ΠΡΟΜΗΘΕΙΕ ΚΑΙ ΕΥΟΔΙΑΣΙΚΗ ΑΛΤΙΔΑ Ψ ΖΗΣΗΜΑ ΜΑΝΑΣΖΜΕΝΣ ΝΟΟΚΟΜΕΙΨΝ

Transcript

1 Προμήθειεσ και Εφοδιαςτική Αλυςίδα Νοςοκομείων ΠΡΟΜΗΘΕΙΕ ΚΑΙ ΕΥΟΔΙΑΣΙΚΗ ΑΛΤΙΔΑ Ψ ΖΗΣΗΜΑ ΜΑΝΑΣΖΜΕΝΣ ΝΟΟΚΟΜΕΙΨΝ Φρόςτοσ Μπουρςανύδησ, Τπεϑθυνοσ πουδών & Έρευνασ ΕΔΔ 1. ΔΗΜΟΙΑ ΤΖΗΣΗΗ ΚΑΙ ΣΟΠΟΘΕΣΗΗ ΣΟΤ ΠΡΟΒΛΗΜΑΣΟ «Σα προβλόματα δεν μπορούν ποτϋ να λυθούν, όταν αντιμετωπύζονται με τον ύδιο τρόπο ςκϋψησ με τον οπούο ϋχουν προκύψει» Albert Einstein Η ελληνικό δημϐςια ςυζότηςη γϑρω απϐ την πολιτικό υγεύασ και τη λειτουργύα του Εθνικοϑ υςτόματοσ υγεύασ ϋχει την ςφραγύδα «των αρνητικών ςεναρύων». Πρϊγματι ςτον επύκαιρο δημϐςιο διϊλογο και ςτο πλαύςιο του ρυθμοϑ τησ απαιςιϐδοξησ νϐτασ που «χορεϑει» η χώρα μασ αυτϐν τον δϑςκολο καιρϐ τησ απϑθμενησ οικονομικόσ κρύςησ, δε λεύπουν οι καταδεικτικοϑ χαρακτόρα επιςημϊνςεισ και οι αξιολογικϊ φορτιςμϋνεσ περιγραφϋσ για ελλεύψεισ, αδυναμύεσ και προβλόματα του Εθνικοϑ υςτόματοσ Τγεύασ με ιδιαύτερη ϋμφαςη ςτην ανϊδειξη του ςυςτόματοσ προμηθειών ωσ ϋνα μεύζονοσ ςημαςύασ ζότημα λειτουργύασ των Δημοςύων Νοςοκομεύων. υχνϊ δε, μεμονωμϋνα αρνητικϊ χαρακτηριςτικϊ και ςτοιχεύα δυςλειτουργύασ γενικεϑονται με ϋναν μεθοδολογικϊ μη αποδεκτϐ τρϐπο και λανθαςμϋνεσ ατομικϋσ ςυμπεριφορϋσ και πρϊξεισ, ςτυλιζϊρονται μϊλιςτα ωσ ςτοιχεύα ηθικόσ κρύςησ τησ κοινωνύασ. Απϋναντι ς αυτόν την ςτϊςη τησ καταδεικτικόσ πολιτικόσ ό «πολιτικόσ του υπερυψωμϋνου δεύκτη» προβϊλλεται ϋνα διαμετρικϊ αντύθετο επιχειρηματολογικϐ προφύλ και μύα ςτϊςη απολογητικόσ πολιτικόσ επανϊληψησ του ςτερεϐτυπου «..το θεςμικϐ πλαύςιο του ΕΤ όταν/εύναι καλϐ, αρκεύ να εφαρμοςθεύ πλόρωσ και ςωςτϊ...». Κοινϐ χαρακτηριςτικϐ και των δϑο αυτών ςτϊςεων και προςεγγύςεων αποτελεύ η χρόςη απλουςτευτικών περιγραφικών και ερμηνευτικών ςχημϊτων και προτϑπων, η απουςύα μύασ λογικϊ ςυνεκτικόσ και θεωρητικϊ θεμελιωμϋνησ επιχειρηματολογύασ και, κατϊ ςυνϋπεια, η ςυχνό μεθοδολογικό ςϑγχυςη μεταξϑ του επιπϋδου θεωρητικόσ προςϋγγιςησ και ανϊλυςησ και του επιπϋδου των εμπειρικών διαπιςτώςεων και τεκμηριώςεων. Γενικϊ η ψυχοπαθολογύα τησ ςκϋψησ αυτόσ περύ οργϊνωςησ του ςυςτόματοσ υγεύασ και διϊπλαςησ του ςυςτόματοσ προμηθειών και τησ εφοδιαςτικόσ αλυςύδασ ςτα Δημϐςια Νοςοκομεύα λειτουργεύ αναςταλτικϊ, εφϐςον ςυνιςτϊ ςημαντικϐ εμπϐδιο τϐςο για μύα πραγματιςτικϊ ψυχρό, ςυνετό και ςε βϊθοσ ανϊλυςη και κατανϐηςη τησ υφιςτϊμενησ μεταβατικόσ κατϊςταςησ αυτόσ τησ «οργανωμένησ ανευθυνότητασ» (Μπουρςανύδησ 2010b) ενϐσ τϐςο πολϑπλοκου κοινωνικοϑ ςυςτόματοσ, ϐςο και για ϋναν ανοιχτϐ επιςτημονικϐ και κοινωνικϐ διϊλογο. Μύα αλλαγό παραδεύγματοσ ςκϋψησ και προςϋγγιςησ του ςυςτόματοσ υγεύασ και του νοςοκομειακοϑ τομϋα κρύνεται ωσ ϊμεςα αναγκαύα για την υπϋρβαςη ςτατικών καταςτϊςεων και την επικρϊτηςη εκςυγχρονιςτικών προςπαθειών και παρεμβϊςεων για περιςςϐτερη ποιϐτητα, οικονομικϐτητα και καινοτομύα ςτην αρχιτεκτονικό και ςτο μϊνατζμεντ του ςυνολικοϑ ςυςτόματοσ υγεύασ (Busse et al 2010). Σο γνωςτικό και επιςτημονικό ενδιαφέρον τησ 4 ησ Επιςτημονικόσ Διημερύδασ του ΕΚΜΝ ςυνύςταται (α) ςτην προςπϊθεια αντύςταςησ ς αυτόν την βαςικό και θεμελιώδη ςτϊςη αναπαραγωγόσ τησ μιζϋριασ (β) ςτην επανατοποθϋτηςησ τησ πρϊγματι ϐχι αβϊςιμησ κριτικόσ ςτην υφιςτϊμενη κατϊςταςη του ςυςτόματοσ προμηθειών ςτα δημϐςια νοςοκομεύα απϐ το κεφϊλι ςτα πϐδια, δηλαδό ςτην ανϊδειξη τησ ουςιαςτικόσ διϊςταςησ, αυτόσ τησ ϋλλειψησ ςϑγχρονων δομών διακυβϋρνηςησ, βϋλτιςτων λειτουργικών διαδικαςιών και τησ μη εφαρμογόσ ςϑγχρονων εργαλεύων μϊνατζμεντ 1

2 Επιςτημονικό Κζντρο Management Νοςοκομείων 4η Διημερίδα νοςοκομεύων και (γ) ςτη ςυμπλόρωςη τησ κριτικόσ οπτικόσ τησ παροϑςασ εξϋλιξησ με την διατϑπωςη ςκϋψεων και απϐψεων για υπϋρβαςη τησ κρύςησ και το κυριϐτερο, με την υπϐδειξη ςτρατηγικών επιλογών και βϋλτιςτων πρακτικών κατευθυντόριασ δρϊςησ, που δεν εύναι ενταγμϋνεσ ςτη «λογικό τησ αποτυχύασ» (Μπουρςανύδησ 2010). Σο πρακτικό χρήςιμο ενδιαφέρον, εμπνεϐμενο απϐ τον ςϑγχρονο προβληματιςμϐ αναζότηςησ εφικτών και αποτελεςματικών λϑςεων, ςυνδϋεται με την πρϐθεςη να δώςει ωθόςεισ και ερεύςματα για μύα εκςυγχρονιςτικό μετεξϋλιξη του μϊνατζμεντ νοςοκομεύων γενικϊ και του ςυςτόματοσ προμηθειών ειδικϐτερα. 2. ΣΟ ΤΣΗΜΑ ΠΡΟΜΗΘΕΙΏΝ ΚΑΙ ΕΥΟΔΙΑΣΙΚΉ ΑΛΤΙΔΑ Ψ ΖΗΣΗΜΑ ΜΑΝΑΣΖΜΕΝΣ ΝΟΟΚΟΜΕΙΨΝ Σο ςϑςτημα προμηθειών και εφοδιαςτικόσ αλυςύδασ νοςοκομεύων αποτελεύ αναπϐςπαςτο ςυςτατικϐ ςτοιχεύο του μοντϋλου οργϊνωςησ και λειτουργύασ των νοςοκομεύων και ςυνιςτϊ ειςϋτι ϋνα νευραλγικόσ φϑςεωσ ζότημα μϊνατζμεντ νοςοκομεύων. Μύα προςπϊθεια ςυςτηματικόσ προςϋγγιςησ κατανϐηςησ τησ αυξημϋνησ πολυπλοκϐτητασ αυτοϑ ωσ ζότημα μϊνατζμεντ νοςοκομεύων, οδηγεύ ςτην αναλυτικό διϊκριςη πϋντε (5) λειτουργικϊ διαφοροποιημϋνων ςτοιχεύων και διαςτϊςεων που ςυγκροτοϑν το ςυνολικϐ ςϑςτημα προμηθειών και εφοδιαςτικόσ αλυςύδασ: 1. Περιεχϐμενο 2. Εμπλεκϐμενοι φορεύσ (Stakeholders) 3. Διαδικαςύεσ 4. Εργαλεύα 5. Ρυθμιςτικϐ ςϑςτημα-ςυντονιςμϐσ 1. Περιεχόμενο Ωσ πλαύςιο αναφορϊσ εννοιολογικοϑ προςδιοριςμοϑ προτεύνεται ο εξόσ οριςμϐσ: «Ωσ ςύςτημα μάνατζμεντ προμηθειών και εφοδιαςτικήσ αλυςίδασ ορύζεται η δυνατότητα και η ικανότητα διϊθεςησ τησ ςωςτόσ ποςότητασ, τησ κατϊλληλησ ποιότητασ, του ςωςτού υλικού, ςτο ςωςτό χρόνο, ςτο ςωςτό τόπο, με απώτερο ςκοπό την ελαχιςτοπούηςη του ςυνολικού κόςτουσ και ςυγχρόνωσ την ικανοπούηςη των προςδοκιών και την εκπλόρωςη των αιτόςεων εξυπηρϋτηςησ των αςθενών-χρηςτώνπολιτών». Επιςημαύνεται ϐτι ο ϐροσ τησ δυνατϐτητασ αναφϋρεται ςτη θεςμική διάςταςη τησ ϋννοιασ του μϊνατζμεντ, δηλαδό ςτη διϊπλαςη του οργανωτικοϑ και διοικητικοϑ πλαιςύου ϊςκηςησ μϊνατζμεντ ςτα νοςοκομεύα ενώ ο ϐροσ τησ ικανϐτητασ αναφϋρεται ςτη λειτουργική διάςταςη, η οπούα παραπϋμπει ςτη γνώςη και τισ ςυναφεύσ δεξιϐτητεσ εφαρμογόσ του ςυνϐλου των λειτουργιών, των εργαλεύων, των μεθϐδων και τεχνικών μϊνατζμεντ νοςοκομεύων. Εύναι πρϐδηλο ϐτι οι δϑο επιμϋρουσ διαςτϊςεισ, ςυνδϋονται με μύα ςχϋςη δυναμικόσ αλληλεξϊρτηςησ και αλληλεπύδραςησ, ωσ θεςμικϊ και λειτουργικϊ προαπαιτοϑμενα για την αποτελεςματικό ϊςκηςη μϊνατζμεντ νοςοκομεύων και επιτυχό διαχεύριςη του ςυςτόματοσ προμηθειών & εφοδιαςτικόσ αλυςύδασ.. 2. Εμπλεκόμενοι φορείσ (Stakeholders) Σο ςϑνολο των πολυϊριθμων και ποικύλων φορϋων οι οπούοι εμπλϋκονται και ςυμμετϋχουν ςτην διαδικαςύα προμηθειών διακρύνονται ςε τρεύσ κατηγορύεσ: a. το εξωτερικϐ επύπεδο ςχϋςεων των νοςοκομεύων (μϊκρο- και περιφερειακϐ επύπεδο), δηλαδό το ςϑνολο των φορϋων και μονϊδων που ςυγκροτοϑν το 2

3 Προμήθειεσ και Εφοδιαςτική Αλυςίδα Νοςοκομείων διοικητικϐ περιβϊλλον ενϐσ Νοςοκομεύου (Τπουργεύο, ΤΠΕ, Σαμεύα, Μονϊδεσ ΠΥΤ, δημϐςια και ιδιωτικϊ Νοςοκομεύα,.) b. το εςωτερικϐ πεδύο ςχϋςεων (μικροεπύπεδο), δηλαδό των λειτουργικϊ διαφοροποιημϋνων επαγγελματιών υγεύασ και του ρϐλου αυτών (ιατρικϐ, νοςηλευτικϐ, διοικητικϐ, τεχνικϐ και ϊλλα επαγγϋλματα υγεύασ) c. Σουσ διϊφορουσ ανϊ εύδοσ και υλικϐ προμηθευτϋσ ( φϊρμακο, Βιοώατρικό τεχνολογύα, αναλώςιμα υλικϊ,.), ϐπου το ενδιαφϋρον εςτιϊζεται τϐςο ςτουσ κανϐνεσ και την κουλτοϑρα ρϑθμιςησ τησ αγορϊσ ϐςο και ςτισ αναπτυξιακϋσ διαςτϊςεισ των επιμϋρουσ κλϊδων τησ οικονομύασ 3. Διαδικαςίεσ Πρϐκειται για την ύςωσ πιο ςημαντικό διϊςταςη του ςυνολικοϑ ςυςτόματοσ προμηθειών, ϐπου θα εξεταςτοϑν και θα παρουςιαςθοϑν ϐλεσ οι επιμϋρουσ διαφοροποιόςεισ που ςυνθϋτουν τη ςυνολικό διαδικαςύα προμηθειών και εφοδιαςτικόσ αλυςύδασ 4. Εργαλεία Σο επύκεντρο του ενδιαφϋροντοσ ςτη διϊςταςη αυτό επικεντρώνεται ςτη αναζότηςη και ανϊδειξη τησ χρηςιμϐτητασ αξιοπούηςησ και εφαρμογόσ ςϑγχρονων και δοκιμαςμϋνων εργαλεύων, που ςυμβϊλλουν ςτη βελτύωςη τησ διαχειριςτικόσ ικανϐτητασ του μϊνατζμεντ προμηθειών (E-procurement, Balanced Scorecard, Lean management, process management,.) 5. Ρυθμιςτικό ςύςτημα ςυντονιςμόσ Κϊθε ϋνα απϐ τα ανωτϋρω επιμϋρουσ ςτοιχεύα αποτελοϑν, βϋβαια, κρύςιμεσ διαςτϊςεισ και παρϊγοντεσ του ςυνολικοϑ ςυςτόματοσ προμηθειών των νοςοκομεύων, ϐμωσ μϐνο ο κατϊλληλοσ ςυντονιςμϐσ αυτών διαςφαλύζει τισ επιδιωκϐμενεσ αλλαγϋσ, την βϋλτιςτη αξιοπούηςη των δυναμικών του νοςοκομεύου και την επιτυχό εφαρμογό αυτών ςτην διοικητικό πρακτικό, η οπούα ςυνύςταται ςτη διαρκό βελτύωςη τησ ποιϐτητασ των παρεχϐμενων υπηρεςιών και τησ οργανωτικόσ αποτελεςματικϐτητασ τησ παραγωγικόσ διαδικαςύασ. 3. ΜΑΝΑΣΖΜΕΝΣ ΑΠΌΔΟΗ ΚΑΙ ΛΟΓΟΔΟΙΑ ΣΟ ΤΣΗΜΑ ΠΡΟΜΗΘΕΙΨΝ Ένα κρύςιμο ερώτημα που τύθεται ςτο ςημεύο αυτϐ, ςε ςυνϊρτηςη με τη θεςμικό διϊςταςη τησ ϋννοιασ του μϊνατζμεντ, εύναι αυτϐ των δομών και επιπϋδων διακυβϋρνηςησ και του πλαιςύου ςυντονιςμοϑ των διαδικαςιών προμηθειών και εφοδιαςτικόσ αλυςύδασ. Με αναφορϊ ςτην επύκαιρη θεωρητικό ςυζότηςη περύ του ρϐλου του κρϊτουσ και των επιπϋδων διακυβϋρνηςησ γενικϊ (Μπουρςανύδησ 2007) και των εμπειρικϊ διαπιςτωμϋνων εξελύξεων και ςυντελοϑμενων αλλαγών ςε επύπεδο δομών διακυβϋρνηςησ και των εφαρμοζϐμενων ςϑγχρονων εργαλεύων δημοςύου μϊνατζμεντ ςτα ςυςτόματα υγεύασ ςτισ χώρεσ τησ ΕΕ (Μπουρςανύδησ 2010b), διατυπώνεται η κϊτωθι θϋςη-ϊποψη ςχετικϊ με την ελληνικό διοικητικό πραγματικϐτητα ςτο νοςοκομειακϐ τομϋα και ςτο μϊνατζμεντ προμηθειών των νοςοκομεύων ειδικϐτερα: «Αποκεντρωμϋνεσ δομϋσ και λειτουργικϋσ διαδικαςύεσ όςο το δυνατό περιςςότερο, ςυγκεντρωτικϋσ δομϋσ και λειτουργύεσ όςο εύναι αναγκαύο» 3

4 Επιςτημονικό Κζντρο Management Νοςοκομείων 4η Διημερίδα Σο κρϊτοσ αυτοπεριοριζϐμενο ςτον επιτελικϐ του ρϐλο, πρϋπει να μεταβιβϊςει μη επιτελικϋσ και εκτελεςτικοϑ χαρακτόρα αρμοδιϐτητεσ και λειτουργύεσ ςε αποκεντρωμϋνεσ δομϋσ και επύπεδα. Η χορόγηςη βαθμών αυτονομύασ ςτισ αποκεντρωμϋνεσ δομϋσ (ΠΕΤ-ΤΠΕ) και τισ Μονϊδεσ Τγεύασ (Νοςοκομεύα) πρϋπει να ςυνοδεϑεται με την παρϊλληλη ενύςχυςη του ρυθμιςτικοϑ-ςυντονιςτικοϑ ρϐλου τουσ κρϊτουσ. Πρϐκειται για τη δημιουργύα δομών και μηχανιςμών λόψησ αποφϊςεων ςτο μϋςο και αποκεντρωμϋνο επύπεδο και για μύα αυτονομύα ϊςκηςησ μϊνατζμεντ των αποκεντρωμϋνων μονϊδων (ΤΠΕ-Νοςοκομεύα) «υπό την ςκιάν τησ κρατικήσ ιεραρχίασ». Η ενύςχυςη του επιτελικοϑ ρϐλου του κρϊτουσ και τησ ςυντονιςτικόσ- διαχειριςτικόσ ικανϐτητασ του κρϊτουσ διαςφαλύζεται μεταξϑ των ϊλλων: Με την ανϊπτυξη κατευθυντόριων οδηγιών και ςτρατηγικών πλαιςύων δρϊςησ για τισ αποκεντρωμϋνεσ δομϋσ και μονϊδεσ (Swayne et al. 2009) Με την ανϊπτυξη, και εφαρμογό ςυςτημϊτων ελϋγχου (Tschandl/Schentler 2008) και διαρκοϑσ παρακολοϑθηςησ μεταξϑ των οπούων, αυτοϑ του υςτόματοσ Μϊνατζμεντ Απϐδοςησ με ςϑγχρονη ειςαγωγό και θεςμοθϋτηςη τησ κουλτοϑρασ Λογοδοςύασ, ϐπωσ παραςτατικϊ απεικονύζεται ςτο παρατιθϋμενο ςχόμα (Μπουρςανύδησ 2010a). Σύστημα Μάνατζμεντ Απόδοσης & Λογοδοσίας Σηπαηηγικοί ζηόσοι αποηελέζμαηορ Πολιηικέρ επιπηώζειρ (societal impacts) Επίηεςξη πολιηικήρ αποηελεζμαηικόηηηαρ Άμεζα πποϊόνηα ή ενδιάμεζα αποηελέζμαηα (outcames) Σηόσοι λειηοςπγικήρ απόδοζηρ Αγαθά και ςπηπεζίερ ςγείαρ Λειηοςπγική ικανόηηηα Φοπέων & Μονάδων Υγείαρ (outputs) Μάναηζμενη λειηοςπγικών διαδικαζιών (operational efficiency & quality) Μάναηζμενη πόπων (HRM, καηαλληλόηηηα και επάπκεια ςποδομών) (inputs) Μεηπήζιμα αποηελέζμαηα λειηοςπγικήρ απόδοζηρ Πηγή: Ίδια Χρήστος Μποσρσανίδης ΕΣΔΔ 2010 Η προςδοκώμενη προςτιθϋμενη αξύα ςυνύςταται ςτην υπϋρβαςη τησ ςημερινόσ κατϊςταςησ τησ «οργανωμϋνησ ανευθυνϐτητασ» και ςτην ειςαγωγό διαφϊνειασ και τησ λογικόσ τησ υπευθυνϐτητασ ςτο ςϑςτημα προμηθειών και κατϊ ςυνϋπεια ςτη βελτύωςη τησ οργανωτικόσ αποτελεςματικϐτητασ των νοςοκομεύων, ωσ δημϐςιων οργανιςμών αυξημϋνησ πολυπλοκϐτητασ. Λϋξεισ κλειδιϊ: Οργανωμϋνη ανευθυνϐτητα, διαςτϊςεισ ςυςτόματοσ προμηθειών, αποκεντρωμϋνεσ δομϋσ διακυβϋρνηςησ, μϊνατζμεντ απϐδοςησ και λογοδοςύα, διαφϊνεια και οργανωτικό αποτελεςματικϐτητα. 4

5 Προμήθειεσ και Εφοδιαςτική Αλυςίδα Νοςοκομείων Ενδεικτικό Βιβλιογραφύα 1. Busse R., Schreyögg J., Gericke C. (2010): Management im Gesundheitswesen. Springer-Berlin. 2. Lübbe Sven (2005): Besonderheiten der Beschaffungsplanung in Krankenhäusern, Hamburg: Diplomica Verlag 3. Μπουρςανύδησ Φ., (2010a): Μϊνατζμεντ Απόδοςησ και Λογοδοςύα ςτουσ Δημόςιουσ Οργανιςμούσ: κϋψεισ για τη μετϊβαςη απϐ την οργανωμϋνη ανευθυνϐτητα ςτη διαφϊνεια και την οργανωτικό αποτελεςματικϐτητα», ςτο 4 ο υνϋδριο Αποφούτων ΕΔΔ-ΕΣΑ «Διοικητικό μεταρρϑθμιςη και οικονομικό κρύςη» ΕΚΔΔΑ-Αθόνα ΜαϏου Μπουρςανύδησ Φ., (2010b): υγκριτικό Πολιτικό Τγεύασ: Δομϋσ διακυβϋρνηςησ και εργαλεύα μϊνατζμεντ ςτα ςυςτόματα υγεύασ ςτισ χώρεσ τησ ΕΕ, ςτο : Κοντιϊδησ Ξ., ουλιώτησ Κ., Επιμ.,: Θεςμού και Πολιτικϋσ Τγεύασ. Αθόνα: Παπαζόςησ. ςελ Μπουρςανύδησ Φ., (2007): ΣΡΑΣΗΓΙΚΟ ΜΑΝΑΣΖΜΕΝΣ ΣΗ ΔΗΜΟΙΑ ΔΙΟΙΚΗΗ Μύα ςυςτηματικό παρουςύαςη του Balanced Scorecard ωσ εργαλεύο ςτρατηγικοϑ μϊνατζμεντ ςτα νοςοκομεύα. το: Μακρυδημότρησ Αντ., Πραβύτα Ε.- Μ., Επιμ.,: Διοικητικό θεωρύα και πρϊξη-διούκηςη και Κοινωνύα. Εκδϐςεισ ϊκκουλα: Αθόνα-Θεςςαλονύκη, ς Swayne L.E., Peter M. Ginter P. M., (2009): Strategic Management of Health Care Organizations, 6th Edition, Wiley-Blackwell, Tschandl M., Schentler P., (2008): Beschaffungscontrolling - State of the Art, in: Tschandl M., Bäck S., (Eds.): Supply Chain Performance, Graz: Leykam, pp

6 Επιςτημονικό Κζντρο Management Νοςοκομείων 4η Διημερίδα ΟΡΓΑΝΨΣΙΚΕ ΚΑΙ ΘΕΜΙΚΕ ΔΙΑΣΑΕΙ ΣΗ ΕΥΟΔΙΑΣΙΚΗ ΑΛΤΙΔΑ Για μύα ςύγχρονη απϊντηςη ςτισ ανϊγκεσ εφοδιαςμού των Ελληνικών Νοςοκομεύων Ειςαγωγικϊ Αναςταςία Μπαλαςοπούλου Η λειτουργύα του εφοδιαςμοϑ των μονϊδων παραγωγών και παρϐχων υπηρεςιών υγεύασ αποτελεύ ϋνα απϐ τα βαςικϊ προαπαιτοϑμενα για την διαςφϊλιςη ποιοτικόσ φροντύδασ προσ τουσ πελϊτεσ αςθενεύσ. Η κρύςιμη αυτό λειτουργύα, ωσ τϋτοια, ϋχει την δικό τησ δυναμικό και επιπτώςεισ ςτην αποτελεςματικϐτητα του ϐλου ςυςτόματοσ, ανεξαρτότωσ του βαθμοϑ ςυνειδητοπούηςησ αυτοϑ του δεδομϋνου. την χώρα μασ αντιμετωπύζεται ϐπωσ πολλϋσ λειτουργύεσ- με μύα μονομερό νομικο-διοικητικό αντύληψη, που αναμφύβολα εδρϊζεται ςτην καλό πρϐθεςη ειςαγωγόσ ρυθμύςεων, ϐμωσ πολϑ απϋχει απϐ το να το επιτϑχει. Η λειτουργύα -αλυςύδα του εφοδιαςμοϑ, αναλυτικϊ, διαρθρώνεται απϐ βαςικϋσ οργανωτικϋσ και θεςμικϋσ διαςτϊςεισ οι οπούεσ -ςτην αυξημϋνη πολυπλοκϐτητα του νοςοκομειακοϑ τομϋα- αλληλεπιδροϑν δυναμικϊ και επηρεϊζουν δραματικϊ το αποτϋλεςμα τϐςο ςτο επύπεδο των παρεχϐμενων υπηρεςιών ϐςο και ςτο επύπεδο τησ οικονομικόσ ιςορροπύασ και αποδοτικϐτητασ. Η ςημερινό κακό οικονομικό κατϊςταςη των Ελληνικών νοςοκομεύων μαρτυρϊ ϐτι οπωςδόποτε υπϊρχει διαταραχό τησ ςημαντικόσ λειτουργύασ του εφοδιαςμοϑ, ενώ εύναι γνωςτϋσ οι ςυνεχεύσ απϐπειρεσ βελτιωτικών παρεμβϊςεων ςε αυτό. Όμωσ κϊθε παρϋμβαςη θα πρϋπει να χαρακτηρύζεται απϐ ςυςτημικό οπτικό και να οργανώνεται με ςυςτηματικϐ τρϐπο, ώςτε να αποφεϑγεται η περαιτϋρω απορρϑθμιςη του ςυςτόματοσ. κοπόσ και τόχοι τησ Εφοδιαςτικόσ Αλυςύδασ Κατ αρχόν εύναι ουςιώδεσ να μην ληςμονεύται ϐτι ςτο τϋλοσ αυτόσ τησ εφοδιαςτικόσ αλυςύδασ βρύςκεται ο Αςθενόσ, ο οπούοσ αποτελεύ τον κοπϐ ϑπαρξησ του ςυςτόματοσ υγεύασ. Ο αςθενόσ εύναι ο πελϊτησ του ςυςτόματοσ και ταυτϐχρονα εύναι ο πολύτησ που με την φορολογύα και τισ αςφαλιςτικϋσ ειςφορϋσ του χρηματοδοτεύ το ςϑςτημα. Κϊθε επιβϊρυνςη τησ αλυςύδασ επιφϋρει ανϊλογη ό και πολλαπλϊςια επιβϊρυνςη τησ αποτελεςματικϐτητασ τησ φροντύδασ που λαμβϊνει ωσ πελϊτησ και επιβϊρυνςη των πληρωμών που καταβϊλει ωσ πολύτησ αςφαλιςμϋνοσ. Με βϊςη λοιπϐν αυτϐ τον κοπϐ, δεν μπορεύ παρϊ οι τϐχοι τησ Εφοδιαςτικόσ Αλυςύδασ να εύναι η ανταποκριςιμϐτητα ςτην ανϊγκη για υψηλό ποιϐτητα, ςωςτό ποςϐτητα και πραγματικϐ χρϐνο εφοδιαςμοϑ των μονϊδων και των λειτουργών τησ Πρώτησ Γραμμόσ, προκειμϋνου να παραςχεθεύ φροντύδα ςτον Αςθενό. Οργανωτικϋσ Διαςτϊςεισ τησ Εφοδιαςτικόσ Αλυςύδασ Η εφοδιαςτικό αλυςύδα μπορεύ να διακριθεύ ςε εξωτερικό και εςωτερικό του οργανιςμοϑ. Ωσ εξωτερικό μπορεύ να θεωρηθεύ η ϐλη διαδικαςύα που διενεργεύ ο οργανιςμϐσ προκειμϋνου να προμηθευτεύ απϐ την αγορϊ τα αναγκαύα υλικϊ για την λειτουργύα του. Αντιςτοιχεύ ςτη γνωςτό ςε ϐλουσ- διαδικαςύα προμηθειών (με το ςϑνολο των προβλεπϐμενων διαδικαςιών ϋρευνασ τησ αγορϊσ) και βεβαύωσ επηρεϊζεται απϐ το νομικϐ πλαύςιο (που θεςπύζεται απϐ το κρϊτοσ) αλλϊ και απϐ την αγορϊ (που ςυμπεριλαμβϊνει τισ οικονομικϋσ εξελύξεισ, τουσ τρϐπουσ ρϑθμιςησ ό παρϋμβαςησ που ϋχουν αναπτυχθεύ- και την ατϊ ςυνϋπεια παραγϐμενη δυναμικό). 6

7 Επισειπήζειρ Ππομηθεςηέρ Διενέπγεια Εγκπιζηη Ππογπα/μόρ Controlling ύνδεζη με Πποϋπολογιζμό (Καηά Σμήμα) Προμήθειεσ και Εφοδιαςτική Αλυςίδα Νοςοκομείων ΟΡΓΑΝΨΣΙΚΕ ΔΙΑΣΑΕΙ ΕΥΟΔΙΑΜΟΤ ΝΟΟΚΟΜΕΙΨΝ Συντονισμός Απουάσεις;;; Νομικό Πλαύςιο (κανϐνεσ, ρυθμύςεισ, ςταθερϐ vs αςταθϋσ) Εξυηεπική αλςζίδα - Παραγγελύεσ Εζυηεπική αλςζίδα Φάζειρ διαδικαζίαρ ππομηθειών Νοζ/μείο ΤΠΕ; ΕΠΤ; Εκηέλεζη Διανομή, Διασείπιζη, Ππογπαμμαηιζμόρ Κλινικό πποζυπικό -Ασθενής- ΤΠΕ ΕΠΤ; ΤΠΕ; (ποιοί, πυρ, πόηε) Τπ. Νοζ/μείο; Πλαύςιο αγορϊσ (ποιοί,(αυτορυθμιζϐμενο πυρ, πόηε) vs ελεγχϐμενο) Παρϊδοςη Τλικών Ωσ εςωτερικό εφοδιαςτικό αλυςύδα μπορεύ να θεωρηθεύ το μϋροσ τησ τελικόσ φϊςησ του εφοδιαςμοϑ, αυτό που τυπικϊ αποκαλεύται ςτα πλαύςια του δημοςύου- εκτϋλεςη ςυμβϊςεων προμηθειών, η οπούα εκτελεύται ςτο εςωτερικϐ του οργανιςμοϑ με την απευθεύασ επικοινωνύα αυτοϑ με τισ επιχειρόςεισ προμηθευτϋσ, ανεξαρτότωσ τησ ϑπαρξησ ό μη προηγοϑμενησ απευθεύασ επιλογόσ. Σο πλόρεσ κϑκλωμα τησ διεργαςύασ αναμφύβολα πρϋπει να περιλϊβει την διϊςταςη του υντονιςμοϑ και τησ ςχετικόσ Λόψησ Αποφϊςεων, που επικοινωνεύ με ϐλα τα εμπλεκϐμενα μϋρη του ςυςτόματοσ, καθώσ και τον υφιςτϊμενο μηχανιςμϐ ελϋγχου. Όλεσ οι ανωτϋρω διαςτϊςεισ και ςχϋςεισ απεικονύζονται ςτο ανωτϋρω ςχόμα. Αναλυτικότερα: - Η διαδικαςύα προμηθειών διακρύνεται ςε τρεύσ λειτουργικϋσ φϊςεισ ό ςτϊδια: την φϊςη του προγραμματιςμοϑ, την φϊςη τησ ϋγκριςησ, την φϊςη τησ διενϋργειασ. Κϊθε μύα απϐ αυτϋσ οργανώνεται και εκτελεύται απϐ διαφορετικϊ επύπεδα και οργανιςμοϑσ τησ διούκηςησ του ςυςτόματοσ, ϐπωσ φαύνεται και ςτο ςχόμα. Πϐςο αυτό η διαδικαςύα των ςυμπληρωματικών ρϐλων επύ των φϊςεων των προμηθειών (προγραμματιςμοϑ, ϋγκριςησ, διενϋργειασ) ϋχει θετικϊ αποτελϋςματα ό δημιουργεύ προβλόματα; Λειτουργεύ με τον ϋνα ό τον ϊλλο τρϐπο λϐγω ςυςτημικών προβλημϊτων ό εξαιτύασ προςωπικών ανεπαρκειών; Πϐςο οι παρεμβϊςεισ ςτο νομικϐ πλαύςιο επηρεϊζει την ςχϋςη προμηθευτών και νοςοκομεύων, πϐςο οι παρεμβϊςεισ δημιουργοϑν τουσ ϐρουσ ςταθερϐτητασ ςτην αγορϊ και ςτην αλληλεπύδραςό τησ με τουσ οργανιςμοϑσ, πϐςο το περιβϊλλον ςυμβϊλλει ςτην ανϊπτυξη και εξϋλιξη ςτρατηγικών; Σα δεδομϋνα των τελευταύων ετών μαρτυροϑν ϋκρηξη δαπανών, καθυςτερόςεισ, ςυνεχεύσ μεταβολϋσ ςτο πλαύςιο διενϋργειασ των διαγωνιςμών. 7

8 Επιςτημονικό Κζντρο Management Νοςοκομείων 4η Διημερίδα - Η εςωτερικό διαδικαςύα εκτϋλεςησ του εφοδιαςμοϑ αναλϑεται ςτην διανομό των παραλαμβανϐμενων (κατϐπιν παραγγελιών) υλικών και ςτην διαχεύριςη που ακολουθεύ (ϋλεγχοσ ποςοτότων, χρεώςεων κλ). ε αυτϐ το επύπεδο ςυντελεύται η τεκμηρύωςη του προγραμματιςμοϑ με βϊςη τισ αναλώςεισ. Αυτό η βϊςη τεκμηρύωςησ του προγραμματιςμοϑ, που ςυνδϋεται λειτουργικϊ ευθϋωσ με τον προγραμματιςμϐ των προμηθειών (καθώσ αποτελεύ την πρώτη φϊςη του ό και ταυτύζεται πλόρωσ), πϐςο αξιοποιεύται απϐ το ςϑςτημα που προβλϋπει ςειρϊ οργϊνων και οργανιςμών; - Πώσ ϐλο το ςϑςτημα εφοδιαςμοϑ ςυντονύζεται και εποπτεϑεται, με ποια ςτρατηγικό καθοδηγεύται και πωσ λαμβϊνονται οι αποφϊςεισ; Ποιοσ εύναι ο ρϐλοσ των οργϊνων και των επιπϋδων διούκηςησ και ποιοσ θα όταν ορθϐτερο να εύναι; Και ο ϋλεγχοσ του αποτελϋςματοσ πωσ προςδιορύζεται, με ποια κριτόρια γύνεται απϐ ποιοϑσ διενεργεύται και που κατατεύνει; Ο ϋλεγχοσ νομιμϐτητασ δεν καλϑπτει το ςϑνολο τησ εικϐνασ και των πρϊξεων που ϋλαβαν χώρα, οϑτε διαςφαλύζει το οικονομικϐ αποτϋλεςμα. Ο πλόρησ και ουςιαςτικϐσ ϋλεγχοσ θα πρϋπει να ςυνδϋεται με τα αποτελϋςματα, δηλαδό με την παραγωγό (ποςοτικό και ποιοτικό) του ςυςτόματοσ, και με τον προϒπολογιςμϐ. Ένασ πλόρησ μηχανιςμϐσ controlling εςωτερικϐσ του οργανιςμοϑ εύναι η τεχνικό οργανωτικό απϊντηςη. Θεςμικϋσ διαςτϊςεισ τησ εφοδιαςτικόσ αλυςύδασ Μετϊ την παρουςύαςη των οργανωτικών διαςτϊςεων τησ Αλυςύδασ Εφοδιαςμοϑ εύναι διαλεκτικϊ αναγκαύο να μελετόςουμε την θεςμικό οργϊνωςη αυτόσ, με ςκοπϐ την επιβεβαύωςη (ό μη) τησ υποςτόριξησ τησ πραγματικόσ λειτουργύασ τησ. ε ϐποιο ςϑςτημα εφοδιαςμοϑ υπϊρχουν παρϊμετροι οι οπούεσ επηρεϊζονται ό ορύζονται απϐ τον θεςμικϐ προςδιοριςμϐ του ϐλου πλαιςύου και ςκοπεϑουν ςτην διαςφϊλιςη των ςτρατηγικών ςτϐχων που θϋτει ο «ιδιοκτότησ (owner) του ςυςτόματοσ» γι αυτϐ. την περύπτωςη των δημϐςιων νοςοκομεύων ο θεςμικϐσ προςδιοριςμϐσ εύναι υπϐθεςη του Κρϊτουσ, που εκφρϊζεται εύτε απϐ το Τπ. Τγεύασ εύτε απϐ ϊλλα υπουργεύα ό αρχϋσ. Αυτϋσ οι παρϊμετροι αποτελοϑν τισ θεςμικϋσ διαςτϊςεισ και αναλυτικϊ μποροϑμε να αναγνωρύςουμε τισ εξόσ: - Ο Βαθμϐσ αυτονομύασ του νοςοκομεύου, δηλαδό η δυνατϐτητα του οργανιςμοϑ να λαμβϊνει αποφϊςεισ για την οργϊνωςη τομϋων και ζητημϊτων που αφοροϑν την λειτουργύα του αναλαμβϊνοντασ ταυτϐχρονα την υποχρϋωςη επύτευξησ ανϊλογου αποτελϋςματοσ επύ του οπούου θα αξιολογηθεύ. την περύπτωςη τησ εφοδιαςτικόσ αλυςύδασ αυτϐ αντιςτοιχεύ ςτην θεςμοθϋτηςη ό μη αποφαςιςτικόσ αρμοδιϐτητασ ςτο επύπεδο του νοςοκομεύου για τα θϋματα προμηθειών, ςυμπεριλαμβανομϋνησ τησ δυνατϐτητασ ανϊληψησ πρωτοβουλύασ για την ειςαγωγό εργαλεύων προμηθειών και εςωτερικόσ διαχεύριςησ. Πρϐκειται δηλαδό για το πϐςο αποκεντρωμϋνο ό κεντροποιημϋνο ςϑςτημα προβλϋπεται με ανϊλογο ςϑςτημα αναζότηςησ του αποτελϋςματοσ και τησ ευθϑνησ. - Ο Ρϐλοσ Υορϋων εκτϐσ των οργανιςμών παροχόσ υπηρεςιών υγεύασ, δηλαδό οργανιςμών που με κϊποια μορφό λειτουργικόσ ό ιεραρχικόσ (!) ςχϋςησ ςυνδϋονται με τα νοςοκομεύα (π.χ. Κοινωνικό Αςφϊλιςη, ΤΠΕ, ΕΠΤ, ελεγκτικϊ ςώματα). Ποιο ο ρϐλοσ αυτών ςτην λόψη αποφϊςεων, ςτην εξουςύα ελϋγχου ό ςτην αρμοδιϐτητα αξιολϐγηςησ, ςτην ανϊληψη ευθϑνησ για το αποτϋλεςμα. - Ο Ρϐλοσ των Επιτροπών ςτο δημϐςιο που αποτελεύ ιδιαιτερϐτητα του Ελληνικοϑ ςυςτόματοσ προμηθειών και εύναι εμπεδωμϋνη νομικϊ και διοικητικϊ πρακτικό ετών, που ςκοπεϑει ςτην ςυμβολό των ειδικών ςτην αναζότηςη του καλϑτερου και ςυμφερϐτερου προμηθευτό με διαφανεύσ διαδικαςύεσ. Πϐςο και μϋχρι ποιο ςημεύο εύναι αναγκαύοσ και χρόςιμοσ ο ρϐλοσ των επιτροπών (προδιαγραφών, διενϋργειασ 8

9 Προμήθειεσ και Εφοδιαςτική Αλυςίδα Νοςοκομείων διαγωνιςμών, εξϋταςησ των ενςτϊςεων, παραλαβόσ κλπ) και ςτο βαθμϐ που εύναι πωσ ορύζεται και προςδιορύζεται η ευθϑνη τουσ για το αποτϋλεςμα. - Η Διϊρθρωςη Διαδικαςιών Ελϋγχου (εςωτερικϐσ ό/ και εξωτερικϐσ) και η ανϊπτυξη ό μη διαδικαςιών Αξιολϐγηςησ ςε ςχϋςη με το αποτϋλεςμα ςτην παροχό υπηρεςιών (volume of service), την ποιϐτητα και την αποδοτικϐτητα. Απϐ ποιϐ φορϋα ό φορεύσ υπηρετεύται αυτό η ςοβαρό διεργαςύα, με ποια κριτόρια, με ποια ςυχνϐτητα και περιοδικϐτητα, με ποιουσ ςτϐχουσ και πωσ αξιολογεύται ωσ προσ την βελτύωςη των λανθαςμϋνων πρακτικών- η μϋχρι ςόμερα πορεύα των μηχανιςμών ελϋγχου. - Η Αρμοδιϐτητα Θεςμοθϋτηςησ (και ανϊπτυξησ) ρυθμιςτικών παρεμβϊςεων ςτην αγορϊ με ϊμεςο ό ϋμμεςο τρϐπο, δηλαδό εύτε μϋςω τησ ενεργοπούηςησ Εργαλεύων Επικοινωνύασ και Ρϑθμιςησ τησ αγορϊσ εύτε μϋςω νομοθετημϊτων που αφοροϑν ςημεύα τησ αλυςύδασ και ϋμμεςα διαφοροποιοϑν τα δεδομϋνα γα ϐλουσ τουσ παύκτεσ (ςυμπεριλαμβανομϋνησ τησ αγορϊσ). Η ςταθερϐτητα και η αρτιϐτητα των ρυθμύςεων καθώσ και τα ϐρια αρμοδιϐτητασ μεταξϑ φορϋων του δημοςύου εύναι απαραύτητα ςτοιχεύα μύασ ςϑγχρονησ διοικητικόσ αντύληψησ περύ το θϋμα. Η Οπτικό τησ τρατηγικόσ Εύναι παραδεκτϐ απϐ ϐλουσ ϐτι το ςϑςτημα εφοδιαςμοϑ των νοςοκομεύων νοςεύ και προξενεύ ςοβαρϊ προβλόματα ςτην αποτελεςματικό λειτουργύα των οργανιςμών. Ωςτϐςο η ςυνϋχιςη αντιμετώπιςησ μερών αυτοϑ ωσ αυτοτελό παραγνωρύζοντασ την ςυςτημικό ςχϋςη με τα υπϐλοιπα δεν θα αρκεύ για να δώςει απϊντηςη ςτο ζότημα. Η ανϊγκη Μεύωςησ και Ελϋγχου του Κϐςτουσ εύναι απολϑτωσ επιτακτικό και αποτελεύ πλϋον ϐρο επιβύωςησ του νοςοκομειακοϑ τομϋα, ο οπούοσ ωςτϐςο αρχύζει να αντιμετωπύζει την υποχρϋωςη ανταπϐκριςησ ςε αυξημϋνη ζότηςη υπηρεςιών ωσ αποτϋλεςμα ςτροφόσ αςθενών ςτο δημϐςιο. Η μονομερόσ τϋτοια ςτοχοθϋτηςη δεν ϋχει δώςει αποδεύξεισ επιτυχύασ, ενώ η ςτρατηγικό αντιμετώπιςησ του προβλόματοσ μϋςω τησ επύτευξησ Οικονομιών Κλύμακασ με εργαλεύο την κεντροπούηςη του ςυςτόματοσ προμηθειών- επύςησ δεν ϋχει αποδώςει τα αναμενϐμενα. Η υποτύμηςη του μϋρουσ τησ εςωτερικόσ εφοδιαςτικόσ αλυςύδασ, η περιοριςμϋνη διαςϑνδεςη αυτόσ με την εξωτερικό ενώ λειτουργικϊ αλληλεπιδροϑν- δεν ςυμβϊλλει ςτην αναγκαύα ανϊπτυξη ςυμπληρωματικϐτητασ. Όλα τα ανωτϋρω δεύχνουν ϐτι η πολυπλοκϐτητα του ςυςτόματοσ δεν ϋχει αντιμετωπιςθεύ και οϑτε ϋχει γύνει κατορθωτϐ η δρομολϐγηςη λϑςησ. Επύςησ φαύνεται ϐτι δεν υπϊρχει ςαφόσ ςτρατηγικό καθώσ τα λαμβανϐμενα μϋτρα (νομοθετόματα, θεςμοθϋτηςη οργϊνων και ρϐλων) ενώ υπηρετοϑν κϊποιουσ ςτϐχουσ δεν απαντοϑν ςε ϐλεσ τισ παραπϊνω θεςμικϋσ διαςτϊςεισ και επομϋνωσ δεν ςτηρύζουν επαρκώσ τισ οργανωτικϋσ λειτουργικϋσ διαςτϊςεισ. Ωσ αποτϋλεςμα κϊθε μϋροσ ό παύκτησ του ςυςτόματοσ αντιλαμβϊνεται διαφορετικϊ τισ προτεραιϐτητεσ και ερμηνεϑει διαφορετικϊ τισ διαδικαςύεσ. Μϋςα ςτην ςημερινό κατϊςταςη εύναι απαραύτητη η χϊραξη τρατηγικόσ αναλυμϋνησ ςε Βραχυπρϐθεςμουσ, Μεςοπρϐθεςμουσ, και Μακροπρϐθεςμουσ τϐχουσ ςε βόματα διακριτϊ και με ξεκϊθαρουσ ρϐλουσ και ευθϑνεσ. Η ςε βϊθοσ επεξεργαςύα των κανϐνων και η ςταθερϐτητα (ςχετικό μϋςα ςτισ ςυνεχώσ διαφοροποιοϑμενεσ ςυνθόκεσ) εύναι αναγκαύα για την ολοκληρωμϋνη λειτουργύα τησ εφοδιαςτικόσ αλυςύδασ ωσ πλόρουσ κυκλώματοσ, ςτην αξιολϐγηςη και βελτύωςη των μϋτρων και των αποτελεςμϊτων, ςτην ανϊπτυξη τεχνογνωςύασ απϐ τα ςτελϋχη και την ςταθεροπούηςη τησ αγορϊσ. την υφιςτϊμενη, και ακϐμη χειρϐτερα προδιαγραφϐμενη, οικονομικό κατϊςταςη η απϊντηςη ςτισ ανϊγκεσ εφοδιαςμοϑ των νοςοκομεύων, που αποτελοϑν ϋναν βαςικϐ πυλώνα του χρϋουσ τησ χώρασ, πρϋπει να γύνει με ςϑγχρονουσ ϐρουσ για να εύναι αποδοτικό και βιώςιμη. 9

10 Επιςτημονικό Κζντρο Management Νοςοκομείων 4η Διημερίδα Σο πρόβλημα των προμηθειών του ΕΤ. Η αντιμετώπιςη του με το ςύςτημα των ςυγκεντρωτικών διαγωνιςμών ςε περιφερειακό επύπεδο του ν Θεοδωρόπουλοσ ωτόρησ, Αναπληρωτόσ Καθηγητόσ Πανεπιςτημύου Πειραιώσ Ειςαγωγό ϑμφωνα με την πρϐςφατη ϋκθεςη του ΟΟΑ, οι ςυνολικϋσ δαπϊνεσ υγεύασ ςτη χώρα μασ, Δημϐςιεσ και Ιδιωτικϋσ ξεπερνοϑν όδη το 10% του ΑΕΠ, ενώ αν προςτεθοϑν και οι ϊτυπεσ πληρωμϋσ τησ παραοικονομύασ, φθϊνουν το 12,9% κατατϊςςοντασ την Ελλϊδα δεϑτερη ςτον κϐςμο μετϊ τισ ΗΠΑ. Η ςυνεχόσ αϑξηςό τουσ τα τελευταύα χρϐνια, δεν φαύνεται να επηρϋαςε ουςιαςτικϊ το επύπεδο των παρεχϐμενων υπηρεςιών ςε τϋτοιο βαθμϐ που να βελτιώςει τουσ δεύκτεσ υγεύασ του πληθυςμοϑ. Παρϊγοντεσ ϐπωσ η γόρανςη του πληθυςμοϑ, το αυξανϐμενο κϐςτοσ των τεχνολογικών εξελύξεων, οι αυξανϐμενεσ ανϊγκεσ λϐγω επιπϋδου διαβύωςησ, ο τρϐποσ ζωόσ και η αναποτελεςματικό διαχεύριςη, δημιουργοϑν μια ςυνεχό τϊςη μϊλλον εκρηκτικόσ αϑξηςησ των δαπανών. Γι αυτϐ μαζύ με το προβληματικϐ αςφαλιςτικϐ ςϑςτημα, αποτελοϑν το κρυφϐ χρϋοσ τησ χώρασ επύςησ το υψηλϐτερο ςτην Ε.Ε. Φωρύσ την αναςτροφό των τϊςεων αυτών ςτην περύοδο των δραςτικών περικοπών που ϋχουμε ειςϋλθει λϐγω τησ Δημοςιονομικόσ μασ κατϊρρευςησ, η ραγδαύα υποβϊθμιςη των υπηρεςιών, η κατϊρρευςη του ΕΤ εύναι ορατό. Οι επιπτώςεισ ςτην ποιϐτητα ζωόσ, τη διανομό του ειςοδόματοσ, τον κοινωνικϐ μιςθϐ, αλλϊ και την ανταγωνιςτικϐτητα τησ χώρασ, θα εύναι οδυνηρϋσ ιδιαύτερα ςτα ςημερινϊ δεδομϋνα τησ μεγαλϑτερησ ϑφεςησ μεταπολεμικϊ. Mπροςτϊ ςτην πραγματικϐτητα αυτό, το πρϐβλημα τησ αποτελεςματικόσ αξιοπούηςησ των πϐρων, τησ απομϊκρυνςησ κϊθε εςτύασ ςπατϊλησ με βαθιϋσ οργανωτικϋσ αλλαγϋσ που αντιμετωπύζουν τη χρϐνια διαρθρωτικό μασ καθυςτϋρηςη και ςτον τομϋα υγεύασ, καθύςταται επιτακτικϐ ϐςο ποτϋ. Εύναι το μοναδικϐ μασ ανϊχωμα ςτην παραπϊνω απειλό. Εκτϐσ απϐ την αποτελεςματικό Διούκηςη του ανθρώπινου δυναμικοϑ, η αποτελεςματικό διαχεύριςη των υλικών που απαιτοϑνται για την παραγωγό των υπηρεςιών υγεύασ αποκτϊ κεντρικό ςημαςύα. κοπϐσ τησ παρουςύαςησ αυτόσ εύναι να προςδιορύςουμε τα ςυγκεκριμϋνα προβλόματα του ςυςτόματοσ προμηθειών. Επύςησ το βαθμϐ και τουσ τρϐπουσ αντιμετώπιςησ που επιχειρόθηκαν τϐςο με το ςϑςτημα προμηθειών του Ν2955/2001 και τουσ ςυγκεντρωτικοϑσ διαγωνιςμοϑσ ςε περιφερειακϐ επύπεδο, ϐςο και με το Ν3580/2007 για τουσ ςυγκεντρωτικοϑσ διαγωνιςμοϑσ ςε κεντρικϐ επύπεδο Τπουργεύου. Σα προβλόματα των προμηθειών Ωσ τα πλϋον ςοβαρϊ και χρϐνια προβλόματα μποροϑν να θεωρηθοϑν τα παρακϊτω: a) Οι χρονοβϐρεσ διαδικαςύεσ που ςυνδϋονται με την κατϊρτιςη, την υποβολό ςτο Τπουργεύο, και την ϋνταξη ςτο Ενιαύο Πρϐγραμμα Προμηθειών, προκειμϋνου να δοθεύ η ϋγκριςη και η δυνατϐτητα διεξαγωγόσ των διαγωνιςμών. b) Ο κατακερματιςμϐσ των προμηθειών, ϐπου κϊθε νοςοκομεύο πραγματοποιεύ τουσ δικοϑσ του διαγωνιςμοϑσ για ύδιεσ κατηγορύεσ υλικών που προμηθεϑεται ολϐκληρο το ϑςτημα Τγεύασ. c) Οι διαφορετικϋσ τιμϋσ για το ύδιο υλικϐ μεταξϑ νοςοκομεύων, αποτϋλεςμα αυτοϑ του κατακερματιςμοϑ. d) Οι ςυγκριτικϊ πολϑ υψηλϐτερεσ τιμϋσ ςε ςχϋςη με τα δεδομϋνα τησ αγορϊσ και του ιδιωτικοϑ τομϋα. 10

11 Προμήθειεσ και Εφοδιαςτική Αλυςίδα Νοςοκομείων e) Οι αδιαφανεύσ διαδικαςύεσ ςε ϐλα τα επύπεδα, και το πλόθοσ των ςχετικών επιτροπών ςτα νοςοκομεύα. f) Οι διαφορετικϋσ προδιαγραφϋσ και η ποικιλομορφύα προδιαγραφών για ύδια υλικϊ μεταξϑ νοςοκομεύων, αποτϋλεςμα των ςχϋςεων και του marketing των εταιρειών με τουσ γιατροϑσ. g) Η ςπατϊλη υλικών εντϐσ του νοςοκομεύου, αποτϋλεςμα υπερπρομηθειών, ςπϊταλησ διαχεύριςησ, αδιαφϊνειασ ςτην παραλαβό. h) Οι μεγϊλεσ καθυςτερόςεισ πληρωμών των προμηθευτών, κϑρια αιτύα και αφορμό για τισ πολϑ ψηλϐτερεσ τιμϋσ, λϐγω του μεγϊλου ετεροχρονιςμοϑ ειςπρϊξεων των νοςηλύων απϐ τα αςφαλιςτικϊ ταμεύα και πληρωμόσ των προμηθευτών απϐ τα Νοςοκομεύα. Σα προβλόματα αυτϊ που ςυνθϋτουν ϋνα αναχρονιςτικϐ πλαύςιο λειτουργύασ, αποτϋλεςαν για πολλϋσ δεκαετύεσ μια πηγό δημϐςιασ ςπατϊλησ, ςυςςώρευςησ χρεών και διαφθορϊσ ςε ϐλα τα ςτϊδια του μηχανιςμοϑ προμηθειών του ΕΤ. Οι πολιτικϋσ αντιμετώπιςησ Για το λϐγο αυτϐ η αντιμετώπιςό τουσ αποτϋλεςε ϋναν απϐ τουσ βαςικοϑσ ςτϐχουσ τησ μεταρρϑθμιςησ του ΕΤ την περύοδο υγκεκριμϋνα, με το νϋο ύςτημα Προμηθειών που για πρώτη φορϊ καθιερώθηκε απ το Νόμο 2955/2001 και ϊρχιςε να εφαρμϐζεται επιτυχώσ απϐ τα ΠΕΤ τησ χώρασ, επιδιώκεται η ςτοχευμϋνη αντιμετώπιςη των παραπϊνω προβλημϊτων. Με τουσ ςυγκεντρωτικοϑσ διαγωνιςμοϑσ ςε περιφερειακϐ επύπεδο, ςταμϊτηςε ο κατακερματιςμϐσ των προμηθειών και αξιοποιόθηκε για πρώτη φορϊ η διαπραγματευτικό δϑναμη του υςτόματοσ Τγεύασ, με τισ μεγϊλεσ ποςϐτητεσ και τισ επαναλαμβανϐμενεσ ανϊγκεσ. Η υλοπούηςη και εφαρμογό του νϋου υςτόματοσ ξεκινοϑςε με τη ςϑνταξη του Ενιαύου Προγρϊμματοσ Προμηθειών τησ κϊθε Περιφϋρειασ. Σον ϋλεγχο και την ϋγκριςη τησ ςκοπιμϐτητασ ϋχει το Δ του ΠΕΤΠ, αυτϐ που μπορεύ να αξιολογόςει και να ςυγκρύνει τισ προτεινϐμενεσ ποςϐτητεσ απϐ τα Νοςοκομεύα του, ϋχοντασ πλόρη εικϐνα των αναγκών τουσ και την ευθϑνη τησ λειτουργύασ τουσ. Αφοϑ αποςτεύλει για ϋνταξη το Πρϐγραμμϊ του ςτο Τπουργεύο που εύναι τυπικϐ θϋμα, ξεκινϊ τη διαδικαςύα των ςυγκεντρωτικών διαγωνιςμών ςε επύπεδο Περιφϋρειασ. Για το ςκοπϐ, ςυγκροτεύ επιτροπϋσ απϐ επιλεγμϋνουσ Διευθυντϋσ κλινικών κατϊ κατηγορύα υλικών, οι οπούοι θεςπύζουν τισ αντύςτοιχεσ ενιαύεσ προδιαγραφϋσ υλικών. Σο Δ του ΠΕΤΠ εγκρύνει τισ προδιαγραφϋσ αυτϋσ και προκυρόςςει τουσ ςυγκεντρωτικοϑσ διαγωνιςμοϑσ. Η διενϋργεια των διαγωνιςμών, η τεχνικό αξιολϐγηςη, η ανϊδειξη μειοδϐτη κ.λπ. πραγματοποιεύται απϐ το Σμόμα Προμηθειών του ΠΕΤΠ που ςτελεχώνεται απϐ ϋμπειρα ςτελϋχη του υςτόματοσ Τγεύασ τησ περιφϋρειασ. Μετϊ την απϐφαςη κατοχϑρωςησ απϐ το Δ του ΠΕΤΠ και την υπογραφό τησ ϑμβαςησ, τα Νοςοκομεύα του παραγγϋλνουν τισ προγραμματιςμϋνεσ ποςϐτητεσ υλικών η ροό των οπούων ϐπωσ και ϐλεσ οι λειτουργύεσ διεκπεραύωςησ των διαγωνιςμών, υποςτηρύζονται ηλεκτρονικϊ απϐ ϋνα κατϊλληλο λογιςμικϐ που εύχε δημιουργηθεύ. Αυτϐ περιλϊμβανε επύςησ τη δημιουργύα μιασ λεπτομεροϑσ βϊςησ δεδομϋνων για εύδη και τιμϋσ, μητρώο προμηθευτών, παρακολοϑθηςη τησ εκτϋλεςησ των ςυμβϊςεων απϐ τα Νοςοκομεύα μϋςω ςυςτόματοσ διαχεύριςησ παραγγελιών και παρϊδοςησ υλικών. Η εφαρμογό του νϋου ςυςτόματοσ ςτο ξεκύνημϊ τησ απϐ περιφϋρειεσ ϐπωσ η Δυτικό Ελλϊδα, η Κρότη, η Κεντρικό Μακεδονύα κ.λπ. εύχε εντυπωςιακϊ αποτελϋςματα: Εύχαμε ςημαντικϋσ μειώςεισ τιμών μϋχρι και 50%, ύδιεσ τιμϋσ και καλϑτερη ποιϐτητα υλικών για ϐλα τα Νοςοκομεύα τησ Περιφϋρειασ λϐγω των ενιαύων προδιαγραφών. Εξαςφαλύςτηκε ομαλό ροό υλικών ςτα Νοςοκομεύα χωρύσ εξωςυμβατικϋσ προμόθειεσ, οι Διοικόςεισ των οπούων αςχολοϑνται πλϋον μϐνον με την αποτελεςματικό χρόςη και αξιοπούηςη των υλικών, την καταπολϋμηςη τησ ςπατϊλησ εντϐσ του Νοςοκομεύου. Δεν αςχολοϑνται με τα εξωτερικϊ προβλόματα τησ αγορϊσ αφοϑ παραγγϋλνουν απϐ ϋτοιμεσ και κοινϋσ για ϐλουσ υμβϊςεισ. Παϑουν επύςησ τϐςο αυτών 11

12 Επιςτημονικό Κζντρο Management Νοςοκομείων 4η Διημερίδα ϐςο και των γιατρών οι ςχϋςεισ με τισ εταιρύεσ υλικών. Καταργεύται επύςησ το πλόθοσ των Επιτροπών Προμηθειών ςε κϊθε Νοςοκομεύο, εξοικονομώντασ ανθρώπινουσ πϐρουσ για ϊλλεσ χρόςιμεσ δραςτηριϐτητεσ. Οι ςυγκεντρωτικού διαγωνιςμού ςε περιφερειακϐ επύπεδο, προωθοϑν λειτουργύεσ και ςτοιχεύα ανταγωνιςμοϑ μεταξϑ των προμηθευτών, ενώ παρϋχουν ςυνεχώσ ςυγκριτικϊ ςτοιχεύα για τισ τιμϋσ που πϋτυχε το κϊθε ΠΕΤΠ, ςτοιχεύο απαραύτητο για ϋλεγχο και αξιολϐγηςη απϐ το Τπουργεύο. Σϋλοσ, με την εφαρμογό του αλληλϐχρεου λογαριαςμοϑ μεςολαβοϑςασ τρϊπεζασ, που θεςπύςθηκε ςτον ύδιο νϐμο και ςημαύνει το δανειςμϐ του νοςοκομεύου μϋχρι να ειςπρϊξει τα νοςόλια ςε επύπεδο ανϊλογο των οφειλϐμενων νοςηλύων για πληρωμό των προμηθευτών, οι τιμϋσ μποροϑν να μειωθοϑν ακϐμη περιςςϐτερο. Οι ϐροι και προϒποθϋςεισ λειτουργύασ του αλληλϐχρεου λογαριαςμοϑ εύχαν όδη ςυμφωνηθεύ με το Τπουργεύο Οικονομικών. Μετϊ το 2004 ϐπωσ και ςτουσ ϊλλουσ τομεύσ ϋτςι και εδώ ϋχουμε ςταδιακό ακϑρωςη ςτην πρϊξη και υποβϊθμιςη των δομών τησ. Σο ςϑςτημα των ςυγκεντρωτικών διαγωνιςμών ςε περιφερειακϐ επύπεδο, ϋρχεται να υποκαταςταθεύ απϐ ϋνα ςύςτημα ςυγκεντρωτικών διαγωνιςμών ςε κεντρικό επύπεδο Τπουργεύου που θεςμοθετόθηκε με το Νόμο 3580/2007 και δεν εφαρμϐςθηκε ποτϋ. Ο νϐμοσ αυτϐσ ακυρώνοντασ και τυπικϊ τισ διατϊξεισ του Ν2955 με πρϐςχημα τον επικοινωνιακϐ ςτϐχο τησ εξοικονϐμηςησ των 500 εκατ. Ευρώ, καταργεύ την αποκϋντρωςη και ςτον κρύςιμο αυτϐ τομϋα, επαναφϋροντασ τον Τπουργειακϐ ςυγκεντρωτιςμϐ. Για την πραγματοπούηςη των διαγωνιςμών ςε επύπεδο Τπουργεύου που θα αφοροϑν ολϐκληρο το ϑςτημα Τγεύασ, εμπλϋκει πλόθοσ φορϋων του ΕΤ με αλλϐτρια καθόκοντα, προβλϋπει νϋεσ προςλόψεισ υποδιοικητών ςτα Νοςοκομεύα και προςωπικοϑ για τη διεκπεραύωςη των διαγωνιςμών χωρύσ να αξιοποιεύ το αντύςτοιχο ϋμπειρο προςωπικϐ του ΕΤ. Δημιουργεύ ςυγχρϐνωσ μια κεντρικό Επιτροπό Προμηθειών τησ οπούασ το ϋργο μϋχρι ςόμερα εύναι οι αθρϐεσ και ανεξϋλεγκτεσ εγκρύςεισ διαγωνιςμών απϐ τα Νοςοκομεύα τα οπούα υποβϊλλουν προτϊςεισ, ενώ ςυγχρϐνωσ ςυνεχύζονται λϐγω αδυναμύασ πραγματοπούηςησ διαγωνιςμών οι μαζικϋσ εξωςυμβατικϋσ προμόθειεσ. Ακϐμη και ςτην περύπτωςη που αντιμετωπιςθεύ το πλόθοσ των προβλημϊτων για την πραγματοπούηςη των κεντρικών διαγωνιςμών, τϐτε το μεγϊλο μονοψώνιο θα επιζητεύ το μεγϊλο μονοπώλιο που θα αναλϊβει το τερϊςτιο ςχετικϊ μϋγεθοσ τησ κϊθε προμόθειασ. Η διαπραγματευτικό δϑναμη του ΕΤ εξαςθενύζει ςημαντικϊ και χϊνεται χωρύσ να αναπτϑςςει ςτοιχεύα ανταγωνιςμοϑ μεταξϑ προμηθευτών, αλλϊ αντύθετα ςτοιχεύα μονοπωλύου και πρακτικϋσ δεςπϐζουςασ θϋςησ απϐ αντύςτοιχεσ μεγϊλεσ εταιρύεσ του κλϊδου. Σο κεντρικϐ ςϑςτημα δεν ϋχει την ευελιξύα των περιφερειακών ςυςτημϊτων, τον τοπικϐ ϋλεγχο, τισ πιθανϋσ ιδιαιτερϐτητεσ, επαναφϋρει χρονοβϐρεσ διαδικαςύεσ ςυγκϋντρωςησ προτϊςεων ςε πανελλαδικϐ επύπεδο, ενώ εύναι τελεύωσ ακατϊλληλο για προμόθειεσ ϐπωσ τροφοδοςύα, καθαριϐτητα κ.λπ. που απϐ τη φϑςη και το μϋγεθϐσ τουσ αφοροϑν τοπικϋσ αγορϋσ. υμπερϊςματα Εύναι προφανϋσ ϐτι ο Νϐμοσ περύ προμηθειών που ιςχϑει ςόμερα απϐ το 2007, δεν μπορεύ να αντιμετωπύςει το ςοβαρϐ και πολυςϑνθετο πρϐβλημα των προμηθειών του ΕΤ. Δεν εύναι τυχαύο ϐτι τρύα χρϐνια μετϊ την ψόφιςό του ο ςτϐχοσ των ςυγκεντρωτικών διαγωνιςμών παραμϋνει ςτα χαρτιϊ. υγχρϐνωσ ϋχουμε τερϊςτια ϋλλειψη ςυμβϊςεων, με επακϐλουθο τισ εκτεταμϋνεσ εξωςυμβατικϋσ προμόθειεσ. Η κατϊςταςη ςόμερα εύναι δραματικϊ χειρϐτερη με το πλόθοσ των προβλημϊτων που αναφϋραμε ςτην αρχό να οξϑνονται ακϐμη περιςςϐτερο. Η ανεξόγητη εμμονό τησ νϋασ ηγεςύασ του Τπουργεύου ςτισ αποτυχημϋνεσ αυτϋσ δομϋσ, εξαγγϋλλοντασ ελϋγχουσ, αντικαθιςτώντασ τα πρϐςωπα τησ Επιτροπόσ Προμηθειών που θϋςπιςε ο νϐμοσ αυτϐσ, και προβϊλλοντασ επικοινωνιακϊ το περύφημο παρατηρητόριο τιμών, οδηγεύ ςτη διαιώνιςη μιασ μεγϊλησ εςτύασ δημϐςιασ ςπατϊλησ ςτην εποχό τησ δημοςιονομικόσ μασ 12

13 Προμήθειεσ και Εφοδιαςτική Αλυςίδα Νοςοκομείων κατϊρρευςησ. Θεωροϑμε πωσ τα εργαλεύα και οι δυνατϐτητεσ που παρϋχει ο Ν2955/2001, μποροϑν να αντιμετωπύςουν ςε μεγϊλο βαθμϐ το πρϐβλημα των προμηθειών του ΕΤ. Σο ξεκύνημα και μϐνον τησ εφαρμογόσ του ϋδειξε ϐτι μπορεύ να πετϑχει τερϊςτιεσ εξοικονομόςεισ πϐρων, καλϑτερη ποιϐτητα υλικών, να επιβϊλλει διαφϊνεια, να καταπολεμόςει τη ςπατϊλη και τη διαφθορϊ. Σο ςϑςτημα των ςυγκεντρωτικών διαγωνιςμών ςε περιφερειακϐ επύπεδο, αποτϋλεςε ϋνα ςημαντικϐ εργαλεύο τησ μεταρρϑθμιςησ του που με την κοινό προςπϊθεια και ςτρϊτευςη πλόθουσ ςτελεχών του ςυςτόματοσ υγεύασ, ϋδειξε ςτην πρϊξη τα αποτελϋςματϊ του. 13

14 Επιςτημονικό Κζντρο Management Νοςοκομείων 4η Διημερίδα Πρακτικϋσ εφαρμογϋσ Lean Six Sigma ςτο Management Ολοκληρωμϋνων Εφοδιαςτικών Αλυςύδων Α. Γενικϊ για το Lean Sigma ςτο Supply Chain Mgmt Γιϊννησ Αγγουρϊσ, Διοικητόσ Νοςοκομεύου Ρύου Πατρών Η εφαρμογό των μεθοδολογιών Lean και 6ς βρύςκει ολοϋνα και περιςςϐτερεσ εφαρμογϋσ ςτην διαχεύριςη ολοκληρωμϋνων εφοδιαςτικών αλυςύδων. τισ ΗΠΑ δεν εύναι λύγοι οι νοςηλευτικού οργανιςμού που βρύςκουν λϑςεισ για ςυρρύκνωςη του κϐςτουσ προμηθειών με ταυτϐχρονη διαςφϊλιςη τησ ποιϐτητασ του ιατροφαρμακευτικοϑ υλικοϑ και ςημαντικό βελτύωςη των διαδικαςιών. Και οι δϑο μεθοδολογύεσ χρηςιμοποιοϑν εργαλεύα management engineering. Η μεθοδολογύα Lean προςανατολύζεται κυρύωσ ςτην καταπολϋμηςη τησ ςπατϊλησ και ςυγκεκριμϋνα ςε 7 μορφϋσ ςπατϊλησ. Σο ακρωνϑμιο ΕΓΚΑΤΜΑ μασ υπενθυμύζει τισ 7 μορφϋσ ςπατϊλησ: Ελαττώματα, Γραφειοκρατύα, Κύνηςη, Αποθεματικϊ, Τπερπαραγωγό, Μεταφορϊ, Αναμονϋσ. Όλεσ οι ανωτϋρω μορφϋσ ςπατϊλησ ςυναντώνται ςυχνϊ ςτισ διαχειρύςεισ προμηθειών και πολλϋσ φορϋσ ταυτϐχρονα. Η Lean εφαρμϐζεται κυρύωσ για την βελτύωςη των διαδικαςιών διαχεύριςησ του υλικοϑ. Η μεθοδολογύα Six Sigma προςανατολύζεται κυρύωσ ςτην καταπολϋμηςη τησ μεταβλητϐτητασ ςτισ διαδικαςύεσ. Φρηςιμοποιώντασ αυςτηρό ςτατιςτικό ανϊλυςη προςπαθεύ να εμβαθϑνει ςτα πραγματικϊ αύτια που προκαλοϑν ελαττώματα ςτην παραγωγικό διαδικαςύα και τα εξαλεύφει, επιτρϋποντασ μϐνο 3 ςφϊλματα ανϊ ευκαιρύεσ για εμφϊνιςη ςφϊλματοσ. Οι εφαρμογό τησ 6ς ςτο Supply Chain Management, ςε αντύθεςη με την Lean δεν επικεντρώνεται τϐςο ςτην βελτύωςη των διαδικαςιών διαχεύριςησ του υλικοϑ απϐ τισ οπούεσ προκϑπτει ςπατϊλη αλλϊ κυρύωσ ςτην βελτύωςη των πρακτικών κατανϊλωςησ, ςυςκευαςύασ ό χρόςησ του υλικοϑ με απώτερο ςκοπϐ την οικονομύα και την διαςφϊλιςη τησ ποιϐτητασ. Β. Παρϊδειγμα Lean: Διαχεύριςη Αποθεματικών Φειρουργεύων ε αυτϐ το παρϊδειγμα η μεύωςη των αποθεματικών ςτα χειρουργεύα πϋντε νοςοκομεύων αποτελεύ πρωτοβουλύα ςτρατηγικόσ ςημαςύασ για τον οργανιςμϐ. Ο ςτϐχοσ όταν να μειωθοϑν τα αποθεματικϊ ςτα χειρουργεύα 5 νοςοκομεύων κατϊ $ Σο τμόμα προμηθειών υπολϐγιςε ϐτι για να ϋχουμε αυτϐ το αποτϋλεςμα δεν θα ϋπρεπε να υπϊρχουν προμόθειεσ για περιςςϐτερεσ απϐ 15 ημϋρεσ και υπολϐγιςε την ημερόςια κατανϊλωςη και τον χρϐνο που μεςολαβεύ για να φϋρει ο προμηθευτόσ το προώϐν ςτην αποθόκη απϐ την ημϋρα που θα παραγγελθεύ. Διαπιςτώθηκε ϐμωσ ϐτι ςτην πρϊξη αυτϐ όταν ανϋφικτο καθϐςον υπόρχε μια μεγϊλη εςωτερικό διαδικαςύα καταγραφόσ τησ ποςϐτητασ των υλικών καθώσ και μια χρονοβϐρα διαδικαςύασ παραγγελιοδοςύασ που ξεπερνοϑςε τισ 3 εβδομϊδεσ. Ακολουθώντασ Lean μεθοδολογύασ εντοπύςτηκε το «ΕΓΚΑΤΜΑ» καθϐςον υπόρχαν: Ελαττωματικϋσ πληροφορύεσ, Γραφειοκρατύα ςτην ϋγκριςη των παραγγελιών, ςπατϊλη ςε Κύνηςη λϐγω κακόσ χρόςησ και οργϊνωςησ των χώρων, τερϊςτια Αποθεματικϊ, Τπερπαραγωγό αφοϑ το προςωπικϐ επαναλϊμβαναν την ύδια διαδικαςύα πολλϋσ φορϋσ με αποτϋλεςμα να διπλοπαραγγϋλνονται υλικϊ, μεγϊλο κϐςτοσ ςτην Μεταφορϊ αφοϑ δεν υπόρχε ςωςτϐσ προγραμματιςμϐσ και γύνονταν παραγγελύεσ τησ τελευταύασ ςτιγμόσ με ακριβϊ μεταφορικϊ, Αναμονϋσ καθώσ αναβϊλλονταν χειρουργεύα λϐγω ϋλλειψησ υλικών. Η λϑςη δϐθηκε με καθαρϊ οπτικϋσ και πλόρεισ πληροφορύεσ ςε ετικϋτεσ ανϊ αναλώςιμο, καλϑτερη οργϊνωςη των χώρων, αυτοματοπούηςη με χρόςη barcode και PDAs, καθώσ και νϋεσ διαδικαςύεσ για την καταπολϋμηςη του φαινομϋνου των ληγμϋνων προμηθειών. ε ϋνα απϐ τα νοςοκομεύα πραγματοποιόθηκε ϋνα πρϐγραμμα Kaizen (5S) 14

15 Προμήθειεσ και Εφοδιαςτική Αλυςίδα Νοςοκομείων ϐπου προμόθειεσ που δϋςμευαν 9 δωμϊτια ςυμπτϑχθηκαν ςε μϐλισ 1! Σελικϊ η μεύωςη των αποθεματικών ξεπϋραςε τ0 $1,000,000. Γ. Παρϊδειγμα 2: Κεντρικό Μονϊδα Παραςκευόσ Ενϋςιμων Υαρμϊκων την περιοχό τησ California 5 νοςοκομεύα του ιδύου ομύλου εύχαν την ανϊγκη να παραςκευϊζουν ενϋςιμα φϊρμακα το χρϐνο (Κυτταροςτατικϊ, Παρεντερικϊ διαλλεύματα, Καρδιοπληγικϊ, Αντιβιοτικϊ κλπ.). ε αυτϐ το παρϊδειγμα υπόρχαν προβλόματα δϑο ειδών: Ποιϐτητασ, καθώσ υπόρχαν καινοϑρια βιομηχανικϊ ςτϊνταρντσ που επϋβαλλαν την καταςκευό νϋων χώρων και την αλλαγό του τρϐπου παραςκευόσ των ενϋςιμων φαρμϊκων, και οικονομικϊ, αφοϑ υπόρχε τερϊςτια ςπατϊλη ςε υλικϐ που εκ των πραγμϊτων όταν αδϑνατον να χρηςιμοποιηθεύ απϐ ϋνα νοςοκομεύο. Σο κϐςτοσ να καταςκευαςτοϑν για πϋντε νοςοκομεύα 5 διαφορετικού χώροι όταν απαγορευτικϐ. Η λϑςη του προβλόματοσ όταν η καταςκευό ενϐσ χώρου παραςκευόσ ενϋςιμων μϐνο ςε ϋνα απϐ τα νοςοκομεύα κατϊ τα νϋα πρϐτυπα, αναπτϑςςοντασ ταυτϐχρονα ϋνα ευϋλικτο και γρόγορο ςϑςτημα διανομόσ ςτα υπϐλοιπα νοςοκομεύα. Όςον αφορϊ ςτην ποιοτικό βελτύωςη επιτεϑχθηκε μύα διαδικαςύα η οπούα εξαςφϊλιζε ϋνα περιβϊλλον αποςτεύρωςησ μεγαλϑτερο του 99.5% επιτρϋποντασ μϐνο ϋνα ελαττωματικϐ προώϐν ςε δεύγμα 384 ςκευαςμϊτων (< 0.3%) ενώ πριν την εφαρμογό του προγρϊμματοσ υπόρχαν 17 ελαττωματικϊ προώϐντα ανϊ δεύγμα 384 ςκευϊςματα (> 4.2%). Η ποιοτικό αυτό βελτύωςη ελαχιςτοπούηςε το κϐςτοσ των προβληματικών ςκευαςμϊτων κατϊ $320,0000 ετηςύωσ. Όςον αφορϊ την ςπατϊλη του υλικοϑ εύχε παρατηρηθεύ το εξόσ: ϋνα μϐνο νοςοκομεύο δεν μποροϑςε να απορροφόςει ολϐκληρη την ποςϐτητα των υλικών κατϊ την παραςκευαςτικό διαδικαςύα λϐγω χαμηλϐτερησ ζότηςησ ςε υγρϊ ςκευϊςματα και αδυναμύα των προμηθευτών να προςφϋρουν ςυςκευαςύεσ με λιγϐτερο υλικϐ. Έτςι τα φϊρμακα δεν όταν αςφαλϋσ να επαναχρηςιμοποιηθοϑν και καταςτρϋφονταν ςε ποςοςτϐ 3%. Μετϊ την εφαρμογό του προγρϊμματοσ κϊθε αχρηςιμοπούητο υλικϐ μποροϑςε να διατεθεύ για τισ ανϊγκεσ ϊλλου νοςοκομεύου. Παρϊλληλα υπόρχε η δυνατϐτητα να παραγγελθοϑν τα υλικϊ ςε μεγαλϑτερεσ και οικονομικϐτερεσ ςυςκευαςύεσ. Σο αποτϋλεςμα όταν μεύωςη του κϐςτουσ κατϊ $275,000 ετηςύωσ. Σο ςυνολικϐ κϐςτοσ καταςκευόσ τησ μονϊδασ όταν $600,000 ενώ το ςυνολικϐ ποςϐ οικονομύασ απϐ τον πρώτο χρϐνο όταν $595,000! Σϋλοσ εξοικονομόθηκε και κϐςτοσ ςε εργατοώρεσ ϑψουσ $270,000 ετηςύωσ. 15

16 Επιςτημονικό Κζντρο Management Νοςοκομείων 4η Διημερίδα Η ΕΨΣΕΡΙΚΗ ΔΙΑΚΙΝΗΗ ΣΟΤ ΥΑΡΜΑΚΕΤΣΙΚΟΤ ΚΑΙ ΤΓΕΙΟΝΟΜΙΚΟΤ ΤΛΙΚΟΤ ΚΑΙ Ο ΡΟΛΟ ΣΨΝ ΤΠΗΡΕΙΨΝ Dr Ελϋνη Ρηνϊκη, Υαρμακοποιόσ Νοςοκομεύου Φανύων Ειςαγωγό Η ορθό λειτουργύα τησ εφοδιαςτικόσ αλυςύδασ ςτο χώρο των Νοςοκομεύων εύναι εξαιρετικϊ κρύςιμη ςτον καθοριςμϐ του κϐςτουσ λειτουργύασ του Νοςοκομεύου, και ειδικϊ ςτισ ςυνθόκεσ που διαμορφώνονται ςόμερα ςτην ελληνικό πραγματικϐτητα. Οι πιϋςεισ ςτην εφοδιαςτικό αλυςύδα των Νοςοκομεύων αλλϊζουν. τον παρελθϐν, ϋνα Νοςοκομεύο που μποροϑςε να χειριςτεύ καλϊ τα ϋξοδϊ που αφοροϑςαν τισ αγορϋσ και προμόθειεσ, μποροϑςε και να λειτουργεύ αποδοτικϊ. τισ ςημερινϋσ διεθνεύσ ςυνθόκεσ, το κϐςτοσ προμόθειασ και διαχεύριςησ των υλικών μπορεύ να ξεπερνϊ το 35% των λειτουργικών εξϐδων, με το 20-25% περύπου να οφεύλεται αποκλειςτικϊ ςτο κϐςτοσ προμόθειασ. Σο Υαρμακευτικϐ Σμόμα απϐ την πλευρϊ του εμπλϋκεται ςτην εφοδιαςτικό αλυςύδα προμόθειασ του υλικοϑ διαχεύριςόσ του απϐ τουσ προμηθευτϋσ, αλλϊ και ωσ το ύδιο προμηθευτόσ των πελατών του κλινικών, νοςηλευτικών τμημϊτων και αςθενών. Περιεχόμενο ϑμφωνα με το ΠΔ 108 (ΥΕΚ 50/1993), που αναφϋρεται ςτη υγκρϐτηςη, Οργϊνωςη και Λειτουργύα του Νοςοκομειακοϑ Υαρμακεύου, ςτην αρμοδιϐτητα του Υαρμακευτικοϑ Σμόματοσ ανόκει η προμόθεια, ςυντόρηςη, και διϊθεςη φαρμϊκων, αντιδραςτηρύων και αναλώςιμου υγειονομικοϑ και λοιποϑ υλικοϑ. Μϋχρι ςόμερα, η προμόθεια των φαρμϊκων γύνεται αποκλειςτικϊ ςτην Νοςοκομειακό Σιμό ϐπωσ αυτό διαμορφώνεται κϊθε φορϊ απϐ τισ ιςχϑουςεσ αγορανομικϋσ διατϊξεισ. Η δυνατϐτητα διαπραγμϊτευςησ τησ τιμόσ αγορϊσ φαρμϊκων καθώσ και η δυνατϐτητα ϋκπτωςησ, ϋχει θιγεύ ωσ ενδεχϐμενο ςε νομοθετικϐ πλαύςιο κατϊ καιροϑσ, χωρύσ ποτϋ να ϋχουν εκδοθεύ οι αντύςτοιχεσ υπουργικϋσ αποφϊςεισ προκειμϋνου να εύναι δυνατό η διενϋργεια διαγωνιςμοϑ ανϊ δραςτικό ουςύα ό φαρμακολογικό κατηγορύα ό θεραπευτικό κατηγορύα, ςε οποιοδόποτε επύπεδο: νοςοκομεύου, υγειονομικόσ περιφϋρειασ ό πανελλαδικϊ. Για την προμόθεια αντιδραςτηρύων και αποςτειρωμϋνου υγειονομικοϑ υλικοϑ ακολουθοϑνται οι διαδικαςύεσ που κϊθε φορϊ διϋπουν τισ προμόθειεσ των νοςοκομεύων: διενϋργεια διαγωνιςμών διαφϐρων τϑπων, ανϊλογα με ϑψοσ τησ δαπϊνησ και το επύπεδο ςτο οπούο διεξϊγεται ο διαγωνιςμϐσ, ςϑναψη ςυμβϊςεων με ςυγκεκριμϋνο ϑψοσ δαπϊνησ, προβλεπϐμενη ποςϐτητα αγορϊσ και χρονικό διϊρκεια τησ ςϑμβαςησ, και εκτϋλεςη των ςυμβϊςεων αυτών, χωρύσ ωςτϐςο ςτη διαδικαςύα αυτό να εμπλϋκονται οι αςφαλιςτικοϑ οργανιςμού, οι οπούοι και ςτο τϋλοσ εύναι αυτού που αποζημιώνουν το νοςοκομεύο για αυτϋσ τισ δαπϊνεσ των αςφαλιςμϋνων. υνεπώσ, ςτη διαδικαςύα προμόθειασ αντιδραςτηρύων και υγειονομικών υλικών εμπλϋκονται τϐςο οι λοιπϋσ υπηρεςύεσ του Νοςοκομεύου, ϐπωσ το Γραφεύο Προμηθειών και η Οικονομικό Τπηρεςύα (ωσ προσ τη διενϋργεια των διαγωνιςμών και την κατακϑρωςη των ςυμβϊςεων) ϐςο και το Υαρμακευτικϐ Σμόμα ωσ προσ τη διαχεύριςη των υλικών αυτών (αγορϊ και διϊθεςη). το πεδύο τησ διϊθεςησ των φαρμϊκων, όδη απϐ το ΠΔ 108 (ΥΕΚ 50/1993) προβλϋπεται η χορόγηςη των φαρμϊκων ςε ατομικϋσ δϐςεισ και ςε ποςϐτητα 24ώρου, η ενημϋρωςη του φακϋλου του αςθενοϑσ με τη φαρμακευτικό του καρτϋλα, καθώσ και η μϋριμνα απϐ την πλευρϊ του Υαρμακευτικοϑ Σμόματοσ για τον ϋλεγχο των προσ εκτϋλεςη ςυνταγών και την αποζημύωςη τησ αντύςτοιχησ δαπϊνησ απϐ τουσ αςφαλιςτικοϑσ φορεύσ, ςτο βαθμϐ βϋβαια που το επιτρϋπει το νομοθετικϐ πλαύςιο και 16

17 Προμήθειεσ και Εφοδιαςτική Αλυςίδα Νοςοκομείων ϐχι ςτο βαθμϐ που το επιβϊλει η εξϋλιξη τησ αγορϊσ (εκτϐσ κλειςτοϑ νοςηλεύου φϊρμακα, φϊρμακα που το κϐςτοσ τησ ημερόςιασ δϐςησ τουσ ξεπερνϊ το 70% του κλειςτοϑ νοςηλεύου Γ θϋςησ Παθολογικόσ κλινικόσ). Αναφορικϊ με τη διϊθεςη των αναλώςιμων αποςτειρωμϋνων υγειονομικών υλικών, αυτϊ διατύθενται για την κϊλυψη των αναγκών των κλινικών και των νοςηλευτικών τμημϊτων, χωρύσ να υπϊρχει η υποχρϋωςη ςϑνδεςόσ τουσ με ςυγκεκριμϋνο αςθενό, για τη ςυντριπτικό δε πλειοψηφύα απϐ αυτϊ δεν υπϊρχει η δυνατϐτητα χρϋωςησ. Ανϊλογο εύναι και το ςϑςτημα διϊθεςησ αντιδραςτηρύων, αφοϑ η χορόγηςό τουσ γύνεται με βϊςη την αύτηςη του αντύςτοιχου τμόματοσ, ςε τιμολογύςημεσ μονϊδεσ μϋτρηςησ ςυςκευαςύεσ και ϐχι με βϊςη τισ πραγματοποιθεύςεσ εξετϊςεισ. Και ϋτςι ενώ ςτα φαρμακευτικϊ ςκευϊςματα η δρϊςη του φαρμακοποιοϑ εύναι ιδιαύτερα καθοριςτικό για τον ϋλεγχο τησ ςυνταγογρϊφηςησ και την εφαρμογό νοςοκομειακοϑ ςυνταγολογύου, ςτα υγειονομικϊ υλικϊ και τα αντιδραςτόρια ςημαντικϐτερο ρϐλο ςτην εφαρμογό τησ εφοδιαςτικόσ αλυςύδασ ϋχουν οι υπηρεςύεσ που αφοροϑν ςτο Γραφεύο Προμηθειών, για τισ οπούεσ ωςτϐςο εύναι γεγονϐσ ϐτι κατϊ κανϐνα ςτελεχώνονται απϐ ανθρώπουσ που δεν εύναι εκπαιδευμϋνοι να διενεργοϑν προμόθειεσ και να ςυμμετϋχουν ςε ςυμβϊςεισ με βϊςη τισ διαδικαςύεσ που ορύζουν οι ςϑγχρονεσ ανϊγκεσ τησ εφοδιαςτικόσ αλυςύδασ αλλϊ και του νϐμου. υμπερϊςματα Για τη βελτιςτοπούηςη τησ εφαρμοζϐμενησ διαχειριςτικόσ αλυςύδασ ςτο χώρο του Υαρμακευτικοϑ Σμόματοσ απαιτεύται μια ςειρϊ μϋτρων και εφαρμογών, ϐπωσ η υιοθϋτηςη τησ νοςοκομειακόσ ςυςκευαςύασ, και η δυνατϐτητα παρακολοϑθηςησ τησ πορεύασ των φαρμϊκων μϋςα ςτο νοςοκομεύο, η διενϋργεια διαγωνιςμών ςτο φϊρμακο με βϊςη τη θεραπευτικό αποτελεςματικϐτητα, η ϑπαρξη ενιαύου αρχεύου προμηθευτών, η ενιαύα κωδικοπούηςη των υγειονομικών υλικών και των αντιδραςτηρύων, η διενϋργεια διαγωνιςμών με κεντρικό διαδικαςύα για υγειονομικϊ υλικϊ και αντιδραςτόρια και ο υπολογιςμϐσ τησ αποζημύωςησ απϐ τουσ αςφαλιςτικοϑσ φορεύσ με τη χρόςη του ςυςτόματοσ ταξινϐμηςησ των διαγνώςεων ςε ομϊδεσ (DRGs), προκειμϋνου ο τρϐποσ εφοδιαςμοϑ του δημϐςιου νοςοκομεύου να γύνει αποδοτικϐσ και αποτελεςματικϐσ. 17

18 Επιςτημονικό Κζντρο Management Νοςοκομείων 4η Διημερίδα Οι διαδικαςύεσ τησ εφοδιαςτικόσ αλυςύδασ και τησ διακύνηςησ υγειονομικού υλικού ςτο Ψνϊςειο Καρδιοχειρουργικό Κϋντρο Μιχ. Ε. Παπαδάκησ, Προώςτϊμενοσ Σμόματοσ Οργϊνωςησ & Πληροφοριακών υςτημϊτων ΩΚΚ Με τον ϐρο Διαχεύριςη τησ Εφοδιαςτικόσ Αλυςύδασ (Logistics) εννοοϑμε την τϋχνη και επιςτόμη τησ διούκηςησ (management), τησ τεχνικόσ μεθοδολογύασ (engineering) και των τεχνικών δραςτηριοτότων (technical activities) που ςχετύζονται με το ςχεδιαςμϐ (design), τον προςδιοριςμϐ των απαιτόςεων και προδιαγραφών (requirement specification), την απϐκτηςη ό αγορϊ (purchasing) την αποθόκευςη (storage), διατόρηςη (keeping) και ςυντόρηςη (maintenance), καθώσ και τη διϊθεςη (disposal) των παραγωγικών πϐρων και μϋςων που υποςτηρύζουν τουσ ςτϐχουσ, τη ςτρατηγικό, την τακτικό και τον ϋλεγχο μιασ επιχεύρηςησ, και μϊλιςτα με τρϐπο βϋλτιςτο απϐ ϊποψη κϐςτουσ, αποδοτικϐτητασ και αποτελεςματικϐτητασ. το Νοςοκομειακϐ χώρο, οι δραςτηριϐτητεσ που ςχετύζονται με την Εφοδιαςτικό Αλυςύδα, εκτϐσ τησ προφανοϑσ λειτουργικόσ ςπουδαιϐτητασ και κριςιμϐτητασ για τη λειτουργύα του Νοςοκομεύου, ϋχουν και εξϋχουςα οικονομικό ςημαςύα, αφοϑ 40-50% του ςυνολικοϑ προϒπολογιςμοϑ του Νοςοκομεύου (αναλϐγωσ και του εύδουσ του Νοςοκομεύου) ςχετύζεται με τισ διαδικαςύεσ αυτϋσ. Εύναι προφανϋσ επομϋνωσ ϐτι οποιαδόποτε προςπϊθεια εξορθολογιςμοϑ του κϐςτουσ ςε ϋνα Νοςοκομεύο, θα πρϋπει να αςχοληθεύ οπωςδόποτε και με τισ διαδικαςύεσ τησ εφοδιαςτικόσ αλυςύδασ, ιδιαύτερα δε με τισ διαδικαςύεσ προμηθειών αναλώςιμου υγειονομικοϑ υλικοϑ και φαρμϊκων. τα παραπϊνω πλαύςια, η ςυνεχόσ, ςτενό και ακριβόσ παρακολοϑθηςη και γνώςη ϐλων των παραμϋτρων των διαδικαςιών τησ Εφοδιαςτικόσ Αλυςύδασ εύναι απολϑτωσ απαραύτητη προκειμϋνου οι διαδικαςύεσ αυτϋσ να ευρύςκονται υπϐ ϋλεγχο και να εύναι δυνατό η βελτιςτοπούηςό τουσ, αλλϊ και ο ϋγκαιροσ εντοπιςμϐσ ςημεύων δυςλειτουργιών, ςημεύων ςυμφϐρηςησ (bottleneck) ό κοςτολογικών υπερβϊςεων. Μϋςω βελτιςτοπούηςησ του ςχεδιαςμοϑ και τησ ανϊπτυξησ των διαδικαςιών αυτών, εύναι δυνατό η ςημαντικό μεύωςη τϐςο του ϊμεςου ϐςο και του ϋμμεςου κϐςτουσ logistics του Νοςοκομεύου. Εκτϐσ απϐ τα ϊμεςα κϐςτη (αγορϊ υλικών), ϋμμεςα κϐςτη αποτελοϑν το κϐςτοσ του χώρου αποθόκευςησ, η αξύα του αδρανοϑσ ςτοκ ςτην Αποθόκη, τα βραδϋωσ κινοϑμενα υλικϊ, τα ληγμϋνα υλικϊ που πρϋπει να επιςτραφοϑν ό καταςτραφοϑν, οι φθορϋσ υλικών λϐγω ανεπϊρκειασ ό ακαταλληλϐτητασ ςυνθηκών αποθόκευςησ, κτλ. όμερα ο ϋλεγχοσ των διαδικαςιών τησ Εφοδιαςτικόσ Αλυςύδασ επιτυγχϊνεται μϋςω εξειδικευμϋνων Πληροφοριακών υςτημϊτων. Σα ςυςτόματα αυτϊ αποτελοϑν ςυνόθωσ μϋροσ του Πληροφοριακοϑ υςτόματοσ χεδιαςμοϑ Επιχειρηςιακών Πϐρων (Enterprise Resource Planning System ERP) του Νοςοκομεύου. Πρϐκειται για το τμόμα εκεύνο του ERP που αςχολεύται με τη διαχεύριςη Προμηθειών, Τλικοϑ και Αποθηκών. Για την ολοκληρωμϋνη διαχεύριςη των ςχετικών διαδικαςιών, το Πληροφοριακϐ αυτϐ ϑςτημα θα πρϋπει να διαςυνδϋεται (με κατϊλληλεσ «γϋφυρεσ» διαςϑνδεςησ και διαλειτουργικϐτητασ εύτε on-line, εύτε off-line, εύτε batch, κτλ) τϐςο με το Τποςϑςτημα Οικονομικόσ Διαχεύριςησ/Λογιςτηρύου του ERP (Γενικό & Αναλυτικό Λογιςτικό), και με το υποςϑςτημα Σιμολϐγηςησ Αςθενών, ϐςο και με το Νοςοκομειακϐ Πληροφοριακϐ ϑςτημα (Hospital Information System HIS), ϋτςι ώςτε να επιτυγχϊνεται η ενημϋρωςη του οικονομικοϑ/χρεωςτικοϑ ηλεκτρονικοϑ φακϋλου του αςθενοϑσ, καθώσ και η διαςϑνδεςη των αναλώςεων υλικών και φαρμϊκων, κατϊ περύπτωςη, με: το ςυγκεκριμϋνο αςθενό ςτον οπούο χρηςιμοποιόθηκαν, το ςυγκεκριμϋνο Σμόμα Νοςηλεύασ απϐ το οπούο παραγγϋλθηκαν, 18