγματική τάξη αυτών των κρατών μελών, θεωρούνται επίσημες γλώσσες στο σύνολο ή σε τμήμα της επικράτειάς τους.