Απόκριες Σχέδιο μαθήματος για το νηπιαγωγείο.

Transcript

1 0

2 Η Ανδρονίκη είναι νηπιαγωγός. Γεννήθηκε και μεγάλωσε στην Αθήνα. Είναι πτυχιούχος του τμήματος Επιστημών της Προσχολικής Αγωγής και του Εκπαιδευτικού Σχεδιασμού του Πανεπιστημίου Αιγαίου και έχει κάνει Μεταπτυχιακές σπουδές στην "Πληροφορική στην Εκπαίδευση" στο Παιδαγωγικό τμήμα Δημοτικής Εκπαίδευσης του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστήμιού Αθηνών. Είναι διορισμένη και υπηρετεί σε κάποιο νηπιαγωγείο στην Ελλάδα. Απόκριες Σχέδιο μαθήματος για το νηπιαγωγείο. Copyright 2015 Ανδρονίκη η Νηπιαγωγός Androniki.eu Απαγορεύεται η αναπαραγωγή οποιουδήποτε τμήματος αυτού του βιβλίου, που καλύπτεται από δικαιώματα (copyright), ή η χρήση του σε οποιαδήποτε μορφή, χωρίς τη γραπτή άδεια της συγγραφέως. 1

3 Περιεχόμενα Εισαγωγικό σημείωμα 6 Οδηγίες χρήσης 7 Δευτέρα 2 Φεβρουαρίου :00-9:00 Ελεύθερες δραστηριότητες 9 Το σεντούκι των Απόκριων 9 9:00-10:30 Συζήτηση Σχεδιασμός Tο σεντούκι των αποκριών 11 Συζήτηση 11 Σχεδιασμός 12 10:30-11:00 Πρωινό - Διάλειμμα 13 11:00-12:00 Ποίημα 14 Καλώς ήρθες Καρναβάλι 14 12:00-12:15 Προετοιμασία για αποχώρηση 15 Τρίτη 3 Φεβρουαρίου :00-9:00 Ελεύθερες δραστηριότητες 17 9:00-10:30 Πληροφορίες 18 Μάσκες 18 Τι μάσκες θα φτιάξουμε; 21 10:30-11:00 Πρωινό - Διάλειμμα 25 11:00-12:00 Φύλλο εργασίας 26 Φ.Ε. Οι άνθρωποι μπέρδεψαν τις μάσκες τους 26 12:00-12:15 Προετοιμασία για αποχώρηση 27 Τετάρτη 4 Φεβρουαρίου :00-9:00 Ελεύθερες δραστηριότητες 29 9:00-10:30 Κατασκευή 30 Αποκριάτικη μάσκα 30 10:30-11:00 Πρωινό - Διάλειμμα 33 11:00-12:00 Τραγούδι 34 Ο Χαραλάμπης 34 12:00-12:15 Προετοιμασία για αποχώρηση 36 Πέμπτη 5 Φεβρουαρίου :00-9:00 Ελεύθερες δραστηριότητες 37 9:00-10:30 Βιβλίο 38 Ο Αρλεκίνος 38 10:30-11:00 Πρωινό - Διάλειμμα 39 11:00-12:00 Γραφή 40 Φ. Ε. γράφω το Α του Αρλεκίνου και της Αποκριάς 40 12:00-12:15 Προετοιμασία για αποχώρηση 42 2

4 Παρασκευή 6 Φεβρουαρίου :00-9:00 Ελεύθερες δραστηριότητες 43 9:00-10:30 Πίνακες 44 Ανακαλύπτω τους Αρλεκίνους 44 Κάνω τους αρλεκίνους 51 10:30-11:00 Πρωινό - Διάλειμμα 52 11:00-12:00 Ζωγραφική 53 Ζωγραφίζω το δικό μου αρλεκίνο 53 12:00-12:15 Προετοιμασία για αποχώρηση 54 Δευτέρα 9 Φεβρουαρίου :00-9:00 Ελεύθερες δραστηριότητες 55 9:00-10:30 Μάσκες 56 Μάσκα Ζορό 56 Μάσκα γατούλα 59 11:00-12:00 Παιχνίδι 62 Μην ξυπνήσεις το 62 12:00-12:15 Προετοιμασία για αποχώρηση 63 Τρίτη 10 Φεβρουαρίου :00-9:00 Ελεύθερες δραστηριότητες 64 9:00-10:30 Κατασκευή 65 Μάσκα Σφουγγαράκης 65 Μάσκα Πεντάμορφη 67 Ο Χαραλάμπης 69 10:30-11:00 Πρωινό - Διάλειμμα 70 11:00-12:00 Τραγούδι 71 Παντρεύουνε τον κάβουρα 71 12:00-12:15 Προετοιμασία για αποχώρηση 73 Τετάρτη 11 Φεβρουαρίου :00-9:00 Ελεύθερες δραστηριότητες 74 9:00-10:30 Κατασκευή 75 Μάσκα λιοντάρι 75 Μάσκα πεταλούδα 79 10:30-11:00 Πρωινό - Διάλειμμα 82 11:00-12:00 Φύλλο Εργασίας 83 Μετράω και ενώνω αποκριάτικα 83 12:00-12:15 Προετοιμασία για αποχώρηση 85 Πέμπτη 12 Φεβρουαρίου :00-9:00 Ελεύθερες δραστηριότητες 86 9:00-10:30 Πληροφορίες 87 Τσικνοπέμπτη 87 Κατασκευή 88 Στέμμα βασιλιά - βασίλισσας 88 3

5 10:30-11:00 Πρωινό - Διάλειμμα 91 11:00-12:00 Παιχνίδι 92 Βασιλιά, βασιλιά με τα 12 σπαθιά 92 12:00-12:15 Προετοιμασία για αποχώρηση 93 Παρασκευή 13 Φεβρουαρίου :00-9:00 Ελεύθερες δραστηριότητες 94 9:00-10:30 Πληροφορίες 95 Γαϊτανάκι 95 Παιχνίδι 97 Κανονικό γαϊτανάκι 97 Τραγούδι 97 Μια γριά μπαμπόγρια 97 10:30-11:00 Πρωινό - Διάλειμμα 99 11:00-12:00 Παιχνίδι στον Η/Υ 100 Masquerade :00-12:15 Προετοιμασία για αποχώρηση 101 Δευτέρα 16 Φεβρουαρίου :00-9:00 Ελεύθερες δραστηριότητες 102 9:00-10:30 Κατασκευή 103 Καπέλο μάγου / μάγισσας 103 Παιχνίδι 104 Ο μάγος των χρωμάτων :30-11:00 Πρωινό Διάλειμμα :00-12:00 Προγραμματισμός 106 Τι θα φέρουμε στο πάρτι; :00-12:15 Προετοιμασία για αποχώρηση 107 Τρίτη 17 Φεβρουαρίου :00-9:00 Ελεύθερες δραστηριότητες 108 9:00-10:30 Πληροφορίες 109 Χαρταετός 109 Χαρταετός που πετάει :30-11:00 Πρωινό Διάλειμμα :00-12:00 Φύλλο εργασίας 116 Χαρταετός και σχήματα :00-12:15 Προετοιμασία για αποχώρηση 118 Τετάρτη 18 Φεβρουαρίου :00-9:00 Ελεύθερες δραστηριότητες 119 9:00-10:30 Πληροφορίες 120 Κυρά Σαρακοστή 120 Κατασκευή 122 Ομαδική κυρά Σαρακοστή 122 4

6 10:30-11:00 Πρωινό - Διάλειμμα :00-12:00 Τραγούδια 125 Στου Μανώλη την ταβέρνα 125 Ο Καρακατσάνης :00-12:15 Προετοιμασία για αποχώρηση 127 Πέμπτη 19 Φεβρουαρίου :00-9:00 Ελεύθερες δραστηριότητες 128 9:00-10:30 Αινίγματα 129 Αινίγματα της αποκριάς 129 Φύλλο εργασίας 133 Ενώνω τις λέξεις :30-11:00 Πρωινό - Διάλειμμα :00-12:00 Παιχνίδι 136 Προετοιμασία για το πάρτι :00-12:15 Προετοιμασία για αποχώρηση 137 Παρασκευή 20 Φεβρουαρίου :00-9:00 Ελεύθερες δραστηριότητες 138 9:00-10:30 Πάρτι 138 Αποκριάτικο πάρτι :30-11:00 Πρωινό - Διάλειμμα :00-12:00 Γαϊτανάκι :00-12:15 Προετοιμασία για αποχώρηση 139 Τρίτη 24 Φεβρουαρίου Αξιολόγηση 140 Αξιολόγηση 140 Παράρτημα 141 Θεωρητικό πλαίσιο 141 ΙΑΘΕΜΑΤΙΚΟ ΕΝΙΑΙΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΩΝ ΣΠΟΥ ΩΝ ΓΙΑ ΤΟ ΝΗΠΙΑΓΩΓΕΙΟ 141 Γλώσσα 141 Μαθηματικά 142 Ανθρωπογενές περιβάλλον 143 Φυσικό περιβάλλον 144 Δημιουργία και έκφραση 145 Εικαστικά 145 Δραματική τέχνη 146 Φυσική Αγωγή 147 Μουσική 148 Πληροφορική 150 5

7 Εισαγωγικό σημείωμα Αυτό το βιβλίο για τις Απόκριες αποτελεί ένα ενδεικτικό σχέδιο μαθήματος μιας θεματικής προσέγγισης για το νηπιαγωγείο. Οι θεματικές προσεγγίσεις αποτελούν θέματα που επιλέγει η ίδια η νηπιαγωγός να παρουσιάσει και να διερευνήσει μαζί με τα παιδιά. Η νηπιαγωγός δεν επιλέγει μόνο το θέμα αλλά έχει σχεδιάσει αναλυτικά την πορεία τους, έχει προσδιορίσει τη χρονική διάρκεια στο συγκεκριμένο θέμα η διάρκειά του είναι 3 εβδομάδες και έχει επιλέξει και τους μαθησιακούς στόχους που επιδιώκει, οι οποίοι υπάρχουν αναλυτικά παρακάτω. Οι Απόκριες φέτος ξεκινούν την Κυριακή 1 Φεβρουαρίου, δηλαδή θα αρχίσουμε το σχέδιο μας τη Δευτέρα 2 Φεβρουαρίου, και θα τελειώσουμε με την Καθαρή Δευτέρα στις 23 Φεβρουάριου, δηλαδή την Παρασκευή 20 Φεβρουάριου. Οι θεματικές προσεγγίσεις χωρίζονται σε 3 φάσεις, όπως τα σχέδια εργασίας: Α φάση: Σχεδιασμός της δράσης (1 η - 2 η μέρα) Β φάση: Έρευνα πεδίου (δραστηριότητες με ανατροφοδοτήσεις) Γ φάση: Ολοκλήρωση (κάθε μία δραστηριότητα ξεχωριστά και συνολική αξιολόγηση) Η συνολική αξιολόγηση της θεματικής προσέγγισης γίνεται στο τέλος μαζί με την ολοκλήρωση και το κλείσιμο του θέματος, τι μας άρεσε πιο πολύ και τι δε μας άρεσε και γιατί. Ένα μεγάλο μέρος της δουλειάς της νηπιαγωγού είναι οι καταγραφές. Καταγράφει, αξιολογεί και ανατροφοδοτεί καθημερινά κάθε δραστηριότητα και κάθε παιδί. Γι αυτό το λόγο υπάρχει ειδικός χώρος σε αυτό το βιβλίο που μας βοηθάει να έχουμε συγκεντρωμένες και οργανωμένες τις καταγραφές μας. Η συγκεκριμένη θεματική προσέγγιση πραγματοποιήθηκε σε μια τάξη κλασικού τμήματος νηπιαγωγείου που είχε 25 παιδιά (20 νήπια και 5 προνήπια). Οι δραστηριότητες που προτείνονται είναι ενδεικτικές αφού πολλές προκύπτουν από τα τρέχοντα γεγονότα και τα αυθόρμητα ενδιαφέροντα των παιδιών. Εσείς λοιπόν, μπορείτε να επιλέξετε από αυτές και να σχεδιάσετε παρόμοιες διαθεματικές δραστηριότητες σύμφωνα µε τις επιδιώξεις σας, τις ανάγκες και τα ενδιαφέροντα των παιδιών της τάξης σας, λαμβάνοντας υπόψη όλες τις δυνατότητες που μπορεί να προσφέρει το ευρύτερο μαθησιακό περιβάλλον. Γι αυτό το λόγο αφήνουμε κενό μετά το διάλειμμα για δραστηριότητες που θα προκύψουν από τα ίδια τα παιδιά. 6

8 Οδηγίες χρήσης Το βιβλίο αυτό είναι αρκετά εύκολο στη δομή του, αλλά μερικές οδηγίες χρήσης θα το κάνουν ακόμα ευκολότερο. Ώρες και διάρκεια δραστηριοτήτων Ημερομηνία για να ξέρουμε σε ποια μέρα βρισκόμαστε. Θεωρητικό πλαίσιο μέσα στο οποίο εντάσσεται η κάθε δραστηριότητα. Πατώντας πάνω στο σύνδεσμο, μας μεταφέρει στο παράρτημα, όπου βρίσκεται όλο το ΔΕΠΠΣ. Στόχοι δραστηριοτήτων σύμφωνα με το ΔΕΠΠΣ 7

9 Εδώ υπάρχει χώρος για τις καθημερινές μας καταγραφές. Μπορείτε να το τυπώσετε ή να γράψετε κατευθείαν και να σώσετε το αρχείο στον υπολογιστή σας. Οτιδήποτε υπάρχει μέσα σε αυτό το πλαίσιο αποτελεί πληροφορία για το φάκελο αναφοράς του νηπιαγωγού. 8

10 Δευτέρα 2 Φεβρουαρίου :00-9:00 Ελεύθερες δραστηριότητες Το σεντούκι των Απόκριων (δραματική τέχνη) Τι είναι; Είναι ένα μεγάλο κουτί που μέσα έχουμε διάφορα αποκριάτικα αντικείμενα όπως στολές (αν υπάρχει η δυνατότητα), περούκες, καπέλα, μάσκες, γυαλιά, σερπαντίνες (όχι χαρτοπόλεμο) κάπες, φτερά, χαρταετό από παλιότερες κατασκευές και ό,τι άλλο μπορούμε να φανταστούμε και να το συνδέσουμε με τις Απόκριες. Προετοιμασία: Στόχοι: να εκφραστούν µε το ελεύθερο δραματικό παιχνίδι να αναπτύξουν τη δημιουργικότητα τους να επιλέξουν και να χρησιμοποιήσουν δημιουργικά διάφορα υλικά Έχουμε βάλει όλα τα αποκριάτικα πράγματα μέσα στο σεντούκι και το κρύβουμε κάπου για να μην το δουν τα παιδιά. Μην ξεχνάμε ότι πρέπει να έχουμε μέσα τόσα πράγματα όσα είναι και τα παιδιά, δηλαδή περίπου 25. Στην τάξη: Μόλις μαζευτούν όλα τα παιδιά, γύρω στις 8:15, φέρνουμε το σεντούκι των αποκριών. Το βάζουμε στο κέντρο της παρεούλας και λέμε: «Παιδιά, κοιτάξτε τι βρήκα σήμερα στην αποθήκη! Ελάτε να το δείτε! Αυτό είναι το σεντούκι της αποκριάς. Έχει μέσα διάφορα αποκριάτικα πράγματα.» αφήνουμε τα παιδιά να το ανακαλύψουν και να το επεξεργαστούν για όλη την υπόλοιπη ώρα. 9

11 Σημειώσεις Σε ποιες γωνιές έπαιξαν τα παιδιά; Ποιες ομάδες δημιουργήθηκαν; Τι θέματα προέκυψαν από τα ίδια τα παιδιά; 10

12 9:00-10:30 Συζήτηση Σχεδιασμός Tο σεντούκι των αποκριών Συζήτηση (γλώσσα) Προετοιμασία: Έχουμε βάλει στον πίνακα 2 μεγάλα χαρτιά Α3. Ένα για να γράψουμε τι γνωρίζουμε για τις Απόκριες και το δεύτερο να φτιάξουμε το ιστόγραμμα των ιδεών μας για το τι θέλουμε να κάνουμε στις Απόκριες. Στόχοι: να συμμετέχουν σε συζητήσεις και να χρησιμοποιούν στοιχειώδη επιχειρηματολογία Μαζευόμαστε στον κύκλο αφού έχουμε τακτοποιήσει την τάξη μας και ξεκινάμε τη συζήτησή. Ρωτάμε τα παιδιά αν γνωρίζουν τι μέρα ήταν χθες. Τους λέμε ότι ήταν η αρχή του τριωδίου, αλλιώς λέμε ότι άνοιξε το τριώδιο και αυτό σημαίνει ότι αρχίζουν οι Απόκριες. Απόκριες ονομάζονται οι τρεις εβδομάδες πριν από τη Μεγάλη Σαρακοστή. Ονομάστηκε έτσι, επειδή τη περίοδο αυτή, συνηθίζεται να μην τρώνε κρέας οι Χριστιανοί, δηλαδή «να απέχουν από κρέας». Λέγεται επίσης της Τυροφάγου, γιατί την εβδομάδα αυτή τρώνε μόνο γαλακτοκομικά και όχι κρέας, για να προετοιμαστούν σιγά σιγά για τη νηστεία της Σαρακοστής. Ανάλογη με την ελληνική λέξη Αποκριά είναι και η λατινική λέξη καρναβάλι (Carneval, carnavale, από τις λέξεις<carne=κρέας και Vale=περνάει). Τις μέρες αυτές γίνεται το έθιμο του γλεντιού, της ψυχαγωγίας και του «μασκαρέματος», της μεταμφίεσης, που έχει παραμείνει από παλιές εθνικές γιορτές της ρωμαϊκής εποχής, τις γιορτές αφιερωμένες στην έκπτωση του θεού Κρόνου (Saturn) από τον Ήλιο Δία: τα Κρόνια «Λουπερκάλια» και «Σατουρνάλια» και από τις αρχαιότερες «Διονυσιακές γιορτές» των Ελλήνων, όπου οι άνθρωποι μεταμφιέζονταν, χόρευαν, τραγουδούσαν πίνοντας κρασί και το κέφι έφτανε στο κατακόρυφο προς τιμή του Διόνυσου. 11

13 Το Τριώδιο είναι μια εκκλησιαστική περίοδος δέκα εβδομάδων, που ξεκινά από την Κυριακή του Τελώνου και Φαρισαίου και φτάνει μέχρι και το Μεγάλο Σάββατο. Ονομάζεται έτσι από τις Ακολουθίες που τελούνται κάθε μέρα το πρωί στους Ναούς και τα τροπάρια του Κανόνος τις περισσότερες φορές είναι σε τρεις ομάδες, τρεις ωδές, ενώ τον άλλο καιρό είναι σε οκτώ ομάδες, οκτώ ωδές. Το βιβλίο που περιέχει όλες τις ιερές Ακολουθίες των ημερών αυτών ονομάζεται Τριώδιον και από αυτό πήρε την ονομασία της και όλη η περίοδος. Σχεδιασμός (γλώσσα) Συνεχίζουμε τη συζήτηση ρωτώντας τα παιδιά τι γνωρίζουν για τις Απόκριες και καταγράφουμε τις γνώσεις τους στο πρώτο χαρτί. Μετά ρωτάμε τα παιδιά τι θέλουν να κάνουμε αυτές τις Απόκριες, με τι θέλουν να ασχοληθούν, τι θέλουν να μάθουν και καταγράφουμε τις ιδέες τους σε ένα ιστόγραμμα. Στόχοι: να συμμετέχουν σε συζητήσεις και να χρησιμοποιούν στοιχειώδη επιχειρηματολογία Αφού ολοκληρώσουμε το ιστόγραμμά μας λέμε στα παιδιά ότι πρέπει να σκεφτούμε τρόπους για να πραγματοποιήσουμε όλες τις ιδέες που είπαμε, να συγκεντρώσουμε πληροφορίες, να σκεφτούμε παιχνίδια και άλλα πολλά πράγματα, για να περάσουμε καλά. 12

14 Τέλος, φέρνουμε το σεντούκι των Απόκριων στη μέση του κύκλου και ρωτάμε τα παιδιά αν τους άρεσε. Το σεντούκι θα το έχουμε μαζί μας όλες τις Απόκριες και μπορούμε να βάλουμε και άλλα δικά μας αποκριάτικα μέσα. Πριν φάμε το πρωινό μας, μπορεί να έρχεται ένα ένα παιδάκι, να διαλέγει κάτι από το σεντούκι, αυτό που του αρέσει πιο πολύ και να μας το παρουσιάζει. 10:30-11:00 Πρωινό - Διάλειμμα Αξιολόγηση πρωινής δραστηριότητας (τι άρεσε και τι δεν άρεσε στα παιδιά) Πρωινό (παρατηρήσεις) Διάλειμμα (παρατηρήσεις) 13

15 11:00-12:00 Ποίημα Καλώς ήρθες Καρναβάλι (γλώσσα) Προετοιμασία: Βγάζουμε 25 φωτοτυπίες το ποίημα για να το μοιράσουμε στα παιδιά. Στην τάξη: Αφού παρουσιάσουμε στα παιδιά το ποίημα και το διαβάσουμε αρκετές φορές φωναχτά, τους ζητάμε να ζωγραφίσουν ό,τι τους έκανε περισσότερο εντύπωση από το ποίημα. Μετά μαζευόμαστε όλοι μαζί, βλέπουμε τις ζωγραφιές. Στόχοι: να βελτιώνουν και να εμπλουτίζουν τον προφορικό τους λόγο να ακούν και να κατανοούν µία διήγηση Ήρθε ξανά το Καρναβάλι και ο καθένας μας θα βάλει μάσκα, καπέλο και στολή με κέφι θα μασκαρευτεί. Καρναβάλι Καρναβάλι καλώς όρισες και πάλι με το κέφι το τρελό να μας πάρεις το μυαλό. Ήρθε ξανά το Καρναβάλι και ο καθένας μας ας βάλει μεσ στην καρδιά, μεσ στο μυαλό ένα χαρούμενο σκοπό. Καρναβάλι Καρναβάλι δε χάνω ούτε λεπτό με τη μάσκα μου κι εγώ μπαίνω αμέσως στο χορό. 14

16 12:00-12:15 Προετοιμασία για αποχώρηση Αξιολόγηση μεσημεριανής δραστηριότητας (τι άρεσε και τι δεν άρεσε στα παιδιά) Θέματα δραστηριότητες που προέκυψαν από τα ίδια τα παιδιά 15

17 Καλώς ήρθες Καρναβάλι Ήρθε ξανά το καρναβάλι και ο καθένας μας θα βάλει μάσκα, καπέλο και στολή με κέφι θα μασκαρευτεί. Ζωγραφίζω ό,τι μου έκανε περισσότερη εντύπωση από το ποίημα. Καρναβάλι Καρναβάλι καλώς όρισες και πάλι με το κέφι το τρελό να μας πάρεις το μυαλό. Ήρθε ξανά το καρναβάλι και ο καθένας μας ας βάλει μεσ στην καρδιά, μεσ στο μυαλό ένα χαρούμενο σκοπό. Καρναβάλι Καρναβάλι δε χάνω ούτε λεπτό με τη μάσκα μου κι εγώ μπαίνω αμέσως στο χορό.

18 Τρίτη 3 Φεβρουαρίου :00-9:00 Ελεύθερες δραστηριότητες Σε ποιες γωνιές έπαιξαν τα παιδιά; Ποιες ομάδες δημιουργήθηκαν; Τι θέματα προέκυψαν από τα ίδια τα παιδιά; 17

19 9:00-10:30 Πληροφορίες Μάσκες (ανθρωπογενές περιβάλλον) Οι Απόκριες είναι η κατεξοχήν γιορτή στην οποία κατασκευάζουμε μάσκες, τις οποίες φοράμε και υποδυόμαστε τους ρόλους. Αυτό μας δίνει μια καλή ευκαιρία να μάθουμε και για τα άλλα είδη μάσκας που υπάρχουν, ποια η λειτουργικότητα και η χρήση τους. Εκτός λοιπόν από την αποκριάτικη μάσκα υπάρχουν και η ιατρική, του θεάτρου, της οξυγονοκόλλησης και της θάλασσας. Στόχοι: να συνειδητοποιούν τη μοναδικότητά τους να εντοπίζουν τις ομοιότητες και διαφορές τους µε τους άλλους και να τις σέβονται Η μάσκα προέρχεται, μάλλον, από τη γαλλική masque, από την υστερολατινική masca ή από το προβηγκιανό και καταλανικό mascarar (μαυρίζω το πρόσωπο) ή από την ισπανική φράση "más que la cara" (πρόσθετο πρόσωπο). Στην τελευταία περίπτωση το αραβικό "maskharat" (παλιάτσος) προήλθε από τα ισπανικά. Είναι το προσωπείο, η προσωπίδα, δηλαδή καλύπτρα των ματιών ή όλου του προσώπου, για μεταμφίεση στις αποκριές ή σε άλλες περιστάσεις, κατά τις οποίες κάποιος θέλει να αποφύγει την αναγνώριση των χαρακτηριστικών του προσώπου του. Άλλες μάσκες: Ιατρική: κάλυψη της μύτης και του στόματος με ειδική καλύπτρα που προστατεύει από μικρόβια και ως ένα βαθμό από ιούς (ιατρική ή χειρουργική μάσκα καλύπτρα) Θεάτρου: είναι σαν την αποκριάτικη, εξυπηρετεί όμως τις ανάγκες της παράστασης 18

20 Οξυγονοκόλλησης: καλύπτρα του προσώπου που προστατεύει το πρόσωπο κατά την διάρκεια επικίνδυνων εργασιών Θαλάσσης: καλύπτει τα μάτια και τη μύτη αεροστεγώς, για να μην μπαίνει νερό κατά τις υποβρύχιες εργασίες (βουτιές, ψάρεμα, εύρεση ναυαγίων κτλ.) Αντιασφυξιογόνα: προστατευτική συσκευή από δηλητηριώδη ή τοξικά αέρια Ιατρική: συσκευή που τοποθετείται στο πρόσωπο ασθενούς για να του παρέχει οξυγόνο Κοσμετολογία: μάσκα προσώπου ή μαλλιών. Δεν είναι συσκευή ή άλλη κατασκευή αλλά κρέμα που καλύπτει για αρκετή ώρα όλο το πρόσωπο ή το τριχωτό του κεφαλιού με στόχο την ενυδάτωση ή τη σύσφιξη κ.ά. Προετοιμασία: Τυπώστε τη σελίδα με τις φωτογραφίες με τα διάφορα είδη μασκών που θα βρείτε παρακάτω. Στην τάξη: Πριν τις δείξετε στα παιδιά, ρωτήστε τα πρώτα αν ξέρουν και άλλες μάσκες εκτός από τις αποκριάτικες. Μετά δείχνουμε τις φωτογραφίες και τις σχολιάζουμε. Κάποιες ερωτήσεις που μπορεί να μας βοηθήσουν στη συζήτηση: Τι μάσκα είναι; Ποιος τι φοράει; Γιατί; Πώς ονομάζεται; 19

21 αποκριάτικη ιατρική θεάτρου οξυγονοκόλλησης Μάσκες θάλασσας

22 Τι μάσκες θα φτιάξουμε; (μαθηματικά) Προετοιμασία: Χρειαζόμαστε χαρτιά Α4 για να καταγράψουμε τις ιδέες των παιδιών, μπορείτε να βρείτε και τα δείγματα κάτω από κάθε πίνακα και να τα τυπώσετε. Στην τάξη: Αφού ολοκληρώσουμε τη συζήτησή μας για όλες τις μάσκες που υπάρχουν λέμε στα παιδιά ότι τώρα πρέπει να αποφασίσουμε τι είδους αποκριάτικες μάσκες θέλουμε να φτιάξουμε φέτος. Ρωτάμε κάθε παιδί με τη σειρά και καταγράφουμε τις απαντήσεις τους, όπως φαίνεται στον παρακάτω πίνακα: Όνομα παιδιού μάσκα Πίνακας 1 Ισίδωρος Φραντζέσκος Στέλιος Άκης Ηλίας Εμμανουέλα Άννα Μαρία Αλμπάνα Εριφύλη Δήμητρα Νάνση Μαριάνθη Ιωάννα Ζορό Ζορό Σφουγγαράκης Ζορό Λιοντάρι Γατούλα Πεντάμορφη Αποκριάτικη Πεταλούδα Αποκριάτικη Γατούλα Πεντάμορφη Αποκριάτικη Αποκριάτικη Στόχοι: να αξιοποιούν τις δυνατότητες για αριθμητικές εφαρμογές μέσα στα όρια των δυνατοτήτων τους να μετρούν χρησιμοποιώντας αυθαίρετες ή συμβατικές μονάδες μέτρησης 21

23 Έπειτα λέμε ότι θα προσπαθήσουμε να φτιάξουμε όλες τις μάσκες που είπαν αλλά πρώτα αυτές που διάλεξαν οι πιο πολλοί. Γι αυτό το λόγο πρέπει να τις μετρήσουμε και να τις βάλουμε σε μια σειρά (πρώτη, δεύτερη, κοκ.) Στο πρώτο κουτάκι γράφουμε τη μάσκα, στο δεύτερο σημειώνουμε με γραμμούλες πόσα παιδιά έχουν διαλέξει αυτή τη μάσκα και στο τρίτο γράφουμε τον αριθμό. Ζορό Ι Ι Ι 3 Σφουγγαράκης Ι 1 Λιοντάρι Ι 1 Γατούλα Ι Ι 2 Πεντάμορφη Ι Ι 2 Αποκριάτικη Ι Ι Ι Ι 4 Πεταλούδα Ι 1 Πίνακας 2 Άρα η σειρά με την οποία θα φτιάξουμε τις μάσκες είναι: 1 η αποκριάτικη με 4 ψήφους 2 η ο Ζορό με 3 ψήφους 3 η η γατούλα και η Πεντάμορφη με 2 ψήφους 4 η ο Σφουγγαράκης, το λιοντάρι και η πεταλούδα με 1 ψήφο Πίνακας 3 22

24 Όνομα παιδιού Μάσκα

25 Μάσκα γραμμούλες αρ 1 η 2 η 3 η 4 η 5 η

26 Αφού βάλουμε σε μια άκρη του πίνακα τα χαρτιά μας για να έχουμε ένα πίνακα αναφοράς, λέμε στα παιδιά ότι θα ξεκινήσουμε από αύριο κιόλας να φτιάξουμε την αποκριάτικη μάσκα και ετοιμαζόμαστε για πρωινό και διάλειμμα. 10:30-11:00 Πρωινό - Διάλειμμα Αξιολόγηση πρωινής δραστηριότητας (τι άρεσε και τι δεν άρεσε στα παιδιά) Πρωινό (παρατηρήσεις) Διάλειμμα (παρατηρήσεις) 25

27 11:00-12:00 Φύλλο εργασίας Φ.Ε. Οι άνθρωποι μπέρδεψαν τις μάσκες τους (ανθρωπογενές περιβάλλον μαθηματικά) Προετοιμασία: Εκτυπώνετε το φ. ε. από εδώ. Στην τάξη: Επιστρέφοντας από το διάλειμμα και σε συνέχεια της συζήτησης για τις μάσκες, δίνουμε στα παιδιά ένα φύλλο εργασίας, για να ενώσουν τον κάθε άνθρωπο με τη μάσκα που χρησιμοποιεί. Πρώτα δείχνουμε στα παιδιά την εργασία και τους διαβάζουμε την εκφώνηση. Έπειτα το λύνουμε όλοι μαζί στον πίνακα και τέλος παίρνει ο καθένας το δικό του και προσπαθεί να το φτιάξει μόνος του. Μην ξεχάσουν να γράψουν και το όνομά τους. Είναι εύκολο, αρέσει στα παιδιά και μπορούμε να δούμε κατά πόσο έχουν καταλάβει τη διαφορετική χρησιμότητα της μάσκας. Στόχοι: να εντοπίζουν τις ομοιότητες και διαφορές τους µε τους άλλους και να τις σέβονται να «ερμηνεύουν» γενικά στοιχεία του κόσμου που τα περιβάλλει μέσα από διαδικασίες παρατήρησης και περιγραφής, σύγκρισης, ταξινόμησης, αντιστοίχησης, σειροθέτησης, και συμβολικής αναπαράστασης 26

29 Οι άνθρωποι μπέρδεψαν τις μάσκες τους. Μπορείς να τους βοηθήσεις να τις βρουν; Ένωσε με μία γραμμή και μετά μπορείς να χρωματίσεις.

30 Τετάρτη 4 Φεβρουαρίου :00-9:00 Ελεύθερες δραστηριότητες Σε ποιες γωνιές έπαιξαν τα παιδιά; Ποιες ομάδες δημιουργήθηκαν; Τι θέματα προέκυψαν από τα ίδια τα παιδιά; 29

31 9:00-10:30 Κατασκευή Αποκριάτικη μάσκα (εικαστικά) Υλικά: χαρτί κανσόν σε διάφορα χρώματα συρραπτικό λαστιχάκι μαρκαδόροι ψαλίδι φτερά χαρτί γκοφρέ αυτοκόλλητα πούλιες κόλλα ξυλάκια για σουβλάκια ή μεγάλα γλωσσοπίεστρα Προετοιμασία: Στόχοι: να «πειραματίζονται» µε διάφορα υλικά και χρώματα να μαθαίνουν ή να επινοούν διάφορες τεχνικές και να τις εφαρμόζουν για να σχεδιάζουν και να ζωγραφίζουν να κόβουν υλικά να χρησιμοποιούν µε πολλούς τρόπους διάφορα υλικά για να κάνουν µικροκατασκευές Συνήθως φτιάχνουμε 2 ή 3 πατρόν σε άσπρο χαρτί τα οποία χρησιμοποιούν τα παιδιά με τη σειρά. Το πατρόν μπορείτε να το βρείτε εδώ: Αποκριάτικη μάσκα. Επίσης μπορούμε να έχουμε βάλει σε ομάδες όλα τα υπόλοιπα υλικά (πούλιες, αυτοκόλλητα, φτερά, κουμπιά κτλ.) για να είναι προσιτά από όλα τα παιδιά. 30

32 Στην τάξη: Τα παιδιά διαλέγουν το χρώμα κανσόν το οποίο θα χρησιμοποιήσουν. Στη συνέχεια παίρνουν το πατρόν και ένα μολύβι και σχεδιάζουν τη μάσκα. Έπειτα την κόβουν και εμείς τα βοηθάμε να κόψουν τα μάτια ή τους δείχνουμε τον τρόπο. Τους ζητάμε να γράψουν από την πίσω όψη το όνομά τους, για να μην τις μπερδέψουν. Μπορούν να χρωματίσουν διάφορα σχέδια με τους μαρκαδόρους, να κολλήσουν αυτοκόλλητα, πούλιες, να περάσουν κορδέλες, φτερά. Όπως θέλουν και τους αρέσει. Τέλος, ενώνουμε με συρραπτικό το λαστιχάκι ή κολλάμε το ξυλάκι στη μια μεριά της μάσκας και είμαστε έτοιμοι. 31

33 Αποκριάτικη μάσκα

34 10:30-11:00 Πρωινό - Διάλειμμα Αξιολόγηση πρωινής δραστηριότητας (τι άρεσε και τι δεν άρεσε στα παιδιά) Πρωινό (παρατηρήσεις) Διάλειμμα (παρατηρήσεις) 33

35 11:00-12:00 Τραγούδι Ο Χαραλάμπης (μουσική) Συζητάμε με τα παιδιά για τα αποκριάτικα τραγούδια. Συνήθως εμπεριέχουν το γάμο μέσα και είναι αστεία. Σήμερα μπορούμε να μάθουμε ένα τέτοιο τραγουδάκι, που είναι ο Χαραλάμπη. Εδώ μπορείτε να βρείτε τους στίχους και να τους τυπώσετε και μπορείτε να το ακούσετε κι εδώ: Στόχοι: να αναπαράγουν μουσικά ακούσματα µε διάφορους τρόπους Τραγουδάμε τον Χαραλάμπη, το μαθαίνουμε και μπορούμε να το δραματοποιήσουμε αν θέλουμε στο τέλος. 34

36 Ο Χαραλάμπης Έλα βρε Χαραλάμπη, να σε παντρέψουμε, να φάμε και να πιούμε και να χορέψουμε. Δεν την θέλω! Θα την πάρεις! άλλα λόγια λέτε, βρε παιδιά, τι καμώματά ναι τούτα με το ζόρι παντρειά! Πάρτηνε Χαραλάμπη κι είναι νοικοκυρά Ξέρει και μαγειρεύει στο χρόνο μια φορά Δεν την θέλω! Θα την πάρεις! άλλα λόγια λέτε, βρε παιδιά, τι καμώματά ναι τούτα με το ζόρι παντρειά! Φωνάξτε τους παπάδες, και ανάψτε τα κεριά γιατί ο Χαραλάμπης δεν θέλει παντρειά. Δεν την θέλω! Θα την πάρεις! άλλα λόγια λέτε, βρε παιδιά, τι καμώματά ναι τούτα με το ζόρι παντρειά! Αδειάστε τις κανάτες κι ας παίξουν τα βιολιά γιατί ο Χαραλάμπης δε θέλει παντρειά. Δεν την θέλω! Θα την πάρεις! άλλα λόγια λέτε, βρε παιδιά, τι καμώματά ναι τούτα με το ζόρι παντρειά!

38 Πέμπτη 5 Φεβρουαρίου :00-9:00 Ελεύθερες δραστηριότητες Σε ποιες γωνιές έπαιξαν τα παιδιά; Ποιες ομάδες δημιουργήθηκαν; Τι θέματα προέκυψαν από τα ίδια τα παιδιά; 37

39 9:00-10:30 Βιβλίο Ο Αρλεκίνος (γλώσσα) Διαβάζουμε στα παιδιά το βιβλίο της Ζωρζ Σαρή «Ο Αρλεκίνος». Περίληψη: Ο Αρλεκίνος και η δύναμη της φαντασίας, της αγάπης, της αισιόδοξης στάσης απέναντι στη ζωή... Ένα αγόρι φτωχό που πιστεύει πως δεν μπορεί να συμμετέχει στο γλέντι της Αποκριάς, παρά μόνο να κοιτάζει από μακριά τους άλλους με τις φανταχτερές και πλούσιες στολές τους να διασκεδάζουν. Όμως πίσω του στέκει η μητέρα του. Η αγάπη κι η έννοια της για το γιο της, άγρυπνοι φρουροί, θα διώξουν μακριά του τη στενοχώρια. Στόχοι: να υιοθετούν βασικές συμβάσεις ανάγνωσης του αλφαβητικού συστήματος γραφής να ακούν και να κατανοούν µία διήγηση Συγγραφέας: Ζωρζ Σαρή Εικονογράφηση: Νικόλας Ανδρικόπουλος Εκδόσεις Πατάκη, 2001, 32 σελ. ISBN , ISBN Τιμή 14,00 Αφού το διαβάσουμε, το συζητήσουμε, λύσουμε απορίες και πούμε τι μας άρεσε και τι δε μας άρεσε σε αυτό το βιβλίο, δίνουμε στα παιδιά 2 επιλογές ή να ζωγραφίσουν κάτι που τους έκανε περισσότερο εντύπωση ή να το δραματοποιήσουν. Βέβαια κάθε παιδί μπορεί να διαλέξει ό,τι θέλει. Μπορεί κάποιο να θέλει να το ζωγραφίσει και 38

40 κάποιο άλλο να το δραματοποιήσει. Η δραματοποίηση θα είναι μια ή αν μαζευτούν πολλά παιδιά 2. Στο τέλος βλέπουμε όλοι μαζί τη δραματοποίηση και τα υπόλοιπα παιδιά μας παρουσιάζουν τις ζωγραφιές τους. 10:30-11:00 Πρωινό - Διάλειμμα Αξιολόγηση πρωινής δραστηριότητας (τι άρεσε και τι δεν άρεσε στα παιδιά) Πρωινό (παρατηρήσεις) Διάλειμμα (παρατηρήσεις) 39

41 11:00-12:00 Γραφή Φ. Ε. γράφω το Α του Αρλεκίνου και της Αποκριάς (γλώσσα) Προετοιμασία: Τυπώνουμε και φωτοτυπούμε το φύλλο εργασίας από εδώ. Στόχοι: να ενθαρρύνονται να γράφουν όπως μπορούν Στην τάξη: Επιστρέφοντας από το διάλειμμα θυμίζουμε στα παιδιά ότι αυτές τις μέρες μιλήσαμε για τις Απόκριες και σήμερα διαβάσαμε το παραμύθι του Αρλεκίνου. Μπορούμε να γράψουμε τις 2 λέξεις σε ένα χαρτί και να παρατηρήσουμε, αν έχουν κάποια ομοιότητα. Αφού καταλήξουμε ότι και οι 2 λέξεις ξεκινούν από το ίδιο γράμμα, από το γράμμα α τους προτείνουμε να σκεφτούν και άλλες λέξεις που αρχίζουν από α. Τις γράφουμε κι αυτές από κάτω. Έπειτα τους μοιράζουμε το φύλλο εργασίας και τους λέμε ότι πρέπει να γράψουν το γράμμα α όπως μπορούν και όπως θέλουν και από κάτω να ζωγραφίσουν λέξεις που αρχίζουν από α. Αφήνουμε χρόνο στο τέλος, για να συζητήσουμε με κάθε παιδί ξεχωριστά την εργασία του. Τα πράγματα που ζωγράφισε αρχίζουν όλα από α ή μήπως όχι. Και αν όχι, γιατί; Καταγράφουμε τις παρατηρήσεις του παιδιού πάνω στην εργασία του. 40

42 Μαθαίνω να γράφω τη φωνούλα Α α Α α Ζωγραφίζω πράγματα που αρχίζουν από α

44 Παρασκευή 6 Φεβρουαρίου :00-9:00 Ελεύθερες δραστηριότητες Σε ποιες γωνιές έπαιξαν τα παιδιά; Ποιες ομάδες δημιουργήθηκαν; Τι θέματα προέκυψαν από τα ίδια τα παιδιά; 43

45 9:00-10:30 Πίνακες Ανακαλύπτω τους Αρλεκίνους (εικαστικά) Ξεκινάμε τη μέρα μας ρωτώντας τα παιδιά αν θυμούνται από χθες την ιστορία του αρλεκίνου; Έπειτα τους λέμε ότι και σε πολλούς ζωγράφους αρέσουν οι αρλεκίνοι και γι αυτό έφτιαξαν πολλούς πίνακες. Σας έφερα σήμερα λοιπόν μερικούς από τους αγαπημένους μου πίνακες να τους δούμε και να τους σχολιάσουμε. Στόχοι: να γνωρίζουν έργα μεγάλων ζωγράφων Δείχνουμε στα παιδιά έναν έναν τους πίνακες και τους διαβάζουμε από κάτω τα χαρακτηριστικά του: τον τίτλο, το ζωγράφο, τη χρονολογία, το υλικό κτλ. Παρακάτω μπορείτε να βρείτε τον πίνακα σε υψηλή ανάλυση για εκτύπωση και από κάτω διάφορες πληροφορίες. Καθιστός Αρλεκίνος Ζωγράφος: Πάμπλο Πικάσο Πίνακας: Καθιστός Αρλεκίνος, 1901 Λάδι σε μουσαμά, 82.8 x 61.3 εκ. Μπλε περίοδος Ύφος: Μετα-Ιμπρεσιονισμός (Είναι το έργο ή το ύφος από μια ετερογενή ομάδα καλλιτεχνών που αναπτύχθηκε στα τέλη του 19ου αιώνα και στις αρχές του 20ου αιώνα, συμπεριλαμβανομένου και των Van Gogh, Gauguin, και Σεζάν. Αντέδρασαν κατά του νατουραλισμού των ιμπρεσιονιστών στην εξερεύνηση του χρώματος, της γραμμής και της φόρμας, καθώς και στη συναισθηματισμό του καλλιτέχνη, μια αντίδραση που οδήγησε στην ανάπτυξη του εξπρεσιονισμού.) 44

46 The Metropolitan Museum of Art, Νέα Υόρκη, ΗΠΑ Ο Πικάσο αναθεώρησε πολλές φορές τον πίνακά του πριν αποφασίσει την τελική διάταξη: για πρώτη φορά απεικονίζεται ο Αρλεκίνος χωρίς περιλαίμια στο λαιμό ή μανσέτες, το καπέλο του Αρλεκίνου ήταν αρχικά πίσω από το δεξί του χέρι και η λουλουδάτη ταπετσαρία ήταν πιο εκτεταμένη. Ο Πικάσο δανείστηκε τη λουλουδένια ταπετσαρία από το φόντο του Βαν Γκογκ στον πίνακα La Berceuse, τον οποίο θα είχε δει στην Galerie Vollard. Το 1901 ο Αρλεκίνος αποτελούσε μια απανταχού παρούσα εικόνα στη λαϊκή κουλτούρα. Αυτός συνήθως κρατούσε σκυτάλη ή ροκάνα, και φορούσε μια μαύρη μάσκα. Ωστόσο, ο Πικάσο έδωσε στον Αρλεκίνο του ένα λευκό πρόσωπο και περιλαίμια: χαρακτηριστικά του Πιερότου, η μελαγχολία του βαμμένου κλόουν που χάνει αναπόφευκτα την αγάπη του, την Κολομπίνα, από τον ευκίνητο και εύρωστο Αρλεκίνο. Πολλοί συγγραφείς έχουν προτείνει ότι η ονειροπόλα διάθεση αυτής της εικόνας και η σειρά στην οποία ανήκει ήταν το αποτέλεσμα από τη μελαγχολία του Πικάσο για την αυτοκτονία του φίλου του Carles Casagemas, ο οποίος, όπως ο Πιερότος, είχε μια ανεκπλήρωτη αγάπη. Πηγή: The Metropolitan Museum of Art 45

47 Καθιστός Αρλεκίνος Πάμπλο Πικάσο 1901 Λάδι σε μουσαμά

48 Αρλεκίνος Ζωγράφος: Πωλ Σεζάν Πίνακας: Αρλεκίνος, 1890 Λάδι σε μουσαμά, 92 x 65 εκ. Ώριμη περίοδος Ύφος: Μετα-Ιμπρεσιονισμός Ιδιωτική Συλλογή Ο Σεζάν ζωγράφισε τον αυστηρό και κομψό Αρλεκίνο, ένα από τα ένας από τους 4 πίνακες με Αρλεκίνους, συμπεριλαμβανομένων και οι Απόκριες και ο Αρλεκίνος και Πιερότος, από το 1888 έως το Ο γιος του καλλιτέχνη Πολ ποζάρει για Αρλεκίνος. Παρόλο που στις Απόκριες απεικονίζεται ευαισθησία στο πρόσωπο του Αρλεκίνου, εδώ αντικαθίσταται από μια απαθή μάσκα, και ακόμα πιο αφηρημένο πρόσωπο όσο Σεζάν αναπτύσσει το θέμα. Το παραδοσιακό κοστούμι του Αρλεκίνου με σχέδια σε διαμάντι, το δίκοχο καπέλο και το ξύλινο σπαθί του που συμβολίζει τις βωμολοχίες, επηρέασαν πολλούς καλλιτέχνες από το δέκατο όγδοο μέχρι τον εικοστό αιώνα. Το πλούσιο κόκκινο και μπλε χρώμα του σχεδίου μας παραπέμπουν στη θεατρική καταγωγή του Αρλεκίνου, παρόλο που ο Σεζάν τόνισε την απομόνωση της μοναχικής φιγούρας. Πηγή: National Gallery of Art 47

49 Αρλεκίνος Πωλ Σεζάν 1890 Λάδι σε μουσαμά

50 Ο Πολ ως Αρλεκίνος Ζωγράφος: Πάμπλο Πικάσο Πίνακας: Ο Πολ ως Αρλεκίνος, 1924 Λάδι σε μουσαμά, 130 x 97.5 εκ. Νεοκλασικιστική Σουρεαλιστική περίοδος Ύφος: Νεοκλασικισμός (Ο Νεοκλασικισμός (Από τα Ελληνικά νέος και κλασικός) είναι το όνομα που δόθηκε σε δυτικά πολιτισμικά κινήματα των εικαστικών τεχνών, της λογοτεχνίας, του θεάτρου, της μουσικής και της αρχιτεκτονικής, τα οποία αντλούν έμπνευση από της κλασική τέχνη και τον πολιτισμό της αρχαίας Ελλάδας ή της αρχαίας Ρώμης. Το κύριο ρεύμα του νεοκλασικισμού συνέπεσε με τον 18ο αι. και επεκτάθηκε στις αρχές του 19ου αι. ως ανταγωνιστικό ιδίωμα του ρομαντισμού. Σε ό,τι αφορά στην αρχιτεκτονική, το στιλ επεβίωσε έως τον 20ό αιώνα.) Στις αρχές της δεκαετίας του 1920 η παραγωγή του Πικάσο εναλλάσσεται ανάμεσα στον κυβισμό και το κλασικό στιλ. Μαζί με την κυβιστική νεκρή φύση βρίσκουμε έργα σε κλασσικό ύφος, με θέματα που ως επί το πλείστον αντλούνται από τη μυθολογία. Υπάρχουν εικόνες από χορευτές και Αρλεκίνους, συχνά αρκετά ρεαλιστικές, που μαρτυρούν το συνεχές ενδιαφέρον του Πικάσο στον κόσμο του μπαλέτου. Ο Πικάσο ήταν ήδη σαράντα και σε πλήρη κατοχή των δημιουργικών δυνάμεων του. Αυτήν την εποχή ο Πικάσο αποκαλύπτει μία ακόμη διάσταση στη σύνθετη προσωπικότητα του: τα πορτραίτα και σκίτσα του μικρού του γιου Πολ. Τα έργα αυτά καθορίζουν μία αξίωση του να λύσει νέα καλλιτεχνικά προβλήματα και ανήκουν εξ ολοκλήρου στην προσωπική ζωή του καλλιτέχνη. Ακριβώς επειδή τα έργα αυτά δεν προορίζονταν για την επίλυση τυχόν τυπικών προβλημάτων, αλλά παρήχθησαν τυχαία, σχεδόν παιχνιδιάρικα, αποκαλύπτουν το πλήρες εύρος της τεχνικής μαεστρίας του Πικάσο. Είναι ακριβώς στα έργα όπου τα μάτια και τα χέρια του είναι πιο ελεύθερα και ότι ο πλούτος των δημιουργικών ιδεών του είναι πιο ξεκάθαρος. Στα διάφορα πορτρέτα του Πολ - με κοστούμι Πιερότου, ντυμένος ως ταυρομάχος, ή απλά ενός παιδιού που παίζει - ο Πικάσο δείχνει την ικανότητά του στο χειρισμό της σύνθεσης, του χρώματος, και της διαρρύθμισης του χώρου. 49

51 Ο Πολ ως Αρλεκίνος Πάμπλο Πικάσο 1924 Λάδι σε μουσαμά

52 Κάνω τους αρλεκίνους (Δραματοποίηση) Αφού δούμε με τα παιδιά τους πίνακες και μιλήσουμε και συζητήσουμε για τις ομοιότητες και τις διαφορές τους, τους δίνουμε από 1 αυτοκολλητάκι (αυτά που κυκλοφορούν στο εμπόριο με τις γελαστές φατσούλες ίσως) και τους λέμε να ψηφίσουν αυτόν τον πίνακα που τους άρεσε πιο πολύ και να του κολλήσουν το αυτοκόλλητο. Σηκώνεται ένα ένα παιδάκι με τη σειρά μας λέει ποιος πίνακας του αρέσει περισσότερο και γιατί και κολλάει το αυτοκόλλητο. Στο τέλος μετράμε ποιος πίνακας έχει πάρει τα περισσότερα αυτοκόλλητα. Στόχοι: να εξηγούν και να ερμηνεύουν (γλώσσα) να εκφράζονται µε τον αυτοσχεδιασμό και τη μίμηση Καθώς είμαστε στη φάση της παρατήρησης μπορούμε να παίξουμε ένα παιχνίδι που λέγεται: «Κάνω τον αρλεκίνο». Προσπαθούμε να αναπαραστήσουμε έναν από τους 3 πίνακες με το σώμα μας και οι υπόλοιποι πρέπει να καταλάβουν ποιο πίνακα κάνουμε. Δείχνουμε ένα παράδειγμα στην αρχή, που το παίζουμε εμείς. Κοιτάμε ένα πίνακα (τους έχουμε καρφιτσώσει στον φελλοπίνακα) π.χ. τον Καθιστό Αρλεκίνο μετά καθόμαστε στο καρεκλάκι στο πλάι, με το ένα χέρι στο μάγουλο και το άλλο δίπλα και ρωτάμε τα παιδιά: «Ποιον αρλεκίνο κάνω;» εκείνα μπορούν να μας απαντήσουν όπως θέλουν αλλά καλό είναι να τους λέμε να θυμούνται τον τίτλο για να τον λένε, π.χ. «Κάνεις τον καθιστό αρλεκίνο». Έπειτα μπορεί να έρχεται ένα ένα παιδί να κάνει τον αρλεκίνο, χωρίς βία όποιο θέλει, και εμείς να προσπαθούμε να το βρούμε. Μόλις τελειώσουμε το παιχνίδι μας ετοιμαζόμαστε για το πρωινό και για το διάλειμμα. 51

54 11:00-12:00 Ζωγραφική Ζωγραφίζω το δικό μου αρλεκίνο (Εικαστικά) Υλικά χαρτιά Α3 χρώματα o μαρκαδόρους o ξυλομπογιές o κηρομπογιές o τέμπερες o νερομπογιές o πινέλα Στόχοι: να «πειραματίζονται» µε διάφορα υλικά και χρώματα, να μαθαίνουν ή να επινοούν διάφορες τεχνικές και να τις εφαρμόζουν για να σχεδιάζουν και να ζωγραφίζουν Επιστρέφουμε από το διάλειμμα και λέμε στα παιδιά ότι αφού γνωρίσαμε αρλεκίνους από διάσημους ζωγράφους, τώρα ήρθε η ώρα να ζωγραφίσουμε το δικό μας αρλεκίνο. Μοιράζουμε στα παιδιά τα Α3 χαρτιά και τους λέμε ότι μπορούν να χρησιμοποιήσουν όποια χρώματα θέλουν, μαρκαδόρους, ξυλομπογιές, τέμπερες κτλ, ή ακόμα και να κάνουν μια μικτή τεχνική, δηλαδή μαρκαδόρους με τέμπερες κοκ. Το ζητούμενο είναι να ζωγραφίσουν τα παιδιά έναν αρλεκίνο όπως το φαντάζονται εκείνα, αλλά θα περιέχει κάποια βασικά χαρακτηριστικά, όπως είναι το κοστούμι, το καπέλο και οτιδήποτε άλλο τους έκανε εντύπωση. 53

55 12:00-12:15 Προετοιμασία για αποχώρηση Αξιολόγηση μεσημεριανής δραστηριότητας (τι άρεσε και τι δεν άρεσε στα παιδιά) Θέματα δραστηριότητες που προέκυψαν από τα ίδια τα παιδιά Καλό Σαββατοκύριακο! 54

56 Δευτέρα 9 Φεβρουαρίου :00-9:00 Ελεύθερες δραστηριότητες Σε ποιες γωνιές έπαιξαν τα παιδιά; Ποιες ομάδες δημιουργήθηκαν; Τι θέματα προέκυψαν από τα ίδια τα παιδιά; 55

57 9:00-10:30 Μάσκες Στην πρωινή δραστηριότητα θα κατασκευάσουμε 2 μάσκες, το Ζορό και τη γατούλα. Την πρώτη με τα αγόρια και τη δεύτερη με τα κορίτσια. Βέβαια, αν κάποιο αγόρι θέλει να φτιάξει γάτα ή κάποιο κορίτσι Ζορό, δεν υπάρχει πρόβλημα. Μάσκα Ζορό (εικαστικά) Σχεδόν κάθε χρόνο, όταν μιλάμε με τα παιδιά για ποιες μάσκες θέλουμε να φτιάξουμε, τα αγόρια ζητάνε τη μάσκα του Ζορό. Και εγώ δεν τους χαλάω το χατίρι γιατί είναι και πολύ εύκολη. Υλικά: μαύρο κανσόν συρραπτικό λαστιχάκι μολύβια ή άσπρη τέμπερα ή άσπρη κηρομπογιά ψαλίδι Στόχοι: να «πειραματίζονται» µε διάφορα υλικά και χρώματα να μαθαίνουν ή να επινοούν διάφορες τεχνικές και να τις εφαρμόζουν για να σχεδιάζουν και να ζωγραφίζουν να κόβουν υλικά Προετοιμασία: Συνήθως φτιάχνω 2 ή 3 πατρόν σε άσπρο κανσόν τα οποία χρησιμοποιούν τα παιδιά με τη σειρά. Το πατρόν μπορείτε να το βρείτε εδώ: Η μάσκα του Ζορό. Επίσης μπορείτε να έχετε κόψει και τα λαστιχάκια για να είναι έτοιμα. Στην τάξη: Τα παιδιά διαλέγουν το χρώμα κανσόν το οποίο θα χρησιμοποιήσουν. Σχεδόν πάντα θέλουν μαύρο χρώμα. Στη συνέχεια παίρνουν το πατρόν και ένα μολύβι και σχεδιάζουν τη μάσκα. Έπειτα την κόβουν και τα βοηθάμε να κόψουν τα μάτια ή τους δείχνουμε τον τρόπο. Τους ζητάμε να γράψουν από τη μία μεριά το όνομά τους και από την άλλη το Ζ του Ζορό. Μπορούν να χρησιμοποιήσουν μολύβι για να βγει γκρι χρώμα ή τέμπερα ή ακόμα καλύτερα κηρομπογιά. Τέλος, στερεώνουμε με συρραπτικό το λαστιχάκι και η μάσκα είναι έτοιμη. 56

58 Οι Ζορό στο νηπιαγωγείο μας. 57

59 Η μάσκα του Ζορό

60 Μάσκα γατούλα (εικαστικά) Οι γατούλες είναι πολύ αγαπητές στα παιδιά και πολύ εύκολες μάσκες να φτιαχτούν. Στόχοι: να «πειραματίζονται» µε διάφορα υλικά και χρώματα Υλικά: χαρτί κανσόν σε διάφορα χρώματα συρραπτικό λαστιχάκι μαρκαδόροι ψαλίδι χαρτί βελουτέ για τα αυτάκια σερπαντίνες για τα μουστάκια κόλλα να μαθαίνουν ή να επινοούν διάφορες τεχνικές και να τις εφαρμόζουν για να σχεδιάζουν και να ζωγραφίζουν να κόβουν υλικά Προετοιμασία: Συνήθως φτιάχνω 2 ή 3 πατρόν σε άσπρο κανσόν τα οποία χρησιμοποιούν τα παιδιά με τη σειρά. Το πατρόν μπορείτε να το βρείτε εδώ: Μάσκα γατούλα. Επίσης μπορείτε να έχετε κόψει και τα λαστιχάκια για να είναι έτοιμα. Στην τάξη: Τα παιδιά διαλέγουν το χρώμα κανσόν το οποίο θα χρησιμοποιήσουν. Στη συνέχεια παίρνουν το πατρόν και ένα μολύβι και σχεδιάζουν τη μάσκα. Έπειτα την κόβουν και τα βοηθάμε να κόψουν τα μάτια ή τους δείχνουμε τον τρόπο. Τους ζητάμε να γράψουν από την πίσω μεριά το όνομά τους, για να μην τις μπερδέψουν. Μπορούν να Οι γάτες του σχολείου χρωματίσουν διάφορα σχέδια με τους μαρκαδόρους, να κόψουν αυτάκια από βελουτέ χαρτί και να τα κολλήσουν ή και να φτιάξουν μουστάκια από σερπαντίνες και να τις κολλήσουν. Όπως θέλουν και τους αρέσει. Τέλος, ενώνουμε με συρραπτικό το λαστιχάκι και η μάσκα είναι έτοιμη. 59

61 Μάσκα γατούλα

63 11:00-12:00 Παιχνίδι Μην ξυπνήσεις το (φυσική αγωγή) Μόλις γυρίσουμε από το διάλειμμα μπορούμε να παίξουμε ένα παιχνίδι με τις μάσκες που φτιάξαμε. Υλικά: οι μάσκες που έχουμε φτιάξει ένα πάνινο κουκλάκι Πώς παίζεται: Στόχοι: να αναπτύσσουν την κινητικότητά τους να αντιλαμβάνονται τις οδηγίες που τους δίνονται καθώς και τη γλώσσα που χρησιμοποιείται στα παιχνίδια να τηρούν κανόνες και να ακολουθούν οδηγίες Τα παιδιά - γατάκια χωρίζονται σε ζευγαράκια. Το ένα γατάκι κοιμάται στο χαλί και έχει στην αγκαλιά του το παιχνιδάκι του. Το άλλο γατάκι προσπαθεί να πάρει το παιχνίδι αθόρυβα χωρίς να το ξυπνήσει. Αν το κοιμισμένο γατάκι ξυπνήσει, τότε κυνηγάει το άλλο παιδί για να το πιάσει. Το ίδιο συμβαίνει και με τα παιδιά Ζορό. Οι Ζορό χωρίζονται σε ζευγαράκια, ο ένας κοιμάται και ο άλλος προσπαθεί να πάρει το παιχνίδι που μάλλον σε αυτήν την περίπτωση τα αγόρια θα μετατρέψουν το παιχνίδι σε σπαθί. 62

66 9:00-10:30 Κατασκευή Συνεχίζουμε να κατασκευάζουμε τις μάσκες που μας είπαν τα παιδιά. Για σήμερα λοιπόν έχουμε μάσκα Μπομπ σφουγγαράκης για τα αγόρια και μάσκα πεντάμορφη για τα κορίτσια. Εξακολουθούμε να είμαστε ανοιχτοί στο ότι ο καθένας όποια μάσκα θέλει. Μάσκα Σφουγγαράκης (εικαστικά) Υλικά: το πατρόν της μάσκας μαρκαδόροι ψαλίδια καλαμάκια συρραπτικό Προετοιμασία: Στόχοι: να «πειραματίζονται» µε διάφορα υλικά και χρώματα να μαθαίνουν ή να επινοούν διάφορες τεχνικές και να τις εφαρμόζουν για να σχεδιάζουν και να ζωγραφίζουν να κόβουν υλικά Την μάσκα αυτή, όπως και την επόμενη, τη βρίσκουμε στο διαδίκτυο, γιατί οι ήρωες που έχουν ζητήσει τα παιδιά είναι πολύ συγκεκριμένοι. Δε χρειάζεται ιδιαίτερη προετοιμασία, αρκεί να έχουμε φωτοτυπίες για τα παιδιά και τα υλικά μαζεμένα. Στην τάξη: Μοιράζουμε στα παιδιά τις φωτοτυπίες, χρωματίζουν τη μάσκα με μαρκαδόρους, την κόβουν όπου έχει τις διακεκομμένες γραμμές και βοηθάμε τα παιδιά στο κόψιμο των ματιών και έπειτα διαλέγουν ένα καλαμάκι και το συρράπτουμε εμείς στο πλάι. Δε χρησιμοποιούμε λαστιχάκι σε αυτές τις μάσκες γιατί γίνεται σε απλό χαρτί Α4 και θα σκιστεί. 65

67 Μάσκα Μπομπ Σφουγγαράκης

68 Μάσκα Πεντάμορφη (εικαστικά) Υλικά: το πατρόν της μάσκας μαρκαδόροι ψαλίδια καλαμάκια συρραπτικό Προετοιμασία: Ισχύει ότι και στην προηγούμενη μάσκα, αρκεί να έχουμε φωτοτυπίες για τα παιδιά και τα υλικά μαζεμένα. Στόχοι: να «πειραματίζονται» µε διάφορα υλικά και χρώματα να μαθαίνουν ή να επινοούν διάφορες τεχνικές και να τις εφαρμόζουν για να σχεδιάζουν και να ζωγραφίζουν να κόβουν υλικά Στην τάξη: Τα ίδια με παραπάνω, δηλ. μοιράζουμε στα παιδιά τις φωτοτυπίες, χρωματίζουν τη μάσκα με μαρκαδόρους, την κόβουν όπου έχει τις διακεκομμένες γραμμές και βοηθάμε τα παιδιά στο κόψιμο των ματιών. Έπειτα διαλέγουν ένα καλαμάκι και το συρράπτουμε εμείς στο πλάι. Οι 2 αυτές μάσκες γίνονται ταυτόχρονα. 67

69 Μάσκα Πεντάμορφη

70 Τραγούδι Ο Χαραλάμπης (μουσική) Μόλις τελειώσουμε τις μάσκες μαζευόμαστε στον κύκλο και τις παρουσιάζουμε. Έπειτα θυμόμαστε το τραγούδι του «Χαραλάμπη» μιας και γιορτάζει σήμερα. Το τραγουδάμε όλοι μαζί και λέμε στα παιδιά ότι μετά το διάλειμμα θα πούμε ένα καινούριο αποκριάτικο τραγούδι, το «Παντρεύουνε τον κάβουρα» Στόχοι: να αναπαράγουν μουσικά ακούσματα µε διάφορους τρόπους Έτσι, ετοιμαζόμαστε για το πρωινό μας και το διάλειμμα. 69

72 11:00-12:00 Τραγούδι Παντρεύουνε τον κάβουρα (Μουσική) Επιστρέφουμε από το διάλειμμα και ακούμε το τραγούδι «Παντρεύουνε τον κάβουρα». Εδώ μπορείτε να βρείτε τους στίχους και να τους τυπώσετε. Επίσης μπορείτε να το ακούσετε κι εδώ: Στόχοι: να αναπαράγουν μουσικά ακούσματα µε διάφορους τρόπους Το τραγουδάμε, το μαθαίνουμε και το δραματοποιούμε στο τέλος. Η δραματοποίηση του τραγουδιού έχει πολύ πλάκα, γιατί ξεκινάμε μαζί με τα παιδιά στροφή στροφή και αυτοσχεδιάζουμε. Για παράδειγμα, τραγουδάμε: Παντρεύουνε τον κάβουρα, σταματάμε και ρωτάμε ποιος θα κάνει τον κάβουρα; Σηκώνεται ένα παιδί ή διαλέγουμε εμείς ή αν δε θέλει κανείς, κάνουμε εμείς τον κάβουρα. Συνεχίζουμε: και του δίνουν τη χελώνα. Ποιος θα κάνει τη χελώνα; Σηκώνεται και η χελώνα. Κάλεσαν και τον πόντικα, σηκώνεται το παιδί ποντικός και τι πρέπει να κάνει; Τραγουδάνε οι υπόλοιποι: τα συμβόλαια να γράψει. Ο ποντικός κάνει πως γράφει τα συμβόλαια. Καλέσαν το σκαντζόχοιρο, σηκώνεται το παιδί σκαντζόχοιρος και τι πρέπει να κάνει; Τραγουδάνε οι υπόλοιποι: λεν τα στέφανα ν αλλάξει. Με αυτόν τον τρόπο συνεχίζουμε όλο το τραγούδι. Κάποια παιδιά κάνουν τους ρόλους και τα υπόλοιπα τραγουδάνε. Αφού τελειώσουμε μπορούμε να το ξανακάνουμε από την αρχή γιατί συνήθως αρέσει πολύ στα παιδιά αλλά αλλάζουμε τους ρόλους, άλλος θα κάνει τον κάβουρα, άλλος τη χελώνα κοκ. Επίσης, μπορούμε να προσθέσουμε και άλλα στοιχεία, όπως αυτός που θα κάνει τον κάβουρα πρέπει να περπατάει όπως ο κάβουρας, αυτός που θα κάνει τη χελώνα περπατάει όπως η χελώνα κοκ. 71

73 Παντρεύουνε τον κάβουρα Παντρεύουνε τον κάβουρα, ωωω και του δίνουν τη χελώνα ντράγκα ντρούγκα τα `ργανα ώρε τα `ργανα Κάλεσαν και τον πόντικα, ωωω τα συμβόλαια να γράψει ντράγκα ντρούγκα τα `ργανα ώρε τα `ργανα Καλέσαν το σκατζόχοιρο, ωωω λεν τα στέφανα ν αλλάξει ντράγκα ντρούγκα τα `ργανα ώρε τα `ργανα Καλέσαν και το τζίτζικα, ωωω για να παίξει το βιολί του ντράγκα ντρούγκα τα `ργανα ώρε τα `ργανα Καλέσαν και το γάιδαρο, ωωω για να πάει να τραγουδήσει ντράγκα ντρούγκα τα `ργανα ώρε τα `ργανα Καλέσαν και το μέρμηγκα, ωωω τα προικιά να κουβαλήσει ντράγκα ντρούγκα τα `ργανα ώρε τα `ργανα Καλέσαν και την αλεπού, ωωω λεν τις κότες να μαγίσει ντράγκα ντρούγκα τα `ργανα ώρε τα `ργανα Καλέσαν και το βάτραχο, ωωω το νερό να κουβαλήσει ντράγκα ντρούγκα τα `ργανα ώρε τα `ργανα

76 9:00-10:30 Κατασκευή Ξεκινάμε πάλι με 2 μάσκες στην πρωινή δραστηριότητα για να τις τελειώσουμε. Μάσκα λιοντάρι για τα αγόρια και μάσκα πεταλούδα για τα κορίτσια. Οι μάσκες αυτές γίνονται με διαφορετική τεχνική για να δώσουν μια τρισδιάστατη αίσθηση. Μάσκα λιοντάρι (εικαστικά) Υλικά: πατρόν για τη χαίτη πατρόν για το κεφάλι αφρώδες υλικό μαρκαδόροι ξυλομπογιές κηρομπογιές ψαλίδι συρραπτικό λαστιχάκια Στόχοι: να «πειραματίζονται» µε διάφορα υλικά και χρώματα να μαθαίνουν ή να επινοούν διάφορες τεχνικές και να τις εφαρμόζουν για να σχεδιάζουν και να ζωγραφίζουν να κόβουν υλικά Προετοιμασία: Τυπώνουμε και κόβουμε το πατρόν για τη χαίτη τα οποία μπορούν να μοιραστούν τα παιδιά. Τυπώνουμε το πατρόν για το κεφάλι του λιονταριού, ένα για κάθε παιδί. Κόβουμε τα λαστιχάκια. Μπορούμε να έχουμε φτιάξει και μια δική μας μάσκα για να τη δείξουμε στα παιδιά. Στην τάξη: Τα παιδιά επιλέγουν το χρώμα του αφρώδους υλικού που θέλουν να έχει η χαίτη του λιονταριού. Τοποθετούν πάνω στο αφρώδες το πατρόν της χαίτης, το σχεδιάζουν και το κόβουν. Από πίσω γράφουν το όνομά τους. Το αφήνουν στην άκρη. Χρωματίζουν το κεφάλι του λιονταριού και το κόβουν. Βοηθάμε το παιδί στο κόψιμο των ματιών και στη μύτη (στο χαρτί και στο αφρώδες υλικό). Συρράπτουμε το κεφάλι στη χαίτη 75

77 σε 2-3 σημεία, έτσι ώστε να μην είναι καλά κολλημένο για να ξεπετάγεται. Συρράπτουμε και τα λαστιχάκια και η μάσκα είναι έτοιμη. 76

78 Χαίτη λιονταριού

79 Κεφάλι λιονταριού

80 Μάσκα πεταλούδα (εικαστικά) Υλικά: πατρόν για το εξωτερικό της πεταλούδας πατρόν για το εσωτερικό της πεταλούδας αφρώδες υλικό μαρκαδόροι ξυλομπογιές κηρομπογιές ψαλίδι συρραπτικό λαστιχάκια Προετοιμασία: Στόχοι: να «πειραματίζονται» µε διάφορα υλικά και χρώματα να μαθαίνουν ή να επινοούν διάφορες τεχνικές και να τις εφαρμόζουν για να σχεδιάζουν και να ζωγραφίζουν να κόβουν υλικά Η ίδια προετοιμασία με παραπάνω. Τυπώνουμε και κόβουμε το πατρόν για το εξωτερικό της πεταλούδας, που μπορούν να μοιραστούν τα παιδιά. Τυπώνουμε το πατρόν για το εσωτερικό της πεταλούδας, ένα για κάθε παιδί. Κόβουμε τα λαστιχάκια. Μπορούμε να φτιάξουμε και μια δική μας για να τη δείξουμε στα παιδιά. Στην τάξη: Τα παιδιά επιλέγουν το χρώμα του αφρώδους υλικού που θέλουν να έχει το εξωτερικό της πεταλούδας. Τοποθετούν πάνω στο αφρώδες το πατρόν, το σχεδιάζουν και το κόβουν. Μην ξεχάσουν το όνομά τους. Το αφήνουν στην άκρη. Χρωματίζουν το εσωτερικό της πεταλούδας και το κόβουν. Βοηθάμε το παιδί στο κόψιμο των ματιών και στο χαρτί και στο αφρώδες υλικό. Εδώ δεν έχουμε να κόψουμε τη μύτη. Συρράπτουμε το αφρώδες στο χαρτί, έτσι ώστε να ξεπετάγεται. Συρράπτουμε και τα λαστιχάκια και έτοιμη η μάσκα. 79

81 Πεταλούδα εξωτερικό

82 Πεταλούδα εσωτερικό

84 11:00-12:00 Φύλλο Εργασίας Μετράω και ενώνω αποκριάτικα (μαθηματικά) Προετοιμασία Εκτυπώνετε το φ. ε. από εδώ. Στην τάξη Στόχοι: να μετρούν χρησιμοποιώντας αυθαίρετες ή συμβατικές μονάδες μέτρησης Επιστρέφοντας από το διάλειμμα δίνουμε στα παιδιά ένα φύλλο εργασίας, όπου μετρούν τα αποκριάτικα πράγματα και ενώνουν με το σωστό αριθμό. Πρώτα δείχνουμε στα παιδιά την εργασία και τους διαβάζουμε την εκφώνηση. Έπειτα το λύνουμε όλοι μαζί στον πίνακα και τέλος παίρνει ο καθένας το δικό του φύλλο και προσπαθεί να το φτιάξει μόνος του. Στο τέλος μπορούν και να το χρωματίσουν. Μην ξεχάσουν να γράψουν και το όνομά τους. 83

85 Μετράω και ενώνω τα σωστά. Μετά αν θέλω τα χρωματίζω

86 12:00-12:15 Προετοιμασία για αποχώρηση Αξιολόγηση μεσημεριανής δραστηριότητας (τι άρεσε και τι δεν άρεσε στα παιδιά) Θέματα δραστηριότητες που προέκυψαν από τα ίδια τα παιδιά Σημείωση: Λέμε στους γονείς ότι αύριο είναι Τσικνοπέμπτη και τρώμε κρέας. Γι αυτό θα θέλαμε να βάλουν στα παιδιά τους για πρωινό κάτι με κρέας, τοστ με ζαμπόν, λουκανικόπιτα, κιμαδόπιτα κ.α. Αν μπορούμε να το οργανώσουμε καλύτερα, ίσως θα ήταν καλύτερα και σε συνεργασία με τους γονείς - να παραγγείλουμε σουβλάκια για όλα τα παιδιά. 85

88 9:00-10:30 Πληροφορίες Τσικνοπέμπτη (ανθρωπογενές περιβάλλον) Τσικνοπέμπτη σήμερα και το πρώτο πράγμα που κάνουμε είναι να συζητήσουμε με τα παιδιά, γιατί τη σημερινή μέρα τη λέμε έτσι. Μερικές πληροφορίες που αφορούν το φάκελο της νηπιαγωγού είναι: Η Πέμπτη της δεύτερης εβδομάδας του Τριωδίου (Κρεατινής) ονομάζεται Τσικνοπέμπτη ή Τσικνοπέφτη, επειδή την ημέρα αυτή όλα τα σπίτια ψήνουν κρέας ή λειώνουν το λίπος από τα χοιρινά και ο μυρωδάτος καπνός (τσίκνα) είναι διάχυτος παντού. Από αυτή την τσίκνα, λοιπόν, έχει πάρει και το όνομά της η Πέμπτη και λέγεται Τσικνοπέμπτη. Στόχοι: να συνειδητοποιούν τη μοναδικότητά τους να εντοπίζουν τις ομοιότητες και διαφορές τους µε τους άλλους και να τις σέβονται Το έθιμο χάνεται στα βάθη των αιώνων, χωρίς να γνωρίζουμε την προέλευσή του. Εικάζεται, όμως, ότι προέρχεται από τις βακχικές γιορτές των αρχαίων Ελλήνων και Ρωμαίων, που επιβίωσαν του Χριστιανισμού. Σύμφωνα με τον λαογράφο Δημήτριο Λουκάτο, το φαγοπότι και το γλέντι της ημέρας είναι «ομοιοπαθητικές προσπάθειες για την ευφορία της γης». Την Τσικνοπέμπτη, που βρίσκεται στο μέσο του Τριωδίου, ξεκινούν ουσιαστικά οι εκδηλώσεις της Αποκριάς, οι οποίες κορυφώνονται με τα Κούλουμα την Καθαρή Δευτέρα. ΠΗΓΗ: Τελειώνουμε τη συζήτησή μας λέγοντας πως σήμερα για πρωινό θα φάμε κρέας. Βέβαια, πριν φάμε πρωινό ας φτιάξουμε ένα ωραίο στέμμα για το παιχνίδι που θα παίξουμε μετά το διάλειμμα. 87

89 Κατασκευή Στέμμα βασιλιά - βασίλισσας (εικαστικά) Υλικά: χαρτί κανσόν σε διάφορα χρώματα ψαλίδι κόλλα συρραπτικό διάφορα υλικά o γκοφρέ χαρτί o αυτοκόλλητα o πούλιες o και ό,τι άλλο μπορούμε να φανταστούμε χρώματα o μαρκαδόροι o ξυλομπογιές o κηρομπογιές Στόχοι: να «πειραματίζονται» µε διάφορα υλικά και χρώματα να μαθαίνουν ή να επινοούν διάφορες τεχνικές και να τις εφαρμόζουν για να σχεδιάζουν και να ζωγραφίζουν να κόβουν υλικά Προετοιμασία: Κόβουμε από πριν μακριά φύλλα κανσόν. Τα Α4 δεν φτάνουν για να τυλιχτούν γύρω από το κεφάλι άρα θα χρησιμοποιήσουμε το μεγάλο χαρτόνι (70χ50 εκ). Κόβουμε κατά μήκος μεγάλες λωρίδες σε διάφορα χρώματα. Το κάθε χαρτόνι μπορεί να βγάλει 4 περίπου λωρίδες. Οι λωρίδες αυτές θα αποτελέσουν το στέμμα, αν τις τυλίξουμε γύρω από το κεφάλι τους. Συνήθως τους χωράει εάν τις κόψουμε και κατά πλάτος, δηλ. στα 50 εκ, οπότε εκεί βγαίνουν περισσότερες λωρίδες, περίπου 5. Αν θέλουμε μπορούμε να φτιάξουμε και εμείς ένα δικό μας στέμμα για να το δείξουμε στα παιδιά. Στην τάξη: Τα παιδιά επιλέγουν το χρώμα κανσόν που θέλουν να έχει το στέμμα τους. Έτσι όπως είναι ανοιχτό το χαρτόνι θα σχεδιάσουν τεθλασμένες γραμμές σε όλο το μήκος του και έπειτα θα το κόψουν πάνω στις γραμμές. Εδώ μπορείτε να δείτε ένα πατρόν για να σας βοηθήσει. Καλό είναι να τους το δείξουμε πρώτα. Μόλις το κόψουν έρχονται για να το κλείσουμε και να το συρράψουμε εμείς, έτσι ώστε να χωράει ακριβώς στο 88

90 κεφάλι τους. Μετά το παίρνουν πάλι για να το ζωγραφίσουν και να κολλήσουν πάνω ό,τι θέλουν. Μπορούν να γράψουν το όνομά τους στο εσωτερικό του στέμματος. Μερικές φωτογραφίες για να πάρουμε ιδέες πώς μπορούμε να στολίσουμε τα στέμματά μας: 89

91 Στέμμα βασιλιά βασίλισσας

92 10:30-11:00 Πρωινό - Διάλειμμα Αξιολόγηση πρωινής δραστηριότητας (τι άρεσε και τι δεν άρεσε στα παιδιά) Πρωινό (παρατηρήσεις) Στο φαγητό μας αν δεν έχουμε παραγγείλει σουβλάκια κάνουμε μια συζήτηση με τα παιδιά ποια φαγητά από αυτά που έφεραν είναι κρέας, πώς ονομάζονται και αν μας αρέσουν ή όχι. Διάλειμμα (παρατηρήσεις) 91

93 11:00-12:00 Παιχνίδι Βασιλιά, βασιλιά με τα 12 σπαθιά (φυσική αγωγή) Τώρα ήρθε η ώρα του παιχνιδιού. Πώς παίζεται; Ένα παιδί γίνεται βασιλιάς και φοράει το στέμμα του. Τα υπόλοιπα παιδιά αποφασίζουν μια δουλειά που θα κάνουν όλα μαζί, για παράδειγμα σκούπισμα, πλύσιμο πιάτων, σιδέρωμα και ό,τι άλλο μπορούν να φανταστούν. Μετά φωνάζουν όλα μαζί: Βασιλιά, βασιλιά με τα 12 σπαθιά! Τι δουλειά; Ο βασιλιάς απαντάει: Τεμπελιά. Και τα παιδιά λένε: Ας αρχίσουμε δουλειά!. Στόχοι: να αναπτύσσουν την κινητικότητά τους να αντιλαμβάνονται τις οδηγίες που τους δίνονται καθώς και τη γλώσσα που χρησιμοποιείται στα παιχνίδια να τηρούν κανόνες και να ακολουθούν οδηγίες Τα παιδιά προσπαθούν να δείξουν με νοήματα και κινήσεις στο βασιλιά (παντομίμα) τη δουλειά που αποφάσισαν. O βασιλιάς πρέπει να μαντέψει τη δουλειά. Μετά γίνεται κάποιο άλλο παιδί βασιλιάς και ξαναπαίζουμε. Συνήθως το παίζουμε μέχρι να κάνουν όλα τα παιδιά το βασιλιά ή τουλάχιστόν όσα από αυτά θέλουν. 92

95 Παρασκευή 13 Φεβρουαρίου :00-9:00 Ελεύθερες δραστηριότητες Σε ποιες γωνιές έπαιξαν τα παιδιά; Ποιες ομάδες δημιουργήθηκαν; Τι θέματα προέκυψαν από τα ίδια τα παιδιά; 94

96 9:00-10:30 Πληροφορίες Γαϊτανάκι (ανθρωπογενές περιβάλλον) Σήμερα θα ξεκινήσουμε μια συζήτηση για το γαϊτανάκι. Τι είναι, από πού προέρχεται, πώς το παίζουμε. Στόχοι: να συνειδητοποιούν τη μοναδικότητά τους Μερικές πληροφορίες για το φάκελο αναφορά της νηπιαγωγού που μπορούν να σας φανούν χρήσιμες: Το γαϊτανάκι είναι ένα χορευτικό παιχνίδι, που το χορεύουν ή το παίζουν τις Απόκριες. Το γαϊτανάκι πέρασε στην Ελλάδα από πρόσφυγες του Πόντου και της Μικράς Ασίας και είναι υποκοριστικό της μεσαιωνικής λέξης γαϊτάνι ή γαϊτάνιν (μεταξωτό κορδόνι) που προέρχεται από το ελληνιστικό γαϊτάνη (θηλυκό) ή γαϊτανόν (ουδέτερο). Οι λέξεις αυτές ετυμολογούνται (παρετυμολογία, Κριαράς) από το επίθετο να εντοπίζουν τις ομοιότητες και διαφορές τους µε τους άλλους και να τις σέβονται Γαϊετανόν, δηλαδή από την παραλιακή κελτική πόλη Γαέτα, όπου παρήγαγαν κορδέλες που χρησιμοποιούσαν στην ιατρική γιατί ήταν φτιαγμένες από κάποιο άσηπτο υλικό (Γαληνός). Στο γαϊτανάκι χρειάζονται δεκατρία άτομα, ο ένας κρατά ένα μεγάλο στύλο στο κέντρο, από την κορυφή του οποίου ξεκινούν δώδεκα μακριές κορδέλες, καθεμιά με διαφορετικό χρώμα. Οι υπόλοιποι 12 κρατούν από μία κορδέλα. Συνήθως όλοι είναι μεταμφιεσμένοι. Οι κορδέλες λέγεται ότι συμβολίζουν τις ζεστές ακτίνες του ήλιου και οι χορευτές τους 12 μήνες του χρόνου. Οι χορευτές σε ζευγάρια άνδρες και γυναίκες χορεύουν τραγουδώντας ένα παραδοσιακό τραγούδι. Καθώς κινούνται γύρω από τον στύλο, κάθε χορευτής εναλλάσσεται με το ταίρι του κι έτσι όπως γυρνούν, πλέκουν τις κορδέλες γύρω από τον στύλο δημιουργώντας χρωματικούς συνδυασμούς, με τον ίδιο τρόπο που έπλεκαν παλιά οι γυναίκες τα γαϊτάνια και στόλιζαν τις παραδοσιακές φορεσιές. Όταν οι 95

97 κορδέλες έχουν όλες τυλιχτεί και οι χορευτές χορεύουν, όλο και πιο κοντά στο κοντάρι, αντιστρέφεται η φορά του χορού και αφού τα γαϊτάνια ξετυλιχτούν ο χορός τελειώνει. Έτσι, πλέκοντας τις χρωματιστές κορδέλες μια φορά προς τα μέσα, μια προς τα έξω, ο αέναος κύκλος του χρόνου αλλά και της ζωής εναλλάσσονται συνεχώς. Πηγές: Χείλων, Ηλακάτη, Άσπρη Λέξη Αφού μιλήσουμε για όλα αυτά, καιρός να τους δείξουμε το κανονικό γαϊτανάκι και να το παίξουμε κανονικά. Σημείωση: Αν δεν έχετε γαϊτανάκι είναι πολύ εύκολο να το φτιάξετε. Το μόνο που χρειάζεστε είναι ένα σκουπόξυλο, πολύχρωμες μακριές κορδέλες και ένα πιστόλι σιλικόνης. (αυτό είναι δουλεία για τη νηπιαγωγό και όχι για τα παιδιά). Παίρνετε το σκουπόξυλο, το οποίο το βάφετε και με πλαστικό χρώμα αν θέλετε να το κάνετε πολύχρωμο, και μετά ξεκινάτε να κολλάτε την άκρη της κορδέλας στη μία άκρη του σκουπόξυλου με το πιστόλι σιλικόνης. 96

98 Παιχνίδι Κανονικό γαϊτανάκι (παραδοσιακό παιχνίδι) Τους δείχνουμε το κανονικό γαϊτανάκι, πώς είναι φτιαγμένο και πώς παίζεται το παιχνίδι. Συνήθως κρατάμε εμείς το γαϊτανάκι και τα παιδιά χορεύουν γύρω του. Τα τραγούδια που μπορούμε να τραγουδάμε ή να τα ακούμε ενώ χορεύουμε είναι αυτά που έχουμε ήδη κάνει, τον «Χαραλάμπη», το «Παντρεύουνε τον κάβουρα» και μπορούμε να μάθουμε και ένα καινούριο, το «Μια γριά μπαμπόγρια». Τραγούδι Μια γριά μπαμπόγρια Στόχοι: να αναπτύσσουν την κινητικότητά τους να αντιλαμβάνονται τις οδηγίες που τους δίνονται καθώς και τη γλώσσα που χρησιμοποιείται στα παιχνίδια να τηρούν κανόνες και να ακολουθούν οδηγίες να αναπαράγουν μουσικά ακούσματα µε διάφορους τρόπους (Μουσική) Εδώ μπορείτε να βρείτε τους στίχους για να τους τυπώσετε και μπορείτε να το ακούσετε κι εδώ: 97

99 MIA ΓPIA MΠAMΠOΓPIA Μια γριά, τσικιρικιτρόμ τρακατρούμ, τρακατρόμ μια γριά μπαμπόγρια λάχανα μαγείρευε. Kεί που τα, τσικιρικιτρόμ τρακατρούμ, τρακατρόμ κεί που τα μαγείρευε κεί της ήρθε μια βοή για να πάει να παντρευτεί. Δίνει μια, τσικιρικιτρόμ τρακατρούμ, τρακατρόμ δίνει μια του τέντζερη κι άλλη μια του καπακιού. Φάτε κο... τσικιρικιτρόμ τρακατρούμ, τρακατρόμ φάτε κότες λάχανα κι εσείς γάτες τα ζουμιά. Γιατί εγώ, τσικιρικιτρόμ τρακατρούμ, τρακατρόμ γιατί εγώ θα παντρευτώ και θα νοικοκυρευτώ.

101 11:00-12:00 Παιχνίδι στον Η/Υ Masquerade (πληροφορική) Ένα παιχνίδι από το αγαπημένο Duckie deck. Μπορείτε να το βρείτε εδώ: Tα παιδιά μέσα από αυτό το παιχνίδι μπορούν να εξασκηθούν στην εντολή «σύρε και άφησε» (drag and drop). Περιγραφή: Στόχοι: να τον χρησιμοποιούν για παιχνίδι και διασκέδαση να επιλέγουν µε το ποντίκι να συνεργάζονται σε ομάδες για την παραγωγή κάποιου έργου και να σέβονται τις απόψεις και την εργασία των άλλων. Στο παιχνίδι αυτό πρέπει να ντύσουμε ένα κοριτσάκι με διάφορες αποκριάτικες στολές, όπως λύκο ή κοκκινοσκουφίτσα ή αρκούδα ή βασίλισσα κ.α. στην αριστερή πλευρά της οθόνης έχει μια ντουλάπα με διάφορα φύλλα και μέσα εκεί έχει τις στολές. Στο 1 ο φύλλο έχει τα καπέλα ή τις μάσκες, στο 2 ο το πάνω μέρος του κουστουμιού, στο 3 ο το κάτω μέρος και στο 4 ο τα παπούτσια. Πρέπει να σύρουμε από εκεί με το ποντίκι μας τα ρούχα και να τα βάλουμε στο κοριτσάκι της οθόνης. Στην τάξη: Λέμε στα παιδιά ότι θα παίξουμε ένα παιχνίδι στον υπολογιστή. Καθόμαστε εμείς στον υπολογιστή και μπροστά κάθονται τα παιδιά κάτω για να βλέπουν όλα. Δείχνουμε στα παιδιά το παιχνίδι και τους εξηγούμε τι πρέπει να κάνουν. Επειδή δεν μπορούμε να παίξουμε όλοι μαζί, θα χωριστούμε σε ζευγαράκια και θα παίζουμε 2-2. Για να μην γίνει πανικός ποιος θα παίξει πρώτος, δεύτερος κλπ., μπορούμε να κάνουμε κλήρωση ή να διαλέγουμε εμείς κάθε φορά. 100

102 Η κλήρωση γίνεται με χαρτάκια με αριθμούς από το 1 έως το 25 αν έχετε 25 παιδάκια μέσα σε ένα κουτάκι, όπου το κάθε παιδί διαλέγει ένα χαρτάκι και όποιο νούμερο του τύχει αυτή θα είναι η σειρά του. Μην ξεχάσουμε όταν τελειώνει κάθε παιδί να του εκτυπώσουμε αυτό που έκανε για να το πάρει μαζί του, αν βέβαια υπάρχει αυτή η δυνατότητα. Επίσης τα υπόλοιπα παιδιά μπορούν να ασχοληθούν με το σεντούκι της αποκριάς μέχρι να έρθει η σειρά τους. 12:00-12:15 Προετοιμασία για αποχώρηση Αξιολόγηση μεσημεριανής δραστηριότητας (τι άρεσε και τι δεν άρεσε στα παιδιά) Θέματα δραστηριότητες που προέκυψαν από τα ίδια τα παιδιά Καλό Σαββατοκύριακο! 101

103 Δευτέρα 16 Φεβρουαρίου :00-9:00 Ελεύθερες δραστηριότητες Σε ποιες γωνιές έπαιξαν τα παιδιά; Ποιες ομάδες δημιουργήθηκαν; Τι θέματα προέκυψαν από τα ίδια τα παιδιά; 102

104 9:00-10:30 Κατασκευή Καπέλο μάγου / μάγισσας (εικαστικά) Υλικά: χαρτί κανσόν σε διάφορα χρώματα διαβήτης χάρακας συρραπτικό χρώματα o μαρκαδόροι o ξυλομπογιές o κηρομπογιές όποια άλλα υλικά μπορούμε να φανταστούμε Στόχοι: να «πειραματίζονται» µε διάφορα υλικά και χρώματα να μαθαίνουν ή να επινοούν διάφορες τεχνικές και να τις εφαρμόζουν για να σχεδιάζουν και να ζωγραφίζουν να κόβουν υλικά Προετοιμασία: Για το κανσόν μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε τα έτοιμα μπλοκ που έχουν διάφορα χρώματα και μας βολεύει και το μέγεθος. Δεν ξεχνάμε ότι μπορούμε να φτιάξουμε και ένα δικό μας καπέλο για να το δείξουμε στα παιδιά. Για το διαβήτη είναι πιο εύκολο να έχουμε από αυτούς που αλλάζουν μολύβια και στη θέση του βάζουμε ένα σκούρο λεπτό μαρκαδόρο για να φαίνεται πιο έντονα. Στην τάξη: Τα παιδιά επιλέγουν το χρώμα κανσόν που τους αρέσει. Πάντα με τη βοήθειά μας, έρχεται ένα ένα με τη σειρά και σχεδιάζει στο χαρτόνι του ένα κύκλο. Έπειτα παίρνει το χάρακα και σχεδιάζει μία ακτίνα του κύκλου, από την τρυπούλα που έχει κάνει ο διαβήτης μέχρι έξω. Τώρα πρέπει να κόψει τον κύκλο γύρω γύρω και την ακτίνα. Μόλις το κόψουν τυλίγουμε και βάζουμε το ένα φύλλο μέσα στο άλλο για να βγει ο κώνος και το συρράπτουμε έτσι ώστε να είναι τόσο μυτερό όσο το θέλει το παιδί στο κεφάλι του. Το παιδί το παίρνει και αρχίζει να το ζωγραφίζει και να το στολίζει όπως του αρέσει. 103

105 Παιχνίδι Ο μάγος των χρωμάτων (φυσική αγωγή) Ένα πολύ εύκολο παιχνίδι που ενθουσιάζει τα παιδιά και μπορούμε να το παίξουμε όχι μόνο τις Απόκριες αλλά και όποια άλλη στιγμή του χρόνου θεωρούμε κατάλληλη, όπως την αρχή της χρονιάς ή όποτε ασχολούμαστε με τα χρώματα. Εμείς εδώ το παίζουμε σε συνέχεια με τα καπέλα που φτιάξαμε. Στόχοι: να αναπτύσσουν την κινητικότητά τους να αντιλαμβάνονται τις οδηγίες που τους δίνονται καθώς και τη γλώσσα που χρησιμοποιείται στα παιχνίδια να τηρούν κανόνες και να ακολουθούν οδηγίες Πώς παίζεται: Στον κύκλο γινόμαστε ζευγάρια και παίζει κάθε ζευγάρι με τη σειρά. Το ένα παιδί γίνεται ο μάγος/ μάγισσα των χρωμάτων και το άλλο ο βοηθός. Ο μάγος λέει: «Θέλω να μου φέρεις ένα αντικείμενο που να έχει χρώμα π. χ. κόκκινο.» Το παιδί βοηθός προσπαθεί να φέρει όσο πιο γρήγορα μπορεί το αντικείμενο, ενώ τα υπόλοιπα παιδιά μετρούν μέχρι το δέκα. Μόλις το παιδί φέρει το αντικείμενο ο μάγος το σηκώνει ψηλά και ρωτάει τα υπόλοιπα παιδιά: «Είναι αυτό κόκκινο χρώμα;» Τα παιδιά απαντούν ναι ή όχι. Αν ο βοηθός έχει φέρει το αντικείμενο με το σωστό χρώμα και μέσα στο χρόνο τότε κερδίζει και γίνεται αυτός μάγος. Αν όχι μπορεί να προσπαθήσει μια ακόμα φορά. Μια επέκταση του παιχνιδιού μπορεί να γίνει αφού δούμε ότι όλα τα παιδιά γνωρίζουν καλά τα χρώματα. Σε αυτήν την περίπτωση, ο μάγος δε ζητάει μόνο συγκεκριμένο χρώμα αλλά και αντικείμενο, π. χ. «Θέλω να μου φέρεις ένα κόκκινο π. χ. τουβλάκι, μαρκαδόρο, μπουφάν, χαρτόνι γκοφρέ κοκ» 104

106 10:30-11:00 Πρωινό Διάλειμμα Αξιολόγηση πρωινής δραστηριότητας (τι άρεσε και τι δεν άρεσε στα παιδιά) Πρωινό (παρατηρήσεις) Διάλειμμα (παρατηρήσεις) 105

107 11:00-12:00 Προγραμματισμός Τι θα φέρουμε στο πάρτι; (γλώσσα) Μετά το διάλειμμα ήρθε η ώρα να συζητήσουμε για το αποκριάτικο πάρτι. Λέμε στα παιδιά ότι την Παρασκευή θα κάνουμε πάρτι και πρέπει να συζητήσουμε για το τι θα φέρουμε. Τα παιδιά αρχίζουν και μιλάνε και λένε διάφορα, όπως μπαλόνια, γλυκά, γαριδάκια κ.α. εμείς έχουμε ένα χαρτί Α3 και καταγράφουμε όσα μας λένε τα παιδιά. Όταν τελειώσουν τους λέμε ότι μάλλον θα χρειαστούμε και άλλα πράγματα (αυτά που δε μας έχουν πει τα παιδιά), όπως πιατάκια, ποτηράκια, χαρτοπετσέτες, μουσικές. Αφού τελικά καταλήξουμε λέμε ότι τώρα το κάθε παιδί πρέπει να διαλέξει μόνο 1 πράγμα να φέρει και θα τα μοιραστούν όλα μαζί. Φυσικά πρέπει και εμείς να φέρουμε κάτι, αφήνουμε τον εαυτό μας στο τέλος αν περισσέψει κάτι αλλιώς ρωτάμε τα παιδιά τι θέλουν να τους φέρουμε. Έχουν πλάκα οι απαντήσεις τους. Μια χρονιά μου είχαν πει να τους φέρω μια τούρτα. Στόχοι: να συμμετέχουν σε συζητήσεις και να χρησιμοποιούν στοιχειώδη επιχειρηματολογία Δεν ξεχνάμε να αναρτήσουμε τον πίνακα που φτιάξαμε έξω από την πόρτα για να τον δουν οι γονείς και να τους εξηγήσουμε τη διαδικασία. Πατατάκια Γαριδάκια Χυμός Πιατάκια Χαρτοπετσέτες Ποτηράκια Μπαλόνια Σοκολατάκια Άννα Ισίδωρος Εμμανουέλα Αλμπάνα Άκης Μαρία Φραντζέσκος Εριφύλη 106

108 Κουταλάκια Μουσική Πιρουνάκια Χυμός Γκοφρέτες Καραμέλες Ηλίας Στέλιος Δήμητρα Νάνση Μαριάνθη Ιωάννα 12:00-12:15 Προετοιμασία για αποχώρηση Αξιολόγηση μεσημεριανής δραστηριότητας (τι άρεσε και τι δεν άρεσε στα παιδιά) Θέματα δραστηριότητες που προέκυψαν από τα ίδια τα παιδιά 107

110 9:00-10:30 Πληροφορίες Χαρταετός (ανθρωπογενές - φυσικό περιβάλλον) Ξεκινάμε μια συζήτηση με τα παιδιά για τον χαρταετό. Τι είναι ο χαρταετός, από πού μας έρχεται, πώς πετάει, τι διαφορές έχει ο ελληνικός χαρταετός με τους άλλους, κλπ. Η προέλευση του χαρταετού βρίσκεται στην Ασία και ειδικότερα στην Κίνα. Εκεί έφθασαν στο σημείο να φτιάχνουν «ιπταμένους» δράκους, πουλιά, ψάρια, ζώα. Τους στόλιζαν με ευχές και επιθυμίες, και τις έστελναν με έναν χαρταετό, όσο πιο κοντά μπορούσαν στον θεό. Ακόμα και σήμερα, δυο χιλιάδες χρόνια μετά, οι Κινέζοι πιστεύουν ότι πετώντας χαρταετούς, θα διώξουν μακριά τους την κακή τύχη, και ότι όσο πιο ψηλά φτάσει ο αετός, τόσο πιο τυχεροί θα είναι. Στην Κίνα, η παράδοση λέει, ότι χαρταετούς έφτιαχναν από το 1000 π.χ. Η πρώτη όμως γραπτή μαρτυρία βρίσκεται σε κείμενο του 4ου π.χ. αιώνα, το οποίο αναφέρει ότι κάποιος Κουνγκσού Φαν, κατασκεύασε ένα «ξύλινο πουλί» το οποίο πέταγε Στόχοι: να συνειδητοποιούν τη μοναδικότητά τους να εντοπίζουν τις ομοιότητες και διαφορές τους µε τους άλλους και να τις σέβονται να ακολουθούν τους κανόνες ασφαλείας και να χρησιμοποιούν ασφαλή υλικά και μέσα να «πειραματιστούν» µε απλές μηχανές και εφευρέσεις επί τρεις συνεχόμενες μέρες. Από πολύ νωρίς οι χαρταετοί εκτός από παιχνίδι ή την χρήση τους σε θρησκευτικές τελετές, άρχισαν να έχουν και πρακτικές εφαρμογές. Και κατά την ελληνική αρχαιότητα υπήρξαν δείγματα προσπαθειών κατασκευής αετών. Αναφέρεται ότι ο αρχιμηχανικός Αρχύτας, χρησιμοποίησε στις μελέτες του τον χαρταετό. Ο Αρχύτας ( π.χ.) ήταν ένας μαθηματικός από τον Τάραντα, μαθητής του Πυθαγόρα που ασχολήθηκε και με πτήσεις. Θεωρείται ο τελευταίος αλλά και ο σημαντικότερος των Πυθαγορείων. Κείμενα του Αρχύτα λέγεται ότι μελετούσε και ο Γαλιλαίος. Επίσης σε ελληνικό αγγείο της κλασικής εποχής, υπάρχει παράσταση κόρης, η οποία κρατά στα χέρια της μια λευκή σαΐτα από το νήμα της, έτοιμη να την πετάξει. Στην Ευρώπη ο χαρταετός εμφανίζεται γύρω στο 1400 μ.χ. Τον έφεραν εξερευνητές που είχαν επιστρέψει από την Ασία. 109

111 Οι χαρταετοί, φτιαγμένοι από χαρτί ή ύφασμα, χρησιμοποιήθηκαν και για επιστημονικούς σκοπούς. Το 1752, ο Βενιαμίν Φραγκλίνος, διαπίστωσε με την βοήθεια ενός χαρταετού, τον ηλεκτρισμό της ατμόσφαιρας και έφτιαξε το αλεξικέραυνο. Το 1880 ο Αυστραλός Hargrave σχεδίασε τεράστιο χαρταετό για μετεωρολογικές παρατηρήσεις. Σύμφωνα με προφορικές μαρτυρίες, την μεγάλη γέφυρα του Νιαγάρα την ξεκίνησαν, περνώντας από την μια όχθη στην άλλη το πρώτο σκοινί δεμένο σε έναν χαρταετό. Επίσης υπάρχουν αναφορές για πλοία που είχαν εξοκείλει σε ακτές και τα οποία απεγκλωβίστηκαν, αφού τους είχαν ρίξει ναυαγοσωστικά καλώδια με την βοήθεια αετών. Το πέταγμα του χαρταετού την Καθαρή Δευτέρα είναι ένα όμορφο παιχνίδι, ένα γραφικό έθιμο, ένα πανηγύρι χρωμάτων στους ουρανούς μας. Χαιρόμαστε το πρώτο οικογενειακό Σαββατοκύριακο της άνοιξης προσπαθώντας να στείλουμε και τον δικό μας χαρταετό, ψηλά στον ανοιξιάτικο ουρανό, κοντά στον ήλιο. Δυστυχώς, πολλές φορές συμβαίνουν σοβαρά ατυχήματα κατά το πέταγμα του χαρταετού. Για να τα αποφύγουμε είναι σημαντικό: Να επιλέγουμε με προσοχή τον τόπο που θα πετάξουμε το χαρταετό. Ιδανικά, επιλέγουμε χώρους ανοιχτούς, μακριά από ηλεκτροφόρα σύρματα και γκρεμούς, και ποτέ ταράτσες. Η πτώση από ύψος αποτελεί έναν από τους πιο σοβαρούς τραυματισμούς που μπορεί να προκληθεί από το πέταγμα του χαρταετού. Σε περίπτωση που ο χαρταετός μπλεχτεί σε ηλεκτροφόρα σύρματα, σε καμία περίπτωση να μην προσπαθήσουμε να τον ξεμπλέξουμε, καθώς υπάρχει σοβαρός κίνδυνος ηλεκτροπληξίας. Καλό είναι να ειδοποιήσουμε την τεχνική υπηρεσία της ΔΕΗ, για να τον ξεμπλέξει. Να επισημάνουμε στα παιδιά ότι το ίδιο το σκοινί του χαρταετού χρειάζεται ιδιαίτερη προσοχή. Ο χειρισμός του είναι δυνατόν να προκαλέσει δυσάρεστα ατυχήματα, όπως κόψιμο στα χέρια ή το λαιμό και εγκαύματα από την τριβή. Πηγή: Μπορούμε να εκτυπώσουμε και να δείξουμε στα παιδιά τις παρακάτω φωτογραφίες από χαρταετούς ή και αν έχουμε τη δυνατότητα να φέρουμε έναν κανονικό χαρταετό στην τάξη για να δουν και να επεξεργαστούν όλα τα μέρη του. 110

112 Χαρταετός 111

113 Κατασκευή Χαρταετός που πετάει (φυσικό περιβάλλον) Η κατασκευή αυτή είναι ένας πολύ απλός χαρταετός, που μπορεί να πετάξει. Τα παιδιά ενθουσιάζονται πάρα πολύ. Όλο το διάλειμμα τρέχουν πάνω κάτω για να τον πετάξουν. Γι αυτό μην ξεχάσετε να τους πάρετε μαζί σας στο διάλειμμα. Την ιδέα για την πήρα από τη σελίδα: Στόχοι: να «πειραματιστούν» µε απλές μηχανές και εφευρέσεις Υλικά: Το πατρόν του χαρταετού Μαρκαδόροι, ξυλομπογιές, Κηρομπογιές Ψαλίδι Ταινία (ζελοτέιπ) τρυπητήρι Κορδόνι ή νήμα χοντρό Συρραπτικό Χαρτί γκοφρέ για την ουρά Προετοιμασία: Εκτυπώνουμε το πατρόν του χαρταετού από εδώ και το φωτοτυπούμε για όλα τα παιδιά. Έχουμε όλα τα υπόλοιπα υλικά έτοιμα. Έχουμε έτοιμα κομμένα τα κορδόνια. Για κάθε χαρταετό θα χρειαστούμε 2 κορδόνια, το ένα μήκους 60 εκ περίπου και το άλλο 2 μέτρων. 112

114 Στην τάξη: Τα παιδιά παίρνουν από ένα χαρταετό και τον ζωγραφίζουν με χρώματα όπως θέλουν. Μην ξεχάσουν να γράψουν το όνομά τους. Έπειτα τον κόβουν γύρω γύρω και τον τσακίζουν, όπως φαίνεται στις διακεκομμένες γραμμές. Εμείς κολλάμε ζελοτέιπ στα κυκλάκια για να τα ενισχύσουμε, πριν τα τρυπήσουμε με το τρυπητήρι. Ενώνουμε τις 2 άκρες με το κορδόνι των 60 εκ. Για την καλούμπα του χαρταετού, δένουμε το κορδόνι των 2 μέτρων στο προηγούμενο. Κάνουμε τον κόμπο χαλαρά, έτσι ώστε η καλούμπα να γλιστρά εύκολα από τη μια άκρη στην άλλη. Τέλος, δίνουμε στα παιδιά να κόψουν πολύχρωμα γκοφρέ χαρτιά και τα συρράπτουμε στο κάτω μέρος του αετού για ουρά. 113

115 Χαρταετός πατρόν

116 10:30-11:00 Πρωινό Διάλειμμα Μην ξεχάσετε να πάρετε μαζί σας το χαρταετό στο διάλειμμα, και το μεγάλο και το μικρό! Θα περάσετε καταπληκτικά! Αξιολόγηση πρωινής δραστηριότητας (τι άρεσε και τι δεν άρεσε στα παιδιά) Πρωινό (παρατηρήσεις) Διάλειμμα (παρατηρήσεις) 115

117 11:00-12:00 Φύλλο εργασίας Χαρταετός και σχήματα (μαθηματικά) Επιστρέφοντας από το διάλειμμα έχουμε ετοιμάσει για τα παιδιά ένα φύλλο εργασίας για τα μαθηματικά, που μπορείτε να το βρείτε και να το τυπώσετε από εδώ: Χαρταετός και σχήματα. Στόχοι: να αναγνωρίζουν και να ονομάζουν απλά στερεά και ευθύγραμμα σχήματα Η ουρά του χαρταετού αποτελείται από σχήματα, κύκλους και τετράγωνα. Τα παιδιά καλούνται να χρωματίσουν πράσινα τα τετράγωνα και κίτρινους τους κύκλους. Τα υπόλοιπα μπορούν να τα χρωματίσουν όπως θέλουν. Μπορούμε να κάνουμε ένα παράδειγμα στον πίνακα, πριν μοιράσουμε στα παιδιά τα φύλλα εργασίας. Έτσι θα έχουμε μια καλύτερη αίσθηση για το τι ακριβώς έχουν κατανοήσει ή όχι. 116

118 Κοιτάξτε ένα χαρούμενο χαρταετό! Χρωμάτισε πράσινα τα τετράγωνα και κίτρινους τους κύκλους.

121 9:00-10:30 Πληροφορίες Κυρά Σαρακοστή (ανθρωπογενές περιβάλλον) Συζητάμε με τα παιδιά για το έθιμο της κυράς Σαρακοστής. Ερωτήσεις που μπορούν να μας βοηθήσουν: Ξέρετε ποια ήταν η κυρά Σαρακοστή; Γιατί είχε 7 πόδια; Ποια φαγητά έτρωγε και ποια δεν έτρωγε; Πληροφορίες για το φάκελο της νηπιαγωγού Στόχοι: να συνειδητοποιούν τη μοναδικότητά τους να εντοπίζουν τις ομοιότητες και διαφορές τους µε τους άλλους και να τις σέβονται Η κυρά Σαρακοστή είναι ένα παλιό έθιμο που απαντάται σχεδόν σε όλη την Ελλάδα. Αποτελούσε ένα ημερολόγιο για να μετρούν τις εβδομάδες της νηστείας, από την Καθαρά Δευτέρα μέχρι το Πάσχα. Οι δυο μεγάλες παραλλαγές της κυράς Σαρακοστής είναι η μία από χαρτί και η άλλη από ζυμάρι. Και στις δύο περιπτώσεις απεικονίζεται ως γυναίκα που δεν έχει στόμα γιατί νηστεύει, τα χέρια της είναι σταυρωμένα γιατί προσεύχεται και έχει 7 πόδια, ένα για κάθε Σάββατο της σαρακοστής. Επίσης, πολλές φορές έχει και ένα σταυρό στο κεφάλι της. Το έθιμο λέει πως κάθε Σάββατο μετά την καθαρά Δευτέρα κόβουμε ένα πόδι από την κυρά σαρακοστή μέχρι το μεγάλο Σάββατο, που είναι το τελευταίο. Το τελευταίο αυτό πόδι το βάζουμε στο τσουρέκι της ανάστασης και όποιος το πετύχει του φέρνει γούρι (κάτι σαν την πρωτοχρονιάτικη βασιλόπιτα). Μπορούμε να δείξουμε και μερικές εικόνες στα παιδιά από την κυρά Σαρακοστή και να πούμε και το ποιηματάκι της. Εδώ μπορείτε να το τυπώσετε: Η κυρά Σαρακοστή. 120

122 Η Κυρά Σαρακοστή Την Κυρά-Σαρακοστή, που είναι έθιμο παλιό οι γιαγιάδες μας τη φτιάχνουν με αλεύρι και νερό. Για στολίδι την φορούσαν στο κεφάλι της σταυρό και το στόμα της ξεχνούσαν γιατί νήστευε καιρό. Και μετρούσανε τις μέρες με τα πόδια της τα επτά κόβαν ένα τη βδομάδα μέχρι να ρθει η πασχαλιά.

123 Κατασκευή Ομαδική κυρά Σαρακοστή (εικαστικά) Υλικά: 1 μεγάλο χαρτόνι κανσόν άσπρο χρώματα o μαρκαδόροι o ξυλομπογιές o κηρομπογιές κόλλα ατλακόλ πινέλα συρραπτικό όσπρια o φακές o φασόλια o ρεβίθια o φάβα Στόχοι: να «πειραματίζονται» µε διάφορα υλικά και χρώματα να μαθαίνουν ή να επινοούν διάφορες τεχνικές και να τις εφαρμόζουν για να σχεδιάζουν και να ζωγραφίζουν να κάνουν καρτεπικολλήσεις (κολάζ) Προετοιμασία: Στο μεγάλο άσπρο χαρτόνι ζωγραφίζουμε εμείς όπως μπορούμε την κυρά Σαρακοστή. Ουσιαστικά σχεδιάζουμε ένα κοριτσάκι, μόνο το περίγραμμά του, με μία τεράστια φούστα. Δείτε δίπλα. Σχεδιάζουμε και κόβουμε και τα 7 ποδαράκια της, ξεχωριστά το καθένα. Βάζουμε σε διάφορα μικρά κυπελάκια όσπρια και σε άλλα κυπελάκια κόλλα ατλακόλ μαζί με 1 πινέλο. Στην τάξη: Δείχνουμε στα παιδιά την κυρά Σαρακοστή που έχουμε σχεδιάσει και τους λέμε ότι δεν είναι τελειωμένη, πρέπει να την τελειώσουμε εμείς. Μπορούμε να την ζωγραφίσουμε αλλά μπορούμε και να κολλήσουμε πάνω της τα φαγητά που έτρωγε στη νηστεία. Από την προηγούμενη συζήτηση με τα παιδιά, τι έτρωγε και τι δεν έτρωγε η κυρά Σαρακοστή, θα βγήκε ότι έτρωγε πολλά όσπρια. Γι αυτό το λόγο και 122

124 εμείς θα κολλήσουμε πάνω της όσπρια. Για να μπορέσουμε όμως να την φτιάξουμε όλοι μαζί θα χωριστούμε σε ζευγάρια. Ο ένας θα είναι υπεύθυνος για την κόλλα, θα αλείφει την κόλλα με το πινέλο στο χαρτί, και ο άλλος θα κολλάει τα όσπρια. Βέβαια, μπορούν να αλλάξουν μετά. Η κατανομή θα πάει κάπως έτσι: αν έχουμε 25 παιδιά, βάζουμε 1 ζευγάρι (2 παιδιά) στο κεφάλι, 1 ζευγάρι (2 παιδιά) στο σώμα, 3 ζευγάρια (6 παιδιά) στη φούστα και 7 ζευγάρια (14 παιδιά) στα πόδια. Τα παιδιά που είναι στο κεφάλι μπορούν να πάρουν και χρώματα και να ζωγραφίσουν τα χαρακτηριστικά της. Και τα υπόλοιπα παιδιά μπορούν να ζωγραφίσουν με χρώματα, αφού κολλήσουν τα όσπρια και στεγνώσει η κόλλα. Δείτε τη δική μας κυρά Σαρακοστή Στο τέλος συρράπτουμε και τα πόδια της και την κρεμάμε σε περίοπτη θέση μέσα στην τάξη μας για να μας συντροφεύσει μέχρι το Πάσχα. 123

126 11:00-12:00 Τραγούδια Επιστρέφουμε από το διάλλειμα και ολοκληρώνουμε την κυρά Σαρακοστή αν δεν έχουμε προλάβει πριν. Είναι αρκετή δουλειά οπότε μάλλον θα χρειαστούμε και λίγη ώρα μετά το διάλλειμα. Μόλις τελειώσουμε την κατασκευή μας μπορούμε να μάθουμε 2 νέα τραγουδάκια σχεδόν αποκριάτικα και να θυμηθούμε και τα προηγούμενα: Ο Χαραλάμπης Παντρεύουνε τον κάβουρα Μια γριά μπαμπόγρια Στου Μανώλη την ταβέρνα (μουσική) Εδώ μπορείτε να βρείτε τους στίχους για να τους τυπώσετε: Στου Μανώλη την ταβέρνα Και μπορείτε να το ακούσετε από εδώ: Στόχοι: να αναπαράγουν μουσικά ακούσματα µε διάφορους τρόπους Ο Καρακατσάνης (μουσική) Εδώ μπορείτε να βρείτε τους στίχους για να τους τυπώσετε: Ο Καρακατσάνης Και μπορείτε να το ακούσετε κι εδώ: 125

127 ΣΤΟΥ ΜΑΝΟΛΗ ΤΗΝ ΤΑΒΕΡΝΑ Στου Μανόλη την ταβέρνα έπεσε μία τουφεκιά και ανοίξαν τα βαρέλια και χυθήκαν τα κρασιά E ρε, τζουµ 31 E ρε, τζουµ 32 E ρε, τζουµ 33 και μισό Kι η Mανόλαινα φωνάζει Ποποπό, τι συμφορά που ανοίξαν τα βαρέλια και χυθήκαν τα κρασιά Ο ΚΑΡΑΚΑΤΣΑΝΗΣ O Καρακατσάνης μπήκε στο τηγάνι κι έσπασε τ' αβγά! Γιατί, Καρακατσάνη, μπήκες στο τηγάνι κι έσπασες τ' αβγά; Φάε τώρα κι από µένα µία καρπαζιά! E ρε, τζουµ 31 E ρε, τζουµ 32 E ρε, τζουµ 33 και µισό

130 9:00-10:30 Αινίγματα Αινίγματα της αποκριάς (γλώσσα) Προτελευταία μέρα σήμερα για τις Απόκριες και ας κάνουμε μια μικρή επανάληψη με αυτά που ασχοληθήκαμε. Η επανάληψη γίνεται πιο ευχάριστη παίζοντας με αινίγματα. Στόχοι: να βελτιώνουν και να εμπλουτίζουν τον προφορικό τους λόγο Εκτυπώνουμε τις καρτέλες από εδώ: Αινίγματα της αποκριάς, και τις κόβουμε στη μέση. Δείχνουμε στα παιδιά μία μια την καρτέλα και μας λένε τι είναι, διαβάζοντας και από κάτω τη λέξη. Τις αφήνουμε όλες κάτω στο χαλί. Έπειτα τους λέμε τα αινίγματα και τα παιδιά προσπαθούν να βρουν τι είναι και να το δείξουν στην καρτέλα. Αινίγματα: 1. Έχει χρώματα πολλά και κορδέλες στριφογυριστές. Τι είναι; Το γαϊτανάκι. 2. Στο κεφάλι με φορά και μάγια κάνει. Τι είμαι; Το καπέλο του μάγου 3. Πόδια έχω εφτά για να μετρώ το Πάσχα με χαρά. Ποια είμαι; Η κυρά Σαρακοστή 4. Το πρόσωπο καλύπτω αλλά από τα μάτια βλέπω. Τι είμαι; Η μάσκα 5. Έχω μεγάλη ουρά και πετώ στον ουρανό αλλά δεν είμαι πουλί. Τι είμαι; Ο χαρταετός 6. Έχω μια στολή διαμάντι και αρχίζω από α. Ποιος είμαι; Αρλεκίνος 129

131 Αρλεκίνος Γαϊτανάκι

132 Καπέλο μάγου Κυρά Σαρακοστή

133 Μάσκα Χαρταετός

Δείτε περισσότερα