ΠΙΛΟΤΙΚΗ ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΚΙΡΚΗΣ - ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥΠΟΛΗΣ. ΠΡΟΣΩΡΙΝΑ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ

Transcript

1 ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟ ΓΕΩΛΟΓΙΚΩΝ ΚΑΙ ΜΕΤΑΛΛΕΥΤΙΚΩΝ ΕΡΕΥΝΩΝ Ν.Π.Ι.Δ. ΕΠΟΠΤΕΥΟΜΕΝΟ ΑΠΟ ΤΟ ΥΠ.ΑΝ. (Ν. 272/76) Γ ΚΟΙΝΟΤΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΣΤΗΡΙΞΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ «ΑΝΤΑΓΩΝΙΣΤΙΚΟΤΗΤΑ» ΕΡΓΟ 65231: ΚΑΙΝΟΤΟΜΕΣ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΕΣ-ΤΕΧΝΙΚΕΣ ΚΑΤΑΓΡΑΦΗΣ ΚΑΙ ΑΞΙΟΠΟΙΗΣΗΣ ΑΠΟΡΡΙΜΜΑΤΩΝ ΜΕΤΑΛΛΕΥΤΙΚΗΣ ΚΑΙ ΜΕΤΑΛΛΟΥΡΓΙΚΗΣ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑΣ ΚΑΙ ΕΓΚΑΤΑΛΕΙΜΜΕΝΩΝ ΔΗΜΟΣΙΩΝ ΜΕΤΑΛΛΕΙΩΝ. ΠΙΛΟΤΙΚΕΣ ΕΦΑΡΜΟΓΕΣ Προϊστάμενος Έργου: Ιάκωβος Δρούγκας,, Δ/ντής Δ.Μ.Ε.Ο.Μ. ΠΙΛΟΤΙΚΗ ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΚΙΡΚΗΣ - ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥΠΟΛΗΣ. ΠΡΟΣΩΡΙΝΑ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥΠΟΛΗ 23 ΙΟΥΝΙΟΥ 2006 Παρουσίαση από Προϊστάμενο ενότητας 1 Δ ρα Αλέξανδρο Λιακόπουλο

2 ΣΥΝΟΛΙΚΗ ΔΟΜΗ ΕΡΓΟΥ ΕΡΓΟ Ενότητα 1 Απορρίμματα μεταλλείων Πιλοτική εφαρμογή Λάρυμνας Φθιώτιδας Πιλοτική εφαρμογή Κίρκης-Αλεξ/ πολης Έβρου Ενότητα 2 Εγκαταλειμμένα μεταλλεία Πιλοτική εφαρμογή Λιμεναρίων Θάσου ΣΥΝΟΛΙΚΟΣ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ:

3 ΕΝΟΤΗΤΑ Α Παρουσίαση ενότητας 1: 1 Μεταλλευτικά και μεταλλουργικά απορρίμματα «Μελέτες περιβαλλοντικού κινδύνου απορρύπανσης ανάδειξης»

4 ΦΑΣΕΙΣ ΕΚΤΕΛΕΣΗΣ ΥΠΟΕΡΓΟΥ «Μεταλλευτικά απορρίμματα» Α ΦΑΣΗ 07/2002 έως 06/2003 ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΕΡΓΟΥ ΑΠΟΓΡΑΦΙΚΗ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ ΒΑΣΙΚΗ ΥΠΟΔΟΜΗ ΕΡΓΟΥ Β ΦΑΣΗ 03/2003 έως 06/2007 ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΤΕΧΝΙΚΗΣ ΥΠΟΔΟΜΗΣ ΕΡΓΟΥ ΕΞΕΙΔΙΚΕΥΜΕΝΕΣ ΜΕΛΕΤΕΣ ΣΤΙΣ ΠΙΛΟΤΙΚΕΣ ΠΕΡΙΟΧΕΣ: ΛΑΡΥΜΝΑΣ & ΚΙΡΚΗΣ-ΑΛΕΞ/ΛΗΣ Γ ΦΑΣΗ 07/2007 έως 06/2008 ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΕΞΕΙΚΕΥΜΕΝΩΝ ΤΕΧΝΙΚΩΝ ΣΤΙΣ ΠΙΛΟΤΙΚΕΣ ΠΕΡΙΟΧΕΣ ΤΕΛΙΚΕΣ ΤΕΧΝΙΚΕΣ ΚΑΙ ΟΙΚΟΝΟΜΟ- ΤΕΧΝΙΚΕΣ ΜΕΛΕΤΕΣ-ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΕΙΣ

5 ΚΥΡΙΟΙ ΑΞΟΝΕΣ ΕΡΓΑΣΙΩΝ ΕΝΟΤΗΤΑΣ «Μεταλλευτικά απορρίμματα» Δημιουργία Εθνικής βάσης δεδομένων, για τον τρόπο δημιουργίας-διάθεσης, διάθεσης, τη σύσταση, τον όγκο και την επικινδυνότητα των απορριμμάτων-αποβλήτων, αποβλήτων, Πιλοτική εφαρμογή, σε δύο πιλοτικές περιοχές (Κίρκη( Κίρκη- Αλεξ/πολη,, Λάρυμνα), μεθόδων εκτίμησης περιβαλλοντικού κινδύνου, με διερεύνηση του βαθμού ρύπανσης στα εδάφη, υδροφόρους, ζωικούς οργανισμούς, ιζήματα και θαλάσσιο περιβάλλον και στον αέρα, εγκατάσταση και πειραματική λειτουργία συστήματος παρακολούθησης της ποιότητας των νερών σε πραγματικό χρόνο, Διερεύνηση τεχνολογιών, για χρήση των απορριμμάτων σε νέες, περιβαλλοντικά αποδεκτές χρήσεις, Ανάπτυξη καινοτόμων τεχνολογιών κινητικής ρύπων- μοντελοποίησης, αδρανοποίησης-απορρύπανσης, απορρύπανσης, ανάδειξης, καθώς και τελικές μελέτες οφέλους-κόστους.

6 ΕΝΟΤΗΤΑ Β Προσωρινά αποτελέσματα ερευνών- μελετών από την ευρύτερη πιλοτική περιοχή «Κίρκης-Αλεξανδρούπολης»

7 Σύντομο Ιστορικό 1890 : πρώτη ιδιωτική παραχώρηση : Αγγλική περίοδος : Alfred Jackson,, Thracian Union Ltd, Thracian Mineral Products, «Kirka«Mines Ltd : Γερμανική περίοδος: Africa Bergweks A.G. και. και η Γερμανό-Βουλγαρική Trazisch Bergweks :Αμερικάνικη 1953:Αμερικάνικη περίοδος : Mines Incorporated : «Κίρκη Μεταλλευτική» ΕΠΕ (Κυπριάδης( Κυπριάδης) 1982 :ΓΕΜΕΕ «Μεταλλεία Έβρου» ΕΠΕ (Κυπριάδης( Κυπριάδης) 1995 : τελευταία προσπάθεια λειτουργίας (Κυπριάδης( Κυπριάδης) 2005 : Έναρξη παρέμβασης ΙΓΜΕ με το εκτελούμενο Έργο

8 Είδος μεταλλοφορίας Η μεταλλοφορία του Αγίου Φιλίππου είναι πολυμεταλλική και πλούσια σε σπάνιες και ιδιόρρυθμες μεταλλικές φάσεις και στοιχεία. Περιλαμβάνει περισσότερα από 20 μεταλλικά ορυκτά,, με κύριο χαρακτηριστικό την παρουσία σπάνιων θειοαλάτων Pb As Bi,, χωρίς την παρουσία Sb. Κύρια απαντώνται : Σιδηροπυρίτης, Σφαλερίτης, Mαγγανιούχος σφαλερίτης, Βουρτσίτης, Γαληνίτης, Κιρκιίτης, Ιορδανίτης, Τενναντίτης, Χαλκοπυρίτης, Μαρκασίτης, Βισμουθινίτης, Εναργίτης κ.α.

9 Τρόποι εκμετάλλευσης υπόγεια εκμετάλλευση επιφανειακή Παραγωγή : τόνοι μεταλλεύματος : τόνοι μεταλλεύματος Στείρα-απορρίμματα Προέκυψαν σημαντικές ποσότητες στείρων και απορριμμάτων πλούσιων σε σιδηροπυρίτη, που εναποτέθηκαν κατά μήκος της εκμετάλλευσης. Ο όγκος τους υπολογίζεται στα m 3.

10 Επεξεργασία μεταλλεύματος Γινόταν στο εργοστάσιο εμπλουτισμού. Η κατασκευή του έγινε κατά τη γερμανική περίοδο λειτουργίας του μεταλλείου. Η μεταφορά του μεταλλεύματος γινόταν κύρια με τον εναέριο και αργότερα με φορτηγά αυτοκίνητα. Ο εμπλουτισμός βασίστηκε στη μέθοδο της διαφορικής επίπλευσης. Με την προσθήκη χημικών αντιδραστηρίων επιτυγχανόταν τελικό συμπύκνωμα με Pb 55% και Zn 50%, ενώ προέκυπτε και ένα πλούσιο σε μεταλλικά στοιχεία και αντιδραστήρια απόρριμμα πολφού. Η παραγωγή απορριμματικού πολφού ήταν περίπου τόνοι, που διοχετεύτηκαν στις λίμνες καθίζησης.

11 ΤΙ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ ΕΞΕΛΙΣΣΟΝΤΑΙ; Επιλογή 57 σημείων ελέγχου Συστηματικές μετρήσεις πεδίου, αξιολόγηση κτιρίων εξοπλισμού του μεταλλείου Συστηματικές δειγματοληψίες αναλύσεις νερών περιοχής Δειγματοληψίες αναλύσεις εδαφών, ιζημάτων, τελμάτων, απορριμμάτων περιοχής Ειδικοί εργαστηριακοί προσδιορισμοί δειγμάτων Διεθνείς συνεργασίες Δοκιμές άμεσων, επί τόπου, αναλύσεων προσδιορισμών

12 Προέλευση πηγών ρύπανσης Στην περιοχή μελέτης Κίρκης (ευρύτερος χώρος του μεταλλείου και του εργοστασίου) εντοπίζονται δύο, γεωγραφικά καταρχήν διαχωρισμένες, κύριες ομάδες πηγών ρύπανσης

13 Α. Μεταλλείο Αγ. Φιλίππου Όξινη απορροή που δημιουργείται από : τη λίμνη της ανοιχτής εκσκαφής το σημαντικό σωρό των στείρων-απορριμμάτων την απορροή της στοάς 4

14 1. Λίμνη ανοιχτής εκσκαφής Μετρήσεις Περιεκ/τες Ιούνιος 2005 Δεκ/βριος 2005 Πόσιμο νερό ph (βαθμοί) 2,85 2,94 6,5-8,5 Αγωγ/τα (μs/cm 2 ) Ni (ppb) Co (ppb) Cd (ppb) Pb (ppb) Cu (ppb) Mn (ppb) Fe (ppb) Zn (ppb) U (ppb) 166 0

15 2 / 3 Απορροές στείρων Έξοδος στοάς 4 ph (βαθμοί) 3,52 6,36 Αγωγιμότητα (μs/cm 2 ) Ni (ppb) Co (ppb) Cd (ppb) Pb (ppb) Cu (ppb) <5 Mn (ppb) Fe (ppb) <100 <100 Zn (ppb) U (ppb) 76 13

16 Β. Περιοχή εργοστασίου Οι λίμνες των τελμάτων Οι σωροί μεταλλεύματος Οι σωροί απορριμμάτων σπαστηροτριβείου Οι σωροί συμπυκνώματος Pb Zn Τα βαρέλια με τα χημικά αντιδρ/ρια

17 8 λίμνες τελμάτων, χωρίς ουσιαστικά μέτρα προστασίας m 3 λεπτομερούς υλικού εκτεθειμένου στη διάβρωση από τη βροχή και τον αέρα. Διαλυμένα βαρέα μέταλλα και λεπτομερές υλικό τελμάτων, που ρυπαίνουν το παρακείμενο Κιρκάλων ρέμα. διάβρωση Καταστροφή αναχώματος Όξινη απορροή

18 Χημική σύσταση υλικού τελμάτων ΙΓΜΕ Ni Περιεκτικότητες επιβλαβών μετάλλων σε mg/kgr (ppm) Mn Cr Pb Cu Γ Γ Γ Γ BRGM Zn As Cd Ba Sb Bi Co Υψηλές και επικίνδυνες συγκεντρώσεις παρατηρούνται για Zn, Cd, As, Bi, Pb και Mn, ενώ σημαντικές για Ni, Sb και Ba.

19 ΛΙΜΝΕΣ ΤΕΛΜΑΤΩΝ Εξέλιξη συγκέντρωσης βαρέων μετάλλων κατά το βάθος απόθεσης Ni Bi Co Cr συγκέντρωση mg/kg βάθος (cm) Παρατηρούνται σημαντικά υψηλές τιμές μέχρι και μέγιστες για Ni, Bi, Co, Cr σε μικρό βάθος 2,25 έως 3,25 μέτρα.

20 Σύσταση όξινης απορροής τελμάτων Φυσικοχημικές παράμετροι Εποχικές συγκεντρώσεις επιβλαβών μετάλλων σε μgr/l (ppb) ph Αγωγ/τα Ni Mn Fe Pb Cu Zn Cd Al Co Se U Τ1 4, Τ2 3, Τ3 7, < <5 <5

21

22

23

24 Διαχρονικές μεταβολές ph σε νερά περιοχής Κίρκης-Αλεξανδρούπολης 9 Ιούνιος 2005 Ιούλιος 2005 Σεπτέμβριος 2005 Δεκέμβριος 2005 Μάρτιος 2006 Απρίλιος βαθμοί ph Κ0 Κ0-1 Κ1-α Κ2 Κ3 Κ4 Κ5 Κ6 Κ7 Κ8 Κ9 Κ10 Κ12 Κ13 Κ14 Κ15 Κ16 Κ17 Κ18 Κ19 Ε3 Ε4 Ε5 Ε6 Ε7 Ε8 ΥΓΑ1 ΥΓΑ2 Ε9 Ε10 Ε12 Μεταλλείο Αγ.Φιλίππου Στοά 4 Φράγμα Περιοχή τελμάτων Γεωτρήσεις Ποταμού Εκβολές Αλεξ/πολης Κιρκάλων ρέμα Ειρήνης ρέμα

25 Διαχρονικές μεταβολές συγκεντρώσεων Co σε νερά περιοχής Κίρκης-Αλεξανδρούπολης Ιούνιος 2005 Ιούλιος 2005 Σεπτέμβριος 2005 Δεκέμβριος περιεκτικότητα ( ppb Κ0 Κ1-α Κ3 Κ5 Κ7 Κ9 Κ12 Κ14 Κ16 Κ18 Ε3 Ε5 Ε7 ΥΓΑ1 Ε9 Ε12 Μεταλλείο Αγ.Φιλίππου Στοά 4 Κιρκάλων ρέμα Φράγμα Περιοχή τελμάτων Γεωτρήσεις Ποταμού Ειρήνης ρέμα Εκβολές Αλεξ/πολης

26 Διαχρονικές μεταβολές συγκεντρώσεων Cd σε νερά περιοχής Κίρκης-Αλεξανδρούπολης Ιούνιος 2005 Ιούλιος 2005 Σεπτέμβριος 2005 Δεκέμβριος Συγκέντρωση (ppb Κ0 Κ1-α Κ3 Κ5 Κ7 Κ9 Κ12 Κ14 Κ16 Κ18 Ε3 Ε5 Ε7 ΥΓΑ1 Ε9 Ε12 Μεταλλείο Αγ.Φιλίππου Στοά 4 Κιρκάλων ρέμα Φράγμα Περιοχή τελμάτων Γεωτρήσεις Ποταμού Ειρήνης ρέμα Εκβολές Αλεξ/πολης

27 Διαχρονικές μεταβολές συγκεντρώσεων Pb σε νερά περιοχής Κίρκης-Αλεξανδρούπολης Ιούνιος 2005 Ιούλιος 2005 Σεπτέμβριος 2005 Δεκέμβριος Συγκέντρωση (ppb Κ0 Κ1-α Κ3 Κ5 Κ7 Κ9 Κ12 Κ14 Κ16 Κ18 Ε3 Ε5 Ε7 ΥΓΑ1 Ε9 Ε12 Μεταλλείο Αγ.Φιλίππου Στοά 4 Κιρκάλων ρέμα Φράγμα Περιοχή τελμάτων Γεωτρήσεις Ποταμού Ειρήνης ρέμα Εκβολές Αλεξ/πολης

28 Διαχρονικές μεταβολές συγκεντρώσεων Ni σε νερά περιοχής Κίρκης-Αλεξανδρούπολης Δεκέμβριος 2005 Σεπτέμβριος 2005 Ιούλιος 2005 Ιούνιος Περιεκτικότητα (ppb Κ0 Κ1-α Κ3 Κ5 Κ7 Κ9 Κ12 Κ14 Κ16 Κ18 Ε3 Ε5 Ε7 ΥΓΑ1 Ε9 Ε12 Μεταλλείο Αγ.Φιλίππου Στοά 4 Κιρκάλων ρέμα Φράγμα Περιοχή τελμάτων Γεωτρήσεις Ποταμού Ειρήνης ρέμα Εκβολές Αλεξ/πολης

29

30 Προτάσεις λήψης άμεσων μέτρων Να μη χρησιμοποιείται, για κανένα σκοπό, το νερό του Κιρκάλων ρέματος, ενώ εκείνο του Ειρήνης μόνο γύρω από το χώρο της εκβολής του πρώτου, Να αποφεύγεται η καλλιέργεια των χωραφιών, που είναι σε άμεση γειτνίαση με τις λεκάνες τελμάτων, Να απομακρυνθούν προς ασφαλή καταστροφή τα βαρέλια της αποθήκης με τις επικίνδυνες ουσίες, και Να εμποδιστεί και άλλη κλοπή μηχανημάτων-υλικών από το χώρο του μεταλλείου, να γίνει περιφρούρηση του χώρου.

31 Επόμενα στάδια μελέτης ΙΓΜΕ Έλεγχος μεταφοράς ρύπανσης στα γύρω εδάφη και ιζήματα, Συνεχής παρακολούθηση της ποιότητας νερών και με την εγκατάσταση καταγραφικών συστημάτων, Υλοποίηση βάσης δεδομένων, μοντελοποίηση ρύπανσης, τελική οριοθέτηση ρυπαινόμενων χώρων, μελέτη περιβαλλοντικών επιπτώσεων, Εφαρμογή εναλλακτικών τεχνικών αδρανοποίησης ρύπων (γεωφραγμοί ανάσχεσης, εξουδετέρωση ρύπων, δέσμευση τοξικών μετάλλων από μικροοργανισμούς κ.α.), Διερεύνηση εφικτών-οικονομικών τρόπων απορρύπανσης κρίσιμων χώρων και ανάδειξης ευρύτερης περιοχής, με αξιοποίηση υπολειμματικών κτιρίων και εξοπλισμού, καθώς και συσχετιζόμενων οικολογικών συστημάτων και ανάπτυξης συμβατών μορφών παραγωγής-διαχείρισης.

32 ΤΙ ΓΙΝΕΤΑΙ ΔΙΕΘΝΩΣ ;

33 ΤΙ ΓΙΝΕΤΑΙ ΣΤΗ ΧΩΡΑ ΜΑΣ ;

34