Η ΣΗΜΑΣΙΑ ΤΗΣ ΠΡΟΘΕΡΜΑΝΣΗΣ

Transcript

1 ΕΠΕΑΕΚ: ΑΝΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΣΠΟΥΔΩΝ ΤΟΥ ΤΕΦΑΑ ΠΘ ΑΥΤΕΠΙΣΤΑΣΙΑ ΕΙΔΙΚΟΤΗΤΑ ΠΟΔΟΣΦΑΙΡΙΣΗΣ ΜΚ 0501, Διάλεξη 3η Η ΣΗΜΑΣΙΑ ΤΗΣ ΠΡΟΘΕΡΜΑΝΣΗΣ Φαμίσης Κωνσταντίνος Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας ΤΕΦΑΑ, Τρίκαλα

2 Θέματα Περιεχόμενα της διάλεξης Ορισμός Γενική προθέρμανση Ειδική προθέρμανση Η αξία της προθέρμανσης Η χρονική διάρκεια Προθέρμανση ειδικών περιπτώσεων Τα μέσα της προθέρμανσης Σχεδιασμός της προθέρμανσης Παράγοντες Λειτουργίες και επιδράσεις

3 ΟΡΙΣΜΟΣ Με τον όρο προθέρμανση, εννοούμε την ελαφρά σωματική άσκηση, στην οποία υποβάλλονται οι παίκτες πριν την προπόνηση ή τον αγώνα με σκοπό να προετοιμαστούν ψυχολογικά και πνευματικά για την έντονη προσπάθεια που ακολουθεί.

4 Από βιολογική άποψη διακρίνουμε δύο είδη προθέρμανσης: 1. Γενική προθέρμανση 2. Ειδική προθέρμανση

5 ΓΕΝΙΚΗ ΠΡΟΘΕΡΜΑΝΣΗ Η γενική προθέρμανση περιλαμβάνει ασκήσεις που προετοιμάζουν τα μεγάλα μυϊκά συγκροτήματα του σώματος και παράλληλα δραστηριοποιούν όλες τις λειτουργίες του οργανισμού (αναπνοή, κυκλοφορία κ.λ.π.).

6 ΕΙΔΙΚΗ ΠΡΟΘΕΡΜΑΝΣΗ Η ειδική προθέρμανση ενδυναμώνει κυρίως εκείνα τα μέρη του οργανισμού, που θα αναλάβουν να φέρουν σε πέρας την κυρίως προπόνηση ή τις ειδικές απαιτήσεις του παιχνιδιού. Όταν οι ποδοσφαιριστές πριν από τα παιχνίδια εκτελούν ελαφρό τρέξιμο, κάνουν διάφορες ασκήσεις γυμναστικής και χαλαρά πηδήματα, τότε, με όλες αυτές τις κινήσεις, αυτοί ενεργοποιούν μόνο τη λειτουργία της κυκλοφορίας και του μεταβολισμού

7 ΕΙΔΙΚΗ ΠΡΟΘΕΡΜΑΝΣΗ Όμως με μια τέτοιας μορφής προθέρμανση πρέπει να γνωρίζουμε ότι οι ποδοσφαιριστές: Με τις γρήγορες εκκινήσεις Με τις αλλαγές κατεύθυνσης στη διάρκεια του τρεξίματος Με τις ειδικές κινήσεις με την μπάλα πάνω στην ταχύτητα και Με την πετυχημένη κατανόηση των διαφόρων καταστάσεων στο παιχνίδι δεν έχουν ακόμη προετοιμαστεί καλά.

8 ΕΙΔΙΚΗ ΠΡΟΘΕΡΜΑΝΣΗ Η ειδική προθέρμανση, λοιπόν, έχει σαν σκοπό να διευρύνει το συντονισμό των διαφόρων οργάνων κίνησης με το νευρικό σύστημα (κατανόηση καταστάσεων παιχνιδιού, παιχνίδι τοποθέτησης, γρήγορη μεταβίβαση της μπάλας, γρήγορο και πετυχημένο πέρασμα του αντιπάλου κ.ο.κ.). Μια προθέρμανση είναι καλή, όταν οι παίχτες στο τέλος αισθάνονται φρέσκοι, ελαφροί και χαρούμενοι. Μία φορτωμένη προθέρμανση ποτέ δεν πετυχαίνει τον αντικειμενικό της σκοπό.

9 Η ΑΞΙΑ ΤΗΣ ΠΡΟΘΕΡΜΑΝΣΗΣ Συμβάλλει στην βελτίωση της αναπνοής και της κυκλοφορίας. Βοηθά στη μειωμένη αύξηση του γαλακτικού οξέος στο αίμα. Αυξάνει τη θερμοκρασία των μυών, με αποτέλεσμα να καταναλώνουν λιγότερο οξυγόνο (οι μυς) και ακόμα βελτιώνεται σημαντικά η διεγερσιμότητα και η ελαστικότητά τους. Βελτιώνεται η ποιότητα τις κίνησης που ακολουθεί. Επιδρά ευνοϊκά στην ψυχολογία του παίχτη, που δοκιμάζεται πάρα πολύ στη διάρκεια του παιχνιδιού.

10 Η ΧΡΟΝΙΚΗ ΔΙΑΡΚΕΙΑ Η χρονική διάρκεια μιας προθέρμανσης εξαρτάται από πολλούς παράγοντες: Από τις καιρικές συνθήκες Από την ιδιοσυγκρασία των παιχτών Από το χρόνο που γίνεται η προθέρμανση

11 Η ΧΡΟΝΙΚΗ ΔΙΑΡΚΕΙΑ Γενικά πάντως μια προθέρμανση διαρκεί από Όταν διαρκεί 30 λεπτά τότε αυτή χρονικά χωρίζεται: Τρέξιμο 6 20% Διατατικές 9 30% Γυμναστική 7 ½ 25% Μικρές ταχύτητες 7 ½ 25% Σύνολο %

12 ΠΡΟΘΕΡΜΑΝΣΗ ΕΙΔΙΚΩΝ ΠΕΡΙΠΤΩΣΕΩΝ Αλήθεια ποιες είναι οι ειδικές περιπτώσεις που μας αναγκάζουν να κάνουμε μια προθέρμανση διαφοροποιημένη; Η περίπτωση εκείνη, κατά την οποία υπάρχει λίγος χρόνος από τη στιγμή που η ομάδα φτάνει στο γήπεδο και μετά από λίγο αρχίζει ο αγώνας. Σε μια τέτοια περίπτωση πρέπει οι παίχτες γρήγορα ν αλλάξουν μέσα στο λεωφορείο και ν αρχίσουν να προθερμαίνονται με ατομικό μασάζ, ιδίως στους μύες των ποδιών. Μετά το ντύσιμο πρέπει οι παίχτες να βγούνε αμέσως έξω και ν αρχίσουν να προθερμαίνονται. Στις περιπτώσεις αυτές δεν χρησιμοποιούμε καθόλου μπάλα. Στη διάρκεια του τρεξίματος οι παίχτες δεν πρέπει να μείνουν καθόλου ακίνητοι.

13 ΠΡΟΘΕΡΜΑΝΣΗ ΕΙΔΙΚΩΝ ΠΕΡΙΠΤΩΣΕΩΝ Ο τερματοφύλακας σε τέτοιες περιπτώσεις κάνει τρέξιμο, πηδήματα, άλματα, ασκήσεις με την μπάλα, όπως αυτός οδηγεί τη μπάλα, την πετά με πήδημα στον αέρα, την πιάνει κ.ο.κ. προς το τέλος αυτός γυμνάζεται με ένα αναπληρωματικό συμπαίκτη του, που του κάνει συρτά σουτ από κοντινή απόσταση 5-6 μ. Σε πάρα πολύ κρύο καιρό, οι ενεργητικές κινήσεις προθέρμανσης πρέπει ν αρχίσουν ήδη μέσα στ αποδυτήρια. Εκεί οι παίχτες κάνουν επιτόπιο τροχάδην, αλαφρά χοροπηδήματα και πολλές γυμναστικές ασκήσεις. Έτσι, λοιπόν, όταν οι παίχτες βγουν έξω στο κρύο, ο κίνδυνος να κρυώσουν ή να τραυματιστούν είναι μικρότερος.

14 ΤΑ ΜΕΣΑ ΤΗΣ ΠΡΟΘΕΡΜΑΝΣΗΣ Τα μέσα της προθέρμανσης πρέπει να προσαρμόζονται και να μην είναι ανάλογα με τους σκοπούς της προθέρμανσης. Αυτά τα μέσα πρέπει να βοηθούν σε μια πολύπλευρη κίνηση του σώματος και να συντελούν στην γενική και ειδική προθέρμανση. Όταν ο προπονητής έχει πολλά μέσα, τότε επιτυγχάνεται καλύτερα ο σκοπός της προθέρμανσης, διότι αυτό από άποψη ψυχικής αποσυμφόρησης φέρνει πολύ σωστότερα αποτελέσματα.

15 ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ ΤΗΣ ΠΡΟΘΕΡΜΑΝΣΗΣ Τα βασικά στοιχεία για το σχεδιασμό μιας αποτελεσματικής προπόνησης είναι η έκταση, ο χρόνος και οι επιδράσεις που θα έχει η προθέρμανση. Μια προθέρμανση θα έπρεπε να προετοιμάζει το μυαλό και το σώμα για δραστηριοποίηση, να βοηθάει στην πρόληψη τραυματισμών, και να βοηθάει στην βελτίωση της απόδοσης. Επιπρόσθετα, περιλαμβάνει ασκήσεις που προετοιμάζουν τα παρακάτω συστήματα του σώματος για δραστηριότητα: το καρδιο-μυικό ή καρδιοαναπνευστικό σύστημα (καρδιά, πνευμόνια και αγγεία του αίματος), το μυοσκελετικό σύστημα (οστά, μύες, σύνδεσμοι, τένοντες και συνδετικός ιστός), το νευρομυϊκό σύστημα (τη σύνδεση εγκεφάλου-σώματος). Η προθέρμανση θα πρέπει να έχει άμεση σχέση με τα στοιχεία της προπονητικής μονάδας που πρόκειται να ακολουθήσει

16 ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ Οι παράγοντες από τους οποίους εξαρτάται οι έκταση της προθέρμανσης σχετίζονται με: την ένταση της δραστηριότητας που θα ακολουθήσει (π.χ., πόσο ενεργητική θα είναι), τη διάρκεια της δραστηριότητας που θα ακολουθήσει (π.χ., πόσο πολύ θα διαρκέσει), τα τρέχοντα επίπεδα φυσικής κατάστασης των συμμετεχόντων, περιβαλλοντικούς παράγοντες. Η σταδιακή αύξηση της έντασης στη άσκηση αυξάνει τον καρδιακό σφυγμό και το ρυθμό αναπνοής και συνεπώς αυξάνει την προμήθεια οξυγόνου για τους εργαζόμενους μύες. Οι συμμετέχοντες θα έπρεπε να αισθάνονται ζεστοί και να αναπνέουν γρήγορα αλλά δεν θα έπρεπε να αισθάνονται εξαντλημένοι ή εκτός αναπνοής μετά την εκτέλεση των ασκήσεων ανεβάσματος σφυγμού.

17 Λειτουργίες και επιδράσεις της προθέρμανσης Καρδιαγγειακό σύστημα - Αύξηση της καρδιακής συχνότητας - Ρύθμιση της αρτηριακής πίεσης - Ρύθμιση του αγγειακού τόνου σε συνδυασμό με την επίδραση ορμονικών παραγόντων. - Αύξηση της πρόσληψης οξυγόνου και της αποβολής διοξειδίου του άνθρακα μέσω της αύξησης του αναπνευστικού και του καρδιακού όγκου ανά λεπτό.

18 - Αυξημένη έκκριση συγκεκριμένων, σημαντικών για την ικανότητα απόδοσης ορμονών (π.χ. γλυκαγόνη, αυξητικές ορμόνες, αδρεναλίνη κ.ά.). Λειτουργίες και επιδράσεις της προθέρμανσης - Αύξηση της (μυικής) αιμάτωσης μέσω διεύρυνσης των τριχοειδών αγγείων (μικρότατα αιμοφόρα αγγεία). - Συρρίκνωση των αγγείων των μυών και των οργάνων που δε συμμετέχουν στο έργο (π.χ. γαστρεντερικός σωλήνας, γεννετικά όργανα). - Καλύτερη τροφοδοσία ενέργειας και οξυγόνου (αύξηση της μεταβολικής λειτουργίας).

19 Μυϊκό σύστημα - Αύξηση της μυϊκής και κεντρικής θερμοκρασίας του σώματος. - Αύξηση της (μυϊκής) αιμάτωσης μέσω διεύρυνσης των τριχοειδών αγγείων. - Αύξηση του μεταβολισμού μέσω της βελτιωμένης τροφοδοσίας των μυών με οξυγόνο και θρεπτικές ουσίες. - Μείωση των αντιστάσεων ελαστικότητας και γλοιότητας στους μυς με την επίτευξη της αύξησης της θερμοκρασίας.

20 - Αυξημένη ταχύτητα συστολής. - Διέγερση των δραστηριοτήτων των μυικών ατράκτων. - Αύξησητουμυικούτόνουσειδανικάεπίπεδα( κατάσταση μυικής έντασης). - Μειωμένη ευπάθεια σε τραυματισμούς.

21 Σύστημα αρθρικών θυλάκων, συνδέσμων, τενόντων, χόνδρων - Προετοιμασία των αρθρικών θυλάκων, συνδέσμων και τενόντων για μηχανική επιβάρυνση. - Διόγκωση του επικαλυπτικού αρθρικού χόνδρου. Οι δυνάμεις που επιδρούν κατανέμονται σε μεγαλύτερη επιφάνεια και μπορούν να αποσβεστούν καλύτερα λόγω της αυξημένης ελαστικότητας. - Δημιουργία βελτιωμένων συνθηκών τροφοδοσίας και επιβάρυνσης.

22 Νευρικό σύστημα - Με αυξανόμενη θερμοκρασία του σώματος εκτυλίσσονται ταχύτερα όλες οι νευρικές διαδικασίες (ταχύτητα αντίληψης και ταχύτητα επεξεργασίας και αντίδρασης στο ερέθισμα). - Βελτίωση των συναρμοστικών ικανοτήτων (εκ νέου διέγερση του συστήματος μάθησης), ο αθλητής μαθαίνει ευκολότερα. - Αύξηση της ικανότητας αντίδρασης. - Καλύτερη συναρμογή.

23 Ψυχολογική κατάσταση - Ψυχολογική προετοιμασία για την προπόνηση, τον αγώνα. - Ρύθμιση του προαγωνιστικού πυρετού (προαγωνιστική ψυχική κατάσταση), των ψυχικών καταστάσεων διέγερσης και αναστολής.

24 Θέματα για συζήτηση Η προθέρμανση είναι απαραίτητη πριν από κάθε αθλητική δραστηριότητα. Υπάρχει διαφορά μεταξύ γενικής και ειδικής προθέρμανσης. Ποια είναι η επίδραση της προθέρμανσης στο μυϊκό σύστημα. πόσο διαρκεί μια προθέρμανση. Ποιοι παράγοντες επηρεάζουνε την προθέρμανση.

25 ΕΠΙΛΟΓΟΣ Από τα παραπάνω, μπορούμε να αντιληφθούμε την σημασία της προθέρμανσης τόσο σωματικά όσο και ψυχολογικά για έναν παίκτη. Οι προπονητές, γυμναστές θα πρέπει να είναι ιδιαίτερα προσεκτικοί όσο αναφορά τα στοιχεία επιβάρυνσης της προθέρμανσης, δηλαδή την ένταση, τη διάρκεια της δραστηριότητας που θα ακολουθήσει και τα τρέχοντα επίπεδα φυσικής κατάστασης των συμμετεχόντων. Τέλος, μια προθέρμανση είναι καλή, όταν οι παίχτες στο τέλος αισθάνονται φρέσκοι, ελαφροί και χαρούμενοι. Μία φορτωμένη προθέρμανση ποτέ δεν πετυχαίνει τον αντικειμενικό της σκοπό.

26 ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ 2 η διάλεξη ποδοσφαίρου Απριλίου 2005, ΤΕΦΑΑ Τρικάλων. Παιδικό ποδόσφαιρο, πρακτική άσκηση, Dr. Victor Stangulescu. Δ. Μπουρουτζίκα Γ. Τόλη Χ. Ζελενίτσας: Προπονητική Ποδοσφαίρου Αθήνα 1999 Εκδόσεις Μ. Μπουζάλα. Πατσίδης, Π. (1992). Το ποδόσφαιρο και η τεχνική του, (σσ.9-25), Θεσ/νίκη: Σάλτο.