ΕULP-512: Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Κράτος και Κοινωνικά Δικαιώματα

Transcript

1 ΕULP-512: Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Κράτος και Κοινωνικά Δικαιώματα Θεμελιώδη Δικαιώματα Δρ. Χριστίνα Ιωάννου

2 Θεμελιώδη Δικαιώματα Τα Θεμελιώδη Δικαίωματα αποτελούν μια ιδιαίτερη κατηγορία κανόνων, αφού είναι μέρος είτε Πρωτογενούς είτε Συμπληρωματικου Δικαίου με βάση την πηγή τους. Υπάρχει μια τάση μέσα στα χρόνια, τα Θεμελιώδη Δικαιώματα να γίνονται μέρος Πρωτογενούς, παρά Συμπληρωματικού Δικαίου. 3 κύριες πηγές Θεμελιωδών Δικαιωμάτων στην ΕΕ: 1. Χάρτης Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της ΕΕ (Charter of Fundamental Rights) 2. Ευρωπαϊκή Σύμβαση Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων (European Convention of Human Rights ECHR) 3. Συνταγματικές παραδόσεις (constitutional traditions) των κ/μ

3 Θεμελιώδη Δικαιώματα Πριν να τεθεί σε ισχύ η Συνθήκη της Λισαβόνας ο Χάρτης Θεμελιωδών Δικαιωμάτων, η Ευρωπαϊκή Σύμβαση Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων και οι συνταγματικές παραδόσεις των κ/μ, αποτελούσαν μέρος του Ευρωπαϊκού Δικαίου ως γενικές αρχές Δικαίου (general principles of law). Η Συνθήκη της Λισαβόνας κατοχύρωσε την δεσμευτική ισχύ του Χάρτη Θεμελιωδών Δικαιωμάτων στις Ιδρυτικές Συνθήκες. Το Άρθρο 6 του αποδίδει την ίδια νομική ισχύ με τις Συνθήκες. Ο Χάρτης Θεμελιωδών Δικαιωμάτων είναι άρα σήμερα πηγή Πρωτογενούς Δικαίου της ΕΕ και όχι Συμπληρωματικού. Βάσει του Άρθρου 6, η Ευρωπαϊκή Σύμβαση Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων και οι συνταγματικές παραδόσεις των κ/μ, συνεχίζουν να αποτελούν πηγή γενικών αρχών Δικαίου.

4 Διαβούλευση Εργοδοτών και Εργοδοτουμένων (Κοινωνικοί Εταίροι) Πριν η Ευρωπαϊκή Επιτροπή εισηγηθεί και ετοιμάσει προσχέδιο νομοθεσίας στον τομέα της Απασχόλησης (Employment Policy), πρέπει να υπάρξει διαβούλευση με τους κοινωνικούς εταίρους (Social Partners) δηλ. τους αντιπροσώπους των εργοδοτών και των εργοδοτουμένων (εργοδοτικές οργανώσεις και συντεχνίες). Η Επιτροπή έχει ως καθήκον της να προωθεί τη διαβούλευση μεταξύ των κοινωνικών εταίρων σε Ευρωπαϊκό επίπεδο (Αρθρο 154 ΣΛΕΕ) και τον κοινωνικό διάλογο. Ο κοινωνικός διάλογος ξεκίνησε το 1985 και αναγνωρίστηκε από την Ενιαία Ευρωπαϊκή Πράξη.

5 Κοινωνικοί Εταίροι Για πρώτη φορά στο Πρωτογενές Δίκαιο υπάρχει αναφορά στην έννοια των «κοινωνικών εταίρων» στο Άρθρο 152 ΣΛΕΕ: «Η Ένωση αναγνωρίζει και προάγει το ρόλο των κοινωνικών εταίρων στο επίπεδό της, λαμβάνοντας υπόψη την ποικιλομορφία των εθνικών συστημάτων. Διευκολύνει τον μεταξύ τους διάλογο, σεβόμενη την αυτο νομία τους. Η τριμερής κοινωνική σύνοδος κορυφής για την ανάπτυξη και την απασχόληση συμβάλλει στον κοινωνικό διάλογο.»

6 Κοινωνικοί Εταίροι Άρθρο 154 ΣΛΕΕ (πρώην άρθρο 138 της ΣΕΚ) 1. «Η Επιτροπή έχει καθήκον να προωθεί τη διαβούλευση με τους κοινωνικούς εταίρους σε επίπεδο της Ένωσης και λαμβάνει όλα τα απαραίτητα μέτρα για να διευκολύνεται ο διάλογος μεταξύ τους, μεριμνώντας ώστε η υποστήριξή της να παρέχεται ισόρροπα προς τα μέρη. 2. Για τον σκοπό αυτόν, η Επιτροπή, πριν υποβάλει προτάσεις στον τομέα της κοινωνικής πολιτικής, διαβουλεύεται με τους κοινωνικούς εταίρους σχετικά με τους ενδεχόμενους προσανατολισμούς μιας δράσης της Ένωσης. 3. Εάν η Επιτροπή, μετά από αυτές τις διαβουλεύσεις, κρίνει ότι η συγκεκριμένη δράση της Ένωσης πρέπει να αναληφθεί, διαβουλεύεται με τους κοινωνικούς εταίρους σχετικά με το περιεχόμενο της μελε τώμενης πρότασης. Οι κοινωνικοί εταίροι διατυπώνουν γνώμη ή, αναλόγως των περιπτώσεων, σύσταση, την οποία διαβιβάζουν στην Επιτροπή. 4. Κατά τις διαβουλεύσεις που αναφέρονται στις παραγράφους 2 και 3, οι κοινωνικοί εταίροι μπορούν να πληροφορήσουν την Επιτροπή ότι επιθυμούν να κινήσουν τη διαδικασία του άρθρου 155. Η διάρκεια της διαδικασίας αυτής δεν υπερβαίνει τους εννέα μήνες, εκτός εάν οι ενδιαφερόμενοι κοινωνικοί εταίροι και η Επιτροπή αποφασίσουν από κοινού την παράτασή της.»

7 Κοινωνικοί Εταίροι Άρθρο 155 ΣΛΕΕ (πρώην άρθρο 139 της ΣΕΚ) 1. «Ο διάλογος μεταξύ κοινωνικών εταίρων σε επίπεδο της Ένωσης μπορεί να οδηγήσει, εφόσον οι κοινωνικοί εταίροι το επιθυμούν, στη σύναψη συμβατικών σχέσεων, συμπεριλαμβανομένων των συμφωνιών. 2. Οι συμφωνίες που συνάπτονται σε επίπεδο της Ένωσης εφαρμόζονται, είτε σύμφωνα με τις διαδικασίες και πρακτικές των ενδιαφερομένων κοινωνικών εταίρων και κρατών μελών είτε σε τομείς που εμπίπτουν στο άρθρο 153, όταν το ζητούν από κοινού τα υπογράφοντα μέρη, με απόφαση του Συμβουλίου που λαμβάνεται μετά από πρόταση της Επιτροπής. Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο τηρείται ενήμερο. Το Συμβούλιο αποφασίζει ομοφώνως, εκτός εάν η εν λόγω συμφωνία περιέχει μία ή περισσότερες διατάξεις σχετικές με τομέα για τον οποίο απαιτείται ομοφωνία δυνάμει του άρθρου 153, παράγραφος 2.»

8 Κοινωνικός Διάλογος στην ΕΕ Η πιο γνωστή μορφή κοινωνικού διαλόγου στην ΕΕ είναι ο Val Duchesse (από το όνομα του βελγικού κάστρου όπου τον Ιανουάριο του 1985 ο Ζακ Ντελόρ κάλεσε συνεδρίαση των κοινωνικών εταίρων σημάδεψε τις εργασιακές σχέσεις σε Ευρωπαϊκό επίπεδο). Bασικές οργανώσεις σε επίπεδο ΕΕ: Συνομοσπονδία Ευρωπαϊκών Συνδικάτων (ETUC) Ένωση Βιομηχανικών και Εργοδοτικών Συνομοσπονδιών της Ευρώπης (UNICE) Ευρωπαϊκό Κέντρο Δημοσίων Επιχειρήσεων (CEEP) Ευρωπαϊκή Ένωση Συνδέσμων Μικρο-Μεσαίων Επιχειρήσεων (UEAPME)