26/10/2011 ΠΡΑΣΙΝΟ ΤΑΜΕΙΟ. 1 Πράσινο Ταμείο. 2 Αρχές σχεδιασμού προγραμμάτων. 3 Εγκεκριμένα προγράμματα

Transcript

1 Υπουργείο Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής Πράσινο Ταμείο ΠΡΑΣΙΝΟ ΤΑΜΕΙΟ Προγραμματισμός ολοκληρωμένων αναπτυξιακών παρεμβάσεων Οκτώβριος Πράσινο Ταμείο 2 Αρχές σχεδιασμού προγραμμάτων 3 Εγκεκριμένα προγράμματα 4 Χρηματοδοτικό Πρόγραμμα «Αστική Αναζωογόνηση, » 2 1

2 Τι είναι το Πράσινο Ταμείο «Αρχή» διοίκησης, διαχείρισης και αξιοποίησης των «Πράσινων Πόρων» εποπτευόμενη από το ΥΠΕΚΑ «Πράσινοι Πόροι»: Το σύνολο των εσόδων και πόρων: Ταμείου Περιβαλλοντικού Ισοζυγίου Ειδικού Ταμείου Εφαρμογής Ρυθμιστικών Πολεοδομικών Σχεδίων Γαλάζιου Ταμείου Ειδικού Φορέα Δασών 3 Ποιος είναι ο σκοπός του Πράσινου Ταμείου Ανάπτυξη ενός ολοκληρωμένου συστήματος χρηματοδότησης προγραμμάτων, μέτρων και παρεμβάσεων για την: Ενίσχυση της ανάπτυξης μέσω της προστασίας του περιβάλλοντος Ανάδειξη και αποκατάσταση του περιβάλλοντος Αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής Στήριξη της εθνικής περιβαλλοντικής πολιτικής Εξυπηρέτηση η ητου δημόσιου και κοινωνικού συμφέροντος 4 2

3 Τι καινούργιο φέρνει το Πράσινο Ταμείο; Ποια «στοιχήματα» θέτει; Συστηματοποίηση και αποτελεσματική παρακολούθηση είσπραξης πόρων. Στοχευμένη αξιοποίηση & διάθεση των πόρων για το σκοπό για τον οποίο εισπράχθηκαν. Σχεδιασμός και υλοποίηση χρηματοδοτικών προγραμμάτων για δράσεις υπέρ του περιβάλλοντος. Κανόνες διαχείρισης: κριτήρια αξιολόγησης, διαδικασίες διαχείρισης, παρακολούθησης & ελέγχου εφαρμογής. Αξιολόγηση με όρους πλήρους διαφάνειας και αξιοκρατίας. Τήρηση κανόνων πλήρους δημοσιότητας. Παρακολούθηση & έλεγχος εφαρμογής κατά την υλοποίηση των προγραμμάτων. Αξιοποίηση σύγχρονων χρηματοδοτικών εργαλείων (π.χ. συμπληρωματικές πηγές από δημόσιους ή ιδιωτικούς φορείς, ανακύκλωση / μόχλευση πόρων). 5 Τι έχει γίνει μέχρι τώρα Οργάνωση Πράσινου Ταμείου Στελέχωση με αποσπάσεις προσωπικού Εγκατάσταση / εξοπλισμός / μηχανοργάνωση / ιστοσελίδα / λογιστήριο Οργανόγραμμα / κανονισμός οργάνωσης / κανονισμός προμηθειών Ολοκλήρωση θεσμικών διαδικασιών Αναδιοργάνωση οικονομικής διαχείρισης Κάλυψη παλαιών υποχρεώσεων & εκκρεμοτήτων (ΕΤΕΡΠΣ, Γαλάζιου Ταμείου, Ειδικού Φορέα Δασών) Δημιουργία μεταβατικών χρηματοδοτικών προγραμμάτων Σχεδιασμός χρηματοδοτικών προγραμμάτων Κατάρτιση Οδηγού Διαχείρισης Προγραμμάτων Νέα χρηματοδοτικά προγράμματα σε αναλογία με τους πόρους 6 3

4 1 Πράσινο Ταμείο 2 Αρχές σχεδιασμού προγραμμάτων 3 Εγκεκριμένα προγράμματα 4 Χρηματοδοτικό Πρόγραμμα «Αστική Αναζωογόνηση, » 7 Αξιοποίηση σύγχρονων χρηματοδοτικών εργαλείων ΥΠΕΚΑ Επιχορηγήσεις Έργα Άλλοι Δημόσιοι πόροι (πχ ΕΣΠΑ) Ιδιώτες επενδυτές Πράσινο Ταμείο Ταμεία πράσινης ανάπτυξης Δάνεια Κεφαλαιακή συμμετοχή Συμπράξεις δημόσιου & ιδιωτικού τομέα Έργα Κινητοποίηση έργων και κεφαλαίων μέσω Ταμείων Αστικής Ανάπτυξης Πρώτη φάση λειτουργίας του Πράσινου Ταμείου: Επιχορηγήσεις Εξέλιξη λειτουργίας Πράσινου Ταμείου: Σχεδιασμός και ανάπτυξη νέων χρηματοοικονομικών εργαλείων: Ανακύκλωση / μόχλευση πόρων Προσέλκυση ιδιωτικών πόρων Συμπληρωματικότητα πόρων Έτος 1 Έτος x 8 4

5 Ιεραρχική δομή προγραμμάτων Πράσινου Ταμείου Άξονας προτεραιότητας Πρόγραμμα Άξονας προτεραιότητας Δράσεις / έργα ανά μέτρο Δυνητικοί δικαιούχοι Άξονας προτεραιότητας Οδηγός Δημοσιότητας προγράμματος Πρόγραμμα: Χρηματοδοτικό πλαίσιο για ολοκληρωμένες παρεμβάσεις Άξονες προτεραιότητας: Εξειδικεύουν την στρατηγική Μέτρα: Εξειδικεύουν τους άξονες προτεραιότητας και αφορούν σε σειρά δράσεων Δράσεις: Οι δράσεις είναι: α) είτε ολοκληρωμένες ως προς το εύρος τους, β) είτε διακριτά, αυτόνομα έργα Δικαιούχοι: καταθέτουν προτάσεις για ένταξη δράσεων στα μέτρα. 9 Οδηγός διαχείρισης προγραμμάτων Οδηγός αξιολόγησης και ένταξης δράσεων 1. Βασικές αρχές συστήματος ενεργοποίησης προγραμμάτων, αξιολόγησης και ένταξης πράξεων Αρχές σχεδιασμού ενεργοποίησης προγραμμάτων Υπουργείο Περιβάλλοντος, Μέθοδοι & κριτήρια αξιολόγησης Ενέργειας & Κλιματικής Αλλαγής προτάσεων χρηματοδότησης Διαδικασίες ενεργοποίησης μέτρων, Πράσινο Ταμείο αξιολόγησης & ένταξης πράξεων 2. Ανάλυση διαδικασιών i. Πρόσκληση υποβολής αιτήσεων / προτάσεων για χρηματοδότηση ii. Υποδοχή και αξιολόγηση προτάσεων iii. Έγκριση προτάσεων 3. Υποδείγματα παραγόμενων εντύπων «Οδηγός Διαχείρισης Προγραμμάτων» Ενότητα Α: «Οδηγός αξιολόγησης και ένταξης δράσεων» Οκτώβριος

6 Οδηγός διαχείρισης προγραμμάτων Οδηγός αξιολόγησης και ένταξης δράσεων Ανάλυση ροής διαδικασιών 11 Οδηγός διαχείρισης προγραμμάτων Οδηγός αξιολόγησης και ένταξης δράσεων Υποδείγματα παραγόμενων εντύπων 12 6

7 Αξιολόγηση προτάσεων χρηματοδότησης Ποιός αξιολογεί Πράσινο Ταμείο σε συνδυασμό με: Υπηρεσίες του ΥΠΕΚΑ / δημοσίου Εξωτερικούς συνεργάτες (όταν απαιτείται ειδική τεχνογνωσία ή / και υπάρχει φόρτος εργασίας) Πώς αξιολογεί Άμεσα (σε περιπτώσεις χρηματοδοτικών προγραμμάτων που απαιτείται εκ των προτέρων καθορισμός των δικαιούχων φορέων) Συγκριτικά (στις περιπτώσεις χρηματοδοτικών προγραμμάτων με ανταγωνιστικό χαρακτήρα) 13 Ενδεικτικά κριτήρια αξιολόγησης και επιλογής δράσεων Πληρότητα αίτησης και διαχειριστική ικανότητα φορέα υλοποίησης Επιλεξιμότητα δράσης Ωριμότητα δράσης Σκοπιμότητα δράσης (οικονομική βιωσιμότητα και κοινωνικό όφελος) Συνεκτικότητα δράσης με εθνικές και κοινοτικές πολιτικές Κατάλληλη έγκριση συμμετοχής με απόφαση αρμόδιου οργάνου του φορέα Τυπικά περιεχόμενα φακέλου υποβολής πρότασης Απαραίτητα Δικαιολογητικά Επάρκεια πόρων (υποδομές, πόροι ανθρώπινου δυναμικού, οικονομικοί πόροι κ.α) Αρμοδιότητα υλοποίησης της δράσης Είδος παρέμβασης (συμφωνία με την Πρόσκληση) Συμφωνία δράσης με εθνικό χωροταξικό/ περιβαλλοντικό/ πολεοδομικό σχεδιασμό Ρεαλιστικότητα χρονοδιαγράμματος υλοποίησης Ρεαλιστικότητα επιμερισμού προϋπολογισμού του έργου Προμελέτες και μελέτες ωριμότητας Απαραίτητες αδειοδοτήσεις, κ.α Τεκμηρίωση σκοπιμότητας Μελέτη κόστους οφέλους & βιωσιμότητας Τεκμηρίωση λειτουργικής ικανότητας (κόστος συντήρησης/διατήρησης) Συμβολή στους στόχους του μέτρου Συμβολή δράσης στους εθνικούς και ευρωπαϊκούς στόχους 14 7

8 1 Πράσινο Ταμείο 2 Αρχές σχεδιασμού προγραμμάτων 3 Εγκεκριμένα προγράμματα 4 Χρηματοδοτικό Πρόγραμμα «Αστική Αναζωογόνηση, » 15 Κύριες θεματικές ενότητες παρέμβασης του Πράσινου Ταμείου 1: Σχεδιασμός, ανάπλαση, αναζωογόνηση αναβάθμιση περιοχών 2: Δάση / δασικές εκτάσεις 3: Κλιματική αλλαγή / ατμοσφαιρικό περιβάλλον 4: ΑΠΕ/εξοικονόμηση ενέργειας 5: Θαλάσσιο περιβάλλον 6: Λοιπές περιβαλλοντικές δράσεις 16 8

9 Εγκεκριμένα προγράμματα - Ενδεικτική κατανομή Χρηματοδοτικό πρόγραμμα Προϋπολογισμός Μεταβατικά χρηματοδοτικά προγράμματα Μεταβατικό πρόγραμμα ΕΤΕΡΠΣ 35 εκ. Μεταβατικό πρόγραμμα Γαλάζιο Ταμείο 1,5 εκ. Μεταβατικό πρόγραμμα για τα Δάση 1,5 εκ. Μερικό σύνολο 38 εκ. Νέα χρηματοδοτικά προγράμματα «Απόκτηση και διαμόρφωση ελεύθερων χώρων στις πόλεις» 100 εκ. «Πρόληψη δασικών πυρκαγιών» 45 εκ. «Γαλάζιο ζ Ταμείο 2011» 5 εκ. «Στήριξη Φορέων Διαχείρισης Προστατευόμενων Περιοχών» 3 εκ. «Αστική αναζωογόνηση, » 200 εκ. «Περιβαλλοντική έρευνα, καινοτομία, επιδεικτικές δράσεις, διεθνής συνεργασία» 9 εκ. Μερικό σύνολο 362 εκ Σύνολο χρηματοδότησης εκ 17 Εγκεκριμένα προγράμματα - Ενδεικτική κατανομή κατ έτος Έτος Προϋπολογισμός (εκ ) Σύνολο 400 Τα ποσά ανταποκρίνονται στην διάταξη του νόμου που εγκρίθηκε πρόσφατα από τη Βουλή και που προβλέπει ότι «κατά τη διάρκεια εφαρμογής του Μεσοπρόθεσμου Πλαισίου Δημοσιονομικής Στρατηγικής, η διάθεση των πόρων του Πράσινου Ταμείου κατ έτος, όπως προβλέπονται στο άρθρο 8, για τις λειτουργικές του δαπάνες και την επίτευξη των σκοπών του, δεν επιτρέπεται να υπερβαίνει το πέντε τοις εκατό (5%) επί του συνόλου των διαθεσίμων του κατά το τέλος του προηγούμενου έτους». 18 9

10 Κύρια χαρακτηριστικά εγκεκριμένων προγραμμάτων (1/5) Απόκτηση και διαμόρφωση ελεύθερων χώρων στις πόλεις Σκοπός: Αποκατάσταση του περιβαλλοντικού ισοζυγίου με τη μείωση του δομήσιμου και την αύξηση του αδόμητου-κοινόχρηστου χώρου των πόλεων. Αντικείμενο: Απόκτηση και διαμόρφωση κοινόχρηστων χώρων και χώρων πρασίνου που προβλέπονταν από τα ισχύοντα σχέδια πόλεων και είναι πολεοδομικά αναγκαίο να αποδοθούν σε κοινή χρήση, αλλά ως τώρα δεν υπήρχε δυνατότητα αποζημίωσης τους. Προϋπολογισμός: 100,0 εκ. Ενδεικτικές δράσεις: Απαλλοτριώσεις κοινόχρηστων χώρων που επί χρόνια δε συντελέστηκαν λόγω έλλειψης χρημάτων για αποζημιώσεις των ιδιοκτητών εκ μέρους των Δήμων. Δικαιούχοι: ΟΤΑ Α βαθμού 19 Κύρια χαρακτηριστικά εγκεκριμένων προγραμμάτων (2/5) Πρόληψη δασικών πυρκαγιών Σκοπός: Διατήρηση του δασικού πλούτου και προστασία δασικών οικοσυστημάτων. Αντικείμενο: Μέτρα βελτίωσης των υποδομών πρόληψης δασικών πυρκαγιών. Προϋπολογισμός: 45,0 εκ. Ενδεικτικές δράσεις: Βελτίωση βατότητας δασικού οδικού δικτυού, καθαρισμός αντιπυρικών ζωνών, καθαρισμός αραίωση βλάστησης για τη μείωση της καύσιμης ύλης, κατασκευή συντήρηση υδατοδεξαμενών και λοιπών έργων, φυτωριακές εργασίες (παραγωγή πολλαπλασιαστικού υλικού, σποροσυλλογή). Δικαιούχοι: Αποκεντρωμένες Διοικήσεις Περιφερειών

11 Κύρια χαρακτηριστικά εγκεκριμένων προγραμμάτων (3/5) Γαλάζιο Ταμείο 2011 Σκοπός: Διατήρηση της καλής ποιότητας της θάλασσας και του θαλάσσιου περιβάλλοντος. Προστασία της θαλάσσιας βιοποικιλότητας. Αντικείμενο: Μέτρα πρόληψης ή/και αντιμετώπισης της θαλάσσιας ρύπανσης. Μέτρα προστασίας του θαλάσσιου περιβάλλοντος. Προϋπολογισμός: 5,0 εκ. Ενδεικτικές δράσεις: Δειγματοληψία και εργαστηριακές αναλύσεις υδάτων, συντήρηση και επισκευή μηχανικού και λοιπού εξοπλισμού. Δικαιούχοι: Διεύθυνση Προστασίας Θαλασσίου Περιβάλλοντος του Αρχηγείου Λιμενικού Σώματος του Υπουργείου Προστασίας του Πολίτη. 21 Κύρια χαρακτηριστικά εγκεκριμένων προγραμμάτων (4/5) Στήριξη Φορέων Διαχείρισης Προστατευόμενων Περιοχών Σκοπός: Περιβαλλοντική προστασία, προστασία του τοπίου και διατήρηση βιοποικιλότητας των πλέον πολύτιμων από περιβαλλοντική άποψη περιοχών της χώρας που βρίσκονται υπό καθεστώς προστασίας. Αντικείμενο: Οικονομική στήριξη λειτουργίας και επειγουσών βασικών δράσεων προστασίας των ΦΔΠΠ. Προϋπολογισμός: 3,0 εκ. Ενδεικτικές δράσεις: Γνωμοδοτήσεις, αυτοψίες, έλεγχος τήρησης περιβαλλοντικών όρων, μικρής κλίμακας παρεμβάσεις άμεσου χαρακτήρα, εθελοντισμός, θλ πιστοποίηση προϊόντων, προσέλκυση κοινού, διεθνείς συνεργασίες, υποστήριξη μελετών, ειδικοί επιστήμονες. Δικαιούχοι: Φορείς Διαχείρισης Προστατευόμενων Περιοχών 22 11

12 Κύρια χαρακτηριστικά εγκεκριμένων προγραμμάτων (5/5) Περιβαλλοντική έρευνα, καινοτομία, επιδεικτικές δράσεις, διεθνής συνεργασία Σκοπός: Συμβολή στη δημιουργία προϋποθέσεων για την επιστημονική πρόοδο στον τομέα του περιβάλλοντος, με έμφαση στα ελληνικά δεδομένα. Αντικείμενο: Προώθηση εφαρμοσμένης έρευνας σε ζητήματα περιβάλλοντος, σχετικών καινοτόμων και επιδεικτικών δράσεων και εφαρμογών, καθώς επίσης και δράσεων διεθνούς συνεργασίας και ανταλλαγής γνώσης και εμπειρίας σε επίκαιρα και κρίσιμα θέματα περιβάλλοντος. Προϋπολογισμός: 9,0 εκ. Ενδεικτικές δράσεις: Χρηματοδότηση ερευνητικών προγραμμάτων σε τομείς αιχμής του ελληνικού φυσικού και οικιστικού περιβάλλοντος, πιλοτικών εφαρμογών ερευνητικών αποτελεσμάτων και αποτίμησή τους, σε ελληνικό και διεθνές επίπεδο. Δικαιούχοι: Ερευνητικά κέντρα, ΑΕΙ, λοιποί ερευνητικοί φορείς 23 1 Πράσινο Ταμείο 2 Αρχές σχεδιασμού προγραμμάτων 3 Εγκεκριμένα προγράμματα 4 Χρηματοδοτικό Πρόγραμμα «Αστική Αναζωογόνηση, » 24 12

13 Κύρια χαρακτηριστικά χρηματοδοτικού προγράμματος «Αστική Αναζωογόνηση, » Σκοπός και αντικείμενο: Χρηματοδότηση παρεμβάσεων με στόχο την ολοκληρωμένη ανάπτυξη των πόλεων, με ταυτόχρονη επίτευξη οικονομικών, κοινωνικών και περιβαλλοντικών στόχων. Επίτευξη συμπληρωματικότητας και συνέργειας μεταξύ των δράσεων του προγράμματος, καθώς επίσης και μεταξύ του προγράμματος και άλλων υφιστάμενων χρηματοδοτικών εργαλείων. Προϋπολογισμός: 200 εκ. Χρονοδιάγραμμα: Ενδεικτικό πεδίο εφαρμογής 1. Μητροπολιτικά κέντρα (σύμφωνα με το ισχύον Γενικό Πλαίσιο Χωροταξικού Σχεδιασμού και Αειφόρου Ανάπτυξης / ΓΠΧΣΑΑ): Αθήνα, Θεσσαλονίκη. 2. Αστικά κέντρα (σύμφωνα με το ισχύον ΓΠΧΣΑΑ): Πρωτεύοντες εθνικοί πόλοι: Πάτρα, δίπολο Λάρισα Βόλος, Ιωάννινα, δίπολο Ηράκλειο Χανιά, δίπολο Κομοτηνή Αλεξανδρούπολη. Δευτερεύοντες εθνικοί πόλοι: Κέρκυρα, Κοζάνη, Λαμία, Καβάλα, δίπολο Τρίπολη Καλαμάτα, Ρόδος, Ερμούπολη, Μυτιλήνη και Χίος. Λοιποί εθνικοί πόλοι : Αγρίνιο, Δράμα, Καρδίτσα, Κατερίνη, Ξάνθη, Σέρρες και Τρίκαλα. 3. Λοιπές πόλεις και οικισμοί Αστικά κέντρα και οικισμοί που δεν ανήκουν στις κατηγορίες Α και Β, με πληθυσμό άνω των κατοίκων

14 Ενδεικτικό θεματικό πεδίο παρεμβάσεων (1/2) Άξονες προτεραιότητας Μέτρα ανά άξονα προτεραιότητας 1. Ολοκληρωμένες αστικές Παρεμβάσεις σε υποβαθμισμένες περιοχές κατοικίας αναπλάσεις Παρεμβάσεις σε εγκαταλελειμμένες ζώνες πρώην παραγωγικών δραστηριοτήτων στον αστικό ιστό Παρεμβάσεις σε λοιπές αστικές περιοχές με έντονα προβλήματα κοινωνικής, οικονομικής και περιβαλλοντικής υποβάθμισης 2. Αναβάθμιση αστικών υποδομών Υποστήριξη της βιώσιμης κινητικότητας (π.χ. ποδηλατόδρομοι, απελευθέρωση πεζοδρομίων, σταθμοί μετεπιβίβασης ΜΜΜ) Διαμόρφωση κοινόχρηστων και ελεύθερων χώρων (π.χ. χ έργα διαμόρφωσης) Βελτίωση αστικού εξοπλισμού (π.χ. παιδικές χαρές, φωτισμός) Ενεργειακή αναβάθμιση πόλεων (π.χ. εξοικονόμηση ενέργειας σε δημόσιους χώρους) Βελτίωση κτιριακού αποθέματος (αποκατάσταση / ανακαίνιση κτιρίων και επανάχρηση) 27 Ενδεικτικό θεματικό πεδίο παρεμβάσεων (2/2) Άξονες προτεραιότητας Μέτρα ανά άξονα προτεραιότητας 3. Προστασία φυσικού Προστασία και ανάδειξη ορεινών περιαστικών όγκων περιβάλλοντος Διαχείριση ακτών και παράκτιων μετώπων Διαχείριση και προστασία αστικών υδατικών πόρων Διαχείριση αστικών απορριμμάτων και ανακύκλωση 4. Ενίσχυση ελκυστικότητας των πόλεων 5. Τεχνική υποστήριξη εφαρμογής προγράμματος Ανάδειξη ιστορικού & πολιτιστικού αποθέματος (π.χ. ενοποίηση αρχαιολογικών χώρων) Ανάδειξη αστικού περιβάλλοντος (ιστορικά κέντρα πόλεων, φύση μέσα στην πόλη, πράσινο) Υποστήριξη στην προετοιμασία, εφαρμογή, παρακολούθηση και έλεγχο χρηματοδοτικού προγράμματος Εφαρμογή προγράμματος δημοσιότητας 28 14

15 Ενδεικτικός επιμερισμός προϋπολογισμού Άξονες προτεραιότητας Σύνολο 1. Ολοκληρωμένες αστικές αναπλάσεις - 20 εκ. 40 εκ. 40 εκ. 100 εκ. 2. Αναβάθμιση αστικών υποδομών 5 εκ. 15 εκ. 15 εκ. 5 εκ. 40 εκ. 3. Προστασία του φυσικού περιβάλλοντος 4. Ενίσχυση της ελκυστικότητας των πόλεων 5. Τεχνική υποστήριξη εφαρμογής προγράμματος 5 εκ. 10 εκ. 10 εκ. 5 εκ. 30 εκ. 2 εκ. 5 εκ. 10 εκ. 5 εκ. 22 εκ. 1 εκ. 3 εκ. 2 εκ. 2 εκ. 8 εκ. Σύνολο Προϋπολογισμού 13 εκ. 53 εκ. 77 εκ. 57 εκ Υπουργείο Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής Πράσινο Ταμείο 15