Πεζά Τηλ ΑΥΓΟΥΣΤΟΣ 2012 ΗΜΟΣ ΑΡΧΑΝΩΝ ΑΣΤΕΡΟΥΣΙΩΝ 1

Transcript

1 ΗΜΟΣ ΑΡΧΑΝΩΝ - ΑΣΤΕΡΟΥΣΙΩΝ Πεζά Τηλ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΗΜΟΥ ΑΡΧΑΝΩΝ ΑΣΤΕΡΟΥΣΙΩΝ ΕΝΟΤΗΤΑ 1 ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΟΣ ΣΧΕ ΙΑΣΜΟΣ ΑΥΓΟΥΣΤΟΣ 2012 ΗΜΟΣ ΑΡΧΑΝΩΝ ΑΣΤΕΡΟΥΣΙΩΝ 1

2 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΠΡΟΛΟΓΟΣ 4 ΕΙΣΑΓΩΓΗ 5 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1. ΣΥΝΟΠΤΙΚΗ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΚΑΙ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΤΗΣ ΠΕΡΙΟΧΗΣ ΤΟΥ ΗΜΟΥ Βασικά χαρακτηριστικά, χωροταξική ένταξη και διοικητική οργάνωση Γεωγραφικά και διοικητικά χαρακτηριστικά Φυσικοί πόροι προβλήµατα ρύπανσης υποδοµές εξυπηρέτησης δικτύων Φυσικοί Πόροι Προβλήµατα Ρύπανσης - µηχανισµοί πίεσης περιβάλλοντος Βασικές Υποδοµές ίκτυα Οδικό δίκτυο Συγκοινωνίες Τηλεπικοινωνίες - έξυπνα δίκτυα ίκτυο ύδρευσης άρδευσης ιαχείριση Υγρών Αποβλήτων Καθαριότητα - ιαχείριση στερεών αποβλήτων Προγράµµατα / δράσεις εξοικονόµησης ενέργειας Χωροταξικός σχεδιασµός Κοινωνικά και πολιτιστικά χαρακτηριστικά και υποδοµές Πληθυσµιακές µεταβολές Σύνθεση πληθυσµού κατά ηλικία και φύλο Επίπεδο Εκπαίδευσης οµές κοινωνικής υποστήριξης Υπηρεσίες Υγείας Υπηρεσίες Κοινωνικής Προστασίας και Αλληλεγγύης Υποδοµές Εκπαίδευσης και δια βίου µάθησης Πολιτιστικοί πόροι και δραστηριότητες Πολιτιστικοί πόροι Αθλητικοί χώροι Τοπική οικονοµία και απασχόληση Οικονοµικά ενεργός πληθυσµός Εξέλιξη και διάρθρωση της απασχόλησης Ανεργία Παραγωγικοί τοµείς και τοπική οικονοµία Ο πρωτογενής τοµέας Ο δευτερογενής τοµέας Ο τριτογενής τοµέας 55 ΗΜΟΣ ΑΡΧΑΝΩΝ ΑΣΤΕΡΟΥΣΙΩΝ 2

3 1.7. Αναπτυξιακή φυσιογνωµία και δυναµική της περιοχής Αναπτυξιακές Υποδοµές - µηχανισµοί δηµοτικής και διαδηµοτικής εµβέλειας Αναπτυξιακή δυναµική περιοχής Αξιολόγηση της υφιστάµενης κατάστασης της περιοχής του ήµου και εντοπισµός κρίσιµων ζητηµάτων τοπικής ανάπτυξης 60 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2. ΣΥΝΟΠΤΙΚΗ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΚΑΙ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΤΟΥ ΗΜΟΥ ΑΡΧΑΝΩΝ ΑΣΤΕΡΟΥΣΙΩΝ ΚΑΙ ΤΩΝ ΝΟΜΙΚΩΝ ΤΟΥ ΠΡΟΣΩΠΩΝ ήµος Αρχανών Αστερουσίων ιοικητική οµή ήµου Αχαρνών - Αστερουσίων Οργάνωση Υπηρεσιών ήµου Αχαρνών - Αστερουσίων Λειτουργίες των Υπηρεσιών του ήµου Ανθρώπινο υναµικό Καταγραφή Ακίνητης και Κινητής Περιουσίας ήµου Ηλεκτρονική ιακυβέρνηση ήµου Συστήµατα Ποιότητας Οικονοµική Ανάλυση ήµου Έσοδα Έξοδα Νοµικά πρόσωπα του ήµου Οργανισµός Κοινωνικής Αλληλεγγύης και Παιδείας (ΟΚΑΠ) ήµου Αρχανών Αστερουσίων Κοινωφελής Επιχείρηση ήµου Αρχανών Αστερουσίων (ΚΕ ΑΑ) Αξιολόγηση του εσωτερικού περιβάλλοντος του ήµου και των Νοµικών του Προσώπων Αξιολόγηση εσωτερικού περιβάλλοντος ήµου Αξιολόγηση των Νοµικών Προσώπων του ήµου 122 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3. Η ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗ ΤΟΥ ΗΜΟΥ ΚΑΙ ΟΙ ΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΕΣ ΠΡΟΤΕΡΑΙΟΤΗΤΕΣ Το πλαίσιο της στρατηγικής του ήµου Το όραµα και οι κατευθυντήριες αρχές λειτουργίας και διακυβέρνησης του ήµου Άξονες προτεραιότητας, µέτρα και γενικοί στόχοι του προγράµµατος 135 ΗΜΟΣ ΑΡΧΑΝΩΝ ΑΣΤΕΡΟΥΣΙΩΝ 3

4 ΠΡΟΛΟΓΟΣ Κάθε ήµος έχει να επιδείξει και παρελθόν και παρόν και συγχρόνως καλείται να αντιµετωπίσει τα δεδοµένα και τις προκλήσεις για το µέλλον. Η ανάλυση της ιστορίας δίνει χρήσιµα συµπεράσµατα για το πώς αναπτύχθηκε ως πολιτικο-κοινωνική οντότητα, σύµφωνα µε τα δεδοµένα και τις δυνατότητές του, πάντα σε σχέση µε τις ιδιαιτερότητες του εκάστοτε πολιτικο κοινωνικο - οικονοµικού περιβάλλοντος. Η πρόκληση του µέλλοντος γεννά ερωτηµατικά για το πώς οι Ο.Τ.Α θα συνεχίσουν τη δραστηριότητά τους βάσει της υφιστάµενης κατάστασής τους. Η σηµερινή λειτουργία των Ο.Τ.Α οφείλεται σε ειληµµένες αποφάσεις, ενώ η µελλοντική τους πορεία εξαρτάται από αποφάσεις που πρόκειται να ληφθούν τώρα και από τη στρατηγική που θα υιοθετήσουν. Η βελτίωση της ποιότητας ζωής του πολίτη αποτελεί βασική προτεραιότητα και ανάγεται σε κυρίαρχο ζητούµενο στη λειτουργία του ήµου η οποία επωµίζεται ένα δύσκολο, νευραλγικής σηµασίας έργο, µε έµφαση στη διαρκή βελτίωση των παρεχόµενων υπηρεσιών προς τους δηµότες, που εκτός των άλλων προϋποθέτει, συνεργασία µε την τοπική κοινωνία, συµµετοχή των πολιτών και των συλλογικών τους φορέων στη διαδικασία χωρικού σχεδιασµού και ενδυνάµωση της τοπικής δηµοκρατίας. Οι παράµετροι που υπεισέρχονται στη διαµόρφωση τοπικής στρατηγικής και στην υλοποίησή της είναι πολυπληθείς, αλληλοεξαρτώµενες και ο µόνος τρόπος για να εντοπιστούν, ελεγχθούν και αξιοποιηθούν είναι η εξέτασή τους βάσει συγκεκριµένου σχεδίου. Ο Επιχειρησιακός Προγραµµατισµός όπως αποτυπώνεται παρακάτω είναι ακριβώς η άσκηση επί χάρτου προκειµένου να προσδιοριστεί µε τον καλύτερο τρόπο η µελλοντική λειτουργία και πορεία ενός ήµου. Το Επιχειρησιακό Πρόγραµµα: Αποτυπώνει την εικόνα της τρέχουσας κατάστασης, καθιστώντας σαφέστερους τους στόχους, καθώς και την καλύτερη διαδροµή προκειµένου αυτοί να επιτευχθούν. Υποδεικνύει µια καλά µελετηµένη στρατηγική. Καθοδηγεί τη θέσπιση πολύ συγκεκριµένων στόχων, ώστε να µπορεί να παρακολουθείται η πρόοδος και ο βαθµός επίτευξής τους. Ανοίγει δίοδο επικοινωνίας µε τους ηµότες και το προσωπικό του ήµου, ώστε όλοι να ενεργούν προς την ίδια κατεύθυνση για την επίτευξη των στόχων του. ΗΜΟΣ ΑΡΧΑΝΩΝ ΑΣΤΕΡΟΥΣΙΩΝ 4

5 ΕΙΣΑΓΩΓΗ Α. Αντικείµενο του Επιχειρησιακού Προγράµµατος ήµου Αρχανών - Αστερουσίων και Στόχοι Το Επιχειρησιακό Πρόγραµµα του ήµου Αρχανών - Αστερουσίων και των Νοµικών του Προσώπων για την περίοδο συνιστά ένα ολοκληρωµένο πρόγραµµα τοπικής και οργανωτικής - λειτουργικής ανάπτυξης σε εναρµόνιση µε τις κατευθύνσεις αναπτυξιακού σχεδιασµού σε περιφερειακό και εθνικό επίπεδο. Ειδικότερα, αποτελεί ένα πλαίσιο στρατηγικών στόχων και προτεραιοτήτων που εξειδικεύονται σε δράσεις µε ορίζοντα τριετίας για την προώθηση της τοπικής ανάπτυξης και την αναβάθµιση της οργάνωσης των υπηρεσιών του ήµου. Με άλλα λόγια, το Επιχειρησιακό Πρόγραµµα αφορά όχι µόνον στις υποδοµές και τις τοπικές επενδύσεις στην περιοχή του ήµου Αρχανών - Αστερουσίων, αλλά και στη βελτίωση της υφιστάµενης οργάνωσης και λειτουργίας του ίδιου του ήµου, ως φορέα τοπικής αυτοδιοίκησης, στο πλαίσιο του γενικότερου περιβάλλοντος στο οποίο δρα, µεριµνώντας για τη βελτίωση της διαβίωσης των δηµοτών και επισκεπτών και την παροχή ποιοτικότερων υπηρεσιών. Με την εκπόνηση επιχειρησιακού προγράµµατος εισάγονται µόνιµες εσωτερικές διαδικασίες και συστήµατα προγραµµατισµού στους Οργανισµούς Τοπικής Αυτοδιοίκησης (Ο.Τ.Α.), ώστε η διαδικασία του προγραµµατισµού, της παρακολούθησης και της µέτρησης των αποτελεσµάτων των δράσεών τους να αποτελέσει µια σταθερή εσωτερική λειτουργία, στην οποία θα συµµετέχει σε όλες τις φάσεις, µε συγκεκριµένο ρόλο, το ανθρώπινο δυναµικό τους. Οι γενικοί σκοποί του Επιχειρησιακού Προγράµµατος του ήµου Αρχανών - Αστερουσίων είναι: η προώθηση της τοπικής ανάπτυξης µε έµφαση στην προστασία και αναβάθµιση του φυσικού και δοµηµένου περιβάλλοντος της περιοχής του και η βελτίωση της κοινωνικής και οικονοµικής ευηµερίας των κατοίκων της περιοχής του, η εσωτερική ανάπτυξη του ήµου ως οργανισµού για τη βελτίωση της αποτελεσµατικότητας και της αποδοτικότητας των υπηρεσιών του, η ανάπτυξη των συνεργασιών του ήµου για τη συντονισµένη προώθηση της τοπικής ανάπτυξης και την από κοινού παροχή υψηλού επιπέδου υπηρεσιών και η αντιµετώπιση των µελλοντικών προκλήσεων µε προγραµµατισµό και ολοκληρωµένες παρεµβάσεις στα προβλήµατα που απασχολούν τους δηµότες και όχι µε αποσπασµατικά µέτρα. Β. Κύρια χαρακτηριστικά του Επιχειρησιακού προγράµµατος Το Επιχειρησιακό Πρόγραµµα του ήµου Αρχανών - Αστερουσίων αποτελεί εργαλείο για την άσκηση του αναπτυξιακού του ρόλου, µε τα εξής χαρακτηριστικά: ΗΜΟΣ ΑΡΧΑΝΩΝ ΑΣΤΕΡΟΥΣΙΩΝ 5

6 α. Είναι ολοκληρωµένο πρόγραµµα τοπικής ανάπτυξης και βελτίωσης της διοικητικής ικανότητας του ήµου Αρχανών - Αστερουσίων: Αποτελεί πρόγραµµα αναπτυξιακών υποδοµών και τοπικών επενδύσεων, αλλά και πρόγραµµα για τη βελτίωση της υφιστάµενης λειτουργίας των ηµοτικών Υπηρεσιών, καθώς και των Νοµικών Προσώπων που έχει ιδρύσει ή συµµετέχει ο ήµος. Είναι πρόγραµµα, πολυτοµεακού χαρακτήρα, µε εύρος θεµατικών αντικειµένων αντίστοιχου του φάσµατος των θεµάτων που απασχολούν την καθηµερινή λειτουργία του ήµου. Καλύπτει όλο το φάσµα των αρµοδιοτήτων του ήµου και εν δυνάµει το σύνολο των τοπικών υποθέσεων. β. Αποτελεί το τριετές πρόγραµµα δράσης του ήµου Αρχανών - Αστερουσίων και των Νοµικών του Προσώπων: Στις προτεραιότητες του προγράµµατος αντανακλάται η βούληση και το όραµα του ηµοτικού Συµβουλίου, καθώς και οι προτεραιότητες του αναπτυξιακού σχεδιασµού σε περιφερειακό και εθνικό επίπεδο. Το όραµα της δηµοτικής αρχής αποτυπώνεται στη στρατηγική και αναλύεται σε τριετές πρόγραµµα δράσης του ήµου και των Νοµικών του Προσώπων και τέλος σε ετήσιο πρόγραµµα δράσης της κάθε υπηρεσίας του ήµου και των Νοµικών του Προσώπων. γ. Είναι οργανικό στοιχείο της καθηµερινής λειτουργίας και διοίκησης του ήµου και µέρος του προγραµµατικού του κύκλου : Η σύνταξη του Επιχειρησιακού Προγράµµατος είναι η αρχική φάση της διαδικασίας προγραµµατισµού, παρακολούθησης και αξιολόγησης της δράσης του ήµου. Η διαδικασία αυτή αποτελεί το διαρκές αντικείµενο ενασχόλησης των αιρετών οργάνων, των προϊσταµένων και της αρµόδιας υπηρεσίας προγραµµατισµού του. δ. Υλοποιείται µέσω του ετήσιου προγράµµατος δράσης του ήµου και των Νοµικών του Προσώπων: Σκοπός της σύνταξης του ετήσιου προγράµµατος δράσης είναι η εξειδίκευση του συνολικού τριετούς Επιχειρησιακού Προγράµµατος σε ετήσιο πρόγραµµα των υπηρεσιών και των Νοµικών Προσώπων. ε. Εκπονείται µε τη συµµετοχή όλων των εµπλεκοµένων : Κατά τη διαδικασία σύνταξής του συµµετέχουν: τα αιρετά όργανα του ήµου δηλαδή, ο ήµαρχος, οι Αντιδήµαρχοι, το ηµοτικό Συµβούλιο, τα.σ των Νοµικών Προσώπων, καθώς και τα Τοπικά Συµβούλια. τα στελέχη της Υπηρεσίας Προγραµµατισµού, οι προϊστάµενοι των υπόλοιπων Υπηρεσιών του ήµου, οι επικεφαλείς των αυτοτελών γραφείων, τα στελέχη των Νοµικών του Προσώπων και Επιχειρήσεων. Οι τοπικοί φορείς όπως σύλλογοι, οµάδες πολιτών ή και µεµονωµένοι πολίτες µέσω της δηµόσιας διαβούλευσης. Άλλοι αυτοδιοικητικοί και συλλογικοί φορείς. Η λήψη των αποφάσεων προγραµµατισµού δεν στηρίζεται µόνο στην ανάλυση της υφιστάµενης κατάστασης, αλλά και στις ανάγκες και προσδοκίες των κατοίκων, όπως αυτές διατυπώνονται στις διαδικασίες διαλόγου και διαβούλευσης. ΗΜΟΣ ΑΡΧΑΝΩΝ ΑΣΤΕΡΟΥΣΙΩΝ 6

7 Το Επιχειρησιακό Πρόγραµµα αποτελεί το βασικό πλαίσιο κατεύθυνσης, προσδιορισµού και συντονισµού των ενεργειών όλων των οργάνων διοίκησης και υπηρεσιών και είναι ευρύτερα γνωστό στους εργαζόµενους του ήµου, προκειµένου να υλοποιηθούν οι στόχοι του. Αποτελεί προϊόν συλλογικής εργασίας όλων των δοµών του ήµου και οδηγεί στην ανάληψη δεσµεύσεων µεταξύ των διαδοχικών ιεραρχικών επιπέδων, σε ότι αφορά στην υλοποίηση του τµήµατος εκείνου στο οποίο εµπλέκονται. στ. Αξιοποιεί δείκτες επίδοσης : Το Επιχειρησιακό Πρόγραµµα διατυπώνει µετρήσιµους γενικούς και ειδικούς στόχους, η επίτευξη των οποίων παρακολουθείται µέσω ενός συστήµατος δεικτών επίδοσης. Για την παρακολούθηση της εξέλιξης της τιµής των δεικτών αξιοποιούνται τα στοιχεία (εσόδων / δαπανών, πόρων, εκροών, αποτελεσµάτων στους αποδέκτες) που τηρούνται στις βάσεις δεδοµένων του ολοκληρωµένου πληροφοριακού συστήµατος του ήµου. Γ. Μεθοδολογία εκπόνησης του Επιχειρησιακού Προγράµµατος Η εκπόνηση του Προγράµµατος πραγµατοποιήθηκε µε βάση τη µεθοδολογία που προτείνεται στον Οδηγό Κατάρτισης Επιχειρησιακών Προγραµµάτων ΟΤΑ, της Ελληνικής Εταιρίας Τοπικής Ανάπτυξης και Αυτοδιοίκησης (Ε.Ε.Τ.Α.Α. Α.Ε.), κατ αντιστοιχία µε όσα προβλέπονται στο σχετικό θεσµικό πλαίσιο, ως ακολούθως: 1. Τα άρθρα του ν. 3463/2006 (ΦΕΚ 114Α) «Κώδικας ήµων και Κοινοτήτων». 2. Τα άρθρα 63, 266 και 267 του ν. 3852/2010 (ΦΕΚ 87Α) «Νέα Αρχιτεκτονική της Αυτοδιοίκησης και της Αποκεντρωµένης ιοίκησης - Πρόγραµµα Καλλικράτης», όπως τροποποιήθηκε µε την παράγραφο κα του άρθρου 18 του ν. 3870/2010 (ΦΕΚ 138Α). 3. Την Εγκύκλιο 45/2006 ΥΠΕΣ Α (Α.Π / ) «Επιχειρησιακά Προγράµµατα (Ε.Π.) ΟΤΑ». 4. Την 18183/ (ΦΕΚ 534 Β) Υπουργική Απόφαση «Περιεχόµενο, δοµή και τρόπος υποβολής των επιχειρησιακών προγραµµάτων των Οργανισµών Τοπικής Αυτοδιοίκησης (Ο.Τ.Α.) α βαθµού» µε τη διόρθωση σφάλµατος (ΦΕΚ 759 Β), όπως τροποποιήθηκε και ισχύει σύµφωνα µε την υπ. αριθµ. 5694/2011 ΥΑ (ΦΕΚ 382Β). 5. Το Προεδρικό ιάταγµα 185/ (ΦΕΚ 221 Α) «Όργανα και διαδικασία κατάρτισης, παρακολούθησης και αξιολόγησης των επιχειρησιακών προγραµµάτων των Οργανισµών Τοπικής Αυτοδιοίκησης (ΟΤΑ) α βαθµού», όπως τροποποιήθηκε από το Π 89/ (ΦΕΚ 213 Α). 6. Την Εγκύκλιο 66/2007 ΥΠΕΣ Α (Α.Π / ) «Επιχειρησιακά Προγράµµατα (Ε.Π.) ΟΤΑ». Το Επιχειρησιακό Πρόγραµµα του ήµου Αρχανών - Αστερουσίων, σύµφωνα µε την υπ. αριθµ /2007 (ΦΕΚ 534/Β/ ) Υπουργική Απόφαση για τη δοµή των επιχειρησιακών προγραµµάτων ΟΤΑ, όπως έχει τροποποιηθεί και ισχύει, διακρίνεται σε δύο ενότητες : Η Ενότητα 1 αναφέρεται στο Στρατηγικό Σχεδιασµό και περιλαµβάνει τρία κεφάλαια. Το πρώτο κεφάλαιο αφορά στην καταγραφή της υφιστάµενης κατάστασης στο εξωτερικό περιβάλλον του ήµου και πιο συγκεκριµένα των βασικών γεωγραφικών, διοικητικών, δηµογραφικών, κοινωνικών, οικονοµικών, περιβαλλοντικών, τεχνικών και χωροταξικών χαρακτηριστικών της περιοχής του ήµου Αρχανών - ΗΜΟΣ ΑΡΧΑΝΩΝ ΑΣΤΕΡΟΥΣΙΩΝ 7

8 Αστερουσίων. Το δεύτερο κεφάλαιο αφορά στην καταγραφή της υφιστάµενης κατάστασης στο εσωτερικό περιβάλλον του ήµου και των Νοµικών του Προσώπων και ειδικότερα στην οργανωτική τους δοµή, τις λειτουργίες, τη στελέχωση, την υποδοµή τους και τα οικονοµικά αποτελέσµατα προηγούµενων ετών. Το πρώτο και δεύτερο κεφάλαιο ολοκληρώνονται µε την αξιολόγηση του εσωτερικού και εξωτερικού περιβάλλοντος αντίστοιχα, µέσω της καταγραφής των προβληµάτων, των δυνατοτήτων και των ευκαιριών που παρουσιάζονται. Στο τρίτο κεφάλαιο γίνεται παρουσίαση του αναπτυξιακού πλαισίου και των πολιτικών που επηρεάζουν την ανάπτυξη του ήµου, οι οποίες σε συνδυασµό µε την αξιολόγηση που προηγήθηκε θα καθορίσουν το όραµα και τη στρατηγική για την επόµενη περίοδο, η οποία θα εξειδικευτεί σε συγκεκριµένες αναπτυξιακές προτεραιότητες για το διάστηµα Η Ενότητα 2 αναφέρεται στον επιχειρησιακό και οικονοµικό προγραµµατισµό του ήµου. Οι γενικοί στρατηγικοί στόχοι εξειδικεύονται σε ειδικότερους στόχους και οι άξονες προτεραιότητας σε µέτρα που αντιστοιχούν σε ένα ή περισσότερους ειδικούς στόχους. Για την επίτευξη των ειδικών στόχων σχεδιάζεται ένα ολοκληρωµένο υποπρόγραµµα δράσεων των υπηρεσιών του ήµου και των νοµικών του προσώπων, το οποίο θα υλοποιηθεί στη βάση συγκεκριµένου χρονικού και οικονοµικού προγραµµατισµού. Ειδικότερα, για την κατάρτισή του ακολουθήθηκαν τα εξής βήµατα : 1. Προετοιµασία και οργάνωση 2. Περιγραφή και αξιολόγηση της κατάστασης της περιοχής του ήµου 3. Περιγραφή και αξιολόγηση του ήµου και των Νοµικών του Προσώπων 4. Καθορισµός της στρατηγικής και των αναπτυξιακών προτεραιοτήτων 5. Έγκριση του στρατηγικού σχεδίου και διαδικασίες διαβούλευσης 6. Κατάρτιση σχεδίων δράσης 7. Τριετής προγραµµατισµός δράσεων 8. Οικονοµικός προγραµµατισµός 9. Ολοκλήρωση του προγράµµατος και τελικές ενέργειες ΗΜΟΣ ΑΡΧΑΝΩΝ ΑΣΤΕΡΟΥΣΙΩΝ 8

9 ΣΤΑ ΙΑ ΚΑΤΑΡΤΙΣΗΣ ΤΟΥ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟΥ ΣΧΕ ΙΟΥ ΤΟΥ ΗΜΟΥ ΑΡΧΑΝΩΝ - ΑΣΤΕΡΟΥΣΙΩΝ Η κατάρτιση του Προγράµµατος πραγµατοποιήθηκε υπό την επιµέλεια, επίβλεψη και συντονισµό του Τµήµατος Προγραµµατισµού και Αγροτικής Ανάπτυξης του ήµου. Στην οµάδα έργου συµµετείχαν από το Τµήµα Προγραµµατισµού και Αγροτικής Ανάπτυξης οι: 1. Ευγενία Στυλιανού (Συντονίστρια) Προϊσταµένη Τµήµατος Προγραµµατισµού και Αγροτικής Ανάπτυξης. 2. Αντώνης Αντωνακάκης Ειδικός Σύµβουλος ηµάρχου σε θέµατα κοινωνικής πολιτικής, ανάπτυξης κοινωνικής οικονοµίας και ευρωπαϊκής ανάπτυξης. 3. Γιώργος Βισκαδούρος - Ειδικός Σύµβουλος ηµάρχου σε θέµατα Περιβάλλοντος. 4. Κατερίνα Γιαλιτάκη - Ειδική Σύµβουλους ηµάρχου σε θέµατα προώθησης και διαχείρισης εθνικών και ευρωπαϊκών αναπτυξιακών προγραµµάτων. ΗΜΟΣ ΑΡΧΑΝΩΝ ΑΣΤΕΡΟΥΣΙΩΝ 9

10 5. Χρυσούλα Μαυρόκωστα - Ειδική Σύµβουλους ηµάρχου σε θέµατα αναπτυξιακού σχεδιασµού, περιφερειακής ανάπτυξης, υποβολής προτάσεων και υλοποίησης ευρωπαϊκών προγραµµάτων και διαχείρισης έργων. Από τις υπόλοιπες διευθύνσεις και υπηρεσίες του ήµου συµµετείχαν οι : 6. Χρυσούλα ασκαλάκη Προϊσταµένη ιεύθυνσης ηµοτικών Υπηρεσιών. 7. Καλλιόπη Κωνσταντάκη Υπάλληλος του Τµήµατος Εσόδων. 8. Μανώλης Σηµαντιράκης Προϊστάµενος Τµήµατος Έργων Υποδοµής. 9. Γιώργος Χαραλαµπάκης Μέλος του ηµοτικού Συµβουλίου. 10. Xoυδετσανάκη Ειρήνη Αντιδήµαρχος. Οι συνεδριάσεις των µελών της ιεπιστηµονικής Οµάδας Έργου για την εκπόνηση του Επιχειρησιακού Προγράµµατος και ο συντονισµός των εργασιών της, πραγµατοποιήθηκαν απ την υπεύθυνη συντονίστρια και προϊσταµένη του Τµήµατος Προγραµµατισµού, κ. Ευγενία Στυλιανού. Εποπτεύων της ιεπιστηµονικής Οµάδας Έργου, είναι ο ήµαρχος, που συγκαλεί σε συνεδρίαση, όποτε κρίνει σκόπιµο, την ιεπιστηµονική Οµάδα Έργου. Στο γράφηµα που ακολουθεί αποτυπώνονται οι υπευθυνότητες και ο ρόλος των εµπλεκοµένων στην εκπόνηση του επιχειρησιακού προγράµµατος. Αρχική ενηµέρωση του προσωπικού των Υπηρεσιών και των Νοµικών Προσώπων του ήµου πραγµατοποιήθηκε σε σύσκεψη υπό την προεδρία του ηµάρχου και µε τη συµµετοχή των προϊσταµένων των Υπηρεσιών και των ιευθυντών και Προέδρων των Νοµικών του Προσώπων. ΗΜΟΣ ΑΡΧΑΝΩΝ ΑΣΤΕΡΟΥΣΙΩΝ 10

11 Στη συνέχεια ζητήθηκε από τους Προϊσταµένους των Υπηρεσιών του ήµου, καθώς και από τους επικεφαλείς των Νοµικών Προσώπων, να συνεργαστούν µε τα µέλη της.ο.ε και να συµπληρώσουν ερωτηµατολόγια για την περιγραφή και αξιολόγηση της κατάστασης του φορέα που εκπροσωπούν. Για την αποτύπωση της υφιστάµενης κατάστασης της περιοχής του ήµου αξιοποιήθηκαν στατιστικά δεδοµένα από την Ελληνική Στατιστική Αρχή και από άλλες βάσεις δεδοµένων όπως π.χ. ηµόσια Ανοικτά εδοµένα, Οικοσκόπιο του WWF Ελλάς, στοιχεία που τηρούν οι Υπηρεσίες και τα Νοµικά Πρόσωπα του ήµου, µελέτες που έχουν εκπονηθεί και αφορούν στην περιοχή. Η καταγραφή και αξιολόγηση της υφιστάµενης κατάστασης του εσωτερικού περιβάλλοντος του ήµου και των Νοµικών του Προσώπων, πραγµατοποιήθηκε κυρίως µέσω της συµπλήρωσης ερωτηµατολογίου, ειδικά σχεδιασµένου για τις ανάγκες κατάρτισης του Επιχειρησιακού Προγράµµατος. Επιπλέον, σηµαντική πηγή πληροφόρησης αποτέλεσαν οι οργανισµοί εσωτερικής υπηρεσίας και τα καταστατικά των Νοµικών Προσώπων του ήµου. ΗΜΟΣ ΑΡΧΑΝΩΝ ΑΣΤΕΡΟΥΣΙΩΝ 11

12 ΕΝΟΤΗΤΑ 1: ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΟΣ ΣΧΕ ΙΑΣΜΟΣ ΗΜΟΥ ΑΡΧΑΝΩΝ - ΑΣΤΕΡΟΥΣΙΩΝ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1. Συνοπτική περιγραφή και αξιολόγηση της περιοχής του ήµου 1.1 ΒΑΣΙΚΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ, ΧΩΡΟΤΑΞΙΚΗ ΕΝΤΑΞΗ ΚΑΙ ΙΟΙΚΗΤΙΚΗ ΟΡΓΑΝΩΣΗ Γεωγραφικά και διοικητικά χαρακτηριστικά Ο ήµος Αρχανών - Αστερουσίων συστάθηκε µε το Νόµο 3852/2010 και προέκυψε από τη συνένωση των Καποδιστριακών ήµων Αστερουσίων, Νίκου Καζαντζάκη και Αρχανών. Έχει έκταση 335,38 τ.χλµ, έδρα τα Πεζά και ιστορική έδρα τις Αρχάνες. Ο ήµος οριοθετείται στο κέντρο του Νοµού Ηρακλείου και καταλαµβάνει µια επιµήκη λωρίδα γης που ξεκινά από το βόρειο τµήµα του νοµού, πολύ κοντά στο αστικό κέντρο του Ηρακλείου και φτάνει µέχρι τα νότια παράλια, στην έξοδο προς το Λυβικό πέλαγος. Ως προς τα διοικητικά του όρια, συνορεύει βόρεια µε το ήµο Ηρακλείου, ανατολικά µε τους ήµους Χερσονήσου και Μινώα Πεδιάδας, δυτικά µε τους ήµους Ηρακλείου και Γόρτυνας και στα νότια βρέχεται από το Λιβυκό πέλαγος. Είναι ένας κατά βάση ηµιορεινός δήµος. Η µορφολογία του χαρακτηρίζεται από τρείς ζώνες : την ορεινή µε υψόµετρο άνω των 400µ., την ηµιορεινή από 200 µ. 400 µ. και την πεδινή από 200 µ. και κάτω. Τα όρη που δεσπόζουν είναι ο Γιούχτας και µέρος του ανατολικού τµήµατος των Αστερουσίων ορέων. Αξιοσήµαντο επίσης είναι το ανατολικό τµήµα της πεδιάδας της Μεσσαράς που ανήκει στον ήµο. ήµος Αρχανών - Αστερουσίων ΗΜΟΣ ΑΡΧΑΝΩΝ ΑΣΤΕΡΟΥΣΙΩΝ 12

13 Ο νέος ήµος αποτελείται από : Τρείς (3) ηµοτικές Ενότητες Μία (1) ηµοτική Κοινότητα Είκοσι έξι (26) Τοπικές Κοινότητες Στον πίνακα που ακολουθεί παρουσιάζονται οι οικισµοί του ήµου ανά ηµοτική και Τοπική Κοινότητα. ΗΜΟΣ ΑΡΧΑΝΩΝ ΑΣΤΕΡΟΥΣΙΩΝ 13

14 ΗΜΟΤΙΚΕΣ / ΤΟΠΙΚΕΣ ΚΟΙΝΟΤΙΚΕΣ ΚΑΙ ΟΙΚΙΣΜΟΙ ΗΜΟΥ ΑΡΧΑΝΩΝ - ΑΣΤΕΡΟΥΣΙΩΝ ηµοτική Κοινότητα Αρχανών Τοπική Κοινότητα Κάτω Αρχανών Τοπική Κοινότητα Αχεντριά Τοπική Κοινότητα Εθιάς Τοπική Κοινότητα Καλύψεων Τοπική Κοινότητα Λιγορτύνου Τοπική Κοινότητα Μεσοχωρίου Τοπική Κοινότητα Παρανύµφων Τοπική Κοινότητα Πραιτωρίων Τοπική Κοινότητα Πύργου Τοπική Κοινότητα Τεφελίου Τοπική Κοινότητα Χάρακα Τοπική Κοινότητα Χαρακίου ΗΜΟΣ ΑΡΧΑΝΩΝ - ΑΣΤΕΡΟΥΣΙΩΝ ΗΜΟΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ ΑΡΧΑΝΩΝ Επάνω Αρχάνες Βαθύπετρο Καρνάρι Κάτω Αρχάνες Αµπελά Κερά Ελαιούσα Πατσίδες ΗΜΟΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ ΑΣΤΕΡΟΥΣΙΩΝ Αχεντριάς Αγία Παρασκευή Άγιος Παντελεήµων Ροτάσι Αγία Άννα Εθιά Καλύβια Κάτω Καλύβια Νεοχώρι Λιγόρτυνος Κεφαλάδος Πλακιώτισσα Μεσοχώρι Παρανύµφοι Αµύγδαλος Πλατανιάς Τρείς Εκκλησίες Πραιτώρια Πύργος Μουρνιά Πρινιάς Τεφέλι Αποσελέµιον Πυράθι Χάρακας Αγία Φωτιά ωράκι Χαράκι Βοριάς Μαδέ ΗΜΟΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ Ν. ΚΑΖΑΝΤΖΑΚΗ Τοπική Κοινότητα Αγίου Βασιλείου Άγιος Βασίλειος Τοπική Κοινότητα Αγίων Παρασκιών Τοπική Κοινότητα Αλαγνίου Αγίες Παρασκιές Κελλιά Αλάγνι Τοπική Κοινότητα Αστρακών Τοπική Κοινότητα Αστριτσίου Τοπική Κοινότητα αµανίων Αστρακοί Αστρίτσι αµάνια Αρκάδι ΗΜΟΣ ΑΡΧΑΝΩΝ ΑΣΤΕΡΟΥΣΙΩΝ 14

15 Τοπική Κοινότητα Καλλονής Τοπική Κοινότητα Καταλαγαρίου Τοπική Κοινότητα Κουνάβων Τοπική Κοινότητα Μελεσών Τοπική Κοινότητα Μεταξοχωρίου Τοπική Κοινότητα Μυρτιάς Τοπική Κοινότητα Πεζών Τοπική Κοινότητα Χουδετσίου Μελιδοχώρι Καλλονή Καταλαγάρι Κουνάβοι Μελέσες Φιλίσια Μεταξοχώρι Αρµανώγεια Μονή Αγ. Γεωργίου Επανωσήφη Παρθένι Μυρτιά Πεζά Χουδέτσι Πηγή : ΕΛ. ΣΤΑΤ. 1.2 ΦΥΣΙΚΟΙ ΠΟΡΟΙ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ ΡΥΠΑΝΣΗΣ ΥΠΟ ΟΜΕΣ ΕΞΥΠΗΡΕΤΗΣΗΣ ΙΚΤΥΩΝ Φυσικοί Πόροι Ο ήµος χαρακτηρίζεται από ένα εξαιρετικά ποικιλόµορφο ανάγλυφο, χάρη στους δύο ορεινούς όγκους του, το Γιούχτα και τα Αστερούσια, την εύφορη πεδιάδα της Μεσσαράς, αλλά και τις λοφώδεις εξάρσεις, τους χείµαρρους και τα φαράγγια που χαράσσουν το τοπίο διαµορφώνοντας ένα ιδανικό περιβάλλον για σπάνια είδη πανίδας και χλωρίδας. Ορεινοί όγκοι Τα βουνά του δήµου Αρχανών - Αστερουσίων αποτελούν δύο από τις πιο σηµαντικές, από άποψη βιοποικιλότητας, περιοχές της Κρήτης, ανήκουν δε στο δίκτυο Προστατευόµενων Περιοχών «NATURA 2000». Γιούχτας Ο Γιούχτας βρίσκεται στο µέσο µιας εκτεταµένης πεδιάδας που οριοθετείται στα δυτικά από τον Ψηλορείτη, στα ανατολικά από τα Λασιθιώτικα όρη και στα νότια από τα βουνά των Αστερουσίων. Ο κυρίως όγκος του Γιούχτα, µαζί µε τον ιστορικό λόφο του «Τζε», τη λοφώδη δηλαδή προέκταση του βουνού στα όρια των Κάτω Αρχανών, την «Κεφάλα», αναδασωτέα έκταση που αποτελεί και το µοναδικό δασικό πάρκο αναψυχής της περιοχής και, τέλος, τα τρία γειτονικά φαράγγια, το Κνωσανό, το Κουναβιανό και το Αστρακιανό, αποτελούν ενιαίο φυσικό οικοσύστηµα και συνιστούν το υπό προστασία Οικολογικό Πάρκο του Γιούχτα. Αστερούσια Νότια του Ψηλορείτη και κατά µήκος των νότιων παραλίων του Νοµού Ηρακλείου αναπτύσσεται ο ορεινός όγκος των Αστερουσίων ορίζοντας στα βόρειά του την πεδιάδα της Μεσσαράς. Γεωµορφολογικά διαφοροποιείται σηµαντικά από τους υπόλοιπους ορεινούς όγκους της Κρήτης. ιακρίνεται για την πλήρη έλλειψη δασοκάλυψης, αλλά διαθέτει µοναδικού ενδιαφέροντος µικροσυστήµατα που συνδυάζουν µοναδικούς γεωλογικούς σχηµατισµούς όπως φαράγγια, µε εξαιρετικής οµορφιάς εξόδους προς το ΗΜΟΣ ΑΡΧΑΝΩΝ ΑΣΤΕΡΟΥΣΙΩΝ 15

16 Λιβυκό Πέλαγος. Αποτελεί τον νοτιότερο ορεινό όγκο της Ευρώπης και έχει µεγάλη οικολογική αξία, καθώς το 55% των ειδών πανίδας και χλωρίδας που έχουν καταγραφεί συνολικά στην Κρήτη, συναντάται στα Αστερούσια. Χλωρίδα και πανίδα Η βλάστηση της περιοχής ανήκει στην Ευρωµεσογειακή ζώνη βλάστησης (Quercetalia ilicis). Είναι από τις πλέον ενδιαφέρουσες µορφές βλάστησης του Ελλαδικού χώρου και αποτελείται από σκληρόφυλλους αειθαλείς θαµνώνες. Υποδιαιρείται σε δυο υποζώνες: α) στο µεσογειακό κατώτερο θερµοξηρικό όροφο της αγριελιάς χαρουπιάς (συνένωση Oleo ceratonion) και στο µεσογειακό ανώτερο όροφο της αριάς (Quercion ilicis). Γενικότερα, η φυσιογνωµία της βλάστησης δίνεται από νανοφανερόφυτα και χαµαίφυτα όπως: πουρνάρι (Quercus coccifera) σε θαµνώδη µορφή, ασπάλαθος (Calycotome villosa), θυµάρι (Corydothymus capitatus), λαδανιά (Cistus creticus), αγκαραθιά (phlomis lanata), αστοιβίδα (Sarcopoterium spinosum), αχινοπόδι. Στο όρος Γιούχτα συναντάµε υπολείµµατα δένδρων αριάς. Στα φαράγγια της περιοχής υπάρχουν δύο τύποι οικοσυστηµάτων: αυτό που επηρεάζεται από την ύπαρξη του νερού και βρίσκεται στην κοίτη των ποταµών και αυτό που βρίσκεται στα πρανή, δεξιά κι αριστερά των ποταµών. Στο πρώτο οικοσύστηµα κυρίαρχο ρόλο έχει η ύπαρξη του νερού, το οποίο καθορίζει τη βλάστηση µε υδρόφιλα είδη όπως ο πλάτανος και ο βάτος. Το δεύτερο αποτελείται από µακκία και φρυγανώδη βλάστηση µε κυρίαρχα είδη τον θαµνώδη τύπο του πουρναριού, τον έβενο και τον ασπάλαθο. Στον Άγιο Νικήτα υπάρχει το αυτοφυές δάσος φοινίκων του Θεόφραστου και στις Τρεις Εκκλησιές συναντάµε το πιο εκτεταµένο φυσικό αµιγές χαρουπόδασος στην Κρήτη. Στο Γιούχτα υπάρχουν 400 είδη φυτών, από τα οποία τα 21 είναι ενδηµικά της Κρήτης και 10 ενδηµικά Κρήτης και Καρπάθου. Πολλά από τα φυτά έχουν φαρµακευτικές ιδιότητες. Πέραν της χλωρίδας, στο ήµο λόγω και την ύπαρξης των ορεινών όγκων και των φαραγγιών υπάρχει πλούσια πανίδα. Σηµειώνεται ότι µόνο στα Αστερούσια έχουν καταγραφεί 90 είδη πτηνών, 24 είδη ερπετών, 8 είδη ασπόνδυλων, 29 είδη ηµερόβιων αρπακτικών και πλήθος µεταναστευτικών πουλιών που σταθµεύουν στην περιοχή, χρησιµοποιώντας ως ενδιάµεσους σταθµούς τις λιµνοδεξαµενές στα Αρµανώγια και τα αµάνια. Επίσης ο Γιούχτας φιλοξενεί 40 είδη πουλιών, µε πιο σηµαντικό το όρνιο, που χρησιµοποιεί το βουνό ως τόπο φωλαιοποίησης και αναπαραγωγής. ΗΜΟΣ ΑΡΧΑΝΩΝ ΑΣΤΕΡΟΥΣΙΩΝ 16

17 Γενικότερα, η ορνιθοπανίδα της περιοχής παρουσιάζει ιδιαίτερο ενδιαφέρον, αριθµώντας πολλά είδη πουλιών (περισσότερα από 60 είδη) µεταξύ των οποίων ο γύπας, που προσδίδει στο Γιούχτα την ιδιαίτερη οικολογική του αξία. Τσίφτης Κοκκινοκαλιακούδα Χρυσογέρακο όρνιο (Milvus migrans) (Pyrrhocorax pyrrhocorax) (Falco biarmicus) (Gyps fulvus) Προστατευόµενες περιοχές Στην ευρύτερη περιοχή του ήµου, λόγω της υψηλής οικολογικής και αισθητικής της αξίας, τµήµατά της έχουν ενταχθεί σε ειδικά καθεστώτα προστασίας, όπως το ίκτυο Προστατευόµενων Περιοχών «Φύση 2000» (Οδηγία 94/43/ΕΚ ΦΕΚ 1495/Β/ ), τα Τοπία Ιδιαίτερου Φυσικού Κάλλους (για τη διαφύλαξη της φυσικής κληρονοµιάς Ν. 1465/1950) και τα Καταφύγια Άγριας Ζωής (Ν. 2637/98 για την προστασία της άγριας πανίδας και της αυτοφυούς άγριας χλωρίδας). ΠΡΟΣΤΑΤΕΥΟΜΕΝΕΣ ΠΕΡΙΟΧΕΣ ΗΜΟΥ ΑΡΧΑΝΩΝ - ΑΣΤΕΡΟΥΣΙΩΝ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΜΟΣ Περιοχές Natura (Τόποι Κοινοτικής Σηµασίας) Περιοχές Natura (Ζώνες Ειδικής Προστασίας) Καταφύγια Άγριας Ζωής Τοπία Ιδιαίτερου Φυσικού Κάλλους Βιότοποι ΠΕΡΙΟΧΗ Αστερούσια (Κόφινας) : GR Γιούχτας Φαράγγι Αγίας Ειρήνης : GR Αστερούσια Ορη (Κόφινας) : GR Όρος Γιούχτας : GR Αστερούσια ΦΕΚ 753/β/ Όφις Μαριάς Επανωσήφη Μεταξοχωρίου ΦΕΚ 245/Β/78 Όρος Γιούχτας και Φαράγγι Αγίας Ειρήνης ΦΕΚ 769/Β/ Κουνάβων ΦΕΚ 754/Β/ Μελεσών ΦΕΚ 754/Β/ Αγία Ειρήνη Αστερούσια όρη Γιούχτας Αστερούσια όρη Όρος Γιούχτας Στους ακόλουθους χάρτες παρουσιάζονται οι θέσεις των προστατευόµενων περιοχών. ΗΜΟΣ ΑΡΧΑΝΩΝ ΑΣΤΕΡΟΥΣΙΩΝ 17

18 Περιοχές ήµου Αρχανών - Αστερουσίων ενταγµένες στο ίκτυο NATURA 2000 Πηγή : Καταφύγια Άγριας Ζωής Πηγή : ΗΜΟΣ ΑΡΧΑΝΩΝ ΑΣΤΕΡΟΥΣΙΩΝ 18

19 Βιότοποι του ήµου Αρχανών - Αστερουσίων Πηγή : Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο Φαράγγια και σπήλαια Πετρώµατα και νερά έχουν συµβάλλει στη διαµόρφωση ενός πλούσιου γεωµορφολογικά τοπίου, κυριότερη έκφραση του οποίου είναι τα σπήλαια και τα φαράγγια. Εκτός από στοιχεία που είναι απόλυτα συνυφασµένα µε την ιστορία, την παράδοση και την κουλτούρα των ντόπιων, οι σχηµατισµοί αυτοί αποτελούν πολύτιµα στοιχεία του φυσικού περιβάλλοντος και σηµαντικούς πλουτοπαραγωγικούς πόρους. Στον πίνακα που ακολουθεί παρουσιάζονται τα πιο γνωστά σπήλαια και φαράγγια του ήµου. Σπήλαια Α/Α Ονοµασία Περιοχή 1 Σπήλιος του Στραβοµύτη Γιούχτα 2 Χωστό Νερό Γιούχτα Σελιά Γιούχτα 3 Σπηλαιώδες χάσµα του Ιερού του Γιούχτα Επάνω Αρχάνες 4 Νεραϊδόσπηλιος Αστρίτσι, θέση Περιβόλια 5 Νυχτεριδόσπηλιος Τσούτσουρας 6 Αγίας Παρασκευής Χουδέτσι 7 Αγίου Παντελεήµονα Χουδέτσι 8 Λαγούµι Κουνάβοι 9 Χαλινόσπηλιος Κουνάβοι 10 Άγιος Αντώνιος Κουνάβοι 11 Τσούτσουρα Τσούτσουρα 12 Αστερούσια Αστερούσια ΗΜΟΣ ΑΡΧΑΝΩΝ ΑΣΤΕΡΟΥΣΙΩΝ 19

20 Πέραν των παραπάνω, υπάρχουν και σπήλαια ανεξερεύνητα όπως : Κρουσταλλόσπηλιος, ίπορτος Σπήλιος, Μουτουπάκα, Σπηλιαρότρυπα, Κελιά των Καλογράδων, Ανεραγδόσπηλιος που βρίσκονται στη ηµοτική Ενότητα Αρχανών. Επίσης στην περιοχή υπάρχουν αρκετά φαράγγια, τα σηµαντικότερα από τα οποία είναι το Κνωσανό, το Κουναβιανό και το Αστρακιανό για τα οποία έχει εκπονηθεί µελέτη «Προστασία ιαχείριση και Ανάδειξη Φαραγγιών Κνωσανό, Κουναβιανό, Αστρακιανό και ένταξή τους στο Οικολογικό Αρχαιολογικό Πάρκο του Γιούχτα». Φαράγγια Α/Α Ονοµασία Περιοχή 1 Κνωσανό Αρχανών 2 Κουναβιανό Κουνάβων 3 Αστρακών Κολοµόδι 4 Αστριτσίου ή Κήποι Αστριτσίου Αστρίτσι 5 Χαυγά Εθιά 6 Αµπάς Τρείς Εκκλησιές 7 Μαριδάκη Αχεντριάς 8 Μίντρη Καστελλιανά Ακτές Η µορφολογική ποικιλία του τοπίου του ήµου Αρχανών - Αστερουσίων δεν θα µπορούσε παρά να αποτυπώνεται και στις παραλίες του, που ξετυλίγονται κατά µήκος των νότιων ακτογραµµών αποκαλύπτοντας άλλοτε όρµους και απόκρηµνες βραχώδεις ακτές, άλλοτε ήπια οργανωµένες τουριστικά αµµουδιές, άλλοτε πάλι ερηµικούς, κρυµµένους κολπίσκους. Οι πιο γνωστές ακτές στο ήµο είναι ο Τσούτσουρας, το Μαριδάκι, η παραλία του Αγίου Νικήτα και οι Τρείς Εκκλησιές. ασικές εκτάσεις Οι δασικές εκτάσεις προέρχονται κυρίως από αναδασώσεις ή πρόκειται για δασικές εκτάσεις που είναι φυσικές και που διατηρούν σε κάποιο βαθµό τη φυσικότητά τους. Αναπτύσσονται τόσο στο όρος Γιούχτα, όσο και Β του οικισµού Κάτω Αρχανών στη θέση «Κεφάλα» ή «Τζέ» και µέχρι την ανατολική παρυφή του Φαραγγιού στη θέση «Φουρνί». Στη ηµοτική Ενότητα Ν. Καζαντζάκη αναπτύσσεται µικρό δασάκι εντός του οικισµού Μυρτιάς όπως και στην αγροτική περιοχή Αγ. Παρασκιών, ενώ µεγαλύτερη δασική έκταση συναντάται βόρεια της Μονής Αγ. Γεωργίου Επανωσήφη (αναδάσωση). Τέλος, στη ηµοτική Ενότητα Αστερουσίων υπάρχει φοινικόδασος στον Άγιο Νικήτα, δασάκι στον Πύργο και την Εθιά. ΗΜΟΣ ΑΡΧΑΝΩΝ ΑΣΤΕΡΟΥΣΙΩΝ 20

21 Χρήσεις γης Οι χρήσεις γης έχουν διαµορφωθεί αφενός από τις ανθρωπογενείς δραστηριότητες (κατά κύριο λόγο) που αναπτύσσονται στην περιοχή και αφετέρου, από το γεωφυσικό ανάγλυφο. Το σύνολο σχεδόν των εδαφών καταλαµβάνεται από αγροτικές εκτάσεις, ήτοι βοσκοτόπους (39,75%) και καλλιέργειες (57,16%). Μικρότερα τµήµατα της εδαφικής επιφάνειας καλύπτονται από δάση (1,09%) και οικιστικές χρήσεις (1,15%). ΧΡΗΣΕΙΣ ΓΗΣ ΗΜΟΥ ΑΡΧΑΝΩΝ - ΑΣΤΕΡΟΥΣΙΩΝ ( ) 1,09% 1,15% 0,84% 57,16% 39,75% Καλλιεργούµενες εκτάσεις και αγραναπαύσεις Βοσκότοποι άση Εκτάσεις οικισµών Άλλες εκτάσεις Στον χάρτη που ακολουθεί αποτυπώνονται οι καλύψεις γης του 2007 και διαπιστώνεται η κυριαρχία των γεωργικών εκτάσεων και των εκτάσεων χαµηλής βλάστησης. Πηγή : oikoskopio.gr ΗΜΟΣ ΑΡΧΑΝΩΝ ΑΣΤΕΡΟΥΣΙΩΝ 21

22 Προβλήµατα Ρύπανσης - µηχανισµοί πίεσης περιβάλλοντος Οι κύριες περιβαλλοντικές απειλές που εντοπίζονται στο ήµο οφείλονται σε ανθρωπογενείς δραστηριότητες και αφορούν στα ακόλουθα: Γεωργικές εκµεταλλεύσεις Η εκτεταµένη χρήση φυτοφαρµάκων και ζιζανιοκτόνων (ειδικά στους αµπελώνες της περιοχής που αποτελούν τον κυριότερο τύπο καλλιέργειας και βρίσκονται σε άµεση γειτνίαση µε φαράγγια) στερεί από την πανίδα σηµαντικές τροφικές πηγές. Οι κοίτες των ρεµάτων αποτελούν όχι µόνο τελικό αποδέκτη των γεωργικών φαρµάκων, αλλά και χώρο διάθεσης των υλικών συσκευασίας τους. Το µεγαλύτερο κίνδυνο δηλητηρίασης διατρέχουν πολλά είδη αρπακτικών πουλιών, για τα οποία στην καλύτερη περίπτωση αναµένεται βραχυπρόθεσµα η µείωση της αναπαραγωγικής τους ικανότητας, ενώ µακροπρόθεσµα η πιθανή εξαφάνισή τους. Κτηνοτροφική δραστηριότητα Τα προβλήµατα ρύπανσης που προκαλούνται από τις κτηνοτροφικές µονάδες, οφείλονται στην αδυναµία αποτελεσµατικής επεξεργασίας των ιδιαίτερα επιβαρυµένων υγρών και στερεών αποβλήτων τους. Οι µικρής δυναµικότητας µονάδες, δεν διαθέτουν τις απαιτούµενες εγκαταστάσεις για τον καθαρισµό των αποβλήτων τους. Τα ρυπαντικά φορτία των µη επεξεργασµένων αποβλήτων, µε διαδικασίες απορροής και διήθησης, µετακινούνται από τους χώρους διάθεσης και καταλήγουν σε επιφανειακά και υπόγεια νερά, καθώς και στο έδαφος. Σηµαντικό επίσης πρόβληµα αποτελεί η δυσοσµία που προέρχεται από τις κτηνοτροφικές εγκαταστάσεις ειδικά όσων βρίσκονται κοντά σε κατοικηµένες περιοχές. Μεταποιητικές δραστηριότητες Ο τοµέας της µεταποίησης χαρακτηρίζεται από το µικρό µέγεθος των µονάδων, που κατά συνέπεια δεν προκαλούν σηµαντικές περιβαλλοντικές επιπτώσεις. Εξαίρεση αποτελούν τα ελαιουργεία στα οποία δεν εφαρµόζεται σωστά η διαχείριση των αποβλήτων προκαλώντας επιβάρυνση στο έδαφος και στους υδάτινους αποδέκτες. Βόσκηση Η βόσκηση αποτελεί την κυριότερη αιτία υποβάθµισης των ορεινών (κυρίως) περιοχών του ήµου και σε συνδυασµό µε τις πυρκαγιές έχει προκαλέσει ως ένα βαθµό την κατάρρευση του οικοσυστήµατος (ερηµοποίηση). Τουρισµός Τα τελευταία χρόνια ο τουρισµός στην περιοχή του ήµου έχει ενισχυθεί. Αν και είναι ήπιας µορφής και δεν επιβαρύνει ιδιαίτερα το περιβάλλον εντούτοις, σε ορισµένες περιοχές καταγράφεται αισθητική αλλοίωση του τοπίου λόγω της απρογραµµάτιστης ανάπτυξης και της άναρχης δόµησης. ΗΜΟΣ ΑΡΧΑΝΩΝ ΑΣΤΕΡΟΥΣΙΩΝ 22

23 Ατµοσφαιρική ρύπανση Η ατµοσφαιρική ρύπανση στην περιοχή δεν θεωρείται σηµαντική. Ρυπαίνουσες δραστηριότητες µπορούν να θεωρηθούν τα λατοµεία αδρανών υλικών και οι µεµονωµένες βιοµηχανικές µονάδες. Οι κυκλοφοριακοί φόρτοι στο οδικό δίκτυο και κυρίως στο πρωτεύων αν και δεν είναι αµελητέοι, εντούτοις δεν είναι ικανοί να προκαλέσουν ατµοσφαιρική ρύπανση. Στερεά απορρίµµατα Υγρά απόβλητα Σε ότι αφορά τη διαχείριση και διάθεση αστικών λυµάτων, οι περισσότεροι οικισµοί δεν τηρούν τα προβλεπόµενα από την Ελληνική και Κοινοτική νοµοθεσία, ούτε ως προς τα δίκτυα αποχέτευσης, ούτε ως προς τις εγκαταστάσεις επεξεργασίας λυµάτων. Σε οικισµούς χωρίς αποχετευτικό δίκτυο ή παλαιωµένο δίκτυο και όπου υπάρχει χρήση απορροφητικών βόθρων γίνεται µεταφορά των ρυπαντών στον υδροφόρο ορίζοντα. Ένα από τα σηµαντικότερα προβλήµατα που εµφανίζονται στην περιοχή και εντοπίζονται κυρίως στα φαράγγια είναι η ρύπανση από γεωργικά και αστικά απόβλητα και στερεά απορρίµµατα. Στο Κνωσανό φαράγγι π.χ. είναι εµφανής η ρύπανση από απόβλητα ελαιουργείων, που παρατηρείται στον άνω ρου του ρέµατος, ενώ αντίστοιχα στα υπόλοιπα τµήµατα του ρέµατος εντοπίζεται πρόβληµα από τη διάθεση απορριµµάτων. ΑΠΕ Η νέα τάση εγκατάστασης φωτοβολταϊκών σταθµών και αιολικών πάρκων αποτελεί κρίσιµο ζήτηµα για το ήµο, ειδικά σε ότι αφορά τη χωροθέτησή τους, δεδοµένης της αισθητικής αλλοίωσης του τοπίου που προκαλείται. Ηχορύπανση Η σηµαντικότερη από τις πηγές θορύβου που υποβαθµίζουν την ποιότητα ζωής στις αστικές περιοχές, είναι ο θόρυβος που προέρχεται από την οδική κυκλοφορία Βασικές Υποδοµές ίκτυα Οδικό δίκτυο Το οδικό δίκτυο που αναπτύσσεται στα γεωγραφικά όρια του ήµου Αρχανών - Αστερουσίων είναι αρκετά εκτεταµένο και περιλαµβάνει µεγάλους οδικούς άξονες, τµήµατα του επαρχιακού οδικού δικτύου του Νοµού Ηρακλείου και δηµοτικό-αγροτικό δίκτυο. Σε γενικές γραµµές το οδικό δίκτυο του δήµου καλύπτει επαρκώς τις µεταφορικές ανάγκες των οικισµών του, χωρίς να λείπουν ωστόσο τα όποια προβλήµατα, λόγω κυρίως της έλλειψης πόρων, που δυσχεραίνει τη συντήρηση του, και του ατελούς σχεδιασµού. Ειδικότερα, από το δήµο διέρχονται οι δύο από τους τρεις κάθετους οδικούς άξονες που ενώνουν τα βόρεια µε τα νότια παράλια του νοµού και συγκεκριµένα τµήµα του οδικού άξονα «Ηράκλειο - Βιάννος» και ο οδικός άξονας «Χουδέτσι Παρθένι Τεφέλι - Πύργος». Οι συγκεκριµένοι οδικοί άξονες έχουν συµβάλει κατά πολύ στην άµβλυνση των αποστάσεων ανάµεσα στο αστικό κέντρο του Ηρακλείου (συµπεριλαµβανοµένων των ΗΜΟΣ ΑΡΧΑΝΩΝ ΑΣΤΕΡΟΥΣΙΩΝ 23

24 πυλών εισόδου-εξόδου του νησιού) και την ενδοχώρα του νοµού. Σηµαντικές εκκρεµότητες παραµένουν ωστόσο πρώτον, η κατασκευή των ανισόπεδων κόµβων κατά µήκος του οδικού άξονα «Ηράκλειο - Βιάννος» (κόµβοι Αγίου Σώζοντα, Κουνάβων, Πεζών και Αλαγνίου), οι οποίοι θα εξασφαλίσουν συνθήκες ασφαλούς πρόσβασης και σύνδεσης µε το τοπικό οδικό δίκτυο, και δεύτερον, η ολοκλήρωση του συνδετηρίου άξονα µεταξύ των δύο κάθετων οδών, έργο που συµβασιοποιήθηκε πρόσφατα και αναµένεται να συµβάλει στην ασφαλή σύνδεση των δύο µεγάλων αξόνων και στην κυκλοφοριακή αποσυµφόρηση των οικισµών της ευρύτερης περιοχής. Τέλος, σε επίπεδο σχεδιασµού παραµένει ακόµα το µεγαλύτερο µέρος του Νότιου Οδικού Άξονα Κρήτης, µικρό τµήµα του οποίου θα διέρχεται από το νότιο τµήµα του δήµου. Το επαρχιακό οδικό δίκτυο συνδέει τους οικισµούς του δήµου µεταξύ τους και µε το εθνικό οδικό δίκτυο. Παρά τις εργασίες αναβάθµισης που κατά καιρούς πραγµατοποιούνται, σε γενικές γραµµές παραµένει παλαιών προδιαγραφών εξαιτίας πρώτον, της απουσίας, σε πολλά σηµεία, επαρκούς σήµανσης, διαγράµµισης και στηθαίων ασφαλείας και δεύτερον, της στενότητας και κακής ποιότητας του οδοστρώµατος. Στο επαρχιακό δίκτυο ανήκουν οι εξής οδικές αρτηρίες ή τµήµατα αυτών 1 : Ε.Ο. 30: «Σκαλάνι Κουνάβοι Πεζά Καλλονή Χουδέτσι Τεφέλι Πραιτώρια - Χάρακας», Ε.Ο.31: «Κνωσσός - Άνω και Κάτω Αρχάνες - Βαθύπετρο», Ε.Ο. 33: «Καλλονή Μελέσες - Χουµέρι», Ε.Ο.36: «Χάρακας Πύργος -Μεσοχώρι», Ε.Ο. 44: «Αγιές Παρασκιές - Απόστολοι», Ε.Ο.21: «Λούκια - Χάρακας», Ε.Ο.24: «Σοκαράς -Πραιτώρια» και Ε.Ο.27: «Από Ίνι -Πραιτώρια». Το λοιπό οδικό δίκτυο που βρίσκεται εντός των ορίων του δήµου αποτελεί τµήµα του δασικού και αγροτικού οδικού δικτύου, το οποίο εξυπηρετεί την πρόσβαση ως επί το πλείστον σε αγροτοκτηνοτροφικές εκµεταλλεύσεις. Σε γενικές γραµµές, το δηµοτικό και αγροτικό δίκτυο βρίσκεται σε ικανοποιητική κατάσταση, ωστόσο απαιτούνται διαρκώς εργασίες συντήρησης, διάνοιξης και βελτίωσης ώστε να εξασφαλίζεται η βατότητα τους. Ιδιαίτερη βαρύτητα θα πρέπει να δοθεί στη βελτίωση της οδικής σύνδεσης της νότιας ζώνης του δήµου (ορεινοί και παραλιακοί οικισµοί και περιοχές), όπου λόγω της φυσικής διαµόρφωσης και του ανάγλυφου του εδάφους καθίσταται δύσκολη η ανάπτυξη εκτεταµένου οδικού δικτύου, µε αποτέλεσµα να περιορίζεται η προσβασιµότητα. Τα τελευταία χρόνια γίνονται προσπάθειες βελτίωσης της κατάστασης, είτε µε διάνοιξη νέων δρόµων είτε µε παρεµβάσεις συντήρησης των υφιστάµενων, ώστε να περιοριστούν τα δύσβατα και επικίνδυνα σηµεία του οδικού δικτύου της περιοχής Συγκοινωνίες Όσο αφορά στις θαλάσσιες και εναέριες µετακινήσεις ο δήµος εξυπηρετείται από το Λιµένα Ηρακλείου και τον Κρατικό Αερολιµένα Ηρακλείου «Ν. Καζαντζάκης», του όµορου ήµου Ηρακλείου, στους οποίους υπάρχει άµεση πρόσβαση µέσω του κάθετου οδικού άξονα «Ηράκλειο - Βιάννος». Σε πλεονεκτική θέση βρίσκεται ο δήµος και όσο αφορά το σχεδιαζόµενο νέο διεθνές αεροδρόµιο Ηρακλείου στο Καστέλι Πεδιάδος, καθώς υπάρχει εγγύτητα και δυνατότητα σχετικά άνετης πρόσβασης. Οι χερσαίες µεταφορές εξυπηρετούνται κατά 1 ΦΕΚ 293 τ. Β / , Ανακατάταξη επαρχιακού οδικού δικτύου των Νοµών της χώρας ΗΜΟΣ ΑΡΧΑΝΩΝ ΑΣΤΕΡΟΥΣΙΩΝ 24

25 κύριο λόγο από το ΚΤΕΛ Ηρακλείου-Λασιθίου που πραγµατοποιεί καθηµερινά και σε ικανοποιητική συχνότητα δροµολόγια προς όλους τους οικισµούς που βρίσκονται επί του επαρχιακού οδικού δικτύου. Οι υπόλοιποι οικισµοί εξυπηρετούνται µε τη χρήση ιδιωτικών οχηµάτων ή τη µίσθωση ταξί Τηλεπικοινωνίες - έξυπνα δίκτυα Όσο αφορά στις τηλεπικοινωνίες, ο δήµος εξυπηρετείται επαρκώς από το δίκτυο σταθερής τηλεφωνίας του ΟΤΕ ή άλλων παρόχων και από δίκτυα κινητής τηλεφωνίας των ιδιωτικών εταιριών. Επίσης, στην έδρα του δήµου παρέχονται αναβαθµισµένες υπηρεσίες, όπως τηλεδιασκέψεις και τηλεϊατρική, µε τη χρήση του Εθνικού ικτύου ηµόσιας ιοίκησης «ΣΥΖΕΥΞΙΣ» που δίνει τη δυνατότητα σε δηµόσιους φορείς για παροχή τηλεπικοινωνιακών και τηλεµατικών υπηρεσιών µεγάλης έκτασης και κλίµακας. Στις ηµοτικές Ενότητες Ν. Καζαντζάκη και Αρχανών έχουν κατασκευαστεί, µε τη συγχρηµατοδότηση της Ε.Ε., ευρυζωνικά δίκτυα τοπικής πρόσβασης µε χρήση ασύρµατων συνδέσεων, και τοπικά κέντρα πρόσβασης στο διαδίκτυο. Τέλος, σε εξέλιξη βρίσκεται ένα καινοτόµο έργο του δήµου που αφορά τη µετατροπή των Αρχανών σε «έξυπνο» οικισµό (e- Archanes), µέσω της ανάπτυξης και εγκατάστασης των αναγκαίων υποδοµών και υπηρεσιών Τεχνολογιών Πληροφορίας και Επικοινωνιών (ΤΠΕ), µε σκοπό τη βελτίωση της ποιότητας ζωής των κατοίκων, την εξοικείωση τους µε τις νέες τεχνολογίες και το διαδίκτυο και την εξυπηρέτηση των επισκεπτών ίκτυο ύδρευσης άρδευσης Η ύδρευση στο δήµο γίνεται µέσω της αξιοποίησης ενός µεγάλου αριθµού πηγών και γεωτρήσεων, το νερό των οποίων συγκεντρώνεται σε δεξαµενές και στη συνέχεια µέσω δικτύων διανέµεται στους οικισµούς, εξυπηρετώντας την πλειονότητα των δηµοτών, τουλάχιστον σε ότι αφορά τις ηµοτικές Ενότητες Ν. Καζαντζάκη και Αρχανών. Μεγαλύτερες ελλείψεις καταγράφονται στην περίπτωση των οικισµών της ηµοτικής Ενότητας Αστερουσίων, οι οποίες στο µεγαλύτερο µέρος θα καλυφθούν µε την ολοκλήρωση του έργου «Εξωτερικά δίκτυα µεταφοράς νερού για την εξυπηρέτηση οικισµών της.ε. Αστερουσίων» που αφορά στην κατασκευή δικτύου ύδρευσης συνολικού µήκους 8,5 χλµ. µε τη συγχρηµατοδότηση της Ε.Ε., καθώς και µε άλλες παρεµβάσεις που προγραµµατίζει ο δήµος και οι οποίες περιλαµβάνουν την ανόρυξη - αξιοποίηση υδρευτικών γεωτρήσεων στην περιοχή των Αστερουσίων. Όσο αφορά στα υφιστάµενα δίκτυα ύδρευσης σε µεγάλο ποσοστό αποτελούνται από πλαστικούς σωλήνες, σε ορισµένες όµως περιπτώσεις χρησιµοποιούνται ακόµα σιδεροσωλήνες, συνεπώς χρήζουν αντικατάστασης για λόγους δηµόσιας υγείας και µείωσης των διαρροών. Η άρδευση των καλλιεργούµενων εκτάσεων γίνεται µέσω ενός εκτεταµένου δικτύου, το οποίο τροφοδοτείται κυρίως από γεωτρήσεις και δευτερευόντως από πηγές και πηγάδια. Πρόσθετοι υδάτινοι πόροι για την άρδευση των καλλιεργειών αναµένεται να προκύψουν µε την ολοκλήρωση και λειτουργία των φραγµάτων αµανίων, Αρµανωγείων, Χαλαυριανού χειµάρρου και Πλακιώτισσας και των απαραίτητων δικτύων για την αξιοποίηση τους, καθώς και µε την αναβάθµιση της εγκατάστασης επεξεργασίας λυµάτων Αρχανών, της οποίας οι εκροές θα µπορούν να αξιοποιηθούν για άρδευση, µέσω τριτοβάθµιας επεξεργασίας των λυµάτων. Σηµαντικό µέρος του αρδευτικού δικτύου του δήµου είναι αρκετά παλαιό (άνω των 20 ετών) µε αποτέλεσµα να παρουσιάζονται συχνά ζηµιές και απώλειες νερού, γεγονός που καθιστά αναγκαίες τις παρεµβάσεις για τον εκσυγχρονισµό και ΗΜΟΣ ΑΡΧΑΝΩΝ ΑΣΤΕΡΟΥΣΙΩΝ 25

26 τη συµπλήρωση του. Επίσης, απαιτείται η εξασφάλιση των απαραίτητων υποδοµών για τον έγκαιρο εντοπισµό των βλαβών και διαρροών που υφίστανται στα δίκτυα και την παρακολούθηση και καταγραφή των καταναλώσεων µε σύγχρονα µέσα και αυτοµατισµούς ιαχείριση Υγρών Αποβλήτων Οι περισσότεροι οικισµοί των ηµοτικών Ενοτήτων Αρχανών και Ν. Καζαντζάκη διαθέτουν δίκτυα αποχέτευσης, τα οποία συνδέονται µε τις εγκαταστάσεις επεξεργασίας λυµάτων που λειτουργούν στις Επάνω Αρχάνες και στα Πεζά. Σηµειώνεται ότι οι δύο εγκαταστάσεις έχουν τη δυνατότητα επεξεργασίας όχι µόνο των οικιακών, αλλά και των βιοτεχνικών/βιοµηχανικών υγρών αποβλήτων της περιοχής, ενώ υπάρχει σχετική πρόβλεψη και για αξιοποίηση των εκροών για άρδευση των καλλιεργειών, µέσω τριτοβάθµιας επεξεργασίας λυµάτων. Όσοι από τους οικισµούς των δύο δηµοτικών ενοτήτων, δεν έχουν συνδεθεί µε δίκτυα αποχέτευσης που οδηγούν τα λύµατα στις παραπάνω µονάδες, διαθέτουν βόθρους. Το ίδιο συµβαίνει όσον αφορά στους οικισµούς της ηµοτικής Ενότητας Αστερουσίων, για το λόγο αυτό δροµολογείται από το δήµο το έργο «Κατασκευή ικτύων Αποχέτευσης.Ε Αστερουσίων του ήµου Αρχανών Αστερουσίων, Αγωγοί µεταφοράς και ΕΕΛ», συνολικού προϋπολογισµού 6,7 εκατ. ευρώ. Εκτός από τη δηµιουργία νέων και την επέκταση και συντήρηση των υφιστάµενων δικτύων αποχέτευσης, απαιτείται, επίσης, η άµεση ολοκλήρωση της επέκτασης της µονάδας βιολογικού καθαρισµού των Αρχανών (συµπεριλαµβανοµένης της τριτοβάθµιας επεξεργασίας λυµάτων) και η κατασκευή νέων, µικρών µονάδων στους οικισµούς Μεταξοχώρι, Αρµανώγεια, αµάνια, Αστρίτσι και Αστρακοί στη ηµοτική Ενότητα Ν. Καζαντζάκη. Οι συγκεκριµένοι οικισµοί αν και διαθέτουν δίκτυα αποχέτευσης, ωστόσο δεν µπορούν να εξυπηρετηθούν από την υφιστάµενη µονάδα βιολογικού καθαρισµού που λειτουργεί στα Πεζά λόγω τεχνικών εµποδίων και υψηλού κόστους σύνδεσης. Εγκαταστάσεις επεξεργασίας λυµάτων προγραµµατίζονται και στους οικισµούς Αχεντριά και Πραιτώρια της ηµοτικής Ενότητας Αστερουσίων. Σηµαντικά προβλήµατα δηµιουργούνται από τη βιοµηχανική δραστηριότητα, καθώς τα επιβαρυµένα απόβλητα των ελαιουργείων που λειτουργούν κυρίως στη ηµοτική Ενότητα Ν. Καζαντζάκη, παρά τη σχετική πρόβλεψη (στο Αλάγνι υπάρχουν µεγάλες εγκαταστάσεις της Ενωσης Πεζών για επεξεργασία Κατσίγαρου) δεν µεταφέρονται πάντα σε µονάδες επεξεργασίας, µε αποτέλεσµα να καταλήγουν απευθείας στους υδάτινους αποδέκτες. Προβλήµατα ρύπανσης δηµιουργούνται όµως και από τις κτηνοτροφικές µονάδες στις ορεινές περιοχές του δήµου, οι οποίες είναι µικρής δυναµικότητας και δεν διαθέτουν τις απαιτούµενες εγκαταστάσεις για την επεξεργασία των αποβλήτων τους µε συνέπεια, και σε αυτή την περίπτωση, τα ιδιαίτερα επιβαρυµένα απόβλητα να καταλήγουν χωρίς επεξεργασία στους επιφανειακούς και υπόγειους υδροφορείς. Τέλος, δίκτυο οµβρίων διαθέτουν µερικοί µονάχα οικισµοί των ηµοτικών Ενοτήτων Αρχανών και Ν. Καζαντζάκη, ωστόσο απαιτείται ένας γενικότερος σχεδιασµός για τη διαχείριση των οµβρίων υδάτων στη βάση του οποίου θα καταγραφούν, σε επίπεδο πλέον Καλλικρατικού δήµου, οι µέχρι σήµερα παρεµβάσεις, οι ελλείψεις-ανάγκες που εντοπίζονται και οι τρόποι αντιµετώπισης τους. ΗΜΟΣ ΑΡΧΑΝΩΝ ΑΣΤΕΡΟΥΣΙΩΝ 26

27 Καθαριότητα - ιαχείριση στερεών αποβλήτων Στο δήµο πραγµατοποιείται οργανωµένη συλλογή και διαχείριση των απορριµµάτων, η οποία διέπεται από τον Περιφερειακό Σχεδιασµό ιαχείρισης Αποβλήτων (ΠΕΣ Α) Κρήτης. Τα στερεά απορρίµµατα και από τις τρεις δηµοτικές ενότητες διατίθενται, µε ευθύνη του Συνδέσµου ιαχείρισης Περιβάλλοντος.Ε. Ν. Καζαντζάκη, Αρχανών και Τεµένους που σήµερα υπάγεται στο ήµο Αρχανών Αστερουσίων, σε Χώρο Υγειονοµικής Ταφής Απορριµµάτων (ΧΥΤΑ) που λειτουργεί από το 2001, σε µια έκταση 50 περίπου στρεµµάτων δυτικά του οικισµού Παρθένι στη ηµοτική Ενότητα Ν. Καζαντζάκη για να εξυπηρετήσει την ευρύτερη περιοχή των πρώην ήµων Αρχανών, Τεµένους, Ν. Καζαντζάκη και Επισκοπής. Με δεδοµένη την εισερχόµενη ποσότητα αστικών απορριµµάτων (περίπου τόνους ετησίως) και τη διαθέσιµη χωρητικότητα του, υπολογίζεται ότι ο ΧΥΤΑ Ν. Καζαντζάκη θα µπορέσει να λειτουργεί για 3,5 µε 4 έτη ακόµα 2. Στο δήµο δε λειτουργούν σήµερα Χώροι Ανεξέλεγκτης ιάθεσης Απορριµµάτων (ΧΑ Α), ωστόσο καταγράφονται προβλήµατα ρύπανσης σε κάποια ρέµατα, χαράδρες, φαράγγια κλπ λόγω της ανεξέλεγκτης απόθεσης απορριµµάτων στις θέσεις αυτές στο πρόσφατο παρελθόν, µε χαρακτηριστικό παράδειγµα το σκουπιδότοπο εντός των ορίων NATURA του Όρους Γιούχτα, όπου δεχόταν τα αστικά απορρίµµατα του πρώην ήµου Αρχανών. Για την αντιµετώπιση του προβλήµατος ο δήµος προγραµµατίζει εκτεταµένες αποκαταστάσεις-φυτεύσεις τέτοιων χώρων, ενώ έχει πετύχει την εξασφάλιση χρηµατοδότησης ευρώ από το ΕΣΠΑ για την αποκατάσταση του ΧΑ Α στη θέση Παχειά Λιβάδια της Τ.Κ Λιγορτύνου. Επίσης, ο δήµος συµµετέχει στο Πρόγραµµα Ανακύκλωσης της Ελληνικής Εταιρίας Αξιοποίησης Ανακύκλωσης. Τα προς ανακύκλωση απορρίµµατα συλλέγονται, µέσω των µπλε κάδων, που έχουν τοποθετηθεί σε όλους τους οικισµούς του δήµου, στο Κέντρο ιαλογής και Ανάκτησης Υλικών (Κ ΑΥ) Ηρακλείου που λειτουργεί σε έκταση 8,5 στρεµµάτων στη Ν. Αλικαρνασσό. Στο πλαίσιο διαχείρισης των απορριµµάτων ο δήµος, σε συνεργασία µε το Κέντρο Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης Αρχανών, διοργανώνει δράσεις ενηµέρωσης και ευαισθητοποίησης των δηµοτών. Οι δράσεις αυτές έχουν είτε καθαρά ενηµερωτικό χαρακτήρα (π.χ. ηµερίδες, επισκέψεις σε σχολεία), είτε επιδιώκουν την ενεργή συµµετοχή των πολιτών (π.χ. φύτευση και φροντίδα πρασίνου, καθαρισµοί) και προβάλλονται ανελλιπώς µέσω της ιστοσελίδας του ήµου. Στο πλαίσιο αναθεώρησης του Περιφερειακού Σχεδιασµού ιαχείρισης Αποβλήτων προβλέπεται η κατασκευή στη ηµοτική Ενότητα Ν. Καζαντζάκη µονάδας επεξεργασίας προδιαλεγµένου οργανικού (µε πρόβλεψη τόνους) που θα καλύπτει τις κεντρικές και δυτικές περιοχές της Περιφερειακής Ενότητας Ηρακλείου και πιθανώς να δέχεται και γεωργικά απόβλητα Προγράµµατα / δράσεις εξοικονόµησης ενέργειας Οι Ανανεώσιµες Πηγές Ενέργειας (ΑΠΕ) που έχουν αναπτυχθεί στο δήµο µέχρι σήµερα είναι µικρής κλίµακας και αφορούν κυρίως στην τοποθέτηση φωτοβολταϊκών συστηµάτων σε αγροτικές εκτάσεις, επαγγελµατικές στέγες και κατοικίες. Ωστόσο, σύµφωνα µε τα δεδοµένα της Ρυθµιστικής Αρχής Ενέργειας, που απεικονίζονται στον χάρτη, υπάρχει έντονο ενδιαφέρον για την αδειοδότηση εγκαταστάσεων, για την παραγωγή ηλιακής και κυρίως αιολικής ενέργειας, στις κεντρικές και νότιες περιοχές του δήµου. 2 Περιφέρεια Κρήτης, Μελέτη για την αναθεώρηση - επικαιροποίηση του Περιφερειακού Σχεδιασµού ιαχείρισης Στερεών Απόβλητων (ΠΕΣ Α) Περιφέρειας Κρήτης, Απρίλιος 2012 ΗΜΟΣ ΑΡΧΑΝΩΝ ΑΣΤΕΡΟΥΣΙΩΝ 27

28 Αποτύπωση αιτήσεων παραγωγής ενέργειας από ΑΠΕ στο ήµο Αρχανών - Αστερουσίων Πηγή: Σε κάθε περίπτωση αποτελεί ζητούµενο για το ήµο η κατάλληλη χωροθέτηση των ΑΠΕ, έτσι ώστε η ανάπτυξή τους να γίνεται µελετηµένα και µε προϋποθέσεις, ώστε να µην αντίκεινται σε άλλες οικονοµικές δραστηριότητες που αναπτύσσονται στην περιοχή, να σέβεται το φυσικό περιβάλλον και να παρέχεται η δυνατότητα ενηµέρωσης και συµµετοχής στη λήψη αποφάσεων της τοπικής κοινωνίας και των τοπικών συµβουλίων. Προς αυτή την κατεύθυνση θα συµβάλει η εκπόνηση και θεσµοθέτηση ΣΧΟΟΑΠ, σε επίπεδο Καλλικρατικού πλέον δήµου, που θα λαµβάνει υπόψη τις προβλέψεις του Ειδικού Πλαισίου Χωροταξικού Σχεδιασµού και Περιφερειακής Ανάπτυξης για τις ΑΠΕ. Αξίζει να σηµειωθεί, επίσης, ότι ο δήµος συµµετέχει στο Ευρωπαϊκό Πρόγραµµα «Μedstrategy: Ολοκληρωµένη στρατηγική για τη βιώσιµη ανάπτυξη στις αγροτικές περιοχές της Μεσογείου», στο πλαίσιο του οποίου εκπονήθηκε Σχέδιο ράσης Πράσινης Ανάπτυξης της Αγροτικής Κοινότητας αµανίων. Σκοπός του Σχεδίου είναι να αποτελέσει έναν πρακτικό οδηγό για την ελαχιστοποίηση των εκποµπών αερίων του θερµοκηπίου και την αύξηση της διείσδυσης των ΑΠΕ στο ενεργειακό ισοζύγιο της περιοχής. Το Σχέδιο ράσης συνολικού προϋπολογισµού 5 εκατ. διαρθρώνεται σε 4 άξονες προτεραιότητας και περιλαµβάνει τις δράσεις για την: ενεργειακή αναβάθµιση κατοικιών και δηµόσιων κτιρίων, την κάλυψη θερµικών ψυκτικών φορτιών κατοικιών από ΑΠΕ, τη δηµιουργία σταθµού φόρτισης ηλεκτροκίνητων οχηµάτων, την αντικατάσταση του δηµοτικού στόλου οχηµάτων µε οχήµατα ηλεκτροκίνησης, το δηµοτικό φωτισµό, την αποθήκευση ενέργειας & χρήση τεχνολογιών έξυπνου δικτύου, την επεξεργασία των υγρών αποβλήτων των οικισµών µε φυσικό σύστηµα επεξεργασίας κ.α. Απώτερος στόχος του Σχεδίου είναι η υλοποίηση ενός νέου Πρότυπου Πράσινης Ανάπτυξης στα όρια του δήµου, που θα δηµιουργήσει νέες δυνατότητες υψηλής προστιθέµενης αξίας και θετικές ΗΜΟΣ ΑΡΧΑΝΩΝ ΑΣΤΕΡΟΥΣΙΩΝ 28

29 προοπτικές στην τοπική οικονοµία. Για την υλοποίηση του απαιτείται, ωστόσο, η εξασφάλιση χρηµατοδότησης από το ΕΣΠΑ και άλλες πηγές. 1.3 ΧΩΡΟΤΑΞΙΚΟΣ ΣΧΕ ΙΑΣΜΟΣ Όσον αφορά στο χωροταξικό σχεδιασµό σε επίπεδο µικρότερο της Περιφέρειας, έχουν εκπονηθεί µελέτες για Περιοχές Ειδικά Ρυθµιζόµενης Πολεοδόµησης (ΠΕΡΠΟ) που στοχεύουν στην οικιστική οργάνωση περιοχών για την εξυπηρέτηση µιας ή περισσοτέρων κατηγοριών χρήσεων γης. Έχει εκπονηθεί µελέτη για το Νοµό Ηρακλείου (ΦΕΚ 405 ΑΑΠ/ ) µε τίτλο «Έγκριση γενικών κατευθύνσεων ειδικά ρυθµιζόµενης πολεοδοµικής δραστηριότητας (ΠΕΡΠΟ) ιδιοκτητών γης στην εκτός σχεδίου πόλεως και εκτός οικισµών προ του 1923, καθώς και οικισµών µέχρι 2000 κατοίκους» βάσει της οποίας προσδιορίζεται ως νέα ζώνη οικιστικής ανάπτυξης στα όρια του ήµου Αρχανών - Αστερουσίων µια ζώνη συνολικής έκτασης στρεµµάτων που περιλαµβάνει τις κοινότητες Αρχανών και Κάτω Αρχανών (3.755στρ.), Κουνάβων, Καταλαγαρίου και Καλλονής (2.980 στρ.). Ο Πολεοδοµικός Σχεδιασµός περιλαµβάνει κυρίως τα Ρυθµιστικά Σχέδια και Προγράµµατα Προστασίας Περιβάλλοντος, για τα µεγάλα αστικά κέντρα, τα Γενικά Πολεοδοµικά Σχέδια (ΓΠΣ) και τα Σχέδια Χωρικής και Οικιστικής Οργάνωσης Ανοικτής Πόλης (ΣΧΟΟΑΠ), τα οποία εκπονούνται στα διοικητικά όρια των πρωτοβάθµιων ΟΤΑ. Τα Ρυθµιστικά Σχέδια προσδιορίζουν τις βασικές κατευθύνσεις για τα σχέδια του επόµενου προς τα «κάτω» επιπέδου σχεδιασµού, δηλαδή για τα ΓΠΣ και ΣΧΟΟΑΠ, και «χωροθετούν» χρήσεις υπερτοπικού χαρακτήρα µέσα στην περιοχή του ρυθµιστικού σχεδίου, χρήσεις οι οποίες δεν προσδιορίζονται από τα ΓΠΣ και ΣΧΟΟΑΠ των επιµέρους ΟΤΑ. Μέχρι στιγµής έχει ολοκληρωθεί και παρουσιασθεί η Α Φάση της µελέτης Ρυθµιστικού Σχεδίου Ηρακλείου η οποία περιλαµβάνει τους παρακάτω ήµους : Ηρακλείου Μαλεβιζίου Χερσονήσου Μινώα Πεδιάδας Γόρτυνας (πρώην ήµος Αγίας Βαρβάρας) Αρχανών - Αστερουσίων (πρώην. Αρχανών & πρώην. Ν. Καζαντζάκη) Τα ΓΠΣ / ΣΧΟΟΑΠ προσδιορίζουν τα αναπτυξιακά χαρακτηριστικά, τα οικιστικά χαρακτηριστικά και τα στοιχεία του φυσικού και δοµηµένου περιβάλλοντος σε επίπεδο ήµου. Γενικό Πολεοδοµικό Σχέδιο υπάρχει για τον οικισµό Επάνω Αρχάνες, ενώ έχει συνταχθεί σχέδιο βάσει µελέτης Πολεοδόµησης και Επέκτασης η οποία βρίσκεται στο τελικό στάδιο έγκρισης, καθυστερώντας ουσιαστικά την ενεργοποίηση των αναγκαίων για την ανάπτυξη και αναβάθµιση του οικισµού επεκτάσεων. ΗΜΟΣ ΑΡΧΑΝΩΝ ΑΣΤΕΡΟΥΣΙΩΝ 29

30 Η οικοδόµηση σήµερα και έως την οριστική έγκριση του προτεινόµενου Ρυµοτοµικού σχεδίου υπόκειται στους περιορισµούς δόµησης που προβλέπεται από τη νοµοθεσία για παραδοσιακούς εντός - εκτός ορίων οικισµούς προ του 23. Εγκεκριµένο ΓΠΣ υπάρχει για τις Αρχάνες, ενώ επίσης έχει εκπονηθεί και βρίσκεται στο στάδιο της έγκρισης, ΓΠΣ για τους Καποδιστριακούς ήµους Αρχανών, Ν. Καζαντάκη και Επισκοπής (δεν περιλαµβάνεται στο ήµο Αρχανών Αστερουσίων), ενώ δεν συµπεριλαµβάνεται η ηµοτική Ενότητα Αστερουσίων που όµως µε τον Νόµο 3852/2010 είναι πλέον τµήµα του Καλλικρατικού ήµου Αρχανών - Αστερουσίων. Οικισµοί αναπτυγµένοι σε σχετικά κοντινή µεταξύ τους απόσταση, οριοθετηµένοι από 1986, πλαισιώνουν την πεζανή λεκάνη, λειτουργώντας περισσότερο ως γειτονιές γενικής κατοικίας µιας ανοιχτής πόλης µε κατανεµηµένες ανά οικισµό εξυπηρετήσεις, δηµοτική και µέση εκπαίδευση, στοιχειώδη αθλητισµό, εµπόριο, µεταποίηση, κεντρικές ανταλλαγές και χρήσεις στον ενδιάµεσο χώρο παραγωγικών εγκαταστάσεων και πολλαπλής απασχόλησης της Ένωσης Πεζών. Η ίδια κατάσταση ισχύει και για τους οικισµούς της Ενότητας Αστερουσίων που αποτελούν περιοχές κατοικίας µε βασικές λειτουργίες εκπαίδευσης, υγείας πρόνοιας, εµπορίου και αναψυχής. Στον πίνακα που ακολουθεί αποτυπώνεται το θεσµικό πλαίσιο των οικισµών και η έκτασή τους. ΗΜΟΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ. Ε. ΑΡΧΑΝΩΝ. Ε. Ν.ΚΑΖΑΝΤΖΑΚΗ ΗΜΟΤΙΚΗ /ΤΟΠΙΚΗ ΚΟΙΝΟΤΗΤΑ Αρχανών Κάτω Αρχανών ΟΙΚΙΣΜΟΣ ΑΠΟΦΑΣΗ ΝΟΜΑΡΧΗ ΟΡΙΟΘΕΤΗΣΗ ΣΥΝΟΛΙΚΗ ΕΚΤΑΣΗ ΟΙΚΙΣΜΟΥ ΟΙΚΙΣΜΟΥ ΣΕ HA Επάνω Αρχάνες ΓΠΣ 376 / Βαθύπετρο 7632/86 ΟΧΙ 1 Καρνάρι 5340/86 ΝΑΙ 28 Κάτω Αρχάνες 7632/86 ΝΑΙ 55 Αµπελά Κερά Ελαιούσα εν οριοθετείται εν οριοθετείται Πατσίδες 7632/86 ΝΑΙ 32 Αγίων Άγιες Παρασκιές 5670/86 ΝΑΙ 72 Παρασκιών Κελλιά 4109/86 ΝΑΙ 14 Αγίου Βασιλείου Άγιος Βασίλειος 4109/86 ΝΑΙ 38 Αλαγνίου Αλάγνιον 4110/86 ΝΑΙ 37 Αστρακών Αστρακοί 10074/86 ΝΑΙ 75 Αστριτσίου Αστρίτσιον 4109/86 ΝΑΙ 46 αµανίων αµάνια 4110/86 ΝΑΙ 38 Αρκάδι 4110/86 ΝΑΙ 14 Μελιδοχώρι 4110/86 ΝΑΙ 26 Καλλονής Καλλονή 4109/86 ΝΑΙ 45 Καταλαγαρίου Καταλαγάρι 10074/86 ΝΑΙ 38 Κουνάβων Κουνάβοι 4109/86&3742/87 ΝΑΙ 80 Μελεσών Μελέσες 4109/86 ΝΑΙ 49 Φιλίσια 4109/86 ΝΑΙ 30 ΗΜΟΣ ΑΡΧΑΝΩΝ ΑΣΤΕΡΟΥΣΙΩΝ 30

31 .Ε. ΑΣΤΕΡΟΥΣΙΩΝ Μεταξοχωρίου Μεταξοχώρι 4110/86 ΝΑΙ 70 Αρµανώγεια 4110/86 ΝΑΙ 22 Μονή Αγίου Γεωργίου ΜΟΝΗ Επανωσήφη Παρθένιο 4110/86 ΝΑΙ 15 Μυρτιάς Μυρτιά 5670/86 ΝΑΙ 61 Πεζών Πεζά 5670/86 ΝΑΙ 54 Χουδετσίου Χουδέτσι 4109/86 ΝΑΙ 86 Πύργου Αχεντριά Εθιάς Καλυβίων Λιγορτύνου Πύργος 1035/86 ΝΑΙ 78 Μουρνιά 1035/86 ΝΑΙ 19 Πρινιάς 1035/86 ΝΑΙ 12 Αχεντριάς 1035/86 ΝΑΙ 42 Αγ. Παρασκευή 1035/86 ΝΑΙ 1 Άγ. Παντελεήµων 1035/86 ΝΑΙ 4 Ροτάσι 1035/86 ΝΑΙ 23 Αγία Άννα 1035/86 ΝΑΙ 19 Εθιά 1035/86 ΝΑΙ 12 Καλύβια 1035/86 ΝΑΙ 67 Κάτω Καλύβια 1035/86 ΝΑΙ 11 Νεοχώρι 1035/86 ΝΑΙ 42 Λιγόρτυνος 1035/86 ΝΑΙ 46 Κεφαλάδος 1035/86 ΝΑΙ 24 Πλακιώτισσα 1035/86 ΝΑΙ 15 Μεσοχωρίου Μεσοχώρι 1035/86 ΝΑΙ 38 Παρανύµφων Παράνυµφοι 1035/86 ΝΑΙ 32 Αµύγδαλος 1035/86 ΝΑΙ 11 Πλατανιάς 1035/86 ΝΑΙ 4 Τρείς Εκκλησιές 1035/86 ΝΑΙ 5 Πραιτωρίων Πραιτώρια 1035/86 ΝΑΙ 21 Τεφελίου Χαρακίου Χάρακος Τεφέλι 1035/86 ΝΑΙ 35 Αποσελέµιο 1035/86 ΝΑΙ 20 Πυθάρι 1035/86 ΝΑΙ 23 Χαράκι 1035/86 ΝΑΙ 15 Βοριάς 1035/86 ΝΑΙ 20 Μαδέ 1035/86 ΝΑΙ 16 Χάρακας 1035/86 ΝΑΙ 41 Αγ. Φωτιά 1035/86 ΝΑΙ 16 ωράκι 1035/86 ΝΑΙ 8 Πηγή : Μελέτη Γενικών Κατευθύνσεων ΠΕΡΠΟ Νοµού Ηρακλείου, ΚΟΙΝΩΝΙΚΑ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΚΑΙ ΥΠΟ ΟΜΕΣ Πληθυσµιακές µεταβολές Ο πληθυσµός του ήµου Αρχανών - Αστερουσίων σύµφωνα µε τα προσωρινά στοιχεία της απογραφής του 2011 ανέρχεται σε άτοµα και αντιστοιχεί στο 5,47% του πληθυσµού της Περιφερειακής Ενότητας Ηρακλείου και στο 2,67% του πληθυσµού της Κρήτης. ιαχρονικά ο ήµος εµφανίζει αδυναµία συγκράτησης του πληθυσµού. Στα τελευταία είκοσι χρόνια ο πληθυσµός µειώνεται διαρκώς µε τη µεγαλύτερη συρρίκνωση ΗΜΟΣ ΑΡΧΑΝΩΝ ΑΣΤΕΡΟΥΣΙΩΝ 31

32 να καταγράφεται την δεκαετία , µεγέθους 7,61% την ίδια στιγµή µάλιστα που τόσο σε επίπεδο Περιφερειακής Ενότητας, όσο και Περιφέρειας ο πληθυσµός αυξάνεται. Στην εικοσαετία η µείωση υπερβαίνει το 10%. Πληθυσµιακή Εξέλιξη ΠΛΗΘΥΣΜΟΣ ΠΟΣΟΣΤΙΑΙΑ ΜΕΤΑΒΟΛΗ ΠΛΗΘΥΣΜΟΥ ήµος Αρχανών ,39% -7,61% -10,74% Αστερουσίων Π.Ε. Ηρακλείου ,41% 4,03% 14,85% Περιφέρεια Κρήτης ,31% 3,36% 15,05% ΣΥΝΟΛΟ ΧΩΡΑΣ ,86% -1,61% 5,14% Πηγή : ΕΛ. ΣΤΑΤ, Απογραφές Πληθυσµού 1991,2001, 2011 (προσωρινά στοιχεία) Σε επίπεδο ηµοτικών Ενοτήτων µόνο η Ενότητα των Αρχανών εµφανίζει πληθυσµιακή αύξηση µεγέθους 6,29% στο διάστηµα , ενώ στις δύο άλλες Ενότητες ο πληθυσµός µειώνεται µε ποσοστό υψηλότερο από εκείνο του ήµου. Η µεγαλύτερη µείωση, της τάξης του 8% σηµειώθηκε στην Ενότητα Αστερουσίων. ΠΟΣΟΣΤΙΑΙΑ ΜΕΤΑΒΟΛΗ ΠΛΗΘΥΣΜΟΥ ΑΝΑ ΗΜΟΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ ( ) 8,00 6,00 6,29% 4,00 2,00 0,00-2,00 AΡΧΑΝΩΝ ΑΣΤΕΡΟΥΣΙΩΝ Ν.ΚΑΖΑΝΤΖΑΚΗ -4,00-6,00-4,72% -8,00-10,00-7,99% Από πλευράς πληθυσµιακής συγκέντρωσης, ο πληθυσµός κατανέµεται σχετικά οµοιόµορφα µεταξύ των ηµοτικών Ενοτήτων. Το µεγαλύτερο µέρος του πληθυσµού συγκεντρώνεται στη ηµοτική Ενότητα Ν. Καζαντζάκη (39,79%) και ακολουθεί µε µικρή απόκλιση η Ενότητα των Αστερουσίων (34,97%), ενώ το υπόλοιπο 25,24% είναι συγκεντρωµένο στην Ενότητα των Αρχανών. ΗΜΟΣ ΑΡΧΑΝΩΝ ΑΣΤΕΡΟΥΣΙΩΝ 32

33 ΚΑΤΑΝΟΜΗ ΠΛΗΘΥΣΜΟΥ ,00 35,00 34,97% 39,79% 30,00 25,24% 25,00 20,00 15,00 10,00 5,00 0,00 AΡΧΑΝΩΝ ΑΣΤΕΡΟΥΣΙΩΝ Ν.ΚΑΖΑΝΤΖΑΚΗ Η πληθυσµιακή πυκνότητα στο σύνολο του ήµου είναι 53 κάτοικοι / τετραγωνικό χιλιόµετρο και αποκλίνει σηµαντικά από τις αντίστοιχες τιµές σε επίπεδο Περιφερειακής Ενότητας Ηρακλείου και Περιφέρειας Κρήτης. Ωστόσο, η εικόνα διαφοροποιείται στο εσωτερικό του ήµου µε τη ηµοτική Ενότητα Αρχανών να είναι ιδιαίτερα πυκνοκατοικηµένη (144 κάτοικοι / τ.χλµ.). Χαµηλή πληθυσµιακή πυκνότητα έχει η ηµοτική Ενότητα Καζαντζάκη (31 κάτοικοι / τ.χλµ.). ιαχρονικά και σύµφωνα µε τα προσωρινά στοιχεία της απογραφής του 2011 η πληθυσµιακή πυκνότητα του ήµου µειώνεται ακόµη περισσότερο φθάνοντας τους 49 κατοίκους / τ.χλµ. ΠΛΗΘΥΣΜΙΑΚΗ ΠΥΚΝΟΤΗΤΑ ΑΝΑ ΗΜΟΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ (2001) ΗΜΟΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ ΠΛΗΘΥΣΜΟΣ ΕΚΤΑΣΗ ΠΛΗΘΥΣΜΙΑΚΗ ΠΥΚΝΟΤΗΤΑ ΑΡΧΑΝΩΝ , ,30 ΑΣΤΕΡΟΥΣΙΩΝ ,201 70,16 Ν. ΚΑΖΑΝΤΖΑΚΗ ,420 30,98 ΣΥΝΟΛΟ ΗΜΟΥ ,137 53,45 ΠΕ ΗΡΑΚΛΕΙΟΥ ,95 ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΚΡΗΤΗΣ ,39 Πηγή : ΕΛ. ΣΤΑΤ., Απογραφή Πληθυσµού 2001, επεξεργασία στοιχείων Σύνθεση πληθυσµού κατά ηλικία και φύλο Η δηµογραφική φυσιογνωµία του ήµου χαρακτηρίζεται διαχρονικά ( ) από σηµαντική µείωση του νεανικού πληθυσµού (0-14 ετών), αλλά και του πληθυσµού των ηλικιακών οµάδων ετών και ετών. Αντίθετα, αυξήθηκε από 17,24% σε 22,20% ο πληθυσµός της τρίτης ηλικίας. Συνεπώς, ο ήµος αντιµετωπίζει δηµογραφικό πρόβληµα και δυσκολία ως προς την ανανέωση του πληθυσµού του. ΗΜΟΣ ΑΡΧΑΝΩΝ ΑΣΤΕΡΟΥΣΙΩΝ 33

34 1991 ΟΜΑ ΕΣ ΗΛΙΚΙΩΝ ΗΜΟΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ ΑΡΧΑΝΩΝ 21,52 14,63 22,79 24,07 16,99 ΑΣΤΕΡΟΥΣΙΩΝ 20,19 13,90 20,38 27,85 17,68 ΝΙΚΟΥ ΚΑΖΑΝΤΖΑΚΗ 20,95 14,00 22,19 25,87 16,98 ΣΥΝΟΛΟ ΗΜΟΥ 20,80 14,11 21,66 26,19 17,24 Π.Ε. ΗΡΑΚΛΕΙΟΥ 22,44 16,10 26,65 21,74 13,06 ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΚΡΗΤΗΣ 21,32 15,36 26,25 22,00 15, ΟΜΑ ΕΣ ΗΛΙΚΙΩΝ ΗΜΟΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ ΑΡΧΑΝΩΝ 15,59 14,29 27,24 23,44 19,44 ΑΣΤΕΡΟΥΣΙΩΝ 14,75 12,25 23,05 26,10 23,85 ΝΙΚΟΥ ΚΑΖΑΝΤΖΑΚΗ 14,14 13,85 24,68 24,82 22,51 ΣΥΝΟΛΟ ΗΜΟΥ 14,72 13,40 24,76 24,92 22,20 Π.Ε. ΗΡΑΚΛΕΙΟΥ 17,16 15,34 30,23 22,09 15,18 ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΚΡΗΤΗΣ 16,96 14,79 30,25 21,74 16,26 Σε επίπεδο ηµοτικών Ενοτήτων, εκείνη των Αρχανών εµφανίζει συγκριτικά πιο ικανοποιητική σύνθεση πληθυσµού µε το υψηλότερο ποσοστό νεανικού πληθυσµού και το χαµηλότερο ποσοστό ατόµων ηλικίας άνω των 65 ετών. Προκειµένου να µελετηθεί πιο αναλυτικά το δηµογραφικό προφίλ του ήµου υπολογίστηκαν τρεις βασικοί δηµογραφικοί δείκτες, ήτοι, είκτης Γήρανσης 3, είκτης Εξάρτησης 4 και είκτης Αντικατάστασης 5. Ειδικότερα: Α. Ο είκτης Γήρανσης εκφράζει κατά πόσο το βάρος του πληθυσµού µετατοπίζεται από τη βάση της πληθυσµιακής πυραµίδας προς την κορυφή, πόσο δηλαδή γηρασµένος είναι ο πληθυσµός και κατά πόσο µια περιοχή αντιµετωπίζει πρόβληµα ανανέωσης του πληθυσµού της. Ο συγκεκριµένος δείκτης στο σύνολο του ήµου έχει τιµή 150,81% και είναι πολύ υψηλότερος από τον αντίστοιχο σε επίπεδο Περιφερειακής Ενότητας Ηρακλείου (88,43%) και Περιφέρειας Κρήτης (95,87%). Όλες οι ηµοτικές Ενότητες αντιµετωπίζουν έντονο πρόβληµα γήρανσης µε τον αντίστοιχο δείκτη να λαµβάνει τιµές υψηλότερες του µέσου όρου του ήµου στις Ενότητες Αστερουσίων και Ν. Καζαντζάκη. ΗΜΟΓΡΑΦΙΚΟΙ ΕΙΚΤΕΣ (2001) ΕΙΚΤΗΣ ΕΙΚΤΗΣ ΕΙΚΤΗΣ ΗΜΟΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ ΓΗΡΑΝΣΗΣ ΕΞΑΡΤΗΣΗΣ ΑΝΤΙΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ ΑΡΧΑΝΩΝ 124,68% 53,91% 34,27% ΑΣΤΕΡΟΥΣΙΩΝ 161,61% 62,87% 23,48% Ν.ΚΑΖΑΝΤΖΑΚΗ 159,17% 57,85% 27,44% ΣΥΝΟΛΟ ΗΜΟΥ 150,81% 58,53% 27,46% Πηγή : ΕΛ.ΣΤΑΤ, Απογραφή Πληθυσµού 2001, επεξεργασία στοιχείων 3 είκτης Γήρανσης: (πληθυσµός 65+ / πληθυσµό 0-14 ετών) Χ είκτης Εξάρτησης: [(πληθυσµός 0-14 ετών) + (πληθυσµός 65+) / (πληθυσµό ετών) Χ είκτης Αντικατάστασης: (πληθυσµός ετών) /(πληθυσµό ετών) Χ 100. ΗΜΟΣ ΑΡΧΑΝΩΝ ΑΣΤΕΡΟΥΣΙΩΝ 34

35 Β. Ο είκτης Εξάρτησης δηλώνει την επιβάρυνση που δέχεται ο ενεργός πληθυσµός (15-64 ετών) από το γεροντικό και το νεανικό πληθυσµό (65+ και 0-14 ετών). Στο σύνολο του ήµου, η τιµή του δείκτη εξάρτησης ανέρχεται σε 58,53% και είναι υψηλότερη από εκείνην της Περιφερειακής Ενότητας Ηρακλείου (47,80%). Γ. Ο είκτης Αντικατάστασης δηλώνει για κάθε 100 άτοµα ηλικίας ετών που είναι σε φάση να αποχωρήσουν από την αγορά εργασίας, πόσα άτοµα ηλικίας ετών αντιστοιχούν. Η χαµηλή τιµή του δείκτη είναι αρνητική για το παραγωγικό σύστηµα και την αγορά εργασίας. Στο σύνολο του ήµου ο δείκτης είναι 27,46% Επίπεδο Εκπαίδευσης Η εικόνα του ήµου αναφορικά µε το µορφωτικό επίπεδο δεν κρίνεται ικανοποιητική, καθώς ένα µεγάλο µέρος του πληθυσµού (άνω των 10 ετών), ήτοι 20,52% δεν τέλειωσαν τη στοιχειώδη εκπαίδευση και δε γνωρίζουν γραφή και ανάγνωση. Μάλιστα το ποσοστό αυτό είναι υπερδιπλάσιο του αντίστοιχου της Περιφέρειας (9,12%). Πρόκειται για έναν πληθυσµό µε χαµηλά τυπικά προσόντα δεδοµένου ότι το 43% είναι απόφοιτοι ηµοτικού, ενώ µόλις το 8% είναι πτυχιούχοι ανωτάτων και ανωτέρων σχολών. ΕΠΙΠΕ Ο ΕΚΠΑΙ ΕΥΣΗΣ ΑΤΟΜΩΝ ΗΛΙΚΙΑΣ 10 ΕΤΩΝ ΚΑΙ ΑΝΩ. Ε. ΑΡΧΑΝΩΝ. Ε. ΑΣΤΕΡΟΥΣΙΩΝ. Ε. Ν. ΚΑΖΑΝΤΖΑΚΗ ΣΥΝΟΛΟ ΗΜΟΥ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΚΡΗΤΗΣ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΟ - Ι ΑΚΤΟΡΙΚΟ ΠΤΥΧΙΟΥΧΟΙ ΑΝΩΤΑΤΩΝ ΣΧΟΛΩΝ ΠΤΥΧΙΟΥΧΟΙ ΤΕΙ (ΚΑΤΕ, ΚΑΤΕΕ) ΠΤΥΧΙΟΥΧΟΙ ΑΝΩΤΕΡΩΝ ΣΧΟΛΩΝ ΑΠΟΦΟΙΤΟΙ ΜΕΣΗΣ ΕΚΠΑΙ ΕΥΣΗΣ ΤΕΛΕΙΩΣΑΝ ΤΗ Γ' ΤΑΞΗ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ ΑΠΟΦΟΙΤΟΙ ΣΤΟΙΧΕΙΩ ΟΥΣ ΕΚΠΑΙ ΕΥΣΕΩΣ ΕΝ ΤΕΛΕΙΩΣΑΝ ΤΗ ΣΤΟΙΧΕΙΩ Η ΕΚΠΑΙ ΕΥΣΗ ΑΓΡΑΜΜΑΤΟΙ ΜΗ ΓΝΩΡΙΖΟΝΤΕΣ ΓΡΑΦΗ ΚΑΙ ΑΝΑΓΝΩΣΗ 0,49% 0,11% 0,24% 0,26% 0,66 6,13% 3,31% 2,97% 3,91% 7,02 1,75% 1,31% 1,60% 1,54% 3,03 3,33% 1,84% 2,78% 2,59% 3,80 18,44% 13,73% 16,96% 16,19% 25,17 11,02% 12,09% 12,45% 11,95% 13,98 42,24% 44,88% 41,91% 43,05% 37,23 11,78% 13,93% 15,17% 13,85% 7,08 4,82% 8,81% 5,92% 6,67% 2,04 Πηγή : ΕΛ. ΣΤΑΤ, Απογραφή Πληθυσµού 2001 ΗΜΟΣ ΑΡΧΑΝΩΝ ΑΣΤΕΡΟΥΣΙΩΝ 35

36 1.4.4 οµές κοινωνικής υποστήριξης Υπηρεσίες Υγείας Στα όρια του ήµου Αρχανών - Αστερουσίων λειτουργούν : ένα (1) Κέντρο Υγείας στο Χάρακα, τρία (3) Περιφερειακά Ιατρεία στη ηµοτική Ενότητα Αστερουσίων (Μεσοχωριό, Πύργος, Τεφέλι), ένα (1) Περιφερειακό Ιατρείο στη ηµοτική Ενότητα Αρχανών (Αρχάνες) και τρία (3) Περιφερειακά Ιατρεία στη ηµοτική Ενότητα Ν. Καζαντζάκη (Μεταξοχώρι, Αλάγνι, Πεζά) και φυσικοθεραπευτήριο στους Κουνάβους. Για σοβαρά περιστατικά υγείας και εξειδικευµένες ανάγκες οι κάτοικοι εξυπηρετούνται από το Βενιζέλειο Νοσοκοµείο Ηρακλείου και από το Πανεπιστηµιακό Νοσοκοµείο Ηρακλείου Υπηρεσίες Κοινωνικής Προστασίας και Αλληλεγγύης Κατ εφαρµογή του άρθρου 75 του ν. 3463/2006 (Κώδικας ήµων και Κοινοτήτων), όπως συµπληρώθηκε µε το άρθρο 94 του ν. 3852/2010 (Πρόγραµµα Καλλικράτης), οι πρωτοβάθµιοι Οργανισµοί Τοπικής Αυτοδιοίκησης αναλαµβάνουν αυξηµένες αρµοδιότητες στον τοµέα της κοινωνικής προστασίας και αλληλεγγύης, στοχεύοντας στην κάλυψη των τοπικών αναγκών και προτεραιοτήτων, αµβλύνοντας τις κοινωνικές ανάγκες και καλλιεργώντας την κοινωνική συνοχή µεταξύ των κατοίκων. Ο ήµος Αρχανών - Αστερουσίων συγκεντρώνει έναν σηµαντικό αριθµό υπηρεσιών, δοµών και προγραµµάτων στους τοµείς της κοινωνικής προστασίας και αλληλεγγύης. Στους πίνακες που ακολουθούν αποτυπώνονται οι δοµές και τα χαρακτηριστικά τους ανά ηµοτική Ενότητα..Κ / Τ.Κ.Κ ΑΡΧΑΝΩΝ.Κ ΑΡΧΑΝΩΝ.Κ ΑΡΧΑΝΩΝ.Κ ΑΡΧΑΝΩΝ.Κ ΑΡΧΑΝΩΝ Τ.Κ Κ. ΑΡΧΑΝΩΝ οµή Κοινωνικής Φροντίδας ΚΑΠΗ ΗΜΟΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ ΑΡΧΑΝΩΝ υναµικότητα Κατάσταση κτίσµατος Επάρκεια χώρων ΚΑΛΗ ΙΚΑΝΟΠΟΙΗΤΙΚΗ Κ ΑΠ 45 ΚΑΛΗ ΙΚΑΝΟΠΟΙΗΤΙΚΗ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ «ΒΟΗΘΕΙΑ ΣΤΟ ΣΠΙΤΙ» ΒΡΕΦΙΚΟΣ ΣΤΑΘΜΟΣ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΟ ΙΑΤΡΕΙΟ ΕΞΕΤΑΣΤΗΡΙΟ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΟΥ ΙΑΤΡΕΙΟΥ 120 ΚΑΛΗ ΙΚΑΝΟΠΟΙΗΤΙΚΗ 15 ΚΑΛΗ ΙΚΑΝΟΠΟΙΗΤΙΚΗ ΚΑΛΗ ΜΕΤΡΙΑ ΙΚΑΝΟΠΟΙΗΤΙΚΗ ΗΜΟΣ ΑΡΧΑΝΩΝ ΑΣΤΕΡΟΥΣΙΩΝ 36

37 ΗΜΟΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ ΑΣΤΕΡΟΥΣΙΩΝ.Κ / Τ.Κ οµή Κοινωνικής Φροντίδας υναµικότητα Κατάσταση κτίσµατος Επάρκεια χώρων ΠΥΡΓΟΥ ΚΑΠΗ 1000 ΚΑΛΗ ΝΑΙ ΧΑΡΑΚΑ ΚΑΠΗ 650 ΠΟΛΥ ΚΑΛΗ ΝΑΙ ΠΥΡΓΟΥ ΠΑΙ ΙΚΟΣ ΣΤΑΘΜΟΣ 27 ΚΑΛΗ ΝΑΙ ΧΑΡΑΚΑ ΠΑΙ ΙΚΟΣ ΣΤΑΘΜΟΣ 19 ΚΑΛΗ ΝΑΙ ΠΥΡΓΟΥ ΒΡΕΦΙΚΟΣ ΣΤΑΘΜΟΣ 16 ΚΑΛΗ ΝΑΙ ΠΥΡΓΟΥ ΒΟΗΘΕΙΑ ΣΤΟ ΣΠΙΤΙ 120 ΚΑΛΗ ΝΑΙ ΠΥΡΓΟΥ ΓΡΑΦΕΙΟ ΚΥΥ ΚΑΛΗ ΝΑΙ ΗΜΟΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ Ν. ΚΑΖΑΝΤΖΑΚΗ.Κ / Τ.Κ οµή Κοινωνικής Φροντίδας υναµικότητα Κατά σταση κτίσµατος Επάρκεια χώρων ΚΟΥΝΑΒΩΝ ΚΕΝΤΡΟ ΗΜΕΡΗΣΙΑΣ ΦΡΟΝΤΙ ΑΣ ΗΛΙΚΙΩΜΕΝΩΝ 15 ΚΑΛΗ ΚΑΛΗ ΓΙΑ ΤΗΝ ΥΝΑΜΙΚΟΗΤΑ ΤΗΣ ΟΜΗΣ ΚΟΥΝΑΒΩΝ ΜΟΝΑ Α ΒΟΗΘΕΙΑ ΣΤΟ ΣΠΙΤΙ 130 ΚΑΛΗ ΑΠΑΙΤΗΤΑΙ ΝΕΟΣ ΧΩΡΟΣ ΣΤΕΓΑΣΗΣ ΠΕΖΩΝ ΚΕΝΤΡΟ ΗΜΙΟΥΡΓΙΚΗΣ ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗΣ ΠΑΙ ΙΩΝ 32 ΚΑΛΗ ΚΑΛΗ ΓΙΑ ΤΗΝ ΥΝΑΜΙΚΟΗΤΑ ΤΗΣ ΟΜΗΣ ΠΕΖΩΝ ΒΡΕΦΟΝΗΠΙΑΚΟΣ ΣΤΑΘΜΟΣ 90 ΚΑΛΗ ΚΑΛΗ ΓΙΑ ΤΗΝ ΥΝΑΜΙΚΟΗΤΑ ΤΗΣ ΟΜΗΣ ΜΕΤΑΞΟΧΩΡΙΟΥ ΗΜΟΤΙΚΟΣ ΠΑΙ ΙΚΟΣ ΚΑΙ ΒΡΕΦΟΝΗΠΙΑΚΟΣ ΣΤΑΘΜΟΣ 20 ΚΑΛΗ ΚΑΛΗ ΓΙΑ ΤΗΝ ΥΝΑΜΙΚΟΗΤΑ ΤΗΣ ΟΜΗΣ Υποδοµές Εκπαίδευσης και δια βίου µάθησης Σύµφωνα µε τα επίσηµα στοιχεία της Περιφερειακής ιεύθυνσης Πρωτοβάθµιας & ευτεροβάθµιας Εκπαίδευσης Κρήτης στο ήµο λειτουργούν συνολικά δώδεκα (12) Νηπιαγωγεία, δεκαπέντε (15) ηµοτικά Σχολεία, πέντε (5) Γυµνάσια και τρία (3) Λύκεια καλύπτοντας έτσι σε ικανοποιητικό βαθµό τις ανάγκες πρωτοβάθµιας και δευτεροβάθµιας εκπαίδευσης. Αναλυτικά, οι υποδοµές εκπαίδευσης ανά ηµοτική Ενότητα παρατίθενται στους ακόλουθους πίνακες. ΗΜΟΣ ΑΡΧΑΝΩΝ ΑΣΤΕΡΟΥΣΙΩΝ 37

38 ΥΠΟ ΟΜΕΣ ΠΡΩΤΟΒΑΘΜΙΑΣ ΚΑΙ ΕΥΤΕΡΟΒΑΘΜΙΑΣ ΕΚΠΑΙ ΕΥΣΗΣ ΗΜΟΤΙΚΗΣ ΕΝΟΤΗΤΑΣ ΑΡΧΑΝΩΝ ΣΧΟΛΙΚΗ ΜΟΝΑ Α ΥΝΑΜΙΚΟΤΗΤΑ ΕΠΙΦΑΝΕΙΑ ΓΗΠΕ ΟΥ ΑΡΙΘΜΟΣ ΑΙΘΟΥΣΩΝ ΑΙΘΟΥΣΕΣ ΠΟΛΛΑΠΛΩΝ ΧΡΗΣΕΩΝ ΓΥΜΝΑΣΤΗΡΙΟ Ι ΙΟΚΤΗΣΙΑ ΑΚΙΝΗΤΟΥ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΚΤΙΣΜΑΤΟΣ ΕΠΑΡΚΕΙΑ ΧΩΡΩΝ Ολοήµερο Νηπιαγωγεί ο (1) ήµος Ολοήµερο Νηπιαγωγείο (2) 1 ήµος Ολοήµερο ηµοτικό Σχολείο Αρχανών (1) _ ήµος άριστη Ναι Ολοήµερο ηµοτικό Σχολείο Αρχανών (2) _ ήµος καλή Ναι Γυµνάσιο Αρχανών _ ήµος µέτρια Όχι Λύκειο Αρχανών _ ήµος µέτρια Όχι Πηγή : Περιφερειακή /νση Πρωτοβάθµιας και ευτεροβάθµιας Εκπαίδευσης Κρήτης ΗΜΟΣ ΑΡΧΑΝΩΝ ΑΣΤΕΡΟΥΣΙΩΝ 38

39 ΥΠΟ ΟΜΕΣ ΠΡΩΤΟΒΑΘΜΙΑΣ ΚΑΙ ΕΥΤΕΡΟΒΑΘΜΙΑΣ ΕΚΠΑΙ ΕΥΣΗΣ ΗΜΟΤΙΚΗΣ ΕΝΟΤΗΤΑΣ ΑΣΤΕΡΟΥΣΙΩΝ.Κ. /Τ.Κ/ ΟΙΚΙΣΜΟΙ ΣΧΟΛΙΚΗ ΜΟΝΑ Α ΕΠΙΦΑΝΕΙΑ ΚΤΙΡΙΟΥ ΑΡΙΘΜΟΣ ΑΙΘΟΥΣΩΝ ΑΙΘΟΥΣΕΣ ΠΟΛΛΑΠΛΩΝ ΧΡΗΣΕΩΝ ΓΥΜΝΑΣΤΗΡΙΟ Ι ΙΟΚΤΗΣΙΑ ΑΚΙΝΗΤΟΥ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΚΤΙΣΜΑΤΟΣ ΕΠΑΡΚΕΙΑ ΧΩΡΩΝ Χάρακας Γυµνάσιο Λύκειο 6-1 ήµος Πολύ καλή Ναι Χάρακας ηµοτικό Νηπιαγωγείο ήµος καλή Έλλειψη αιθουσών Τεφέλι Γυµνάσιο ήµος καλή Ναι Τεφέλι ηµοτικό 300 Μαζί µε το Νηπιαγωγείο ήµος καλή Ναι Τεφέλι Νηπιαγωγείο 1 - ήµος Καλή Ναι Χαράκι ηµοτικό 128 Μεσοχωριό Νηπιαγωγείο ήµος µέτρια Ναι Μεσοχωριό ηµοτικό ήµος µέτρια Ναι Λιγόρτυνος ηµοτικό ήµος καλή Ναι Πύργος Νηπιαγωγείο 533 τ.µ ήµος καλή Ναι Πύργος ηµοτικό ήµος καλή Ναι Πύργος Γυµνάσιο ήµος καλή Ναι Αχεντριάς ηµοτικό 120 τµ Μαζί µε το Νηπιαγωγείο ήµος µέτρια Αχεντριάς Νηπιαγωγείο ήµος µέτρια Πηγή : Περιφερειακή /νση Πρωτοβάθµιας και ευτεροβάθµιας Εκπαίδευσης Κρήτης ΗΜΟΣ ΑΡΧΑΝΩΝ ΑΣΤΕΡΟΥΣΙΩΝ 39

40 ΥΠΟ ΟΜΕΣ ΠΡΩΤΟΒΑΘΜΙΑΣ ΚΑΙ ΕΥΤΕΡΟΒΑΘΜΙΑΣ ΕΚΠΑΙ ΕΥΣΗΣ ΗΜΟΤΙΚΗΣ ΕΝΟΤΗΤΑΣ Ν. ΚΑΖΑΝΤΖΑΚΗ.Κ / Τ.Κ ΣΧΟΛΙΚΗ ΜΟΝΑ Α ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΚΤΙΣΜΑΤΟΣ ΕΠΑΡΚΕΙΑ ΧΩΡΩΝ Κουνάβοι Νηπιαγωγείο Όχι ικανοποιητική Όχι Αγ. Παρασκιές Νηπιαγωγείο Όχι ικανοποιητική Όχι Χουδέτσι Νηπιαγωγείο Καλή Ναι Μεταξοχώρι Νηπιαγωγείο Καλή Ναι Μυρτιά Νηπιαγωγείο Καλή Ναι Κουνάβοι ηµοτικό Μέτρια Όχι Αγ. Παρασκιές ηµοτικό Ακατάλληλο Όχι Χουδέτσι ηµοτικό Καλή Όχι Μεταξοχώρι ηµοτικό Καλή Ναι Μυρτιά ηµοτικό Καλή Ναι Μελέσες Γυµνάσιο Καλή Όχι Μελέσες Λύκειο Καλή Όχι Πηγή : Περιφερειακή /νση Πρωτοβάθµιας και ευτεροβάθµιας Εκπαίδευσης Κρήτης Στο ήµο και συγκεκριµένα στις Αρχάνες, λειτουργεί από το 2003, το Περιφερειακό Εκπαιδευτικό Κέντρο του Ελληνικού Ανοικτού Πανεπιστηµίου (ΠΕΚ-ΕΑΠ), που δηµιουργήθηκε προκειµένου να καλύψει τις ανάγκες των φοιτητών από την Κρήτη. Αποστολή του είναι η εξ αποστάσεως παροχή προπτυχιακής και µεταπτυχιακής εκπαίδευσης και επιµόρφωσης. Από το ακαδηµαϊκό έτος εγκαταστάθηκε και λειτουργεί στο παλαιό ηµοτικό Σχολείο Αρχανών το Παράρτηµα Κρήτης της Ανώτατης Σχολής Παιδαγωγικής Τεχνολογικής Εκπαίδευσης (Α.Σ.ΠΑΙ.ΤΕ) στο οποίο λειτουργεί το Ετήσιο Πρόγραµµα Παιδαγωγικής Κατάρτισης (Ε.Π.ΠΑΙ.Κ) που απευθύνεται σε απόφοιτους Α.Ε.Ι και Τ.Ε.Ι. µε σκοπό την πραγµατοποίηση προγραµµάτων παιδαγωγικής κατάρτισης, καθώς και προγραµµάτων εξειδίκευσης ή επιµόρφωσης. Τέλος, στις Αρχάνες από το 2003 λειτουργεί Κέντρο Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης που στόχο έχει την ευαισθητοποίηση και ενηµέρωση µαθητών, εκπαιδευτικών και άλλων κοινωνικών οµάδων στα περιβαλλοντικά προβλήµατα του τόπου αλλά και του πλανήτη γενικότερα. ΗΜΟΣ ΑΡΧΑΝΩΝ ΑΣΤΕΡΟΥΣΙΩΝ 40

41 1.5 ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΟΙ ΠΟΡΟΙ ΚΑΙ ΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ Πολιτιστικοί πόροι Η περιοχή έχει να επιδείξει πλούσιο πολιτιστικό περιβάλλον, το οποίο έχει διαµορφωθεί στο πέρασµα του χρόνου και αποτελεί σήµερα συγκριτικό πλεονέκτηµα για την τουριστική και εν γένει τοπική ανάπτυξη. Αρχαιότητες, εκκλησίες και µοναστήρια, στοιχεία αγροτικής κληρονοµιάς, παράλληλα µε τη ζωντανή παράδοση, τα ήθη και τα έθιµα που διατηρούνται σε πολλούς οικισµούς συνθέτουν ένα µοναδικό «µωσαϊκό» πολιτισµού. Ο πολιτιστικός πλούτος του ήµου ανά ηµοτική Ενότητα, αποτυπώνεται στους πίνακες που ακολουθούν. ΗΜΟΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ ΑΡΧΑΝΩΝ.Κ / Τ.Κ Τοπωνύµιο Σύντοµη περιγραφή Επισκεψιµότητα ΑΡΧΑΝΕΣ (εντός οικισµού) ΑΡΧΑΝΕΣ (ΓΙΟΥΧΤΑΣ) ΑΡΧΑΝΕΣ (ΓΙΟΥΧΤΑΣ) ΑΡΧΑΝΕΣ (ΓΙΟΥΧΤΑΣ) ΑΡΧΑΝΕΣ (ΓΙΟΥΧΤΑΣ, ΚΑΡΝΑΡΙ) Το Ανακτορικό Κτίριο στην Τουρκογειτονιά Το ιερό της Ψηλής Κορφής Τα Ανεµόσπηλια Η σπηλιά Χωστό Νερό Σπήλιος του Στραβοµύτη Χώροι Αρχαιολογικού Ενδιαφέροντος «Θερινό ανάκτορο» των βασιλέων της Κνωσού. Στο ψηλότερο σηµείο του Γιούχτα, είναι το σηµαντικότερο ιερό κορυφής της Κρήτης. Ο πρώτος ανεξάρτητος ναός στην Κρήτη µε το µοναδικό εύρηµα της ανθρωποθυσίας. Βρίσκεται στη δυτική πλευρά του Γιούχτα. Η λατρεία αρχίζει στα Μεσοµινωικά χρόνια και συνεχίζεται µέχρι και τα ελληνιστικά µε κάποια διακοπή, σύµφωνα µε τα µέχρι τώρα ευρήµατα. Οι νεότερες ανασκαφές αποκάλυψαν λείψανα από τα νεολιθικά χρόνια µέχρι τα ελληνιστικά. Η σπηλιά αποτελεί δίκτυο υπερκείµενων στοών µε πέντε εισόδους, δύο µεγάλους χώρους επάνω και έναν κάτω, µε λίµνη και σταλακτίτες. Ναι Ναι Ναι Όχι Όχι Κ. ΑΡΧΑΝΕΣ Το Φουρνί Μινωικό νεκροταφείο Ναι ΒΑΘΥΠΕΤΡΟ Το Μινωικό µέγαρο ή έπαυλη στο Βαθύπετρο Πρόκειται για εγκατάσταση κάποιου τοπάρχη και έχει τα χαρακτηριστικά ενός «µικρού ανακτόρου». Σηµαντική είναι η εγκατάσταση του σταφυλοπιεστηρίου στη νότια Ναι ΗΜΟΣ ΑΡΧΑΝΩΝ ΑΣΤΕΡΟΥΣΙΩΝ 41

42 ΑΡΧΑΝΕΣ (εντός οικισµού) ΑΡΧΑΝΕΣ (ΓΙΟΥΧΤΑΣ) ΑΡΧΑΝΕΣ (ΑΣΩΜΑΤΟΣ) Η Παναγία Η Μονή Σωτήρα (Αφέντη) Χριστού Μιχαήλ Αρχάγγελος πτέρυγα, ενώ ένα ελαιοπιεστήριο βρέθηκε στην αυλή. Εκκλησίες και Ιερές Μονές Λειτουργεί και ως εκκλησιαστικό µουσείο. Αποτελεί το αρχαιότερο γνωστό µοναστήρι, βρίσκεται στην κορυφή (σχεδόν) του Γιούχτα. Είναι η µοναδική τετραµάρτυρη εκκλησία στην Κρήτη. Σήµερα υπάρχει µόνο η καµαροσκέπαστη µικρή εκκλησία του Μιχαήλ Αρχάγγελου. Γύρω από την εκκλησία σώζονται τα ερείπιά του µικρού οικισµού. Οι τοιχογραφίες διατηρούνται καλά και χρονολογούνται στο Θέσεις νεότερων χρόνων Ναι (πανηγύρι τον 15 Αύγουστο) Ναι (πανηγύρι στις 6 Αυγούστου).Κ / Τ.Κ Τοπωνύµιο Σύντοµη περιγραφή Επισκεψιµότητα ΑΡΧΑΝΕΣ (εντός οικισµού) ΑΡΧΑΝΕΣ (εντός οικισµού) ΑΡΧΑΝΕΣ (ΜΥΡΙΣΤΗΣ) ΑΡΧΑΝΕΣ (ΚΑΡΥ ΑΚΙ) Πάνω Μύλος Νερόµυλος Ναι Κάτω Μύλος Αναστηλωµένος νερόµυλος Ναι Υδραγωγείο του Μοροζίνι Καρυδακιανή Γέφυρα Κ. ΑΡΧΑΝΕΣ Οινοποιείο Μπαµιεδάκη ΑΡΧΑΝΕΣ Κτίριο ιδιοκτησίας Μ. Ψαλτάκη ΑΡΧΑΝΕΣ Νέο ηµαρχείο Αρχανών ΒΑΘΥΠΕΤΡΟ Οικισµός Βαθυπέτρου ΑΡΧΑΝΕΣ (εντός οικισµού) ΑΡΧΑΝΕΣ (εντός οικισµού) ΑΡΧΑΝΕΣ (εντός οικισµού) Αρχαιολογική Συλλογή Αρχανών Λαογραφικό Μουσείο Φάµπρικα Ελένη Μουσείο Αγροτικής Μουσεία Τα αρχαιολογικά ευρήµατα που ήρθαν στο φως από τις ανασκαφές που έγιναν στην ευρύτερη περιοχή των Αρχανών αλλά και µέσα στον οικισµό, στεγάζονται σε ένα αναπαλαιωµένο κτίριο στον παραδοσιακό οικισµό των Αρχανών. Σε ένα αναπαλαιωµένο νεοκλασικό κτίριο στεγάζεται το λαογραφικό µουσείο στο οποίο παρουσιάζονται εκθέµατα από την παράδοση, αλλά και την καθηµερινή ζωή των Αρχανών. Ιδιωτικός χώρος µουσείο ελαιολάδου Ιδιωτικός χώρος εκτίθενται Ναι Ναι από µακριά Ναι Ναι Ναι Ναι ΗΜΟΣ ΑΡΧΑΝΩΝ ΑΣΤΕΡΟΥΣΙΩΝ 42

43 ΚΑΤΩ ΑΡΧΑΝΕΣ ΑΡΧΑΝΕΣ (εντός οικισµού) Ιστορίας Θερινός δηµοτικός κινηµατογράφος Ωδείο Σχολή µοντέρνου και κλασικού χορού αντικείµενα που αντιπροσωπεύουν την Κρητική Ιστορία και Παράδοση από τον 9ο αιώνα µέχρι σήµερα. Σύγχρονες πολιτιστικές υποδοµές Ο «Παράδεισος», ενταγµένος στο δίκτυο θερινών κινηµατογράφων του Υπ. Πολιτισµού, σε χώρο εναρµονισµένο µε την αισθητική του οικισµού και την ελληνική παράδοση των θερινών σινεµά. Ιδιωτική επιχείρηση Ιδιωτική επιχείρηση Ναι Ναι ΗΜΟΣ ΑΡΧΑΝΩΝ ΑΣΤΕΡΟΥΣΙΩΝ 43

44 ΗΜΟΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ Ν. ΚΑΖΑΝΤΖΑΚΗΣ.Κ / Τ.Κ ΑΣΤΡΙΤΣΙ ΜΥΡΤΙΑ Σύντοµη περιγραφή Αρχαιολογικός Χώρος «Κεφάλα» Μουσείο Νίκου Καζαντζάκη Στο Μουσείο βρίσκονται χειρόγραφα και σηµειώσεις του συγγραφέα, δείγµατα αλληλογραφίας µε µεγάλους στοχαστές, πολιτικούς και λογοτέχνες της εποχής του, πρώτες εκδόσεις των έργων του στα ελληνικά και σ' άλλες γλώσσες, σπάνιο φωτογραφικό υλικό, αναµνηστικά από τα ταξίδια του, προσωπικά αντικείµενα, µακέτες, κοστούµια και υλικό από θεατρικές παραστάσεις έργων του, εδώ και στο εξωτερικό κ.ά., όλα κειµήλια, που ζωντανεύουν τη µνήµη και προβάλλουν το έργο και την προσωπικότητα του Νίκου Καζαντζάκη. Κέντρο Κρητικής Λογοτεχνίας ΚΟΥΝΑΒΟΙ Κτίριο καφενείου µε αποθήκες και πατητήρια ιδιοκτησίας Καλλιόπης Σπυριδάκη ΚΟΥΝΑΒΟΙ ΑΛΑΓΝΙ Πρωτογεωµετρικό γεωµετρικό νεκροταφείο µε το µοναδικό για τη βόρεια-κεντρική Κρήτη θολωτό γεωµετρικό τάφο Πεντάτρουλλος ναός του Χριστού Σταυρεπίστεγος ναός της Παναγίας Λαξευτά και καµαροσκεπή πατητήρια ΠΕΖΑ ΑΣΤΡΑΚΟΙ ΧΟΥ ΕΤΣΙ ΑΓ.ΒΑΣΙΛΕΙΟΣ ΜΕΤΑΞΟΧΩΡΙ ΜΕΛΕΣΕΣ ΚΑΤΑΛΑΓΑΡΙ Κτίριο ιδιοκτησίας Μηλιαράκη γνωστό ως «Χάνι του Αντωνάκη» Τρίκλιτη βασιλική του Αγίου Γεωργίου Μουσικό Εργαστήρι Λαβύρινθος Είναι το µοναδικό µουσείο του είδους του στην Ελλάδα και περιλαµβάνει πλούσιες συλλογές που διαφωτίζουν τις αντιπροσωπευτικότερες παραδοσιακές µουσικές, από την αρχαιότητα έως σήµερα. είναι κέντρο έρευνας και εκµάθησης των οργάνων της Παραδοσιακής Μουσικής ανά τον κόσµο και στοχεύει στην διατήρηση της παγκόσµιας µουσικής παράδοσης. Καλλιεργεί τη µουσική γνώση και συµβάλλει στην προβολή νέων µουσικών δηµιουργών. Χατζινές - Κρήνη του 1671 Μονή της Παναγίας Σπηλιώτισσας (10ου αιώνα) Είναι κρυµµένη στην µια πλευρά του φαραγγιού της Σπηλιώτισσας και η πρόσβαση γίνεται περπατώντας σε ένα καταπράσινο µονοπάτι µήκους 500m από το Χουδέτσι. Το µοναστήρι αρχικά ήταν ανδρικό, σήµερα όµως λειτουργεί ως γυναικεία µονή και είναι από τα µικρότερα ενεργά µοναστήρια της Κρήτης. Κρήνη εξαµενή «Φουντάνα» Μονή Αγίου Γεωργίου Επανωσήφη Η Μονή του Αγίου Γεωργίου χτίστηκε κατά τα τελευταία χρόνια της Ενετοκρατίας και απέκτησε τέτοια φήµη που τα επόµενα χρόνια έγινε ένα από τα µεγαλύτερα προσκυνήµατα της Κρήτης Κάστελλος και οι Θόλοι των Μελεσσών Κάστελλος Ιστορικό διατηρητέο µνηµείο Ναού Ζοωδόχου Πηγής, Φρουρίου και παρακείµενων Λαξευτών Ληνών ΗΜΟΣ ΑΡΧΑΝΩΝ ΑΣΤΕΡΟΥΣΙΩΝ 44

45 ΗΜΟΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ ΑΣΤΕΡΟΥΣΙΩΝ.Κ / Τ.Κ / Οικισµός Σύντοµη περιγραφή Υφιστάµενη κατάσταση µνηµείου ΧΑΡΑΚΑ Βενετσιάνικο Κάστρο Αναστήλωση ΑΓΙΑ ΦΩΤΙΑ Υδραγωγείο Ερειπωµένο (Ρωµαϊκής περιόδου) ΩΡΑΚΙ Νερόµυλος Ερειπωµένος ΠΥΡΓΟΣ 5 Νερόµυλοι Κατάλοιπα των Νερόµυλων ΠΛΑΚΙΩΤΙΣΣΑ Φάµπρικα Ερειπωµένη ΚΑΛΥΒΙΑ Βρύση Εγκαταλελειµµένη ΧΑΡΑΚΑ Κρήνη στην Αγιά Φωτιά Ανεµόµυλος Μισογκρεµισµένος Ιεροί Ναοί Αγ. Παρασκευής Αναπαλαίωση και Αγίου Ιωάννη ΡΟΤΑΣΙ Φάµπρικα Εγκαταλελειµµένη ΠΡΑΙΤΩΡΙΑ Φάµπρικα Ηµιερειπωµένη ΠΡΑΙΤΩΡΙΑ Γέφυρα Αναποδάρη ΠΡΑΙΤΩΡΙΑ 4 Μύλοι Ηµιερειπωµένοι ΠΡΑΙΤΩΡΙΑ 3 Γεφύρια Καλή κατάσταση ΜΕΣΟΧΩΡΙΟ Ανεµόµυλος Καλή Κατάσταση ΜΕΣΟΧΩΡΙΟ Νερόµυλος Μέτρια κατάσταση ΤΕΦΕΛΙ Κρήνη Σε λειτουργία ΜΑΡΙ ΑΚΙ Μοναστήρι Άγιος Νικήτας Σε λειτουργία - επισκέψιµο ΕΘΙΑ Αρχαία πόλη Ρυτιασός ή το εν αξιοποιείται Οµηρικόν Ρύτιον ΑΜΑΝΙΑ Κρήνη δεξαµενή στο Αρκάδι ΤΡΕΙΣ ΕΚΚΛΗΣΙΕΣ Τρείς Εκκλησιές ΤΣΟΥΤΣΟΥΡΟΣ Ίνατος χώρος αρχαιολογικού ενδιαφέροντος εν αξιοποιείται ΗΜΟΣ ΑΡΧΑΝΩΝ ΑΣΤΕΡΟΥΣΙΩΝ 45

46 1.5.2 Αθλητικοί χώροι Στο ήµο λειτουργούν οι εξής αθλητικοί χώροι : Στη ηµοτική Κοινότητα Αρχανών (θέση Συνοικισµός) λειτουργεί κλειστό στάδιο το οποίο διαθέτει αγωνιστικό χώρο για αγώνες µπάσκετ, βόλεϊ, χάντµπολ, τένις και άλλα αθλήµατα σάλας, καθώς και αίθουσα γυµναστικής πλήρως εξοπλισµένη. Το στάδιο διαθέτει κερκίδα 650 θεατών. Επίσης λειτουργεί ανοικτό γήπεδο ποδοσφαίρου µε κερκίδες χωρητικότητας 300 θεατών. Στη ηµοτική Ενότητα Ν. Καζαντζάκη και ειδικότερα στις κοινότητες Μυρτιάς, Μεταξοχωρίου και Αγίας Παρασκευής λειτουργούν από ένα γήπεδο ποδοσφαίρου, ενώ στις Μελέσες λειτουργεί κλειστό γυµναστήριο που διαθέτει αίθουσα γυµναστικής, γήπεδα καλαθοσφαίρισης, πετοσφαίρισης, αποδυτήρια και αναψυκτήριο. Στη ηµοτική Ενότητα Αστερουσίων και συγκεκριµένα στις κοινότητες Μεσοχωρίου και Λιγόρτυνου λειτουργούν από ένα γήπεδο ποδοσφαίρου µε συνθετικό χλοοτάπητα. ΗΜΟΣ ΑΡΧΑΝΩΝ ΑΣΤΕΡΟΥΣΙΩΝ 46

47 1.6 ΤΟΠΙΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ ΚΑΙ ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗ Οικονοµικά ενεργός πληθυσµός Ως οικονοµικά ενεργός πληθυσµός νοείται το άθροισµα των απασχολούµενων και των ανέργων. Ως ποσοστό στο σύνολο του πληθυσµού, ο οικονοµικά ενεργός πληθυσµός του ήµου εξελίχθηκε ανοδικά από 40,06% το 1991, σε 44,88% το 2001, γεγονός που υπογραµµίζει την ενίσχυση του εργατικού δυναµικού. ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΑ ΕΝΕΡΓΟΣ ΠΛΗΘΥΣΜΟΣ ΟΕΠ 1991 ΟΕΠ ΩΣ ΠΟΣΟΣΤΟ ΣΤΟ ΣΥΝΟΛΙΚΟ ΠΛΗΘΥΣΜΟ ΟΕΠ 2001 ΟΕΠ ΩΣ ΠΟΣΟΣΤΟ ΣΤΟ ΣΥΝΟΛΙΚΟ ΠΛΗΘΥΣΜΟ ΗΜΟΣ ΑΡΧΑΝΩΝ - ΑΣΤΕΡΟΥΣΙΩΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ ΗΡΑΚΛΕΙΟΥ ,06% ,88% ,09% ,11% Πηγή: ΕΛ. ΣΤΑΤ. Επεξεργασία στοιχείων Εξέλιξη και διάρθρωση της απασχόλησης Το µέγεθος της απασχόλησης εξελίσσεται θετικά στο σύνολο του ήµου. Οι απασχολούµενοι αυξήθηκαν κατά 4,93% στο διάστηµα , ποσοστό που αποκλίνει όµως σηµαντικά (3,5 φορές µικρότερο) του αντίστοιχου της Περιφερειακής Ενότητας Ηρακλείου (18,12%). Σε επίπεδο κοινοτήτων, η εξέλιξη της απασχόλησης εµφανίζει διαφορετική εικόνα. Στις κοινότητες της Ενότητας των Αρχανών η απασχόληση εξελίσσεται θετικά µε την ποσοστιαία µεταβολή να κινείται γύρω στο µέσο όρο της Περιφερειακής Ενότητας Ηρακλείου. Στην ηµοτική Ενότητα Αστερουσίων, στις κοινότητες Αχεντριάς, Εθιά, Πραιτώρια, Χάρακα η απασχόληση µειώθηκε περισσότερο από 30%, ενώ αλµατώδη αύξηση σηµειώθηκε στην κοινότητα Χαρακίου. Τέλος, στη ηµοτική Ενότητα Ν. Καζαντζάκη, σε επτά (7) κοινότητες η απασχόληση µειώθηκε, σε µία (1) παρέµεινε σταθερή και σε έξι (6) αυξήθηκε. Η µεγαλύτερη µείωση καταγράφηκε στο Αστρίτσι (37,44%) ενώ η µεγαλύτερη αύξηση στα Πεζά (46,77%). ΗΜΟΤΙΚΗ /ΤΟΠΙΚΗ ΚΟΙΝΟΤΗΤΑ ΕΞΕΛΙΞΗ ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗΣ ΠΟΣΟΣΤΙΑΙΑ ΜΕΤΑΒΟΛΗ Ε. ΑΡΧΑΝΩΝ ,68 Κ Αρχανών ,56 ΤΚ Κάτω Αρχανών ,52. Ε. ΑΣΤΕΡΟΥΣΙΩΝ ,33 ΤΚ Αχεντριά ,14 ΤΚ Εθιάς ,93 ΤΚ Καλυβίων ,30 ΤΚ Λιγορτύνου ,07 ΗΜΟΣ ΑΡΧΑΝΩΝ ΑΣΤΕΡΟΥΣΙΩΝ 47

48 ΤΚ Μεσοχωρίου ,67 ΤΚ Παρανύµφων ,11 ΤΚ Πραιτωρίων ,36 ΤΚ Πύργου ,19 ΤΚ Τεφελίου ,21 ΤΚ Χαρακίου ,28 ΤΚ Χάρακος ,21. Ε. ΝΙΚΟΥ ΚΑΖΑΝΤΖΑΚΗ ,71 ΤΚ Αγίου Βασιλείου ,57 ΤΚ Αγίων Παρασκιών ,31 ΤΚ Αλαγνίου ,35 ΤΚ Αστρακών ,13 ΤΚ Αστριτσίου ,44 ΤΚ αµανίων ,80 ΤΚ Καλλονής ,59 ΤΚ Καταλαγαρίου ,54 ΤΚ Κουνάβων ,45 ΤΚ Μελεσών ,00 ΤΚ Μεταξοχωρίου ,10 ΤΚ Μυρτιάς ,76 ΤΚ Πεζών ,77 ΤΚ Χουδετσίου ,20 ΣΥΝΟΛΟ ΗΜΟΥ ,93 ΠΕ ΗΡΑΚΛΕΙΟΥ , Ανεργία Οι κάτοικοι του ήµου αντιµετωπίζουν πρόβληµα ανεργίας το οποίο µάλιστα στις µέρες µας και µε τη συνεχιζόµενη οικονοµική κρίση εντείνεται. Το ποσοστό ανεργίας σήµερα δεν µπορεί να υπολογισθεί µε ακρίβεια δεδοµένου ότι αφενός δεν υπάρχουν επίσηµα δηµοσιευµένα στοιχεία της απογραφής του 2011 και αφετέρου, η εικόνα µεταβάλλεται διαρκώς. Τα επίσηµα στοιχεία αναφέρουν ότι (στο σύνολο του ήµου) από 3,81% που ήταν το 1991 ανήλθε σε 6,60% το 2001, παραµένοντας ωστόσο σε χαµηλότερο επίπεδο από εκείνο της Περιφέρειας (10,71%). ΗΜΟΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ / ΗΜΟΤΙΚΗ / ΤΟΠΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ ΕΞΕΛΙΞΗ ΕΙΚΤΗ ΑΝΕΡΓΙΑΣ ΕΙΚΤΗΣ ΑΝΕΡΓΙΑΣ 1991 ΕΙΚΤΗΣ ΑΝΕΡΓΙΑΣ Ε. ΑΡΧΑΝΩΝ 3,92 5,15 Κ Αρχανών 3,97 5,35 ΤΚ Κάτω Αρχανών 3,57 3,76. Ε. ΑΣΤΕΡΟΥΣΙΩΝ 3,22 6,56 ΤΚ Αχεντριά 0,00 4,35 ΤΚ Εθιάς 4,28 7,64 ΤΚ Καλυβίων 3,77 9,33 ΤΚ Λιγορτύνου 3,97 5,35 ΤΚ Μεσοχωρίου 2,01 9,92 ΤΚ Παρανύµφων 2,06 5,59 ΤΚ Πραιτωρίων 0,00 8,24 ΗΜΟΣ ΑΡΧΑΝΩΝ ΑΣΤΕΡΟΥΣΙΩΝ 48

49 ΤΚ Πύργου 2,80 4,90 ΤΚ Τεφελίου 4,90 5,66 ΤΚ Χαρακίου 0,93 8,96 ΤΚ Χάρακος 4,89 0,62. Ε. ΝΙΚΟΥ ΚΑΖΑΝΤΖΑΚΗ 3,99 7,65 ΤΚ Αγίου Βασιλείου 7,89 7,32 ΤΚ Αγίων Παρασκιών 2,01 6,62 ΤΚ Αλαγνίου 6,90 6,58 ΤΚ Αστρακών 5,05 6,12 ΤΚ Αστριτσίου 3,33 9,29 ΤΚ αµανίων 0,00 10,61 ΤΚ Καλλονής 3,57 3,26 ΤΚ Καταλαγαρίου 1,18 9,38 ΤΚ Κουνάβων 6,19 11,27 ΤΚ Μελεσών 8,57 14,44 ΤΚ Μεταξοχωρίου 2,02 5,03 ΤΚ Μυρτιάς 7,89 7,66 ΤΚ Πεζών 4,62 3,19 ΤΚ Χουδετσίου 2,15 5,82 ΣΥΝΟΛΟ ΗΜΟΥ 3,81 6,60 Πηγή : ΕΛ. ΣΤΑΤ., Απογραφή πληθυσµού 1991, 2001, επεξεργασία στοιχείων Στο σύνολο των ηµοτικών Ενοτήτων η ανεργία σηµείωσε αύξηση κατά τη δεκαετία Σε επίπεδο ηµοτικών και Τοπικών Κοινοτήτων, µε ελάχιστες εξαιρέσεις, καταγράφεται ένταση του φαινοµένου της ανεργίας. Ειδικότερα, σε σύνολο 27 κοινοτήτων, στις 21 η ανεργία αυξήθηκε, ενώ µόνο στις έξι µειώθηκε. Εντονότερο πρόβληµα ανεργίας αντιµετωπίζουν οι κοινότητες Μελεσών, Κουνάβων, αµανίων, Καταλαγαρίου, Αστριτσίου, Μεσοχωρίου, Καλυβίων στις οποίες ο αντίστοιχος δείκτης είναι µεγαλύτερος του 9%. Σηµειώνεται ότι δεν κατέστη δυνατό να συλλεχθούν πιο επίκαιρα δεδοµένα σε επίπεδο ήµου και δηµοτικών/τοπικών κοινοτήτων, δεδοµένου ότι οι εν λόγω πληροφορίες θεωρούνται απόρρητες για τον ΟΑΕ και δε δηµοσιοποιούνται. Ωστόσο, η οικονοµική κρίση που επικρατεί είναι βέβαιο ότι έχει επηρεάσει δυσµενώς την τοπική οικονοµία και την αγορά εργασίας. Σε επίπεδο Περιφέρειας η ανεργία από 10,2% που ήταν τον Ιανουάριο του 2006 ανήλθε σε 23,4% το πρώτο τρίµηνο του Την ίδια ανοδική τάση ακολουθεί η ανεργία και στην Περιφερειακή Ενότητα Ηρακλείου που από 8% το 2000 ανήλθε σε 13% το 2010, ενώ ιδιαίτερες διαστάσεις λαµβάνει και το φαινόµενο της ανεργίας ατόµων µακροχρόνια εργαζόµενων. ΗΜΟΣ ΑΡΧΑΝΩΝ ΑΣΤΕΡΟΥΣΙΩΝ 49

50 ΕΞΕΛΙΞΗ ΑΝΕΡΓΙΑΣ ΚΑΤΑ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΕΣ ΕΝΟΤΗΤΕΣ ΠΟΣΟΣΤΟ ΑΝΕΡΓΙΑΣ 2000 ΠΟΣΟΣΤΟ ΑΝΕΡΓΙΑΣ 2010 ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ ΗΡΑΚΛΕΙΟΥ 8,0 13,0 ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ ΛΑΣΙΘΙΟΥ 5,2 8,5 ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ ΡΕΘΥΜΝΗΣ 6,6 13,6 ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ ΧΑΝΙΩΝ 8,1 9,3 ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΚΡΗΤΗΣ 7,4 11,7 ΣΥΝΟΛΟ ΧΩΡΑΣ 11,4 12,5 Πηγή: Άρθρο στην Εφηµερίδα Πατρίς, «Θεµατική αύξηση της ανεργίας στην Κρήτη», Μ. ρεττάκης Παραγωγικοί τοµείς και τοπική οικονοµία Η παραγωγική δοµή του ήµου στηρίζεται κατά βάση στον πρωτογενή τοµέα, στον οποίο απορροφάται το µεγαλύτερο µέρος του απασχολούµενου πληθυσµού (54,14%). Πρόκειται για έναν καθαρά αγροτικό ήµο που σε αρκετές περιοχές η απασχόληση κυρίως µε τη γεωργία και την κτηνοτροφία αποτελεί «µονοκαλλιέργεια» που διαµορφώνει το τοπικό εισόδηµα. Ενδεικτικό παράδειγµα αποτελούν οι κοινότητες Καλύβια, Λιγόρτυνος, Μεσοχωριό, Παρανύµφοι, Τεφέλι, Χαράκι, αµάνια και Μεταξοχώρι στους οποίους το ποσοστό απασχόλησης στον πρωτογενή τοµέα κυµαίνεται µεταξύ 70%-95%. Η ηµοτική Ενότητα Αστερουσίων εµφανίζει το υψηλότερο ποσοστό απασχόλησης στον πρωτογενή τοµέα (70,19%). Ο δευτερογενής τοµέας κατατάσσεται τελευταίος από πλευράς βαρύτητας, καθώς το ποσοστό των απασχολουµένων δεν υπερβαίνει το 9%, αποκλίνοντας αρκετά από το µέσο όρο της Περιφέρειας (16%). Σε επίπεδο ηµοτικών Ενοτήτων, εµφανίζεται περισσότερο ανεπτυγµένος στην Ενότητα Ν. Καζαντζάκη. Τέλος, ο δεύτερος σηµαντικότερος κλάδος της οικονοµίας για το ήµο Αρχανών - Αστερουσίων είναι ο τριτογενής τοµέας στον οποίο απορροφάται το 33,67% των εργαζοµένων. Κοινότητες µε υψηλά ποσοστά απασχόλησης στον τριτογενή τοµέα (>40%) είναι οι Αρχάνες, οι Αγιές Παρασκιές, το Αλάγνι, το Καταλαγάρι, οι Κουνάβοι και τα Πεζά. ΗΜΟΣ ΑΡΧΑΝΩΝ ΑΣΤΕΡΟΥΣΙΩΝ 50

51 ΠΟΣΟΣΤΙΑΙΑ ΚΑΤΑΝΟΜΗ ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗΣ ΑΝΑ ΚΛΑ Ο ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑΣ (2001).Κ. / Τ.K. Πρωτογενής Τοµέας ευτερογενής Τοµέας Τριτογενής Τοµέας ε δήλωσαν κλάδο οικονοµικής δραστηριότης. E. ΑΡΧΑΝΩΝ 40,15 8,72 48,78 2,35 Κ Αρχανών 41,15 8,18 48,28 2,40 ΤΚ Κάτω Αρχανών 33,33 12,45 52,21 2,01. E. ΑΣΤΕΡΟΥΣΙΩΝ 70,19 5,10 22,34 2,36 ΤΚ Αχεντριά 59,04 5,19 33,08 2,69 ΤΚ Εθιάς 59,52 10,71 21,43 8,33 ΤΚ Καλυβίων 74,79 1,68 21,85 1,68 ΤΚ Λιγορτύνου 79,89 2,72 15,22 2,17 ΤΚ Μεσοχωρίου 84,52 2,98 11,31 1,19 ΤΚ Παρανύµφων 71,28 7,27 18,69 2,77 ΤΚ Πραιτωρίων 57,97 4,35 31,88 5,80 ΤΚ Πύργου 51,95 7,79 36,36 3,90 ΤΚ Τεφελίου 73,39 5,11 19,89 1,61 ΤΚ Χαρακίου 95,57 0,63 3,80 0,00 ΤΚ Χάρακος 62,00 8,00 28,29 1,71. E. ΝΙΚΟΥ ΚΑΖΑΝΤΖΑΚΗ 48,69 12,67 33,73 4,91 ΤΚ Αγίου Βασιλείου 41,42 13,48 39,95 5,15 ΤΚ Αγίων Παρασκιών 39,60 11,41 47,65 1,34 ΤΚ Αλαγνίου 18,52 7,41 68,52 5,56 ΤΚ Αστρακών 58,70 17,39 22,83 1,09 ΤΚ Αστριτσίου 50,42 9,24 37,82 2,52 ΤΚ αµανίων 75,71 15,00 6,43 2,86 ΤΚ Καλλονής 49,44 13,48 33,71 3,37 ΤΚ Καταλαγαρίου 20,00 12,73 46,36 20,91 ΤΚ Κουνάβων 25,97 16,88 48,38 8,77 ΤΚ Μελεσών 54,84 6,45 36,13 2,58 ΤΚ Μεταξοχωρίου 80,89 5,10 12,74 1,27 ΤΚ Μυρτιάς 46,19 13,14 37,71 2,97 ΤΚ Πεζών 25,58 23,26 41,28 9,88 ΤΚ Χουδετσίου 61,50 12,19 22,44 3,88 ΣΥΝΟΛΟ ΗΜΟΥ 54,14 8,88 33,67 3,30 ΠΕ ΗΡΑΚΛΕΙΟΥ 22,62 15,97 56,67 4,74 ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΚΡΗΤΗΣ 23,42 16,09 55,57 4,93 Πηγή : ΕΛ. ΣΤΑΤ., Απογραφή Πληθυσµού 2001, επεξεργασία στοιχείων Ο πρωτογενής τοµέας Η παραγωγή δοµή του ήµου εξακολουθεί να στηρίζεται στον πρωτογενή τοµέα παρ ότι στο πέρασµα των ετών ( ) σηµειώνεται συρρίκνωση της απασχόλησης και µετατόπισή της προς τον τριτογενή τοµέα. Γενικότερα και οι τρείς Ενότητες χαρακτηρίζονται ως περιοχές υψηλής εξάρτησης από τη γεωργία µε σχετικά χαµηλό βαθµό διαφοροποίησης της παραγωγικής βάσης. ΗΜΟΣ ΑΡΧΑΝΩΝ ΑΣΤΕΡΟΥΣΙΩΝ 51

52 ΠΟΣΟΣΤΙΑΙΑ ΚΑΤΑΝΟΜΗ ΕΚΤΑΣΕΩΝ ΚΑΤΑ ΕΙ ΟΣ ΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΑΣ ΕΙ ΟΣ ΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΑΣ Ε Ε Ε ΣΥΝΟΛΟ ΑΡΧΑΝΩΝ ΑΣΤΕΡΟΥΣΙΩΝ Ν. ΚΑΖΑΝΤΖΑΚΗ ΗΜΟΥ ΕΤΗΣΙΕΣ ΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΕΣ 0,66 9,22 6,85 7,39 ΕΝ ΡΩ ΕΙΣ ΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΕΣ 48,53 30,1 43,61 36,70 ΑΜΠΕΛΙΑ ΚΑΙ ΣΤΑΦΙ ΑΜΠΕΛΑ 47,55 11,66 20,79 11,91 ΜΟΝΙΜΑ ΛΙΒΑ ΙΑ ΚΑΙ ΒΟΣΚΟΤΟΠΟΙ 2,35 48,34 28,39 36,27 ΑΓΡΑΝΑΠΑΥΣΕΙΣ 0,71 0,47 0,07 0,37 ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΚΟΙ ΛΑΧΑΝΟΚΗΠΟΙ 0,12 0,21 0,27 0,22 ΦΥΤΩΡΙΑ ΚΑΡΠΟΦΟΡΩΝ ΕΝ ΡΩΝ, ΑΛΛΕΣ ΠΟΛΥΕΤΕΙΣ ΦΥΤΕΙΕΣ 0,08 0 0,02 0,02 Πηγή : Απογραφή Γεωργίας Κτηνοτροφίας, Η πλειονότητα των εκτάσεων (36,70%) του ήµου καλύπτεται από δενδρώδεις καλλιέργειες, ενώ µεγάλο είναι και το ποσοστό των εκτάσεων που αποτελούν µόνιµα λιβάδια και βοσκότοπους (36,27%). Σχεδόν το 12% της έκτασης του ήµου καλύπτεται από αµπέλια και σταφιδάµπελα. Η αµπελοκαλλιέργεια είναι περισσότερο ανεπτυγµένη στις ηµοτικές Ενότητες Αρχανών και Ν. Καζαντζάκη. Η κτηνοτροφία είναι λιγότερο ανεπτυγµένη και αποτελεί κλάδο µικρής δυναµικότητας. Από πλευράς ζωικού κεφαλαίου, µεγαλύτερη συγκέντρωση καταγράφεται σε προβατοειδή, αίγες και πουλερικά. Ο τοµέας της αλιείας αναπτύσσεται σε µικρό βαθµό στα παράκτια της Ενότητας Αστερουσίων. Βασικό πρόβληµα του πρωτογενή τοµέα αποτελεί το γηρασµένο εργατικό δυναµικό δεδοµένου ότι το ήµισυ των εργαζοµένων στις αγροτικές εκµεταλλεύσεις είναι ηλικίας άνω των 55 ετών Ο δευτερογενής τοµέας O δευτερογενής τοµέας είναι ο λιγότερο ανεπτυγµένος στο ήµο και απασχολεί ένα µικρό ποσοστό του πληθυσµού (9%). Η κύρια δραστηριότητα του δευτερογενή τοµέα αφορά στην µεταποίηση των κύριων γεωργικών προϊόντων της, σταφύλι και ελιά, την εξυπηρέτηση µερικών αναγκών του τοπικού πληθυσµού και χαρακτηρίζεται από µικρού και µεσαίου µεγέθους επιχειρήσεις. Το σύνολο σχεδόν των µονάδων αυτών αποτελείται από ελαιουργεία, οινοποιεία και µονάδες επεξεργασίας αγροτικών προϊόντων, µεταξύ δε αυτών περιλαµβάνονται συνεταιρισµοί πολύ σηµαντικοί για την αγροτική οικονοµία της Κρήτης όπως ο Αγροτικός Συνεταιρισµός Αρχανών (µε πρότυπο συσκευαστήριο επιτραπέζιου σταφυλιού που προορίζεται για εξαγωγή σε χώρες της. Ευρώπης) και η Ένωση Αγροτικών Συνεταιρισµών Πεζών, πανελλαδικής εµβέλειας µε αξιόλογες και δυναµικές παρεµβάσεις κυρίως στην µεταποίηση και εµπορία αγροτικών προϊόντων. ΗΜΟΣ ΑΡΧΑΝΩΝ ΑΣΤΕΡΟΥΣΙΩΝ 52

53 Χωροταξικά οι µεταποιητικές µονάδες συγκεντρώνονται στις ηµοτικές Ενότητες Αρχανών και Ν. Καζαντζάκη και µάλιστα στην τελευταία βρίσκεται το 70% των οινοποιητικών µονάδων της Κρήτης. Η µεταποιητική δραστηριότητα είναι εσωστρεφούς χαρακτήρα, καθώς το είδος της κλαδικής εξειδίκευσης που παρουσιάζει η µεταποίηση (κλάδος τροφίµων ποτών, τελικών προϊόντων από µέταλλο και µηχανών) τελεί σε άµεση σχέση διασύνδεσης / εξάρτησης µε την παραγωγή των κύριων καλλιεργειών του πρωτογενούς τοµέα. Προκειµένου να αποτυπωθεί µια πιο επικαιροποιηµένη εικόνα ως προς την επιχειρηµατική δραστηριότητα του δευτερογενή τοµέα παρουσιάζονται στοιχεία της περιόδου 2007 από το µητρώο επιχειρήσεων της Ελληνικής Στατιστικής Αρχής σύµφωνα µε το οποίο λειτουργούν στο ήµο 319 επιχειρήσεις του δευτερογενή τοµέα. ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΙΣ ΕΥΤΕΡΟΓΕΝΗ ΤΟΜΕΑ ΗΜΟΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΑΡΙΘΜΟΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ Βιοµηχανία τροφίµων 14 Ποτοποιία 2 Παραγωγή κλωστοϋφαντουργικών υλών 1 Βιοµηχανία ξύλου και κατασκευή προϊόντων από ξύλο και φελλό, εκτός από έπιπλα κατασκευή ειδών καλαθοποιίας και σπαρτοπλεκτικής Εκτυπώσεις και αναπαραγωγή προεγγεγραµµένων µέσων 1 Παραγωγή άλλων µη µεταλλικών ορυκτών προϊόντων 3 Παραγωγή βασικών µετάλλων 1 3 ΑΡΧΑΝΩΝ Κατασκευή µεταλλικών προϊόντων, µε εξαίρεση τα µηχανήµατα και τα είδη εξοπλισµού Κατασκευή ηλεκτρονικών υπολογιστών, ηλεκτρονικών και οπτικών προϊόντων 9 1 Κατασκευή επίπλων 5 Άλλες µεταποιητικές δραστηριότητες 4 Επισκευή και εγκατάσταση µηχανηµάτων και εξοπλισµού 4 Παροχή ηλεκτρικού ρεύµατος, φυσικού αερίου, ατµού και κλιµατισµού 3 Επεξεργασία λυµάτων 1 Κατασκευές κτιρίων 30 Έργα πολιτικού µηχανικού 1 Εξειδικευµένες κατασκευαστικές δραστηριότητες 50 ΣΥΝΟΛΟ 133 Βιοµηχανία τροφίµων 38 Ποτοποιία 1 ΑΣΤΕΡΟΥΣΙΩΝ Παραγωγή κλωστοϋφαντουργικών υλών 2 Βιοµηχανία δέρµατος και δερµάτινων ειδών 1 Βιοµηχανία ξύλου και κατασκευή προϊόντων από ξύλο και φελλό, εκτός από έπιπλα κατασκευή ειδών καλαθοποιίας και σπαρτοπλεκτικής 3 ΗΜΟΣ ΑΡΧΑΝΩΝ ΑΣΤΕΡΟΥΣΙΩΝ 53

54 Παραγωγή χηµικών ουσιών και προϊόντων 1 Κατασκευή προϊόντων από ελαστικό (καουτσούκ) και πλαστικές ύλες 1 Παραγωγή άλλων µη µεταλλικών ορυκτών προϊόντων 1 Παραγωγή βασικών µετάλλων 1 Κατασκευή µεταλλικών προϊόντων, µε εξαίρεση τα µηχανήµατα και τα είδη εξοπλισµού Κατασκευή ηλεκτρονικών υπολογιστών, ηλεκτρονικών και οπτικών προϊόντων 10 1 Κατασκευή ηλεκτρολογικού εξοπλισµού 1 Κατασκευή µηχανηµάτων και ειδών εξοπλισµού π.δ.κ.α. 2 Κατασκευή επίπλων 1 Άλλες µεταποιητικές δραστηριότητες 2 Επισκευή και εγκατάσταση µηχανηµάτων και εξοπλισµού 1 Παροχή ηλεκτρικού ρεύµατος, φυσικού αερίου, ατµού και κλιµατισµού 9 Κατασκευές κτιρίων 17 Έργα πολιτικού µηχανικού 1 Εξειδικευµένες κατασκευαστικές δραστηριότητες 41 ΣΥΝΟΛΟ 135 Βιοµηχανία τροφίµων 10 Ποτοποιία 6 Βιοµηχανία ξύλου και κατασκευή προϊόντων από ξύλο και φελλό, εκτός από έπιπλα κατασκευή ειδών καλαθοποιίας και σπαρτοπλεκτικής 3 Παραγωγή χηµικών ουσιών και προϊόντων 1 ΝΙΚΟΥ ΚΑΖΑΝΤΖΑΚΗ Παραγωγή άλλων µη µεταλλικών ορυκτών προϊόντων 1 Κατασκευή µεταλλικών προϊόντων, µε εξαίρεση τα µηχανήµατα και τα είδη εξοπλισµού 2 Άλλες µεταποιητικές δραστηριότητες 1 Συλλογή, επεξεργασία και διάθεση αποβλήτων ανάκτηση υλικών 1 Κατασκευές κτιρίων 8 Εξειδικευµένες κατασκευαστικές δραστηριότητες 18 ΣΥΝΟΛΟ 51 ΗΜΟΣ ΑΡΧΑΝΩΝ - ΑΣΤΕΡΟΥΣΙΩΝ 319 Πηγή : ΕΛ. ΣΤΑΤ., Μητρώο Επιχειρήσεων 2007 Ο κύριος όγκος των επιχειρήσεων συγκεντρώνεται στους κλάδους της βιοµηχανίας τροφίµων (19,44%), της κατασκευής κτιρίων (17,24%), των εξειδικευµένων κατασκευαστικών δραστηριοτήτων (34,17%) και της κατασκευής µεταλλικών προϊόντων, µε εξαίρεση τα µηχανήµατα και τα είδη εξοπλισµού (6,58%). Σηµειώνεται ότι δεν κατέστη δυνατό να συγκεντρωθούν πιο πρόσφατα στοιχεία σε επίπεδο ηµοτικής Ενότητας εντούτοις, ΗΜΟΣ ΑΡΧΑΝΩΝ ΑΣΤΕΡΟΥΣΙΩΝ 54

55 είναι βέβαιο ότι η τρέχουσα κατάσταση εµφανίζεται διαφοροποιηµένη δεδοµένου ότι µε την εµφάνιση της οικονοµικής κρίσης επήλθε σηµαντική πτώση στον κλάδο των κατασκευών και γενικότερα στον επιχειρηµατικό κόσµο Ο τριτογενής τοµέας Ο τριτογενής τοµέας διαχρονικά ενδυναµώνεται και το 2001 απασχολούσε το 33,67% του πληθυσµού του ήµου. Συνολικά λειτουργούν 704 επιχειρήσεις, µικρού µεγέθους και οικογενειακού χαρακτήρα. Οι κλάδοι µε τη µεγαλύτερη συγκέντρωση επιχειρήσεων είναι : Λιανικό εµπόριο, εκτός από το εµπόριο µηχανοκίνητων οχηµάτων και µοτοσικλετών (34,23%) ραστηριότητες υπηρεσιών εστίασης (19,74%) Χονδρικό εµπόριο, εκτός από το εµπόριο µηχανοκίνητων οχηµάτων και µοτοσικλετών (11,22%) Χερσαίες µεταφορές και µεταφορές µέσω αγωγών (6,11%) Χονδρικό και λιανικό εµπόριο επισκευή µηχανοκίνητων οχηµάτων και µοτοσικλετών (4,12%) Αρχιτεκτονικές δραστηριότητες και δραστηριότητες µηχανικών τεχνικές δοκιµές και αναλύσεις (8,84%) ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΙΣ ΤΡΙΤΟΓΕΝΗ ΤΟΜΕΑ ΗΜΟΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ ΑΡΧΑΝΩΝ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ Χονδρικό και λιανικό εµπόριο επισκευή µηχανοκίνητων οχηµάτων και µοτοσικλετών Χονδρικό εµπόριο, εκτός από το εµπόριο µηχανοκίνητων οχηµάτων και µοτοσικλετών Λιανικό εµπόριο, εκτός από το εµπόριο µηχανοκίνητων οχηµάτων και µοτοσικλετών ΑΡΙΘΜΟΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ Χερσαίες µεταφορές και µεταφορές µέσω αγωγών 21 Καταλύµατα 3 ραστηριότητες υπηρεσιών εστίασης 52 Παραγωγή κινηµατογραφικών ταινιών, βίντεο και τηλεοπτικών προγραµµάτων, ηχογραφήσεις και 1 µουσικές εκδόσεις Τηλεπικοινωνίες 1 ραστηριότητες συναφείς προς τις χρηµατοπιστωτικές υπηρεσίες και τις ασφαλιστικές 3 δραστηριότητες Νοµικές και λογιστικές δραστηριότητες 8 ραστηριότητες κεντρικών γραφείων δραστηριότητες παροχής συµβουλών διαχείρισης Αρχιτεκτονικές δραστηριότητες και δραστηριότητες µηχανικών τεχνικές δοκιµές και αναλύσεις 13 Επιστηµονική έρευνα και ανάπτυξη 4 Άλλες επαγγελµατικές, επιστηµονικές και τεχνικές δραστηριότητες 6 ραστηριότητες ενοικίασης και εκµίσθωσης 9 ραστηριότητες ταξιδιωτικών πρακτορείων, γραφείων οργανωµένων ταξιδιών και υπηρεσιών κρατήσεων και συναφείς δραστηριότητες 2 ΗΜΟΣ ΑΡΧΑΝΩΝ ΑΣΤΕΡΟΥΣΙΩΝ 55

56 ραστηριότητες παροχής υπηρεσιών σε κτίρια και εξωτερικούς χώρους ιοικητικές δραστηριότητες γραφείου, γραµµατειακή υποστήριξη και άλλες δραστηριότητες παροχής υποστήριξης προς τις επιχειρήσεις 3 2 ραστηριότητες ανθρώπινης υγείας 1 ηµιουργικές δραστηριότητες, τέχνες και διασκέδαση 6 ραστηριότητες οργανώσεων 11 Επισκευή ηλεκτρονικών υπολογιστών και ειδών ατοµικής ή οικιακής χρήσης 5 Άλλες δραστηριότητες παροχής προσωπικών υπηρεσιών 11 ΣΥΝΟΛΟ 287 Χονδρικό και λιανικό εµπόριο επισκευή µηχανοκίνητων οχηµάτων και µοτοσικλετών Χονδρικό εµπόριο, εκτός από το εµπόριο µηχανοκίνητων οχηµάτων και µοτοσικλετών Λιανικό εµπόριο, εκτός από το εµπόριο µηχανοκίνητων οχηµάτων και µοτοσικλετών ΑΣΤΕΡΟΥΣΙΩΝ Χερσαίες µεταφορές και µεταφορές µέσω αγωγών 15 Αποθήκευση και υποστηρικτικές προς τη µεταφορά δραστηριότητες 2 Καταλύµατα 2 ραστηριότητες υπηρεσιών εστίασης 66 Παραγωγή κινηµατογραφικών ταινιών, βίντεο και τηλεοπτικών προγραµµάτων, ηχογραφήσεις και 1 µουσικές εκδόσεις Ασφαλιστικά, αντασφαλιστικά και συνταξιοδοτικά ταµεία, εκτός από την υποχρεωτική κοινωνική 1 ασφάλιση ραστηριότητες συναφείς προς τις χρηµατοπιστωτικές υπηρεσίες και τις ασφαλιστικές 1 δραστηριότητες Νοµικές και λογιστικές δραστηριότητες 3 Αρχιτεκτονικές δραστηριότητες και δραστηριότητες µηχανικών τεχνικές δοκιµές και αναλύσεις 2 Επιστηµονική έρευνα και ανάπτυξη 1 Άλλες επαγγελµατικές, επιστηµονικές και τεχνικές δραστηριότητες 3 ραστηριότητες ενοικίασης και εκµίσθωσης 4 ιοικητικές δραστηριότητες γραφείου, γραµµατειακή υποστήριξη και άλλες δραστηριότητες παροχής υποστήριξης προς τις επιχειρήσεις 1 ηµόσια διοίκηση και άµυνα υποχρεωτική κοινωνική ασφάλιση 1 Εκπαίδευση 1 ηµιουργικές δραστηριότητες, τέχνες και διασκέδαση 2 Αθλητικές δραστηριότητες και δραστηριότητες διασκέδασης και ψυχαγωγίας 2 ραστηριότητες οργανώσεων 11 ΗΜΟΣ ΑΡΧΑΝΩΝ ΑΣΤΕΡΟΥΣΙΩΝ 56

57 Επισκευή ηλεκτρονικών υπολογιστών και ειδών ατοµικής ή οικιακής χρήσης 5 Άλλες δραστηριότητες παροχής προσωπικών υπηρεσιών 7 ΣΥΝΟΛΟ 301 Χονδρικό και λιανικό εµπόριο επισκευή µηχανοκίνητων οχηµάτων και µοτοσικλετών Χονδρικό εµπόριο, εκτός από το εµπόριο µηχανοκίνητων οχηµάτων και µοτοσικλετών Λιανικό εµπόριο, εκτός από το εµπόριο µηχανοκίνητων οχηµάτων και µοτοσικλετών Χερσαίες µεταφορές και µεταφορές µέσω αγωγών 7 Καταλύµατα 2 ραστηριότητες υπηρεσιών εστίασης 21 ραστηριότητες προγραµµατισµού ηλεκτρονικών υπολογιστών, παροχής συµβουλών και συναφείς 4 δραστηριότητες Νοµικές και λογιστικές δραστηριότητες 2 ΝΙΚΟΥ ΚΑΖΑΝΤΖΑΚΗ ραστηριότητες κεντρικών γραφείων δραστηριότητες παροχής συµβουλών διαχείρισης Αρχιτεκτονικές δραστηριότητες και δραστηριότητες µηχανικών τεχνικές δοκιµές και αναλύσεις 1 5 Επιστηµονική έρευνα και ανάπτυξη 3 ραστηριότητες ενοικίασης και εκµίσθωσης 1 ραστηριότητες παροχής υπηρεσιών σε κτίρια και εξωτερικούς χώρους 1 Εκπαίδευση 2 ηµιουργικές δραστηριότητες, τέχνες και διασκέδαση 2 ραστηριότητες βιβλιοθηκών, αρχειοφυλακείων, µουσείων και λοιπές πολιτιστικές δραστηριότητες 1 ραστηριότητες οργανώσεων 1 Επισκευή ηλεκτρονικών υπολογιστών και ειδών ατοµικής ή οικιακής χρήσης 3 Άλλες δραστηριότητες παροχής προσωπικών υπηρεσιών 4 ΣΥΝΟΛΟ 116 ΗΜΟΣ ΑΡΧΑΝΩΝ ΑΣΤΕΡΟΥΣΙΩΝ Πηγή : ΕΛ. ΣΤΑΤ., Μητρώο Επιχειρήσεων 2007 Όπως φαίνεται από τον πίνακα, κυρίαρχη δραστηριότητα του τριτογενούς τοµέα είναι το εµπόριο, καθώς εξυπηρετεί, τοπικά, τις ανάγκες του ντόπιου πληθυσµού σε καταναλωτικά αγαθά πρώτης ανάγκης, είδη ένδυσης, οικοδοµικά υλικά, ζωοτροφές κλπ. Ο τουρισµός, δεδοµένου ότι ο ήµος διαθέτει πολιτιστικό και φυσικό πλούτο, αποκτά όλο και µεγαλύτερο συµπληρωµατικό ρόλο στις άλλες παραγωγικές δραστηριότητες. Ιδιαίτερα, στην Ενότητα των Αρχανών η ΗΜΟΣ ΑΡΧΑΝΩΝ ΑΣΤΕΡΟΥΣΙΩΝ 57

58 σηµαντικά υψηλή διακίνηση τουριστών, ενισχύει, σε µεγάλο βαθµό, τις τοπικές εµπορικές και άλλες δραστηριότητες του τριτογενούς τοµέα, βελτιώνοντας έτσι, το τοπικό εισόδηµα. Ο ήµος λόγω του αγροτικού χαρακτήρα, αλλά και της οικολογικής αξίας του ενδείκνυται για την ανάπτυξη εναλλακτικού τουρισµού (αγροτικού τουρισµού, οικοτουρισµού και ορεινού τουρισµού. Σηµειώνεται δε ότι µέσω συγχρηµατοδοτούµενων προγραµµάτων έχουν δηµιουργηθεί αξιόλογες µονάδες διαµονής και εστίασης αναβαθµίζοντας έτσι τις παρεχόµενες τουριστικές υπηρεσίες ΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΗ ΦΥΣΙΟΓΝΩΜΙΑ ΚΑΙ ΥΝΑΜΙΚΗ ΤΗΣ ΠΕΡΙΟΧΗΣ Ο ήµος Αρχανών - Αστερουσίων είναι ένας αγροτικός ήµος που όσον αφορά στο βόρειο τµήµα του βρίσκεται σε µικρή απόσταση από την πόλη του Ηρακλείου και τις πύλες εισόδου - εξόδου, στοιχείο που ενισχύει τη δυναµική του και ταυτόχρονα συνιστά συγκριτικό πλεονέκτηµα για το µέλλον του. Παράλληλα, στα όριά του είναι εγκατεστηµένες υποδοµές και δραστηριότητες που προσδίδουν προστιθέµενη αξία, αποτελούν πόλους έλξης για δραστηριότητες, απασχόληση και κατοικία που αναβαθµίζουν το εισόδηµα και το βιοτικό επίπεδο των πολιτών Αναπτυξιακές Υποδοµές - µηχανισµοί δηµοτικής και διαδηµοτικής εµβέλειας Γεωτρήσεις στα δηµοτικά διαµερίσµατα του ήµου από όπου υδρεύονται οι οικισµοί του και αρδεύονται οι καλλιεργούµενες εκτάσεις. Υποδοµές που καλύπτουν όλες τις βαθµίδες εκπαίδευσης όπως νηπιαγωγεία, δηµοτικά σχολεία, γυµνάσια, λύκεια, Περιφερειακό Εκπαιδευτικό Κέντρο του Ελληνικού Ανοικτού Πανεπιστηµίου, Παράρτηµα της Ανώτατης Σχολής Παιδαγωγικής Τεχνολογικής Εκπαίδευσης, Περιβαλλοντικό Κέντρο Εκπαίδευσης Αρχανών, Παράρτηµα Σχολείου εύτερης Ευκαιρίας (Μεσοχωριό). Υποδοµές Υγείας - Πρόνοιας όπως Κέντρο Υγείας, Περιφερειακά Ιατρεία, ΚΑΠΗ, ΚΗΦΗ, Κ ΑΠ, Βοήθεια στο Σπίτι, βρεφικοί και παιδικοί σταθµοί, παιδική κατασκήνωση κ.ά. Αθλητικές Υποδοµές όπως κλειστό στάδιο και ανοικτό γήπεδο ποδοσφαίρου στις Αρχάνες, κλειστό γυµναστήριο στις Μελέσες και δηµοτικά γήπεδα ποδοσφαίρου στις κοινότητες Μυρτιάς, Αγιών Παρασκιών, Μεταξοχωρίου, Μεσοχωρίου και Λιγόρτυνου. Πολιτιστικές Υποδοµές όπως Αρχαιολογική Συλλογή Αρχανών, Μουσείο Αγροτικής Ιστορίας, Μουσείο Νίκου Καζαντζάκη, Κέντρο Κρητικής Λογοτεχνίας, Μουσικό Εργαστήρι Λαβύρινθος, θερινός δηµοτικός κινηµατογράφος, πολιτιστικά κέντρα κ.ά. µέσω των οποίων αξιοποιείται ο ελεύθερος χρόνος και αναβαθµίζεται η ποιότητα ζωής των δηµοτών. Ψηφιακές υποδοµές για την αναβάθµιση της ποιότητας ζωής των δηµοτών, την εξοικείωση και τη χρήση νέων τεχνολογιών (π.χ. έξυπνος οικισµός Αρχανών, ευρυζωνικά δίκτυα στις δηµοτικές ενότητες Ν. Καζαντζάκη και Αρχανών, Τοπικά Κέντρα Πρόσβασης στο διαδίκτυο στα Πεζά και το Μεταξοχώρι). Η ανάπτυξη της περιοχής του ήµου Αρχανών - Αστερουσίων στηρίζεται κατά κύριο λόγο στην Τοπική Αυτοδιοίκηση και στα νοµικά πρόσωπα του ήµου, αλλά και στη δράση φορέων που δραστηριοποιούνται στα όρια του. Τέτοιοι φορείς είναι η Αναπτυξιακή Ηρακλείου, η Ένωση Αγροτικών Συνεταιρισµών Πεζών Ηρακλείου ΗΜΟΣ ΑΡΧΑΝΩΝ ΑΣΤΕΡΟΥΣΙΩΝ 58

59 και η Ένωση Γεωργικών Συνεταιρισµών Αρχανών, το ίκτυο Οινοποιών Νοµού Ηρακλείου, η ΚΟΙΝΩ.ΠΟΛΙΤΙ.Α Κρήτης, τοπικοί πολιτιστικοί σύλλογοι, εµπορικοί σύλλογοι, αθλητικά σωµατεία, θεατρικές οµάδες, αγροτικοί συνεταιρισµοί, γυναικείοι συνεταιρισµοί. Πρόκειται για αναπτυξιακούς φορείς που στηρίζουν την τοπική ανάπτυξη, την απασχόληση, την επιχειρηµατικότητα και γενικότερα συµβάλουν στην αναβάθµιση της ποιότητας ζωής των κατοίκων Αναπτυξιακή δυναµική περιοχής Από την ανάλυση που προηγήθηκε, προκύπτει ότι ο ήµος Αρχανών - Αστερουσίων αποτελείται από ηµοτικές Ενότητες µε ιδιαίτερα χαρακτηριστικά, ταυτότητα και δυναµική και ταυτόχρονα διαφορετικές ταχύτητες ανάπτυξης. Έτσι, από τη µια έχουµε την Ενότητα των Αρχανών που λόγω γεωγραφικής θέσης (γειτνίαση µε Πολεοδοµικό Συγκρότηµα Ηρακλείου, µε αεροδρόµιο και λιµάνι Ηρακλείου, µε αρχαιολογικό χώρο Κνωσού), αλλά και συγκριτικών πλεονεκτηµάτων (πλούσιο φυσικό και πολιτιστικό απόθεµα) και συγκέντρωσης σηµαντικών οικονοµικών και κοινωνικών υποδοµών εµφανίζει ιδιαίτερη αναπτυξιακή δυναµική που τεκµηριώνεται από τη συνεχή πληθυσµιακή αύξηση και την προσέλκυση πληθυσµού για µόνιµη κατοικία και εργασία. Οι προοπτικές περαιτέρω ανάπτυξης υπογραµµίζονται και από το γεγονός ότι από τη µελέτη ΠΕΡΠΟ ορίζεται νέα ζώνη οικιστικής ανάπτυξης έκτασης στρεµµάτων. Από την άλλη, οι ενότητες Αστερουσίων και Ν. Καζαντζάκη τµήµα της ενδοχώρας του Νοµού Ηρακλείου, µε καθαρά αγροτικό προσανατολισµό, αδυνατούν να συγκρατήσουν τον πληθυσµό τους και δη τους νέους, εµφανίζουν αρνητικούς δηµογραφικούς δείκτες και συγκριτικά µε την Ενότητα των Αρχανών (σε µεγαλύτερο βαθµό η ενότητα Αστερουσίων) καταγράφουν σηµαντική αναπτυξιακή υστέρηση και πληθυσµιακή αποδυνάµωση. Αναφορικά µε τις δηµογραφικές τάσεις, ο ήµος συγκεντρώνει το 5,4% του πληθυσµού της Περιφερειακής Ενότητας Ηρακλείου βάσει των προσωρινών στοιχείων της απογραφής πληθυσµού του ιαχρονικά, ο πληθυσµός µειώνεται και µάλιστα στο διάστηµα µειώθηκε κατά 7,61% την ίδια στιγµή που σε επίπεδο Περιφερειακής Ενότητας Ηρακλείου και Περιφέρειας Κρήτης ο πληθυσµός αυξήθηκε. Στο σύνολο του ήµου η σύνθεση του πληθυσµού δεν είναι ισοµερής, καθώς ο νεανικός πληθυσµός µειώνεται σηµαντικά στο πέρασµα των ετών αντίθετα, ο πληθυσµός τρίτης ηλικίας αυξάνεται επιβαρύνοντας σηµαντικά τον πληθυσµό παραγωγικής ηλικίας και επιδρώντας αρνητικά σε θέµατα εκσυγχρονισµού και καινοτοµικότητας επιχειρήσεων. Επίσης το µορφωτικό επίπεδο του πληθυσµού είναι χαµηλό µε µεγάλη συγκέντρωση σε αποφοίτους δηµοτικού και σε άτοµα που δεν ολοκλήρωσαν τη στοιχειώδη εκπαίδευση και δε γνωρίζουν γραφή και ανάγνωση. Αναφορικά µε τον οικονοµικά ενεργό πληθυσµό, αυτός εξελίσσεται θετικά. Από 40,06% που ήταν το 1991 αυξήθηκε σε 44,88% το Η ίδια εικόνα διαµορφώνεται και για το µέγεθος της απασχόλησης που αυξήθηκε κατά 4,93% στη δεκαετία µε την πλειοψηφία των εργαζοµένων να απασχολείται στον πρωτογενή τοµέα. Ωστόσο, ένα από τα προβλήµατα που καλείται να αντιµετωπίσει ο ήµος είναι η ανεργία που κινείται µε αλµατώδεις ρυθµούς και µάλιστα την περίοδο σχεδόν διπλασιάστηκε. Σηµειώνεται δε ότι µε την εµφάνιση της οικονοµικής κρίσης το πρόβληµα της ανεργίας καθίσταται εντονότερο. ΗΜΟΣ ΑΡΧΑΝΩΝ ΑΣΤΕΡΟΥΣΙΩΝ 59

60 Ως προς την παραγωγική δοµή της οικονοµίας, ο πρωτογενής τοµέας διαδραµατίζει το σπουδαιότερο ρόλο και στηρίζεται κατά βάση στη γεωργία και δευτερευόντως στην κτηνοτροφία µε σηµαντικότερες γεωργικές καλλιέργειες αυτές της ελιάς και της αµπέλου, αποτελώντας µάλιστα την πρώτη οινοπαραγωγική περιοχή στην Κρήτη µε µακρά παράδοση από το παρελθόν. Όλες οι Ενότητες του ήµου χαρακτηρίζονται ως περιοχές υψηλής εξάρτησης από τη γεωργία µε σχετικά χαµηλό βαθµό διαφοροποίησης της παραγωγικής βάσης, ενώ έχουν προταθεί στο πλαίσιο της µελέτης για τις θερµοκηπιακές καλλιέργειες, την ελαιοκοµία και την αιγοπροβατοτροφία στην Κρήτη ως περιοχές αναδιάρθρωσης καλλιεργειών. εύτερος από άποψης σηµαντικότητας είναι ο τριτογενής τοµέας ο οποίος διαχρονικά ενισχύεται και αφορά κυρίως τοµείς όπως λιανικό και χονδρικό εµπόριο, υπηρεσίες εστίασης, χερσαίες µεταφορές κλπ. Σηµαντικές είναι και οι προοπτικές του τουρισµού δεδοµένης της συγκέντρωσης αξιόλογων τοπικών πόρων που µπορούν να αποτελέσουν τη βάση για ανάπτυξη εναλλακτικού τουρισµού (αγροτικός τουρισµός, οικοτουρισµός, ορεινός τουρισµός). Η τουριστική ανάπτυξη συγκεντρώνεται κυρίως στα νότια του ήµου στην περιοχή του Τσούτσουρα και σε µικρό βαθµό στην ενδοχώρα. Ο δευτερογενής τοµέας είναι ο λιγότερο ανεπτυγµένος και οι υφιστάµενες επιχειρήσεις συγκεντρώνεται στους κλάδους της βιοµηχανίας τροφίµων, της κατασκευής κτιρίων, των εξειδικευµένων κατασκευαστικών δραστηριοτήτων (36,48%) και της κατασκευής µεταλλικών προϊόντων. Η ύπαρξη στην περιοχή του ήµου περιοχών Natura, βιότοπων, καταφυγίων άγριας ζωής, σπάνιων ειδών χλωρίδας και πανίδας σε συνδυασµό µε υψηλής φήµης πολιτιστικών πόρων όπως το Μουσείο Ν. Καζαντζάκη, το Κέντρο Κρητικής Λογοτεχνίας, τον αρχαιολογικό χώρο της Κνωσού που βρίσκεται σε µικρή απόσταση από τις Αρχάνες κλπ., συνθέτουν ένα µοναδικό τοπικό κεφάλαιο που µπορεί να αποτελέσει τον πυρήνα της τοπικής ανάπτυξης υπό το πρίσµα της ενίσχυσης του τουριστικού προϊόντος στην κατεύθυνση της ήπιας βιώσιµης τουριστικής ανάπτυξης. 1.8 ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΤΗΣ ΥΦΙΣΤΑΜΕΝΗΣ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ ΤΗΣ ΠΕΡΙΟΧΗΣ ΤΟΥ ΗΜΟΥ ΚΑΙ ΕΝΤΟΠΙΣΜΟΣ ΚΡΙΣΙΜΩΝ ΖΗΤΗΜΑΤΩΝ ΤΟΠΙΚΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ Με τον όρο «Τοπική Ανάπτυξη» ορίζεται τόσο η θετική µεταβολή των οικονοµικοκοινωνικών παραµέτρων (αύξηση της απασχόλησης και του τοπικού εισοδήµατος), όσο και η διεύρυνση της κοινωνικής συνοχής (υποστήριξη όλων των κοινωνικών οµάδων), η αναβάθµιση των κοινωνικών υποδοµών, η προστασία και ανάδειξη της φυσικής και πολιτιστικής κληρονοµιάς και εν γένει η βελτίωση της ποιότητας ζωής των κατοίκων µιας περιοχής. Στην ενότητα που ακολουθεί καταγράφονται πρώτον οι σηµαντικότεροι παράγοντες που ΗΜΟΣ ΑΡΧΑΝΩΝ ΑΣΤΕΡΟΥΣΙΩΝ 60

61 αναστέλλουν, αλλά και εκείνοι που ενισχύουν την αναπτυξιακή πορεία του ήµου Αρχανών - Αστερουσίων και δεύτερον, τα συµπεράσµατα που προκύπτουν, µε τη µορφή κρίσιµων ζητηµάτων ανάπτυξης. Το µεθοδολογικό εργαλείο που χρησιµοποιείται είναι η διαγνωστική ανάλυση (swot analysis). SWOT ANALYSIS ΗΜΟΣ ΑΡΧΑΝΩΝ ΑΣΤΕΡΟΥΣΙΩΝ 61

62 Θεµατικός τοµέας 1: Περιβάλλον και Ποιότητα Ζωής ΠΛΕΟΝΕΚΤΗΜΑΤΑ Αξιοποίηση του υψηλής οικολογικής αξίας φυσικού περιβάλλοντος (περιοχές ενταγµένες στο δίκτυο Natura 2000, καταφύγια άγριας ζωής, τοπία ιδιαίτερου φυσικού κάλλους, πλήθος φαραγγιών και σπηλαίων, σπάνια είδη χλωρίδας και πανίδας, πέρασµα µεταναστευτικών πουλιών, Ε4) στην κατεύθυνση του εναλλακτικού τουρισµού συµβάλλοντας στην διαφοροποίηση της παραγωγικής βάσης του ήµου και στη διάχυση του τουριστικού ρεύµατος στην ενδοχώρα του Νοµού Ηρακλείου. Ύπαρξη και υλοποίηση µελέτης ανάδειξης προστασίας και διαχείρισης του Οικολογικού Αρχαιολογικού Πάρκου του Γιούχτα. Ύπαρξη µεγάλης και ιδιαίτερης οµορφιάς ακτογραµµής Ύπαρξη φυσιολατρικών διαδροµών. ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ Έντονες πιέσεις στο φυσικό περιβάλλον λόγω ελλιπών υποδοµών και ανεξέλεγκτων ανθρωπογενών δραστηριοτήτων (π.χ. αλόγιστη χρήση φυτοφαρµάκων, ανεξέλεγκτη βόσκηση, λύµατα ελαιουργείων και βιοτεχνικών µονάδων, πολεοδοµικές παραβάσεις κ.α.). Έλλειψη χωροταξικού σχεδιασµού στο σύνολο του ήµου. Συγκρούσεις χρήσεων γης. Καταπατήσεις εκτάσεων. Έλλειψη διαχειριστικών σχεδίων για περιοχές Natura Απουσία Φορέα ιαχείρισης για τις περιοχές Natura. Αχαρτογράφητα δίκτυα άρδευσης, αδυναµία διαχείρισης, παρακολούθησης των καταναλώσεων και είσπραξης οφειλών δηµοτών. Ακατάλληλο πόσιµο νερό σε µεµονωµένες περιπτώσεις. Προβληµατικό αγροτικό οδικό δίκτυο. Ανεπαρκή αποχετευτικό δίκτυο. Ανεπαρκή αρδευτικό δίκτυο. ΕΥΚΑΙΡΙΕΣ Νέες χρηµατοδοτικές ευκαιρίες για την προστασία - ανάδειξη του φυσικού περιβάλλοντος και βελτίωση της ποιότητας ζωής. Αξιοποίηση προγραµµάτων διασυνοριακής συνεργασίας. Αυξανόµενη τάση για νέες µορφές τουρισµού / οικοτουρισµού. Υλοποίηση του έργου προστασίας, αποκατάστασης και ανάδειξης του υγροβιότοπου λιµνοδεξαµενής αµανίων και Αρµανωγείων και η ολοκλήρωση του φράγµατος Καρκαδιώτισσας θα δηµιουργήσουν νέους φυσικούς πόρους ιδιαίτερης οµορφιάς για την περιοχή. Αυξανόµενη ευαισθητοποίηση πολιτών και φορέων σε θέµατα περιβάλλοντος και κλιµατικής αλλαγής. Οργάνωση, διαχείριση και ανάδειξη των περιοχών Natura. Ενηµέρωση και ευαισθητοποίηση των τοπικών κοινωνιών για την προστασία του περιβάλλοντος και τη σπουδαιότητα των φυσικών πόρων στη βιώσιµη τοπική ανάπτυξη µέσω του Κέντρου Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης. Σήµανση ορεινών διαδροµών και δηµιουργία χώρων αναψυχής. ΚΙΝ ΥΝΟΙ Η ΠΕΡΙΟΡΙΣΜΟΙ Υποβάθµιση και ερηµοποίηση κατά τόπους του τοπίου. Μείωση ή και εξαφάνιση ειδών σπάνιας πανίδας και χλωρίδας λόγω βόσκησης. Μόλυνση των επιφανειακών και υπόγειων υδάτων. Αλλοίωση παραδοσιακής οικιστικής δοµής λόγω αυθαίρετης δόµησης σε αναπτυσσόµενες περιοχές του ήµου. Κλιµατικές αλλαγές. ΚΡΙΣΙΜΑ ΖΗΤΗΜΑΤΑ ΤΟΠΙΚΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ 1. Υλοποίηση χωροταξικού σχεδιασµού σε επίπεδο Καλλικρατικού ήµου ΗΜΟΣ ΑΡΧΑΝΩΝ ΑΣΤΕΡΟΥΣΙΩΝ 62

63 2. Εξασφάλιση κατάλληλου πόσιµου νερού σε όλους τους δηµότες 3. Κάλυψη ελλείψεων στο αποχετευτικό δίκτυο 4. Κάλυψη αρδευτικών αναγκών 5. Βελτίωση αγροτικής οδοποιίας 6. Χαρτογράφηση αρδευτικού δικτύου 7. Σύσταση φορέα διαχείρισης περιοχών Natura Θεµατικός τοµέας 2: Κοινωνική πολιτική, παιδεία, πολιτισµός και αθλητισµός ΠΛΕΟΝΕΚΤΗΜΑΤΑ Πληθυσµός που αγαπάει και υποστηρίζει τον τόπο του. Αναλλοίωτη φυσιογνωµία : κρητική φιλοξενία, διατήρηση εθίµων, διάσωση θρύλων και παραδόσεων. Υφιστάµενες υπηρεσίες, δοµές και προγράµµατα στον τοµέα της πρόνοιας και κοινωνικής πολιτικής (βρεφονηπιακοί και παιδικοί σταθµοί, ΚΑΠΗ, ΚΗΦΗ, Κ ΑΠ, Βοήθεια στο Σπίτι) που καλύπτουν σε υψηλό βαθµό τις ανάγκες. Συγκέντρωση υποδοµών εκπαίδευσης υπερτοπικής εµβέλειας (ΑΣΠΑΙΤΕ, Παράρτηµα Ανοικτού Πανεπιστηµίου). Συγκέντρωση υπερτοπικής φήµης πολιτιστικών πόρων (Μουσείο Ν. Καζαντζάκη, Μουσικό Εργαστήρι Λαβύρινθος, Πολιτιστικό Πάρκο Γιούχτα, Κέντρο Κρητικής Λογοτεχνίας) που συνιστούν εκτός των άλλων, πόλο έλξης επισκεπτών. ραστηριοποίηση σηµαντικών αναπτυξιακών φορέων όπως της Αναπτυξιακής Ηρακλείου, της Κοινωπολιτίας, της Ένωσης Πεζών, αγροτικών και γυναικείων συνεταιρισµών, πολιτιστικών συλλόγων και οµάδων, αθλητικών σωµατείων που συµβάλουν στην τοπική ανάπτυξη, τη διαφύλαξη του περιβάλλοντος και της πολιτιστικής κληρονοµιάς και στη βελτίωση της ποιότητας ζωής των κατοίκων. Αξιόλογη πολιτιστική δραστηριότητα και εκδηλώσεις που προσελκύουν πλήθος επισκεπτών. ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ Πληθυσµιακή συρρίκνωση - αποδυνάµωση και δυσκολία ανανέωσης πληθυσµού στις Ενότητες Ν. Καζαντζάκη και Αστερουσίων. Αρνητικοί δηµογραφικοί δείκτες, διαχρονική µείωση νεανικού πληθυσµού και αύξηση πληθυσµού τρίτης ηλικίας. Πληθυσµός µε πολύ χαµηλό µορφωτικό επίπεδο (άνω του 50% είναι απόφοιτοι δηµοτικού και αναλφάβητοι). Έλλειψη εξειδικευµένου εργατικού δυναµικού. Έλλειψη κοινωνικής συνοχής. ΕΥΚΑΙΡΙΕΣ ΗΘεσµοθετηµένες αρµοδιότητες των ΟΤΑ Α Βαθµού στους τοµείς της κοινωνικής προστασίας και αλληλεγγύης καθώς και στον τοµέα της παιδείας. Προώθηση προγραµµάτων και πολιτικών που ενισχύουν την καταπολέµηση του κοινωνικού αποκλεισµού, την πρόληψη και προαγωγή υγείας, την παιδεία και δια βίου µάθηση σε εθνικό, ευρωπαϊκό και παγκόσµιο επίπεδο. υνατότητες χρηµατοδότησης µε την αξιοποίηση ευρωπαϊκών προγραµµάτων, προγραµµάτων διασυνοριακής συνεργασίας και ευκαιριών χρηµατοδότησης από εθνικούς πόρους. Προώθηση δικτυώσεων και συνεργασιών ανάµεσα σε τοπικούς φορείς δηµοσίου, ιδιωτικού και εθελοντικού τοµέα. Υλοποίηση προγραµµάτων µαζικού αθλητισµού. Συνεργασία ήµου, πολιτιστικών συλλόγων και άλλων φορέων για την ανάδειξη του τοπικού πολιτισµού και την ενδυνάµωση των πολιτιστικών δράσεων. Ενεργοποίηση νεολαίας και εθελοντισµού. ΚΙΝ ΥΝΟΙ Η ΠΕΡΙΟΡΙΣΜΟΙ Επιδείνωση κοινωνικοοικονοµικού περιβάλλοντος εξαιτίας της οικονοµικής κρίσης. Στρεβλός κοινωνικός µετασχηµατισµός, αυξηµένες ανάγκες µαθητικής κοινότητας, µετανάστευση, υγεία, περιβαλλοντικά προβλήµατα, απασχόληση, φτώχεια. Έλλειψη συντονισµού και αποσπασµατικότητα των δράσεων µεµονωµένων φορέων, συλλόγων και οµάδων σε τοπικό επίπεδο και έλλειψη κοινής δράσης και συµµετοχής. Κλείσιµο σχολείων λόγω νέας αρχιτεκτονικής ΗΜΟΣ ΑΡΧΑΝΩΝ ΑΣΤΕΡΟΥΣΙΩΝ 63

64 Άνιση κατανοµή υποδοµών και υπηρεσιών στα όρια του ήµου, κοινότητες δύο ή τριών ταχυτήτων. Περιορισµένες υποδοµές και υπηρεσίες που εξυπηρετούν τους νέους, τους επιχειρηµατίες και τις ειδικές οµάδες πληθυσµού : έλλειψη υποδοµών ΑΜΕΑ, βιβλιοθηκών, κέντρων ψυχαγωγίας. Ανεπαρκείς κάλυψη υπηρεσιών υγείας: Τα περιφερειακά ιατρεία στις περισσότερες περιπτώσεις υπολειτουργούν και τα Κέντρα Υγείας δεν έχουν το απαιτούµενο επιστηµονικό προσωπικό και τον ανάλογο εξοπλισµό για να ανταποκριθούν στην αποστολή τους. Ελλιπής υποδοµή καταγραφής και παρακολούθησης των τοπικών κοινωνικών αναγκών. Χρονική συγκέντρωση πολιτιστικών εκδηλώσεων, γεγονότων και δρώµενων στην καλοκαιρινή περίοδο και σε συγκεκριµένες περιοχές (Αρχάνες, Χουδέτσι). Ανεπαρκής αξιοποίηση υποδοµών για πολιτιστικά δρώµενα. Έλλειψη οικονοµικών πόρων για διοργάνωση εκδηλώσεων και για επέκτασή τους χρονικά στη διάρκεια του έτους. Απουσία φύλαξης αρχαιολογικών χώρων, ανεπαρκή αξιοποίηση και προβολή πολιτιστικών πόρων. Αδυναµία δήµου να καλύψει βασικές ανάγκες των δηµοτών λόγω έλλειψης πόρων (π.χ. µεταφορά µαθητών). ΚΡΙΣΙΜΑ ΖΗΤΗΜΑΤΑ του Καλλικράτη στην Παιδεία. Εγκατάλειψη της ενδοχώρας του ήµου. Υποβάθµιση πολιτιστικού και κτιριακού αποθέµατος. ηµοσιονοµική δυσχέρεια µε ενδεχόµενο µεσοπρόθεσµο περιορισµό χρηµατοδότησης παρεµβάσεων στους τοµείς πολιτισµού και αθλητισµού. Περιορισµένη δυνατότητα συνέχισης και βελτίωσης προγραµµάτων κοινωνικής πρόνοιας χωρίς κρατική και κοινοτική χρηµατοδότηση. 1. Εξασφάλιση παροχής βασικών υπηρεσιών υγείας, πρόνοιας και εν γένει ποιότητας ζωής και µείωσης χωρικών ανισοτήτων 2. Αξιοποίηση χρηµατοδοτικών προγραµµάτων και µέσων 3. Προστασία, ανάδειξη και ήπια αξιοποίηση της πολιτιστικής κληρονοµιάς στο πλαίσιο της ήπιας τουριστικής ανάπτυξης 4. Ενεργοποίηση της νεολαίας και αξιοποίηση του εθελοντισµού 5. Ενδυνάµωση της κοινωνικής συνοχής ΗΜΟΣ ΑΡΧΑΝΩΝ ΑΣΤΕΡΟΥΣΙΩΝ 64

65 Θεµατικός τοµέας 3: Τοπική οικονοµία και απασχόληση ΠΛΕΟΝΕΚΤΗΜΑΤΑ υναµική γεωργική δραστηριότητα. Σηµαντικότερη οινοπαραγωγός περιοχή της Κρήτης. Παραγωγή ποιοτικών παραδοσιακών προϊόντων. Εµφάνιση νέων, αποδοτικών καλλιεργειών. Έντονο συνεταιριστικό κίνηµα (ΕΑΣ Πεζών, Γυναικείοι Συνεταιρισµοί, Αγροτικοί Συνεταιρισµοί). Προσέλκυση εργατικού δυναµικού λόγω εγγύτητας µε το Πολεοδοµικό Συγκρότηµα Ηρακλείου. Ευνοϊκές συνθήκες ανάπτυξης βιολογικών καλλιεργειών, αλλά και νέων καλλιεργειών που µπορούν να ευδοκιµήσουν στην περιοχή. Σηµαντικές δυνατότητες παραγωγής ενέργειας από ΑΠΕ. ιαφοροποίηση της παραγωγικής βάσης µε ανάπτυξη του εναλλακτικού τουρισµού δεδοµένου του περιβαλλοντικού και πολιτιστικού πλούτου της περιοχής. Μόνιµη κατοικία για πολλούς εργαζόµενους σε άλλες περιοχές (Ηράκλειο). ΕΥΚΑΙΡΙΕΣ Κοινοτικές πολιτικές υπερ του αγροτουρισµού και των ήπιων βιοτεχνικών δραστηριοτήτων στην ύπαιθρο. Νέες χρηµατοδοτικές ευκαιρίες για την ενίσχυση της επιχειρηµατικότητας. Έµφαση του ΕΣΠΑ σε ζητήµατα απασχόλησης και κοινωνικής ενσωµάτωσης. Περιοχή µε δυνατότητα αναδιάρθρωσης καλλιεργειών. Αυξηµένη ζήτηση ποιοτικών παραδοσιακών και βιολογικών προϊόντων διεθνώς. ιεθνής αναγνώριση της Κρητικής διατροφής και καθιέρωση του µεσογειακού προτύπου διατροφής. ιεθνής αναγνωσιµότητα των κρητικών προϊόντων και δη του ελαιολάδου και του κρασιού, προϊόντα που παράγονται στο ήµο. Συµµετοχή των γυναικών στην αγορά εργασίας µέσω δράσεων κοινωνικής οικονοµίας. Υποστηρικτικά σχήµατα και δοµές εντός του ήµου και της Περιφερειακής Ενότητας Ηρακλείου. Ηλεκτρονικό εµπόριο για άρση της αποµόνωσης και µείωση της απόστασης από τις αγορές. ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ Αυξηµένος δείκτης ανεργίας. Χαµηλός βαθµός διαφοροποίησης της παραγωγικής βάσης. Έντονη εξάρτηση από τον πρωτογενή τοµέα (ελαιοκαλλιέργεια, αµπελοκαλλιέργεια). Ατελής οργάνωση εκµεταλλεύσεων και έλλειψη επιχειρηµατικότητας γεωργίας, κτηνοτροφίας. Μικρό ποσοστό καλλιεργούµενων εκτάσεων σε σχέση µε τη συνολική έκταση. Προσήλωση στον παραδοσιακό τρόπο παραγωγής και οργάνωσης αγροκτηνοτροφικής δραστηριότητας. Υποαπασχόληση, εποχικότητα γεωργικών δραστηριοτήτων και χαµηλή ΚΙΝ ΥΝΟΙ Η ΠΕΡΙΟΡΙΣΜΟΙ Επιπτώσεις από τη νέα ΚΑΠ. Γήρανση αγροτικού πληθυσµού, συνέχιση αγροτικής εξόδου. Έλλειψη προσφοράς οργανωµένων χώρων εγκατάστασης οικονοµικών δραστηριοτήτων στο δευτερογενή και τριτογενή τοµέα. Αδυναµία έλξης επιχειρήσεων. Μετατροπή γεωργικής γης σε οικιστική. Έλλειψη προβολής των υψηλής ποιότητας προϊόντων (π.χ. λάδι, κρασί). Έλλειψη εξωστρέφειας της οικονοµίας. ΗΜΟΣ ΑΡΧΑΝΩΝ ΑΣΤΕΡΟΥΣΙΩΝ 65

66 παραγωγικότητα. Μεγάλο ποσοστό απασχολούµενων και κατόχων εκµεταλλεύσεων ηλικίας άνω των 55 ετών. Χαµηλή ανάπτυξη δευτερογενή τοµέα. Περιορισµένη µεταποίηση αγροτικών προϊόντων, εσωστρεφής µεταποιητική δραστηριότητα. Χαµηλός βαθµός διασύνδεσης των τριών τοµέων της οικονοµίας. Άνθιση παρεµπορίου. Έλλειψη τουριστικών υποδοµών ικανών να συγκροτήσουν κρίσιµα µεγέθη. Τουριστική ανάπτυξη στα νότια του ήµου χωρίς σχέδιο και προγραµµατισµό. Απουσία σχεδίου τουριστικής προβολής. ΚΡΙΣΙΜΑ ΖΗΤΗΜΑΤΑ 1. Ενίσχυση της επιχειρηµατικότητας, της εξωστρέφειας και της αποτελεσµατικότητας της τοπικής οικονοµίας 2. Αξιοποίηση πλουτοπαραγωγικών πόρων και συγκριτικών πλεονεκτηµάτων για την ανάπτυξη κύριου ή και συµπληρωµατικού τοπικού εισοδήµατος 3. Αξιοποίηση δηµοτικής περιουσίας 4. ηµιουργία οργάνωση χωρικού σχεδιασµού για τη διευκόλυνση εγκατάστασης νέων επενδύσεων 5. Υλοποίηση σχεδίου τουριστικής προβολής του ήµου ΗΜΟΣ ΑΡΧΑΝΩΝ ΑΣΤΕΡΟΥΣΙΩΝ 66

67 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2. Συνοπτική Περιγραφή και αξιολόγηση του ήµου Αρχανών Αστερουσίων και των Νοµικών του Προσώπων 2.1 ΗΜΟΣ ΑΡΧΑΝΩΝ - ΑΣΤΕΡΟΥΣΙΩΝ ιοικητική οµή ήµου Αχαρνών - Αστερουσίων Το σύστηµα διοίκησης του ήµου Αχαρνών - Αστερουσίων, ως οργανισµού τοπικής αυτοδιοίκησης α βαθµού, διέπεται από τις διατάξεις του Νόµου 3852/2010 (ΦΕΚ 87Α Πρόγραµµα Καλλικράτης). Ο ήµος διοικείται από το δηµοτικό συµβούλιο, την οικονοµική επιτροπή, την επιτροπή ποιότητας ζωής, την εκτελεστική επιτροπή και τον δήµαρχο. Επίσης, τα όργανα σε επίπεδο δηµοτικών ή τοπικών κοινοτήτων είναι : α) το συµβούλιο και ο πρόεδρος ή ο εκπρόσωπος της τοπικής κοινότητας (κάτω από 300 κατοίκους). Ο δήµαρχος, οι δηµοτικοί σύµβουλοι, οι σύµβουλοι της δηµοτικής ή τοπικής κοινότητας και οι εκπρόσωποι της τοπικής κοινότητας εκλέγονται κάθε πέντε (5) χρόνια µε άµεση, καθολική και µυστική ψηφοφορία. Η δηµοτική αρχή του Καλλικρατικού ήµου Αχαρνών - Αστερουσίων που αναδείχτηκε µε τις γενικές δηµοτικές εκλογές της 7 ης Νοεµβρίου 2010 εγκαταστάθηκε την 1/1/2011 και η θητεία της λήγει την 31/8/2014. Ο ήµαρχος υπηρετεί τα τοπικά συµφέροντα, κατευθύνει και εποπτεύει τις δράσεις του δήµου για την υλοποίηση του ετήσιου προγράµµατος, διασφαλίζει την ενότητα της τοπικής κοινωνίας και ασκεί τα καθήκοντά του µε γνώµονα τις αρχές της διαφάνειας και της αποτελεσµατικότητας. Ειδικότερα, ο δήµαρχος: α) Εκπροσωπεί το δήµο στα δικαστήρια και σε κάθε δηµόσια αρχή. β) Εκτελεί τις αποφάσεις του δηµοτικού συµβουλίου, της οικονοµικής και της επιτροπής ποιότητας ζωής. H µη εκτέλεση των αποφάσεων αυτών συνιστά σοβαρή πειθαρχική παράβαση καθήκοντος. γ) Ορίζει τους αντιδηµάρχους, συγκαλεί και προεδρεύει της εκτελεστικής επιτροπής και συντονίζει την υλοποίηση των αποφάσεών της. δ) Είναι προϊστάµενος των υπηρεσιών του δήµου. Ως προϊστάµενος όλου του προσωπικού του δήµου εκδίδει τις πράξεις που προβλέπουν οι σχετικές διατάξεις για το διορισµό, τις κάθε είδους υπηρεσιακές µεταβολές και την άσκηση του πειθαρχικού ελέγχου. ε) Συνυπογράφει τους βεβαιωτικούς καταλόγους και τα χρηµατικά εντάλµατα πληρωµής των δαπανών, οι οποίες έχουν εκκαθαριστεί από την αρµόδια υπηρεσία του δήµου. στ) Υπογράφει τις συµβάσεις που συνάπτει ο δήµος. ζ) Εκδίδει τις άδειες που προβλέπονται από τις διατάξεις που διέπουν τις αρµοδιότητες του δήµου. η) Εκδίδει πιστοποιητικά προσωπικής και οικογενειακής κατάστασης των δηµοτών, καθώς και τις βεβαιώσεις µόνιµης κατοικίας. θ) Συνιστά οµάδες εργασίας και οµάδες διοίκησης έργου από µέλη του δηµοτικού συµβουλίου, υπαλλήλους του δήµου, υπαλλήλους του δηµόσιου τοµέα ή ιδιώτες για τη µελέτη και επεξεργασία θεµάτων του δήµου, καθορίζοντας τον τρόπο οργάνωσης και λειτουργίας τους. Άρθρο 58, παρ.1 του N. 3852/2010 (ΦΕΚ 87Α) Το δήµαρχο επικουρούν οι Αντιδήµαρχοι. Αντιδήµαρχοι είναι οι σύµβουλοι της πλειοψηφίας που ορίζει ο δήµαρχος και στους οποίους µεταβιβάζει την άσκηση αρµοδιοτήτων καθ ύλην και κατά τόπο, µεταξύ των οποίων περιλαµβάνονται οπωσδήποτε και οι αρµοδιότητες για θέµατα διαφάνειας και ηλεκτρονικής ΗΜΟΣ ΑΡΧΑΝΩΝ ΑΣΤΕΡΟΥΣΙΩΝ 67

68 διακυβέρνησης. Κάθε Αντιδήµαρχος αναλαµβάνει την ευθύνη για την εύρυθµη λειτουργία των Υπηρεσιών του ήµου που ανήκουν στην αρµοδιότητά του και την παρακολούθηση της εξέλιξης των έργων και των εργασιών στους θεµατικούς τοµείς που τους αφορούν. Στο ήµο Αχαρνών - Αστερουσίων έχουν οριστεί τέσσερις (4) Αντιδήµαρχοι των οποίων οι υφιστάµενες αρµοδιότητες των απεικονίζονται στον παρακάτω πίνακα (υπ' αριθµό 2103/ και υπ' αριθµό 13956/ Απόφαση ηµάρχου): α/α Καθ ύλην αρµοδιότητες 1 ιοικητικές / Οικονοµικές Υπηρεσίες και Προγραµµατισµός Κέντρο Εξυπηρέτησης Πολιτών (ΚΕΠ) ιαφάνεια και ηλεκτρονική διακυβέρνηση ιαχείριση δηµοτικής περιουσίας Υγειονοµικός έλεγχος καταστηµάτων Παρακολούθηση είσπραξης δηµοτικών τελών Παρακολούθηση ηλεκτρονικού πρωτοκόλλου 2 Περιβάλλον, καθαριότητα, πράσινο Παρακολούθηση έργων κατασκευής και συντήρησης Άρδευση και καταµέτρηση υδροµέτρων Λειτουργία Βιολογικών Καθαρισµών Συντήρηση δικτύων ηλεκτροφωτισµού ιαχείριση χρήσης όλων των µηχανηµάτων και µεταφορικών µέσων Συντήρηση παιδικών χαρών 3 Θέµατα Ανάπτυξης- Απασχόλησης Αγροτική ανάπτυξη Ανάπτυξη ανθρώπινου δυναµικού Προώθηση επιχειρηµατικότητας ιαχείριση προγραµµάτων έρευνας και τεχνολογίας Τουριστική ανάπτυξη Προγράµµατα αναβάθµισης φυσικού, αρχιτεκτονικού και πολιτιστικού περιβάλλοντος Αξιοποίησης φυσικών πόρων και έργα ΑΠΕ Χωροταξικό πολεοδοµικό σχεδιασµό ιαχείριση δηµοτικών- λαϊκών αγορών. 4 Υποδοµών και Παιδείας Το ηµοτικό Συµβούλιο αποφασίζει για όλα τα θέµατα που αφορούν το δήµο, εκτός από εκείνα που ανήκουν εκ του νόµου στην αρµοδιότητα του δηµάρχου ή άλλου οργάνου του δήµου ή το ίδιο το δηµοτικό συµβούλιο µεταβίβασε σε επιτροπή του. Το ηµοτικό Συµβούλιο διατηρεί πάντα το δικαίωµα να συζητεί και να δίνει κατευθύνσεις προς τα υπόλοιπα όργανα του ήµου επί θεµάτων γενικού ενδιαφέροντος, καθώς επίσης και επί θεµάτων που σχετίζονται γενικότερα µε τη διοίκηση του ήµου, την οικονοµική του πορεία και την εν γένει λειτουργία των νοµικών προσώπων δηµοσίου δικαίου και των δηµοτικών επιχειρήσεων. Ειδικότερα, βασικές αρµοδιότητες του δηµοτικού συµβουλίου είναι η έκφραση της θέσης του και η γνωµοδότηση σε θέµατα τοπικού ενδιαφέροντος, η θέσπιση τοπικών κανονιστικών αποφάσεων και ο ορισµός φόρων, τελών, δικαιωµάτων και εισφορών. Η Οικονοµική Επιτροπή είναι όργανο παρακολούθησης και ελέγχου της οικονοµικής λειτουργίας του δήµου. Στις αρµοδιότητές της συµπεριλαµβάνεται η σύνταξη και ο έλεγχος της υλοποίησης του ετησίου προϋπολογισµού του δήµου, η έγκριση των δαπανών και η διάθεση των πιστώσεων, ο προέλεγχος του ΗΜΟΣ ΑΡΧΑΝΩΝ ΑΣΤΕΡΟΥΣΙΩΝ 68

69 οικονοµικού απολογισµού, η έγκριση τευχών και η κατακύρωση διαγωνισµών σύµφωνα µε την κείµενη νοµοθεσία, η υποβολή προτάσεων για την επιβολή τελών, δικαιωµάτων και εισφορών, η µελέτη της ανάγκης σύναψης δανείων, η εισήγηση του ετήσιου σχεδίου διαχείρισης και αξιοποίησης της περιουσίας του δήµου, τα ζητήµατα διαφάνειας και ηλεκτρονικής διακυβέρνησης κ.ά. Η Εκτελεστική Επιτροπή λειτουργεί ως συλλογικό επιχειρησιακό-εκτελεστικό όργανο του ήµου, ενισχύοντας τη διαφάνεια της δηµοτικής δράσης και προωθώντας το συντονισµό των δράσεων και των υπηρεσιών και των νοµικών προσώπων του δήµου. Η Εκτελεστική Επιτροπή παρακολουθεί την εκτέλεση των αποφάσεων του δηµοτικού συµβουλίου και έχει ευθύνη για κατάρτιση, εισήγηση και παρακολούθηση των ακόλουθων: Επιχειρησιακό Πρόγραµµα, Τεχνικό Πρόγραµµα, Προσχέδιο Προϋπολογισµού, Ετήσιο Σχέδιο ράσης, Οργανισµός Εσωτερικής Υπηρεσίας, Κανονισµός Μέτρησης και Αξιολόγησης Απόδοσης δηµοτικών υπηρεσιών, Οδηγός του ηµότη, Κανονισµός Πληροφόρησης Πολιτών, Κανονισµός ιαβούλευσης, Σχέδια Αντιµετώπισης Εκτάκτων Αναγκών και Φυσικών Καταστροφών. Η Επιτροπή Ποιότητας Ζωής είναι αποφασιστικό και εισηγητικό όργανο άσκησης των σχετικών µε την ποιότητα ζωής, τη χωροταξία, την πολεοδοµία και την προστασία του περιβάλλοντος αρµοδιοτήτων του δήµου. Κατά την άσκηση των σχετικών αρµοδιοτήτων της λαµβάνει ειδική µέριµνα για το σχεδιασµό δράσεων που αποβλέπουν στην αναβάθµιση της ποιότητας ζωής και εν γένει στην εξυπηρέτηση των ατόµων µε αναπηρίες. Με απόφαση του ηµοτικού Συµβουλίου συνιστώνται ειδικές οµάδες εργασίας επιτροπές, ως συµβουλευτικά όργανα, οι οποίες επεξεργάζονται συγκεκριµένα θέµατα, γνωµοδοτούν επ αυτών και είτε εισηγούνται για τον τρόπο χειρισµού του αντικειµένου ευθύνης τους είτε έχουν τη δικαιοδοσία να παίρνουν και τις σχετικές αποφάσεις επ αυτών. Η έκτακτη αρµοδιότητα κάθε τέτοιου οργάνου καθορίζεται στην απόφαση σύστασής του. Σε αυτές µετέχουν σύµβουλοι που προτείνονται από όλες τις δηµοτικές παρατάξεις του δηµοτικού συµβουλίου, υπάλληλοι της αρµόδιας διεύθυνσης του δήµου, καθώς και ιδιώτες εµπειρογνώµονες στα θέµατα της επιτροπής και εκπρόσωποι κοινωνικών φορέων της περιοχής. Σύµφωνα µε τις διατάξεις του άρθρου 70 του Ν.3852/2010, στο ήµο Αρχανών - Αστερουσίων έχουν συσταθεί οι κατωτέρω επιτροπές, (Απόφαση Σ (391/2011) "Έγκριση Καταστατικού Χάρτη ήµου Αρχανών - Αστερουσίων"): I. Επιτροπή Τουριστικής Ανάπτυξης και επιχειρηµατικότητας II. Επιτροπή πολιτισµού III. Επιτροπή παιδείας IV. Επιτροπή αθλητισµού V. Επιτροπή Υγείας και κοινωνικής φροντίδας VI. Επιτροπή Αγροτικής ανάπτυξης VII. Επιτροπή Περιβάλλοντος τεχνικών υποδοµών χωροταξίας Οι επιτροπές αποτελούνται από 17 µέλη, µε πρόταση των δηµοτικών παρατάξεων αναλογικά µε τις έδρες τους στο ηµοτικό Συµβούλιο, υπάλληλοι της αρµόδιας διεύθυνσης του ήµου, καθώς και ιδιώτες εµπειρογνώµονες ΗΜΟΣ ΑΡΧΑΝΩΝ ΑΣΤΕΡΟΥΣΙΩΝ 69

70 στα θέµατα της επιτροπής και εκπρόσωποι κοινωνικών φορέων της περιοχής. Όλες οι υπηρεσίες, οι οργανισµοί, τα νοµικά πρόσωπα και οι επιτροπές του δήµου στοχεύουν 6 : Στην απρόσκοπτη εξυπηρέτηση του δηµότη του κατοίκου και γενικότερα του πολίτη Στην έγκαιρη υλοποίηση των αποφάσεων των οργάνων δηµοτικής διαβούλευσης στην συνεχή κατάρτιση και επιµόρφωσή τους και την ανάπτυξη σχέσεων σύµπνοιας και συνεργασίας µεταξύ τους. Στην εµπέδωση συγκεκριµένων πλαισίων σχέσεων µεταξύ των υπηρεσιών και οργάνων διοίκησης καθώς και µε την τοπική κοινωνία και µε τους τοπικούς φορείς Οργάνωση Υπηρεσιών ήµου Αχαρνών - Αστερουσίων Σύµφωνα µε το άρθρο 10 του κυρωτικού Νόµου 3584/2007 (ΦΕΚ 143Α) η εσωτερική διάρθρωση των υπηρεσιών του ήµου, οι αρµοδιότητες και οι θέσεις κατά κατηγορία και κλάδους προσωπικού ορίζονται µε τον Οργανισµό Εσωτερικής Υπηρεσίας. Με το άρθρο 97 του Νόµου 3852/2010 (ΦΕΚ 87Α Πρόγραµµα Καλλικράτης) καθορίζονται τα αντικείµενα 7 που πρέπει να έχουν συµπεριληφθεί στους ΟΕΥ και στις υπηρεσιακές µονάδες των Καλλικρατικών ήµων έως την 31/12/2012. Με την υπ αριθµό 167/2011 απόφαση του ηµοτικού Συµβουλίου Αχαρνών - Αστερουσίων ψηφίσθηκε ο Οργανισµός Εσωτερικών Υπηρεσιών (Ο.Ε.Υ.), ο οποίος εγκρίθηκε από το Γενικό Γραµµατέα της Αποκεντρωµένης ιοίκησης Κρήτης µε την υπ αριθµό 12215/2011 απόφαση, έλαβε τη σύµφωνη γνώµη του Υπηρεσιακού Συµβουλίου υπαλλήλων ΟΤΑ Ν. Ηρακλείου (υπ αριθµό 4/ πρακτικό συνεδρίασης), και δηµοσιεύτηκε στην Εφηµερίδα της Κυβερνήσεως (ΦΕΚ 2551/ ). Η διάρθρωση των υπηρεσιών, όπως αυτές περιγράφονται στο άρθρο 1 του Ο.Ε.Υ. του ήµου, περιλαµβάνει τα ακόλουθα αυτοτελή γραφεία, διευθύνσεις και τµήµατα: Τέως ήµος Νίκου Καζαντζάκη (Έδρα Πεζά) Ανεξάρτητα Γραφεία (Επικοινωνίας και ηµοσίων Σχέσεων, ιοικητικής Βοήθειας, Επιχειρησιακού Σχεδιασµού, Αστυνόµευσης, Αγροτικής παραγωγής και αλιείας, προγραµµατισµού και ανάπτυξης) ιεύθυνση ηµοτικών Υπηρεσιών (τµήµα διοικητικών υπηρεσιών, τµήµα οικονοµικών υπηρεσιών, τµήµα εσόδων, τµήµα ΚΕΠ, τµήµα Κοινωνικής Προστασίας, Παιδείας και Πολιτισµού, τµήµα Τεχνικών έργων κα τµήµα έργων υποδοµής και τµήµα Πολεοδοµίας) Tέως ήµος Αρχανών (Ιστορική Έδρα Αρχάνες) Γραφείο ΚΕΠ Γραφείο Καθαριότητας και Ανακύκλωσης Γραφείο Συντήρησης Υποδοµών Γραφείο ιοικητικών θεµάτων και Εξυπηρέτησης του Πολίτη Γραφείο Οικονοµικών Θεµάτων Tέως ήµος Αστερουσίων (Ιστορική Έδρα Πύργος) Γραφείο ΚΕΠ Γραφείο Καθαριότητας και Ανακύκλωσης Γραφείο Συντήρησης Υποδοµών Γραφείο ιοικητικών θεµάτων και Εξυπηρέτησης του Πολίτη Γραφείο Οικονοµικών Θεµάτων 6 Κανονισµός Λειτουργίας ηµοτικού Συµβουλίου, Άρθρο 33 7 Προγραµµατισµός και ανάπτυξη, οικονοµική υπηρεσία, τεχνική υπηρεσία, τεχνολογία πληροφορική επικοινωνίες, διαφάνεια, νοµική υποστήριξη, διοίκηση διαχείριση ανθρώπινου δυναµικού, άσκηση κοινωνικής πολιτικής και πολιτικών ισότητας των φύλων, περιβάλλοντος πολιτικής προστασίας, παιδείας πολιτισµού αθλητισµού νέας γενιάς, γεωργίας κτηνοτροφίας αλιείας. ΗΜΟΣ ΑΡΧΑΝΩΝ ΑΣΤΕΡΟΥΣΙΩΝ 70

71 Η ανάδειξη του νέου ήµου, στο πλαίσιο εφαρµογής του Προγράµµατος Καλλικράτης σε αναπτυξιακό και αποτελεσµατικό φορέα παροχής τοπικών δηµόσιων υπηρεσιών, προϋποθέτει τη νέα εσωτερική οργάνωση και λειτουργία του, µε στόχο τη βελτίωση της διαχειριστικής του ικανότητας, τη λειτουργική αναβάθµιση των πολιτικών οργάνων διοίκησης και των υπηρεσιών, την ανάπτυξη του ανθρωπίνου δυναµικού και την ενίσχυση του συντονισµού των εσωτερικών διαδικασιών αλλά και των δικτυώσεων / συνεργασιών µε το εξωτερικό περιβάλλον µε γνώµονα τη βελτίωση του βαθµού εξυπηρέτησης των πολιτών και της ποιότητας / αποδοτικότητας / δικαιοκατανοµής των παρεχοµένων υπηρεσιών. Η νέα διάρθρωση των υπηρεσιών που προτείνεται µέσω του Ο.Ε.Υ. που ψηφίστηκε εντός του 2011 περιλαµβάνει τις ακόλουθες οργανικές ενότητες: 1. τις Κεντρικές Υπηρεσίες, δηλαδή τις υπηρεσίες που είναι εγκατεστηµένες στην έδρα του ήµου (Πεζά, δηµοτική ενότητα Ν. Καζαντζάκη) και συγκροτούνται σε αυτοτελή γραφεία, διευθύνσεις, τµήµατα και γραφεία 2. τις Αποκεντρωµένες Υπηρεσίες, δηλαδή τις υπηρεσίες που είναι εγκατεστηµένες στη δηµοτική ενότητα Αρχανών και στη δηµοτική ενότητα Αστερουσίων. Με αυτόν τον τρόπο ενισχύεται η προσβασιµότητα όλων των περιοχών του ήµου στις προσφερόµενες υπηρεσίες, λαµβάνοντας υπόψη τις ανάγκες εξυπηρέτησης του πολίτη (εγγύτητα στον τόπο κατοικίας, ανάγκη άµεσης αποκατάστασης βλαβών, περιορισµός µετακινήσεων εξοπλισµού και οχηµάτων κ.λπ.). ΚΕΝΤΡΙΚΕΣ ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ Υπηρεσίες υπαγόµενες στο ήµαρχο 1. Ιδιαίτερο Γραφείο ηµάρχου 2. Αυτοτελές Γραφείο Επικοινωνίας και ηµοσίων Σχέσεων 3. Αυτοτελές Γραφείο ιοικητικής Βοήθειας 4. Νοµική Υπηρεσία 5. Αυτοτελές Τµήµα ηµοτικής Αστυνοµίας 6. Γραφείο Επιχειρησιακού Σχεδιασµού 7. Γραφείο Αστυνόµευσης ΕΠΙΤΕΛΙΚΕΣ ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ 1. Αυτοτελές Τµήµα Προγραµµατισµού και Αγροτικής Ανάπτυξης Γραφείο Αγροτικής Παραγωγής και Αλιείας Γραφείο Προγραµµατισµού και Ανάπτυξης ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ ΥΠΟΣΤΗΡΙΞΗΣ ιεύθυνση ηµοτικών Υπηρεσιών 1. Τµήµα ιοικητικών Υπηρεσιών Γραφείο Υποστήριξης Πολιτικών Οργάνων του ήµου ΗΜΟΣ ΑΡΧΑΝΩΝ ΑΣΤΕΡΟΥΣΙΩΝ 71

72 Γραφείο ηµοτικής Κατάστασης, Ληξιαρχείου, Αλλοδαπών και Μετανάστευσης Γραφείο Ανθρώπινου υναµικού ιοικητικής Μέριµνας Γραφείο Τεχνολογιών Πληροφορικής, Επικοινωνιών (ΤΠΕ) και Ηλεκτρονικής ιακυβέρνησης Γραφείο ιαφάνειας Γραφείο Οργάνωσης και Εσωτερικού ελέγχου 2. Τµήµα ΚΕΠ Γραφείο Εξυπηρέτησης Πολιτών Γραφείο Εσωτερικής Ανταπόκρισης 3. Τµήµα Κοινωνικής Προστασίας, Παιδείας και Πολιτισµού Γραφείο Κοινωνικής Πολιτικής και Πολιτικών Ισότητας των Φύλων Γραφείο Προστασίας και Προαγωγής της ηµόσιας Υγείας Γραφείο Παιδείας, ια Βίου Μάθησης και Πολιτισµού 4. Τµήµα οικονοµικών υπηρεσιών Γραφείο Προϋπολογισµού Λογιστηρίου Γραφείο εσόδων και ηµοτικής περιουσίας Γραφείο Ταµείου. 5. Τµήµα Τεχνικών έργων Γραφείο έργων Γραφείο µελετών Γραφείο δηµοτικών κοιµητηρίων Γραφείο Προµηθειών Γραφείο αδειοδοτήσεων και ρύθµισης εµπορικών δραστηριοτήτων Γραφείο Πρασίνου 6. Τµήµα έργων υποδοµής Γραφείο έργων Γραφείο µελετών Γραφείο ιαχείρισης και Συντήρησης Οχηµάτων Γραφείο Αποκοµιδής Απορριµµάτων και Ανακυκλώσιµων υλικών Γραφείο Καθαρισµού Κοινοχρήστων Χώρων και Ειδικών Συνεργείων Γραφείο Περιβάλλοντος και πολιτικής προστασίας Γραφείο Συγκοινωνιών και Μεταφορών Γραφείο αποθήκης 7. Τµήµα Πολεοδοµίας Γραφείο Έκδοσης Οικοδοµικών Αδειών Γραφείο Πολεοδοµικών χωροταξικών Εφαρµογών Γραφείο Ελέγχου Κατασκευών ΗΜΟΣ ΑΡΧΑΝΩΝ ΑΣΤΕΡΟΥΣΙΩΝ 72

73 ΑΠΟΚΕΝΤΡΩΜΕΝΕΣ ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ Υπηρεσίες µε έδρα τις Αρχάνες 1. Γραφείο ΚΕΠ 2. Γραφείο Καθαριότητας και Ανακύκλωσης Αρχανών 3. Γραφείο Συντήρησης Υποδοµών 4. Γραφείο ιοικητικών θεµάτων και Εξυπηρέτησης του Πολίτη 5. Γραφείο Οικονοµικών Θεµάτων Υπηρεσίες µε έδρα τον Πύργο 1. Γραφείο ΚΕΠ. 2. Γραφείο Καθαριότητας και Ανακύκλωσης 3. Γραφείο Συντήρησης Υποδοµών 4. Γραφείο ιοικητικών θεµάτων και Εξυπηρέτησης του Πολίτη 5. Γραφείο Οικονοµικών Θεµάτων Βάσει της απόφασης του ηµάρχου µε αρ. πρωτ / καταργείται το τµήµα Τεχνικών Έργων και το σύνολο των αρµοδιοτήτων του ασκεί το Τµήµα έργων Υποδοµής. Ακολουθεί η σχηµατική απεικόνιση της οργανωτικής δοµής του ήµου, σύµφωνα µε τη νέα διάρθρωση των υπηρεσιών του διευρυµένου ήµου, στο πλαίσιο εφαρµογής της Νέας Αρχιτεκτονικής της Αυτοδιοίκησης και της Αποκεντρωµένης ιοίκησης Πρόγραµµα Καλλικράτης (Ν. 3852/2010 ΦΕΚ 87Α). ΗΜΟΣ ΑΡΧΑΝΩΝ ΑΣΤΕΡΟΥΣΙΩΝ 73

74 ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΗΜΟΥ ΑΡΧΑΝΩΝ ΑΣΤΕΡΟΥΣΙΩΝ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΕΡΙΟ Ο ΝΕΑ ΙΑΡΘΡΩΣΗ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ ΗΜΟΥ ΑΡΧΑΝΩΝ ΑΣΤΕΡΟΥΣΙΩΝ ΣΕ ΣΥΝΕΧΕΙΑ ΤΗΣ ΕΦΑΡΜΟΓΗΣ ΤΟΥ Ν.3852/2010 (ΦΕΚ 87 Α - ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΚΑΛΛΙΚΡΑΤΗΣ) ΗΜΟΣ ΑΡΧΑΝΩΝ ΑΣΤΕΡΟΥΣΙΩΝ 74 A

75 ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΗΜΟΥ ΑΡΧΑΝΩΝ - ΑΣΤΕΡΟΥΣΙΩΝ ΕΝΟΤΗΤΑ 1 : ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΟΣ ΣΧΕ ΙΑΣΜΟΣ Λειτουργίες των Υπηρεσιών του ήµου Οι προβλεπόµενες λειτουργίες των υπηρεσιών του ήµου Αρχανών - Αστερουσίων συνάδουν µε τις αρµοδιότητες των ΟΤΑ α βαθµού, όπως αυτές περιγράφονται στο άρθρο 75 του Ν. 3463/2006 (ΦΕΚ 114 Α - Κώδικας ήµων και Κοινοτήτων), όπως συµπληρώθηκε µε το άρθρο 94 του Ν. 3852/2010 (ΦΕΚ 87 Α Πρόγραµµα Καλλικράτης). Ειδικότερα, η δηµοτική αρχή διευθύνει και ρυθµίζει όλες τις τοπικές υποθέσεις, σύµφωνα µε τις αρχές της επικουρικότητας και της εγγύτητας, µε στόχο την προστασία, την ανάπτυξη και τη συνεχή βελτίωση των συµφερόντων και της ποιότητας ζωής της τοπικής κοινωνίας. Σε αυτό το πλαίσιο, οι αρµοδιότητες του ήµου Αρχανών Αστερουσίων αφορούν τους τοµείς: α) Ανάπτυξης β) Περιβάλλοντος γ) Ποιότητας Ζωής και Εύρυθµης Λειτουργίας των Πόλεων και των Οικισµών δ) Απασχόλησης ε) Κοινωνικής Προστασίας και Αλληλεγγύης στ) Παιδείας, Πολιτισµού και αθλητισµού ζ) Πολιτικής Προστασίας η) Αγροτικής Ανάπτυξης Κτηνοτροφίας Αλιείας. Επιπλέον, ο ήµος ασκεί, σε τοπικό επίπεδο, κρατικού χαρακτήρα αρµοδιότητες, οι οποίες του έχουν ανατεθεί για την καλύτερη εξυπηρέτηση των πολιτών, σύµφωνα µε τη σχετική νοµοθεσία (δηµοτολόγιο, ληξιαρχείο, χορήγηση βεβαιώσεων και αδειών κ.λπ.). Ανάλογα µε το αντικείµενο και τους σκοπούς τους, οι κεντρικές υπηρεσίες του ήµου οµαδοποιούνται ως ακολούθως: Επιτελικές, µε αρµοδιότητα την παροχή επιτελικής υποστήριξης στα συλλογικά όργανα και στις δηµοτικές υπηρεσίες, δηλαδή επεξεργασµένων στοιχείων και προτάσεων για τη λήψη τεκµηριωµένων αποφάσεων. Υποστηρικτικές ή οριζόντιες λειτουργίες, µε αρµοδιότητες την παροχή διοικητικής, οικονοµικής και τεχνικής υποστήριξης σε όλες τις δηµοτικές υπηρεσίες και τα όργανα διοίκησης του ήµου και των Νοµικών Προσώπων του (όπως διοίκηση προσωπικού, οικονοµική διαχείριση, προµήθειες, διοικητική υποστήριξη, νοµική υποστήριξη, υποστήριξη του προγραµµατισµού, σχεδιασµός, ανάπτυξη και παραγωγική λειτουργία πληροφοριακών συστηµάτων κ.λπ.). Οι δηµοτικές υπηρεσίες αυτής της κατηγορίας συµµετέχουν στην αποτύπωση και αξιολόγηση της οργάνωσης και λειτουργίας τους, αλλά και του ήµου ως οργανισµού συνολικά. ΗΜΟΣ ΑΡΧΑΝΩΝ ΑΣΤΕΡΟΥΣΙΩΝ 75

76 ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΗΜΟΥ ΑΡΧΑΝΩΝ - ΑΣΤΕΡΟΥΣΙΩΝ ΕΝΟΤΗΤΑ 1 : ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΟΣ ΣΧΕ ΙΑΣΜΟΣ Κύριες, δηλαδή λειτουργίες µέσω των οποίων ασκούνται οι αρµοδιότητες του ήµου σε ένα θεµατικό τοµέα ανάπτυξης (δραστηριότητες αναπτυξιακές, πολιτιστικές, αθλητισµού, προστασίας περιβάλλοντος κ.λπ.). Οι υπηρεσίες του ήµου που είναι αρµόδιες για κύριες λειτουργίες είναι οι υπηρεσίες που συµµετέχουν στην αποτύπωση και αξιολόγηση της περιοχής του ήµου, αλλά και στην αποτύπωση και αξιολόγηση της οργάνωσης και λειτουργίας τους. Οι κύριες λειτουργίες οµαδοποιούνται στους ακόλουθους θεµατικούς τοµείς: Περιβάλλον και ποιότητα ζωής Κοινωνική πολιτική, υγεία, παιδεία, πολιτισµός και αθλητισµός Τοπική οικονοµία και απασχόληση. Για την άσκηση των ως άνω δραστηριοτήτων από το ήµο Αρχανών - Αστερουσίων, λαµβάνονται υπόψη και προωθούνται τα ακόλουθα: 1. οι εθνικές, περιφερειακές και ευρωπαϊκές πολιτικές που σχετίζονται µε τις συγκεκριµένες αρµοδιότητες 2. η ανάγκη συνεργασίας και συντονισµού µε άλλες τοπικές ή δηµόσιες αρχές και οργανισµούς, οι οποίοι έχουν την αρµοδιότητα να δρουν και να διαθέτουν πόρους στην Περιφέρεια Κρήτης και στη συγκεκριµένη γεωγραφική περιοχή που ανήκει στα διοικητικά όρια του ήµου Αχαρνών - Αστερουσίων 3. η διασφάλιση των διαθέσιµων πόρων για την κάλυψη των ως άνω αρµοδιοτήτων και της αποτελεσµατικής χρήσης και ισόρροπης κατανοµής τους 4. η ανάγκη οργάνωσης των παρεχόµενων υπηρεσιών µε τρόπο ώστε να διασφαλίζεται η επάρκεια, η ποιότητα και αποτελεσµατικότητά τους, µε στόχο την καλύτερη εξυπηρέτηση των κατοίκων 5. η ανάγκη υψηλής ποιότητας περιβαλλοντικής προστασίας και προστασίας της πολιτιστικής κληρονοµιάς, καθώς και η ανάγκη προώθησης της βιώσιµης ανάπτυξης της περιοχής. Στον πίνακα που ακολουθεί απεικονίζεται η οµαδοποίηση των υπηρεσιών του ήµου Αχαρνών Αστερουσίων σύµφωνα µε τη νέα διάρθρωση που παρουσιάστηκε στην παράγραφο του παρόντος και λαµβάνοντας υπόψη τις προαναφερόµενες αρµοδιότητες. ΕΠΙΤΕΛΙΚΕΣ ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ ΚΑΙ ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ ΥΠΑΓΟΜΕΝΕΣ ΣΤΟ ΗΜΑΡΧΟ Ιδιαίτερο Γραφείο ηµάρχου Αυτοτελές Γραφείο Επικοινωνίας και ηµοσίων Σχέσεων Αυτοτελές Γραφείο ιοικητικής Βοήθειας Αυτοτελές Τµήµα ηµοτικής Αστυνοµίας Νοµική Υπηρεσία Τµήµα Προγραµµατισµού και Αγροτικής Ανάπτυξης ΗΜΟΣ ΑΡΧΑΝΩΝ ΑΣΤΕΡΟΥΣΙΩΝ 76

77 ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΗΜΟΥ ΑΡΧΑΝΩΝ - ΑΣΤΕΡΟΥΣΙΩΝ ΕΝΟΤΗΤΑ 1 : ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΟΣ ΣΧΕ ΙΑΣΜΟΣ ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ ΠΟΥ ΕΠΙΤΕΛΟΥΝ ΥΠΟΣΤΗΡΙΚΤΙΚΕΣ ή ΟΡΙΖΟΝΤΙΕΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΕΣ ΓΕΝΙΚΕΣ ΑΡΜΟ ΙΟΤΗΤΕΣ ΚΑΙ ΕΣΩΤΕΡΙΚΗ ΥΠΟΣΤΗΡΙΞΗ ΤΟΥ ΗΜΟΥ Τµήµα ιοικητικών Υπηρεσιών (µε έδρα τα Πεζά) και Γραφεία ιοικητικών θεµάτων και Εξυπηρέτησης του Πολίτη (µε έδρα τις Αρχάνες και τον Πύργο) Τµήµα Οικονοµικών Υπηρεσιών (µε έδρα τα Πεζά) & Γραφεία Οικονοµικών Θεµάτων (µε έδρα τις Αρχάνες και τον Πύργο) Τµήµα ΚΕΠ (µε έδρα τα Πεζά) και Γραφεία ΚΕΠ (µε έδρα τις Αρχάνες και τον Πύργο) ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ ΠΟΥ ΕΠΙΤΕΛΟΥΝ ΚΥΡΙΕΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΕΣ ΑΡΜΟ ΙΟΤΗΤΕΣ ΑΝΑ ΘΕΜΑΤΙΚΟ ΤΟΜΕΑ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗ, ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ & ΠΟΙΟΤΗΤΑ ΖΩΗΣ ΠΑΙ ΕΙΑ, ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ & ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΣ ΤΟΠΙΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ & ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗ Τµήµα Πολεοδοµίας Τµήµα Έργων Υποδοµής Γραφεία Καθαριότητας και Ανακύκλωσης Πύργου και Αρχανών Γραφεία Συντήρησης Υποδοµών µε έδρα τον Πύργο και τις Αρχάνες Τµήµα Κοινωνικής Προστασίας, Παιδείας και Πολιτισµού Αυτοτελές Τµήµα Προγραµµατισµού και Αγροτικής Ανάπτυξης Σύµφωνα µε το άρθρο 36 του Κανονισµού Λειτουργίας του ηµοτικού Συµβουλίου υπάρχουν ή βρίσκονται υπό διαµόρφωση συνολικά 18 βασικοί κανονισµοί λειτουργίας: 1. Κανονισµός Εσωτερικής Υπηρεσίας 2. Κανονισµός Οικισµών 3. Κανονισµός Καθαριότητας, Ανακύκλωσης και ΧΥΤΑ 4. Κανονισµός Κοινωφελούς Επιχείρησης - Κοινωνικών οµών και Υπηρεσιών ΚΑΠΗ, Βοήθεια στο Σπίτι, 5. Κοινωνικής Μέριµνας, Κ ΑΠ, Βρεφονηπιακών Σταθµών 6. Κανονισµός δηµοτικών χώρων 7. Κανονισµός Σχολικών Επιτροπών 8. Κανονισµός κλειστών γυµναστηρίων και γηπέδων 9. Κανονισµός Επιτροπής πολιτισµού-αθλητισµού και ελεύθερου χρόνου 10. Κανονισµός βιβλιοθηκών µουσείων ΗΜΟΣ ΑΡΧΑΝΩΝ ΑΣΤΕΡΟΥΣΙΩΝ 77

78 ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΗΜΟΥ ΑΡΧΑΝΩΝ - ΑΣΤΕΡΟΥΣΙΩΝ ΕΝΟΤΗΤΑ 1 : ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΟΣ ΣΧΕ ΙΑΣΜΟΣ 11. Κανονισµός ύδρευσης 12. Κανονισµός αποχέτευσης 13. Κανονισµός άρδευσης 14. Κανονισµός µεταναστών 15. Κανονισµός εθελοντισµού και εθελοντικών δικτύων 16. Κανονισµός Επιτροπής διαβούλευσης 17. Κανονισµός Επιτροπής ποιότητας ζωής 18. Κανονισµός Οικονοµικής Επιτροπής 19. Κανονισµός της Συνέλευσης των Τοπικών Συµβουλίων Ανθρώπινο υναµικό Ο ήµος στελεχώνεται από 92 άτοµα, ενώ οι οργανικές θέσεις όπως καταγράφονται στον ΟΕΥ (ΦΕΚ 2551 Β / ) είναι 117. Από τα 92 άτοµα, 37 καλύπτουν προσωρινές / προσωποπαγείς θέσεις εργασίας, 59 καλύπτουν θέσεις εργασίας δηµοσίου δικαίου και τα υπόλοιπα 33 άτοµα καλύπτουν θέσεις εργασίας ιδιωτικού δικαίου αορίστου χρόνου (Ι..Α.Χ.). ΟΡΓΑΝΙΚΕΣ ΘΕΣΕΙΣ ΑΡΙΘΜΟΣ ΝΕΩΝ ΚΛΑ ΟΣ ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΩΝ ΘΕΣΕΩΝ Πανεπιστηµιακής Εκπαίδευσης ιοικητικού 6 ιοικητικού (Οικονοµικού) 3 Γεωπόνων 4 Τοπογράφων Μηχανικών 1 ιεκπεραίωσης Υποθέσεων Πολιτών 5 Χηµικών Μηχανικών 2 Αρχιτεκτόνων Μηχανικών 3 Πολιτικών Μηχανικών 5 Μηχανικών Χωροταξίας, Πολεοδοµίας και Περιφερειολόγων 1 Κοινωνιολόγων 2 ηµοτικής Αστυνοµίας 1 ασολόγων 1 Επικοινωνίας & ΜΜΕ ή ηµοσιογραφίας & ΜΜΕ 1 Σύνολο θέσεων ΠΕ 35 Τεχνολογικής Εκπαίδευσης Μηχανολόγων Μηχανικών 3 Εποπτών ηµόσιας Υγείας 2 ιοικητικού Λογιστικού 4 ιοίκησης Μονάδων ΟΤΑ 4 Πολιτικών Μηχανικών 4 ΗΜΟΣ ΑΡΧΑΝΩΝ ΑΣΤΕΡΟΥΣΙΩΝ 78

79 ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΗΜΟΥ ΑΡΧΑΝΩΝ - ΑΣΤΕΡΟΥΣΙΩΝ ΕΝΟΤΗΤΑ 1 : ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΟΣ ΣΧΕ ΙΑΣΜΟΣ ΑΡΙΘΜΟΣ ΝΕΩΝ ΚΛΑ ΟΣ ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΩΝ ΘΕΣΕΩΝ Ηλεκτρολόγων Μηχανικών 1 Γεωπόνων 2 Πληροφορικής 2 ηµοτικής Αστυνοµίας 1 Βιβλιοθηκονοµίας και Συστηµάτων Πληροφόρησης 1 Κοινωνικών Λειτουργών 2 Σύνολο θέσεων ΤΕ 26 ευτεροβάθµιας Εκπαίδευσης ιοικητικών 16 Οδηγών Αυτοκινήτου (Απορριµµατοφόρου) 3 Οδηγών 7 Οδηγών Λεωφορείου 1 Χειριστών Μηχανηµάτων Έργων 7 ιεκπεραίωσης Υποθέσεων Πολιτών 1 Μηχανοδηγών 1 Μηχανολόγων 1 Ηλεκτρολόγων 4 Τεχνιτών 1 Τεχνιτών Υδραυλικών 6 Προσωπικό Χειριστών Η/Υ 1 Αποθηκάριων 1 ηµοτικής Αστυνοµίας 7 Σύνολο θέσεων Ε 57 Υποχρεωτικής Εκπαίδευσης Εργατών Καθαριότητας 10 Εργατών Καθαριότητας (Εσωτ. Χώρων) 1 Εργατών Γενικών Καθηκόντων 11 Εργατών Υδρονοµέων 6 Σύνολο θέσεων ΥΕ 28 Προσωποπαγείς Θέσεις µε Σύµβαση Εργασίας Ι ΑΧ ΥΕ Καθαριστριών Σχολικών Μονάδων Πλήρους Απασχόλησης 6 ΥΕ Καθαριστριών Σχολικών Μονάδων µε 4 ώρες εργασίας 1 ΥΕ Καθαριστριών Σχολικών Μονάδων µε 3 ώρες εργασίας 1 ΥΕ Καθαριστριών Σχολικών Μονάδων µε 1,5 ώρες εργασίας 1 Σύνολο προσωποπαγών θέσεων Ι ΑΧ Καθαριστριών Σχολικών Μονάδων 9 ΣΧΕΣΗ ΕΡΓΑΣΙΑΣ Ι ΙΩΤΙΚΟΥ ΙΚΑΙΟΥ ΟΡΙΣΜΕΝΟΥ ΧΡΟΝΟΥ Ε Οδηγών 5 Ε Χειριστών Μηχανηµάτων Έργων 4 Ε Τεχνιτών Υδραυλικών 4 Ε Ηλεκτρολόγων 2 Ε Ναυαγοσωστών 3 ΥΕ Εργατών Γενικών Καθηκόντων 5 ΥΕ Εργατών Καθαριότητας 5 ΥΕ Υδρονοµέων Άρδευσης 20 ΥΕ Καθαριστών/ στριών 5 ΣΥΝΟΛΟ ΘΕΣΕΩΝ 53 ΗΜΟΣ ΑΡΧΑΝΩΝ ΑΣΤΕΡΟΥΣΙΩΝ 79

80 ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΗΜΟΥ ΑΡΧΑΝΩΝ - ΑΣΤΕΡΟΥΣΙΩΝ ΕΝΟΤΗΤΑ 1 : ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΟΣ ΣΧΕ ΙΑΣΜΟΣ ΣΧΕΣΗ ΕΡΓΑΣΙΑΣ Ι ΙΩΤΙΚΟΥ ΙΚΑΙΟΥ ΑΟΡΙΣΤΟΥ ΧΡΟΝΟΥ ΠΟΥ ΚΑΤΑΡΓΟΥΝΤΑΙ ΕΦΟΣΟΝ ΕΚΚΕΝΩΘΟΥΝ ΠΕ Οικονοµικού Λογιστικού 1 ΤΕ Κοινωνικών Λειτουργών 2 ΤΕ ιοικητικού Λογιστικού 1 Ε ιοικητικού (Υπάλληλος Γραφείου) 3 Ε Τεχνιτών (Υδραυλικών) 1 Ε Τεχνιτών 1 Ε Χειριστών Μηχανηµάτων Έργου 2 Ε Οδηγών 6 Ε Ηλεκτρολόγων 1 Ε Β. Νοσηλευτή 1 ΥΕ Οικογενειακών Βοηθών 1 ΥΕ Εργατοτεχνιτών 3 ΥΕ Αποθηκάριος 1 ΥΕ Γενικών Καθηκόντων 4 Σύνολο προσωποπαγών θέσεων Ι ΑΧ 28 Αναφορικά µε το µορφωτικό επίπεδο του προσωπικού του ήµου σηµειώνεται ότι ένα µεγάλο ποσοστό της τάξης περίπου του 42,4% είναι απόφοιτοι δευτεροβάθµιας εκπαίδευσης και ακολουθούν οι απόφοιτοι υποχρεωτικής εκπαίδευσης (24%) που καλύπτουν θέσεις καθαριότητας, γενικών καθηκόντων, εργατών κλπ. Τέλος, το 22% του προσωπικού είναι πανεπιστηµιακής εκπαίδευσης και το 12% τεχνολογικής εκπαίδευσης. ΗΜΟΣ ΑΡΧΑΝΩΝ ΑΣΤΕΡΟΥΣΙΩΝ 80

81 ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΗΜΟΥ ΑΡΧΑΝΩΝ - ΑΣΤΕΡΟΥΣΙΩΝ ΕΝΟΤΗΤΑ 1 : ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΟΣ ΣΧΕ ΙΑΣΜΟΣ Καταγραφή Ακίνητης και Κινητής Περιουσίας ήµου Η ακίνητη περιουσία του ήµου ταξινοµείται στις εξής κατηγορίες: Κτίρια και επαγγελµατικοί χώροι που χρησιµοποιούνται ως γραφεία, αποθήκες κ.λπ. Κτίρια και εγκαταστάσεις για την ανάπτυξη συγκεκριµένων χρήσεων π.χ. σφαγεία, βιβλιοθήκες, ιατρεία, γυµναστήριο, στάδιο, δοµές κοινωνικής µέριµνας κ.λπ. ηµοτικά ακίνητα από την αξιοποίηση των οποίων δύνανται να προκύψουν σηµαντικά έσοδα. Αγροί και βοσκότοποι. Λεπτοµερώς, η ακίνητη και κινητή περιουσία του ήµου παρατίθεται στο παράρτηµα Ηλεκτρονική ιακυβέρνηση ήµου Aναφορικά µε την ηλεκτρονική διακυβέρνηση στο ήµο σηµειώνεται ότι διαθέτει ιστοσελίδα. ΝΑΙ / ΟΧΙ ιαδικτυακή Πύλη ΝΑΙ 8 Ηλεκτρονική Εξυπηρέτηση του πολίτη ΝΑΙ ιαβούλευση ΝΑΙ 9 Τοπικό ίκτυο ΝΑΙ Ασύρµατο ίκτυο (3) ΝΑΙ 10 Αριθµός Web Servers 1 11 Web Servers /Γραµµή Επικοινωνίας 12 1 /2 Mbps Υπάρχει τοπικό και ασύρµατο δίκτυο και επίσης παρέχονται ηλεκτρονικές υπηρεσίες στους δηµότες οι οποίες αφορούν στα εξής: 8 Η επίσηµη ιστοσελίδα του ήµου Αρχανών Αστερουσίων είναι και εξακολουθεί να λειτουργεί η σελίδα του πρώην ήµου Αστερουσίων: και του πρώην ήµου Αρχανών ενώ η διαδικτυακή πύλη του πρώην ήµου Ν. Καζαντζάκη βρίσκεται υπό συντήρηση. 9 Υπάρχει ειδική πρόβλεψη στο website του και υπάρχει η δυνατότητα στο site 10 Ένα εντός του ηµαρχείου. Ασύρµατο δίκτυο διαθέτει και ο πρώην ήµος Αρχανών προς τους ηµότες του στο πλαίσιο του Προγράµµατος έξυπνος οικισµός : «e-archanes». Ξεχωριστές γραµµές και επίσης γραµµές ασύρµατου δικτύου διατίθενται και στις άλλες δυο δηµοτικές ενότητες (Αστερουσίων και Ν. Καζαντζάκη). 11 Η ιστοσελίδα φιλοξενείται σε web-server του Πανεπιστήµιου Κρήτης, ενώ η ιστοσελίδα φιλοξενείται σε web-server του ήµου. Ένας επιπλέον web-server είναι διαθέσιµος για τις εφαρµογές του GIS server. Ειδικά σε ότι αφορά το πρόγραµµα e-archanes, µε την παραλαβή του Έργου ο ήµος θα έχει στη διάθεση του ακόµα 4 webservers: (1 streaming webserver για τη µετάδοση video, 1 mail server για τη διαχείριση της ηλεκτρονικής αλληλογραφίας, 1 database server για την αποθήκευση δεδοµένων αλληλογραφίας, και έναν IVR server για την παροχή αυτοµατοποιηµένων πληροφοριακών µηνυµάτων) 12 Το ηµαρχείο διαθέτει σύγχρονη γραµµή syzefxis 2MBps. Το e-archanes είναι 5MBbs. Παράλληλα, υπάρχουν ξεχωριστές γραµµές ADSL. ΗΜΟΣ ΑΡΧΑΝΩΝ ΑΣΤΕΡΟΥΣΙΩΝ 81

82 ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΗΜΟΥ ΑΡΧΑΝΩΝ - ΑΣΤΕΡΟΥΣΙΩΝ ΕΝΟΤΗΤΑ 1 : ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΟΣ ΣΧΕ ΙΑΣΜΟΣ ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΕΣ Α/Α ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ Αιτήµατα / 1 Καταγγελίες Πολιτών Αιτήσεις 2 Πιστοποιητικών 3 Αποφάσεις ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ Παρέχεται η δυνατότητα υποβολής αιτήµατος ή προτάσεως προς το ήµο, αλλά και καταγγελιών που αφορούν παραλήψεις και λανθασµένες ενέργειες του ήµου. Η υπηρεσία αυτή παρέχει τη δυνατότητα υποβολής αίτησης για κάποιο πιστοποιητικό και ο έλεγχος της κατάστασης προόδου του αιτήµατος. Επίσης ο δηµότης µπορεί να επιλέξει τον τόπο και τον τρόπο παραλαβής του πιστοποιητικού. Για απόκτηση πρόσβασης στη συγκεκριµένη υπηρεσία, απαιτείται ηλεκτρονική εγγραφή και στη συνέχεια επίσκεψη στο ήµο, ώστε να αποδοθεί το δικαίωµα χρήσης της. Μέσα από αυτή την υπηρεσία ο δηµότης έχει τη δυνατότητα να ενηµερωθεί όποτε επιθυµεί για τις αποφάσεις που έχει πάρει το ηµοτικό Συµβούλιο του ήµου για θέµατα που αφορούν την περιοχή του ήµου Συστήµατα Ποιότητας Ο ήµος Αχαρνών - Αστερουσίων έχει λάβει Βεβαίωση ιαχειριστικής Επάρκειας (µε αριθ. Πρωτοκόλλου 3944/ ) από την Ενδιάµεση ιαχειριστική Αρχή της Περιφέρειας Κρήτης για την υλοποίηση έργων δηµοσίου χαρακτήρα Τύπου Α - Β, που αναφέρεται στη λειτουργία του Τµήµατος Προγραµµατισµού και Αγροτικής Ανάπτυξης, καθώς και της ιεύθυνσης ηµοτικών Υπηρεσιών : Τµήµα Οικονοµικών Υπηρεσιών (Γραφείο Π/Υ, Γραφείο Λογιστηρίου Ταµείου), Τµήµα Τεχνικών Έργων (Γραφείο Έργων, Μελετών και Προµηθειών) και Τµήµα Έργων Υποδοµής (Γραφείο Έργων και Μελετών) Οικονοµική Ανάλυση ήµου Η ανάλυση της οικονοµικής κατάστασης του ήµου Αρχανών - Αστερουσίων βασίστηκε στα διαθέσιµα στοιχεία από τις καταστάσεις εσόδων και δαπανών για το έτος 2011, καθώς και για το πρώτο επτάµηνο του Έσοδα Στον πίνακα που ακολουθεί παρουσιάζεται η εξέλιξη των τελικά βεβαιωθέντων και εισπραχθέντων εσόδων του ήµου Αρχανών - Αστερουσίων για το έτος 2011, καθώς και για το επτάµηνο του Τα έσοδα διακρίνονται στις ακόλουθες οµάδες: ΗΜΟΣ ΑΡΧΑΝΩΝ ΑΣΤΕΡΟΥΣΙΩΝ 82

83 ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΗΜΟΥ ΑΡΧΑΝΩΝ - ΑΣΤΕΡΟΥΣΙΩΝ ΕΝΟΤΗΤΑ 1 : ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΟΣ ΣΧΕ ΙΑΣΜΟΣ Τακτικά έσοδα Έκτακτα έσοδα Έσοδα παρελθόντων οικονοµικών ετών (Π.Ο.Ε.) που θα βεβαιωθούν για πρώτη φορά Εισπράξεις από δάνεια και απαιτήσεις Π.Ο.Ε. Εισπράξεις υπέρ του δηµοσίου και τρίτων και επιστροφές χρηµάτων Χρηµατικό υπόλοιπο ΑΝΑΛΥΣΗ ΕΣΟ ΩΝ ΗΜΟΣ ΑΡΧΑΝΩΝ ΑΣΤΕΡΟΥΣΙΩΝ ΕΤΟΣ 2011 ΠΕΡΙΟ ΟΣ 1/1-1/8/2012 Κ.Α. ΠΡΟΫΠ. ΤΙΤΛΟΣ ΕΣΟ ΩΝ ΤΕΛΙΚΑ ΒΕΒΑΙΩΘΕΝΤΑ ΕΙΣΠΡΑΧΘΕΝΤΑ ΤΕΛΙΚΑ ΒΕΒΑΙΩΘΕΝΤΑ ΕΙΣΠΡΑΧΘΕΝΤΑ 0 ΤΑΚΤΙΚΑ ΕΣΟ Α 01 Έσοδα από ακίνητη περιουσία , , , ,00 02 Έσοδα από κινητή περιουσία , , , , Έσοδα από ανταποδοτικά τέλη και δικαιώµατα Έσοδα από λοιπά τέλη και παροχή υπηρεσιών , , , , , , , ,92 05 Φόροι και εισφορές , , , ,66 06 Έσοδα από επιχορηγήσεις για λειτουργικές δαπάνες , , , ,74 07 Λοιπά τακτικά έσοδα , , , ,00 1 ΕΚΤΑΚΤΑ ΕΣΟ Α Έκτακτες επιχορηγήσεις για κάλυψη λειτουργικών δαπανών Επιχορηγήσεις για επενδύσεις Προσαυξήσεις πρόστιµα - παράβολα Σύνολο Κ.Α.: , , , , , , , , , , , , , , , ,15 16 Λοιπά έκτακτα έσοδα , , , ,66 Σύνολο Κ.Α.: , , , ,88 2 ΕΣΟ Α Π.Ο.Ε. ΠΟΥ ΒΕΒΑΙΩΝΟΝΤΑΙ ΓΙΑ ΠΡΩΤΗ ΦΟΡΑ 21 Έσοδα Π.Ο.Ε. Τακτικά , , , ,52 ΗΜΟΣ ΑΡΧΑΝΩΝ ΑΣΤΕΡΟΥΣΙΩΝ 83

84 ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΗΜΟΥ ΑΡΧΑΝΩΝ - ΑΣΤΕΡΟΥΣΙΩΝ ΕΝΟΤΗΤΑ 1 : ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΟΣ ΣΧΕ ΙΑΣΜΟΣ 22 Έσοδα Π.Ο.Ε. Έκτακτα ,48 0, ,92 40,00 Σύνολο Κ.Α.: , , , ,52 3 ΕΙΣΠΡΑΞΕΙΣ ΑΠΟ ΑΝΕΙΑ & ΑΠΑΙΤΗΣΕΙΣ ΑΠΟ Π.Ο.Ε. 31 Εισπράξεις από δάνεια 0,00 0,00 0,00 0,00 32 Εισπρακτέα υπόλοιπα από βεβαιωθέντα έσοδα κατά τα παρελθόντα έτη , , , ,66 Σύνολο Κ.Α.: , , , ,66 4 ΕΙΣΠΡΑΞΕΙΣ ΥΠΕΡ ΤΟΥ ΗΜΟΣΙΟΥ & ΤΡΙΤΩΝ & ΕΠΙΣΤΡΟΦΕΣ ΧΡΗΜΑΤΩΝ 41 Εισπράξεις υπέρ του δηµοσίου & τρίτων , , , ,84 42 Επιστροφές χρηµάτων , , , ,20 Σύνολο Κ.Α.: , , , ,04 5 ΧΡΗΜΑΤΙΚΟ ΥΠΟΛΟΙΠΟ 51 Χρηµατικό υπόλοιπο προηγούµενης χρήσης , , , ,02 Σύνολο Κ.Α.: , , , ,02 ΓΕΝΙΚΟ ΣΥΝΟΛΟ: , , , ,27 Σύµφωνα µε τον αρχικό προϋπολογισµό, το ύψος των εσόδων είχε εκτιµηθεί σε 45,348 εκατ. ευρώ από τα οποία τελικά βεβαιώθηκαν τα 16,045 εκατ. ευρώ, ενώ εισπράχθηκαν τα 13,331 εκατ. ευρώ, µε το εισπρακτέο υπόλοιπο να ξεπερνάει τα 2,7 εκατ. ευρώ, όπως φαίνεται και στο γράφηµα που ακολουθεί: Έσοδα ήµου Αρχανών Αστερουσίων (2011) Αρχικά Προϋπ/θεντα Αναµορφώσεις Τελικός Π/Υ Βεβαιωθέντα ιαγραφέντα Τελικά Βεβαιωθέντα Εισπραχθέντα Εισπρακτέο Υπόλοιπο ΗΜΟΣ ΑΡΧΑΝΩΝ ΑΣΤΕΡΟΥΣΙΩΝ 84

85 ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΗΜΟΥ ΑΡΧΑΝΩΝ - ΑΣΤΕΡΟΥΣΙΩΝ ΕΝΟΤΗΤΑ 1 : ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΟΣ ΣΧΕ ΙΑΣΜΟΣ Για την περίοδο 1/1-1/8/2012, το ύψος των αρχικά προϋπολογισθέντων εσόδων ήταν 32,384 εκατ. ευρώ, τα τελικά βεβαιωθέντα έσοδα 9,945 εκατ. ευρώ ενώ το ύψος του εισπρακτέου υπολοίπου ξεπέρασε τα 2,8 εκατ. ευρώ, σύµφωνα και µε το ακόλουθο γράφηµα: Έσοδα ήµου Αρχανών Αστερουσίων (1/1-1/8/2012) Αρχικά Προϋπ/θεντα Αναµορφώσεις Τελικός Π/Υ Βεβαιωθέντα ιαγραφέντα Τελικά Βεβαιωθέντα Εισπραχθέντα Εισπρακτέο Υπόλοιπο Αναλυτικά, οι πηγές των εσόδων για το ήµο Αρχανών - Αστερουσίων ήταν οι ακόλουθες: Τακτικά Έσοδα Τα τακτικά έσοδα αποτελούν την βασικότερη πηγή χρηµατοδότησης για το ήµο, καθώς το 46,65% των συνολικά εισπραχθέντων εσόδων αντιστοιχεί στην εν λόγω κατηγορία. Επιπλέον θα πρέπει να σηµειωθεί ότι µόλις το 0,43% των τελικά βεβαιωθέντων τακτικών εσόδων δεν εισπράχθηκε, ποσοστό πολύ µικρότερο από τις υπόλοιπες κατηγορίες εσόδων. Τα τακτικά έσοδα διακρίνονται σε επτά (7) βασικές κατηγορίες, µε διαφορετική συµβολή της κάθε µιας στα οικονοµικά του δήµου. Η σηµαντικότερη πηγή εσόδων αφορά στα έσοδα από θεσµοθετηµένους πόρους για την κάλυψη λειτουργικών δαπανών. Για το 2011 το µέγεθος των εσόδων της συγκεκριµένης κατηγορίας προσέγγισε τα ,71 ευρώ, ποσό το οποίο αντιστοιχεί στο 76,48% του συνόλου των τακτικών εσόδων και στο 35,68% των συνολικών εσόδων του δήµου. Σύµφωνα µε τα διαθέσιµα στοιχεία, και για το πρώτο επτάµηνο του 2012 το 74,29% των τακτικών εσόδων προήλθε από επιχορηγήσεις για λειτουργικές ΗΜΟΣ ΑΡΧΑΝΩΝ ΑΣΤΕΡΟΥΣΙΩΝ 85

86 ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΗΜΟΥ ΑΡΧΑΝΩΝ - ΑΣΤΕΡΟΥΣΙΩΝ ΕΝΟΤΗΤΑ 1 : ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΟΣ ΣΧΕ ΙΑΣΜΟΣ δαπάνες, ενώ το ύψος των επιχορηγήσεων της συγκεκριµένης κατηγορίας αντιστοιχεί στο 28,65% των συνολικά εισπραχθέντων εσόδων για την περίοδο αυτή. Σηµαντική πηγή εσόδων για το δήµο αποτελούν τα ανταποδοτικά τέλη και δικαιώµατα, χαρακτηριστικό των οποίων είναι το µηδενικό εισπρακτέο υπόλοιπο. Για το 2011 τα βεβαιωθέντα έσοδα από ανταποδοτικά τέλη και δικαιώµατα ανήλθαν σε ,41 ευρώ, εκ των οποίων το 97,5% αντιστοιχούσε στις υπηρεσίες καθαριότητας και ηλεκτροφωτισµού, και µόλις το 2,5% στις υπηρεσίες ύδρευσης, άρδευσης και αποχέτευσης. Για την περίοδο 1/1-1/8/2012 το ύψος των ανταποδοτικών τελών και δικαιωµάτων ανήλθε σε ,36 ευρώ µε το ύψος των εισπραχθέντων να ανέρχεται σε ,03 ευρώ. Τα έσοδα από λοιπά τέλη και παροχή υπηρεσιών αποτελούν την τρίτη βασικότερη πηγή τακτικών εσόδων. Για το 2011 βεβαιώθηκαν συνολικά έσοδα ,45 ευρώ, τα οποία αντιστοιχούσαν σε ποσοστό 56,37% σε έσοδα από τέλη ακίνητης περιουσίας, σε ποσοστό 21,38% σε έσοδα από νεκροταφεία ενώ το υπόλοιπο 22,24% αφορούσε έσοδα από εκµετάλλευση έργων και παροχή υπηρεσιών, τέλη επί των ακαθάριστων εσόδων επιτηδευµατιών και λοιπά τέλη και δικαιώµατα. Για την περίοδο 1/1-1/8/2012 στην συγκεκριµένη κατηγορία τακτικών εσόδων βεβαιώθηκαν έσοδα ύψους ,39 ευρώ. Άλλες πηγές εσόδων αποτελούν οι φόροι (2011: τιµολογήθηκαν ,96 ευρώ), τα έσοδα από ακίνητη περιουσία (2011: τιµολογήθηκαν ,30 ευρώ), τα έσοδα από κινητή περιουσία (2011: τιµολογήθηκαν ,05 ευρώ) καθώς και τα λοιπά τακτικά έσοδα (2011: τιµολογήθηκαν ,74 ευρώ). Αναλυτικά, οι πηγές τακτικών εσόδων και η συµβολή τους στην διαµόρφωση του τελικού ύψους τους είναι οι εξής: Πηγές τακτικών εσόδων (τελικά βεβαιωθέντα / οικονοµικό έτος 2011) Έσοδα από Έσοδα από ακίνητη ανταποδοτικά τέλη περιουσία Έσοδα από κινητή και δικαιώµατα 0,20% περιουσία 18,76% Λοιπά τακτικά έσοδα 0,20% 0,83% Έσοδα από λοιπά τέλη και παροχή υπηρεσιών 2,07% Φόροι και εισφορές 1,60% Έσοδα από επιχορηγήσεις για λειτουργικές δαπάνες 76,35% ΗΜΟΣ ΑΡΧΑΝΩΝ ΑΣΤΕΡΟΥΣΙΩΝ 86

87 ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΗΜΟΥ ΑΡΧΑΝΩΝ - ΑΣΤΕΡΟΥΣΙΩΝ ΕΝΟΤΗΤΑ 1 : ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΟΣ ΣΧΕ ΙΑΣΜΟΣ Πηγές τακτικών εσόδων (τελικά βεβαιωθέντα / περίοδος 1/1-1/1/2012) Έσοδα από ακίνητη περιουσία 0,60% Λοιπά τακτικά έσοδα 0,35% Έσοδα από κινητή περιουσία 0,31% Έσοδα από ανταποδοτικά τέλη και δικαιώµατα 20,75% Έσοδα από λοιπά τέλη και παροχή υπηρεσιών 2,58% Φόροι και εισφορές 1,73% Έσοδα από επιχορηγήσεις για λειτουργικές δαπάνες 73,69% Έκτακτα Έσοδα Βασικότερη πηγή έκτακτων εσόδων για το δήµο αποτελούν οι επιχορηγήσεις για επενδύσεις. Για το έτος 2011 οι επιχορηγήσεις από θεσµοθετηµένους πόρους για επενδυτικές δραστηριότητες ανήλθαν σύµφωνα µε τα βεβαιωθέντα έσοδα σε ,46 ευρώ, ενώ οι λοιπές επιχορηγήσεις για επενδύσεις και έργα προσέγγισαν τα ,68 ευρώ. Για το διάστηµα Ιανουάριος Ιούλιος 2012 βεβαιώθηκαν συνολικά ,74 ευρώ που αφορούσαν επιχορηγήσεις για επενδύσεις, ποσό το οποίο αντιστοιχεί στο 86,29% των συνολικών έκτακτων εσόδων του δήµου για την περίοδο αυτή. Άλλες πηγές έκτακτων εσόδων αποτελούν οι επιχορηγήσεις για κάλυψη λειτουργικών δαπανών, οι οποίες για το 2011 ανήλθαν σε ,04 ευρώ, καθώς και οι προσαυξήσεις, τα πρόστιµα και τα παράβολα τα οποία προσέγγισαν τα ,32 ευρώ. Επίσης, τα λοιπά έκτακτα έσοδα, όπως τα έσοδα από πραγµατοποιηθείσες δαπάνες για λογαριασµό τρίτων, τα έσοδα από επιχειρήσεις καθώς και τα λοιπά έκτακτα έσοδα ανήλθαν για το 2011 σε ,01 ευρώ, βάσει των βεβαιωθέντων εσόδων, από τα οποία εισπράχθηκε το 68,43%. Αθροιστικά, για το έτος 2011 ο δήµος Αρχανών - Αστερουσίων βεβαίωσε έκτακτα έσοδα ποσού 3,474 εκατ. ευρώ από τα οποία εισέπραξε τα 3,433 εκατ. ευρώ. Η συγκεκριµένη κατηγορία εσόδων για το 2012 φαίνεται να παρουσιάζει µία πτωτική τάση αναλογικά, καθώς στο διάστηµα Ιανουαρίου Ιουλίου 2012 βεβαιώθηκαν 1,842 εκατ. ευρώ από τα οποία εισπράχθηκαν τα 1,841 εκατ. ευρώ. ΗΜΟΣ ΑΡΧΑΝΩΝ ΑΣΤΕΡΟΥΣΙΩΝ 87

88 ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΗΜΟΥ ΑΡΧΑΝΩΝ - ΑΣΤΕΡΟΥΣΙΩΝ ΕΝΟΤΗΤΑ 1 : ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΟΣ ΣΧΕ ΙΑΣΜΟΣ Στο γράφηµα που ακολουθεί παρουσιάζονται οι πηγές έκτακτων εσόδων και η ποσοστιαία συµβολή τους στην διαµόρφωση των συνολικών έκτακτων εσόδων. Πηγές έκτακτων εσόδων (τελικά βεβαιωθέντα / έτος 2011) Προσαυξήσεις - πρόστιµα - παράβολα 3,00% Λοιπά έκτακτα έσοδα 2,13% Έκτακτες επιχορηγήσεις για κάλυψη λειτουργικών δαπανών 5,49% Επιχορηγήσεις για επενδύσεις 89,38% Πηγές έκτακτων εσόδων (τελικά βεβαιωθέντα / περίοδος 1/1-1/8/2012) Προσαυξήσεις - πρόστιµα - παράβολα 2,50% Λοιπά έκτακτα έσοδα 2,78% Έκτακτες επιχορηγήσεις για κάλυψη λειτουργικών δαπανών 8,43% Επιχορηγήσεις για επενδύσεις 86,29% ΗΜΟΣ ΑΡΧΑΝΩΝ ΑΣΤΕΡΟΥΣΙΩΝ 88

89 ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΗΜΟΥ ΑΡΧΑΝΩΝ - ΑΣΤΕΡΟΥΣΙΩΝ ΕΝΟΤΗΤΑ 1 : ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΟΣ ΣΧΕ ΙΑΣΜΟΣ Έσοδα παρελθόντων οικονοµικών ετών (Π.Ο.Ε.) που θα βεβαιωθούν για πρώτη φορά Τα έσοδα της συγκεκριµένης κατηγορίας αφορούν σε ποσοστό 95,36% τακτικά έσοδα Π.Ο.Ε. και σε ποσοστό 4,64% έκτακτα έσοδα Π.Ο.Ε. Ειδικότερα για το 2011 τα τακτικά έσοδα Π.Ο.Ε. τα οποία τιµολογήθηκαν ανήλθαν σε ,42 ευρώ, από τα οποία εισπράχθηκαν µόλις το 51,46%, µε το εισπρακτέο υπόλοιπο να ανέρχεται σε ,28 ευρώ. Για την περίοδο Ιανουάριος Ιούλιος 2012 βεβαιώθηκαν ,24 ευρώ τακτικών εσόδων Π.Ο.Ε. από τα οποία εισπράχθηκε το 46,48%. Η συµβολή των τακτικών και των έκτακτων εσόδων Π.Ο.Ε. στο σύνολο εσόδων Π.Ο.Ε. φαίνεται στο ακόλουθο γράφηµα. Πηγές εσόδων Π.Ο.Ε. που βεβαιώνονται για πρώτη φορά (τελικά βεβαιωθέντα 2011) Τακτικά έσοδα Π.Ο.Ε. Έκτακτα έσοδα Π.Ο.Ε. Συνολικά έσοδα Π.Ο.Ε. Τακτικά έσοδα Π.Ο.Ε. Έκτακτα έσοδα Π.Ο.Ε. Συνολικά έσοδα Π.Ο.Ε. Πηγές εσόδων Π.Ο.Ε. που βεβαιώνονται για πρώτη φορά (τελικά βεβαιωθέντα περίοδος 1/1-1/8/2012) Τακτικά έσοδα Π.Ο.Ε. Έκτακτα έσοδα Π.Ο.Ε. Συνολικά έσοδα Π.Ο.Ε. Τακτικά έσοδα Π.Ο.Ε. Έκτακτα έσοδα Π.Ο.Ε. Συνολικά έσοδα Π.Ο.Ε. ΗΜΟΣ ΑΡΧΑΝΩΝ ΑΣΤΕΡΟΥΣΙΩΝ 89

90 ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΗΜΟΥ ΑΡΧΑΝΩΝ - ΑΣΤΕΡΟΥΣΙΩΝ ΕΝΟΤΗΤΑ 1 : ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΟΣ ΣΧΕ ΙΑΣΜΟΣ Εισπράξεις από δάνεια και απαιτήσεις Π.Ο.Ε. Μία σηµαντική πηγή εσόδων αποτελούν τα εισπρακτέα υπόλοιπα από βεβαιωθέντα κατά τα παρελθόντα οικονοµικά έτη τακτικά έσοδα. Το συνολικό ύψος των εσόδων της εν λόγω κατηγορίας που τιµολογήθηκαν το 2011 ήταν ,43 ευρώ από τα οποία εισπράχθηκε µόλις το 18,42%. Αθροιστικά, τα βεβαιωθέντα έσοδα της κατηγορίας αυτής αντιστοιχούν στο 15,49% των συνολικά βεβαιωθέντων εσόδων, αλλά µόλις στο 3,44% των συνολικά εισπραχθέντων εσόδων. Ενδεικτικό είναι ότι για το 2011 το 74,67% του εισπρακτέου υπολοίπου αφορά τα έσοδα της συγκεκριµένης κατηγορίας. Εισπρακτέα υπόλοιπα από βεβαιωθέντα έσοδα κατά παρελθόντα έτη (περίοδος 1/1-1/8/2012) Τελικά Βεβαιωθέντα Εισπραχθέντα Εισπρακτέο Υπόλοιπο Οικονοµικό έτος 2011 Περίοδος 1/1-1/8/2012 Εισπράξεις υπέρ του δηµοσίου και τρίτων και επιστροφές χρηµάτων Οι εισπράξεις υπέρ του δηµοσίου και τρίτων ανήλθαν κατά το έτος 2011 σε ,79 ευρώ. Το µεγαλύτερο µέρος των εισπράξεων υπέρ του δηµοσίου αφορούσαν ασφαλιστικές εισφορές (775,18 χιλ. ευρώ), φόρους και λοιπές επιβαρύνσεις (176,29 χιλ. ευρώ), συνταξιοδοτικές εισφορές (90,61 χιλ. ευρώ) ενώ οι λοιπές εισπράξεις υπέρ τρίτων ανήλθαν σε 56,69 χιλ. ευρώ. Επιπλέον, το ύψος της επιστροφής χρηµάτων ξεπέρασε τα ευρώ. Για την περίοδο Ιανουαρίου Ιουλίου 2012 το ύψος των εισπράξεων υπέρ του δηµοσίου και τρίτων προσέγγισαν τα 510 χιλιάδες ευρώ, µε τις ασφαλιστικές εισφορές να ανέρχονται σε 344,79 χιλιάδες ευρώ. ΗΜΟΣ ΑΡΧΑΝΩΝ ΑΣΤΕΡΟΥΣΙΩΝ 90

91 ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΗΜΟΥ ΑΡΧΑΝΩΝ - ΑΣΤΕΡΟΥΣΙΩΝ ΕΝΟΤΗΤΑ 1 : ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΟΣ ΣΧΕ ΙΑΣΜΟΣ Εισπράξεις υπέρ του δηµοσίου & τρίτων & επιστροφές χρηµάτων (βεβαιωθέντα έσοδα) Εισπράξεις υπέρ του δηµοσίου & τρίτων Επιστροφές χρηµάτων Οικονοµικό έτος 2011 Περίοδος 1/1-1/8/2012 Χρηµατικό υπόλοιπο Τα χρηµατικά υπόλοιπα προηγούµενης χρήσης προέρχονται από τακτικά έσοδα σε ποσοστό 25,61% και από έκτακτα έσοδα σε ποσοστό 74,39%. Ειδικότερα, για το έτος 2011 το χρηµατικό υπόλοιπο προερχόµενο από τακτικά έσοδα ανήλθε σε ,17 ευρώ, ενώ το χρηµατικό υπόλοιπο προερχόµενο από έκτακτα και ανειδίκευτα έσοδα σε ,66 ευρώ. Για την περίοδο Ιανουαρίου Ιουλίου 2012, αθροιστικά τα χρηµατικά υπόλοιπα προηγούµενων χρήσεων που βεβαιώθηκα ανήλθαν σε ,02 ευρώ. Χρηµατικό υπόλοιπο προερχόµενο από τακτικά έσοδα (τελικά βεβαιωθέντα / οικονοµικό έτος 2011) Έκτακτες επιχορηγήσεις για κάλυψη λειτουργικών δαπανών 25,61% Επιχορηγήσεις για επενδύσεις 74,39% ΗΜΟΣ ΑΡΧΑΝΩΝ ΑΣΤΕΡΟΥΣΙΩΝ 91

92 ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΗΜΟΥ ΑΡΧΑΝΩΝ - ΑΣΤΕΡΟΥΣΙΩΝ ΕΝΟΤΗΤΑ 1 : ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΟΣ ΣΧΕ ΙΑΣΜΟΣ Χρηµατικό υπόλοιπο προερχόµενο από τακτικά έσοδα (τελικά βεβαιωθέντα / περίοδος 1/1-1/8/2012) Έκτακτες επιχορηγήσεις για κάλυψη λειτουργικών δαπανών 12,59% Επιχορηγήσεις για επενδύσεις 87,41% Έξοδα Οι δαπάνες διακρίνονται µε βάσει την υπηρεσία η οποία τα τιµολόγησε ως εξής: - απάνες Γενικών Υπηρεσιών - απάνες Οικονοµικών ιοικητικών Υπηρεσιών - απάνες Υπηρεσιών Πολιτισµού Αθλητισµού Κοινωνικής Πολιτικής - απάνες Υπηρεσιών Καθαριότητας & Ηλεκτροφωτισµού - απάνες Υπηρεσιών Ύδρευσης Άρδευσης Αποχέτευσης - απάνες Υπηρεσιών Τεχνικών Έργων - απάνες Υπηρεσιών Πρασίνου - απάνες Υπηρεσιών Νεκροταφείων - απάνες Λοιπών Υπηρεσιών Οι δαπάνες τις κάθε επιµέρους υπηρεσίας διακρίνονται στις λειτουργικές δαπάνες (αµοιβές και έξοδα προσωπικού, αµοιβές αιρετών και τρίτων, παροχές τρίτων, φόροι τέλη, λοιπά γενικά έξοδα, πληρωµές για την εξυπηρέτηση δηµόσιας πίστης, πληρωµές για µεταβιβάσεις εισοδηµάτων σε τρίτους, παραχωρήσεις παροχές επιχορηγήσεις επιδοτήσεις δωρεές, λοιπά έξοδα) καθώς και στις δαπάνες για επενδύσεις. Επιπλέον, στα έξοδα περιλαµβάνονται και οι πληρωµές Π.Ο.Ε., οι λοιπές αποδόσεις και προβλέψεις καθώς και το αποθεµατικό. ΗΜΟΣ ΑΡΧΑΝΩΝ ΑΣΤΕΡΟΥΣΙΩΝ 92