Αφθονία & Ποικιλότητα Ειδών

Transcript

1 Αφθονία & Ποικιλότητα Ειδών Δεν μπορεί να υπάρξει σκοπός που να είναι πιο αναζωογονητικός απότον' αρχίσουμε την εποχή της παλινόρθωσης, της επανασύνθεσης της θαυμαστής ποικιλίας της ζωής που μας περιβάλλει. Edward O. Wilson, 'The Diversity of Life', 1992 Σταύρος Δήμας, Ως Ευρωπαίος Επίτροπος αρμόδιος για το περιβάλλον, δήλωσε τα εξής: «Η βιοποικιλότητα είναι η ίδια η ζωή όμορφη, πολύτιμη και ευάλωτη. Αποτελεί και τη βάση της οικονομικής και κοινωνικής μας ευμάρειας. Και αυτό δεν έχει αναγνωριστεί αρκετά ούτε έχει αποτιμηθεί σωστά. Το αποτέλεσμα είναι ότι η βιοποικιλότητα αντιμετωπίζει σοβαρή απώλεια. Είναι γεγονός ότι η απώλεια της βιοποικιλότητας αποτελεί κίνδυνο, το ίδιο ανησυχητικό, όσο και η κλιματική αλλαγή. Ηπροστασίατηςβιοποικιλότητας πρέπει να καταστεί γενική πολιτική προτεραιότητα, γιατί μόνο έτσι θα έχουμε μια ρεαλιστική πιθανότητα να σταματήσουμε την απώλεια της.» Βρυξέλλες, 28 Απριλίου 2009 ΟόροςΒιοποικιλότητα εκφράζει την ποικιλία των μορφών ζωής σε ένα συγκεκριμένο χώρο. Όμως παρά την απλότητα και τη σαφήνεια του όρου το περιεχόμενό του είναι μια από τις πλέον αφηρημένες και αμφιλεγόμενες έννοιες της οικολογίας διότι δεν υπάρχει μόνο μία βιοποικιλότητα,αλλά πολλές, ανάλογα με τα επίπεδαοργάνωσηςτηςζωής καιοτρόποςεκτίμησήςτης δεν είναι ενιαίος. Βιοποικιλότητα Βιοποικιλότητα και λειτουργίες που ασκούν τα είδη Ο Wilcox (1984) ορίζει τη βιοποικιλότητα ως την ποικιλία τωνμορφώνζωής σεμιαπεριοχή,τους οικολογικούς ρόλους που επιτελούν και τη γενετική ποικιλομορφία που περιέχουν. Συνεπώς όσο περισσότερα είδη συμμετέχουν σε ένα οικοσύστημα και όσο περισσότερες λειτουργίες ασκούν τα είδη αυτά, τόσο μεγαλύτερη είναι η ποικιλότητα ενός οικοσυστήματος καθώς και η ικανότητα αυτορρύθμισης που έχει το οικοσύστημα και κατ επέκταση τόσο σταθερότερο είναι. 1

2 Η ποικιλότητα δύο κοινοτήτων με 5 είδη Η κοινότητα α κυριαρχείται από ένα είδος (21 άτομα) και έχει πιο χαμηλή ποικιλότητα Η κοινότητα β έχει τον ίδιο αριθμό ειδών αλλά σε ίσες αναλογίες (5 άτομα σε κάθε είδος) Διαφορά μεταξύ αφθονίας των ειδών και ισομερούς κατανομής σε δύο υποθετικές κοινότητες Κάθε κοινότητα έχει 10 είδη και 100 άτομα. 1. Στην πρώτη 82 άτομα ανήκουν σε ένα Είδος και τα άλλα 9 είδη έχουν από 2 άτομα. 2. Στη δεύτερη Κοινότητα όλα τα είδη έχουν από 10 άτομα Ποια φαίνεται πιο ποικιλόμορφη; H Δείκτης Shannon Wiener: = s i= 1 p i log e p i Όπου: Η = η τιμή του δείκτη ποικιλότητας s Shannon Wiener H = pi i= 1 log e = ο φυσικός λογάριθμος του.. s= o αριθμός των ειδών στην κοινότητα. Ρ i = η αναλογία κάθε είδους στο δείγμα Εάν n είναι ο αριθμός των ατόμων ενός είδους και Ν ο συνολικός αριθμός των ατόμων του δείγματος Ρ i =, τότε το Ρ i = n N log e p i 2

3 Για να υπολογίσουμε το H', προσδιορίζουμε τις αναλογίες του κάθε είδους στην κοινότητα, το Ρ i και το log e του κάθε Ρ i. -Μετά, πολλαπλασιάζουμε κάθε Ρ i με το αντίστοιχο log e Ρ i και προσθέτουμε τα αποτελέσματα για όλα τα είδη, απότοείδος1 έως το είδος s, όπου s= o αριθμός των ειδών στην κοινότητα. Δηλαδή είναι: s i = 1 Επειδή αυτό το άθροισμα είναι ένας αρνητικός αριθμός, ο δείκτης των Shannon Wiener είναι το αντίθετο του, s i = 1 H Δείκτης Shannon Wiener: = s i= 1 p i log e p i Επίπεδα βιοποικιλότητας Σε μια ιεραρχική ταξινόμηση διακρίνουμε τα παρακάτω επίπεδα βιοποικιλότητας. Ι. Γενετική Ποικιλότητα: ΙΙ ποικιλότητα των Ειδών: ΙΙΙ Οικολογική ποικιλότητα η οποία διακρίνεται σε ποικιλότητα: α. Οικοσυστημάτων, οικοτόπων ή κοινοτήτων και β. Τοπίων 3

4 Ι. Γενετική ποικιλότητα: Η Γενετική Ποικιλότητα εκφράζει το μέγεθος των κληρονομικών καταβολών (γονιδίων) κάθε είδους που συναντάται σε μία συγκεκριμένη περιοχή και έχει σημασία για την επιβίωση των ειδών. Η γενετική ποικιλότητα των αυτοφυών φυτών της χώρας μας είναι μεγάλη. Είναιγνωστάταυβρίδιατηςελάτηςμεταξύτης κεφαλληνιακής και της λευκής ελάτης, η γνωστή υβριδογενής ελάτη καθώς και η υβριδογενής οξυά υβρίδιο μεταξύ της ανατολικής και δασικής. Η ηλεκτροφόρηση πηκτώματος (gel) μπορεί να χρησιμοποιηθεί για τη μελέτη της γενετικής ποικιλότητας. Τα δείγματα I, II, III, και IV έχουν τρεις διαφορετικούς γενότυπους: Τα δείγματα I και II έχουν τον ίδιο ενώ τα δείγματα III και IV αντιπροσωπεύουν δύο άλλους γενότυπους Ποικιλότητα ειδών Η ποικιλότητα Ειδών εκφράζεται με ένα αριθμό (πλήθος) των ειδών φυτών και ζώων που συναντώνται σε μια συγκεκριμένη περιοχή και έχει σημασία για τη σταθερότητα των οικοσυστημάτων και τη λειτουργία τους. Ένας συνδυασμός του αριθμού των ειδών και της σχετικής τους αφθονίας προσδιορίζει την ποικιλότητα των ειδών. 4

5 Το κεφάλαιο της γης είδη Ταξινόμηση των ειδών της γης που έχουν περιγραφεί : Μύκητες Φύκη είδη Φυτά Ζώα (Πρωτόζωα-σπονδυλωτά έντομα): Σπονδυλωτά Σύνολο ειδών Πιθανός αριθμός ειδών της γης ΙΙΙ Ποικιλότητα οικοσυστημάτων ή Φυτοκοινωνιών (Habitats) Ηποικιλότητα οικοτόπων οικοσυστημάτων, ή κοινοτήτων (habitats) εκφράζεται με το πλήθος των συνδυασμών ειδών οικοσυστημάτωνοικοτόπων, φυτοκοινωνιών, που συναντώνται σε μια συγκεκριμένη περιοχή. Καθορίζουν την αισθητική αλλά και την σταθερότητα του τοπίου. IV Ποικιλότητα Τοπίων H ποικιλότητα Τοπίων Εκφράζεται με το πλήθος των τοπίων που συναντώνται σε μια περιοχή και προσδίδουν τη φυσιογνωμία της περιοχής. Λόγοι που επιβάλλουν να δοθεί κατεπείγουσα προτεραιότητα στην προστασία της βιοποικιλότητας 1. Η βιολογική ποικιλία αποτελεί ένα σημαντικό παράγοντα της ισορροπίας της φύσης και της ανθρώπινης επιβίωσης. Εκτός από τα φυσικά οικοσυστήματα αφορά και τα καλλιεργούμενα είδη. 2. Η επιστήμη συνεχώς ανακαλύπτει καινούργιες χρήσεις των βιολογικών πόρων. Πρόκειται για βιολογικούς θησαυρούς που ενδέχεται να επιλύσουν πολλά φαρμακευτικά και διατροφικά προβλήματα του πλανήτη. 3. Η έκρηξη των ανθρώπινων πληθυσμών υποβαθμίζει το περιβάλλον με αυξανόμενο ρυθμό. 4. Η απώλεια της βιολογικής ποικιλότητας λόγω της καταστροφής των φυσικών βιοτόπων και της εξαφάνισης των ειδών είναι συχνά μη ανατρέψιμη, είναι μια οριστική απώλεια. 5

6 Η Μείωση της Γενετικής ποικιλότητας των καλλιεργούμενων ειδών αποτελεί κίνδυνο για το μέλλον της ανθρωπότητας. Ο φυτικός κόσμος παρέχει περισσότερο από το 90% των τροφίμων της ανθρωπότητας. Ο άνθρωπος χρησιμοποίησε κατά τη διάρκεια της ιστορίας του, περίπου φυτικά είδη. Σήμερα χρησιμοποιεί περί τα 150 είδη. Από τα 150 είδη, τα 29 παρέχουν περισσότερο από το 90% της διατροφής Ενώ 7 είδη (ρύζι, σιτάρι, κριθάρι, σόργο, κεχρί, καλαμπόκι και σίκαλη) παρέχουν το 52% της διατροφής του. Τρόφιμα φυτικής παραγωγής και ποικιλότητα Υπάρχουν περισσότερα από εδώδιμα είδη (80.000). Οάνθρωπος χρησιμοποίησε κατά τη διάρκεια της ιστορίας του, περίπου φυτικά είδη Από αυτά 150 μόνον είδη εμπορεύονται και καλλιεργούνται σε μεγάλη κλίμακα. Επτά είδη δημητριακών παρέχουν το 52% της διατροφής μας. Φυτά με κονδύλους Δημητριακά: Ρύζι, σιτάρι, καλαμπόκι, σόργο, κριθάρι, σίκαλη, Βρώμη 52% Όσπρια Φυτά με Έλαια Μη φυτικής προέλευσης φρούτα Ζαχαρού χα Επιπτώσεις Ι Σήμερα τα μπιζέλια παράγονται μόνο από 2 ποικιλίες. Δύο ποικιλίες σιταριού παρέχουν το 40%της Αμερικανικής Παραγωγής Τα υβρίδια του καλαμποκιού του Τέξας αντικατέστησαν όλες τις αφρικανικές και πολλές ευρωπαϊκές ποικιλίες καλαμποκιού. Στη Γαλλία, πριν το 1970, υπήρχαν ποικιλίες μήλου. Το 1970, έμειναν μόνο 12 ποικιλίες. Το 1973, το 93% των ποικιλιών της Γαλλίας ήταν πλέον αμερικάνικες ποικιλίες. Το 93% των ποικιλιών μήλων της Γαλλίας είναι σήμερα αμερικάνικες ποικιλίες. Οι γαλλικές ποικιλίες αποτελούν το 7 % μόνο.. Γαλλικές ποικιλίες 6

7 Αγορά παραδοσιακών ποικιλιών μήλων στη Γαλλία Επιπτώσεις ΙΙ Μετά το 1945, το 95% των ελληνικών ποικιλιών σιταριού εξαφανίστηκαν. Το 1972, στη Ρωσία, μια ψυχροευαίσθητη και απαιτητική σε νερό ποικιλία σιταριού καταστράφηκε Ολοσχερώς. Το 1970, το 15% της αμερικανικής παραγωγής καλαμποκιού καταστράφηκε. Διατήρηση των Βιολογικών πόρων Η εξαφάνιση ενός ορισμένου αριθμού ειδών και η μείωση της γενετικής ποικιλότητας είναι ανησυχητικές. Ένας σημαντικός αριθμός Τραπεζών γονιδίων και σπερμάτων όπου αποτίθεται το γενετικό υλικό των περισσότερο καλλιεργούμενων φυτών έχει αναπτυχθεί από το Δημόσιο τομέα. Ο σφετερισμός αυτού του γενετικού υλικού προκαλεί πολλά οικονομικά, τεχνικά και ηθικά προβλήματα διότι αυξάνονται παράλληλα και οι ιδιωτικές εταιρίες οι οποίες θέλουν να οικειοποιηθούν αυτό το υλικό. Η ιδιοκτησία αυτών των πόρων σε διεθνές επίπεδο προκαλεί συγκρούσεις μεταξύ των ανεπτυγμένων και των φτωχών χωρών, οι οποίες διαθέτουν ένα σημαντικό μέρος αυτών των πόρων και είναι φυσικό να θέλουν να επωφεληθούν εξίσου από τη φυσική τους κληρονομιά. 1.Διατήρηση σε φυσικά πάρκα Μια ποικιλία Panicum miliaceum (κεχρί) 2.Διατήρηση σε καλλιέργειες Φυτών με κονδύλους 7

8 3.Τράπεζα σπερμάτων του Montpellier Τράπεζα σπερμάτων Διατήρηση σπερμάτων σε χαμηλές θερμοκρασίες (έως C) στην τράπεζα σπερμάτων. Α.βραχυπρόθεσμη διατήρηση σπερμάτων σε θερμοκρασία δωματίου ή ανώτερη των 5 0 C Β.μεσοπρόθεσμη διατήρηση για 5 έως 20 χρόνια σε 0 0 έως -5 0 C Γ. μακροπρόθεσμη: 1.Από-10 0 έως C 2.Σε υγρό άζωτο στους C 4. Βλαστοπλάσματα. Στάδια ανάπτυξης εμβρύων Φοίνικα σε θρεπτικά υλικά και μεταφύτευσή τους στη φύση Σοκολάτα, κακάο, Cocoa Επιστημονικό όνομα : Theobroma cacao L. Το Τheobroma cοcoa είναι πολύ ευαίσθητο στη μαύρη φλούδα ένα είδος μυκητίασης, και στο «οίδημα των βλαστών». μια ασθένεια που προκαλείται από ιό. Πιθανόν να υπάρχουν άγρια_κακαάδεντρα με γονίδια που θα μπορούσαν να είναι ανθεκτικά σε αυτές τις ασθένειες Όμως για να τα βρει κανείς πρέπει να διατρέξει τα μεγάλα βροχερά δάση με την πυκνή βλάστηση και αυτό είναι ιδιαίτερα δύσκολο και δαπανηρό. Δυστυχώς η διατήρηση των γονιδίων του έχει αποδειχθεί πολύ δυσχερής Τα σπέρματα στις ειδικές κοιλότητες του κακάο, πεθαίνουν λίγες μόνο εβδομάδες μετά τον αποχωρισμό τους από το μητρικό δέντρο. Αυτή τη στιγμή, ο μόνος τρόπος γιο να διατηρήσει κανείς τις διαφορετικές ποικιλίες είναι με ολόκληρα δέντρα. Κακαόδεντρο: κορμανθία, σχηματισμός Καρπού και εμβολιασμός 8

9 Hevea brasiliensis Το ένα τρίτο των ποσοτήτων του καουτσούκ που χρησιμοποιείται μέσα στον κόσμο είναι φυσικής προέλευσης - και τα 99% εξάγονται από φυτείες μερικών επιλεγμένων ποικιλιών της Hévéa. Οι ασιατικές φυτείες της Hévéa απειλούνται από μια ασθένεια των φύλλων προερχόμενη από τη Νότια Αμερική και η μόνη ελπίδα για να αγωνιστούμε ενάντια σε αυτή την ασθένεια είναι η επιλογή ανθεκτικών δέντρων, που υπάρχουν μέσα στα δάση του Αμαζονίου. Όμως η αποδάσωση των δασών αυτών αυξάνει τον κίνδυνο της απώλειας αυτών πολύτιμων δέντρων, τα σπέρματα των οποίων δεν μπορεί να συντηρηθούν στο ψύχος (όπως είναι η περίπτωση για πολλά τροπικά φυτά ) Παγκόσμιο δίκτυο Τραπεζών γονιδίων των καλλιεργούμενων φυτών Eστίες ή κέντρα (hotspot) βιοποικιλότητας Eστία ή κέντρο (hotspot) βιοποικιλότητας Μια εστία ή κέντρο (hotspot) βιοποικιλότητας αποτελεί μια βιογεωγραφική περιοχή με μια σημαντική δεξαμενή βιοποικιλότητας. που απειλείται από τον άνθρωπο. Η έννοια των εστιών βιοποικιλότητας "Hotspots: Οι Βιολογικά πλουσιότερες και πιο απειλούμενες Οικοπεριοχές της Γης». 9

10 Κριτήρια για να είναι επιλέξιμη ως κέντρο βιοποικιλότητας (hotspot) μια περιοχή Για να είναι επιλέξιμη μια περιοχή ως κέντρο βιοποικιλότητας στην έκδοση του χάρτη με τα hotspot (Myers 2000), πρέπει να πληροί δύο αυστηρά κριτήρια: Πρέπει να περιέχει τουλάχιστον 0,5% ή είδη των αγγειωδών φυτών ως ενδημικά, και να έχει χάσει τουλάχιστον το 70% της πρωτογενούς βλάστησης. Σε όλο τον κόσμο, είναι επιλέξιμες βάσει του ορισμού αυτού τουλάχιστον 25 περιοχές, μαζί με εννέα άλλες πιθανές υποψήφιες. Οι περιοχές αυτές (sites) υποστηρίζουν σχεδόν το 60% των φυτών, πουλιών, θηλαστικών, ερπετών, και αμφιβίων στον κόσμο, με ένα πολύ υψηλό ποσοστό ενδημικών ειδών. Μόνο ένα μικρό ποσοστό της συνολικής έκτασης των hotspots της βιοποικιλότητας είναι πλέον προστατευόμενο. Πολλές διεθνείς οργανώσεις που εργάζονται με πολλούς τρόπους για τη διατήρηση της βιοποικιλότητας των hotspots. Θερμά σημεία (Hotspots) βιοποικιλότητας 1 Τροπικές Ανδεις 2 Κεντρική Αμερική 3 Καραϊβική 4 Η περιοχή των ατλαντικών δασών 5 Δυτικός Ισημερινός 6 Οροπέδια της Βραζιλίας 7 Κεντρική Χιλή 8 Δυτική Καλιφόρνια 9 Μαδαγασκάρη και ωκεάνια νησιά Ινδικού Ωκεανού 10 Ανατολικές οροσειρές και παράκτια δάση Τανζανίας και Κένυας 11 Δάση της Δ. Αφρικής 12 Δυτικό Ακρωτήρι (Ν. Αφρική) 13Οροπέδιο Καρού (Ν. Αφρική) 14 Μεσογειακή λεκάνη 15 Καύκασος 16, 17 Ινδονησία 18 Φιλιππίνες 19 Ινδοκίνα 20 ΟροσειρέςνότιαςκαικεντρικήςΚίνας21 Δυτικές ακτές Ν. Ινδίας και Σρι Λάνκα 22 ΝΔ. Αυστραλία 23 Νέα Καληδονία 24 Νέα Ζηλανδία 25 Πολυνησία / Μικρονησία Παρθένες τροπικές περιοχές : ΑΛεκάνηΑμαζόνιουκαιυψίπεδαΓουιάνας C Νέα Γουϊνέα και Μελανησία Στην Μεσογειακή Λεκάνη καθορίστηκαν οι παρακάτω 10 περιοχές Hotspots με υψηλή Βιοποικιλότητα. Βιοποικιλότητα Μεσογειακής Περιοχής και Ελλάδας 10

11 Βιοποικιλότητα της Μεσογείου Η χλωρίδα της λεκάνης της Μεσογείου είναι εντυπωσιακή. Τα είδη αγγειωδών φυτών της είναι περισσότερο από τέσσερις φορές τον αριθμό των ειδών που βρίσκεται σε όλη την υπόλοιπη Ευρώπη. Ενδημικά είδη φυτών της λεκάνης της Μεσογείου Ως προορισμός διακοπών της Ευρώπης οι βιότοποι και οι πληθυσμοί των απειλουμένων ειδών τεμαχίζονται όλο και περισσότερο και απομονώνονται για να δώσουν χώρο στην ανάπτυξη και την υποδομή παραθεριστικών κατοικιών και τουριστικών εγκαταστάσεων Χελμός Απώλειες των αμμοθινών στις ακτές της Μεσογείου και του Ατλαντικού λόγω των ανθρώπινων επιδράσεων.μαζί τους χάνεται και βλάστηση, η χλωρίδα και η πανίδα τους. Από τις αρχές του αιώνα έως σήμερα έχουν χαθεί 40% των ακτών Παρόχθιο Δάσος στον Καλαμά, επέκταση καλλιεργειών στην παρόχθια ζώνη του Ατλαντικού. Στη Μεσόγειο οι απώλειες υπερβαίνουν το 40% 11

12 Πηνειός,καταστροφή παρόχθιων δασών Βιοποικιλότητα Μεσογειακής Περιοχής Έκταση δυναμικής ζώνης (Hotspot) ( km 2 ) Παραμένουσα βλάστηση δυναμικής ζώνης (km 2 ) αγγειώδη είδη φυτών Ενδημικά είδη φυτών Ενδημικά απειλούμενα είδη πουλιών 9 Ενδημικά απειλούμενα είδη θηλαστικών 11 Ενδημικά απειλούμενα είδη Αμφιβίων 14 Είδη που εξέλειπαν (εξαλείψεις από το 1500). 5 Πυκνότητα Ανθρώπινου πληθυσμού (άνθρωποι / km 2 ) 111 Ζώνη προστατευόμενη ( km 2 ) Ταξινομική ομάδα Βιοποικιλότητα Μεσογειακής Περιοχής Είδη Ενδημικά είδη Φυτά ,0 Ποσοστά Ενδημισμού Θηλαστικά ,1 Πουλιά ,1 Ερπετά ,5 Βιοποικιλότητα Ελλάδας Οικότοποι, Χλωρίδα, Πανίδα Ψάρια του γλυκού νερού ,2 Αμφίβια ,2 12

13 Χλωρίδα Χλωρίδα είναι το σύνολο των φυτικών taxa ( ταξινομικών μονάδων,συνήθως ειδών και υποειδών) που απαντούν σε μια περιοχή. Πρόκειται για ένα κατάλογο των φυτικών taxa χωρίς να λαμβάνεται υπ όψηηαφθονίαήη κυριαρχία τους παρά μόνο η παρουσία τους Βλάστηση Τα φυτικά είδη κάτω από φυσικές συνθήκες δεν εμφανίζονται μόνα τους και δεν σχηματίζουν αμιγείς και τυχαίους φυτοσυνδυασμούς αλλά συγκροτούν καθορισμένες φυτοκοινότητες που στο σύνολό τους αποτελούν την βλάστηση μιας περιοχής. Βλάστηση:Είναι το σύνολο των φυτών που αναπτύσσονται σε μια περιοχή..η έννοια της βλάστησης μπορεί να δοθεί επίσης με τον όρο φυτικός μανδύας ή φυτοκάλυψη. Αντιπροσωπεύεται από το σύνολο των φυτοκοινωνιών ή των φυτικών διαπλάσεων της περιοχής. Βιοποικιλότητα Ελλάδας Υγρότοποι Ελλάδος:400 συνολικής έκτασης στρεμμάτων Οι 11 είναι Διεθνούς σημασίας (Ramsar) Νησίδες: Πλέον των 2000 νησίδων Βλάστηση:Μεσογειακή, ηπειρωτική,αλπική Χλωρίδα περί τα 6500 είδη και υποείδη (20% ενδημικά) Πανίδα Από τους ήδη γνωστούς αριθμούς ειδών μπορούμε να προσεγγίσουμε την τάξη μεγέθους του συνολικού αριθμού ζωικών ειδών που αναμένεται να υπάρχουν στην Ελλάδα, και ο οποίος βρίσκεται μεταξύ των και ειδών. Η πλειοψηφία των ειδών ανήκουν στα έντομα, τα οποία είναι και τα πλέον άγνωστα (Περί τα 2000 ενδημικά) Πανίδα Θηλαστικών 116 είδη από τα 250 της Ευρώπης Πανίδα Αμφιβίων 20. Ερπετών 60. Ορνιθοπανίδα είδη Ψάρια γλυκού νερού 110. Ψάρια θαλάσσης 447 Κύριοι τύποι διαπλάσεων της Ελλάδας Α. Βλάστηση κατά ζώνες ή κλιματικά καθοριζόμενη βλάστηση 13

14 ΖΩΝΕΣ ΒΛΑΣΤΗΣΗΣ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ (Κατά Σπ. Ντάφη) 1.Ευμεσογειακή ζώνη βλάστησης (Quercetalia ilicis) παραλιακή, λοφώδης και υποορεινή περιοχή. 2. Παραμεσογειακή ζώνη βλάστησης (Quercetalia pubescentis) λοφώδης υποορεινή. 3. Ζώνη δασών οξυάς, οξυάς-ελάτης και ορεινών παραμεσόγειων κωνοφόρων (Fagetalia) ορεινήυπαλπική. 4. Ζώνη ψυχρόβιων κωνοφόρων (Vaccinio-Picetalia) ορεινή-υπαλπική. 5. Εξωδασική ζώνη υψηλών οροσειρών (Astragalo- Acantholimonetalia). Χάρτης βλάστησης της Ελλάδας Υψομετρική Διαδοχή της Βλάστησης στα Ελληνικά Βουνά Ανωδασική Βλάστηση 2000m και άνω Δάσος Ορεινών Κωνοφόρων 1500 έω 2000m Δάσος φυλλοβόλων 1000έως 1500m Δάσος Σκληρόφυλλων Αειθαλλών 0 έως 1200m Δάσος Θερμόφιλων Κωνοφόρων 0 έως 600m Τύποι Οικοτόπων Ελλάδος Στο Παράρτημα Ι της Οδηγίας 92/43/ΕΟΚ περιλαμβάνονται 255 φυσικοί τύποι οικοτόπων με εξάπλωση στον ευρωπαϊκό χώρο, 91 από τους οποίους θεωρούνται προτεραιότητας. Στην Ελλάδα απαντούν ( ). τύποι οικοτόπων από τους οποίους θεωρούνται προτεραιότητας

15 Ζώνη Ελιάς Δάσος Χαλεπίου Πεύκης στην Πελοπόννησο Συστάδες με Μακκία Βλάστηση στην Ήπειρο 15

16 Δάσος Οξυάς το καλοκαίρι στη Φλώρινα Δάσος Ελάτης στην Πίνδο Picea abies στην Ελατιά Δράμας Picea abies στην Ελατιά Δράμας 16

17 Nymphaea alba (Καλοδίκι) Β. Αζωνικήήεδαφικά καθοριζόμενη βλάστηση Αμμοθίνες στο Δέλτα του Έβρου Υγρά Λιβάδια 17

18 Χλωρίδα της Ελλάδας Όσο προχωρεί η βοτανική εξερεύνηση της χώρας ο αριθμός των γνωστών φυτικών ειδών για την Ελλάδα γίνεται όλο και μεγαλύτερος. Ο αριθμόςτωνειδώνκαιυποειδών που έχουν καταγραφεί από τους βοτανικούς ανέρχεται σε (Strid & Tan 1992). Αυτός είναι και ο μεγαλύτερος αριθμός ειδών που έχεi αναφερθεί μεταξύ όλων των άλλων ευρωπαϊκών χωρών με παρόμοια ή και ακόμη μεγαλύτερη έκταση (π.χ. Δανία taxa και Μ. Βρετανία taxa). Όμως το σπουδαιότερο στοιχείο, που θα πρέπει να ληφθεί υπόψη, είναι ότι ένας μεγάλος αριθμός αυτών των ειδών θεωρούνται ελληνικά ενδημικά. Σήμερα ο αριθμός των ενδημικών ειδών, που έχει καταγραφεί, ανέρχεται σε taxa αντιπροσωπεύοντας το 20,21% τουσυνόλουτηςελληνικήςχλωρίδαςκαιείναιο μεγαλύτερος αριθμός για οποιαδήποτε χώρα ή περιοχή συγκρίσιμου μεγέθους στην Ευρώπη ή στη Μεσόγειο (π.χ. η ηπειρωτική Ισπανία έχει 501 ενδημικά είδη και το Μαρόκο 536). Narcissus ssp. Τουλίπες αυτοφυείς υπάρχουν στην Πελοπόννησο, Στερεά, την Κρήτη και τα νησιά του Αιγαίου Centaurea niederi 18

19 Paeonia parnassica Φαρμακευτικά Φυτά των φρυγάνων Salvia Hypericum Πανίδα της Ελλάδος Από τους ήδη γνωστούς αριθμούς ειδών μπορούμε να προσεγγίσουμε την τάξη μεγέθους του συνολικού αριθμού ζωικών ειδών που αναμένεται να υπάρχουν στην Ελλάδα, και ο οποίος βρίσκεται μεταξύ των και ειδών. Η πλειοψηφίατωνειδώνανήκουνστα έντομα, ταοποίαείναικαιταπλέονάγνωστα. Η πληρότητα των διαθέσιμων δεδομένων είναι ικανοποιητική μόνο όσον αφορά στα σπονδυλωτά, τα οποία απαριθμούν συνολικά περί τα 1500 taxa (1174 είδη και περίπου 300 επιπλέον υποείδη), και ορισμένες ομάδες ασπονδύλων. Αν και γνωρίζουμε σε βάθος μικρό μόνο μέρος της ελληνικής πανίδας, είμαστεσεθέσηναεκτιμήσουμετον πλούτο των ενδημικών μορφών, ιδιαίτερα όσον αφορά σε ομάδες, όπως τα μη ιπτάμενα σπονδυλωτά και ασπόνδυλα. Ο πλούτος των γνωστών ειδών της ελληνικής πανίδας, ο ενδημισμός, τα προστατευόμενα (%) και τα επιπλέον απειλούμενα (σύμφωνα με τον Λεγάκη1999) Ταξινομική Κατηγορία ΕΙΔΗ ΕΝΔ. ΕΙΔΗ ΠΡΟΣΤ..+ΑΠΕΙΛ ΘΗΛΑΣΤΙΚΑ (71) 8 ΠΤΗΝΑ) (94) 1 ΕΡΠΕΤΑ (98) 1 ΑΜΦΙΒΙΑ (90) 0 ΨΑΡΙΑ θαλάσσια ΨΑΡΙΑ γλυκού νερού 447 8(2) (45) 29 19

20 Είδος: Sus scrofa Το αγριογούρουνο ζει και αναπαράγεται σε όλη την Ευρώπη. Στην Ελλάδα υπήρχε σχεδόν παντού από χιλιάδες χρόνια, ενώ σήμερα συναντάται στη Μακεδονία Ήπειρο, Θράκη,Θεσσαλία, Στερεέ Ελλάδα και στη νήσο Σάμο. Έχει επίσης επανεισαχθεί από τις Κυνηγετικές Οργανώσεις με μεγάλη επιτυχία στην Πελοπόννησο και πολύ πρόσφατα έγινε εισαγωγή του στη νήσο Λέσβο. Είναι είδος δασόβιο. Ζει στα πυκνά θαμνώδη δάση πλατύφυλλων, δρυός, καστανιάς και οξιάς. Συχνά όμως μετακινείται για αναζήτηση τροφής σε ελώδης εκτάσεις, σε γεωργικές καλλιέργειες που συνορεύουν με δάση ήακόμασεμεγάλαυψόμετρατο καλοκαίρι. ΑΓΡΙΜΙ, ΚΡΙ-ΚΡΙ ή ΑΙΓΑΓΡΟΣ Capra aegagrus cretensis, Κρι κρι, αίγαγρος, αγρίμι, Capra aegagrus cretensis, μοναδικό Κρητικό ζώο. Ενδημικό της Κρήτης (εξ' ου και το επώνυμο του cretensis), που κατοικεί κατά προτίμηση στα ορεινά ή τουλάχιστον, κατοικούσε μέχρι τη στιγμή που απειλήθηκε με εξόντωση. Οι παλιοί το ήξεραν μοναχά με την ονομασία αίγαγρος ή συνηθέστερα «αγρίμι»,. ". Μάλιστα στο τόμο "Κρήτη και Μυκηναϊκός Πολιτισμός" ο καθηγητής του Πανεπιστημίου κ. ΣΠ. Μαρινάτος, υπογραμμίζει - μεταξύ άλλων χαρακτηριστικών της Κρητικής ζωής - ότι ο αίγαγρος υπήρξε ανέκαθεν το πλέον χαρακτηριστικό ζώο της Κρήτης από την αρχαιότητα. ΤΟ ΠΛΑΤΟΝΙ ΤΗΣ ΡΟΔΟΥ (Dama dama) Το πλατόνι της Ρόδου, που θεωρείται σύμβολο του νησιού εδώ και πάρα πολλά χρόνια, στολίζει τα δάση του και αποτελεί μέρος της παράδοσής του, είναι ένα από τα λίγα είδη ελαφιών της Ευρώπης που διασώθηκαν μέχρι σήμερα. Δύο αγάλματα ελαφιών, ένα αρσενικό και ένα θηλυκό, τοποθετημένα πάνω σε κίονες, βρίσκονται και στολίζουν τις δύο πλευρές της εισόδου του παλιού λιμανιού της πόλης. Οι δύο παραλλαγές μικρών ελαφιών του γένους Dama (οι οποίες πολλές φορές θεωρούνται από μερικούς συγγραφείς σαν δύο διαφορετικά είδη), βρίσκονται στην περιοχή του Ανατολικού Αιγαίου (Ρόδος) και σταδυτικάπαράλια τηςμικράςασίας(thermessos National Park, Αττάλεια) το Dama dama και στο Ιράν το Dama mesopotamica, ενισχύουν την θεωρία ότι το ελάφι ξεκόπηκε και παρέμεινε στο νησί της Ρόδου όταν τα νερά της Μεσογείου κατέκλυσαν την περιοχή του Αιγαίου και δημιουργήθηκαν τα νησιά. ΠΤΗΝΑ( 422), Προστατευόμενα 396(94) Η ορνιθοπανίδα ένα από τα πιο εντυπωσιακά στοιχεία των υγροτόπων, αποτελεί δείκτη της οικολογικής τους κατάστασης 20

21 Καφέ αρκούδα (Ursus arctos) Για κάποιους πολιτισμούς η αρκούδα είναι σύμβολο αναγέννησης και παρθενογένεσης, γιατί κρύβεται στη φωλιά της στις αρχές του χειμώνα και εμφανίζεται πάλι την άνοιξη μαζί με τα μικρά της. Zούσε κάποτε σε ολόκληρη τη γηραιά ήπειρο. Σήμερα η κατάσταση των πληθυσμών και των βιοτόπων της είναι ιδιαίτερα κρίσιμη σε πανευρωπαϊκό επίπεδο: τους τελευταίους δύο αιώνες η καφέ αρκούδα έχασε το 60% της επικράτειάς της και το 50% του πληθυσμού της. Το πιο εντυπωσιακό θηλαστικό του δάσους απειλείται πλέον με εξαφάνιση. Στις οροσειρές της Πίνδου (Νομός Γρεβενών) και της Ροδόπης έχουν απομείνει περίπου 160 αρκούδες. Ursus arctos Χέλια: Ένα Υγροτοπικό Είδος Από τα 90 είδη ερπετών της Ευρώπης πάνω από τα μισά απαντούν στην Ελλάδα και μεταξύ τους 5 είδη οχιάς με πιο σπάνια την Μicrovipera Schweizeri που ζει στις Δ. Κυκλάδες και κύρια στη Μήλο. Η σπάνια κόκκινη οχιά της Μήλου με τον έντονο κεραμιδί χρωματισμό, ζει κοντά στα νερά ανάμεσα σε πυκνή βλάστηση στις κοίτες των χειμάρρων, στις καλλιέργειες και σπάνια σε ξηρές πετρώδεις περιοχές. Είναιζώοπουκυκλοφορείτημέρα Όταν όμως έχει πολλή ζέστη κυκλοφορεί και τις πολύ πρωινές ή βραδινές ώρες. Τρώει μικρά θηλαστικά, σαύρες και το Σεπτέμβρη αναρριχάται στα δέντρα και συλλαμβάνει πουλιά. Δεν επιτίθεται στον άνθρωπο παρά μόνο αν ενοχληθεί παρατεταμένα και έντονα. Το 90% των ζώων αυτών είναι στη Μήλο και με διάφορες εκτιμήσεις υπολογίζεται ο πληθυσμός τους σε άτομα. Πρωταρχικός σκοπός η προστασία της Βιολογικής ποικιλότητας, αλλά τι είναι και τι μας προσφέρει η βιοποικιλότητα; Βιολογική ή βιοποικιλότητα σημαίνει την ποικιλία της ζωής σε όλες της τις μορφές, από ταεπιμέρους γονίδια έως τα είδη και τα οικοσυστήματα σε μια περιοχήή ακόμηγενικότεραστονπλανήτη. Ηβιοποικιλότητα εξασφαλίζει ότι ο αέρας που αναπνέουμε και το νερό που πίνουμε είναι καθαρά. Βάζει φαγητό στο τραπέζι μας, καύσιμα στα μηχανήματά μας και παρέχει υλικά για είδη ρουχισμού, στέγαση και φάρμακα. Οι βιολογικοί πόροι έχουν καθοριστική σημασία για την ύπαρξή μας, και η απώλεια ή καταστροφή τους θέτει σε κίνδυνο όχι μόνο τη ζωή επιμέρους ειδών, οικοτόπων ή και οικοσυστημάτων, αλλάκαιτηδικήμαςζωή. Σήμερα, η παγκόσμια κλίμακα απώλειας βιοποικιλότητας επιτάσσει συντονισμένη διεθνή δράση κάτι το οποίο αντιμετωπίζει η Συνθήκη των Ηνωμένων Εθνών για τη Βιολογική Ποικιλότητα (CBD) όταν καλεί για "σημαντική μείωση" της απώλειας βιοποικιλότητας. Είναι προφανώς ένα παγκόσμιο θέμα και εύλογα ένα θέμα που παίρνουν πολύ σοβαρά τόσο ο ΟΗΕ όσο και η ΕΕ. 21

22 Σημασία της βιοποικιλότητας Οικονομική αξία της βιοποικιλότητας (1) Εκτιμήσεις των ετήσιων αγορών για μερικά προϊόντα που παράγονται από τους γενετικούς πόρους Προιόντα Ετήσιες πωλήσεις (Δις US$) Low High Φαρμακευτικά είδη Βοτανικά φάρμακα Αγροτικά προιόντα Διακοσμητική δενδροκηποκομία Προστασία συγκομιδών Βιοτεχνολογία (εκτός από την υγεία & τη γεωργία) Προσωπική φροντίδα & καλλυντικά ROUNDED ΣύSA (1999), The TOTAL Commercial Use of Biodiversiy, Earthscan Publications 500 Ltd. Σύνολο 800 Κυριότερα καλλιεργούμενα ή αυτοφυή αρωματικά φυτά της Ελλάδος (Υπ. Εθν. Οικον.-Γεωπον. Παν Αθηνών 2002) Coriandrum sativum (Κόλιανδρο) Καλλιεργούμενο Crocus sativus (Κρόκος, ζαφορά) Καλλιεργούμενο Cuminum cyminum (Κύμινο) Καλλιεργούμενο Foeniculum vulgare (Μάραθο) Καλλιεργούμενο- Αυτοφυές Humulus lupulus (Λυκίσκος) Καλλιεργούμενο- Αυτοφυές Laurus nobilis (Δάφνη του Απόλλωνα) Αυτοφυές Lavandula angustifolia (Λεβάντα) Καλλιεργούμενο Melissa officinalis (Μελισσόχορτο) Καλλιεργούμενο- Αυτοφυές Mentha sp. (Μέντα- δυόσμος) Καλλιεργούμενο- Αυτοφυές Matricaria recutita (Χαμομήλι ) Καλλιεργούμενο- Αυτοφυές Ocimum basilicum (Βασιλικός) Καλλιεργούμενο Origanum dictamus (Δίκταμος) Καλλιεργούμενο- Αυτοφυές Origanum sp. (Ρίγανη) Αυτοφυές Orchis sp. (Σερνικοβότανο, σαλέπι) Αυτοφυές Pimpinella anisum ( Γλυκάνισο) Καλλιεργούμενο Pistacia lentiscus (Σχίνος, μαστίχα) Καλλιεργούμενο- Αυτοφυές Salvia triloba (Φασκόμηλο) Αυτοφυές Sideritis roeseri Boiss & Heldr. (Τσάι του βουνού) Αυτοφυές Thymus capitatus Hoff. &Link. ( (Θυμάρι) Αυτοφυές 22

23 Τα σημαντικότερα εμπορικά διακινούμενα αυτοφυή αρωματικά φυτά στην Ευρώπη και εκτιμήσεις της ακαθάριστης αξίας των πωλήσεων Έτη Valeriana sp. Βαλεριάνα Aesculus hippocastanum Αγριοκαστανιά Hypericum perforatum Βάλσαμο, σπαθόχορτο Crataegus monogyna Κράταιγος Ruscus aculeatus Λαγομηλιά Melilotus indica Μελίλοτος Silybum marianum (γαιδουράγκαθο) Melissa officinalis Μελισσόχορτo 300 Εκατ. δολάρια 8,3 % 250 6, , , , ,8 80 2,2 65 : 1,8 Urtica pilulifera (Τσουκνίδα) Απώλεια βιότοπων Απειλές στη βιοποικιλότητα Εισβολή ξενικών ειδών Υπερεκμετάλλευση Ρύπανση και η αλλαγή κλίματος Vaccinium myrtillus (Μύρτιλλος) Matricaria recutita Χαμομήλι 3610+! 100 ΑΠΕΙΛΕΣ ΓΙΑ ΤΗ ΒΙΟΠΟΙΚΙΛΟΤΗΤΑ ΣΕ ΠΑΓΚΟΣΜΙΟ, ΚΟΙΝΟΤΙΚΟ ΚΑΙ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΟ ΕΠΙΠΕΔΟ Τα κυριότερα άμεσα αίτια απώλειας της βιοποικιλότητας και αλλαγών στις υπηρεσίες των οικοσυστημάτων, κάθε ένα από τα οποία θα έχει σημαντικές επιπτώσεις στη βιοποικιλότητα κατά τον 21ο αιώνα είναι: η αλλαγή των ενδιαιτημάτων και η απώλεια βιοτόπων περιλαμβανομένων των αλλαγών χρήσεων γης (κυρίως λόγω της απόδοσής τους στη γεωργία), των διευθετήσεων των ποταμών και των απολήψεων νερού από αυτούς, της απώλειας των κοραλλιογενών σχηματισμών και της βλάβης στους πυθμένες των θαλασσών από τις τράτες, η κλιματική αλλαγή, και ειδικότερα οι αυξήσεις στη θερμοκρασία, η εισβολή των χωροκατακτητικών ξενικών ειδών η οποία έχει αυξηθεί από τις αυξημένες μετακινήσεις λόγω εμπορίου και ταξιδιών, περιλαμβανομένου και του τουρισμού, η υπερεκμετάλλευση των ειδών και κυρίως η υπεραλίευση. ηρύπανσηαπό διάφορα απόβλητα από ανθρώπινες δραστηριότητες, περιλαμβανομένης της ναυσιπλοϊας και των διαφόρων ατυχημάτων. ΚαιτικάνειηΕΕαπότηνπλευράτηςγιατην αναστολή της απώλειας; Η Σύμβαση για τη βιοποικιλότητα υπογράφηκε στο Ρίο το Σήμερα, η Συνθήκη έχει περί τους 200 'Συμβαλλόμενους και την ΕΕ, η οποία υπέγραψε τη Συνθήκη το 1993, και όλα τα Κράτη Μέλη ως επιμέρους συμβαλλόμενους. ΗΕΕπαίζειηγετικόρόλο, βοηθώντας τον κόσμο να επιτύχει τους πολλούς στόχους της Συνθήκης. Το 1998 συνέταξε την στρατηγική της για τη βιοποικιλότητα, η οποία κορυφώνεται με τέσσερα σχέδια δράσης: ένα για τη διατήρηση των φυσικών πόρων, καιταυπόλοιπαγιατηγεωργία, την αλιεία και την οικονομική και αναπτυξιακή συνεργασία. Η φύση και η βιοποικιλότητα' αποτελούν μία από τις τέσσερις προτεραιότητες του Έκτου Προγράμματος Δράσης της ΕΕ για το Περιβάλλον ( ), μαζί με τις κλιματικές αλλαγές, τη διαχείριση πόρων και αποβλήτων, και το περιβάλλον και υγεία. 23

24 ΗΣύμβασηCITES Η Σύμβαση για το διεθνές Εμπόριο των Ειδών της Άγριας Πανίδας και Χλωρίδας που Κινδυνεύουν με Εξαφάνιση (CITES) συμφωνήθηκε στις 3 Μαρτίου Τέθηκε σε ισχύ μετά την επικύρωση από 10 Κράτη, στις 1 Ιουλίου Έκτοτε, ο αριθμός των χωρών που έχουν επικυρώσει, εγκρίνει, αποδεχτεί ή προσχωρήσει στη Σύμβαση συνέχισε να αυξάνεται. Με 178 Μέρη, η CITES θεωρείται ευρέως ως ένα από ταπιο σημαντικά διεθνή εργαλεία διατήρησης. Αδυναμία ελέγχου του εμπορίου άγριας πανίδας και χλωρίδας Η Ευοωπαϊκή Ένωση είναι μία από τις μεγαλύτερες αγορές ειδών τηςάγριαςφύσης. Μεταξύ του 1988 και του 2000 εισήγαγε τους περισσότερους από οπουδήποτε αλλού ζωντανούς παπαγάλους, το εμπόριο των οποίων είναι παράνομο. Ήταν πρώτη στην εισαγωγή δερμάτων από κροκόδειλους, και δεύτερη στην αγορά ζωντανών πρωτευόντων, χαμαιλεόντων και δερμάτων από αιλουροειδή. Η Ευρωπαϊκή Ένωση δεν έχει καταφέρει να ελέγχει τις επιπτώσεις του εμπορίου στα απειλούμενα ζώα και τα φυτά. λέει ο Gordon Zeferd υπεύθυνος του WWF για την εφαρμογή διεθνών συνθηκών για το περιβάλλον. «Είναι ειρωνικό», προσθέτει, «ότι οι Ευρωπαίοι ξοδεύουν πολύ χρόνο και χρήματα για να ληφθούν μέτρα προστασίας του περιβάλλοντος στην Αφρική, την Ασία και τη Νότια Αμερική ενώ υπονομεύουν αυτές τις προσπάθειες άμεσα με το να μην εφαρμόζουν τους ευρωπαϊκούς νόμους για την προστασία του περιβάλλοντος». Η βιοποικιλότητα δεν αποτελεί μια πολυτέλεια αλλά μια αναγκαία προϋπόθεση για ζωή. Βιοποικιλότητα Προστασία: Αρχές της Deep Ecology Στην Ευρώπη, η τάση εξαφάνισης ειδών είναι ιδιαίτερα ανησυχητική. Για παράδειγμα θεωρούνται απειλούμενα το 45% των ειδών θηλαστικών, το 15% των πουλιών και 45% των πεταλούδων και ερπετών. Στην Παγκόσμια Σύνοδο Κορυφής για την Αειφόρο Ανάπτυξη το 2002, οι ηγέτες των κρατών είχαν δεσμευθεί να αναλάβουν επιπλέον δράσεις προκειμένου να μειώσουν το ποσοστό απώλειας της βιοποικιλοτητας έως το Η συμφωνία για τα πρώτα βήματα προς την ίδρυση ενός παγκοσμίου δικτύου προστατευόμενων περιοχών άγριας ζωής, στην ξηρά και τη θάλασσα, ήταν η σημαντικότερη έκβαση της 7ης Διάσκεψης των Συμβαλλόμενων Μερών στη Σύμβαση για τη Βιολογική Ποικιλότητα, που διεξήχθη στη Μαλαισία, τον Φεβρουάριο του

25 Βιοποικιλότητα και Προστασία Ησωτηρία..της φύσης, είναι πολύ μεγάλο πράγμα!! Προς το παρόν και σε παγκόσμια κλίμακα, μόνο το 10% των περιοχών με υψηλή βιοποικιλότητα και το 1% των ωκεανών προστατεύονται και μάλιστα όχι ικανοποιητικά. Έτσι, η επιλογή ευδιάκριτων κριτηρίων για τον καθορισμό και τη διαχείριση των φυσικών περιοχών είναι αναγκαία. Ηθική βάση για την προστασία της Βιοποικιλότητας Αρχές της Deep Ecology 1. Ο κόσμος είναι ένα αλληλοεξαρτώμενο σύνολο, δημιουργημένο από φυσικές και ανθρώπινες κοινότητες. Η καλή κατάσταση και υγεία οποιουδήποτε μέρους εξαρτάται από την καλή κατάσταση και υγεία των άλλων μερών. 2. Η ανθρωπότητα είναι μέρος της φύσης και οι άνθρωποι υπόκεινται στους ίδιους αμετάβλητους οικολογικούς νόμους όπως όλα τα άλλα είδη του πλανήτη. 3. Κάθε ζωή εξαρτάται από την αδιατάρακτη λειτουργία των φυσικών συστημάτων τα οποία εξασφαλίζουν ενέργεια και θρεπτικά συστατικά. 4. Οανθρώπινοςπολιτισμόςθαπρέπειναδομηθείσεέναβαθύ συμβιβασμό για τη φύση, σε μία γνώση ότι είμαστε ένα μ' αυτή και μιααναγνώρισηότιοιανθρώπινεςυποθέσειςθαπρέπειναβρίσκονται σε αρμονία και ισορροπία με τη, φύση 5. Τα οικολογικά όρια μέσα στα οποία θα πρέπει να εργαστούμε, μας δίνουν την κατεύθυνση και μας καθοδηγούν ως προς το πώς οι ανθρώπινες ενέργειες μπορούν να διατηρήσουν την περιβαλλοντική ισορροπία και ποικιλότητα. 6. Όλαταείδηέχουνέναέμφυτοδικαίωμαναυπάρξουν. 7 Η ευημερία των μελλοντικών γενεών είναι μια κοινωνική υπευθυνότητα της παρούσης γενεάς. Εντούτοις, ηπαρούσαγενιάθα πρέπει να περιορίσει την κατανάλωση^ των μη ανανεώσιμων πηγών στο επίπεδο που είναι αναγκαίο, γιαναεκπληρώσειτιςβασικές ανάγκες. 8. Όλοι θα πρέπει να αυξήσουμε την υπευθυνότητα μας για τη βελτίωσητηςδικήςμαςζωήςκαιτηςζωήςστηγη. Όλοι θα πρέπει να έχουμε πλήρη πρόσβαση στις εκπαιδευτικές ευκαιρίες, πολιτική απελευθέρωση και. αειφορία των φυσικών πόρων. 9. θα πρέπει να ενθαρρυνθεί η ποικιλότητα στις_ηθικές και πολιτιστικές μας απόψεις γιατηφύσηκαιτηνανθρώπινηζωή, με την προώθηση σχέσεων που σέβονται και αυξάνουν την ποικιλότητα της ζωής, ανεξάρτητα από την πολιτική, οικονομικήήθρησκευτική ιδεολογία της κοινωνίας «Κιβωτός του Νώε» των φυτών στη Νορβηγία Η κυβέρνηση της Νορβηγίας παρουσίασε το αρχιτεκτονικό σχέδιο για μια υπόγεια «Κιβωτό του Νώε», όπου θα φυλάσσονται σπόροι από όλες τις ποικιλίες καλλιεργούμενων φυτών, ως παρακαταθήκη για την περίπτωση παγκόσμιας καταστροφής. Δείγματα από τις τρία εκατομμύρια ποικιλίες φυτών θα αποθηκευτούν μέσα σε δύο θαλάμους από τσιμέντο, στην άκρη μιας σήραγγας 120 μέτρων που θα ανοιχτεί στην πλαγιά ενός παγωμένου βουνού. Συνολικά 1,5 δισ. σπόροι θα τοποθετηθούν μέσα σε υδατοστεγείς φακέλους από πολυαιθυλένιο και θα αποθηκευτούν σε θερμοκρασία -18 βαθμούς Κελσίου, ώστε να παραμείνουν βιώσιμοι έως και χιλιάδες χρόνια. Οι σπόροι θα μείνουν ασφαλείς ακόμα και από έναν παγκόσμιο πυρηνικό πόλεμο. Υπόψηελήφθησανκαιοιεπιπτώσειςτης κλιματικής αλλαγής, καθώςηκιβωτόςβρίσκεταισευψόμετρο 130 μέτρων και θα παραμείνει πάνω από τη στάθμη της θάλασσας ακόμα και αν λιώσουν οι πάγοι της Γροιλανδίας και της Ανταρκτικής. 25

26 Παρουσιάστηκαν τα σχέδια για την «Κιβωτό του Νώε» των φυτών (2006) Πρόκειται για ένα τούνελ 120 μέτρων από ενισχυμένο τσιμέντο, σκαμμένο στη πλαγιά του βουνού, 130 μέτρα ψηλά από τη θάλασσα, που καταλήγει σε τρεις μεγάλους θαλάμους. Ο κάθε ένας έχει εμβαδόν περίπου κυβικά μέτρα με διαστάσεις 25x10 μέτρα και 6 ύψος, έχει δε τη δυνατότητα για αποθήκευση 4,5 εκατομμύρια δειγμάτων σπόρου από όλο τον κόσμο Σταμέσατου2007 άρχισαν οι εργασίες και στις 26/2/2008 έγιναν τα εγκαίνια και οι πρώτες τοποθετήσεις σπερμάτων Σταεγκαίνιατωνεγκαταστάσεωνοπρωθυπουργόςτης Νορβηγίας Γιενς Στόλτενμπεργκ δήλωσε ότι "Είναι η ασφαλιστική μας δικλείδα. Είναι η Κιβωτός του Νώε που θα διασφαλίσει τη βιολογική ποικιλότητα για τις επερχόμενες γενιές". Σταεγκαίνιαμεταξύτωνδεκάδωνπροσκεκλημένων, ήταν ο πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ζοζέ Μπαρόζο και η βραβευμένη με το Νόμπελ Ειρήνης Ουανγκάρι Ματάι από την Κένυα Η εγκατάσταση υψίστης ασφαλείας κατασκευάστηκε στη πλαγιά ενός βουνού του έρημου νησιού Σπίτσμπέργκεν, στο βορειότατο και απομονωμένο αρχιπέλαγος του Σβάλμπαρντ, περίπου χλμ από τον Βόρειο Πόλο. Η τρέχουσα θερμοκρασία στους υπόγειους θαλάμους είναι -4 βαθμοί Κελσίου, έτσι έχουν τοποθετηθεί ισχυρά συστήματα κλιματισμού για να κρατούν την θερμοκρασία στους -18 βαθμούς Κελσίου, θερμοκρασία ιδανική σύμφωνα με τους εμπειρογνώμονες, στην οποία οι σπόροι μπορούν να διατηρηθούν έως και πάνω από μια χιλιετία. 26