ΜΟΥΣΙΚΟ ΓΥΜΝΑΣΙΟ Λ.Τ. ΑΜΥΝΤΑΙΟΥ ΣΧΟΛΙΚΟ ΕΤΟΣ ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ (PROJECT) B ΤΕΤΡΑΜΗΝΟΥ

Transcript

1 ΜΟΥΣΙΚΟ ΓΥΜΝΑΣΙΟ Λ.Τ. ΑΜΥΝΤΑΙΟΥ ΣΧΟΛΙΚΟ ΕΤΟΣ ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ (PROJECT) B ΤΕΤΡΑΜΗΝΟΥ ΘΕΜΑ : Δημοφιλή μέσα κοινωνικής δικτύωσης που χρησιμοποιούν οι έφηβοι στην Ελλάδα Ομάδα εργασίας (αλφαβητικά) : Γεωργιάδου Bέφα, Κοσμίδου Δέσποινα, Μαρκοπούλου Αθηνά, Νικολαϊδης Δημήτρης, Σιάτσκας Κώστας, Σταϊκίνου Στέλλα, Τσιπώτη Μαρία Διδάσκουσα : Κίτσου Γεωργία (ΠΕ 19) 1

2 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1 ο ΕΥΧΑΡΙΣΤΙΕΣ ΠΕΡΙΛΗΨΗ... 3 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2 ο ΣΚΟΠΟΣ ΤΗΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΑ ΕΡΩΤΗΜΑΤΑ ΚΡΙΤΗΡΙΑ ΕΠΙΛΟΓΗΣ ΤΟΥ ΘΕΜΑΤΟΣ ΜΑΘΗΣΙΑΚΑ ΟΦΕΛΗ... 5 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3 ο ΤΙ ΕΙΝΑΙ ΤΑ ΜΕΣΑ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΔΙΚΤΥΩΣΗΣ ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΕΞΕΛΙΞΗ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΜΕΣΑ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΔΙΚΤΥΩΣΗΣ ΠΟΥ ΧΡΗΣΙΜΟΠΟΙΟΥΝ ΟΙ ΕΦΗΒΟΙ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ Facebook YouTube MySpace ΗΙ ΠΛΕΟΝΕΚΤΗΜΑΤΑ ΚΑΙ ΟΦΕΛΗ ΤΩΝ ΜΕΣΩΝ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΔΙΚΤΥΩΣΗΣ ΜΕΙΟΝΕΚΤΗΜΑΤΑ ΚΙΝΔΥΝΟΙ ΚΑΙ ΠΑΓΙΔΕΣ ΤΩΝ ΜΕΣΩΝ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΔΙΚΤΥΩΣΗΣ ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΕΡΩΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 5 ο ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΓΙΑ ΑΣΦΑΛΗ ΧΡΗΣΗ ΤΩΝ ΜΕΣΩΝ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΔΙΚΤΥΩΣΗΣ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ ΣΤΙΓΜΙΟΤΥΠΑ ΑΠΟ ΤΟ FACEBOOK ΣΤΙΓΜΙΟΤΥΠΑ ΑΠΟ ΤΟ TWITTER ΣΤΙΓΜΙΟΤΥΠΑ ΑΠΟ ΤΟ MYSPACE ΣΤΙΓΜΙΟΤΥΠΑ ΑΠΟ ΤΟ YOUTUBE ΣΤΙΓΜΙΟΤΥΠΑ ΑΠΟ ΤΟ HI ΕΡΩΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΟ ΜΑΘΗΤΩΝ

3 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1 ο 1.1 ΕΥΧΑΡΙΣΤΙΕΣ Αυτή είναι η δεύτερη φορά που συνεργαζόμαστε με τους συμμαθητές μας ως ομάδα για την εκπόνηση ερευνητικής εργασίας. Έχοντας αποκτήσει μια μικρή εμπειρία σχετικά με την ομαδική εργασία από το προηγούμενο τετράμηνο, προσπαθήσαμε να καλύψουμε το θέμα όσο καλύτερα μπορούσαμε. Καθένας από εμάς θα ήθελε να ευχαριστήσει για άλλη μια φορά τα υπόλοιπα μέλη της ομάδας για τη συνεργασία τους και τη συνεισφορά τους σε αυτή την εργασία. Θα θέλαμε επίσης όλοι μαζί να ευχαριστήσουμε όλους τους μαθητές του σχολείου μας που απάντησαν στο ερωτηματολόγιο σχετικά με τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. 1.2 ΠΕΡΙΛΗΨΗ Σε αυτή την εργασία καταρχήν ασχοληθήκαμε με τον ορισμό των μέσων κοινωνικής δικτύωσης και την ιστορική τους εξέλιξη από τη στιγμή που εμφανίστηκαν για πρώτη φορά μέχρι σήμερα. Στη συνέχεια, αναζητήσαμε στο Διαδίκτυο τα πιο δημοφιλή μέσα κοινωνικής δικτύωσης που χρησιμοποιούν οι έφηβοι σήμερα στην Ελλάδα και περιγράψαμε τα χαρακτηριστικά και τις δυνατότητες που προσφέρει το καθένα από αυτά. Κατόπιν, εντοπίσαμε τα οφέλη και τα μειονεκτήματα από τη χρήση των μέσων κοινωνικής δικτύωσης, καθώς και τους κινδύνους και τις παγίδες που μπορεί να κρύβουν. Επίσης, συντάξαμε ερωτηματολόγιο σχετικά με τη χρήση των μέσων κοινωνικής δικτύωσης, το οποίο μοιράσαμε σε όλους τους μαθητές του σχολείου μας. Τα συμπεράσματά μας από το ερωτηματολόγιο τα αναπαραστήσαμε με διαγράμματα στο Microsoft Excel. Ολοκληρώσαμε την εργασία μας με κάποια γενικά συμπεράσματα και προτάσεις σχετικά με τη σωστή και ασφαλή χρήση των μέσων κοινωνικής δικτύωσης. Στη συνέχεια της εργασίας και για λόγους συντομίας, τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης θα αναφέρονται συντομογραφικά ως ΜΚΔ. 3

4 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2 ο 2.1 ΣΚΟΠΟΣ ΤΗΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΑ ΕΡΩΤΗΜΑΤΑ Βασικός σκοπός της έρευνας είναι καταρχήν η αναζήτηση και η περιγραφή των χαρακτηριστικών και των λειτουργιών των πιο δημοφιλών ΜΚΔ που χρησιμοποιούν σήμερα οι έφηβοι στην Ελλάδα. Στη συνέχεια, στόχος είναι να βγουν συμπεράσματα για τη χρήση τους με τη βοήθεια ερωτηματολογίου. Τα ερευνητικά ερωτήματα που τίθενται σε αυτή την εργασία είναι τα εξής : Τι είναι τα ΜΚΔ και ποιος είναι ο σκοπός της ύπαρξής τους; Πότε εμφανίστηκαν για πρώτη φορά τα ΜΚΔ και ποια ήταν η εξέλιξή τους με την πάροδο του χρόνου; Ποια είναι τα χαρακτηριστικά καθενός από τα ΜΚΔ το οποίο επιλέχθηκε να περιγραφεί; Ποια είναι τα πλεονεκτήματα και τα μειονεκτήματα - κίνδυνοι της χρήσης των ΜΚΔ; Ποιες είναι οι απόψεις των μαθητών του σχολείου σχετικά με τη χρήση των ΜΚΔ; Συμπεράσματα προτάσεις για ορθολογική και ασφαλή χρήση των ΜΚΔ. 2.2 ΚΡΙΤΗΡΙΑ ΕΠΙΛΟΓΗΣ ΤΟΥ ΘΕΜΑΤΟΣ Το θέμα αυτό επιλέχθηκε καταρχήν επειδή είναι πάρα πολύ επίκαιρο, καθώς τα ΜΚΔ αποτελούν πλέον μέρος της καθημερινότητάς μας και όλο και περισσότεροι άνθρωποι κάθε ηλικίας ασχολούνται με αυτά. Πρόκειται συνεπώς για ένα θέμα μεγάλου ενδιαφέροντος, ιδιαίτερα για τους εφήβους και τους νέους και αυτός είναι ένας ακόμα σημαντικός λόγος για τον οποίο το επιλέξαμε. Επίσης, αρκετοί, ίσως οι περισσότεροι από εμάς τους μαθητές που αναλάβαμε την εκπόνηση της εργασίας, έχουμε ήδη ασχοληθεί έστω με ένα από τα αυτά τα ΜΚΔ, επομένως το θέμα μας είναι οικείο. Μας δίνει επίσης τη δυνατότητα να 4

5 εξερευνήσουμε και άλλα ΜΚΔ από αυτά που χρησιμοποιούμε και να συγκρίνουμε τα χαρακτηριστικά τους. Ένας άλλος λόγος που επιλέξαμε αυτό το θέμα είναι το ότι ακούγονται συνεχώς πολλά οφέλη από τη χρήση των ΜΚΔ (π.χ. συνάντηση με παλιούς συμμαθητές και φίλους) αλλά και πάρα πολλοί κίνδυνοι (π.χ. εξαφανίσεις παιδιών), επομένως θεωρήθηκε πολύ χρήσιμο για εμάς να μάθουμε πώς να εκμεταλλευόμαστε τα καλά στοιχεία των μέσων αυτών και πώς να προφυλασσόμαστε από τους κινδύνους και τις παγίδες τους. 2.3 ΜΑΘΗΣΙΑΚΑ ΟΦΕΛΗ πολλά : Τα μαθησιακά οφέλη που αποκομίσαμε από την εργασία ως μαθητές είναι Συνεργασία μεταξύ μας και ανάληψη ευθυνών ως μέλη μιας ομάδας. Διαμόρφωση τρόπων και μεθόδων για την αντιμετώπιση και επίλυση προβλημάτων. Απόκτηση δεξιοτήτων διαχείρισης και αξιοποίησης πληροφοριών (αναζήτηση, οργάνωση, ανάλυση, σύνθεση) από διάφορες πηγές. Ενημέρωση για τις δυνατότητες και τις παγίδες των μέσων κοινωνικής δικτύωσης. Εκμάθηση σωστής και ορθολογικής χρήσης των μέσων κοινωνικής δικτύωσης αποφυγή κινδύνων. Συνεργασία με τους μαθητές για τους σκοπούς της εργασίας. Εκμάθηση σύνταξης εργασίας, παρουσίασης και βιβλιογραφίας. Τα αποτελέσματα από την εκπόνηση της εργασίας συνοψίζονται στα εξής : Ως μαθητές, μάθαμε πώς να μαθαίνουμε και να αναζητούμε γνώση για κάποιο θέμα ακόμα και αν δεν έχουμε ασχοληθεί ποτέ πριν με αυτό. Δηλαδή να μην είμαστε παθητικοί δέκτες της γνώσης και των πληροφοριών, αλλά να 5

6 συμμετέχουμε ενεργά στη διαδικασία της μάθησης και να διαμορφώνουμε τις δικές μας κρίσεις. Προσπαθήσαμε να γίνουμε ενεργοί δια βίου μαθητές. Θέσαμε στόχους, επιλέξαμε πληροφορίες και να τις χρησιμοποιήσαμε αποτελεσματικά. Αναπτύξαμε την ικανότητα συνεργασίας και ανάληψης ευθυνών και ρόλων μέσα σε μια ομάδα. Γνωρίσαμε τις δυνατότητες των ΜΚΔ και ανακαλύψαμε τόσο τα θετικά στοιχεία τους όσο και τους κινδύνους που κρύβουν. Αναπτύξαμε σχέση συνεργασίας με τους συμμαθητές μας για την επίτευξη του στόχου μας. 6

7 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3 ο 3.1 ΤΙ ΕΙΝΑΙ ΤΑ ΜΕΣΑ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΔΙΚΤΥΩΣΗΣ ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΕΞΕΛΙΞΗ Κοινωνική δικτύωση είναι η συγκέντρωση ή συμμετοχή των ατόμων σε συγκεκριμένες ομάδες, όπως για παράδειγμα οι γειτονιές, οι χώροι εργασίας, τα πανεπιστήμια και τα σχολεία. Υπάρχουν διάφοροι ορισμοί για το τι είναι ένα κοινωνικό δίκτυο. Σε γενικές γραμμές όμως μπορούμε να πούμε ότι ένα κοινωνικό δίκτυο είναι μια κοινωνική δομή που αποτελείται από άτομα τα οποία συνδέονται ή δεσμεύονται μεταξύ τους με έναν ή περισσότερους συγκεκριμένους τύπους αλληλεξάρτησης όπως η φιλία, η συγγένεια, τα κοινά ενδιαφέροντα, οι οικονομικές συναλλαγές κλπ. Η κοινωνική δικτύωση σήμερα είναι ιδιαίτερα δημοφιλής στην online μορφή της [1]. Με τον όρο Μέσα Κοινωνικής Δικτύωσης (ΜΚΔ) εννοούμε online κοινότητες ανθρώπων με κοινά ενδιαφέροντα και δραστηριότητες. Πρόκειται ουσιαστικά για ιστότοπους κοινωνικής δικτύωσης. Οι χρήστες μπορούν να δημιουργούν οι ίδιοι περιεχόμενο στο Internet και να το μοιράζονται με άλλους χρήστες, χωρίς να έχουν εξειδικευμένες τεχνικές γνώσεις [2]. Το πρώτο δείγμα κοινωνικής δικτύωσης θεωρείται η αποστολή του πρώτου , που έγινε το Το 1978 διανέμονται τα πρώτα αντίγραφα των πρώτων φυλλομετρητών μέσω του USENET, ενός πρώιμου online bulletin board. Η ιστορία των κοινωνικών δικτύων ξεκινάει από τα μέσα της δεκαετίας του 90 όπου εμφανίζονται τα πρώτα κοινωνικά δίκτυα. Μερικά παραδείγματα αυτών είναι το The WELL (1985), το Theglobe.com (1994), το οποίο έδωσε στους χρήστες τη δυνατότητα να δημοσιεύσουν το δικό τους περιεχόμενο και να αλληλεπιδράσουν με άλλους. Επίσης, το GeoCities (1994), το οποίο έδινε τη δυνατότητα να δημιουργήσουν οι χρήστες το δικό τους δικτυακό τόπο και το Tripod.com (1995). Στην ουσία οι κοινότητες αυτές προσπάθησαν να φέρουν κοντά τους χρήστες, να μοιραστούν προσωπικές πληροφορίες και ιδέες μέσω εργαλείων και δημοσιεύσεων. Ουσιαστικά αποτελούσαν προγόνους των ιστολογίων (blogs). Από το 1997 έως το 2001, υπήρχαν αρκετά εργαλεία δημιουργίας κοινοτήτων, στα οποία οι χρήστες μπορούσαν να δημιουργήσουν προφίλ και δημόσια λίστα φίλων 7

8 χωρίς να απαιτείται η έγκριση της σύνδεσης. Παραδείγματα αυτών είναι το AOL Instant Messenger, το οποίο δημιουργήθηκε το 1997, το SixDegrees.com, το AsianAvenue.com, το blackplanet.com και το MiGente.com. Η νέα γενιά κοινωνικών δικτύων εμφανίστηκε το 2001 με το Ryze.com που είχε σκοπό να βοηθήσει τα άτομα να αξιοποιούν τα επιχειρηματικά τους δίκτυα το οποίο ποτέ δεν απέκτησε μεγάλη δημοσιότητα. Το 2002 δημιουργήθηκε το Friendster, το οποίο πρωτοπόρησε με την online σύνδεση φίλων του πραγματικού κόσμου. Γνώρισε μεγάλη επιτυχία και απόκτησε 3 εκατομμύρια χρήστες στους τρεις πρώτους μήνες λειτουργίας του. Από το 2003, αναπτύχθηκαν πολλές νέες υπηρεσίες κοινωνικής δικτύωσης (π.χ. LinkedIn, Visible Path, Xing) τα οποία απευθύνονταν στον επιχειρηματικό κόσμο, ενώ κάποια άλλα (Dogster, Care2, Couchsurfing, MyChurch) αποτέλεσαν προσπάθειες για δημιουργία κοινοτήτων κοινών ενδιαφερόντων. Το 2003 επίσης, δημιουργήθηκε το MySpace, το οποίο θεωρήθηκε αρχικά ως κλώνος του Friendster. To 2004 εμφανίστηκε το Facebook, ενώ το Twitter έκανε την εμφάνισή του το To 2008 το Facebook ξεπέρασε τον αριθμό χρηστών του Twitter. Σήμερα είναι πλέον το πιο δημοφιλές μέσο κοινωνικής δικτύωσης. Και οι δυο σελίδες πάντως ξεπέρασαν το πρότυπό τους το Friendster [3]. 3.2 ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΜΕΣΑ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΔΙΚΤΥΩΣΗΣ ΠΟΥ ΧΡΗΣΙΜΟΠΟΙΟΥΝ ΟΙ ΕΦΗΒΟΙ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ Facebook To Facebook είναι μια ανοιχτή online υπηρεσία κοινωνικής δικτύωσης όπου οι άνθρωποι μπορούν να επικοινωνούν με τους φίλους τους, να δημιουργήσουν νέες σχέσεις και να συγκροτήσουν ομάδες κοινού ενδιαφέροντος. Δημιουργήθηκε το 2004 στo Harvard, από τον φοιτητή Mark Zuckerberg ως ένα ηλεκτρονικό δίκτυο για την επικοινωνία μεταξύ των συμφοιτητών του. Στην αρχή το Facebook προοριζόταν μόνο για τους φοιτητές του Harvard. Στη συνέχεια επεκτάθηκε και σε άλλα πανεπιστήμια. Το Σεπτέμβριο του 2006 η ιστοσελίδα όμως έγινε προσβάσιμη σε όλο τον κόσμο και από τότε ξεκίνησε η ραγδαία άνοδός του. 8

9 Οι χρήστες του Facebook μπορούν να εγγραφούν σε αυτό καταχωρώντας προσωπικά στοιχεία (όνομα επίθετο, ηλεκτρονική διεύθυνση, ηλικία, κ.ά.). Σ αυτόν το χώρο μπορούν άτομα από όλο τον κόσμο να επικοινωνήσουν, να μοιραστούν εικόνες, βίντεο, μουσική και ό,τι άλλο επιθυμούν. Η εγγραφή μπορεί να δημιουργηθεί μέσα σε ελάχιστο χρόνο και είναι δωρεάν. Τα μέλη διατηρούν λίστα φίλων τους οποίους έχουν τη δυνατότητα να αναζητήσουν, να προσκαλέσουν ή να αποδεχτούν/αρνηθούν τη φιλία τους. Κάθε χρήστης μπορεί να δημοσιεύσει στον «τοίχο» του ο,τιδήποτε θα ήθελε να δουν οι άλλοι χρήστες, αλλά και να δει όσα δημοσιεύουν οι άλλοι, να τα σχολιάσει ή να δηλώσει ότι του αρέσει ή όχι κάτι από αυτά (like dislike). Φυσικά, εκτός από τη δημοσίευση ενός σχολίου, τραγουδιού, βίντεο, κλπ την οποία μπορεί να κάνει κανείς και να τη δουν όλοι, μπορεί ο χρήστης να στείλει και ένα προσωπικό μήνυμα σε κάποιον φίλο, επισυνάπτοντας φωτογραφίες, βίντεο κλπ. Το Facebook παρέχει στα μέλη του και μία σειρά ψυχαγωγικών εφαρμογών όπως τεστ προσωπικοτήτων, νοημοσύνης, ικανοτήτων καθώς και παιχνίδια ή υπηρεσίες προσομοίωσης της πραγματικότητας - εικονικές φάρμες, κατοικίδια, εικονικές οικογένειες- τα οποία είναι πολύ δημοφιλή. To Facebook σήμερα αριθμεί πάνω από 500 εκατομμύρια χρήστες. Είναι τόσο δημοφιλές που η ιστορία του έγινε ταινία το 2010 με τίτλο The social network. Παρόλο που το Facebook είναι εξαιρετικά δημοφιλές και θεωρείται ιδιοφυής ιδέα του ιδρυτή του, τα παρακάτω περιστατικά δείχνουν ότι μάλλον και πριν τη δημιουργία του Facebook, κάποιοι ήταν πολύ κοντά στο να πάρουν τη δόξα 1. Υπόθεση ConnectU Η άνοδος του Facebook στην κορυφή της κοινωνικής δικτύωσης στιγματίστηκε νωρίς από τη διαμάχη του με το site connectu (ή Harvard Connection). Σύμφωνα με τους ισχυρισμούς της δεύτερης πλευράς, ο ιδρυτής του Facebook όχι μόνο έκλεψε τη δική τους αρχική ιδέα για να στήσει το δίκτυό του αλλά εσκεμμένα τους καθυστέρησε ώστε να κερδίσει το πλεονέκτημα της εισόδου στην αγορά. 2. Υπόθεση Greenspan Ένα ακόμη πρώην φοιτητής του Harvard, ο Aaron Greenspan έχει κατηγορήσει 9

10 τον Ζuckerberg για κλοπή πνευματικής ιδιοκτησίας. 6 μήνες πριν το Facebook, ο Greenspan δημιούργησε το δικό του κοινωνικό δίκτυο για τους φοιτητές του Harvard. Το housesystem, εκτός άλλων, είχε μια υπηρεσία με την ονομασία Universal Face Book που επέτρεπε στους χρήστες να ανεβάζουν φωτογραφίες και προσωπικές πληροφορίες. Άλλες ομοιότητες του Facebook με το housesystem ήταν η δυνατότητα της υπενθύμισης γεγονότων (event reminders) και η αγοραπωλησία βιβλίων. 3. Υπόθεση Beacon Το Νοέμβριο του 2007 ο Mark Zuckerberg παρουσίασε το Facebook Ads, ένα σύστημα συλλογής δεδομένων που θα επέτρεπε σε μεγάλες εταιρείες να σχεδιάζουν εξειδικευμένα διαφημιστικά μηνύματα. Όταν κάποιος π.χ επισκέπτεται το site μίας από αυτές της εταιρείες και κάνει κλικ στο στο logo του Facebook, ανοίγει ένα παράθυρο που ρωτάει το χρήστη αν θέλει να δημοσιεύσει τις πληροφορίες τους στο Facebook. Αν απαντήσει όχι τότε οι φίλοι δεν μπορούν να βλέπουν τις πληροφορίες αλλά από ότι φαίνεται το Facebook καταγράφει αυτές τις πληροφορίες και του επιτρέπει να δει τι έκανε στο συγκεκριμένο site. Τον επόμενο μήνα, ο Mark Zuckerberg απολογήθηκε δημοσίως στο blog του και ανακοίνωσε ότι θα δώσει τη δυνατότητα στους χρήστες να αποεπιλέγουν τη χρήση του beacon. 4. Υπόθεση NewsFeed Το Σεπτέμβριο του 2006 η σχετικά μικρή τότε κοινότητα του Facebook ξεσηκώθηκε εναντίον του ίδιου του site με αφορμή το NewsFeed. Η υπηρεσία αυτή ενημέρωνε όλους τους φίλους ενός χρήστη εντός λεπτού για οποιαδήποτε αλλαγή έκανε στο προφίλ του. Το περίεργο στην υπόθεση είναι ότι η αντίδραση έγινε μέσα από το ίδιο το Facebook με τη μεγαλύτερη κοινότητα "Students Against Facebook News Feed να συγκεντρώσει σε λίγες μέρες 284 χιλιάδες χρήστες με το μέρος της. Ακολούθως διάφορες εφημερίδες έδωσαν διαστάσεις στην υπόθεση με δημοσιεύματα όπως "Facebook is watching you" ή "Furious with Facebook" κ.α. Το Facebook, αν και καθυστερημένα, πήρε το μήνυμα και έδωσε τη δυνατότητα επιλογής αποεπιλογής του Newsfeed. Αν κάτι, όμως, έμεινε από την όλη ιστορία 10

11 είναι ότι χρήστες βρήκαν έναν ακόμη τρόπο να οργανώνονται δικτυακά. 5. Υπόθεση Scoble Στις 3 Ιανουαρίου 2008, ο πρώην «κορυφαίος» blogger της Microsoft, Robert Scoble, καταφέρθηκε εναντίον του Facebook επειδή το site του μπλόκαρε το λογαριασμό. Το Facebook έχει κατά καιρούς δεχθεί έντονη κριτική σχετικά με την πολιτική του για τα προσωπικά δεδομένα. Οποιοσδήποτε μπορεί, οποιαδήποτε στιγμή, να δει οποιουδήποτε τις προσωπικές πληροφορίες αρκεί να είναι και αυτός χρήστης. Επίσης, το Facebook κατηγορήθηκε ότι χρησιμοποιεί λογισμικά αναζήτησης δεδομένων για την εισαγωγή διευθύνσεων χρηστών από το Gmail. 6. Υπόθεση Scrabulous Τo Scrabulous είναι η έκδοση του Facebook για το πασίγνωστο παιχνίδι Scrable και από τη στιγμή της εφαρμογής του το περασμένο καλοκαίρι έγινε από τις πιο διάσημες υπηρεσίες με 2 εκατομμύρια παίκτες. Το πρόβλημα είναι ότι το Facebook δεν είχε τα δικαιώματα του παιχνιδιού τα οποία, για τη βόρειο Αμερική, κατέχουν οι κατασκευαστές παιχνιδιών Hasbro και Mattel. Παρά τις συστάσεις των κατασκευαστών για να αποσυρθεί η εφαρμογή, το Facebook διατηρεί το παιχνίδι έως και σήμερα. Η υπόθεση δεν έχει πάει στο δικαστήριο, αφού και οι Mattel Hasbro βλέπουν κέρδος από την αναγέννηση του παιχνιδιού και δεν αποκλείεται ο συμβιβασμός Twitter Το Twitter δημιουργήθηκε το 2006 και έχει περίπου 200 εκατομμύρια χρήστες. Για να εγγραφεί κάποιος χρειάζεται να δώσει το ονοματεπώνυμό του και την ηλεκτρονική του διεύθυνση. Κάθε χρήστης μπορεί να δημοσιεύει μηνύματα, τα οποία είναι μικρού μεγέθους, όσο και τα μηνύματα κινητής τηλεφωνίας. Τα μέλη μπορούν να ακολουθούν τα μηνύματα άλλων χρηστών (follow) καθώς και να απαντούν σε αυτά. Το δίκτυο προσφέρει στους χρήστες του τη δυνατότητα να αναφέρουν ενόχληση από άλλα μέλη του δικτύου, των οποίων ο λογαριασμός μπορεί να 11

12 ανασταλεί γι αυτό το λόγο. Όταν ένας χρήστης δημοσιεύσει ένα μήνυμα, δεν είναι δυνατόν να το αλλάξει, αλλά μόνο να το διαγράψει YouTube Το YouTube είναι μια υπηρεσία κοινωνικής δικτύωσης, που δημιουργήθηκε τον Φεβρουάριο του 2005, στην οποία οι χρήστες μπορούν να ανεβάζουν, να μοιράζονται και να βλέπουν βίντεο. Η ιστοσελίδα ιδρύθηκε από τους Chad Hurley, Steve Chen και Jawed Karim. Για την εγγραφή ενός χρήστη απαιτείται το ονοματεπώνυμό του, η δημιουργία μιας ηλεκτρονικής διεύθυνσης στο Gmail και η ημερομηνία γέννησης, ενώ μπορεί κάποιος να δώσει και το κινητό τηλέφωνό του. Μέσα από την σελίδα του Youtube οι χρήστες μπορούν να αναπαράγουν τα βίντεο που ανήκουν σε άλλους χρήστες και να ανεβάσουν τα δικά τους βίντεο. Επίσης έχουν την δυνατότητα να σχολιάσουν τα βίντεο και τα τραγούδια που ακούν και να δείξουν αν τους αρέσουν ή όχι, απλά πατώντας ένα κουμπί. Οι χρήστες μπορούν να επιλέξουν το περιεχόμενό τους να είναι δημόσιο ή ιδιωτικό για τους ίδιους και συγκεκριμένους χρήστες. Κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού του 2006, το YouTube ήταν μία από τις ταχύτερα αυξανόμενες ιστοσελίδες στο Παγκόσμιο Ιστό. Αποτελεί τη μεγαλύτερη σε χρήστες και όγκο περιεχομένου μηχανή αναζήτησης και παροχής βίντεο. Σύμφωνα με έρευνα του 2006, 100 εκατομμύρια βίντεο κλιπ παρακολουθούνταν καθημερινά στο YouTube, με επιπλέον νέα βίντεο που ανεβαίνουν κάθε 24 ώρες. Εκτός από τη δυνατότητα να ανεβάσει ή να κατεβάσει κανείς βίντεο και να προσθέσει σχόλια, υπάρχουν και κάποιες νέες λειτουργίες, που αφορούν ορισμένα έτοιμα καλλιτεχνικά φίλτρα και ορισμένα βελτιωτικά ηχητικά φίλτρα. Ο χρήστης μπορεί και μετά το ανέβασμα να περιστρέψει και να αποκόψει το βίντεο (προς το παρόν μόνο αρχή και τέλος), να προσαρμόσει τη φωτεινότητα και την αντίθεση και μάλιστα, η υπηρεσία παρέχει επιλογή για αυτόματη επιδιόρθωση όλων των προβλημάτων. Επιπλέον, μπορεί να προσθέσει 14 διαφορετικά εφέ, που σχεδιάστηκαν σε συνεργασία με την εφαρμογή Picnik της Google. Μεταξύ άλλων, οι χρήστες μπορούν να μετατρέψουν τα βίντεό τους σε ασπρόμαυρα, sepia, cartoon και πολλά άλλα [4]. 12

13 3.2.4 MySpace Το Μyspace είναι μια ιστοσελίδα κοινωνικής δικτύωσης, η οποία δημιουργήθηκε τον Αύγουστο του 2003 και έχει έδρα της το Beverly Hills της Καλιφόρνια. Η εγγραφή μπορεί να γίνει δίνοντας ονοματεπώνυμο, ηλεκτρονική διεύθυνση, φύλο και ημερομηνία γέννησης. Το Myspace έγινε ο πιο δημοφιλής ιστότοπος κοινωνικής δικτύωσης στις Ηνωμένες Πολιτείες τον Ιούνιο του Είχε ξεπεράσει σε διεθνές επίπεδο τον κύριο ανταγωνιστή του το Facebook, τον Απρίλιο του 2008, με βάση τους μηνιαίους επισκέπτες. Στο MySpace όλα όσα δημοσιεύονται αναρτώνται σε έναν «πίνακα ανακοινώσεων», τον οποίο μπορούν να βλέπουν οι φίλοι ενός χρήστη. Με αυτό τον τρόπο, όπως και στα υπόλοιπα ΜΚΔ, μπορεί ο χρήστης να επικοινωνεί με όλους τους φίλους του, χωρίς να χρειάζεται να στέλνει προσωπικά μήνυμα στον καθένα. Οι δημοσιεύσεις διαγράφονται μετά από δέκα ημέρες. Το MySpace διαθέτει από το 2006 το MySpaceIM, μια υπηρεσία ανταλλαγής μηνυμάτων (instant messenger), ενώ από το 2007 διαθέτει το MySpaceTV, μια υπηρεσία διαμοιρασμού βίντεο όπως το Youtube. Βέβαια, το YouTube ήταν πάντα πολύ πιο δημοφιλές από το MySpaceTV [5] ΗΙ 5 Το Hi5 είναι ένας ιστότοπος κοινωνικής δικτύωσης, με έδρα το Σαν Φρανσίσκο της Καλιφόρνια. Δημιουργήθηκε το 2003 και μέχρι το 2008 θεωρήθηκε ο τρίτος πιο δημοφιλής ιστότοπος κοινωνικής δικτύωσης όσον αφορά τους μοναδικούς επισκέπτες ανά μήνα. Από το 2009 το Hi5 προσανατολίστηκε περισσότερο στα παιχνίδια ως μέσο κοινωνικής αλληλεπίδρασης. Το Hi5 έχει πολλά κοινά χαρακτηριστικά και λειτουργίες με τους άλλους δημοφιλείς ιστότοπους κοινωνικής δικτύωσης, όπως δημιουργία φίλων, δημοσίευση και διαμοιρασμός φωτογραφιών, ομάδες χρηστών και αναβαθμίσεις. Από το

14 που προσανατολίστηκε περισσότερο στα παιχνίδια και την ψυχαγωγία, απέκτησε και περισσότερα χαρακτηριστικά σχετικά με αυτά. Με το Hi5 ο χρήστης μπορεί να δημιουργήσει ένα online προφίλ με τα ενδιαφέροντά του και προσωπικές του πληροφορίες, να ανεβάσει φωτογραφίες και να δημιουργήσει συλλογές φωτογραφιών, στις οποίες άλλοι χρήστες μπορούν να προσθέσουν σχόλια. Μπορεί επίσης ο χρήστης να παίξει online παιχνίδια και να κάνει αιτήματα φιλίας σε άλλους χρήστες μέσω . Ένα αίτημα φιλίας μπορεί να γίνει αποδεκτό ή να απορριφθεί από τον παραλήπτη. Ένας χρήστης μπορεί να ρυθμίσει το προφίλ του έτσι ώστε να είναι ορατό από όλους τους υπόλοιπους χρήστες, ή να ορίσει ποιοι μπορούν να το δουν, βάζοντας περιορισμούς σε αυτά που θα μπορούν να βλέπουν οι άλλοι [6]. 3.3 ΠΛΕΟΝΕΚΤΗΜΑΤΑ ΚΑΙ ΟΦΕΛΗ ΤΩΝ ΜΕΣΩΝ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΔΙΚΤΥΩΣΗΣ Η χρήση online κοινωνικών δικτύων προσφέρει στους χρήστες τους πολλά οφέλη και πλεονεκτήματα : Η δυνατότητα δημιουργίας δεσμών με πάρα πολλά άτομα από όλο τον κόσμο, τα οποία προέρχονται από διαφορετικές χώρες, κοινωνίες, πολιτισμούς και με διαφορετικές συνήθειες και χαρακτηριστικά. Η δυνατότητα δημιουργίας δεσμών με άτομα που μπορεί να βρίσκονται σε μεγάλη γεωγραφική απόσταση το ένα από το άλλο, εφόσον το Διαδίκτυο καταργεί τις αποστάσεις. Η δυνατότητα επιλογής ανάμεσα σε μεγάλο πλήθος κοινωνικών ομάδων και η αναζήτηση της ομάδας που εκφράζει και ωφελεί το άτομο με τον καλύτερο δυνατό τρόπο. Η δυνατότητα επαφής με πολλούς διαφορετικούς πολιτισμούς και επομένως η δυνατότητα διεύρυνσης των γνώσεων και των πνευματικών οριζόντων του ατόμου. Η δυνατότητα δραστηριοποίησης και σύμπραξης για κοινούς σκοπούς με άτομα που μπορεί να βρίσκονται οπουδήποτε στη γη [1]. 14

15 Η δυνατότητα που παρέχεται σε λιγότερο κοινωνικά άτομα, τα οποία δε δημιουργούν εύκολα φιλίες, να επικοινωνήσουν πιο εύκολα με άλλους ανθρώπους. Η δυνατότητα προβολής που παρέχεται σε καλλιτέχνες, οι οποίοι μέσω των ΜΚΔ επικοινωνούν με τους θαυμαστές τους και άτομα που θέλουν να διαφημίσουν τα προϊόντα ή τις υπηρεσίες που προσφέρουν [7]. Όσον αφορά στην πρόσβαση των χρηστών τους σε χρήσιμο περιεχόμενο, τα σημαντικότερα από τα οφέλη τους είναι: Η δυνατότητα αναζήτησης και ανεύρεσης περιεχομένου (φωτογραφιών, βίντεο κλπ) στο οποίο οι χρήστες δε θα μπορούσαν να έχουν πρόσβαση με διαφορετικό τρόπο (π.χ. από έντυπα μέσα). Η δυνατότητα άμεσης ενημέρωσης για οτιδήποτε συμβαίνει στον κόσμο, εφόσον οι ειδήσεις μεταδίδονται μεταξύ των χρηστών του Διαδικτύου από τη μια άκρη της γης στην άλλη, σε ελάχιστο χρόνο. Η δυνατότητα εύκολης πρόσβασης σε ψυχαγωγικό περιεχόμενο, από το σπίτι, μέσω π.χ. της παρακολούθησης βίντεοκλιπ και μέσω της ενασχόλησης με εφαρμογές ψυχαγωγικού χαρακτήρα όπως τα παιχνίδια [1]. 3.4 ΜΕΙΟΝΕΚΤΗΜΑΤΑ ΚΙΝΔΥΝΟΙ ΚΑΙ ΠΑΓΙΔΕΣ ΤΩΝ ΜΕΣΩΝ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΔΙΚΤΥΩΣΗΣ Εκτός όμως από τα παραπάνω σημαντικά οφέλη, υπάρχουν και σοβαροί κίνδυνοι που σχετίζονται με την online κοινωνική δικτύωση. Κάποιοι από τους κινδύνους αυτούς αφορούν και στην δικτύωση στον πραγματικό κόσμο. Για παράδειγμα, όπως υπάρχει ο κίνδυνος του αγνώστου κατά την κοινωνικοποίηση σε πραγματικούς χώρους, το ίδιο ισχύει και κατά την online κοινωνική δικτύωση. Υπάρχουν όμως επιπλέον κίνδυνοι που οφείλονται στο μέγεθος και στη φύση του κυβερνοχώρου. Σε αυτούς τους επιπλέον κινδύνους συμπεριλαμβάνονται : Η έκθεση σε πολύ μεγαλύτερο αριθμό κινδύνων κοινωνικού χαρακτήρα. Ενώ θα 15

16 περίμενε κανείς ότι το Διαδίκτυο λόγω της απόστασης που εμπεριέχει, θα προφύλασσε τα άτομα από την επαφή με πραγματικούς κινδύνους, είναι πολλές οι περιπτώσεις όπου ιδιαίτερα οι νέοι βιώνουν έντονα καταστάσεις μέσα από την χρήση του κυβερνοχώρου, οι οποίες είναι τραυματικές για την ψυχική τους υγεία εξαιτίας της χρήσης online κοινωνικών δικτύων και της επαφής τους με πλήθος αγνώστων ατόμων. Η επιβλαβής έκθεση της προσωπικής ζωής του ατόμου. Τα online κοινωνικά δίκτυα είναι χώροι όπου μπορεί να συγκεντρώνεται πλήθος διαφορετικών και άγνωστων ατόμων. Η καταχώρηση και δημοσίευση προσωπικών στοιχείων σε αυτά, καθιστά τους χρήστες τους ευάλωτους σε πολύ μεγαλύτερο αριθμό ατόμων, συχνά με ανεξέλεγκτες συνέπειες. Ο κίνδυνος εξαπάτησης, δηλ. η σύνδεση με άτομα που ισχυρίζονται ότι είναι κάποιοι που δεν είναι στην πραγματικότητα. Οι χρήστες του Διαδικτύου μπορούν να διατηρήσουν την ανωνυμία τους όταν έρχονται σε επαφή με άλλους χρήστες, αλλά μπορούν εύκολα και να εξαπατήσουν ή να εξαπατηθούν από τους υπόλοιπους χρήστες εξαιτίας αυτής της δυνατότητας. Η επαφή και η διασύνδεση με εντελώς αγνώστους κρύβει περισσότερους κινδύνους απ ότι η επαφή με αγνώστους στον πραγματικό κόσμο, γιατί δεν υπάρχει η αμεσότητα και η δυνατότητα ανάπτυξης κριτικής σκέψης και αντίδρασης. Η παρενόχληση από άτομα εντελώς άγνωστα μέλη του κοινωνικού δικτύου χωρίς τη δυνατότητα προστασίας ή αντιμετώπισης τέτοιων ενεργειών. Η κλοπή των προσωπικών δεδομένων και γενικά η απειλή της ασφάλειας των προσωπικών δεδομένων των χρηστών τους. Η συμμετοχή και η παροχή προσωπικών δεδομένων σε ιστότοπους, δυστυχώς δεν είναι ασφαλής και ο χρήστης δεν μπορεί να γνωρίζει αν αυτά τα δεδομένα χρησιμοποιούνται από τους συγκεκριμένους ιστότοπους με τρόπους που ο ίδιος δεν έχει εγκρίνει. Επίσης, είναι δυνατή η υποκλοπή συνομιλιών και ο γεωγραφικός εντοπισμός ατόμων, μέσω των στοιχείων που αυτά παρέχουν στα ΜΚΔ. Ένας εργοδότης είναι δυνατό να μπει στο προφίλ ενός υποψηφίου και να τον απορρίψει λόγω των προσωπικών του στοιχείων. Η εύκολη μετάδοση και επαφή με ηλεκτρονικό περιεχόμενο που δεν είναι ασφαλές για τους χρήστες του, όπως κακόβουλο λογισμικό, πορνογραφικό υλικό, υλικό 16

17 προσηλυτισμού, υλικό εθισμού σε επικίνδυνες ουσίες, υλικό με θέμα τη βία, ρατσιστικό περιεχόμενο κ.ά. Ο βομβαρδισμός με διαφημιστικά μηνύματα από τις σελίδες του ιστότοπου. Οι διαφημίσεις αυτές αποτελούν το κύριο έσοδο της εταιρείας που διαχειρίζεται τον ιστότοπο και είναι το τίμημα που πληρώνουν τα μέλη για τις δωρεάν παροχές [1]. Η απώλεια χρόνου από άλλες δραστηριότητες που προκύπτει από την ενασχόληση με τα ΜΚΔ. Οι δραστηριότητες αυτές μπορεί να αφορούν διάβασμα, κάποιο χόμπυ ή παρέα με φίλους. Με αυτό τον τρόπο, η αλόγιστη χρήση των ΜΚΔ μπορεί να κάνει το χρήστη να ζει σε έναν εικονικό κόσμο και να παραμελεί χρήσιμες ασχολίες στον πραγματικό κόσμο. Η εξάρτηση που μπορεί να δημιουργήσει στους χρήστες η υπερβολική χρήση των ΜΚΔ. Υπάρχουν χρήστες που πολλές φορές μέσα στη μέρα αισθάνονται την ανάγκη να μάθουν τα νέα των εικονικών φίλων τους, να σχολιάσουν, να ανεβάσουν κάτι στον τοίχο τους το οποίο θα περιμένουν να επιδοκιμάσουν οι άλλοι, κλπ. Είναι δηλαδή εξαρτημένοι από όσα συμβαίνουν στον εικονικό αυτό κόσμο, τα οποία επηρεάζουν πάρα πολύ τη διάθεση και τη συμπεριφορά τους. Η ενασχόληση με τα ΜΚΔ έχει παρατηρηθεί ότι μπορεί να οδηγήσει σε κατάθλιψη, όταν ο χρήστης αποκόπτεται από φίλους και δραστηριότητες του πραγματικού κόσμου [8]. 17

18 ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΕΡΩΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΟ Προκειμένου να ερευνήσουμε τι γνώμη έχουν οι μαθητές του σχολείου μας για τα ΜΚΔ και κατά πόσο τα χρησιμοποιούν, συντάξαμε ένα ερωτηματολόγιο και το δώσαμε στους μαθητές του Γυμνασίου και του Λυκείου. Το ερωτηματολόγιο υπάρχει στο παράρτημα της εργασίας. Στη συνέχεια, αφού καταγράψαμε και ομαδοποιήσαμε τις απαντήσεις τους, εισάγαμε τα δεδομένα στο Microsoft Excel, προκειμένου να δημιουργήσουμε γραφικές παραστάσεις με τις απαντήσεις σε κάθε ερώτηση. Η πρώτη ερώτηση, ήταν αν οι μαθητές χρησιμοποιούν ΜΚΔ και αν ναι, πόσο συχνά. Οι απαντήσεις τους φαίνονται στα διαγράμματα που ακολουθούν. Χρησιμοποιείτε Μέσα Κοινωνικής Δικτύωσης; Ναι Όχι 18

19 Πόσο συχνά χρησιμοποιείτε μέσα κοινωνικής δικτύωσης; καθημερινά 2-3/εβδομάδα 1/εβδομάδα Από το πρώτο διάγραμμα, παρατηρούμε ότι η συντριπτική πλειοψηφία των μαθητών, στην πραγματικότητα το 93%, απάντησαν ότι χρησιμοποιούν ΜΚΔ. Και από τις απαντήσεις των μαθητών λοιπόν φαίνεται ότι είναι ελάχιστα τα άτομα που δεν κάνουν χρήση αυτών των μέσων. Από το δεύτερο διάγραμμα φαίνεται ότι οι περισσότεροι μαθητές, περίπου το 54%, χρησιμοποιούν καθημερινά κάποιο ΜΚΔ, αρκετοί, περίπου το 37% χρησιμοποιούν 2 3 φορές την εβδομάδα κάποιο ΜΚΔ, ενώ πολύ λίγοι, περίπου το 8% χρησιμοποιούν κάποιο μέσο μόνο μία φορά την εβδομάδα. Στη δεύτερη ερώτηση έπρεπε να επιλέξουν οι μαθητές ένα ή περισσότερα μέσα τα οποία χρησιμοποιούν, από μία λίστα, εφόσον χρησιμοποιούν. Το διάγραμμα με τις απαντήσεις τους φαίνεται παρακάτω. Ποια μέσα κοινωνικής δικτύωσης χρησιμοποιείτε; Facebook Twitter Messenger Hi-5 Myspace Youtube Άλλο Δε χρησιμοποιώ 19

20 Όπως φαίνεται, περισσότερο από όλα προτιμούν οι μαθητές το Facebook και το Youtube, ενώ το Twitter ακολουθεί με αρκετή διαφορά. Ακόμα λιγότεροι χρησιμοποιούν το Myspace και το Hi-5, ενώ αρκετοί χρησιμοποιούν άλλα ΜΚΔ. Στην επόμενη ερώτηση, οι μαθητές κλήθηκαν να επιλέξουν ποιο από τα παραπάνω ΜΚΔ θεωρούν πιο αξιόλογο. Ποιο μέσο κοινωνικής δικτύωσης θεωρείτε πιο αξιόλογο; Facebook Twitter Messenger Hi-5 Myspace Youtube Άλλο Από τις απαντήσεις τους φαίνεται ότι θεωρούν το Facebook και το Youtube ως τα πιο αξιόλογα ΜΚΔ και αυτά είναι επίσης και τα μέσα που χρησιμοποιούν περισσότερο, όπως είδαμε στην προηγούμενη ερώτηση. Η επόμενη ερώτηση ήταν αν οι μαθητές θεωρούν ότι η χρήση ΜΚΔ τους φέρνει πιο κοντά με τους φίλους τους, ή τους απομακρύνει από αυτούς. Το διάγραμμα των απαντήσεων φαίνεται παρακάτω. Θεωρείτε ότι τα ΜΚΔ σας φέρνουν ή όχι πιο κοντά στους φίλους; φέρνουν πιο κοντά απομακρύνουν τίποτα από αυτά 20

21 Παρατηρούμε ότι το μεγαλύτερο ποσοστό, περίπου το 67% πιστεύουν ότι τα ΜΚΔ τους φέρνουν πιο κοντά με τους φίλους τους, ενώ μικρότερο από όλα είναι το ποσοστό όσων πιστεύουν ότι τα ΜΚΔ δεν επηρεάζουν τη σχέση τους με τους φίλους τους. Η επόμενη ερώτηση ήταν αν οι μαθητές δημιουργούν φιλίες μέσω των ΜΚΔ. Όπως παρατηρούμε από το παρακάτω διάγραμμα, μόνο το 18% των μαθητών απάντησαν ότι δεν κάνουν ποτέ φιλίες μέσω των ΜΚΔ, ενώ υπάρχει ένα σημαντικό ποσοστό μαθητών που κάνουν μερικές φορές ή συχνά φιλίες μέσω ΜΚΔ. Δημιουργείτε φιλίες μέσω των ΜΚΔ; Ποτέ Σπάνια Μερικές φορές Συχνά Η επόμενη ερώτηση αφορούσε το κατά πόσο είναι ή όχι εύχρηστα τα ΜΚΔ, σύμφωνα με τη γνώμη των μαθητών. Είναι εύχρηστα τα ΜΚΔ; Πάρα πολύ Πολύ Αρκετά Λίγο Πολύ λίγο

22 Όπως φαίνεται και στο διάγραμμα, οι περισσότεροι μαθητές, περίπου το 44%, θεωρούν ότι τα ΜΚΔ είναι αρκετά εύχρηστα, ενώ υπάρχει και ένα ποσοστό 11% που θεωρούν ότι τα ΜΚΔ δεν είναι γενικά ιδιαίτερα εύχρηστα. Στην ερώτηση αν οι μαθητές θεωρούν ότι τα ΜΚΔ κρύβουν απειλές για την προσωπική τους ζωή, το 45% απάντησαν ναι, και το 55% απάντησαν όχι, όπως βλέπουμε από το παρακάτω διάγραμμα. Κρύβουν τα ΜΚΔ απειλές για την προσωπική ζωή; ναι όχι Στην επόμενη ερώτηση, οι μαθητές ρωτήθηκαν αν δημοσιεύουν προσωπικά τους στοιχεία στα ΜΚΔ και όπως παρατηρούμε από το παρακάτω διάγραμμα, το 54% των μαθητών δημοσιεύει προσωπικά στοιχεία του στα ΜΚΔ, όπως ονοματεπώνυμο, φωτογραφίες, ημερομηνία γέννησης, κλπ. Αυτό βέβαια είναι επικίνδυνο και θα ήταν προτιμότερο οι χρήστες που δημιουργούν λογαριασμούς σε ΜΚΔ να χρησιμοποιούν ψεύτικα στοιχεία. 22

23 Δημοσιεύετε προσωπικά στοιχεία; ναι όχι Στην επόμενη ερώτηση, αν έχουν δεχτεί ανάρμοστη συμπεριφορά μέσω των ΜΚΔ, το 22% των μαθητών απάντησαν ότι έχουν δεχτεί τέτοια συμπεριφορά, ενώ οι υπόλοιποι όχι. Αυτό φαίνεται και στο παρακάτω διάγραμμα. Έχετε δεχτεί ανάρμοστη συμπεριφορά μέσω των ΜΚΔ; ναι όχι Στην ερώτηση αν έχει παραβιαστεί ποτέ ο λογαριασμός των μαθητών σε κάποιο ΜΚΔ, το 21% των μαθητών απάντησε ότι έχει παραβιαστεί ο λογαριασμός τους κάποια στιγμή, αλλά το μεγαλύτερο ποσοστό απάντησαν ότι δεν είχε παραβιαστεί ποτέ ο λογαριασμός τους. Τα συμπεράσματα αυτά φαίνονται και παρακάτω στην αντίστοιχη γραφική παράσταση. 23

24 Έχει παραβιαστεί ποτέ ο λογαριασμός σας σε κάποιο ΜΚΔ; όχι Series1 ναι Η επόμενη ερώτηση προς τους μαθητές ήταν αν αυτοί θεωρούν ότι τα ΜΚΔ τους αποσπούν την προσοχή και τους απορροφούν από άλλες σημαντικές δραστηριότητες (π.χ. μελέτη, αθλητισμό, κλπ). Σας αποσπούν τα ΜΚΔ την προσοχή από άλλες δραστηριότητες; ναι όχι Σύμφωνα με το αντίστοιχο διάγραμμα, οι περισσότεροι μαθητές, περίπου το 74%, πιστεύουν ότι τα ΜΚΔ δεν τους απασχολούν από άλλες σημαντικές δραστηριότητες, επομένως θεωρούν ότι υπάρχει χρόνος για όλα. Η τελευταία ερώτηση, με ποιους τρόπους μπορούμε να προστατευτούμε από τους κινδύνους των ΜΚΔ, απαντήθηκε υποκειμενικά από τον κάθε μαθητή. Πάντως, οι επικρατέστερες προτάσεις ήταν να μη δημοσιεύουμε προσωπικά μας στοιχεία, να μην προκαλούμε με τη συμπεριφορά μας και να σεβόμαστε τους άλλους, να μη 24

25 μπαίνουμε σε ιστότοπους οι οποίοι δεν είναι αξιόπιστοι και να μη συνομιλούμε ούτε να δημιουργούμε επαφές με άτομα που δε γνωρίζουμε και δε ξέρουμε το σκοπό τους. 25

26 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 5 ο 5.1 ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΓΙΑ ΑΣΦΑΛΗ ΧΡΗΣΗ ΤΩΝ ΜΕΣΩΝ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΔΙΚΤΥΩΣΗΣ Συμπερασματικά, πρέπει αρχικά να παραδεχτούμε την τεράστια χρησιμότητα των ΜΚΔ και τη νέα διάσταση που έχουν δώσει στη ζωή μας. Η δημιουργία επαφών με άτομα από όλο τον κόσμο είναι πιο εύκολη από ποτέ, είτε πρόκειται για φιλική είτε για επαγγελματική σχέση. Η ανταλλαγή ιδεών και δεδομένων κάθε μορφής είναι πολύ εύκολη υπόθεση και υπάρχουν και πάρα πολλές δυνατότητες ψυχαγωγίας με τις εφαρμογές που προσφέρουν τα μέσα αυτά. Παρά τα αδιαμφισβήτητα οφέλη τους, τα ΜΚΔ κρύβουν όμως και πολλές παγίδες. Στο πλαίσιο της δημιουργίας επαφών και της εξωστρέφειας, πάρα πολλοί χρήστες δημοσιεύουν σημαντικά προσωπικά στοιχεία, έχοντας την εντύπωση ότι οι άλλοι χρήστες είναι καλόβουλοι. Εκτός λοιπόν από την καταπάτηση του ιδιωτικού απορρήτου, πρέπει να είμαστε πάρα πολύ προσεκτικοί και να χρησιμοποιούμε σωστά τα ΜΚΔ, ώστε να απολαμβάνουμε τα οφέλη τους. Καταρχήν, θα πρέπει να θυμόμαστε ότι με την εγγραφή μας σε κάποιο ΜΚΔ αποδεχόμαστε τους όρους και την πολιτική απορρήτου, επομένως δίνοντας τη συγκατάθεσή μας σημαίνει ότι αποδεχόμαστε οποιαδήποτε χρήση των δεδομένων μας ορίζει αυτή η πολιτική. Πρέπει να διαβάζουμε πολύ καλά τους όρους και να είμαστε σίγουροι ότι συμφωνούμε με αυτούς πριν τους αποδεχτούμε. Καλό θα είναι, όταν δημιουργούμε ένα καινούριο λογαριασμό σε ένα ΜΚΔ να αλλάζουμε στις προεπιλεγμένες ρυθμίσεις σχετικά με το απόρρητο. Επίσης, για λόγους ασφαλείας, καλό θα είναι να αλλάζουμε κωδικό ασφαλείας κατά διαστήματα και να μην τον δημοσιοποιούμε σε κανένα. Επιπλέον, τα ΜΚΔ μας επιτρέπουν την ανάρτηση και δημοσίευση φωτογραφιών. Καλό θα είναι να μην ανεβάζουμε δικές μας φωτογραφίες, ούτε και να δίνουμε τα αληθινά προσωπικά μας στοιχεία (ονοματεπώνυμο, ηλικία, ημερομηνία γέννησης κλπ), γιατί δίνουμε στόχο σε κακόβουλους χρήστες. Επίσης, δε πρέπει να δημοσιεύουμε φωτογραφίες όπου φαίνεται καθαρά η τοποθεσία που βρισκόμαστε, π.χ. το σπίτι ή το σχολείο μας, γιατί κάποιος μπορεί εύκολα να μας εντοπίσει. Ένας 26

27 ακόμα λόγος να προσέχουμε πάρα πολύ τι δημοσιεύουμε, είναι ότι ακόμα και αν απενεργοποιήσουμε το λογαριασμό μας, κάποιες πληροφορίες παραμένουν και μπορεί να τις συναντήσουμε και αλλού στο Διαδίκτυο. Σε περίπτωση που δεχτούμε ένα προσβλητικό ή ανεπιθύμητο μήνυμα, μπορούμε να το καταγγείλουμε κάνοντας μια αναφορά. Αυτή η δυνατότητα παρέχεται στους ιστοτόπους κοινωνικής δικτύωσης. Όταν αποδεχόμαστε κάποιο αίτημα φιλίας από ένα άτομο, θα πρέπει να έχουμε υπόψη μας ότι το άτομο αυτό θα έχει πλέον πρόσβαση στα δεδομένα και στο υλικό που έχουμε αναρτήσει, επομένως θα πρέπει να δημιουργούμε επαφές μόνο με άτομα που γνωρίζουμε και εμπιστευόμαστε. Δεδομένου ότι στον ψηφιακό κόσμο μπορεί οποιοσδήποτε να δημιουργήσει μια ψεύτικη ταυτότητα, θα πρέπει να είμαστε πολύ προσεκτικοί με τους ψηφιακούς φίλους. Επίσης, οι ιστότοποι κοινωνικής δικτύωσης παρέχουν πολλές ψυχαγωγικές εφαρμογές, οι οποίες δεν ακολουθούν όλες την ίδια πολιτική απορρήτου και μπορεί να διαχειρίζονται τα δεδομένα μας με διαφορετικό τρόπο. Τέλος, θα πρέπει να ενημερώνουμε συχνά τον φυλλομετρητή μας (browser), έτσι ώστε να λαμβάνουμε τις τελευταίες ενημερώσεις ασφαλείας και να προστατευόμαστε από επικίνδυνες δραστηριότητες [9]. Αυτές είναι ορισμένες προτάσεις προκειμένου να μπορούμε να χρησιμοποιούμε με ασφάλεια τα ΜΚΔ και να αποφεύγουμε τους κινδύνους που δημιουργούνται από την έκθεση της προσωπικής μας ζωής στο Διαδίκτυο. 27

28 ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ [1] Ανασύρθηκε από 32&Itemid=6 στις 20/01/2012 [2] Ανασύρθηκε από 0%CF%80%CF%81%CE%BF%CF%83%CE%AD%CE%BE%CF%89;/%CE%9C% CE%AD%CF%83%CE%B1%20%CE%BA%CE%BF%CE%B9%CE%BD%CF%89 %CE%BD%CE%B9%CE%BA%CE%AE%CF%82%20%CE%B4%CE%B9%CE% BA%CF%84%CF%8D%CF%89%CF%83%CE%B7%CF%82.html στις 20/01/2012 [3] Ανασύρθηκε από E%BF%CE%AF%CE%B7%CF%83%CE%B7+K%CE%BF%CE%B9%CE%BD%C F%89%CE%BD%CE%B9%CE%BA%CF%8E%CE%BD+%CE%B4%CE%B9%CE %BA%CF%84%CF%8D%CF%89%CE%BD+%CF%83%CF%84%CE%B7%CE%B D+%CE%95%CE%BA%CF%80%CE%B1%CE%AF%CE%B4%CE%B5%CF%85 %CF%83%CE%B7 στις 30/01/2012 [4] Ανασύρθηκε από στις 30/01/2012 [5] Ανασύρθηκε από στις 05/02/2012 [6] Ανασύρθηκε από στις 05/02/2012 [7] Ανασύρθηκε από %CE%BA%CF%84%CE%AE%CE%BC%CE%B1%CF%84%CE%B1+%CF%84% CE%BF%CF%85+Facebook στις 25/02/2012 [8] Ανασύρθηκε από στις 25/02/2012 [9] Ανασύρθηκε από στις 25/02/

29 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ 1. ΣΤΙΓΜΙΟΤΥΠΑ ΑΠΟ ΤΟ FACEBOOK 29

30 30

31 2. ΣΤΙΓΜΙΟΤΥΠΑ ΑΠΟ ΤΟ TWITTER 31

32 32

33 33

34 34

35 35

36 36

37 37

38 3. ΣΤΙΓΜΙΟΤΥΠΑ ΑΠΟ ΤΟ MYSPACE 38

39 39

40 40

41 41

42 4. ΣΤΙΓΜΙΟΤΥΠΑ ΑΠΟ ΤΟ YOUTUBE 42

43 43

44 44

45 45

46 46

47 5. ΣΤΙΓΜΙΟΤΥΠΑ ΑΠΟ ΤΟ HI5 47

48 48

49 49

50 6. ΕΡΩΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΟ ΜΑΘΗΤΩΝ ΕΡΩΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΟ ΘΕΜΑ : ΧΡΗΣΗ ΜΕΣΩΝ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΔΙΚΤΥΩΣΗΣ ΟΦΕΛΗ ΚΑΙ ΑΠΕΙΛΕΣ 1) Χρησιμοποιείτε Μέσα Κοινωνικής Δικτύωσης (ΜΚΔ); (Ναι/Όχι).. Αν ναι, πόσο συχνά; α) 1 φορά την εβδομάδα β) 2-3 φορές την εβδομάδα γ) καθημερινά 2) Ποιο/-α από τα παρακάτω ΜΚΔ χρησιμοποιείτε; (μπορείτε να επιλέξετε περισσότερα από ένα) α) Facebook β) Twitter γ) Μessenger δ) Ηi-5 ε) Μyspace ζ) You tube η) Άλλο ι) Δε χρησιμοποιώ 3) Ποιο από τα παραπάνω θεωρείτε πιο αξιόλογο; 4) Θεωρείτε ότι σας φέρνουν πιο κοντά στους φίλους σας ή ότι σας απομονώνουν;.. 5) Δημιουργείτε φιλίες μέσω των ΜΚΔ; α) Ποτέ β) Σπάνια γ) Μερικές φορές δ) Συχνά 6) Νομίζετε ότι είναι εύχρηστα; 50

51 α) Πολύ λίγο β) Λίγο γ) Αρκετά δ) Πολύ ε) Πάρα πολύ 7) Θεωρείτε ότι κρύβουν απειλές για την προσωπική σας ζωή; (Ναι/Όχι) Αν ναι, να αναφέρετε μια κατά τη γνώμη σας σημαντική απειλή... 8) Δημοσιεύετε τα προσωπικά σας στοιχεία (π.χ. ονόματα, φωτογραφίες); (Ναι/Όχι). Αν ναι, τι είδους στοιχεία δημοσιεύετε; 9) Έχετε δεχτεί κάποια ανάρμοστη συμπεριφορά μέσω των ΜΚΔ; (Ναι/Όχι) Αν ναι, τι είδους συμπεριφορά; 10) Έχουν παραβιάσει ποτέ το προσωπικό σας λογαριασμό; (Ναι/Όχι) 11) Σας αποσπούν από άλλες σημαντικές δραστηριότητες (π.χ. μελέτη, αθλητισμό); (Ναι/Όχι). Αν ναι, από ποιες;. 12) Με ποιο τρόπο κατά τη γνώμη σας μπορούμε να προστατευτούμε από κινδύνους των ΜΚΔ; 51

52 52