Αιολικό Σύστημα Παραγωγής Ηλεκτρικής Ενέργειας (ΑΣΠΗΕ) ισχύος 706 MW στις νήσους Χίος-Λέσβος-Λήμνος από την εταιρεία ROKAS RENEWABLES - ΑΙΓΑΙΑ ΖΕΥΞΗ

Transcript

1 «Αιολικό Σύστημα Παραγωγής Ηλεκτρικής Ενέργειας (ΑΣΠΗΕ) ισχύος 706 MW στις νήσους Χίος-Λέσβος-Λήμνος από την εταιρεία ROKAS RENEWABLES - ΑΙΓΑΙΑ ΖΕΥΞΗ». Παρατηρήσεις της ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΕΤΑΙΡΕΙΑΣ επί της Μελέτης Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (ΜΠΕ) του έργου. Εκτός από κάποια γενικά σχόλια οι παρατηρήσεις μας εστιάζουν κυρίως σε θέματα Τοπίου και Αρχιτεκτονικής Κληρονομιάς: Γενικά Σχόλια Η διαδικασία που ακολουθήθηκε ακόμη και κατά την επαναληπτική διαδικασία διαβούλευσης δεν ήταν σύννομη τα χρονικά περιθώρια γνωμοδοτήσεων ήταν μικρότερα από αυτά που προβλέπει ο νόμος. Δίδονται μόνο 30 ημέρες (από έως ). Ο μελετητής δεν παρουσιάζει επαρκής και εμπεριστατωμένες εναλλακτικές λύσεις, δηλαδή: - Η εναλλακτική λύση Ε2, η οποία διαφοροποιείται από την προτεινόμενη λύση Ε1 ως προς την τοποθεσία εγκατάστασης των Α/Π δεν αποσκοπεί στην μείωση του % χωροθετησης εντός ΖΕΠ κλπ, απλά αντί να χωροθετούνται τα αιολικά πάρκα (Α/Π) σε 3 νησιά χωροθετούνται σε 2 (και στους πιθανούς συνδυασμούς το 1 από τα 2 είναι πάντοτε η Λέσβος) άρα ουσιαστικά δεν παρουσιάζεται εναλλακτική που να έχει λάβει υπόψη τις προστατευόμενες περιοχές και να προσπαθεί να τις αποφύγει. - Ο μελετητής αναφέρει πως πέραν των εναλλακτικών Ε0 Ε4 εξετάστηκαν και άλλες ομάδες λύσεων, όπως η εγκατάσταση συγκροτήματος Α/Π στα τρία νησιά με μικρότερη συνολική δυναμικότητα (350 MW), η λύση αυτή λέει «με μειωμένη δηλαδή ισχύ, απορρίπτεται για περιβαλλοντικούς λόγους» ενώ μόλις έχει αναφέρει πως «είναι προφανές ότι το εν λόγω σενάριο δεν εκπληρώνει τους σκοπούς του φορέα του έργου, ενώ ταυτόχρονα δεν επιτυγχάνονται και οι άμεσες και έμμεσες επιθυμητές περιβαλλοντικές επιπτώσεις στην άμεση και ευρύτερη περιοχή (αλλά και στο παγκόσμιο περιβάλλον), οι οποίες συνεπάγονται από την λειτουργία του προτεινόμενου έργου» και «Επιπλέον, η μείωση της παραγόμενης ενέργειας στο ήμισυ σε σχέση με το προτεινόμενο έργο, με τον ανάλογο περιορισμό και της οικονομικής απόδοσής του, καθιστά το έργο στο σύνολο του (μαζί με την υποθαλάσσια διασύνδεση) πρακτικά μη βιώσιμο και κατ επέκταση μη πραγματοποιήσιμο.» (κεφ.4, σελ.12). Προφανώς το τι θεωρεί περιβαλλοντικά βιώσιμο και ωφέλιμο ο μελετητής είναι ιδιαίτερα αμφιλεγόμενο... Τοπίο 1) Δεν πραγματοποιείται καταγραφή, ανάλυση και αξιολόγηση του τοπίου, που θα ήταν η ορθή πρακτική. Τριπόδων 28, Αθήνα, Τηλ: , , Fax sfyp@ellinikietairia.gr,

2 2) Η μελέτη αποκατάστασης τοπίου (α) αναφέρεται μόνο σε αποκατάσταση της βλάστησης και όχι του ανάγλυφου, που είναι το κυρίαρχο στοιχείο του τοπίου. 3) Το Χωροταξικό για τις ΑΠΕ (ΦΕΚ 2464 β 2008) απαιτεί αποκατάσταση του χώρου στην κατά το δυνατόν αρχική κατάσταση με την παύση λειτουργίας της εγκατάστασης. Δεν υπάρχει καμία σχετική πρόβλεψη στην ΜΠΕ. 4) Οι Υ/Σ και Σταθμοί Μετατροπής καλό είναι να είναι υπενδεδυμένοι από τοπική πέτρα / βαμμένοι σε χρώματα παραλλαγής / φυτεμένοι περιμετρικά με ψηλή τοπική βλάστηση και ανάμειξη ειδών για να φαίνονται κατά το δυνατόν λιγότερο. Αναφέρεται γενικώς στα επανορθωτικά μέτρα, αλλά δεν καταγράφονται συγκεκριμένες και δεσμευτικές προτάσεις. Ο Μελετητής αναφέρει απλώς ότι οι οικίσκοι θα «ακολουθούν κατά το δυνατόν την αρχιτεκτονική των κτιρίων της ευρύτερης περιοχής», αλλά η απόκρυψη είναι καλύτερη τακτική. [Η αισθητική όχληση θα περιοριστεί εάν τα νέα κτίρια δεν είναι λευκά αλλά από ανεπίχριστη λιθοδομή από τοπική πετρά, η έστω στα χρώματα υπόβαθρου του τοπίου]. 5) Στην Λέσβο, οι Α/Γ είναι αρκετά ορατές από το Απολιθωμένο Δάσος και την Μονή Υψηλού. Εκτός ζωνών προστασίας μεν, αρκετά ορατές δε. 6) Η Φωτορεαλιστική Απεικόνιση δεν περιλαμβάνει: την οδοποιία και τα πλατώματα εγκατάστασης, που θα είναι η κυρία επέμβαση στο τοπίο τους υποσταθμούς ανύψωσης τάσης, ιδιαίτερα σε νυχτερινή απεικόνιση (σχετική εμπειρία από Δίδυμα Αργολίδος όπου ο σταθμός είναι σαν κατάφωτο στρατόπεδο μέσα στη νύχτα) Στις φωτορεαλιστικές απεικονίσεις της Χίου παρουσιάζονται οι Α/Γ, αλλά όχι το οδικό δίκτυο και οι πλατείες που διαμορφώνονται για αυτές, που συνήθως αποτελούν πολύ εμφανή στοιχεία στο τοπίο. Πιθανολογείται ότι οι φωτορεαλιστικές απεικονίσεις έχουν γίνει με ευρύ οπτικό πεδίο, που σημαίνει ότι οι Α/Γ φαίνονται μικρότερες από ότι θα φαίνονται πραγματικά από κάθε θέση. Αρχιτεκτονική Κληρονομιά Οι παρατηρήσεις σχετικά με τις επιπτώσεις στην αρχιτεκτονική κληρονομιά της Χίου από την εγκατάσταση των αιολικών πάρκων παρουσιάζονται αναλυτικά στο Παράρτημα Ι. 2

3 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ Ι: ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ ΣΧΕΤΙΚΑ ΜΕ ΤΙΣ ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ ΣΤΗΝ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗ ΚΛΗΡΟΝΟΜΙΑ ΤΗΣ ΧΙΟΥ ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΗ 7 ΑΙΟΛΙΚΩΝ ΠΑΡΚΩΝ ΑΠΟ ΤΗ ROKAS RENEWABLES ΠΟΥ ΣΥΓΚΡΟΤΟΥΝΤΑΙ ΑΠΟ 75 Α/Γ ΜΕ ΠΑΡΑΓΟΜΕΝΗ ΙΣΧΥ ΣΤΑ 150 ΜW. Στη Χίο εντοπίζονται οι περισσότεροι κηρυγμένοι παραδοσιακοί οικισμοί της περιφέρειας σύνολο 27 οι οποίοι καθορίζονται και προστατεύονται από τα αντίστοιχα ΦΕΚ 189, 2/3/88 και 33, 10/1/92. Εναρμονισμένοι με το φυσικό περιβάλλον του νησιού, διαμορφώνουν μια μοναδική αρχιτεκτονική φυσιογνωμία η οποία έκανε το νησί μια εντελώς ξεχωριστή περίπτωση στο Αιγαίο στην οποία συνυπάρχουν αρμονικά βυζαντινά, δυτικά, και ανατολίτικα αρχιτεκτονικά στοιχεία. Επίσης ένα από τα λαμπρότερα μνημεία της βυζαντινής αρχιτεκτονικής είναι η Νέα Μονή (χαρακτηρισμένη από την UNESCO ως Μνημείο της Παγκόσμιας Πολιτιστικής Κληρονομιάς) Η Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (ΜΠΕ) αναφέρει ότι είναι συμβατή όσον αφορά τις κατευθύνσεις και τα ποσοτικοποιημένα κριτήρια της ομάδας Γ (αποστάσεις από περιοχές και στοιχεία πολιτιστικής κληρονομιάς) και της ομάδας Δ (αποστάσεις από οικιστικές δραστηριότητες) που θέτει η ΚΥΑ (ΦΕΚ 2464Β/ ) όπου ορίζεται η ελάχιστη απόσταση εγκατάστασης από την ασύμβατη χρήση. Σημειώνεται σύμφωνα με τις προδιαγραφές της μελέτης, ότι το κριτήριο για παραδοσιακούς οικισμούς (1500μ. από το όριο του οικισμού) και για οικισμούς με πληθυσμό <2000 κατοίκων που χαρακτηρίζονται ως δυναμικοί, τουριστικοί η αξιόλογοι κατά την έννοια του άρθρου 2 του π.δ. 24.4/3-5-85, (1000μ. από το όριο του οικισμού) εφαρμόζεται μερικώς αλλά στην πράξη γίνεται πλήρης έλεγχος του. Δεν αρκεί όμως μόνο να τηρούνται σε όλες τις ανεμογεννήτριες τα κριτήρια συμβατότητας. Η εγκατάσταση 65 Α/Γ σε 6 αιολικά πάρκα (Α/Π) στο Αίπος και 10 Α/Γ στο Α/Π του Όρους Αμανή αποτελεί ένα έργο μεγάλης κλίμακας για τη Χίο το οποίο θα είναι ορατό τμηματικά (λόγω μεγέθους Α/Γ και υψομέτρου εγκατάστασής τους) τουλάχιστον από 24 οικισμούς μεταξύ των οποίων οι 12 κηρυγμένοι παραδοσιακοί και από 4 κηρυγμένους αρχαιολογικούς χώρους (Ρημόκαστρο, Δελφίνι, Αγ. Γάλας, Ανάβατος) όπως δείχνουν οι φωτορεαλιστικές απεικονίσεις 48 λήψεων σε 39 ενδεικτικά σημεία κυκλικά του έργου. Μέσω της φωτορεαλιστικής προσομοίωσης της θέασης των περιοχών που έχουν οπτική επαφή παρατηρούνται τα εξής: 3

4 H ουσιαστική οπτική εντύπωση υπάρχει μόνο στις περιοχές οι οποίες απέχουν απόσταση μικρότερη των 5 χλμ καθώς από περιοχές που απέχουν απόσταση μεγαλύτερη των 5χλμ το σχετικό είδωλο της Α/Γ φαίνεται πολύ μικρό ως προς το συνολικό οπτικό πεδίο. Σε ακτίνα μικρότερη των 3 χλμ από την πλησιέστερη Α/Γ βρίσκονται 8 οικισμοί μεταξύ των οποίων 2 κηρυγμένοι παραδοσιακοί (Αγ. Γαλας, Ανάβατος) οι οποίοι και θα εξεταστούν ξεχωριστά. 1. Ο γραφικός οικισμός Πιτυός είναι ο πλησιέστερος του νοτίου συμπλέγματος Α/Π και ανάλογα με τη θέση του παρατηρητή εντός του, είναι ορατές έως 10 Α/Γ, με ελάχιστη απόσταση τα 2χλμ. Οι πέτρινοι ανεμόμυλοι στην είσοδο του χωριού έρχονται σε αντίστιξη με τις σύγχρονες Α/Γ. Η αρχιτεκτονική κληρονομιά του οικισμού είναι ο πέτρινος μεσαιωνικός Πύργος που έχει διατηρηθεί και δεσπόζει πάνω από τα σπίτια του οικισμού. Δεν υπάρχουν στοιχεία για τη συσχέτιση του Πύργου με τις Α/Γ. Απαιτείται πρόσθετη φωτορεαλιστική απεικόνιση στην προσέγγιση με τον Πύργο που αποτελεί το αξιοθέατο, η οποία θα δείχνει εάν υπάρχουν ορατές Α/Γ και πόσο περιορισμένη είναι η θέασή τους ώστε το αισθητικό αποτέλεσμα να είναι αποδεκτό. 2. Ο κηρυγμένος παραδοσιακός οικισμός του Αγ. Γάλακτος και ο αρχαιολογικός χώρος είναι ο πιο σημαντικός του Βορείου Τμήματος λόγω της ύπαρξης του Μέγα Σπηλαίου και των βυζαντινών εκκλησιών του 11 ου αιώνα του Αγίου Θαλλέλαιου και 13 ου αιώνα της Παναγίας Αγιογαλούσαινας. Όπως φαίνεται στην φωτορεαλιστική απεικόνιση Νο 26 οι περισσότερες Α/Γ του Α/Π Όρους Αμανή είναι ορατές και διατάσσονται στην κορυφογραμμή απέναντι του οικισμού, η πλησιέστερη στα 2 χλμ. Ο δρόμος παρεμβάλλεται μεταξύ οικισμού σπηλαίου - μνημείων και Α/Π και κατά συνέπεια είναι αδύνατη η ταυτόχρονη θέασή τους από τον επισκέπτη κατά την πρόσβαση και πορεία του. Ναι μεν δε διαταράσσεται η αρμονία και η αισθητική της άρρηκτης σύνδεσης του φυσικού περιβάλλοντος με την πολιτιστική κληρονομιά, αλλά ο οικισμός εσωτερικά επηρεάζεται από τη θέα των Α/Γ και είναι προτιμότερη η απομάκρυνσή τους σε μεγαλύτερη απόσταση λόγω της μη συμβατής οπτικής τους εικόνας, σε σχέση με την κλίμακα του οικισμού. 4

5 3. Ο κηρυγμένος αρχαιολογικός χώρος του Ρημόκαστρου (Ζώνη Β) και ο Αγ. Φλωριανός είναι εκείνοι που εκτείθονται περισσότερο στη θέαση των Α/Γ. Δεδομένου ότι έχουν προταθεί για κήρυξη και άλλοι αρχαιολογικοί χώροι στην περιοχή πλησίον (ως έγγραφο της Κ ΕΠΚΑ 5521 π.ε/ ) του νοτίου συμπλέγματος αιολικών πάρκων, η ΜΠΕ θα πρέπει να τους συμπεριλάβει. Επίσης απουσιάζει και μια φωτορεαλιστική απεικόνιση των βάσεων εγκατάστασης των Α/Γ και της τελικής διαμόρφωσης του εδάφους με τις αντίστοιχες φωτορεαλιστικές απεικονήσεις για πληρέστερη τεκμηρίωση. 4. Ο Ανάβατος αποτελεί το μοναδικό παράδειγμα αναλλοίωτου μεσαιωνικού οικισμού στη Χίο και συντίθεται σε αδιάσπαστη ιστορική, αισθητική και πολιτιστική ενότητα με την ευρύτερη ορεινή περιοχή. Ο οικισμός αποτελεί τυπικό δείγμα μεσαιωνικής οχύρωσης, πολεοδομίας και αρχιτεκτονικής. Κυριαρχεί ως πόλος έλξης για τον τουρισμό και την έρευνα. Σύμφωνα με την ΜΠΕ «από τον αρχαιολογικό χώρο του Αναβάτου δεν είναι ορατή καμιά Α/Γ. Να σημειωθεί πως στον Ανάβατο, είναι ορατές 15 περίπου Α/Γ μόνο στην κορυφή βόρεια αυτής (φωτογραφίες 36 και 37, οι οποίες τραβηγμένες από το σημείο με συντεταγμένες χ= και ψ= το οποίο βρίσκεται στο εξωτερικό όριο της Ζώνης Β του θεσμοθετημένου αρχαιολογικού χώρου).>» Έπειτα από παρατήρηση σε διαφορετικές θέσεις επάνω στο τελικό επίπεδο του μεσαιωνικού οικισμού προκύπτει ότι το Α/Π Κέραμος Σπηλακιά θα είναι ορατό όπως προβάλλεται στη φωτορεαλιστική απεικόνιση και αντιπαραβάλλεται με την φωτογραφία των μεσαιωνικών κτισμάτων. (βλ. εικόνα 1).Το αισθητικό αποτέλεσμα δεν είναι αποδεκτό καθώς διαταράσσεται η ηρεμία του παρθένου τοπίου και η θέα των μεσαιωνικών κτισμάτων με φόντο τις Α/Γ δημιουργεί σύγχυση στο μάτι. 5

6 Εικόνα 1. Τα στοιχεία της ΜΠΕ δεν είναι επαρκή για αυτόν τον τόσο σημαντικό χώρο, απουσιάζουν φωτορεαλιστικές απεικονίσεις από το υψόμετρο του μεσαιωνικού οικισμού που να δείχνουν τον ακριβή αριθμό ορατών Α/Γ καθώς και τα μεγέθη των ειδώλων τους. Βάσει των υπάρχοντων στοιχείων προτείνεται η απομάκρυνση ή διαφορετική διάταξη των Α/Γ του συγκεκριμένου Α/Π. Επισημαίνονται λοιπόν τα εξής: Η ΜΠΕ οφείλει να προβλέψει και να συμπεριλάβει τους αρχαιολογικούς χώρους που έχουν προταθεί για κήρυξη και γειτνιάζουν με τα Α/Π (έγγραφο της Κ ΕΠΚΑ 5521 π.ε/ ). Η ΜΠΕ είναι ελλιπής και απαιτείται περαιτέρω διερεύνηση και φωτορεαλιστική προσομοίωση: α) της θέασης των Α/Γ στη θέση του μεσαιωνικού πύργου του Πιτυός, β) τις βάσεις των Α/Γ και το διαμορφωμένο έδαφος στις αντίστοιχες φωτογραφίες του Ρημόκαστρου και Αγ. Φλωριανού. 6

7 γ) επάνω στο ύψωμα του μεσαιωνικού οικισμού Ανάβατου. Προτείνεται η απομάκρυνση ή αλλαγή διάταξης των Α/Γ του Α/Π Όρους Αμανή από τον παραδοσιακό οικισμό του Αγ. Γάλακτος λόγω κοντινής απόστασης. Με βάσει τα υπάρχοντα δεδομένα εκφράζεται η αντίρρηση στην εγκατάσταση του Α/Π Κέραμος Σπηλακιά η θέα του οποίου από τον μεσαιωνικό οικισμό Ανάβατος είναι ασύμβατη και παρεμβαίνει στην οπτική εντύπωση του οικισμού και την αισθητική ποιότητα των αρχιτεκτονικών και πολεοδομικών χαρακτηριστικών που το συνθέτουν. Συνιστάται η κατά το δυνατόν μείωση των γεωμετρικών μεγεθών των Α/Γ και των συνοδών έργων. 7