Γεωλογικός χάρτης του ΝΑ τμήματος Θράκης

Transcript

1 ΚΡΙΤΙΚΗ ΤΗΣ «ΜΕΛΕΤΗΣ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΩΝ ΕΠΙΠΤΩΣΕΩΝ» ΤΗΣ ΕΤΑΙΡΕΙΑΣ «ΧΡΥΣΩΡΥΧΕΙΑ ΘΡΑΚΗΣ ΑΜΒΕ» ΣΧΕΤΙΚΑ ΜΕ ΤΗΝ ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΗ ΕΚΜΕΤΑΛΛΕΥΣΗ ΧΡΥΣΟΥ ΣΤΟ ΠΕΡΑΜΑ ΤΟΥ ΝΟΜΟΥ ΕΒΡΟΥ Κυριάκος Αρίκας Υφηγητής Ινστιτούτου Ορυκτολογίας-Πετρογραφίας Πανεπιστημίου Αμβούργου Οκτώβριος 2012 Περιοχή Σαπών Ovacik Τουρκίας

2 Γεωλογικός χάρτης του ΝΑ τμήματος Θράκης Επεξεργασία από χαρτογραφήσεις του ΙΓΜΕ-Ξάνθη. Α D: Περιοχές μελέτης της ΟΕ Κ. Αρίκα Με χρώματα σημειώνονται τα διάφορα μαγματικά-ηφαιστειακά πετρώματα με τα οποία συνδέονται οι υδροθερμικές εξαλλοιώσεις και μεταλλοφορίες. Mπλε περίγραμμα: Η επιθερμική ζώνη ενδιαφέροντος για εκμετάλλευση χρυσού είναι σε πρώτη επιλογή η περιοχή από Πετρωτά-Πέραμα μέχρι ΒΑ Σαπών, μήκους >20 χλμ και πλάτους 2 έως 6 χλμ. Στην κατηγορία αυτή ανήκουν και άλλες εμφανίσεις, όπως π.χ. η επιθερμική μεταλλοφορία Πεύκων, 12 χλμ ΒΑ Αλεξανδρούπολης.

3 Μοντέλο υδροθερμικού-επιθερμικού συστήματος προσαρμοσμένο σε εμφανίσεις της περιοχής: Πέραμα/Πετρωτά Σάπες από Voudouris (1993) σύμφωνα με επιθερμικά μοντέλα από Berger & Eimon (1983) και Buchanan (1981) πυριτικό καπέλο πυριτικό καπέλο Κλασικό παράδειγμα επιθερμικού συστήματος σε λόφο ανατολ. Σαπών με χαρακτηριστικό πυριτικό καπέλο στην κορυφή του. Α) Επιθερμικές εξαλλοιώσες και μεταλλοφορίες Β) Μεσοθερμικές/ρηγματειδείς θειούχες μεταλλοφορίες C) Πορφυρικές μεταλλοφορίες Επιθερμικό σύστημα : a) Ζώνη πυριτίωσης πυριτικό καπέλο ( silica cap ) b) Ζ. αλουνίτη, c) Ζ. σερικίτη-καολινίτη (αργιλική ζώνη) d) Φλεβίδια αδουλάριου e) Ζώνη προπυλιτίωσης Το μοντέλο δείχνει ότι μια επιθερμική εμφάνιση δεν είναι χωρίς ρίζες παρά συνδέεται στο βάθος με διάφορες άλλες μεταλλοφορίες (θειούχες / πορφυρικές μεταλλοφορίες). Στο Πέραμα και στις Σάπες αναπτυσσονται κάτω από τα οξειδωμένα σώματα μαζικές θειούχες μεταλλοφορίες..

4 Γεωλογικός χάρτης περιοχής παραχώρησης ΔΜΜ Ε5 της εταιρείας ΜΘ Σαπών μπλε κηλίδες πυριτιώσεις, πυριτικά καπέλα Ovacik Τουρκίας

5 Παραδείγματα επιθερμικών εμφανίσεων από Σάπες μέχρι Συκορράχη (παραχώρηση ΔΜΜ Ε5) με χαρακτηριστικές πυριτιώσεις ( πυριτικά καπέλα ) Ανατολικά Σαπών Ανατολικά Σαπών Αγιος Δημήτριος Οι πολίτες της Θράκης δεν πρέπει να επιτρέψουν τα φυσικά αυτά στολίδια να πέσουν θύμα μεταλλευτικών δραστηριοτήτων Άγιος Νικόλαος Μεταξύ Σαπών και Κασσιτερών

6 Οι προβλεπόμενες περιοχές επέκτασης μεταλλευτικών δραστηριοτήτων της εταιρείας Σαπών Οι επιθερμικές εμφανίσεις, οι οποίες προβλέπονταν για την επέκταση των μεταλλευτικών δραστηριοτήτων (από βορρά προς νότο κατανομή όπως στους χάρτες): W.Wiper (Δ.Οχιά) Archway (Αψίδα), W.Scarp (Δ.Γκρεμός) Καμένο Σάπανα Άγ. Νικόλαος Γαλαξίας Αγ. Βαρβάρα Αδουλάριος Άγ. Κωνσταντίνος Έβρος 3 Έβρος 2 Έβρος 1 Οι δύο χάρτες της εταιρείας σε συνδυασμό δείχνουν τις ομάδες επιθερμικών πυριτιώσεων (κηλίδες μπλε χρώματος) που συμπεριλαμβάνονται στις περιοχές μελλοντικών εξορύξεων. Οι πανέμορφοι λόφοι με τα πυριτιωμένα βράχια κινδυνεύουν να πέσουν θύμα εξορύξεων εάν επιτραπεί η εγκαθίδρυση εκμετάλλευσης χρυσού στη Θράκη.

7 Αριστερά: Γεωλογικός χάρτης της Τάφρου των Πετρωτών Δεξιά: Βλέψεις της εταιρείας ΧΘ Περάματος για την επέκταση μελετών και μεταλλευτικών δραστηριοτήτων (Τοπογραφικός χάρτης από τη ΜΠΕ της εταιρείας ΧΘ) Χαρακτηριμός των ορίων περιοχών μελλοντικλων δραστηριοτήτων, όπως έχει στο υπόμνημα του χάρτη τής εταιρείας: 3 Όριο ευρύτερης περιοχής μελέτης 2 Όριο άμεσης περιοχής μελέτης 1 Όριο περιοχής κατάληψης έργου

8 Επιθερμικές εμφανίσεις στην Τάφρο των Πετρωτών Λόφος Περάματος Μαυροκορυφή Οδοντωτόν

9 Το μοντέλο μεταλλείου Ovacik της Τουρκίας Το ορυχείο Σεπτ Μέρος του ορυχείου Αυγ Εξόρυξη σε 2 χρόνια και 3 μήνες Εξόρυξη σε 5 χρόνια και 2 μήνες

10 Όλος ο χώρος της επιθερμικής ζώνης από ΒΑ Σαπών μέχρι Πέραμα - παραλία Πετρωτών- Μεσημβρίας κινδυνεύει να γίνει μελλοντικά ένα πελώριο συγκρότημα ανοιχτών μεταλλείων και το φυσικό τοπίο θα αντικατασταθεί από επιφανειακά ορυχεία, επιχωματώσεις, πλατείες, τραβέρσες, δρόμους και λεκάνες με δηλητηρηριώδη απόβλητα. Εδώ πρέπει να σημειωθεί ότι και άλλες εμφανίσεις των Νομών Ροδόπης και Έβρου μπορούν σε μια τέτοια ευρεία φάση μεταλλευτικών δραστηριοτήτων να γίνουν αντικείμενα ενδιαφέροντος.

11 Γενική άποψη του προτεινόμενου έργου Περάματος Τοπογραφικός χάρτης της περιο- Χής Περάματος μέχρι το Θρακικό Πέλαγος. Κόκκινα περιγράμματα: αλλαγές νέου σχεδίου ΟΡΥ Ορυχείο, Χ.Τ. Χώρος τελμάτων, ΕΡΓ εργοστασιο

12 Σύγκριση γενικών στοιχείων της εταιρείας «Χρυσωρυχεία Θράκης»

13 1) Επιμήκης και 2) εγκάρσια τομή της επιθερμικής εμφάνισης Λόφου Περάματος (σχήματα της εταιρείας Περάματος από παρουσίαση (1) και από την ιστοσελίδα της στο Internet (2)). 1 Περιεκτικότητες σε χρυσό (στα καρρότα γεωτρήσεων) Α. 0,7-1.0 g/t Β. 1,0-2,0 g/t C. 2,0-5,0 g/t D. 5,0-10,0 g/t E. >10,0 g/t 2 Γεωλογία 5. Στείρα 4. Οξειδωμένα 3. Θειούχο μετάλλευμα 2. Θειούχα 1. Μεταμορφωμένα Μεγένθυση τμήματος της τομής 1

14 Από παρουσίαση της Εταιρείας το 2000 Από πρόσφατη ιστοσελίδα της εταιρείας

15 Τα μεταλλικά ορυκτά του ορίζοντα θειούχων κάτω από το οξειδωμένο σώμα στον Λόφο Περάματος (από Voudouris et al 2011) Από τα θειούχα αυτά ορυκτά πηγάζουν τα χημικά στοιχεία: σίδηρος (Fe), ψευδάργυρος (Zn) συνδεδεμένος με κάδμιο (Cd), χαλκός (Cu), μόλυβδος (Pb), κασσίτερος (Sn), αρσενικό (As), αντιμόνιο (Sb), βισμούθιο (Bi), τελλούριο (Te), σελήνιο (Se) και φυσικά άφθονο θείο (S). Η εξόρυξη ενός τέτοιου πολυμεταλλικού θειούχου μεταλλεύματος σε ανοιχτό (!!) ορυχείο θα έχει καταστροφικές συνέπειες στην όξινη απορροή και την εκπομπή τοξικών μεταλλικών στοιχείων.

16 Η κυάνωση Ανάκτηση του χρυσού από το πέτρωμα: Θραύση, λειοτρίβηση (αριστερό τμήμα της εικόνας) και εκχύλιση του χρυσού με χρήση διαλύματος κυανιούχου νατρίου (NaCN) σε συστοιχία μεγάλων δεξαμενών (δεξιό τμήμα της εικόνας). Εργοστάσιο ανάκτησης του χρυσού από το πέτρωμα στο Ovacik της Τουρκίας (φωτογρ. Οκτ. 203) Η εκχύλιση στις πελώριες δεξαμενές απαιτεί μεγάλες ποσότητες νερού. Το διάλυμα περιέχει 0,05 έως 0,1 % ( ppm) κυανιούχο νάτριο. Εφ όσον το διάλυμα αυτό έχει την ικανότητα να διαλύει τα ίχνη χρυσού της τάξης 1-3 γραμμαρίων ανά τόνο πετρώματος, είναι ευνόητο ότι διασπάει και όλα τα τοξικά χημικά στοιχεία από τα μεταλλικά ορυκτά. Στο Πέραμα θα επεξεργάζονται περίπου τόνοι πετρώματος καθημερινώς (επί 24 ώρες). και θα καταλήγουν σαν τοξική πιεσμένη λάσπη στο χώρο τελμάτων. Ο πολφός της εκχύλισης (στερεά:διάλυμα 47:53% κ.β.) θα είναι: ημερησίως πάνω από τόνοι και ετησίως x 365 = μέχρι πάνω από τόνοι.

17 Ορυκτοχημεία των μεταλλευτικών Τελμάτων Η όλη πληροφορηση της εταιρείας ΧΘ στην ΠΠΕ: Χημική ανάλυση αφυγραμένου τέλματος (filter cake) Τα στερεά που περιέχονται στον πολφό του τέλματος, όπως έχει προκύψει από τις μέχρι τώρα αναλύσεις, αποτελούνται κυρίως από χαλαζία (SiO2) και δευτερευόντως από καολινίτη [Al2Si2O5(OH)4]». Η ΜΠΕ περιέχει για τα 10 εκατμ. τοξικά τέλματα μόνο μία (!!!) ελιπή και αναξιόπιστη χημική ανάλυση Στα μεταλλευτικά τέλματα θα καταλήγουν: 1. Τα εξορυχθέντα πετρώματα με τα ορυκτά: χαλαζίας, καολινίτης, βαρύτης, σερικιτης, αλουνίτες, σιδηροπυρίτης και άλλα θειούχα. 2. Τα χημικά αντιδραστήρια της επεξεργασίας-κυάνωσης και της διαδικασίας INCO. 3. Τα παράγωγα των χημικών ενώσεων Τα τέλματα από χημική άποψη θα είναι στην τελική ανάλυση ιδιαίτερα σύνθετα σύνολα και ο χημικός τους χαρακτηρισμός είναι αδύνατος. Θα περιέχουν: Ποικιλία τοξικών ενώσεων: ελεύθερα κυανιόντα, μεταλλοκυανιούχα σύμπλοκα, κυανικά, θειοκυανιούχα, αμμωνία, πολλές οργανοκυανιούχες ενώσεις, κυανίδιο του χλωρίου κ.ά. διάφορα μέταλλα: Fe, Pb, Zn, Cu, As, Cd, Bi, Sb, Co, Te, Se κ.ά. αμέταλλα: θειικά ορυκτά άλατα, χλωρίδια, νιτρικά) πιθανόν ραδιενεργά στοιχεία (ράδιο, ουράνιο). Κ. ΑΡΙΚΑΣ Ορυκτοχημεία των μεταλλευτικών τελμάτων στο προτεινόμενο έργο Περάματος και η παραπληροφόρηση της εταιρείας Χρυσωρυχεία Θράκης.- 17 σελ., 4 πινακες, 4 εικονες, Μαρτιος (Διαθέσιμη κατ επιθυμίαν arikas@web.de)

18 «Βαθμιδώδης πυραμίδα» εναπόθεσης μεταλλ. τελμάτων του νέου σχεδίου της εταρείας ΧΘ Τριγ. σχήμα, διαστάσεις πλευρών μ. Μοντέλο της εταιρείας ΧΘ

19 Θραύσεις σε φράγματα/αναχώματα μεταλλείων Φθωρές και θραύσεις σε εσωτερικά αναχώματα, όμοια του σχεδίου Περάματος. (Στοιχεία: 1. Ρηγμάτωση σε περιόδους ξηρασίας ή λογω τεκτονικών μικροκινήσεων ή και σεισμού, και 2. εισοδος νερου σε περίοδο βροχοπτώσεων 3. Είσοδος νερών στο εσωτερικό και αστάθεια του τέλματος 4. Υπερχείλιση της στάθμης νερών βροχής Παραραδείγματα θραύσεων φραγμάτων σε μεταλλεία Baja Mare (Ρουμανία) Ιανουάριο 2000 και το ίδιο έτος Borse (Ρουμανία) 10 Μαρτίου 2000 Aitik (Σουηδία) 9 Σεπτεμβρ Inez Kentaky (ΗΠΑ) 11 Οκτωβρ Nantan/Guangxi (Κινα) 18 Οκτωβρ Από το 2001 μέχρι δυστυχήματα σε φράγματα. Π.χ. θραύση φράγματος σε μεταλλείο Βωξίτη στο Kolontar Ουγγαρίας τον Οκτώβρ. 2010, δηλητηριάστηκε κατοικήσιμη περιοχή 8 τετρ. χλμ. Από το 1961 έως 2010 σε 49 χρόνια 91 θραύσεις. Κατά μέσο όρο περίπου 2 ατυχήματα το χρόνο σε φράγματα Στοιχεία:

20 Χάρτες τεκτονικών γραμμώσεων (ρηγμάτων) από αεροφωτογραφίες κλίμακας 1 : (από τη διδακτ. διατριβή Ι. Καρφάκη, 1991) Τεκτονικές γραμμώσεις της Τάφρου των Πετρωτών και των περιφερειακών περιοχών. Οι κόκκινες γραμμές τονίζουν τα κύρια ρήγματα που διαχωρίζουν την Τάφρο των Πετρωτών και την ΒΑ προέκταση της από τα μεταμορφωμένα πετρώματα της Σειράς Μάκρης Μαρώνειας (δεξιά και αριστερά της Τάφρου). Μεγέθυση του τμήματος της Τάφρου των Πετρωτών (επεξεργασία από R.- M. Kloos, 1991). Με χρώματα παρουσιάζονται οι θέσεις των εγκαταστάσεων του προγραμματιζόμενου μεταλλείου Περάματος. Πλήθος ρηγμάτων διασχίζουν την περιοχή της λίμνης τελμάτων (μπλε). Ένα ορατό ρήγμα ΒΒΔ διεύθυνσης διασχίζει την θέση του φράγματος.

21 Απόψεις από τον τεκτονικό κατακερματισμό περιοχών τής Τάφρου των Πετρωτών Περιοχή βόρεια Οδοντοτού Περιοχή Βράχοι Τα σχήματα διασαφηνίζουν τις εικονιζόμενες στις φωτογραφίες γραμμικές δενδροστοιχίες τεκτονικές γραμμώσεις

22

23

24 Οι προβλεπόμενες περιοχές επέκτασης μεταλλευτικών δραστηριοτήτων της εταιρείας Σαπών στη παραχώρηση ΔΜΜ Ε5: 7 Χ 4-2 χλμ Σχέδιο Σχέδιο 2012

25 Επέκταση μεταλλευτικών δραστηριοτήτων: Το παράδειγμα Σαπών Συνέντευξη στην εφημερίδα Ο ΧΡΟΝΟΣ ( ) Απάντηση του διευθυντή της εταιρείας ΜΘ Σαπών κ. Κωνσταντινίδη σε ερώτηση σχετικά με τους φόβους των κατοίκων της Θράκης για την επέκταση της μεταλλευτικής δραστηριότητας των εταιρειών: «Σας λέω ένα και μοναδικό: Το υπόγειο μεταλλείο (σημ.: εννοούσε την υπόγεια εμφάνιση της Οχιάς) το οποίο θα εκμεταλλευτούμε εμείς είναι ένας υπόγειος κύβος, διάστασης 85 μέτρων, 85x85x85,... αυτόν θα εκμεταλλευτούμε, τίποτε περισσότερο». Αναφορές στη Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (ΜΠΕ) της ΜΘ Σαπών Στη ΜΠΕ της ΜΘ Σαπών (σελ. 3-21) αναφέρονται έξι ακόμη εμφανίσεις: Σαπάναι, Γαλαξίας, Λόφος Aγ.Νικολάου, Αγ. Βαρβάρα Αγ. Κωνταντίνος και Έβρος που τις χαρακτηρίζει σαν «μεταλλοφόρες περιοχές» ή «χρυσοφόρες δομές». Και σε άλλο σημείο της ΜΠΕ (σελ. 1-2): «Με βάση τις νέες χρυσοφόρες δομές που ήδη εντοπίσθηκαν, εκτιμάται ότι τα αποτελέσματα της νέας μεταλλευτικής έρευνας θα είναι ιδιαίτερα θετικά με άμεση συνέπεια την περαιτέρω παράταση της μεταλλευτικής και μεταλλουργικής δραστηριότητας στην περιοχή». Ο κάθε αναγνώστης ας βγάλει μόνος του συμέρασμα από τις αντιθέσεις στις δηλώσεις αυτές της εταιρείας.

26 Η μορφολογία της περιοχής του προγραμματιζόμενου μεταλλείου Περάματος με το υδρογραφικό δίκτυο του Παλιορέματος (σχέδιο από παρουσίαση της εταιρείας ΧΘ Περάματος) Το παλιό σχέδιο μεταλλείου Κίτρινο χρώμα: το έπιφανιακό ορυχείο Μήκος 750 μ, Πλάτος μεχρι 400 μ Βάθος μέχρι 125 μ. Κόκκινο περίγραμμα: το εργοστάσιο επεξεργασίας εξορυχθέντων πετρωμάτων (θραύση, λειοτρίβηση) και εκχύλισης χρυσού με διάλυμα κυανιούχου νατρίου (NaCN). Πράσινο περίγραμμα: η Λίμνη απόθεσης τελμάτων Διάμετρος περίπου ένα χιλιόμετρο Επιφάνεια 700 στέματα Ύψος κύριου (νότιου) φράγματος 50 μ. και απόσταση από τη θάλασσα 3,7 χλμ. Μπλε (----) περίγραμμα: Λεκάνη απορροής του Παλιορέματος

27 Απόψεις τοπίων της κοιλάδας του Παλιορέματος Άποψη προς νότο. Στο βάθος, πίσω από τους λόφους είναι το Θρακικό Πέλαγος Άποψη προς βορρά. Στο βάθος ο Λόφος Περάματος Το Παλιόρεμα έχει μια ευρεία, πλούσια σε βλάστηση και άνετη για οδοιπορίες κοιλάδα μήκους 6 περίπου χιλιομέτρων από το βόρειο άκρο της μέχρι την Παραλία Μεσημβρίας. Σε μορφολογικό άνοιγμα του βόρειου τμήματος της κοιλάδας προγραμματίζεται η λίμνη των μεταλλευτικών τελμάτων διαμέτρου ενός περίπου χιλιομέτρου κατα μήκος του ρέματος. Η περιοχή στο βόρειο τμήμα του Παλιορέματος καλύπτεται από διάφορα εξαλλοιωμένα (συνήθως ξεθωριασμένα, βλ. εικόνα δεξιά) και αποσαθρωμένα ανδεσιτικά και πυροκλαστικά πετρώματα. Η βλάστηση και τα δάση σε τέτοια όξινα και άγονα πετρώματα είναι αποτέλεσμα εξέλιξης φυσικών διεργασιών εκατοντάδων ετών. Ειδικά η ύπαρξη της προστατευόμενης Μαύρης Πεύκης αποτελεί σπάνιο φυσικό φαινόμενο. Η καταστροφή δασών και η απογύμνωση περιοχών λόγω μεταλλευτικών δραστηριοτήτων δεν είναι δυνατόν να αποκατασταθούν με τους ρυθμούς και τις μεθόδους που προβάλουν οι εταιρείες στις αναξιόπιστες υποσχέσεις τους. Μέρη του δάσους της Μαύρης Πεύκης στην περιοχή του Λόφου Περάματος απειλούνται να χαθούν για πάντα.

28 Απειλήται η σπάνια Μαύρη Πεύκη στην περιοχή Περάματος Δένδρα Μαύρης Πεύκης ριζωμένα ( γαντζωμένα ) στο άγονο, εξαλλοιωμένο (ξεθωριασμένο), όξινο ηφαιστειακό πέτρωμα στη βορειοδυτική πλευρά του Λόφου Περάματος. Η βλάστηση τους επάνω σε τέτοια πετρώ-ματα και σε αυτό το χαμηλό υψομετρικό επίπεδο αποτελεί σπάνιο φυσικό φαινόμενο.

29 Κατανάλωση χημικών αντιδραστηρίων Κατανάλωση κυανίου Ημερησίως: 0,61x t = 2,1 t Ετησίως: 2,1 x 365 ημ.= 767 t Σε 8 χρόνια: 767 x 8 = t Σε 9 χρόνια: 767 x 9 =6.903 t Επιβάρυνση του οικοσυστήματος ημερησίως πάνω από1,3 τόνους θειικών ενώσεων του Νατρίου και Χαλκού

30 Γενικά συμπεράσματα για την εξέληξη των εξορύξεων στο Πέραμα Εάν εγκαθιδρυθεί βιομηχανία εκμετάλλευσης χρυσού στο Πέραμα η εταιρεία θα δραστηριοποιηθεί και στις δύο κατευθύνσεις, α) θα συνεχίσει την εξόρυξη στον πολυμεταλλικό ορίζοντα θειούχων και β) παράλληλα θα επεκτείνει τις εξορυκτικές της δραστηριότητες και σε γειτονικές εμφανίσεις.

31 Σχηματισμός θειικών ορυκτών αλάτων στα μεταλλευτικά τέλματα του μεταλλείου Κίρκης 1: Κονιορτοποιημένο μετάλλευμα με ξασπρισμένη επιφάνεια λόγω σχηματισμού θεικών αλάτων 2: Σχηματισμός λευκών θειικών ορυκτών αλάτων σε λεκάνη μεταλλευτικού τέλματος 3: Άποψη μίας άλλης λεκάνης μεταλλευτικού τέλματος σε περίοδο ξηρασίας με εντυπωσιακά ξασπρισμένο τοπίο λόγω σχηματισμού θειικών στην επιφάνεια της λεκάνης. 4: Άποψη της ίδιας λεκάνης ύστερα από μία νυχτερινή βροχόπτωση. Τα επιφανειακά θεικά άλατα ξεπλύθηκαν και εν μέρει μεταφέρθηκαν στο διπλανό ρέμα. Στοιχεία για την τοξικότητα του λιμναζοντος βρόχινου νερού λόγω διαλυτοποίησης των θεικών αλάτων περιέχονται στον συνημμένο πίνακα 4.

32 Λιμνάζοντα νερά στις λεκάνες τελμάτων του Μεταλλείου Κίρκης

33 Εσωτερικά αναχώματα (Εικόνα της εταιρείας ΧΘ)

34 Η όξινη απορροή είναι το αποτέλεσμα της οξείδωσης των θειούχων ορυκτών σε περιοχές θειούχων μεταλλοφοριών και διάθεσης μεταλλευτικών αποβλήτων με τη δράση του νερού, του οξυγόνου και των υπαρχόντων βακτηρίων. Χαρακτηρίζεται από εξαιρετικά χαμηλό ph και υψηλές συγκεντρώσεις ιόντων βαρέων και τοξικών μετάλλων, όπως επίσης και θειϊκών ιόντων, τα οποία ρυπαίνουν μεγάλες εκτάσεις εδαφών και επιφανειακά / υπόγεια υδατικά συστήματα. (Τεχν. Χρον. Επιστ. Έκδ. ΤΕΕ, V, τεύχ. 1&2 2001)

35 Θειοκυανιούχος Χαλκός O θειοκυανιούχος χαλκός (CuSCN) μπορεί ουσιαστικά να χαρακτηριστεί σαν «δηλητήριο», αφού εγκυμονεί ίδιες επικινδυνότητες και απαιτούνται τα ίδια μέτρα ασφάλειας όπως και το κυανιούχο νάτριο (NaCN). Συγκεκριμένα, οι ευρωπαϊκές οδηγίες επικινδυνότητας και ασφάλειας (R και S -Risk and Safety) χαρακτηρίζουν τον θειοκυανιούχο χαλκό ως εξής (μετάφραση από γερμανικό κείμενο της βιβλιογραφικής αναφοράς: R26/27/28 Πολύ δηλητηριώδες κατά την εισπνοή, κατάποση και την επαφή με την επιδερμίδα. R32 Σχηματίζει κατά την επαφή με οξέα πολύ δηλητηριώδη αέρια. R50/53 Δηλητηριώδες σε υδρόβιους οργανισμούς, έχει στα νερά μακροχρόνιες βλαβερές επιδράσεις. S13 Να απομακρύνεται από τρόφιμα, από πόσιμα υλικά και από ζωοτροφές. S29 Να αποφεύγεται η διάθεσή του στο σύστημα ύδρευσης και αποχέτευσης. S60 Το υλικό αυτό και το δοχείο του πρέπει να αξουδετερώνεται σαν επικίνδυνο απόρριμμα. S61 Να αποφεύγεται η διάθεσή του στο περιβάλλον. Να λαμβάνονται ιδιαίτερα μέτρα ασφάλειας..