Θέμα: «Υποβολή προτάσεων σχετικά με τη Μεταφραστική Υπηρεσία του ΥΠΕΞ»

Transcript

1 Προς: ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΕΞΩΤΕΡΙΚΩΝ ΥΦΥΠΟΥΡΓΟΣ ΙΩΑΝΝΗΣ ΑΜΑΝΑΤΙΔΗΣ Υπόψιν κ. Κωνσταντίνου Σούλιου, Διευθυντή. Ταχ. δ/νση: Β. Σοφίας 1, Αθήνα. Θεσσαλονίκη, 9 Ιουνίου 2016 Αρ. πρωτ.: 2272 Θέμα: «Υποβολή προτάσεων σχετικά με τη Μεταφραστική Υπηρεσία του ΥΠΕΞ» Αξιότιμε κ. Διευθυντή, Εκ μέρους της Πανελλήνιας Ένωσης Μεταφραστών (ΠΕΜ), σας ευχαριστούμε για την πρόσκληση που απηύθυνε το Υπουργείο Εξωτερικών στην Ένωση που εκπροσωπούμε σχετικά με το θέμα. Στο παρόν υπόμνημα συνοψίζουμε τις θέσεις της Ένωσης για τη Μεταφραστική Υπηρεσία και για το άμεσα συνδεόμενο θέμα της άνισης μεταχείρισης που υφίστανται οι επαγγελματίες μεταφραστές εξαιτίας της έλλειψης κατοχύρωσης του επαγγέλματος του μεταφραστή στην Ελλάδα. Η Πανελλήνια Ένωση Μεταφραστών Η ΠΕΜ είναι το μεγαλύτερο και παλαιότερο σωματείο επαγγελματιών στη χώρα. Ιδρύθηκε το 1963 και από το 1969 είναι μέλος της Διεθνούς Ομοσπονδίας Μεταφραστών (FIT). Μέλη μας είναι φυσικά πρόσωπα που ασκούν νομίμως τα σύγχρονα μεταφραστικά επαγγέλματα σε αυτά συμπεριλαμβάνονται η μετάφραση, η διερμηνεία, η επιχώρια προσαρμογή, ο υποτιτλισμός, η πολιτισμική διαμεσολάβηση κ.λπ. Κάθε επαγγελματίας μεταφραστής ασκεί ένα τουλάχιστον από αυτά. Οι επαγγελματίες μεταφραστές αποτελούν κορυφαίο παραγωγικό κύτταρο για την Ελλάδα, παράγοντας καθημερινά διανοητικό προϊόν υψηλού επιπέδου και προστιθέμενης αξίας σε κάθε τομέα της κοινωνικής και οικονομικής ζωής. Η τεχνολογική και πνευματική καινοτομία είναι μέρος της καθημερινότητάς τους. Η δε εξωστρέφεια και η εξαγωγή υπηρεσιών είναι για τους περισσότερους μία ντε φάκτο πραγματικότητα. Δεν υπάρχει τομέας της οικονομικής και κοινωνικής δραστηριότητας που να μη χρειάζεται τακτικά τους επαγγελματίες μεταφραστές. Για πολλές μάλιστα δραστηριότητες η συμβολή τους είναι καθοριστική: χωρίς αυτούς δε γίνεται ή δε γίνεται με ωφέλιμο για όλους τρόπο. Ένα ενδεικτικό αλλά ιδιαιτέρως επίκαιρο και φλέγον πεδίο δράσης τους είναι η διερμηνεία στην επικοινωνία μεταξύ κράτους και φορέων από τη μία πλευρά και προσφύγων και μεταναστών από την άλλη. 1

2 Πώς η Μεταφραστική Υπηρεσία εντείνει την ανισότητα ευκαιριών για τους επαγγελματίες μεταφραστές Παρά τα παραπάνω, οι επαγγελματίες μεταφραστές αναγκάζονται να αναζητούν ευκαιρίες εργασίας μέσα σε ένα πλέγμα νόμων, ρυθμίσεων, κανονισμών και αποφάσεων της δημόσιας διοίκησης που τους αδικεί βαριά, αφήνει απροστάτευτα τα επαγγελματικά τους δικαιώματα και σχεδόν τους αποκλείει από την επί ίσοις όροις συμμετοχή στις μικρές και μεγάλες προμήθειες υπηρεσιών του δημοσίου, του ευρύτερου δημοσίου και των ΟΤΑ, αλλά το οποίο επίσης καθοδηγεί εντέχνως και το ιδιωτικό έργο μακριά τους. Στο υπόμνημα αυτό περιοριζόμαστε αποκλειστικά στο πώς η Μεταφραστική Υπηρεσία (Μ.Υ.) συμβάλλει στην ανισότητα. Υπάρχουν όμως και άλλοι παράγοντες που συνεισφέρουν στο πρόβλημα και η ΠΕΜ προσδοκά ότι θα προσκληθεί να το συζητήσει εφ όλης της ύλης με το Υπουργείο σας σύντομα. Καταρχάς, η ΠΕΜ θεωρεί αυτονόητη τη δυνατότητα του κράτους να προσλαμβάνει υπαλλήλους μεταφραστές, εφόσον κρίνει ότι τους χρειάζεται. Η δομή της Μ. Υ. του ΥΠΕΞ και οι εσωτερικές διαδικασίες οργάνωσής της είναι θέματα στα οποία δεν υπεισέρχεται η ΠΕΜ. Το θέμα που την ενδιαφέρει είναι η στρέβλωση του ανταγωνισμού σε βάρος των επαγγελματιών μεταφραστών από τον τρόπο λειτουργίας της Μ.Υ. Κρίνοντας από την αθροιστική εμπειρία των επαγγελματιών μεταφραστών που έρχονται σε επαφή έμμεσα ή άμεσα με τη Μ.Υ., η ΠΕΜ διαπιστώνει τα εξής κύρια προβλήματα: Η Μ.Υ. αναλαμβάνει κάθε είδους μεταφραστικές εργασίες για δημόσιες υπηρεσίες του στενού και ευρύτερου δημόσιου τομέα και της Τοπικής Αυτοδιοίκησης, έχοντας το πλεονέκτημα συγκεκριμένων οδηγιών και εγκυκλίων χάρη στις οποίες αποτελεί τον κατεξοχήν προνομιακό πάροχο μεταφραστικών υπηρεσιών στη χώρα. Έτσι στρεβλώνεται ο ανταγωνισμός. Ένα κραυγαλέο παράδειγμα είναι ότι πάρα πολλοί δημόσιοι υπάλληλοι «απαγορεύουν» στους πολίτες να απευθύνονται σε επαγγελματίες μεταφραστές, επισείοντας συγκεκριμένες εγκυκλίους ή απλώς τη δύναμη της θέσης τους. Η ΠΕΜ εκτιμά ότι, με αυτή την αυθαίρετη προτιμησιακή στάση της και τη δημιουργία ενός αυθαίρετου ολιγοπωλιακού καθεστώτος, η δημόσια διοίκηση ελέγχεται για την καταστρατήγηση ευρωπαϊκών Οδηγιών. Η Μ.Υ. δε διαγωνίζεται ποτέ για καμία προμήθεια, αλλά αναλαμβάνει εργασίες κατ ανάθεση και με τους δικούς της οικονομικούς όρους. Αυτό αποτελεί παράγοντα υπονόμευσης της ελεύθερης οικονομικής δραστηριότητας. Η ΠΕΜ υπενθυμίζει ότι ένας διαγωνισμός δεν είναι προς όφελος των υποψήφιων προμηθευτών είναι κυρίως προς όφελος του αγοραστή. Εν προκειμένω του δημόσιου προϋπολογισμού. 2

3 Η Μ.Υ. αναλαμβάνει ιδιωτικό έργο απευθείας από τους πολίτες, λειτουργώντας στην πράξη ως ένα άτυπο ιδιωτικό μεταφραστικό γραφείο με πολύ ευνοϊκότερους όρους λειτουργίας απ ό,τι οι επαγγελματίες συνάδελφοι. Δεν πληρώνει τη φορολογία που υφίσταται ο μισθωτός και ιδίως ο ελεύθερος επαγγελματίας μεταφραστής. Δεν έχει ανάγκη από διαφήμιση. Δεν αγωνιά για τον πελάτη. Δεν πληρώνει ασφαλιστικές εισφορές. Τις δε λειτουργικές δαπάνες της τις πληρώνει ο φορολογούμενος. Έτσι, οι πελάτες των επαγγελματιών μεταφραστών συχνά τους «εκβιάζουν» ότι θα καταφύγουν στη Μ.Υ., διότι προσφέρει καλύτερες τιμές. Η Μ.Υ. δεν παρέχει εκείνα τα εχέγγυα ποιότητας και κύρους που οι αγοραστές των υπηρεσιών της νομίζουν ότι εγγυάται το «όνομά» της. Με αυτό δεν υπονοούμε ότι οι μεταφραστές της είναι κατ ανάγκη ανεπαρκείς. Επισημαίνουμε όμως ότι στην πράξη πάσχει σε επίπεδο οργανωσιακής ωριμότητας, λ.χ. δε διαπιστώνεται η ύπαρξη διαδικασιών ελέγχου προσόντων και ποιότητας που συνάδουν με διεθνείς προδιαγραφές. Αυτό θα ήταν καθαρά θέμα δικό της και δε θα έπεφτε λόγος στην ΠΕΜ, αν δεν τύχαινε να καρπώνεται επικερδώς αυτό το υποτιθέμενο κύρος που απλώς δεν τεκμηριώνεται επ ουδενί από τα αποτελέσματα και την εμπειρία των πελατών της. Η Μ.Υ. στηρίζεται πολύ σε ένα δίκτυο «συνεργαζόμενων μεταφραστών». Πρόκειται για άγνωστο αριθμό ανθρώπων που με άγνωστο τρόπο επιλέχθηκε, ελέγχεται και συμμετέχει στην εκτέλεση του έργου της. Σε τι διαφέρει σε ποιότητα αποτελέσματος και επίπεδο επαγγελματισμού ο «συνεργαζόμενος μεταφραστής» από τον μη συνεργαζόμενο μεταφραστή της χώρας; Μάλλον μόνο στο ότι ο πρώτος ήταν πιο τυχερός και κατάφερε να ενταχθεί σε μία άτυπη κάστα που είναι δίπλα στην πηγή μεγάλου όγκου έργου το οποίο κατευθύνεται στον ίδιο χωρίς ιδιαίτερο κόπο, ενώ ο δεύτερος πρέπει να καταφέρει να πείσει τον ίδιο! πελάτη να μην πάει στη Μ.Υ. για να κάνει τη δουλειά του. Εδώ είναι εξόφθαλμο το αρρύθμιστο, αυθαίρετα προτιμησιακό καθεστώς άσκησης του επαγγέλματος και πρόσβασης στις ευκαιρίες εργασίας και ατομικής προκοπής στη χώρα. Τέλος, η Μ.Υ. διαμορφώνει στρεβλά κριτήρια στην αγορά, εκπαιδεύοντας τους αγοραστές σε ένα λανθασμένο πρότυπο επιλογής υπηρεσιών. Ένα πρότυπο που δίνει προτεραιότητα στη σημειολογία (ενδεικτικά η κεφαλίδα «Μεταφραστική Υπηρεσία ΥΠΕΞ» επάνω στα έγγραφα) και όχι στην ακρίβεια των όρων και τη γενικότερη επάρκεια του μεταφράσματος, που έτσι μετατρέπεται από έργο αξίας σε απλό «δικαιολογητικό». Αυτό ίσως ακούγεται ασήμαντο, αλλά δεν είναι. Όταν απαξιώνεται το μετάφρασμα, απαξιώνονται και οι μεταφραστές. Από αυτό όλοι βγαίνουν χαμένοι και το δημόσιο. 3

4 Οι θέσεις της Πανελλήνιας Ένωσης Μεταφραστών 1. Η Μεταφραστική Υπηρεσία του ΥΠΕΞ (Μ.Υ.) να περιοριστεί στο καθαρά ενδο-κρατικό έργο του στενού δημόσιου τομέα. Να παύσει άμεσα η ανάληψη ιδιωτικού έργου, διότι αυτό αποτελεί νόθευση και στρέβλωση του ελεύθερου και ισότιμου ανταγωνισμού. 2. Να ληφθούν μέτρα για την ισότιμη πρόσβαση των επαγγελματιών μεταφραστών στις μικρές και μεγάλες μεταφραστικές προμήθειες του δημόσιου τομέα, των νομικών του προσώπων και των ΟΤΑ, με κανόνα τη διαγωνιστική και όχι κατ ανάθεση επιλογή. 3. Να τροποποιηθούν κατάλληλα ή να ανακληθούν οι νομοθετικές ρυθμίσεις, κανονισμοί προμηθειών, εγκύκλιοι και κάθε είδους ρυθμιστικές αποφάσεις που καθοδηγούν το δημόσιο τομέα, τους ΟΤΑ και τους ιδιώτες που διαθέτουν ξενόγλωσσα έγγραφα να απευθύνονται αποκλειστικά στη Μεταφραστική Υπηρεσία, σε νομικούς και σε αποφοίτους του Τμήματος Ξένων Γλωσσών Μετάφρασης και Διερμηνείας του Ιονίου Πανεπιστημίου. Η ΠΕΜ εκτιμά ότι το συγκεκριμένο κανονιστικό πλέγμα ελέγχεται για παραβάσεις της ευρωπαϊκής νομοθεσίας που έχει θεσπίσει την ελεύθερη και ισότιμη παροχή υπηρεσιών από όλους τους ευρωπαίους πολίτες που το δικαιούνται βάσει προσόντων και όχι βάσει οποιουδήποτε αυθαίρετου προτιμησιακού ή ολιγοπωλιακού καθεστώτος. Ρωτάμε: Πώς είναι δυνατόν οι μεταφράσεις των μελών της ΠΕΜ να γίνονται αποδεκτές σε όλο τον κόσμο από δημόσιες υπηρεσίες, εκπαιδευτικά ιδρύματα, ιδιωτικούς φορείς και ιδιώτες, αλλά όχι στην Ελλάδα; 4. Με τις κατάλληλες κανονιστικές ρυθμίσεις, να γίνονται δεκτές από κάθε δημόσια υπηρεσία και ΟΤΑ και οι μεταφράσεις οι οποίες προέρχονται από επαγγελματίες μεταφραστές-μέλη ενώσεων οι οποίοι νομίμως ασκούν το επάγγελμα. Τα κριτήρια εγγραφής μέλους στην ΠΕΜ είναι στη διάθεσή σας. 5. Υπό τον όρο ότι μία νέα Μ.Υ. θα λειτουργεί με βάση τις παραπάνω θέσεις της ΠΕΜ, προτείνουμε: α) Προς όφελος των αγοραστών μεταφραστικών υπηρεσιών: τη θέσπιση διαδικασίας εξωτερικού ποιοτικού ελέγχου συμμόρφωσης με τα κατάλληλα πρότυπα από μία ή περισσότερες ειδικές επιτροπές εμπειρογνωμόνων για κάθε γλώσσα. Μέλη της/των επιτροπών θα είναι μέλη επαγγελματικών ενώσεων με εγνωσμένο κύρος και επαρκή πείρα. β) Προς όφελος των μεταφραστικών επαγγελμάτων: τη δημιουργία μόνιμης μικτής επιτροπής εργασίας από στελέχη της νέας Μ.Υ. και μέλη των επαγγελματικών ενώσεων, με στόχους τη διαρκή βελτίωση των διαδικασιών, την άμιλλα δημοσίου και ιδιωτικού τομέα, την ανταλλαγή τεχνογνωσίας και άλλα αμοιβαία οφέλη στρατηγικού χαρακτήρα. 4

5 γ) Προς όφελος των χρηστών των υπηρεσιών της Μ.Υ.: τη δημιουργία παραρτημάτων της Μ.Υ. σε όλες τις μεγάλες πόλεις της χώρας, για την απρόσκοπτη και γρήγορη εξυπηρέτηση όσων ατόμων και νομικών προσώπων απευθύνονται στη Μ.Υ. Αξιότιμε κ. Διευθυντή, Ελπίζουμε ότι τα παραπάνω είναι σαφή και ότι βοηθούν στο διάλογο που ξεκινά το Υπουργείο σας. Είμαστε στη διάθεσή σας για συνεργασία επί του θέματος και αναμένουμε τις σχετικές σας πρωτοβουλίες. Με τιμή Ο Πρόεδρος Φώτης Φωτόπουλος Η Γενική Γραμματέας Μαριάννα Μιλούνοβιτς 5