ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΗ. Παρατήρηση = Φυσική και προφανής τεχνική μέθοδος με στόχο:

Transcript

1 ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΗ Παρατήρηση = Φυσική και προφανής τεχνική μέθοδος με στόχο: Να παρακολουθήσουμε κάποιο φαινόμενο. Να το καταγράψουμε με κάποιο τρόπο. Να το περιγράψουμε. Να αναλύσουμε και να ερμηνεύσουμε αυτό που παρατηρήσαμε.

2 ΠΛΕΟΝΕΚΤΗΜΑΤΑ ΤΗΣ ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΗΣ (1) ΑΜΕΣΟΤΗΤΑ Δεν ρωτάμε τους ανθρώπους για τις απόψεις τους, τα αισθήματα ή τις στάσεις τους. Παρακολουθούμε τι κάνουν και ακούμε τι λένε. ΜΟΝΤΑΙGNE << Το να λες είναι ένα πράγμα.το να κάνεις είναι άλλο>>.

3 ΠΛΕΟΝΕΚΤΗΜΑΤΑ ΤΗΣ ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΗΣ (2) Παρατήρηση Κατάλληλη τεχνική για να εξετάσουμε την πραγματική ζωή, στον πραγματικό κόσμο. Έλλειψη τεχνητότητας που σπανίζει στις άλλες τεχνικές.

4 ΜΕΙΟΝΕΚΤΗΜΑΤΑ ΤΗΣ ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΗΣ (1) Κατά πόσο ο παρατηρητής επηρεάζει την υπό παρατήρηση κατάσταση. Μπορεί αυτό να ξεπεραστεί? Αν εξασφαλίσει ότι αυτοί τους οποίους παρατηρεί δεν γνωρίζουν ότι είναι αντικείμενο παρατήρησης. Αν εξασφαλίσει ότι είναι τόσο εξοικειωμένοι με την παρουσία του, ώστε συνεχίζουν σαν να μην υπήρχε.

5 ΜΕΙΟΝΕΚΤΗΜΑΤΑ ΤΗΣ ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΗΣ (2) ΧΡΟΝΟΒΟΡΑ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ Συμμετοχική παρατήρηση : Κοινωνική ανθρωπολογία. Εμβάθυνση σε μία φυλή (2-3 έτη). Συμπυκνωμένη εμπειρία πεδίου (Stenhouse,1982). Δημοφιλής σε εφαρμοσμένα πεδία (εκπαίδευση).

6 ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΕΙΣ ΚΑΤΆ ΤΗΝ ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΗ Η διαδικασία της παρατήρησης πτοεί και τον πιο έμπειρο παρατηρητή. ΔΙΑΧΩΡΙΣΜΟΣ Αφηγηματικές καταγραφές. Κωδικοποιημένα σχέδια ερωτηματολογίου.

7 ΣΥΜΜΕΤΟΧΙΚΗ ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΗ Βασικό χαρακτηριστικό:ο παρατηρητής προσπαθεί κατά κάποιο τρόπο να γίνει μέλος της υπό παρατήρηση ομάδας. Αυτό σημαίνει: Φυσική παρουσία. Μοίρασμα των εμπειριών της ζωής τους. Είσοδο στον κοινωνικό και συμβολικό κόσμο τους.

8 ΣΥΜΜΕΤΟΧΙΚΗ ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΗ Τα πρωταρχικά δεδομένα είναι οι ΕΡΜΗΝΕΙΕΣ του παρατηρητή για το τι συμβαίνει γύρω του. Ο ΠΑΡΑΤΗΡΗΤΗΣ ΕΊΝΑΙ ΤΟ ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΟ ΕΡΓΑΛΕΙΟ. Άρα απαιτείται από αυτόν ΕΥΑΙΣΘΗΣΙΑ ΚΑΙ ΠΡΟΣΩΠΙΚΕΣ ΔΕΞΙΟΤΗΤΕΣ για να συλλεγούν αξιόλογα δεδομένα. Η συμμετοχική παρατήρηση είναι σημαντική ακόμη και σε μία συντομευμένη έκδοση (εβδομάδες ή μέρες).

9 ΣΥΜΜΕΤΟΧΙΚΗ ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΗ-ΣΕ ΜΙΚΡΕΣ ΜΕΛΕΤΕΣ (1) Πότε είναι χρήσιμη. Με μικρές ομάδες (έτσι ώστε να γνωρίσετε σχεδόν όλα τα μέλη της ομάδας). Για γεγονότα διαδικασίες που διαρκούν σχετικά μικρό διάστημα (πόσο χρόνο από την προσωπική σας ζωή μπορείτε να αφιερώσετε?). Για συχνά γεγονότα (παρατήρηση καθημερινής ρουτίνας).

10 ΣΥΜΜΕΤΟΧΙΚΗ ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΗ-ΣΕ ΜΙΚΡΕΣ ΜΕΛΕΤΕΣ (2) Για δραστηριότητες που είναι προσβάσιμες σε παρατηρητές. Όταν πρωταρχικός στόχος είναι να βρείτε τι συμβαίνει. Όταν έχετε άπλετο χρόνο.

11 Ο ΣΥΜΜΕΤΕΧΩΝ ΠΛΗΡΩΣ (1) Ο συμμετέχων κρύβει ότι είναι παρατηρητής και δρα όσο πιο φυσικά γίνεται προσπαθώντας να αποτελέσει πλήρες μέλος της ομάδας. Festinger (1956) Ομάδα που πίστευε σε προφητεία για την καταστροφή του κόσμου. Εγκληματικές αδελφότητες. Μονάδες εκπαίδευσης νεοσύλλεκτων.

12 Ο ΣΥΜΜΕΤΕΧΩΝ ΠΛΗΡΩΣ (2) Υπάρχουν σοβαρές δεοντολογικές ενστάσεις. Από πολλούς ερευνητές θεωρείται αδικαιολόγητη καθώς εκλαμβάνεται ως σκόπιμη και σχεδιασμένη πρόθεση εξαπάτησης.

13 Ο ΣΥΜΜΕΤΕΧΩΝ ΠΛΗΡΩΣ (3) Ο ερευνητής οφείλει να πληροφορήσει το περιβάλλον του για την έρευνα. Τι είδους έρευνα είναι? Για ποιους σκοπούς γίνεται? Ποιος εμπλέκεται? Μάλλον θα πρέπει να αποφύγετε το ρόλο του πλήρως συμμετέχοντος.

14 Ο ΣΥΜΜΕΤΕΧΩΝ ΩΣ ΠΑΡΑΤΗΡΗΤΗΣ (1) Ο συμμετέχων γνωστοποιεί από την την αρχή ότι είναι παρατηρητής και στη συνέχεια προσπαθεί να θεμελιώσει στενές σχέσεις με τα μέλη της ομάδας. Πρέπει να αποκτήσει την εμπιστοσύνη των μελώνκλειδιών της ομάδας.

15 Ο ΣΥΜΜΕΤΕΧΩΝ ΩΣ ΠΑΡΑΤΗΡΗΤΗΣ (2) ΔΙΤΤΟΣ ΡΟΛΟΣ ΣΥΜΜΕΤΕΧΩΝ ΚΑΙ ΠΑΡΑΤΗΡΗΤΗΣ Η αποδοχή του θα εξαρτηθεί από τη φύση της ομάδας και την αλληλεπίδραση των χαρακτηριστικών του με την ομάδα. Σημαντικό ρόλο παίζουν: Η ηλικία Η τάξη Το φύλλο Το εθνικό υπόβαθρο

16 Ο ΣΥΜΜΕΤΕΧΩΝ ΩΣ ΠΑΡΑΤΗΡΗΤΗΣ (3) Στρατηγική: Να προκαλέσει μία συγκεκριμένη κατάσταση ή συμπεριφορά. Π.Χ. Στα σχολεία τα παιδιά αντιμετωπίζουν τον συμμετοχικό παρατηρητή ως δάσκαλο. Στα νοσοκομεία ως κάποιο είδος προσωπικού βοήθείας.

17 Ο ΠΕΡΙΘΩΡΙΑΚΟΣ ΣΥΜΜΕΤΕΧΩΝ Χαμηλότερος βαθμός συμμετοχής. Παθητικός αλλά πλήρως αποδεκτός συμμετέχων. Επιβάτης τρένου- λεωφορείου. Ακροατής συναυλίας. Θεατής αθλητικής συνάντησης.

18 Ο ΠΑΡΑΤΗΡΗΤΗΣ ΩΣ ΣΥΜΜΕΤΕΧΩΝ ΔΕΝ λαμβάνει μέρος στη δραστηριότητα αλλά η θέση του ως ερευνητή είναι γνωστή στους συμμετέχοντες. Χρησιμοποιείται στη συστηματική παρατήρηση.

19 ΣΥΛΛΕΓΟΝΤΑΣ ΤΑ ΔΕΔΟΜΕΝΑ ΞΕΚΙΝΗΜΑ ΜΕ ΠΕΡΙΓΡΑΦΙΚΗ ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΗ Πρόκειται για μία αρχική ιστορία ή αφηγηματική αναφορά βασισμένη στα γεγονότα που μελετήσατε. Ερευνητής Δημοσιογράφος. Ο ερευνητής όμως θέλει να φτάσει στο ΤΕΛΟΣ της ιστορίας.

20 ΔΙΑΣΤΑΣΕΙΣ ΤΗΣ ΠΕΡΙΓΡΑΦΙΚΗΣ ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΗΣ (1) ΧΩΡΟΣ (φυσικό περιβάλλον, δωμάτια, εξωτερικοί χώροι). ΔΡΑΣΤΕΣ (ονόματα και λεπτομέρειες εμπλεκομένων). ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ (οι δραστηριότητες των δραστών). ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΑ ( φυσικά στοιχεία, επίπλωση).

21 ΔΙΑΣΤΑΣΕΙΣ ΤΗΣ ΠΕΡΙΓΡΑΦΙΚΗΣ ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΗΣ (2) ΕΝΕΡΓΕΙΕΣ (ατομικές πράξεις). ΓΕΓΟΝΟΤΑ (ιδιαίτερες περιστάσεις). ΧΡΟΝΟΣ (η ακολουθία των γεγονότων). ΣΤΟΧΟΙ (τι προσπαθούν οι δράστες να πετύχουν). ΑΙΣΘΗΜΑΤΑ (συναισθήματα).

22 Η ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ ΤΗΣ ΑΝΑΛΥΤΙΚΗΣ ΕΠΑΓΩΓΗΣ Διατυπώστε ένα πρόχειρο ορισμό του φαινομένου που σας ενδιαφέρει. Ξεκινήστε μία αρχική υποθετική ερμηνεία. Μελετήστε την κατάσταση για να δείτε αν ισχύει η υπόθεση ή όχι. Εάν η υπόθεση δεν ταιριάζει επαναδιατυπώστε την υπόθεση ή το υπό ερμηνεία φαινόμενο. Επαναλάβετε με μία δεύτερη κατάσταση.

23 ΖΗΤΗΜΑΤΑ ΚΑΤΑ ΤΗΝ ΚΑΤΑΓΡΑΦΗ ΣΤΗ ΣΥΜΜΕΤΟΧΙΚΗ ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΗ(1) Συλλογή πληροφοριών με μεγαλύτερη πιστότητα και πληρότητα. Καταγραφή της παρατήρησης επί τόπου και κατά τη διάρκεια του γεγονότος. Η καταγραφή πρέπει μα γίνεται αμέσως μετά. Η πλήρης καταγραφή μπορεί να διαρκέσει όσο χρόνο σας πήρε η αρχική παρατήρηση.

24 ΖΗΤΗΜΑΤΑ ΚΑΤΑ ΤΗΝ ΚΑΤΑΓΡΑΦΗ ΣΤΗ ΣΥΜΜΕΤΟΧΙΚΗ ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΗ(2) LΟFTLAND and LOFTLAND (1995) 5 είδη υλικών Τρέχουσες περιγραφές (ειδικές, απτές περιγραφές). Ανακλήσεις ξεχασμένου υλικού (ότι ξαναθυμηθήκατε αργότερα). Ερμηνευτικές ιδέες (σημειώσεις που αναλύουν την κατάσταση). Προσωπικές εντυπώσεις (υποκειμενικές σας αντιδράσεις). Υπενθυμίσεις για να αναζητήσετε πρόσθετες πληροφορίες (έλεγχος).

25 ΖΗΤΗΜΑΤΑ ΚΑΤΑ ΤΗΝ ΚΑΤΑΓΡΑΦΗ ΣΤΗ ΣΥΜΜΕΤΟΧΙΚΗ ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΗ(3) Σύστημα για τη διαχώριση των ειδών υλικού ( αγκύλες, στρόγγυλες, τετράγωνες, διπλές).

26 ΖΗΤΗΜΑΤΑ ΚΑΤΑ ΤΗΝ ΚΑΤΑΓΡΑΦΗ ΣΤΗ ΣΥΜΜΕΤΟΧΙΚΗ ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΗ(4) ΥΠΟΛΟΓΙΣΤΗΣ Χρησιμοποιήστε λογισμικό επεξεργασίας κειμένου ή ανάλυσης εξειδικευμένων κειμένων. Δυνατότητα άμεσης ανάλυσης του αρχείου σας.

27 ΖΗΤΗΜΑΤΑ ΚΑΤΑ ΤΗΝ ΚΑΤΑΓΡΑΦΗ ΣΤΗ ΣΥΜΜΕΤΟΧΙΚΗ ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΗ(5) Μπορείτε να κρατάτε σημειώσεις εκ των υστέρων, όσο πιο σύντομα γίνεται. ΠΡΟΣΟΧΗ Οι σημειώσεις που έγιναν μετά υπόκεινται σε μεγαλύτερη παραμόρφωση.

28 ΖΗΤΗΜΑΤΑ ΚΑΤΑ ΤΗΝ ΚΑΤΑΓΡΑΦΗ ΣΤΗ ΣΥΜΜΕΤΟΧΙΚΗ ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΗ(6) Προσπαθήστε να προετοιμάζεται τις σημειώσεις σας μέσα σε 24 ώρες από τη συνεδρία. Μην ξεκινήσετε μία δεύτερη συνεδρία αν δεν έχετε ταξινομήσει τις σημειώσεις της πρώτης.

29 ΜΕΡΟΛΗΨΙΕΣ ΤΗΣ ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΗΣ(1) ΤΙ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΠΡΟΣΕΧΕΤΕ Επιλεκτική προσοχή:καταβάλετε προσπάθεια να κατανείμετε την προσοχή σας εξίσου και σε μεγάλο εύρος. Επιλεκτική κωδικοποίηση:προσπαθήστε να ξεκινήσετε με ανοιχτό μυαλό και να διατηρήσετε ανοιχτό.

30 ΜΕΡΟΛΗΨΙΕΣ ΤΗΣ ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΗΣ(2) ΤΙ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΠΡΟΣΕΧΕΤΕ Επιλεκτική μνήμη :κρατήστε σημειώσεις σε μία αφηγηματική καταγραφή γρήγορα.. Διαπροσωπικοί παράγοντες:προσπαθήστε να αναγνωρίσετε και να μειώσετε όλες τις μεροληψίες.

31 LEARNING BY DOING Σε ομάδες 3-5 ατόμων επιλέξτε τι είδους παρατηρητής θα ήσασταν και τι φαινόμενο θα επιλέγατε να παρατηρήσετε.