ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ

Μέγεθος: px
Εμφάνιση ξεκινά από τη σελίδα:

Download "ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ"

Transcript

1 ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ Τμήματα: Οργάνωσης και Διοίκησης Επιχειρήσεων, Οικονομικών Επιστημών, Λογιστικής και Χρηματοοικονομικής Διατμηματικό Πρόγραμμα Μεταπτυχιακών Σπουδών στη Διοίκηση Επιχειρήσεων - MBA Executive «Αξιολόγηση του υφιστάμενου συστήματος τιμολόγησης φαρμάκων και σύγκριση με διεθνείς πρακτικές» Διπλωματική Εργασία ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ ΝΙΚΟΛΑΟΥ ΛΥΣΙΤΣΑ 5414 Επιβλέπων Καθηγητής ΘΕΟΦΑΝΗΣ ΚΑΡΑΓΕΩΡΓΟΣ Θεσσαλονίκη, Ιανουάριος 2016

2

3 UNIVERSITY OF MACEDONIA Departments of: Business Administration, Accounting and Finance, Economics Interdepartmental Program of Postgraduate Studies in Business Administration - MBA Executive «Evaluation of the existing pharmaceuticals pricing policy and international comparison» Master Thesis ELEFTHERIA NIKOLAOS LYSITSA 5414 Supervising Professor THEOFANIS KARAGEORGOS Thessaloniki, January 2016

4 Στην οικογένειά μου iv

5 Ευχαριστίες Ευχαριστώ θερμά τον καθηγητή και σύμβουλό μου, κύριο Θεοφάνη Καραγεώργο, για τη στήριξη και βοήθειά του κατά τη διάρκεια των σπουδών μου στο Πανεπιστήμιο Μακεδονίας αλλά και κατά τη διάρκεια εκπόνησης της διπλωματικής μου εργασίας. Ευχαριστώ την οικογένειά μου, ειδικά τη μητέρα μου Ιουλία, για την αμέριστη ηθική, πνευματική και οικονομική υποστήριξη, χωρίς την οποία δε θα αποκτούσα αυτό τον τίτλο σπουδών. v

6 Περίληψη Αντικειμενικός Σκοπός: Η παρουσίαση και αξιολόγηση του συστήματος τιμολόγησης φαρμάκων που ισχύει σήμερα στην Ελλάδα, καθώς και η σύγκρισή του με αντίστοιχα συστήματα στην Ευρώπη αλλά και στο ευρύτερο φάσμα των κρατών μελών του ΟΟΣΑ. Μεθοδολογία: Η έρευνα βασίζεται στα τελευταία στοιχεία των τροποποιημένων ΦΕΚ (ισχύουσα νομοθεσία), σε επιστημονική βιβλιογραφία, σε έρευνες του ΟΟΣΑ και της Ευρωπαϊκής Ένωσης και σε προσωπικές εκτιμήσεις που αναπτύχθηκαν βάσει των εμπλεκόμενων στο κομμάτι της παραγωγής, της πώλησης και της κατανάλωσης φαρμάκων, δηλαδή των φαρμακοβιομήχανων, των φαρμακοποιών και των ασθενώνκαταναλωτών ως εξωτερικών παρατηρητών. Συμπεράσματα: Μολονότι υπάρχουν κοινά σημεία στην τιμολόγηση των φαρμακευτικών προϊόντων μεταξύ των κρατών σε γενικές γραμμές, οι διαφοροποιήσεις είναι πολλές. Κοινός στόχος των πολιτικών τιμολόγησης των φαρμακευτικών προϊόντων είναι να βρεθεί η χρυσή τομή μεταξύ των παρεχόμενων υπηρεσιών υγείας στο υψηλότερο δυνατό επίπεδο, με κάλυψη όσο το δυνατόν μεγαλύτερου μέρους του πληθυσμού κάθε χώρας, με τέτοιο τρόπο ώστε να είναι και οικονομικά βιώσιμο για τους ασφαλιστικούς οργανισμούς και κατ επέκταση για τα κράτη. vi

7 Abstract Objective: To present and evaluate the current pharmaceuticals pricing system in Greece, and compare with corresponding systems in Europe and OECD member countries. Methodology: The research is based on the latest data of the modified Government Gazette (legislation), on scientific literature, on OECD surveys and the European Union and on personal assessments as they were developed based on the positions that have been expressed with regard to this subject by pharmaceutical producers, pharmacists and patients-consumers as external observers. Conclusions: Although there are commonalities in the pricing of pharmaceutical products between different countries overall, the differences are more than a few. The common objective of the pricing policies of pharmaceutical products is to strike the right balance between the provision of health services at the highest possible level that will cover the large majority of each country s population, in such a way that it is economically viable for the insurance provider and by extension, for the states. vii

8 Πίνακας Περιεχομένων Εισαγωγή... 1 Κεφάλαιο 1: Παρουσίαση του Εγχώριου Συστήματος Τιμολόγησης Φαρμάκων Πολλαπλές Ανατιμολογήσεις με πτωτικές τάσεις Διατάξεις Τιμολόγησης Φαρμάκων Δείκτης Τιμών Φαρμάκων.26 Κεφάλαιο 2: Φαρμακευτικές Πολιτικές στην Παγκόσμια Αγορά Παράγοντες που επηρεάζουν την τιμολόγηση φαρμάκων στις παγκόσμιες αγορές Χώρες του ΟΟΣΑ Χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης Χαρακτηριστικά των κρατών μελών στο πλαίσιο της τιμολόγησης φαρμάκων Φαρμακευτικές πολιτικές στην Ευρώπη ως αντίδραση στην παγκόσμια χρηματοπιστωτική κρίση ΗΠΑ, Φαρμακευτική Πολιτική Κίνα, Φαρμακευτική Πολιτική Το σύστημα τιμολόγησης φαρμάκων στην Κίνα Συμπεράσματα Φαρμακευτική Δαπάνη στην Ελλάδα Σύγκριση με άλλες χώρες 40 Κεφάλαιο 3: Σχέση τιμών φαρμάκων με νομοθεσία, ΑεγχΠ, μεθόδους τιμολόγησης Αντίκτυπος της Νομοθεσίας των κρατών-μελών στις διαφορές των τιμών των φαρμακευτικών προϊόντων και στην πρόσβαση σε φάρμακα Κατά κεφαλήν ΑΕγχΠ και τιμές φαρμακευτικών προϊόντων Με ποιον τρόπο οι κύριοι τύποι μεθόδων τιμολόγησης μπορούν να επηρεάσουν τις τιμές των φαρμακευτικών προϊόντων στα κράτη-μέλη της Ε.Ε..50 viii

9 3.4 Εξωτερική συγκριτική αξιολόγηση τιμών..53 Συμπεράσματα Προτάσεις 57 Βιβλιογραφία 59 Παράρτημα 61 Κατάλογος Διαγραμμάτων Διάγραμμα 1: Δείκτης Εξάρτησης Πληθυσμού. 2 Διάγραμμα 2: Δείκτης Τιμών Φαρμάκων vs. ΔΤΚ και Δείκτη Τιμών Τομέα Υγείας.26 Διάγραμμα 3: Τιμολόγηση στις χώρες της Ευρώπης, Διάγραμμα 4: Διείσδυση των φαρμακευτικών προϊόντων με βάση το καθεστώς προστασίας στις χώρες της Ευρώπης, Διάγραμμα 5: Μέση Τιμή του NEXIUM σε Ολλανδία, Αγγλία, Ισπανία, Ελβετία, ΗΠΑ (2013) 37 Διάγραμμα 6: Μέση ετήσια ανάπτυξη των δαπανών υγείας στις χώρες του ΟΟΣΑ σε πραγματικούς όρους, Διάγραμμα 7: Δημόσια Φαρμακευτική Δαπάνη, Διάγραμμα 8: Δαπάνες υγείας ως ποσοστό του ΑΕΠ στις χώρες του ΟΟΣΑ, Διάγραμμα 9: (α) Φαρμακευτική Δαπάνη ως ποσοστό του ΑΕΠ, (β) Δημόσιο μερίδιο δαπανών για υπηρεσίες υγείας και εμπορεύματα, 2013 ix

10 Κατάλογος Πινάκων Πίνακας 1: Νομοθετικές Ρυθμίσεις Τιμολόγησης, Αποζημίωσης και Rebate, Πίνακας 2: Πίνακας μετάβασης από την ταξινόμηση του συστήματος ΣΛΥ 1.0 στο σύστημα ΣΛΥ Κατάλογος Σχημάτων Σχήμα 1: Παράγοντες επίδρασης στην τιμολόγηση φαρμάκων διεθνώς 28 Σχήμα 2: Χάρτης χωρών που χρησιμοποιούν σύστημα εξωτερικής συγκριτικής αξιολόγησης τιμών στην Ευρώπη, x

11 xi

12 ΕΙΣΑΓΩΓΗ Μετά τη χρηματοοικονομική κρίση του 2008, η Ελλάδα έχει αντιμετωπίσει σοβαρά δημοσιονομικά προβλήματα που σχετίζονται με το υψηλό δημόσιο χρέος και έλλειμμα. Η φαρμακευτική αγορά, δεδομένης της σημαντικής συνεισφοράς της στις δαπάνες του δημόσιου τομέα, έγινε μέρος της προσπάθειας περιορισμού των δημοσίων δαπανών. Εδώ αξίζει να αναφερθεί ότι τα τελευταία πέντε χρόνια προ κρίσης, η συνολική φαρμακευτική δαπάνη στην Ελλάδα σχεδόν διπλασιάστηκε, από δις το 2004 σε 7.77 δις το 2008 ( 2011). Την ίδια χρονική περίοδο, η φαρμακευτική δαπάνη του δημόσιου τομέα αυξήθηκε από 2.4 δις το 2004 σε 4.53 δις το 2008 φτάνοντας στα 5.1 δις το Δηλαδή, η κατά κεφαλήν φαρμακευτική δαπάνη αυξήθηκε από 200 το 2000 σε 700 το Σύμφωνα με τον ΟΟΣΑ, ήταν η υψηλότερη της Ευρώπης το 2008 (Vandoros, 2013). Τα έτη 2010 και 2011, μετά την κρίση χρέους και τη συμφωνία με τις IMF, EU, ECB, η Ελληνική Κυβέρνηση εισήγαγε διάφορα πολιτικά μέτρα στοχεύοντας στον περιορισμό του κόστους. Αυτές οι αλλαγές συμπεριλάμβαναν: (α) μείωση τιμών, (β) επαναπροσδιορισμό της θετικής λίστας φαρμάκων, (γ) αλλαγές στο περιθώριο κέρδους των φαρμακείων και των χονδρεμπόρων, και (δ) διαγωνισμούς για τα νοσοκομειακά φάρμακα. Κατά συνέπεια, η δημόσια φαρμακευτική δαπάνη μειώθηκε από τα 5.09 δις το 2009 σε 4.25 δις το 2010 και 4.10 δις το 2011 (Vandoros, 2013). Ειδικότερα, από το 2009 κι έπειτα, το σύστημα τιμολόγησης φαρμάκων στην Ελλάδα υφίσταται συνεχείς μεταβολές, ενώ ταυτόχρονα έχει αυξηθεί η συχνότητα ανατιμολογήσεων των φαρμακευτικών προϊόντων. Γενεσιουργό αιτία των παραπάνω αποτελεί, όπως ειπώθηκε και νωρίτερα, η οικονομική ύφεση της χώρας και οι προσπάθειες των κυβερνήσεων να μειώσουν τη φαρμακευτική δαπάνη για λόγους εξοικονόμησης πόρων. Σε ένα ευρύτερο, παγκοσμιοποιημένο πλαίσιο, τα συστήματα τιμολόγησης φαρμάκων παρουσιάζουν ομοιότητες και διαφορές. Υψηλού ενδιαφέροντος είναι τα κοινά και μη, σημεία μεταξύ των κρατών-μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης και των χωρών του ΟΟΣΑ. 1

13 Οι δημογραφικές αλλαγές επηρεάζουν άμεσα το δείκτη εξάρτησης του πληθυσμού. Περίπου ο μισός πληθυσμός της Ελλάδας συντηρείται από τον υπόλοιπο μισό και η αναλογία αυτή εμφανίζει αυξητικές τάσεις, προμηνύοντας επιδείνωση της κατάστασης και πιέσεις στα ασφαλιστικά συστήματα, οι οποίες μάλιστα σε αρκετές ανεπτυγμένες χώρες είναι ήδη ορατές. Συγκεκριμένα, όπως φαίνεται και στο διάγραμμα 8, η Ελλάδα το 2014 με δείκτη εξάρτησης 51,7 βρίσκεται σχεδόν στο μέσο όρο ΕΕ-27 (51,8) και ελαφρώς χαμηλότερα από το μέσο όρο των χωρών του ΟΟΣΑ (51,9)(Tsakanikas, 2015). Διάγραμμα 1: Δείκτης Εξάρτησης Πληθυσμού, 2014 Οι τιμές των φαρμακευτικών προϊόντων αποτελούν κεντρικό ζήτημα για την υγειονομική περίθαλψη, δεδομένου ότι τα φάρμακα αντιπροσωπεύουν το τρίτο σημαντικότερο στοιχείο κόστους στους προϋπολογισμούς των κρατών για την 2

14 υγειονομική περίθαλψη. Τα έξοδα αυτά είναι σημαντικά και αυξάνονται ταχύτερα από ό,τι αυξάνεται το ΑΕγχΠ των κρατών, κυρίως λόγω της γήρανσης του πληθυσμού και της αύξησης του κόστους ανάπτυξης νέων φαρμακευτικών τεχνολογιών (Kanavos, 2011). Παράλληλα, η ρύθμιση των τιμών των φαρμακευτικών προϊόντων επηρεάζει έναν βιομηχανικό κλάδο, ο οποίος αποτελεί σημαντική συνιστώσα της ευρωπαϊκής, και όχι μόνο, οικονομίας από την άποψη της απασχόλησης, της μεταποίησης και της έρευνας και ανάπτυξης (Ε&Α)(Kanavos, 2011). Στην παρούσα μελέτη, εξετάζονται οι διαφορές μεταξύ των κρατών όσον αφορά στις τιμές των φαρμακευτικών προϊόντων. 3

15 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1 ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΕΓΧΩΡΙΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ ΤΙΜΟΛΟΓΗΣΗΣ ΦΑΡΜΑΚΩΝ Σε αυτό το κεφάλαιο θα γίνει αναφορά στις διαδοχικές ανατιμολογήσεις πτώσεις τιμών των φαρμάκων στα χρόνια της οικονομικής ύφεσης της χώρας, θα περιγραφεί η ισχύουσα νομοθεσία, και τέλος θα γίνει μια εκτίμηση του Δείκτη Τιμών Φαρμάκων. 1.1 Πολλαπλές ανατιμολογήσεις με πτωτικές τάσεις Εν μέσω κρίσης, τα τελευταία έξι χρόνια έχουν σημειωθεί αλλεπάλληλες πτώσεις τιμών στα φαρμακευτικά προϊόντα με πολλαπλές επιπτώσεις τόσο για την ελληνική φαρμακοβιομηχανία και τις φαρμακευτικές επιχειρήσεις όσο και για τους ασφαλισμένους. Τον περασμένο Σεπτέμβρη (2015), αιφνιδιαστική απόφαση κατεβάζει ακόμη περισσότερο τις τιμές οδηγώντας σε αδυναμία λειτουργίας των επιχειρήσεωνπλήγμα και για τις εξαγωγές. Η απόφαση αυτή ορίζει νέο τρόπο προσδιορισμού της τιμής των πρωτοτύπων που χάνουν την πατέντα τους και γίνονται φάρμακα αναφοράς για τα γενόσημα. Συγκεκριμένα, προβλέπει διπλό έλεγχο στις τιμές των φαρμάκων αναφοράς, των οποίων η τιμή μειώνεται πλέον είτε κατά 50% από την αρχική τιμή που είχαν λάβει ως πρωτότυπα, είτε με το μέσο όρο των τριών φθηνότερων τιμών της Ευρώπης, για παρόμοια και όχι για τα ίδια φάρμακα. Τελικά, θα επιλέγεται η φθηνότερη τιμή από τις δύο παραπάνω περιπτώσεις. Για την κοστολόγηση των off patent, χρησιμοποιούνται παρόμοια και όχι το ίδιο πρωτότυπο σκεύασμα που έχασε την προστασία της πατέντας του. Η δυνατότητα αυτή, βάζει στο προσκήνιο όλα τα γενόσημα φάρμακα με την ίδια δραστική που κυκλοφορούν στην Ευρώπη, ρίχνοντας το επίπεδο των τιμών πάρα πολύ χαμηλά, αφού με τον τρόπο αυτό τα off patent συγκρίνονται και με τα υπάρχοντα γενόσημα που κυκλοφορούν στις λοιπές ευρωπαϊκές χώρες. Και εκτός αυτής της μείωσης, οι ελληνικές φαρμακευτικές υποχρεώνονται να μειώσουν ακόμη περισσότερο τις τιμές τους, στο 65% της νέας τιμής που θα έχει προκύψει για το off patent προϊόν. Έτσι, η επίμαχη διάταξη όπως διαμορφώνεται με τη νέα τροποποίηση θα έχει ως εξής: 4

16 "Η ανώτατη τιμή παραγωγού (ex factory) των φαρμάκων αναφοράς μετά τη λήξη της περιόδου προστασίας, που ορίστηκε ανωτέρω στο άρθρο 1, και την πρώτη κυκλοφορία του πρώτου αντίστοιχου γενόσημου προϊόντος στην ελληνική αγορά (σύμφωνα με τα στοιχεία πωλήσεων που διαθέτει ο ΕΟΦ και, εφόσον τούτο απαιτείται, τεκμηρίωση με την ύπαρξη πρώτου τιμολογίου), μειώνεται αυτόματα στο 50% της τελευταίας τιμής υπό προστασία, ήτοι της τιμής που είχε το προϊόν αναφοράς τη χρονική περίοδο που κυκλοφόρησε το πρώτο γενόσημο, είτε στο μέσο όρο των τριών χαμηλότερων τιμών των κρατών μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης, ανάλογα με το ποια είναι σε κάθε περίπτωση η χαμηλότερη τιμή η οποία και λαμβάνεται υπόψη. Για τα φάρμακα αναφοράς για τα οποία δεν υπάρχει αντίστοιχο προϊόν γενόσημο με δηλωμένες πωλήσεις στον ΕΟΦ κατά το τελευταίο δωδεκάμηνο πριν την ημερομηνία έναρξης της ανατιμολόγησης από τον ΕΟΦ, (σ. σ. μοναδικό off patent) ή υπάρχουν μόνο παρόμοια φάρμακα που τιμολογούνται βάσει του άρθρου 10 της παρούσης, ισχύει αποκλειστικά ο μέσος όρος των τριών χαμηλότερων τιμών στα κράτη μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης". 1.2 Διατάξεις Τιμολόγησης Φαρμάκων Πιο αναλυτικά, σύμφωνα με το ΦΕΚ Β ισχύουν τα εξής: Άρθρο 1: Ορισμοί και Κατηγορίες Τιμολογούμενων Φαρμάκων 1. Ως φάρμακο αναφοράς νοείται κάθε φάρμακο το οποίο εγκρίνεται δυνάμει του άρθρου 11 παρ. 2 στοιχείο α) της υπ αριθ. ΔΥΓ3α/Γ.Π.32221/2013 κοινής υπουργικής απόφασης (ΦΕΚ 1049/Β d/ ), σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 9 αυτής. ΠΡΩΤΟΤΥΠΟ ΦΑΡΜΑΚΟ Ένα πρωτότυπο φάρμακο είναι αποτέλεσμα μακροχρόνιων ερευνών συνήθως των φαρμακοβιομηχανιών. Η εταιρεία που ανακαλύπτει ένα νέο φαρμακευτικό προϊόν αποκτά την «πατέντα» (δίπλωμα ευρεσιτεχνίας) και έχει τα αποκλειστικά δικαιώματα πώλησης του φαρμάκου για ένα καθορισμένο χρονικό διάστημα. Μετά το πέρας ισχύος της πατέντας μπορεί μια άλλη φαρμακοβιομηχανία, να παραγάγει νόμιμα ακριβώς το ίδιο φάρμακο (αντίγραφο ή γενόσημο). Ο τρόπος τιμολόγησης των φαρμάκων αναφοράς διαφέρει μετά την τεκμηριωμένη λήξη της προβλεπόμενης δεκαετούς ή ενδεχομένως ενδεκαετούς περιόδου 5

17 προστασίας που προβλέπεται από τη διάταξη του άρθρου 11 παρ. 1 της υπ αριθ. ΔΥΓ3α/Γ.Π /2013 κοινής υπουργικής απόφασης (ΦΕΚ Β d 1049) και αντίστοιχα της εξαετούς περιόδου προστασίας για όσα έλαβαν άδεια κυκλοφορίας προ της έναρξης ισχύος της υπ αριθ. ΔΥΓ3α/83657/2006 κοινής υπουργικής απόφασης (ΦΕΚ Β d 59/ ). Ο διαχωρισμός αυτός των φαρμάκων αναφοράς γίνεται αποκλειστικά και μόνον για λόγους τιμολόγησης των φαρμάκων αυτών και δεν δύναται να χρησιμοποιηθεί από τρίτους φορείς για άλλους σκοπούς. 2. Ως γενόσημο φάρμακο νοείται κάθε φάρμακο, όπως ορίζεται στο άρθρο 11 παρ. 2 στοιχείο β) της ως άνω κοινής υπουργικής απόφασης, με την ίδια ποιοτική και ποσοτική σύνθεση σε δραστικές ουσίες, την ίδια φαρμακοτεχνική μορφή με το φάρμακο αναφοράς και του οποίου η βιοϊσοδυναμία με το φάρμακο αναφοράς έχει αποδειχθεί βάσει των κατάλληλων μελετών βιοδιαθεσιμότητας. 3. Ο χαρακτηρισμός ενός φαρμάκου ως φαρμάκου αναφοράς υπό προστασία, ως φαρμάκου αναφοράς χωρίς προστασία, ως γενοσήμου φαρμάκου, ως υβριδικού φαρμάκου, ως βιολογικού φαρμάκου, ως ορφανού φαρμάκου ή ως βιβλιογραφικού φαρμάκου ή ως σταθερού συνδυασμού φαρμάκου γίνεται από τον ΕΟΦ, χρησιμοποιώντας την νομική βάση σύμφωνα με την οποία χορηγείται η άδεια κυκλοφορίας του, ο οποίος γνωμοδοτεί και εισηγείται για την τιμολόγηση ειδικών περιπτώσεων. Αποκλειστικά και μόνον για λόγους τιμολόγησης σύμφωνα με τα προβλεπόμενα της παρούσης, οι ρυθμίσεις της οποίας αφορούν στους κατόχους αδείας κυκλοφορίας φαρμάκων (ΚΑΚ), θεωρείται ότι αφορούν και στους εξομοιούμενους με αυτούς φορείς, όπως οι εισαγωγείς, παρασκευαστές, συσκευαστές, αντιπροσώπους και διανομείς. Άρθρο 2: Τιμές Φαρμάκων 1. Ανώτατη καθαρή τιμή παραγωγού (ex factory) είναι η τιμή πώλησης από τους ΚΑΚ προς τους χονδρεμπόρους και υπολογίζεται σύμφωνα με τις διατάξεις της παρούσης. Η τιμή παραγωγού είναι με βάση την χονδρική τιμή μειωμένη α) για όλα τα αποζημιούμενα φάρμακα από τους ΦΚΑ με τιμή έως 200 κατά 4,67% και με τιμή άνω των 200,01 κατά 1,48%, β) για τα συνταγογραφούμενα φάρμακα, τα οποία δεν αποζημιώνονται από τους ΦΚΑ, κατά 5,12% και γ) για τα μη συνταγογραφούμενα φάρμακα κατά 7,24%. 6

18 2. Ανώτατη χονδρική τιμή των φαρμάκων είναι η τιμή πώλησης προς τα φαρμακεία. Στην τιμή αυτή περιλαμβάνεται το ποσοστό μικτού κέρδους του κατόχου άδειας χονδρικής πώλησης φαρμάκων, το οποίο υπολογίζεται ως ποσοστό επί της μέγιστης τιμής παραγωγού, όπως προσδιορίζεται στην παράγραφο 1 του άρθρου 3 της παρούσης. 3. Ανώτατη λιανική τιμή των φαρμάκων είναι η τιμή που διατίθενται τα φάρμακα στο κοινό από τα φαρμακεία και καθορίζεται από την χονδρική τιμή, προσθέτοντας το νόμιμο κέρδος του φαρμακείου, όπως προσδιορίζεται στην παράγραφο 2 έως 4 του άρθρου 3 της παρούσης και τον Φόρο Προστιθέμενης Αξίας (ΦΠΑ). 4. Ανώτατη νοσοκομειακή τιμή των φαρμάκων είναι η τιμή πώλησης από τους ΚΑΚ προς το Δημόσιο, τα Δημόσια νοσοκομεία, τις Μονάδες Κοινωνικής Φροντίδας, τα φαρμακεία Ε.Ο.Π.Υ.Υ., τα νομικά πρόσωπα δημοσίου δικαίου της παρ. 1 του άρθρου 37 του Ν. 3918/2011, και τα φαρμακεία των ιδιωτικών κλινικών εφόσον διαθέτουν νοσοκομειακό φαρμακείο. Η ανώτατη νοσοκομειακή τιμή καθορίζεται με βάση την τιμή παραγωγού μειωμένη κατά 8,74%. 5. Οι ΚΑΚ δύνανται να ζητήσουν μειώσεις από τις ανώτατες τιμές παραγωγού, για όλες τις κατηγορίες φαρμάκων, οι οποίες γίνονται άμεσα αποδεκτές με συμπληρωματικό δελτίο τιμών, το οποίο εγκρίνεται με απόφαση του Υπουργού Υγείας μετά από εισήγηση της Διεύθυνσης Φαρμάκων και Προϊόντων Υγείας του Υπουργείου στην οποία υποβάλλεται το αίτημα. Ο κάτοχος άδειας κυκλοφορίας δύναται να υποβάλει αίτηση για διαγραφή φαρμακευτικού προϊόντος από το Δελτίο Τιμών Φαρμάκων, εφόσον έχει προηγουμένως νόμιμα διακοπεί η κυκλοφορία του. Η οικειοθελής μείωση της τιμής ενός φαρμάκου αναφοράς δεν μειώνει την τιμή του αντίστοιχου γενοσήμου, παρά μόνο στην περίπτωση που ο ΚΑΚ του γενοσήμου το ζητήσει με αίτησή του. 6. Οι ΚΑΚ δύνανται να πωλούν τα μη συνταγογραφούμενα φάρμακα προς τους χονδρεμπόρους σε τιμές χαμηλότερες από τις ανώτατες με την προϋπόθεση αναγραφής στο αντίστοιχο παραστατικό. Οι χονδρέμποροι δύνανται να πωλούν τα μη συνταγογραφούμενα φάρμακα προς τους φαρμακοποιούς σε τιμές χαμηλότερες από τις ανώτατες με την προϋπόθεση αναγραφής στο αντίστοιχο παραστατικό και αντίστοιχα, οι φαρμακοποιοί δύνανται να 7

19 πωλούν τα φάρμακα αυτά σε τιμές χαμηλότερες από τις ανώτατες επίσης με την προϋπόθεση αναγραφής στο παραστατικό πώλησης. Άρθρο 3: Ποσοστά Κέρδους 1. Για τους φαρμακέμπορους το ποσοστό μικτού κέρδους (mark up) καθορίζεται ως εξής: α) για τα μη συνταγογραφούμενα φάρμακα ποσοστό έως 7,8% επί της ανώτατης καθαρής τιμής παραγωγού, β) για τα συνταγογραφούμενα φάρμακα τα οποία δεν αποζημιώνονται από τους ΦΚΑ ως ποσοστό 5,4% επί της ανώτατης καθαρής τιμής παραγωγού, γ) για όλα τα αποζημιούμενα φάρμακα από τους ΦΚΑ ως ποσοστό 4,9% επί της ανώτατης καθαρής τιμής παραγωγού, όταν αυτή είναι έως 200, δ) για όλα τα αποζημιούμενα φάρμακα από τους ΦΚΑ ως ποσοστό 1,5% επί της ανώτατης καθαρής τιμής παραγωγού, όταν αυτή είναι μεγαλύτερη από 200, Για τα φαρμακεία το ποσοστό μικτού κέρδους (mark up) καθορίζεται ως εξής: α) για τα μη συνταγογραφούμενα φάρμακα ποσοστό έως 35% επί της χονδρικής τιμής, β) για τα συνταγογραφούμενα φάρμακα τα οποία δεν αποζημιώνονται από τους ΦΚΑ ως ποσοστό 35% επί της χονδρικής τιμής, γ) για όλα τα αποζημιούμενα φάρμακα από τους ΦΚΑ σύμφωνα με το κάτωθι πίνακα: Χονδρική Τιμή ( ) Ποσοστό Μικτού Κέρδους (mark up) Φαρμακείου % 50, % 100, % 150, % 200, % 300, % 400, % 500, % 600, % 8

20 700, % 800, % 900, % 1000, % 1250, % 1500, % 1750, % 2000, % 2250, % 2500, % 2750, % Άρθρο 5: Διαδικαστικά και Διοικητικά Θέματα 1. Η μέγιστη τιμή όλων των κατηγοριών των φαρμάκων υπολογίζεται από την αρμόδια υπηρεσία του ΕΟΦ, όπως περιγράφεται στις διατάξεις της παρούσας υπουργικής απόφασης και τη σχετική νομοθεσία και υποβάλλεται στη Διεύθυνση Φαρμάκων και Φαρμακείων του Υπουργείου Υγείας προς εξέταση νομιμότητας και έγκριση. Όλες οι πηγές δεδομένων, οι ημερομηνίες, οι παραδοχές, οι μετατροπείς, οι συντελεστές και οι ισοτιμίες, καθώς και κάθε σχετική πληροφορία που χρησιμοποιείται για τον υπολογισμό των τιμών αναρτώνται κάθε φορά στην ιστοσελίδα του ΕΟΦ. Τα δελτία τιμών επισυνάπτονται στην υπουργική απόφαση μετά από αξιολόγηση και γνωμοδότηση από την Επιτροπή Τιμών Φαρμάκων και σύμφωνη γνώμη της αρμόδιας υπηρεσίας του Υπουργείου Υγείας. Η υπουργική απόφαση περιέχει όλες τις σχετικές τιμές, ενώ η ιστοσελίδα του Υπουργείου Υγείας περιέχει μόνο την τιμή παραγωγού, την χονδρική και την λιανική τιμή των φαρμάκων. Η Διεύθυνση Φαρμάκων και προϊόντων Υγείας του Υπουργείου Υγείας διαθέτει την εκάστοτε επικαιροποιημένη λίστα με τις νοσοκομειακές τιμές για χρήση από υπηρεσίες και φορείς του Δημόσιου Τομέα. 9

21 2. Σύμφωνα με το νόμο οι τιμές όλων των φαρμάκων αναθεωρούνται δύο φορές ανά έτος και τα δελτία τιμών εκδίδονται, εντός του Ιανουαρίου και του Ιουλίου, αντιστοίχως, εκάστου έτους. Ο ΕΟΦ ανακοινώνει την ημερομηνία στην βάση της οποίας γίνεται η γενική ανατιμολόγηση των φαρμάκων. Νέα φάρμακα τιμολογούνται μετά τη λήψη της άδειας κυκλοφορίας και την υποβολή της αίτησης εντός των χρονικών περιθωρίων που ορίζονται στην Οδηγία περί Διαφάνειας, όπως αυτή έχει ενσωματωθεί στο Εθνικό Δίκαιο. Συγκεκριμένα, στην περίπτωση των γενοσήμων φαρμάκων, οι τιμές δημοσιεύονται εντός 30 ημερών από την αίτηση του κατόχου της άδειας κυκλοφορίας και στην περίπτωση των υπολοίπων φαρμάκων εντός 90 ημερών από την αίτηση του κατόχου της άδειας κυκλοφορίας. Ο ΕΟΦ υποχρεούται να προετοιμάζει ανά μήνα δελτίο για την τιμολόγηση νέων γενοσήμων φαρμάκων και ανά τρίμηνο για την περίπτωση νέων φαρμάκων αναφοράς. Για τον λόγο αυτό εκδίδονται συμπληρωματικά δελτία τιμών. Κατά τη γενική ανατιμολόγηση, ο ΕΟΦ υποχρεούται να εντάξει όλα τα γενόσημα φάρμακα που έχουν υποβάλει αίτημα για τιμή, 30 ημέρες πριν την ημερομηνία έναρξης της ανατιμολόγησης και όλα τα φάρμακα αναφοράς που έχουν υποβάλλει αίτηση 90 ημέρες πριν την ημερομηνία έναρξης της ανατιμολόγησης. Μετά την γενική ανατιμολόγηση στις αρχές και το μέσο του έτους, ο ΕΟΦ θα προβεί σε ενέργειες ώστε να εκδίδονται συμπληρωματικά δελτία τιμών με τα οποία θα λαμβάνουν τιμή όλα τα νέα γενόσημα φάρμακα που έχουν υποβάλει αίτημα για τιμή, 30 ημέρες πριν την έναρξη της διαδικασίας έκδοσης του σχετικού δελτίου τιμών και όλα τα νέα φάρμακα αναφοράς που έχουν υποβάλει αίτηση, 90 ημέρες πριν την έναρξη της διαδικασίας έκδοσης του σχετικού δελτίου τιμών. Για λόγους εύρυθμης οργάνωσης και λειτουργίας της αγοράς και για την απρόσκοπτη πρόσβαση των ασθενών στα νέα φάρμακα, δύναται δελτίο τιμών νέων φαρμάκων που έχει προετοιμαστεί αρμοδίως από τον ΕΟΦ σε προγενέστερο χρόνο, να εκδίδεται ταυτόχρονα με το γενικό δελτίο τιμών, παρότι οι τιμές παραγωγού και οι ισοτιμίες έχουν υπολογιστεί ετεροχρονισμένα. 3. Δύναται κατά τον υπολογισμό των τελικών τιμών των νέων υπό τιμολόγηση φαρμακευτικών προϊόντων να χρησιμοποιηθούν χώρες στις οποίες διατέθηκε ένα προϊόν έως και την ημερομηνία της αξιολόγησης των τιμών από το αρμόδιο Τμήμα Τιμολόγησης του ΕΟΦ και όχι αυστηρά στην ημέρα που ξεκίνησε η διαδικασία από τον ΕΟΦ. Για όλα τα προϊόντα που τιμολογούνται για πρώτη φορά θα πρέπει να υπάρξει πριν από την τιμολόγηση, ταξινόμηση τους από τα αρμόδια όργανα, σε 10

22 προϊόντα θετικού καταλόγου, προϊόντα αρνητικού καταλόγου και προϊόντα της παραγράφου 2, του άρθρου 12 το Ν. 3816/2010. Η ανώτατη τιμή παραγωγού για τα μη συνταγογραφούμενα φαρμακευτικά προϊόντα καθώς και τα προϊόντα του αρνητικού καταλόγου καθορίζεται με βάση τις ίδιες διατάξεις τιμολόγησης με εκείνες που ακολουθούν και τα συνταγογραφούμενα προϊόντα. Στην περίπτωση όπου ο ενδιαφερόμενος ΚΑΚ αιτηθεί να κατηγοριοποιηθεί ως προς την τιμολόγηση του σε προϊόν αρνητικού καταλόγου, θα πρέπει να υπάρχει σχετική γνωμοδότηση του αρμοδίου οργάνου του ΕΟΦ. Φάρμακα που με αποφάσεις της Επιτροπής θετικού Καταλόγου μετακινούνται από το θετικό στον αρνητικό κατάλογο ή στον κατάλογο των μη συνταγογραφουμενων φαρμάκων ή αντίστροφα, πριν τη μετακίνηση τους τιμολογούνται πρώτα σύμφωνα με τις εκάστοτε διατάξεις που αναλογούν στα φάρμακα της κατηγορίας στην οποία αναταξινομούνται. Οι τιμές των φαρμακευτικών προϊόντων που με αίτηση του ΚΑΚ μεταπίπτουν από το θετικό στον αρνητικό κατάλογο συνταγογραφουμενων φαρμάκων και δεν αποζημιώνονται, καθορίζονται με βάση την τιμή του μέσου όρου των τριών χαμηλότερων τιμών προϊόντων με παρόμοιες φαρμακοτεχνικές μορφές σε άλλα κράτη μέλη της ΕΕ. Σε αυτήν την περίπτωση δύναται να θεωρηθούν ως αξιόπιστα και άλλα στοιχεία εκτός των αναφερομένων στο άρθρο 6 ή και υπεύθυνες δηλώσεις των ΚΑΚ. Εάν επανενταχθούν με αίτηση του ΚΑΚ στο θετικό κατάλογο συνταγογραφουμενων φαρμάκων, ισχύουν οι εκάστοτε εφαρμοστέες ισχύουσες διατάξεις της παρούσης. Πριν από την υποβολή προς τον Υπουργό Υγείας ο ΕΟΦ αποστέλλει τις εξαχθείσες, με βάση τα στοιχεία του, τιμές σε κάθε ΚΑΚ χωριστά για σχολιασμό. Τυχόν παρατηρήσεις υποβάλλονται ηλεκτρονικά εντός τριών (3) εργάσιμων ημερών στον ΕΟΦ, ο οποίος διεξάγει στη συνέχεια διαβούλευση 5 ημερών και τελικώς διατυπώνει την πρόταση του προς τον Υπουργό Υγείας και την αρμόδια Διεύθυνση του Υπουργείου, την οποία δημοσιοποιεί. Οι τιμές των φαρμάκων του αρνητικού καταλόγου και του καταλόγου μη συνταγογραφούμενων φαρμάκων δεν ανατιμολογούνται. Οι λιανικές τιμές των φαρμάκων που, με απόφαση των αρμοδίων οργάνων, μεταφέρονται από το θετικό ή αρνητικό κατάλογο συνταγογραφούμενων φαρμάκων του άρθρου 12 του Ν. 3816/2010 στον κατάλογο μη συνταγογραφούμενων φαρμάκων, δεν μεταβάλλονται. 4. Οι ενστάσεις επί των δημοσιευμένων τιμών εφόσον υποβάλλονται εντός 5 ημερών απαντώνται όλες από το αρμόδιο τμήμα της Διεύθυνσης φαρμάκων και Προϊόντων Υγείας του Υπουργείου Υγείας γραπτώς, αιτιολογημένα και τεκμηριωμένα, σύμφωνα 11

23 με τις κείμενες διατάξεις και εφόσον γίνουν αποδεκτές ενσωματώνονται στο συμπληρωματικό δελτίο τιμών που εκδίδεται από τη Διεύθυνση Φαρμάκων και Προϊόντων Υγείας του Υπουργείου Υγείας υποχρεωτικά εντός 20 ημερών από την ανάρτηση του αρχικού δελτίου και την πάροδο της περιόδου ενστάσεων. Αυξήσεις επιτρέπονται και είναι αποδεκτές στις περιπτώσεις διορθώσεων λαθών, οι οποίες περιλαμβάνονται σε συμπληρωματικό δελτίο τιμών που εκδίδεται εντός 30 ημερών μετά το εκάστοτε γενικό δελτίο τιμών ή το δελτίο τιμών νέων φαρμάκων. 5. Σε οποιαδήποτε στιγμή οι ΚΑΚ μπορούν να αιτηθούν περαιτέρω μειώσεις των τιμών στην αρμόδια Διεύθυνση του Υπουργείου Υγείας, οι οποίες στη συνέχεια μπορούν να εφαρμοστούν αυτομάτως χωρίς την ανάγκη για γνωμοδότηση από τον ΕΟΦ ή την επιτροπή τιμολόγησης. Τιμές δεν εκδίδονται για όλα τα φάρμακα που δεν πραγματοποίησαν πωλήσεις κατά τα τρία τελευταία έτη, πριν από την ημερομηνία έναρξης της διαδικασίας αναθεώρησης των τιμών. Στον όρο πωλήσεις συμπεριλαμβάνονται και οι εξαγωγές εφόσον αυτές λαμβάνουν χώρα στο χρονικό διάστημα της τριετίας που προβλέπεται από την Απόφαση. Οι εξαγωγές θα πρέπει να αποδεικνύονται με βάση τα σχετικά στοιχεία που υποβάλλονται από τους ΚΑΚ στην βάση δεδομένων του ΕΟΦ. Για τα φάρμακα αυτά εκδίδονται τιμές μετά από αίτηση του κατόχου της άδειας κυκλοφορίας, οι οποίες συμπεριλαμβάνονται στο πρώτο Δελτίο Τιμών τιμολόγησης νέων προϊόντων που ακολουθεί την αίτηση, μόνο εφόσον έχουν εξαιρεθεί από την ανάκληση της άδειας κυκλοφορίας τους, σύμφωνα με το άρθρο 40 παρ. 6 της κοινής υπουργικής απόφασης ΔΥΓ3α/Γ.Π / 2013 (ΦΕΚ 1049/Β d/ ) και αξιολογούνται από το αρμόδιο Τμήμα του ΕΟΦ ως νέα αιτήματα απόδοσης τιμής. Ως εκ τούτου οι ΚΑΚ θα πρέπει να υποβάλλουν όλα τα απαιτούμενα δικαιολογητικά που συνοδεύουν τα νέα αιτήματα, συμπεριλαμβανομένων των σχετικών παραβόλων. 6. Σε έκτακτες και ειδικές περιπτώσεις που σχετίζονται με την απρόσκοπτη διάθεση των φαρμάκων και την προστασία της δημόσιας υγείας και των ασθενών, η αρμόδια υπηρεσία του ΕΟΦ μπορεί να υποβάλει αιτιολογημένες προτάσεις για την εφαρμογή ειδικών κριτηρίων προκειμένου να εγκριθούν με υπουργική απόφαση μετά από συγκατάθεση της Επιτροπής Τιμών. Εφόσον ένα φάρμακο μετακινηθεί από τον αρνητικό στο θετικό κατάλογο εφαρμόζονται οι διατάξεις της παρούσης. Στα παρεντερικά διαλύματα που αφορούν μόνο σε ορούς ηλεκτρολύτες καθορίζονται 12

24 ενιαίες τιμές με βάση τις δραστικές ουσίες, τις περιεκτικότητες, τις συσκευασίες και τα λοιπά στοιχεία κόστους. Οι τιμές των αναφερόμενων παρεντερικών διαλυμάτων υφίστανται τις προβλεπόμενες μειώσεις ανάλογα με την τιμή τους. Η ανώτατη τιμή παραγωγού των βιολογικών και βιο όμοιων προϊόντων (προϊόντων αίματος, βιοτεχνολογικών προϊόντων, εμβολίων, βιο ομοειδών και λοιπών βιολογικών προϊόντων) ορίζεται ως ο μέσος όρος των τριών χαμηλότερων τιμών των κρατών μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Οι προκύπτουσες τιμές δύναται να είναι ίσες ή μικρότερες από τις ισχύουσες. Κατ εξαίρεση για τα παράγωγα αίματος οι προκύπτουσες τιμές δεν μπορεί να είναι μικρότερες από το μέσο όρο των τριών χαμηλότερων τιμών των κρατών μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Για λόγους προάσπισης της Δημόσιας Υγείας και προκειμένου να μην διακυβευθεί η επάρκεια των εν λόγω προϊόντων για τις ανάγκες των ασθενών, τα παράγωγα αίματος και τα εμβόλια εξαιρούνται της ανατιμολόγησης. Ορφανά φάρμακα δύναται να τιμολογηθούν ακόμη και εάν διατίθενται τιμές σε δύο μόνο άλλες Ευρωπαϊκές χώρες. Οι προκύπτουσες τιμές δύναται να είναι ίσες ή μικρότερες από τις ισχύουσες. 7. Για όσα μη συνταγογραφούμενα φάρμακα (ΜΗ.ΣΥ.ΦΑ) κυκλοφορούν ήδη στην Ελλάδα εφαρμόζονται οι προβλέψεις της παρούσης. Τα νέα ΜΗ.ΣΥ.ΦΑ που θα τεθούν σε κυκλοφορία και για τα οποία υπάρχουν ήδη σε κυκλοφορία όμοια ως προς τις δραστικές ουσίες, τις περιεκτικότητες και τις φαρμακοτεχνικές μορφές, θα διατίθενται στις ίδιες ή κατώτερες τιμές με αυτές των προϊόντων με παρόμοιες φαρμακοτεχνικές μορφές σε άλλα κράτη μέλη, σύμφωνα με τις διατάξεις της παρούσας, ενώ αυτά με δραστικές ουσίες που δεν υπάρχουν στην Ελληνική αγορά, τιμολογούνται με βάση τον μέσο όρο των τριών χαμηλότερων τιμών και στη συνέχεια, εφαρμόζονται οι διατάξεις της παρούσης. Δεν επιτρέπεται αύξηση των τιμών των ΜΗ.ΣΥ.ΦΑ. έως την Άρθρο 6: Τιμολόγηση των προϊόντων αναφοράς υπό προστασία 1. Η ανώτατη τιμή παραγωγού (ex factory), των φαρμάκων αναφοράς υπό καθεστώς προστασίας ορίζεται ως ο μέσος όρος των τριών χαμηλότερων τιμών του ιδίου φαρμάκου, ως προς τη δραστική ουσία, φαρμακοτεχνική μορφή, περιεκτικότητα και συσκευασία (εννεαψήφιος κωδικός ΕΟΦ), στα κράτη μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης, που δημοσιεύουν αξιόπιστα στοιχεία. Για να λάβει τιμή για πρώτη φορά ένα 13

25 φάρμακο, πρέπει να έχει τιμολογηθεί σε τουλάχιστον τρία κράτη μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Σε περίπτωση που δεν υφίσταται το ίδιο φάρμακο σε τρεις χώρες δεν θα τιμολογείται. Δεν επιτρέπονται αυξήσεις τιμών υφιστάμενων φαρμάκων, παρά μόνον σε περιπτώσεις διορθώσεων 2. Για τον καθορισμό των τιμών των φαρμάκων αναφοράς, διεξάγεται από το αρμόδιο τμήμα του ΕΟΦ, έρευνα στα κράτη μέλη της Ε.Ε. στα οποία υφίστανται στοιχεία από τις αρμόδιες αρχές, σε φορείς των χωρών αυτών, ή σε επίσημους και έγκριτους Ευρωπαϊκούς φορείς. Η πρόσβαση στις εν λόγω πηγές συλλογής στοιχείων γίνεται μέσω εξειδικευμένων ηλεκτρονικών ιστοτόπων των επίσημων πηγών κάθε κράτους μέλους της Ε.Ε ή/και μέσω επίσημων και έγκριτων φορέων όπως το EURTPID. Στην έρευνα αναζητείται κάθε διαθέσιμη τιμή (ex factory, χονδρική, λιανική), θα πρέπει να δίνεται ιδιαίτερη έμφαση ώστε οι τιμές να είναι συγκρίσιμες και αντίστοιχες. Σε ειδικές περιπτώσεις φαρμάκων, όπως για παράδειγμα τα ορφανά, οι νοσοκομειακές τιμές δεν πρέπει να θεωρούνται ως χονδρικές ή λιανικές και αντίστροφα. 3. Η συναλλαγματική ισοτιμία που χρησιμοποιείται, είναι εκείνη που δημοσιεύεται από την Τράπεζα της Ελλάδας, την πρώτη εργάσιμη μέρα του διμήνου πριν από την έκδοση του Δελτίου τιμών. Απαραίτητα στοιχεία για τον καθορισμό της τιμής των φαρμάκων είναι: α) το όνομα του φαρμάκου, β) η δραστική ουσία, γ) η περιεκτικότητα σε δραστική ουσία, δ) η φαρμακοτεχνική μορφή, ε) η συσκευασία, στ) η κατηγοριοποίηση κατά ATC, ζ) ο υπεύθυνος κυκλοφορίας, η) η/οι τιμή(ές), και θ) ημερομηνία έκδοσης άδειας κυκλοφορίας στην Ελλάδα ή στις χώρες μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Όλα τα αιτήματα τιμολόγησης με τα απαιτούμενα δικαιολογητικά και έγγραφα υποβάλλονται μέσω της Διαδικτυακής Πύλης του ΕΟΦ είτε άλλη ηλεκτρονική διαδικασία, με τις τεχνικές προδιαγραφές που κάθε φορά ανακοινώνει μέσω της ιστοσελίδας του. Ο ΕΟΦ δύναται επίσης να εξετάσει εκτός από τα δεδομένα που συλλέγονται ανεξάρτητα από το αρμόδιο τμήμα του, τα στοιχεία που προέρχονται από τους κατόχους άδειας κυκλοφορίας και υποβάλλονται ως δήλωση με όλες τις αντίστοιχες πληροφορίες στα Φύλλα Έρευνας Στοιχείων και Τιμών, τα οποία έχουν σχεδιαστεί για να συγκεντρώσουν όλα τα στοιχεία που απαιτούνται για την τιμολόγηση των φαρμάκων αναφοράς. Το Φύλλο Έρευνας Στοιχείων και Τιμών Φαρμάκων συμπληρώνεται, υπογράφεται και υποβάλλεται με τον ως άνω τρόπο, δια της 14

26 Διαδικτυακής Πύλης του ΕΟΦ, από τον ΚΑΚ κάθε φαρμάκου και επέχει θέση υπεύθυνης δήλωσης, γεγονός που συνεπάγεται τις ποινικές ευθύνες και κυρώσεις που προβλέπονται από τη νομοθεσία σε περιπτώσεις εσφαλμένων αναφορών. Επιπλέον, σε περιπτώσεις υποβολής λανθασμένων στοιχείων ή σε περίπτωση απόκρυψης στοιχείων μπορούν να επιβάλλονται κυρώσεις από τον Υπουργό Υγείας, σύμφωνα με το άρθρο 69 του Ν. 3984/2011, μετά από γνωμοδότηση της Επιτροπής Τιμών. 4. Η κατάθεση αιτήσεων, φύλλων, ερωτημάτων, στοιχείων καθώς και κάθε άλλη επικοινωνία των φαρμακευτικών εταιρειών με το Τμήμα Τιμολόγησης Φαρμάκων του ΕΟΦ γίνεται και μέσω της ηλεκτρονικής διεύθυνσης που ανακοινώνει ο ΕΟΦ. Στις περιπτώσεις τιμολόγησης νέων προϊόντων για τα οποία προβλέπεται ο καθορισμός της τιμής τους με βάση τον μέσο όρο των τριών χαμηλότερων τιμών και οι ΚΑΚ διαφωνούν με τις προτεινόμενες από τον ΕΟΦ τιμές, ο ΕΟΦ θα δέχεται μόνο επαληθεύσιμα δικαιολογητικά όπως επίσημοι ιστότοποι κρατών μελών όπου θα επιβεβαιώνονται η τιμή των προϊόντων, το είδος της τιμής (παραγωγού, χονδρεμπόρου, λιανική), οι επίσημοι απομειωτές και η ημερομηνία ισχύος των σχετικών τιμών, πρωτότυπες επιστολές των επισήμων αρμόδιων αρχών των κρατών μελών, μεταφρασμένες από το Υπουργείο εξωτερικών ή δικηγόρο στις οποίες θα αναγράφονται τα ανωτέρω στοιχεία με τις τιμές. Δεν μπορούν να γίνουν δεκτά δικαιολογητικά από συνδρομητικές ιστοσελίδες, τιμολόγια πώλησης ή επιστολές ΚΑΚ. 5. Δεν θα εκδίδονται τιμές για φάρμακα που παρότι είναι τιμολογημένα δεν έχουν πωλήσεις στη διάρκεια των τριών τελευταίων ετών από την ημερομηνία έναρξης της διαδικασίας έκδοσης τιμών ή δεν έχουν πωλήσεις για τρία συνεχή έτη μετά την πρώτη τιμολόγηση τους, ανεξάρτητα από τον εάν δεν έχει ανακληθεί η άδεια με διαπιστωτική πράξη του ΕΟΦ. Για τα φάρμακα αυτά, εφόσον δεν έχει ανακληθεί η άδεια κυκλοφορίας τους και εμπίπτουν στην περίπτωση της παραγράφου 6 του άρθρου 40 της άνω κοινής υπουργικής απόφασης ΔΥΓ3α/Γ.Π.32221/2013, δύναται να εκδοθεί συμπληρωματικό δελτίο τιμών μετά από αίτηση των ΚΑΚ. Μετά από αίτηση, η οποία υποβάλλεται στην Διεύθυνση Φαρμάκων και Προϊόντων Υγείας του Υπουργείου Υγείας, ο κάτοχος αδείας κυκλοφορίας δύναται να αιτηθεί χαμηλότερη τιμή, χωρίς κανένα περιορισμό, η οποία εγκρίνεται άμεσα σε συμπληρωματικό/διορθωτικό δελτίο τιμών από την ίδια Υπηρεσία. 15

27 Άρθρο 7: Τιμολόγηση των προϊόντων αναφοράς χωρίς προστασία 1. Η ανώτατη τιμή παραγωγού (ex factory) των φαρμάκων αναφοράς μετά τη λήξη της περιόδου προστασίας, που ορίστηκε ανωτέρω στο άρθρο 1, και την πρώτη κυκλοφορία του πρώτου αντίστοιχου γενόσημου προϊόντος στην ελληνική αγορά (σύμφωνα με τα στοιχεία πωλήσεων που διαθέτει ο ΕΟΦ και, εφόσον τούτο απαιτείται, τεκμηρίωση με την ύπαρξη πρώτου τιμολογίου), μειώνεται αυτόματα στο 50% της τελευταίας τιμής υπό προστασία, ήτοι της τιμής που είχε το προϊόν αναφοράς τη χρονική περίοδο που κυκλοφόρησε το πρώτο γενόσημο. Για τα φάρμακα αναφοράς για τα οποία δεν υπάρχει αντίστοιχο προϊόν γενόσημο με δηλωμένες πωλήσεις στον ΕΟΦ κατά το τελευταίο δωδεκάμηνο πριν την ημερομηνία έναρξης της ανατιμολόγησης από τον ΕΟΦ, ή υπάρχουν μόνο παρόμοια φάρμακα που τιμολογούνται βάσει του άρθρου 10 της παρούσης, ισχύει αποκλειστικά ο μέσος όρος των τριών χαμηλότερων τιμών στα κράτη μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης. 2. Μετά από αίτηση η οποία υποβάλλεται στη Διεύθυνση Φαρμάκων και Προϊόντων Υγείας του Υπουργείου Υγείας, ο κάτοχος άδειας κυκλοφορίας δύναται να αιτηθεί χαμηλότερη τιμή, χωρίς κανένα περιορισμό, η οποία εγκρίνεται άμεσα σε συμπληρωματικό δελτίο τιμών που εκδίδεται από την ίδια Υπηρεσία. Οικειοθελείς μειώσεις των τιμών των φαρμάκων του παρόντος άρθρου δε μειώνουν αυτόματα τις τιμές των γενοσήμων, οι οποίες μειώνονται μόνον με αίτηση του ΚΑΚ. Για λόγους προαγωγής της χρήσης των οικονομικότερων θεραπειών και προάσπισης της Δημόσιας Υγείας και προκειμένου να μην διακυβευθεί η επάρκεια των εν λόγω προϊόντων για τις ανάγκες των ασθενών, οι μειώσεις της παρ. 1 του παρόντος άρθρου εφαρμόζονται σε φάρμακα με Λ.Τ. άνω των 12 ευρώ καθώς και σε φάρμακα με ΚΗΟ άνω των 0,40 ευρώ ή με Λ.Τ. μεγαλύτερη των 12 ευρώ και μέχρι το επίπεδο αυτό. Το προηγούμενο εδάφιο εφαρμόζεται αναλόγως και για τα βιβλιογραφικά φάρμακα που εγκρίνονται σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 12 της κοινής υπουργικής απόφασης υπ αριθ. Δ.ΥΓ3α/Γ.Π / , ΦΕΚ 1049/ Β / και τα οποία αναφέρονται στο άρθρο 1 παρ. 2 της παρούσας. Άρθρο 8: Τιμολόγηση των γενόσημων προϊόντων 1. Η ανώτατη τιμή (ex factory) παραγωγού ή εισαγωγέα ΚΑΚ των γενόσημων φαρμάκων ορίζεται στο 32,5% της τιμής των αντίστοιχων φαρμάκων αναφοράς υπό 16

28 καθεστώς προστασίας. Σε περίπτωση που η συσκευασία του γενόσημου είναι διαφορετική από αυτήν του φαρμάκου αναφοράς, γίνεται αναγωγή σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 9 της παρούσης και λαμβάνεται υπόψη ο υπολογισμός που δίνει τη χαμηλότερη τιμή. Επιπλέον, εάν ένα γενόσημο δεν μπορεί να συσχετισθεί με προϊόν αναφοράς στην ελληνική αγορά ή την ΕΕ, η τιμή του γενόσημου αυτού υπολογίζεται με βάση την τιμή του φθηνότερου γενοσήμου. Εάν το γενόσημο δεν μπορεί να συσχετιστεί με προϊόν αναφοράς ή άλλο γενόσημο, τότε η τιμή του γενοσήμου αυτού υπολογίζεται με βάση την χαμηλότερη τιμή προϊόντος με την ίδια δραστική ουσία και παρεμφερή φαρμακοτεχνική μορφή. Για τα εγχωρίως παραγόμενα που δεν υπάρχει προϊόν αναφοράς ή άλλο γενόσημο στην ελληνική αγορά, ακολουθείται διαδικασία τιμολόγησης σύμφωνα με το άρθρο 10 της παρούσης (καθορισμός τιμής βάσει κοστολογίου). 2. Μετά από αίτηση η οποία υποβάλλεται στη Διεύθυνση Φαρμάκων και Προϊόντων Υγείας του Υπουργείου Υγείας, ο κάτοχος άδειας κυκλοφορίας δύναται να αιτηθεί χαμηλότερη τιμή, χωρίς κανένα περιορισμό, η οποία εγκρίνεται άμεσα σε συμπληρωματικό δελτίο τιμών που εκδίδεται από την ίδια Υπηρεσία. 3. Για λόγους προαγωγής της χρήσης των οικονομικότερων θεραπειών και προάσπισης της Δημόσιας Υγείας και προκειμένου να μη διακυβευθεί η επάρκεια των εν λόγω προϊόντων για τις ανάγκες των ασθενών, οι μειώσεις της παρ. 1 του παρόντος άρθρου εφαρμόζονται σε φάρμακα με Λ.Τ. άνω των 7,8 ευρώ, καθώς και σε φάρμακα με ΚΗΟ άνω των 0,26 ευρώ και μέχρι το επίπεδο αυτό. Το προηγούμενο εδάφιο εφαρμόζεται αναλόγως και για τα υβριδικά φάρμακα που εγκρίνονται σύμφωνα με τις διατάξεις της παρ. 3 του άρθρου 11 της κοινής υπουργικής απόφασης υπ αριθ. Δ.ΥΓ3α/Γ.Π / , ΦΕΚ 1049/Β / και τα οποία αναφέρονται στο άρθρο 1 παρ. 2 της παρούσας. 4. Επιπρόσθετα, για τα γενόσημα φάρμακα του παρόντος άρθρου με λιανική τιμή άνω των 12 ευρώ εφαρμόζεται δυναμική τιμολόγηση. Συγκεκριμένα, για κάθε ευρώ αύξησης πωλήσεων που αντιστοιχούν σε τιμές χονδρικής το προηγούμενο έτος από τη δημοσίευση του δελτίου τιμών, οι τιμές που καθορίστηκαν κατά τα ανωτέρω μειώνονται, ώστε να υπάρχει δυναμική τιμολόγηση, περαιτέρω κατά 1% και μέχρι 15%. Η δυναμική τιμολόγηση εφαρμόζεται για πρώτη φορά μετά τη συμπλήρωση δύο ημερολογιακών ετών από την έναρξη κυκλοφορίας του γενοσήμου φαρμάκου και 17

29 διεξάγεται μία φορά κατ' έτος, κατά την πρώτη αναθεώρηση τιμών εκάστου έτους. Οι πωλήσεις εκτιμώνται με βάση τα στοιχεία πωλήσεων της περιόδου των δώδεκα μηνών πριν από την έκδοση του κάθε δελτίου τιμών που λαμβάνονται από τον ΕΟΠΥΥ. Οι μειώσεις τιμών λόγω δυναμικής τιμολόγησης συμψηφίζονται με τις υπόλοιπες μειώσεις τιμών που εφαρμόζονται στα γενόσημα φάρμακα. Άρθρο 9: Τιμολόγηση ειδικών περιπτώσεων φαρμάκων 1. Σε περίπτωση αλλαγής του παρασκευαστή ενός φαρμάκου ή του συσκευαστή ή και των δύο, λαμβάνεται, ως ανώτατο όριο, η τιμή που είχε πριν την αλλαγή. 2. Σε περίπτωση διαφορετικής συσκευασίας και/ή περιεκτικότητας φαρμάκου και στην περίπτωση προσθήκης νέας παρεμφερούς μορφής με ίδια οδό χορήγησης, για τον καθορισμό της τιμής τους γίνεται συσχετισμός με τις τιμές που καθορίστηκαν σύμφωνα με τα αναφερόμενα στις διατάξεις της παρούσας υπουργικής απόφασης και επιλέγεται η χαμηλότερη τιμή. Η μετατροπή γίνεται ως εξής: α) Από τη μικρή στη μεγάλη συσκευασία και/ή περιεκτικότητα η τιμή ανά μονάδα θα βαίνει μειούμενη, με ανώτατο όριο 12%, ως ακολούθως: Αύξηση Συσκευασίας (%) Μείωση αναλογικής τιμής (%) Έως 5 1,67 Από 5,01 έως 10 3,18 Από 10,01 έως 15 4,56 Από 15,01 έως 20 5,83 Από 20,01 έως 25 7,00 Από 25,01 έως 30 8,08 Από 30,01 έως 35 9,07 Αύξηση Συσκευασίας (%) Μείωση αναλογικής τιμής (%) Από 35,01 έως 4010,00 Από 40,01 έως 45 10,86 Από 45,01 έως 50 11,67 Από 50,01 έως 60 12,00 Από 60 και άνω κατά περίπτωση β) Από τη μεγάλη στη μικρή συσκευασία η τιμή υπολογίζεται αναλογικά ανά μονάδα φαρμακοτεχνικής μορφής (ενδεικτικά αναφέρεται ότι μονάδα φαρμακοτεχνικής μορφής είναι το δισκίο, το ml στα πόσιμα διαλύματα, το γραμμάριο στις κρέμες και στις αλοιφές κ.ο.κ.). Από τη μεγάλη στη μικρή περιεκτικότητα η τιμή υπολογίζεται αναλογικά. Για τη μετατροπή από τη μικρή στη μεγάλη συσκευασία/περιεκτικότητα θα ακολουθείται ο παραπάνω Πίνακας, ενώ η συσχέτιση από τη μεγάλη στη μικρή συσκευασία/περιεκτικότητα θα γίνεται αναλογικά στη μονάδα φαρμακοτεχνικής μορφής. 3. Σε περίπτωση μεγαλυτέρων συσκευασιών για τον καθορισμό της τιμής τους γίνεται συσχετισμός με τις τιμές που καθορίστηκαν σύμφωνα με τα προαναφερόμενα άρθρα της παρούσας υπουργικής απόφασης από την πλησιέστερη συσκευασία. Η μετατροπή γίνεται ως εξής: α) Από τη μικρή στη μεγάλη συσκευασία η τιμή ανά μονάδα θα βαίνει 18

30 μειούμενη, με ανώτατο όριο 12%, ως κατωτέρω: Αύξηση Συσκευασίας (%) Μείωση αναλογικής τιμής (%) Έως 5 1,67 Από 5,01 έως 10 3,18 Από 10,01 έως 15 4,56 Από 15,01 έως 20 5,83 Από 20,01 έως 25 7,00 Από 25,01 έως 30 8,08 Από 30,01 έως 35 9,07 Από 35,01 έως 40 10,00 Από 40,01 έως 45 10,86 Από 45,01 έως 50 11,67 Από 50,01 έως 60 12,00 Από 60 και άνω κατά περίπτωση β) Από τη μεγάλη στη μικρή συσκευασία η τιμή υπολογίζεται επί της στοιχειώδους συσκευασίας. 4. Εξαιρούνται οι μορφές των ενεσίμων μιας δόσης, φακελίσκων και οφθαλμικών διαλυμάτων σε μεμονωμένες δόσεις, οι οποίες υπολογίζονται αναλογικά. Άρθρο 10: Φαρμακευτικά προϊόντα παραγόμενα στην Ελλάδα 1. Φαρμακευτικά προϊόντα αποκλειστικά παραγόμενα στην Ελλάδα που δεν δύναται να αντιστοιχηθούν ακριβώς ως προς την φαρμακοτεχνική μορφή ή την περιεκτικότητα σε φάρμακα αναφοράς, που κυκλοφορούν στην εγχώρια φαρμακευτική αγορά, καθώς και φάρμακα Ελληνικής κατοχυρωμένης ευρεσιτεχνίας, χαρακτηρίζονται ως «εγχωρίως παραγόμενα» και λαμβάνουν τιμή η οποία καθορίζεται βάσει κοστολογίου, στο οποίο περιλαμβάνονται οι δαπάνες παραγωγής και συσκευασίας, για κάθε μορφή και συσκευασία, καθώς και οι δαπάνες Διοίκησης - Διάθεσης - Διάδοσης, καθοριζόμενες από αντίστοιχους επικαιροποιημένους ανά διετία πίνακες, οι οποίοι υπολογίζονται με βάση τα αντίστοιχα μέσα έξοδα του κλάδου. 2. Δεν θεωρούνται στοιχεία κόστους: α) τόκοι υπερημερίας, β) φόροι προσωπικοί (φόροι εισοδήματος κ.λπ.), γ) έξοδα για παραβάσεις διατάξεων που ισχύουν, δ) προμήθειες τρίτων και λοιπά έξοδα που δεν συσχετίζονται με την παραγωγή και διάθεση των φαρμακευτικών προϊόντων. Για τον καθορισμό του κόστους της πρώτης ύλης λαμβάνεται υπόψη το αντίστοιχο κόστος που προκύπτει μετά την αντίστροφη αναγωγή της ισχύουσας ή προκύπτουσας τιμής του φαρμάκου αναφοράς όμοιας φαρμακοτεχνικής μορφής. 3. Για εκείνα τα φάρμακα για τα οποία έχει αναπτυχθεί έρευνα δραστικής ουσίας ή φαρμακοτεχνικής μορφής ελληνικής κατοχυρωμένης ευρεσιτεχνίας και για τα οποία υφίστανται κλινικές φαρμακοκινητικές μελέτες και άδεια κυκλοφορίας του ΕΟΦ, στη διαμόρφωση του κοστολογίου θα λαμβάνεται υπόψη και η αξία νέων επενδύσεων, το κόστος έρευνας και ανάπτυξης της δραστικής ουσίας ή φαρμακοτεχνικής μορφής, καθώς και η αποτίμηση της τεχνογνωσίας. 19

31 4. Το ανώτατο ποσοστό καθαρού κέρδους ορίζεται σε 8,5% και υπολογίζεται στο συνολικό κόστος εκτός αποσβέσεων, τόκων και κέρδους υπέρ τρίτων για φασόν. Άρθρο 11: Υποχρεώσεις φαρμακευτικών επιχειρήσεων 1. Μετά τη λήξη κάθε διαχειριστικής περιόδου οι φαρμακευτικές επιχειρήσεις υποχρεούνται να υποβάλλουν στη Δ/νση Φαρμάκων και Προϊόντων Υγείας τα εξής: σε προθεσμία ενός μηνός τις πωλήσεις κατά ποσότητα και αξία για την εν λόγω διαχειριστική περίοδο, σε προθεσμία τεσσάρων μηνών, τον ισολογισμό και τις καταστάσεις δαπανών (αναλυτικά και συγκεντρωτικά). Η υποβολή των ανωτέρω στοιχείων αποτελεί απαραίτητη προϋπόθεση για την εξέταση οποιουδήποτε αιτήματος έγκρισης ή και επανεξέτασης τιμής. 2. Κοστολογικός έλεγχος ή έλεγχος επί μέρους στοιχείων των επιχειρήσεων διενεργείται, εφόσον απαιτηθεί, ανεξάρτητα από το φορολογικό ή άλλο έλεγχο, από υπαλλήλους του Υπουργείου Υγείας στην έδρα της επιχείρησης, η οποία υποχρεούται να θέσει στη διάθεση τους όλα τα βιβλία και στοιχεία που τηρεί. Η αρμόδια Υπηρεσία, εφόσον κρίνει αναγκαίο, μπορεί να χρησιμοποιεί στοιχεία συναφών επιχειρήσεων και άλλα στοιχεία που έχει στη διάθεσή της. 3. Οι επιχειρήσεις που παράγουν ή εισάγουν και άλλα είδη, εκτός των φαρμάκων, πρέπει να τηρούν χωριστούς λογαριασμούς για τον κλάδο φαρμάκων. Την ίδια υποχρέωση έχουν και οι επιχειρήσεις που παράγουν ή συσκευάζουν φάρμακα για λογαριασμό τρίτων (ΦΑΣΟΝ), σε ότι αφορά τα φάρμακα αυτά. 4. Οι φαρμακοβιομηχανίες υποχρεούνται να τηρούν βιβλίο για τα φάρμακα που παράγουν ή συσκευάζουν. Στο βιβλίο αυτό θα καταχωρούνται, για κάθε μορφή φαρμάκου αναλυτικά και κατά παρτίδα, οι ποσότητες και αξίες των πρώτων και βοηθητικών υλών, των υλικών συσκευασίας που χρησιμοποιήθηκαν, καθώς και τα έξοδα παραγωγής και συσκευασίας του φαρμάκου. Ακόμα θα καταχωρούνται οι ποσότητες που έχουν παραχθεί και η αξίας τους με βάση την εργοστασιακή τιμή πώλησης. Στο τέλος του έτους θα καταχωρούνται τα Γενικά Βιομηχανικά Έξοδα που αναλογούν για την παραγωγή του φαρμάκου. Το βιβλίο κόστους θα θεωρείται, πριν χρησιμοποιηθεί, από την αρμόδια Υπηρεσία. Επιχειρήσεις, που έχουν την υποχρέωση να τηρούν τα στοιχεία αυτά σε βιβλίο ή καρτέλες από τον Κώδικα Φορολογικών 20

32 Στοιχείων ή άλλο νόμο, απαλλάσσονται από την υποχρέωση για τήρηση βιβλίων κόστους. 5. Οι φαρμακοβιομηχανίες, αντιπρόσωποι-εισαγωγείς, φαρμακέμποροι και φαρμακοποιοί υποχρεούνται να παρέχουν στην Διεύθυνση Φαρμάκων και Προϊόντων Υγείας του Υπουργείου Υγείας και στο Τμήμα Τιμολόγησης Φαρμάκων του ΕΟΦ κάθε σχετική με τα φάρμακα πληροφορία που τους ζητείται, σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 30 του Ν.Δ. 136/1946 (περί Αγορανομικού Κώδικα). 6. Οι φαρμακευτικές επιχειρήσεις οφείλουν να διαθέτουν αποθέματα φαρμάκων τριών (3) μηνών ανά κωδικό σε σχέση με τις αντίστοιχες πωλήσεις του αμέσως προηγούμενου έτους. Άρθρο 12: Υποβολή Δικαιολογητικών και Προθεσμίες Καθορισμού τιμών 1. Για τον καθορισμό της τιμής των φαρμάκων για τα οποία έχει εκδοθεί άδεια κυκλοφορίας από τον Ε.Ο.Φ. ή τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Φαρμάκων (ΕΜΑ), ο ΚΑΚ δύναται να αιτηθεί καθορισμό της τιμής τους για τον οποίο απαιτείται η υποβολή σχετικής αίτησης. Οι εν λόγω αιτήσεις, υποβάλλονται στο Τμήμα Τιμολόγησης του ΕΟΦ ή αποστέλλονται ηλεκτρονικά στην ηλεκτρονική διεύθυνση που ανακοινώνει η Υπηρεσία αυτή κάθε φορά, κοινοποιούμενες αντίστοιχα στη Διεύθυνση Φαρμάκων και Προϊόντων Υγείας του Υπουργείου Υγείας, καθώς και στην ηλεκτρονική διεύθυνση που ανακοινώνει η Υπηρεσία αυτή κάθε φορά. 2. Για όλα τα φάρμακα προέλευσης εξωτερικού (παρασκευαζόμενα, συσκευαζόμενα, εισαγόμενα) πρέπει να υποβάλλεται στο Τμήμα Τιμολόγησης του ΕΟΦ βεβαίωση του οίκου του εξωτερικού, θεωρημένη από τις αρμόδιες αρχές, στην οποία να αναγράφεται η τιμή εργοστασίου, η χονδρική και λιανική στη χώρα προέλευσης του φαρμάκου. 3. Σε περίπτωση αίτησης για καθορισμό τιμής νέου φαρμάκου, το Τμήμα Τιμολόγησης του ΕΟΦ εισηγείται για την έκδοση σχετικού Δελτίου Τιμών μέσα σε 90 ημέρες από την υποβολή αίτησης, ενώ για τα γενόσημα σε 30 ημέρες. Αν τα στοιχεία που θα υποβληθούν με την αίτηση είναι ανεπαρκή, τότε η παραπάνω προθεσμία αρχίζει από την ημερομηνία που θα υποβληθούν από τον ενδιαφερόμενο όλα τα προβλεπόμενα στοιχεία. Σε περίπτωση που με την αίτηση για καθορισμό τιμής νέου φαρμάκου δεν συνυποβάλλεται η σχετική άδεια κυκλοφορίας, η αίτηση τίθεται στο αρχείο. 21

33 4. Σε περιπτώσεις εξαιρετικά μεγάλου αριθμού αιτήσεων ή για ειδικούς λόγους, η προθεσμία μπορεί να παραταθεί για περισσότερες ημέρες. Σε περίπτωση αίτησης για αύξηση τιμής ισχύουν όσα περιγράφονται στα αντίστοιχα άρθρα της απόφασης αυτής. Στην αίτηση του ο ενδιαφερόμενος πρέπει να αποδεικνύει τις μεταβολές που έχουν επέλθει και δικαιολογούν την αύξηση που ζητάει. Σε περίπτωση μεγάλου αριθμού αιτήσεων η προθεσμία μπορεί να παραταθεί για 90 ημέρες. 5. Ο κάτοχος άδειας κυκλοφορίας δύναται να ζητήσει, με αίτηση του, διαγραφή φαρμακευτικού προϊόντος από το Δελτίο Τιμών Φαρμάκων, εφόσον προσκομίσει βεβαίωση ότι έχει ενημερώσει τον Ε.Ο.Φ. τρεις (3) μήνες νωρίτερα για τη διακοπή της κυκλοφορίας του. Στις περιπτώσεις αυτές λαμβάνονται υπόψη οι διατάξεις των άρθρων 5 και 6 της απόφασης αυτής. 6. Για τον καθορισμό της τιμής των φαρμάκων για τα οποία έχει εκδοθεί άδεια παράλληλης εισαγωγής από τον Ε.Ο.Φ. ή για τη μεταβολή της τιμής τους, απαιτείται η υποβολή σχετικής αίτησης. Οι εν λόγω αιτήσεις υποβάλλονται στην αρμόδια υπηρεσία και αποστέλλονται ηλεκτρονικά στην ηλεκτρονική διεύθυνση που ανακοινώνει η Υπηρεσία αυτή κάθε φορά, κοινοποιούμενες αντίστοιχα στη Διεύθυνση Φαρμάκων και Προϊόντων Υγείας του Υπουργείου Υγείας, καθώς και στην ηλεκτρονική διεύθυνση που ανακοινώνει η Υπηρεσία αυτή κάθε φορά. Επίσης υποβάλλεται Υπεύθυνη Δήλωση του Ν. 1599/86 στην οποία αναφέρεται η τιμή αγοράς από τον προμηθευτή, με συνημμένο θεωρημένο τιμολόγιο πώλησης για την ποσότητα εισαγωγής. Άρθρο 13: Γενικές Διατάξεις 1. Οι τιμές των φαρμάκων καθορίζονται για τις συσκευασίες που εγκρίνονται από τον ΕΟΦ και τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Φαρμάκων (ΕΜΑ). Οι νοσοκομειακές (μεγάλες), συσκευασίες δεν επιτρέπεται να πωλούνται τμηματικά από τα φαρμακεία. 2. Φάρμακα των οποίων η άδεια κυκλοφορίας έχει την ένδειξη «ΑΠΟΚΛΕΙΣΤΙΚΑ ΓΙΑ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΑΚΗ ΧΡΗΣΗ», υποχρεούνται να αναγράφουν στην εξωτερική συσκευασία και στην εσώκλειστη οδηγία καθαρά και μέσα σε ειδικό πλαίσιο την ένδειξη «ΜΟΝΟ ΓΙΑ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΑΚΗ ΧΡΗΣΗ». 22

34 3. Στην εξωτερική συσκευασία των φαρμάκων πρέπει να αναγράφεται η λιανική τιμή πώλησης. Για τα ΜΗ.ΣΥ.ΦΑ. η αναγραφόμενη λιανική τιμή είναι ενδεικτική και συνιστά την ανώτατη λιανική τιμή μέχρι την Το κόστος μεταφοράς των φαρμάκων, μέχρι την έδρα των επαρχιακών φαρμακαποθηκών και φαρμακείων βαρύνει τις βιομηχανικές ή εισαγωγικές επιχειρήσεις. Το ίδιο κόστος βαρύνει τους φαρμακέμπορους, για πωλήσεις τους προς επαρχιακά φαρμακεία. Κατ' εξαίρεση δεν βαρύνει τους φαρμακέμπορους το κόστος μεταφοράς για εκτέλεση παραγγελίας που η αξία της δεν υπερβαίνει τα 10 ευρώ. 5. Σε εξαιρετικές περιπτώσεις, ο κάτοχος άδειας κυκλοφορίας φαρμάκου μπορεί να ζητήσει παρέκκλιση από την καθήλωση των τιμών αν υπάρχουν ιδιαίτεροι λόγοι που να τη δικαιολογούν. Η αίτηση πρέπει να περιλαμβάνει επαρκή περιγραφή των λόγων αυτών. Η σχετική απόφαση αιτιολογείται πλήρως και ανακοινώνεται στον αιτούντα εντός ενενήντα ημερών. 6. Οι παρασκευαστές, συσκευαστές και εισαγωγείς φαρμάκων υποχρεούνται για τις πωλήσεις τους προς φαρμακαποθήκες και φαρμακεία, να παρακρατούν την εισφορά υπέρ του Πανελλήνιου Φαρμακευτικού Συλλόγου (4 τοις χιλίοις επί της χονδρικής τιμής πωλήσεως). Η εισφορά υπέρ ΠΦΣ εισπράττεται και αποδίδεται σε αυτόν μέσω του ΤΣΑΥ. Οι φαρμακαποθήκες θα παρακρατούν αντίστοιχα την εισφορά από τους φαρμακοποιούς. Για εξαγωγές φαρμάκων από φαρμακαποθήκες, το ποσό της εισφοράς που αντιστοιχεί σε αυτές (και το οποίο έχει ήδη παρακρατηθεί από τις φαρμακευτικές επιχειρήσεις) θα επιστρέφεται στις φαρμακαποθήκες με την ίδια διαδικασία που επιστρέφονται οι λοιπές υπέρ τρίτων κρατήσεις σε ανάλογες περιπτώσεις. Το ποσοστό αυτό βαρύνει αποκλειστικά τους αγοραστές φαρμακοποιούς που διατηρούν σε λειτουργία φαρμακείο και εισπράττεται και αποδίδεται στον Πανελλήνιο Φαρμακευτικό Σύλλογο από τους ανωτέρω πωλητές εκδότες των τιμολογίων. Τα απαιτούμενα δικαιολογητικά για την επιστροφή του ποσού εξειδικεύονται με απόφαση του Διοικητικού Συμβουλίου του Π.Φ.Σ. και θα είναι τα ίδια με αυτά που υποβάλλονται εις τις Δ.Ο.Υ. για την επιστροφή του ΦΠΑ των εξαγωγών βάσει της εκάστοτε ισχύουσας νομοθεσίας. Οι αιτήσεις επιστροφής του ποσού με τα απαραίτητα δικαιολογητικά από τις φαρμακαποθήκες θα υποβάλλονται προς τον Πανελλήνιο Φαρμακευτικό Σύλλογο το αργότερο έως το τέλος του 5ου μήνα από τη λήξη του εξαμήνου που αφορούν. Ειδικότερα για τις εξαγωγές του Α' 23

35 εξαμήνου κάθε έτους η αίτηση θα υποβάλλεται το αργότερο έως την 30η Νοεμβρίου του τρέχοντος έτους, για τις εξαγωγές δε του β' εξαμήνου κάθε έτους η αίτηση θα υποβάλλεται το αργότερο έως την 31η Μαΐου του επόμενου έτους. Προκειμένου να κριθεί το εμπρόθεσμο των αιτήσεων για επιστροφή του 0,4% ως αφετηρία θα λαμβάνεται η ημερομηνία που αναφέρεται στα φορτωτικά έγγραφα, τα οποία αποδεικνύουν την αποστολή των φαρμάκων στο άλλο κράτος. Η εκκαθάριση και επιστροφή των παρακρατηθέντων εισφορών θα γίνεται εντός έξι (6) μηνών από την ημερομηνία εμπρόθεσμης υποβολής της αιτήσεως και των νόμιμων δικαιολογητικών. 7. Οι τιμές πώλησης των φαρμακευτικών προϊόντων που ισχύουν πριν την κατά τα ανωτέρω ανατιμόλογηση εξακολουθούν να ισχύουν για χρονικό διάστημα 30 ημερών για τις φαρμακαποθήκες και συνεταιρισμούς και 45 ημερών για τα φαρμακεία. Άρθρο 14: Ταινία γνησιότητας ή γραμμωτός κώδικας φαρμάκων 1.Η υποχρέωση της αναγραφής των στοιχείων που προβλέπονται στην ταινία γνησιότητας ή το γραμμωτό κώδικα δεν αναιρεί την υποχρέωση αναγραφής αυτών των στοιχείων και σε άλλα σημεία της συσκευασίας, όπως προβλέπεται από άλλες διατάξεις ( 2015). 24

36 Πίνακας 1: Νομοθετικές Ρυθμίσεις Τιμολόγησης, Αποζημίωσης και Rebate, 2014 Πηγή: ΙΟΒΕ, Παρατηρητήριο Οικονομικών της Υγείας, Νοέμβριος

37 1.3 Δείκτης Τιμών Φαρμάκων Οι τιμές των φαρμάκων στην Ελλάδα ακολούθησαν συγκρατημένη, οριακά ανοδική, πορεία μέχρι το 2009, με ρυθμό σημαντικά χαμηλότερο από τον πληθωρισμό, όπως εκφράζεται από τις μεταβολές του εναρμονισμένου δείκτη τιμών καταναλωτή. Οι παρεμβάσεις στις τιμές των φαρμάκων από το 2009 και μετά, αντανακλώνται στη μείωση του δείκτη τιμών φαρμάκων κατά -26,5% την περίοδο (Tsakanikas, 2015). Διάγραμμα 2: Δείκτης Τιμών Φαρμάκων vs. ΔΤΚ και Δείκτη Τιμών Τομέα Υγείας (2005=100) 26

38 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2 ΦΑΡΜΑΚΕΥΤΙΚΕΣ ΠΟΛΙΤΙΚΕΣ ΣΤΗΝ ΠΑΓΚΟΣΜΙΑ ΑΓΟΡΑ Στο παρόν κεφάλαιο, γίνεται σχηματική αναφορά των παραγόντων που επηρεάζουν σε γενικές γραμμές την τιμολόγηση φαρμάκων ανά την υφήλιο, περιγράφονται πολιτικές τιμολόγησης φαρμάκων των χωρών του ΟΟΣΑ και των ευρωπαϊκών χωρών, αποτυπώνονται περιληπτικά κάποια στοιχεία για τις ΗΠΑ και την Κίνα, και τέλος συγκρίνεται η φαρμακευτική δαπάνη της Ελλάδας με εκείνη άλλων χωρών. 27

39 2.1 Παράγοντες που επηρεάζουν την τιμολόγηση φαρμάκων στις παγκόσμιες αγορές Σχήμα 1: Παράγοντες επίδρασης στην τιμολόγηση φαρμάκων διεθνώς ανταγωνισμός οικονομικές συνθήκες της χώρας που εισάγει κόστος Παράγοντες επίδρασης στη διεθνή τιμόλογηση φαρμάκου κυβερνητικοί παράγοντες διαφοροποίηση προϊόντος ισοτιμία 2.2 Χώρες του ΟΟΣΑ (βλ.παράρτημα) Παρότι κάθε χώρα του ΟΟΣΑ εφαρμόζει τη δική της φαρμακευτική πολιτική, αυτό δε σημαίνει ότι δεν υπάρχουν κοινά χαρακτηριστικά μεταξύ των πολιτικών των διαφόρων χωρών, τα οποία έχουν σημαντικές εφαρμογές στην αποτελεσματικότητα και τη δυναμική της αγοράς. 28

40 Όλες οι χώρες του ΟΟΣΑ έχουν εγκαθιδρύσει συστήματα πνευματικών δικαιωμάτων ιδιοκτησίας, τα οποία εξυπηρετούν την ενθάρρυνση της καινοτομίας εξασφαλίζοντας στους καινοτόμους το δικαίωμα να αποκλείουν την αυθαίρετη παραγωγή και πώληση μιας εφεύρεσης για συγκεκριμένο χρονικό διάστημα. Όλες οι χώρες του ΟΟΣΑ έχουν εγκαθιδρύσει ρυθμιστικές υπηρεσίες που παρέχουν στις εταιρείες εξουσιοδότηση για την προώθηση των προϊόντων τους δεδομένου ότι πληρούν τα πρότυπα ποιότητας, ασφάλειας και αποτελεσματικότητας. Παρά την ύπαρξη κάποιων παρεκκλίσεων στα Πνευματικά Δικαιώματα Ιδιοκτησίας και στην Άδεια Κυκλοφορίας, η ξεκάθαρη επίδραση και των δύο πολιτικών είναι η αύξηση των τιμών με τον περιορισμό της δυνατότητας για ανταγωνισμό. Σε μια προσπάθεια δημιουργίας εύκολης πρόσβασης σε φάρμακα, όλες οι χώρες έχουν δεσμευτεί να επιχορηγούν την αγορά των φαρμάκων για τμήματα ή το σύνολο των πληθυσμών τους. Οι κυβερνήσεις των χωρών του ΟΟΣΑ σε γενικές γραμμές προσφέρουν τα φάρμακα ως κοινωνικό αγαθό, των οποίων η κατανάλωση δε θα έπρεπε να καθορίζεται μόνο από τις προσωπικές προτιμήσεις και την ικανότητα πληρωμής. Τώρα, υπάρχει μια μεγάλη συμφωνία απόκλισης μεταξύ των χωρών του ΟΟΣΑ, η οποία κυμαίνεται από τη χρηματοδότηση των δημόσιων νοσοκομείων για την προσφορά φαρμάκων στους ανασφάλιστους του Μεξικό, μέχρι τις επιδοτήσεις φόρων για την κάλυψη της ιατροφαρμακευτικής περίθαλψης των εργαζομένων στις ΗΠΑ. Το ζητούμενο είναι ξεκάθαρο: να αυξήσουμε την κατανάλωση φαρμάκων μειώνοντας ή περιορίζοντας το άμεσο κόστος που βαραίνει τον καταναλωτή (oecd, 2008). 2.3 Χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης Χαρακτηριστικά των κρατών μελών στο πλαίσιο της τιμολόγησης φαρμάκων Το σύστημα τιμολόγησης και αποζημίωσης των φαρμακευτικών ειδών στις ευρωπαϊκές χώρες διαφέρει από εκείνο που εφαρμόζεται σε άλλες χώρες ανά την υφήλιο. Αυτό οφείλεται στη συνολική οργάνωση και χρηματοδότηση των υπηρεσιών υγείας στα οποία τα φαρμακευτικά συστήματα είναι ενσωματωμένα. 29

41 Οι κυβερνήσεις αγωνίζονται να παρέχουν στους πολίτες τους ασφαλή, αποτελεσματικά και υψηλής ποιότητας φάρμακα και, ταυτόχρονα, να εξασφαλίσουν φάρμακα που αξίζουν τα λεφτά τους και οικονομική βιωσιμότητα (Vogler, 2014). Λαμβάνοντας υπόψη τις δημογραφικές εξελίξεις, όπως η γήρανση του πληθυσμού, το λανσάρισμα των νέων φαρμάκων που χορηγούνται σε υψηλές τιμές, και αυστηρότερους κλινικούς στόχους (Garattini, 2008), αυτή η πρόκληση παραμένει για τις ευρωπαϊκές χώρες. Οι φορείς χάραξης πολιτικής (policy makers) πρέπει (α) να λαμβάνουν αποφάσεις σχετικά με τις τιμές των φαρμάκων και την αποζημίωση αυτών από τα ασφαλιστικά ταμεία, (β) να επιλέγουν το πιο κατάλληλο μείγμα πολιτικών από μια σειρά μέτρων προσφοράς και ζήτησης, και συνιστάται (γ) να προωθούν μια πιο ορθολογική χρήση των φαρμάκων (WHO, 2001). Πρέπει να προσαρμόζουν συνεχώς τις φαρμακευτικές πολιτικές τους ανάλογα με τις μεταβολές στο περιβάλλον. Ως εκ τούτου, οι πληροφορίες σχετικά με τα φαρμακευτικά συστήματα σε άλλες χώρες, ιδιαίτερα της ίδιας περιοχής, είναι ζωτικής σημασίας για τους υπεύθυνους χάραξης πολιτικής (Vogler, 2014). Όλες οι χώρες έχουν ως μέρος των υποχρεώσεών τους -για την εκπλήρωση του δικαιώματος στην υγεία προς τους πολίτες τους- την υποχρέωση να δίνουν πρόσβαση στα βασικά φάρμακα, δηλαδή στα φάρμακα που πληρούν τις κατά προτεραιότητα ανάγκες του πληθυσμού τους. Αυτό εξασφαλίζεται σε πολλές χώρες εκτός Ευρώπης με την προμήθεια ενός εύρους επιλεγμένων φαρμάκων (βασικά φάρμακα) από δημόσια ιδρύματα, χρηματοδοτούμενα από το κράτος. Ενόσω οι δικαιούχοι ασθενείς μπορούν να έχουν πρόσβαση στα βασικά φάρμακα μέσω του δημόσιου φορέα είτε δωρεάν είτε με μικρή επιβάρυνση χρηματικής συμμετοχής, είναι αναγκασμένοι να προμηθεύονται φάρμακα με ιδιαιτέρως αυξημένη συμμετοχή από τους ιδιωτικούς παρόχους υπηρεσιών υγείας. Στις ευρωπαϊκές χώρες, η διαφοροποίηση μεταξύ των δημόσιων και των ιδιωτικών φορέων δεν είναι πάντοτε σαφής (τα φαρμακευτικά προϊόντα συχνά παρέχονται μέσω ιδιωτικών καναλιών, κυρίως όμως είναι χρηματοδοτούμενα από το δημόσιο). Περαιτέρω, η κάλυψη των υπηρεσιών υγείας, για παράδειγμα, οι επιστροφές των δαπανών για την υγεία είτε από τους φορείς κοινωνικής ασφάλισης είτε από το εθνικό σύστημα υγείας, είναι σε γενικές γραμμές πιο ολοκληρωμένες σε σχέση με τον υπόλοιπο κόσμο. 30

42 Η φαρμακευτική κάλυψη περιλαμβάνει συνήθως την πλειοψηφία των φαρμάκων που προμηθεύουν τα νοσοκομεία και συνταγογραφούν οι γιατροί, αλλά το πεδίο εφαρμογής της κάλυψης διαφέρει. Περίπου το 75% των δαπανών για την υγεία και τα δύο τρίτα της φαρμακευτικής δαπάνης χρηματοδοτείται κατά μέσο όρο από τα δημόσια ταμεία. Ενώ οι προϋποθέσεις για την αδειοδότηση της κυκλοφορίας έχουν οριοθετηθεί από τα αρμόδια όργανα της Ευρωπαϊκής ένωσης, οι πολιτικές τιμολόγησης και επιστροφής δαπανών των φαρμακευτικών προϊόντων παραμένουν στην αρμοδιότητα των κρατών μελών. Μια βασική διάταξη με την οποία όλα τα κράτη μέλη είναι αναγκασμένα να συμμορφωθούν είναι η Οδηγία για τη Διαφάνεια, η οποία αποσκοπεί στο ότι οι αποφάσεις τιμολόγησης και επιστροφής δαπανών εγγυημένα θα λαμβάνονται με τρόπο διαφανή και εντός συγκεκριμένων χρονικών πλαισίων. Έγκειται, ωστόσο, στη δικαιοδοσία των χωρών ο τρόπος που θα οργανώσουν το σύστημα τιμολόγησης και επιστροφής δαπανών. Ενώ υπάρχουν κοινές πολιτικές ανάμεσα στις ευρωπαϊκές χώρες (π.χ. τιμές αναφοράς), ο ειδικός σχεδιασμός των μέτρων πολιτικής διαφέρει στις λεπτομέρειες. Σαν αποτέλεσμα, υπάρχουν 27 διαφορετικά συστήματα τιμολόγησης και επιστροφής δαπανών στην ΕΕ. Ακόμα και αν οι ευρωπαϊκές χώρες, και συγκεκριμένα τα κράτη μέλη της ΕΕ, θεωρούνται κυρίως χώρες υψηλού εισοδήματος, η συγκράτηση του κόστους της φαρμακευτικής δαπάνης καθώς και η ισοκατανομή της πρόσβασης σε φάρμακα, είναι μακροχρόνια ζητήματα λόγω των ορίων δαπανών που αντιμετωπίζει ο δημόσιος τομέας. Από τη δεκαετία του 1990, οι χώρες έχουν αναλάβει μεταρρυθμίσεις με σκοπό τη συγκράτηση του κόστους. Κατά μέσο όρο, η δημόσια φαρμακευτική δαπάνη στον τομέα της νοσοκομειακής περίθαλψης (χωρίς διανυκτέρευση του ασθενή) στις χώρες της ΕΕ, αυξήθηκε κατά 76% κατά τα έτη , με μια αύξηση της τάξης του 79% στις 15 χώρες της ΕΕ πριν το 2004 σε γενικές γραμμές, χώρες υψηλού εισοδήματος-, και 71% στις 13 χώρες της ΕΕ που εντάχθηκαν στην ένωση μετά το 2004, κυρίως χώρες της κεντρικής και ανατολικής Ευρώπης. 31

43 Η παγκόσμια χρηματοπιστωτική κρίση χτύπησε τις ευρωπαϊκές οικονομίες από το 2008 μέχρι και σήμερα. Η πρώτη χώρα που επηρεάστηκε από τις συνέπειες αυτής της κρίσης ήταν η Ισλανδία με την κατάρρευση των τριών συστημικών τραπεζών της το Σεπτέμβριο του Σε σύντομο χρονικό διάστημα η κρίση χτύπησε τις τρεις βαλτικές χώρες, Εσθονία, Λιθουανία και Λετονία. Ενώ από τις αρχές του 2010 και έπειτα οι χώρες της ευρωζώνης, Ελλάδα, Ισπανία και Ιρλανδία δοκιμάστηκαν από κρίση χρέους. Κατά τη διάρκεια του 2011, η ελληνική κρίση κλιμακώθηκε, καθώς παρουσιάστηκαν προβλήματα σχετικά με την αναχρηματοδότηση του ελληνικού δημόσιου χρέους. Η Ελλάδα μαζί με την Πορτογαλία και αργότερα με την Ιταλία, εμφανίστηκαν στην πολιτική ατζέντα των συνόδων της ΕΕ την άνοιξη/ καλοκαίρι του Η προτροπή προς τις χώρες αυτές ήταν με κατεύθυνση την υλοποίηση μεταρρυθμίσεων που θα ωφελούσαν την εξοικονόμηση δαπανών που βάρυναν τους προϋπολογισμούς τους. Τα εγκεκριμένα φάρμακα που κυκλοφορούν στην αγορά διακρίνονται και με κριτήριο την προστασία τους ή μη από διπλώματα ευρεσιτεχνίας. Στα μη προστατευμένα φάρμακα περιλαμβάνονται τα πρωτότυπα φάρμακα των οποίων η πατέντα έχει λήξει (off-patent), καθώς και τα γενόσημα (generics). Στην Ελλάδα, η διείσδυση σε όγκο των προστατευμένων φαρμάκων (on-patent) βρίσκεται στο 11,6%, ποσοστό υψηλότερο σε σχέση με άλλες Ευρωπαϊκές αγορές, γεγονός που οφείλεται στις χαμηλές τιμές των προϊόντων αυτών, οι οποίες διαμορφώνονται σχεδόν στο ήμισυ του μέσου όρου των χωρών της ΕΕ, λόγω του καθεστώτος τιμολόγησης. Αντίθετα, οι τιμές των γενοσήμων είναι από τις υψηλότερες στην Ευρώπη και δεν απέχουν σημαντικά από τις τιμές των off-patent προϊόντων ( βλ. παρακάτω διάγραμμα) 32

44 Διάγραμμα 3: Τιμολόγηση στις χώρες της Ευρώπης, 2013 (τιμή ανά μονάδα, ) Το μερίδιο αγοράς των μη προστατευμένων φαρμακευτικών προϊόντων ανήλθε το 2014 συνολικά στο 64,2% (off-patent & generics 35,0% & 28,7% αντιστοίχως) παρουσιάζοντας ανοδική τάση σε σχέση με τις προηγούμενες χρονιές (Διάγραμμα 33), ενώ δεν καταγράφεται μεγάλη απόκλιση μεταξύ τους (Tsakanikas, 2015). 33

45 Διάγραμμα 4: Διείσδυση των φαρμακευτικών προϊόντων με βάση το καθεστώς προστασίας στις χώρες της Ευρώπης, 2014 (ανά μονάδα, σε όγκο) Φαρμακευτικές πολιτικές στην Ευρώπη ως αντίδραση στην παγκόσμια χρηματοπιστωτική κρίση Για πολλά χρόνια, η παγκόσμια προσέγγιση στις πολιτικές τιμολόγησης και επιστροφής δαπανών ενημερωνόταν, πρωταρχικά, από τις βασικές διαφορές ανάμεσα στα συστήματα που βασίζονταν στο δημόσιο τομέα προμηθειών και προσφοράς, και σε αυτά που βασίζονταν στις επιστροφές δαπανών. Η πρώτη προσέγγιση θεωρούταν ως η πλέον κατάλληλη για τις αναπτυσσόμενες χώρες. Η χρηματοδότηση των υπηρεσιών υγείας βασιζόταν σε κονδύλια προερχόμενα από τα κρατικά ταμεία, δωρητές, αναπτυξιακούς εταίρους, ενώ συμπληρώνονταν από σημαντικές πληρωμές προερχόμενες από τις ιδιωτικές συμμετοχές των ασφαλισμένων που λάμβαναν τις υπηρεσίες. Οι αγορές των φαρμάκων σε τέτοια συστήματα, όπου τα φάρμακα χορηγούνται από το κράτος, πραγματοποιούνται από έναν κεντρικό φορέα, και στη συνέχεια διανέμονται σε κλινικές και νοσοκομεία του δημόσιου τομέα. Τυχόν παρεμβάσεις στην τιμολόγηση περιορίστηκαν με την εφαρμογή των περιορισμένων ανταγωνιστικών προσφορών, για μια λίστα φαρμάκων η οποία καθορίζεται σε κεντρικό επίπεδο και με σοβαρούς περιορισμούς. 34

46 Σε ορισμένες, αλλά όχι σε όλες τις περιπτώσεις, αυτός ο εθνικός κατάλογος βασικών φαρμάκων ενημερώθηκε σύμφωνα με τον κατάλογο βασικών φαρμάκων του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας (WHO), ο οποίος ενημερώνεται περίπου κάθε 2 χρόνια από το Ενώ η προμήθεια γενόσημων φαρμάκων ήταν ο κανόνας, συχνά δεν υπήρχε κάποια εξελιγμένη πολιτική υποκατάστασης με γενόσημα. Η συνταγογράφησή τους προτιμήθηκε αλλά σπάνια εφορμόζεται. Η προσδοκία ήταν η ορθολογική χρήση των φαρμακευτικών προϊόντων αλλά κάτι τέτοιο σπανίως επιδιώκεται με σθένος. Για πολλές από αυτές τις χώρες, ενισχύοντας την τοπική μεταποιητική βιομηχανία είτε ήταν άσχετο ή δευτερευούσης σημασίας. Οι κατά τόπους σχετικές καινοτομίες ήταν εξαρτώμενες από εξωτερική χρηματοδότηση, αποσυνδεόμενες από τις τοπικές φαρμακευτικές πολιτικές. Η δεύτερη προσέγγιση, που εφαρμόζεται πιο δυναμικά σε αυτές τις χώρες με εθνικό ή κοινωνικό ασφαλιστικό σύστημα υγείας, ήταν κατάλληλη για συστήματα στα οποία η χρηματοδότηση της υγειονομικής περίθαλψης διαχωρίζεται από την παροχή υπηρεσιών. Όσον αφορά στα φάρμακα, ιδίως, ένα ευρύ φάσμα επιλογών πολιτικής εφαρμόστηκαν, συμπεριλαμβανομένης και μιας ποικιλίας μέτρων για την προώθηση της χρήσης των γενόσημων φάρμακων, τον επιμερισμό των πληρωμών για την μείωση του ρίσκου, την εισαγωγή των τιμών αναφοράς, τους ελέγχους των τιμών στα κανάλια διανομής και την αξιολόγηση των τεχνολογιών υγείας. Σε πολλές τέτοιες χώρες, οι πολιτικές υγείας έπρεπε να συμβαδίζουν, αν όχι να συνυπάρχουν με τις βιομηχανικές πολιτικές που στοχεύουν στην προστασία της τοπικής παραγωγής. Η καινοτομία έχει οδηγηθεί σχεδόν αποκλειστικά, τουλάχιστον μετά την αρχική δημόσια στήριξη, στην προστασία και αξιοποίηση της πνευματικής ιδιοκτησίας. Ωστόσο, η εφαρμογή πολλών από αυτές τις φαρμακευτικές πολιτικές για χώρες χαμηλού και μεσαίου εισοδήματος έχει αμφισβητηθεί. Η πρόκληση για το μέλλον είναι να προσδιοριστεί ένα φάσμα πολιτικών τιμολόγησης και επιστροφής δαπανών που είναι τόσο κατάλληλες όσο και υποστηρικτικές στις προσπάθειες των χωρών να εισάγουν και να εδραιώσουν την καθολική κάλυψη υγείας. 35

47 Θα πρέπει επίσης να υπάρξει τόνωση της αναγκαίας και κατάλληλης καινοτομίας, με την εξασφάλιση ταυτόχρονα μιας υπεύθυνης και σταθερής φαρμακευτικής βιομηχανίας, σε πλήρη ευθυγράμμιση με τις εθνικές και ευρύτερες βιομηχανικές πολιτικές. Αυτό αποτελεί μια πρόκληση, η οποία απαιτεί μια λεπτή εξισορρόπηση ανόμοιων συμφερόντων, με έναν τρόπο ο οποίος θα έχει τον ασθενή στο επίκεντρο, ενώ θα είναι σε θέση να αντιλαμβάνεται πλήρως τα ανθρώπινα δικαιώματα που διακυβεύονται (Myhr, K., 2011). 2.4 ΗΠΑ, Φαρμακευτική Πολιτική Οι τιμές των συνταγογραφούμενων φαρμάκων στις Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής είναι μεταξύ των υψηλότερων στον κόσμο και έχουν αποτελέσει βασικό θέμα συζήτησης στη νέα χιλιετία, που άνοιξε συζητήσεις σχετικά με τη μεταρρύθμιση της υγειονομικής περίθαλψης των ΗΠΑ το 2009 και έχει επανέλθει στο προσκήνιο το Λιανική τιμή φαρμάκων Ο φαρμακευτικός κλάδος είναι ο μόνος σημαντικός κλάδος υγειονομικής περίθαλψης, στον οποίο ο παραγωγός είναι σε θέση να καθορίζει τις τιμές σχετικά ανεξέλεγκτα (Bach P., 2015). Όσον αφορά στις τιμές των πρωτότυπων φαρμάκων το 2004 ήταν σημαντικά υψηλότερες στις Ηνωμένες Πολιτείες από ό, τι στον Καναδά, την Ινδία, τη Βρετανία και άλλες χώρες, στο σύνολο των οποίων έχουν διεξαχθεί έλεγχοι τιμών, ενώ οι τιμές των γενόσημων φαρμάκων τείνουν να είναι υψηλότερες στον Καναδά (Morgan, 2004). Δαπάνες Φαρμάκων Ιστορικά, οι δαπάνες για φαρμακευτικά προϊόντα αντιπροσώπευαν το 11,5% των αμερικανικών εθνικών δαπανών υγειονομικής περίθαλψης το 1960, σταδιακά μειώθηκαν στο 5,5% των εθνικών δαπανών ιατροφαρμακευτικής περίθαλψης το 1980, πριν αυξηθούν ξανά στο 10,4% το Από το 2000 έως το 2013, οι δαπάνες φαρμάκων κυμάνθηκαν μεταξύ 10,4 % και 12,0% των δαπανών υγειονομικής περίθαλψης των ΗΠΑ (National health expenditures, average annual percent change, and percent distribution, by type of expenditure: United States, selected years , 2015). 36

48 Υψηλές τιμές Φαρμάκων Η έρευνα του Kaiser Family Foundation τον Ιούνιο του 2015 βρήκε "τα κέρδη των φαρμακευτικών εταιρειών ως τον νούμερο ένα λόγο για το υψηλό κόστος των συνταγογραφούμενων φαρμάκων (77%), ακολουθούμενο από το κόστος της ιατρικής έρευνας (64%), το κόστος του μάρκετινγκ και της διαφήμισης (54%), καθώς και το κόστος των αγωγών εναντίον των φαρμακευτικών εταιρειών (49%) (Kaiser Family Foundation, 16 June 2015). Διάγραμμα 5: Μέση τιμή ($) του Nexium(εσομεπραζόλη) σε Ολλανδία, Αγγλία, Ισπανία, Ελβετία, ΗΠΑ (2013) Σημείωση: Λιανική Τιμή του NEXIUM στην Ελλάδα: 16,02 (2013), 12,95 (2015). 37

49 2.5 Κίνα, Φαρμακευτική Πολιτική Το σύστημα τιμολόγησης φαρμάκων στην Κίνα Στην Κίνα, οι φαρμακευτικές ουσίες διαφοροποιούνται σε τρεις κατηγορίες, ήτοι πατενταρισμένα φάρμακα, εκτός πατέντας φάρμακα και γενόσημα φάρμακα. Μεταξύ 2002 και 2004, συνολικά γενόσημα φάρμακα εγκρίθηκαν από τον Οργανισμό Τροφίμων και Φαρμάκων Κίνας ( n.d.). Φόρος εισαγωγής 5%, καθώς και 17% φόρος προστιθέμενης αξίας συμπεριλαμβάνονται στην τιμή όλων των εισαγόμενων φαρμάκων, δεδομένου ότι η Κίνα δεν ακολουθεί τη μηδενική φορολογική πολιτική για τα εισαγόμενα φάρμακα, που καθορίζεται από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Εμπορίου. Μια ανάλυση της κινεζικής φαρμακευτικής αγοράς της περιόδου από την IMS (Ινστιτούτο Πληροφορικής Υγείας) προβλέπει ότι τα παραδοσιακά κινεζικά φάρμακα θα αποτελούν το 11% της συνολικής αξίας της αγοράς και ότι το μερίδιο αξίας των πατενταρισμένων φαρμάκων θα αυξηθεί 6-11%. Το μερίδιο των δημιουργών εκτός πατέντας αναμένεται να συνεχιστεί σε ποσοστό περίπου 20%, με το υπόλοιπο 60% της αγοράς να κυριαρχείται από γενόσημα φάρμακα. Στην Κίνα, η τιμολόγηση του φαρμάκου διοικείται από τις κεντρικές και επαρχιακές κυβερνήσεις. Ωστόσο, η κυβέρνηση μπορεί να ελέγξει μόνο την τιμή των φαρμάκων που καλύπτονται από τα βασικά προγράμματα ιατρικής ασφάλισης, καθώς και κάποιων ναρκωτικών. Οι αρχικές τιμές των κατοχυρωμένων φαρμάκων με δίπλωμα ευρεσιτεχνίας μπορούν να καθορίζονται ελεύθερα από τους κατασκευαστές δεδομένου ότι τα φάρμακα μπορούν να αναγράφονται για ιατρική ασφαλιστική αποζημίωση μόνο μετά από δύο χρόνια διαθεσιμότητάς τους στην αγορά, μετά την οποία η κυβέρνηση ελέγχει τη μέγιστη τιμή λιανικής. Παρ 'όλα αυτά, ο ανταγωνισμός μεταξύ των επιχειρήσεων της αγοράς επιτρέπεται. Οι τιμές των φαρμάκων στην Κίνα καθορίζονται και από το Προεδρείο τιμολόγησης της Εθνικής Επιτροπής Ανάπτυξης και Μεταρρυθμίσεων (NDRC). Η τιμή συναλλαγής μπορεί να μειωθεί μέσω συμβάσεων και συστημάτων πλειοδοτικού διαγωνισμού, και κάθε επαρχία θεσπίζει ένα κέντρο προσφοράς ναρκωτικών. Επί του παρόντος, πολλές επαρχίες έχουν «δύοφακέλους του συστήματος επιλεκτικής προσφοράς», στην οποία οι προσφέροντες 38

50 τοποθετούν τις πληροφορίες ποιότητας του φαρμάκου, καθώς και την τιμή, σε δύο χωριστά σφραγισμένους φακέλους. Το κέντρο προσφοράς, στη συνέχεια, χρησιμοποιεί τον πρώτο φάκελο για να επιλεγούν τα τρία υψηλής ποιότητας φάρμακα ως υποψήφια, και η διαδικασία ολοκληρώνεται με την έναρξη του δεύτερου περιβλήματος για να συγκρίνουν τις τιμές τους. Έτσι, από τους τρεις κατασκευαστές, αυτός που προσφέρει τη χαμηλότερη τιμή, θα κερδίσει τον διαγωνισμό. Ωστόσο, οι διαδικασίες υποβολής προσφορών δεν είναι τυποποιημένες, και η εξέταση των τιμών των φαρμάκων, χωρίς προηγούμενη ιεράρχηση ποιότητας, μπορεί να συμβεί. Επιπλέον, εάν η τιμή προσφοράς είναι χαμηλότερη από το πραγματικό κόστος παραγωγής, οι κατασκευαστές δεν είναι σε θέση να παράγουν και να προμηθεύουν τα φάρμακα, γεγονός που οδηγεί σε ελλείψεις φαρμάκων. Τέλος, η τιμή προσφοράς δε σχετίζεται είτε με την αγορά ή τον όγκο. Έτσι, οι διαδικασίες υποβολής προσφορών στην Κίνα έχουν απόλυτη ανάγκη βελτίωσης. Πρόσφατα, η κινεζική κυβέρνηση ενημέρωσε πως σκοπεύει να διαμορφώσει ένα σύστημα τιμολόγησης αναφοράς φαρμάκου. Ένα τέτοιο σύστημα θα επηρεάσει την τιμή της τόσο στις εγχώριες αγορές όσο και τα γενόσημα φάρμακα και τα εκτός πατέντας ( n.d.) Συμπεράσματα Η τιμολόγηση με βάση την κλινική αξία και τις τιμές αναφοράς δείχνουν να αποτελούν την μελλοντική τάση για τον καθορισμό των τιμών των φαρμάκων. Μια ανασκόπηση της βιβλιογραφίας αποκάλυψε τα υφιστάμενα κενά στην ποιοτική εξασφάλιση των εγχώριων γενόσημων στην Κίνα. Συγκεκριμένα, υπάρχουν σημαντικές ποιοτικές διαφορές ανάμεσα σε εκτός πατέντας φάρμακα και σε εγχώρια γενόσημα. Οπότε, η πρόταση ήταν πως έπρεπε να υπάρξει σημαντική βελτίωση της ποιότητας κάποιων γενόσημων φαρμάκων. Μια κινέζικη ανάλυση δεδομένων της αγοράς ανάμεσα στο 2002 μέχρι το 2011 απεικόνισε μια συνεχή διαφοροποίηση της μέσης τιμής σε ποσοστό μέχρι 40% ανάμεσα σε εκτός πατέντας και γενόσημα φάρμακα. Αυτή η αναλογία τιμών πρέπει να χρησιμοποιηθεί για μελλοντικές τιμολογιακές προσαρμογές. Εντός της επόμενης δεκαετίας, η προστασία της πατέντας για πολλά σκευάσματα θα λήξει με αποτέλεσμα την παραγωγή παρόμοιων φαρμάκων εκτός πατέντας. Παρότι αυτά τα εκτός πατέντας φάρμακα είναι υψηλής ποιότητας, 39

51 περαιτέρω προκλήσεις και ευκαιρίες θα παρουσιαστούν, όπως η διαφοροποίηση της αξίας μεταξύ των εκτός πατέντας και των γενόσημων φαρμάκων. Μαζί με τις βελτιώσεις στην ποιότητα των Κινέζικων γενόσημων, το τιμολογιακό χάσμα μεταξύ των εκτός πατέντας φαρμάκων και των γενόσημων, επίσης θα κλείσει. Με αυτό τον τρόπο, βέλτιστες στρατηγικές τιμολόγησης και προμήθειας πρέπει να αναπτυχθούν και ταυτόχρονα να δοθούν κίνητρα για την ύπαρξη βιώσιμης ποιότητας και προσφοράς. Αυτό θα εξασφαλίσει μια ισορροπημένη πρόσβαση στην αγορά μεταξύ των πατενταρισμένων φαρμάκων, των εκτός πατέντας φαρμάκων, και των γενόσημων φαρμάκων. Επιπλέον, ο καθορισμός της αξίας και της τιμής ανάμεσα στις τρεις φαρμακευτκές κατηγορίες θα αποτελέσει ένα σημαντικό και αλληλένδετο ζήτημα. Η μέθοδος MCDA (multi-criteria Diversity Analysis) χρησιμοποιήθηκε με επιτυχία ώστε να δοθεί προτεραιότητα σε πιθανές μελλοντικές στρατηγικές τιμολόγησης και επιστροφής δαπανών για φάρμακα εκτός πατέντας, όπως ελέγχθηκε από Κινέζους ακαδημαϊκούς και εμπειρογνώμονες του κλάδου. Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι τόσο οι ακαδημαϊκοί, όσο και παράγοντες της βιομηχανίας είναι πιο πιθανό να λάβουν αρχικά υπόψιν την φαρμακευτική ισοδυναμία ( n.d.). 2.6 Φαρμακευτική Δαπάνη στην Ελλάδα- Σύγκριση με άλλες χώρες Σύμφωνα με τις Β.Χαλκιά και Α.Βαρακλιώτη (2015) η μέση ετήσια μεταβολή δαπανών υγείας στην Ελλάδα την περίοδο σημείωνε αύξηση κατά 9,06%, ενώ ο αντίστοιχος ΜΟ των ΕΕ-15 ήταν 3,65%. Ωστόσο, από το 2009 και έπειτα, και μόνο στις χώρες του ευρωπαϊκού Νότου, σημειώνεται διαχρονικά μείωση των δαπανών υγείας (με εξαίρεση την Ιταλία). Το 2009 (αρχή οικονομικής κρίσης) και έως το 2012 μειώνονταν στην Ελλάδα τόσο οι δαπάνες κοινωνικής προστασίας, όσο και οι δαπάνες υγείας. Η μείωση των δαπανών υγείας στην Ελλάδα κατά την περίοδο προσεγγίζει το 12,88%, ενώ οι δαπάνες του ΜΟ των ΕΕ-15 σημείωσαν μέση ετήσια αύξηση κατά 2,98%. Η δημοσιονομική κρίση οδήγησε την Ελλάδα σε λήψη μέτρων σε όλους τους τομείς κοινωνικής πολιτικής. Η φαρμακευτική δαπάνη, που απορροφά μεγάλο τμήμα των δαπανών υγείας, είχε εκτοξευτεί σε σχέση με τις υπόλοιπες χώρες της ΕΕ την περίοδο Στην Ελλάδα, η μεταβολή της φαρμακευτικής δαπάνης κατά την περίοδο είχε 40

52 μέση ετήσια αύξηση 11,73%, όταν στην ΕΕ-15 ήταν μόλις 5,21%. Μετά το 2009 και κυρίως το 2010, τα μέτρα που ελήφθησαν στο χώρο του φαρμάκου είχαν ως αποτέλεσμα τη μείωση της φαρμακευτικής δαπάνης, με τη μέση ετήσια μεταβολή της φαρμακευτικής δαπάνης να κυμαίνεται σε αρνητικά επίπεδα (-11,39%) σε σύγκριση με αυτή της ΕΕ-15 (-1,09%). Ωστόσο, και παρά τη μείωση, η Ελλάδα κατείχε την πρώτη θέση της συνολικής φαρμακευτικής δαπάνης το σε σχέση με τις χώρες της ΕΕ-15. Η μείωση της φαρμακευτικής δαπάνης, εν τούτοις, δημιούργησε και προβλήματα, όπως μείωση ρευστότητας στα φαρμακεία, προβλήματα διαθεσιμότητας φαρμακευτικών προϊόντων και ανεπάρκεια φαρμάκων από την αγορά, στροφή ασθενών στα νοσοκομεία για κάλυψη φαρμακευτικών αναγκών, μείωση προσωπικού στα φαρμακεία, κλείσιμο φαρμακείων. Η Ελλάδα ανήκει στις χώρες όπου οι δαπάνες για κοινωνική προστασία και υγεία βρίσκονται κάτω από το μέσο όρο της ΕΕ-15. Ωστόσο, ακόμη και οι εν λόγω ελλιπείς δαπάνες είχαν ως βάση την εξυπηρέτηση πελατειακών πολιτικών αντιλήψεων. Στην Ελλάδα, το δίχτυ κοινωνικής προστασίας ήταν και εξακολουθεί να είναι διάτρητο έως και ανύπαρκτο. Ωστόσο, οι εξελίξεις σε δημογραφικό, οικονομικό και κοινωνικό επίπεδο οδηγούν ολόκληρη την Ελλάδα, αλλά και την Ευρώπη, σε τροποποιήσεις των συστημάτων κοινωνικής προστασίας. 41

53 Διάγραμμα 6: Μέση ετήσια ανάπτυξη των δαπανών υγείας στις χώρες του ΟΟΣΑ σε πραγματικούς όρους, Η φαρμακευτική δαπάνη βάσει των στοιχείων του ΟΟΣΑ εκτοξεύτηκε στην Ελλάδα σε σχέση με τις υπόλοιπες χώρες της ΕΕ το 2009, προσεγγίζοντας τα 843,59 $ (US dollars) ανά κάτοικο με βάση την ισοτιμία της αγοραστικής δύναμης (PPPs). Η Ελλάδα βρισκόταν στην πρώτη θέση της συνολικής φαρμακευτικής δαπάνης το σε σχέση με τις ΕΕ-15 παρά τη γενικότερη μείωση στις δαπάνες υγείας που έχει υποστεί. Ως εκ τούτου, ο εξορθολογισμός του κόστους της φαρμακευτικής περίθαλψης βρέθηκε στο επίκεντρο των δράσεων της πολιτικής υγείας, κατά την περίοδο της κρίσης, αποτελώντας έναν από τους βασικούς πυλώνες της δημοσιονομικής εξυγίανσης. Η μεταβολή της φαρμακευτικής δαπάνης κατά την περίοδο είχε μέση ετήσια αύξηση 11,73%, όταν στην ΕΕ-15 ήταν μόλις 5,21%. Μετά το 2009 και κυρίως το 2010, τα μέτρα που ελήφθησαν στο χώρο του φαρμάκου είχαν ως αποτέλεσμα τη μείωση της φαρμακευτικής δαπάνης, με τη μέση ετήσια μεταβολή της φαρμακευτικής δαπάνης να κυμαίνεται σε αρνητικά επίπεδα (-11,39%) σε σύγκριση 42

54 με αυτή της ΕΕ-15 (-1,09). Ο έλεγχος και η μείωση της φαρμακευτικής δαπάνης αποτέλεσαν εύλογους στόχους της δημοσιοοικονομικής πολιτικής στην Ελλάδα. Επιγραμματικά, μερικά από τα μέτρα που οδήγησαν σε μείωση της φαρμακευτικής δαπάνης κατά 11,39% ήταν τα εξής: (α) Ηλεκτρονική συνταγογράφηση και ένταξη όλων των ασφαλιστικών ταμείων στο εν λόγω σύστημα, (β) προώθηση χρήσης γενόσημων φαρμάκων, (γ) μείωση κέρδους χονδρεμπόρων και φαρμακοποιών, (δ) εφαρμογή μηχανισμού αυτόματης επιστροφής για διατήρηση της δαπάνης εντός προϋπολογισμού, (ε) αύξηση επιστροφών/εκπτώσεων (rebate, clawbacks) φαρμακοποιών και φαρμακευτικών εταιρειών, (στ) εφαρμογή συστήματος τιμολόγησης βάσει των τριών χαμηλότερων τιμών της ΕΕ-22, (ζ) σύνταξη θεραπευτικών και διαγνωστικών πρωτοκόλλων συνταγογράφησης, (η) λίστες συνταγογράφησης φαρμάκων για σοβαρές παθήσεις, λίστες για μη συνταγογραφούμενα και υπερσυνταγογραφούμενα φάρμακα, (θ) μείωση των τιμών των εκτός πατέντας φαρμάκων και (ι) αύξηση της συμμετοχής του ασφαλισμένου στην τιμή του φαρμάκου και σύνδεση του ποσοστού συμμετοχής των ασφαλισμένων με την τιμή του φαρμάκου, με ελάχιστες εξαιρέσεις. Από το Ίδρυμα Οικονομικών και Βιομηχανικών Ερευνών (ΙΟΒΕ) σημειώνεται ότι η δομή του συστήματος τιμολόγησης των φαρμάκων δημιουργεί προβλήματα στην επάρκεια φαρμακευτικών προϊόντων στην αγορά. Επίσης, σημαντικό πρόβλημα είναι η καθυστέρηση πληρωμών από τους ασφαλιστικούς οργανισμούς προς τα φαρμακεία, με αποτέλεσμα τη διακοπή διάθεσης φαρμάκων σε ασθενείς ή τη διάθεση του φαρμακευτικού προϊόντος μόνο μετά από πληρωμή της συνολικής αξίας του φαρμάκου, οδηγώντας σε στροφή των ασθενών στα δημόσια νοσοκομεία, γεγονός που σημαίνει αύξηση της δημόσιας φαρμακευτικής δαπάνης. Η καθυστέρηση οφειλών οδηγεί και στη μείωση ρευστότητας στα φαρμακεία, με επακόλουθα π.χ. μείωση προσωπικού, ελάττωση αποθεμάτων ή και ελλείψεις φαρμάκων. Η εξυγίανση των δαπανών του κράτους κρίνεται ως επιτακτική ανάγκη. Ωστόσο, θα πρέπει πάντα η οποιαδήποτε πολιτική που χαράζεται, να εφαρμόζεται με γνώμονα την προστασία των ευάλωτων ομάδων, έτσι ώστε να έχουν πρόσβαση στις υπηρεσίες υγείας και να μην τίθεται σε κίνδυνο τόσο η δημόσια υγεία όσο και η ιδιωτική υγεία (Chalkia, 2015). 43

55 Η Καθαρή Δημόσια Φαρμακευτική Δαπάνη είναι το τελικό ποσό που πληρώνουν τα ασφαλιστικά ταμεία, μετά την αφαίρεση όλων των rebates και του clawback. Το 2014 η προϋπολογισθείσα δαπάνη διαμορφώθηκε στα 2 δισεκ., έναντι 5.1 δισεκ. το 2009, μειωμένη δηλαδή κατά 60,8% την περίοδο , καθώς ο στόχος με βάση τον μηχανισμό στήριξης είχε τεθεί κοντά στα 2 δις (Tsakanikas, 2015). Διάγραμμα 7: Δημόσια Φαρμακευτική Δαπάνη Οι δαπάνες υγείας το 2013 στην Ελλάδα αντιστοιχούσαν στο 8,6% του ΑΕΠ, ποσοστό χαμηλότερο τόσο από τον μέσο όρο των χωρών του ΟΟΣΑ (8,9%), όσο και από χώρες με οικονομική κρίση όπως η Πορτογαλία, η Ισπανία και η Ιταλία. Θα πρέπει ωστόσο να σημειωθεί ότι σύμφωνα με τα στοιχεία του ΟΟΣΑ το ποσοστό δαπανών υγείας είναι 9,2%, καθώς έχει εκτιμηθεί με την παλαιά μεθοδολογία ΣΛΥ 1.0, ενώ το 8,6% ανταποκρίνεται με τη νέα μεθοδολογία ΣΛΥ 2011 (βλέπε Παράρτημα) (Tsakanikas, 2015). 44

56 Διάγραμμα 8: Δαπάνες υγείας ως ποσοστό του ΑΕΠ στις χώρες του ΟΟΣΑ,

57 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3 ΣΧΕΣΗ ΤΙΜΩΝ ΦΑΡΜΑΚΩΝ ΜΕ ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ, ΑΕ γχ Π, ΜΕΘΟΔΟΥΣ ΤΙΜΟΛΟΓΗΣΗΣ Σε αυτό το κεφάλαιο, αποτυπώνεται ο αντίκτυπος της Νομοθεσίας των κρατών-μελών στις διαφορές στις τιμές των φαρμακευτικών προϊόντων και στην πρόσβαση σε φάρμακα, γίνεται αναφορά στο κατά κεφαλήν ΑΕγχΠ και στις τιμές των φαρμάκων, αναφέρονται και περιγράφονται οι κύριοι τύποι μεθόδων τιμολόγησης που επηρεάζουν τις τιμές των φαρμακευτικών προϊόντων στα κράτη-μέλη, και τέλος, περιγράφεται αναλυτικά η εξωτερική συγκριτική αξιολόγηση. 3.1 Αντίκτυπος της νομοθεσίας των κρατών-μελών στις διαφορές στις τιμές των φαρμακευτικών προϊόντων και στην πρόσβαση σε φάρμακα ΒΑΣΙΚΑ ΠΟΡΙΣΜΑΤΑ Αντίκτυπος της νομοθεσίας στις διαφορές των τιμών Σύμφωνα με μελέτη του ΙΟΒΕ το 2015, οι κύριοι παράγοντες που οδηγούν σε διαφορές στις τιμές είναι τα επίπεδα εισοδήματος οι εθνικές (και ενίοτε οι περιφερειακές) κανονιστικές πολιτικές για την τιμολόγηση και την αξιολόγηση της αξίας των φαρμακευτικών προϊόντων οι προσεγγίσεις για τη ρύθμιση της διανομής χονδρικής και λιανικής και η φορολόγηση των φαρμακευτικών προϊόντων, και ιδίως ο ΦΠΑ. Τα κράτη μέλη χρησιμοποιούν διάφορους μηχανισμούς για τη ρύθμιση των τιμών των φαρμακευτικών προϊόντων και των συντελεστών επιστροφής. Οι εξωτερικές τιμές αναφοράς που χρησιμοποιούνται από τα 24 στα 27 κράτη μέλη, βασίζουν τις τιμές των φαρμακευτικών προϊόντων στις τιμές άλλων κρατών μελών. Οι εξωτερικές τιμές αναφοράς μπορούν να εφαρμοσθούν είτε κατά την κυκλοφορία νέων φαρμάκων, οπότε εφαρμόζεται συνήθως ένας κανόνας μέσης τιμής, είτε σε συνεχή βάση, οπότε η χρήση του κανόνα της χαμηλότερης τιμής μπορεί να έχει ως αποτέλεσμα τη μείωση των τιμών σε βάθος χρόνου. Η αξιολόγηση της τεχνολογίας υγείας (HTA) χρησιμοποιείται ολοένα και περισσότερο για την αξιολόγηση νέων φαρμακευτικών προϊόντων σε σχέση με συγκρίσιμα υφιστάμενα προϊόντα. Καθώς τα διάφορα κράτη μέλη δέχονται και ερμηνεύουν τα 46

58 στοιχεία με διαφορετικό τρόπο, υπάρχουν διαφορές στην εφαρμογή των αξιολογήσεων της τεχνολογίας υγείας, οι οποίες μπορεί να έχουν ως αποτέλεσμα αποκλίνουσες αποφάσεις περί κάλυψης για το ίδιο φαρμακευτικό προϊόν σε διαφορετικά κράτη μέλη. Οι βασικές κανονιστικές προσεγγίσεις για τα φαρμακευτικά προϊόντα που δεν καλύπτονται πλέον από διπλώματα ευρεσιτεχνίας και υπόκεινται στον ανταγωνισμό των γενοσήμων περιλαμβάνουν τα εξής: εσωτερικές τιμές αναφοράς, προκήρυξη διαγωνισμών για φάρμακα εξωνοσοκομειακής περίθαλψης, και ανώτατα όρια τιμών τα οποία συνδέουν τις τιμές των γενοσήμων με εκείνες των αρχέτυπων φαρμάκων. Οι πολιτικές αυτές μπορούν να παράσχουν τη δυνατότητα στα συστήματα υγείας να επιτύχουν κάποιες εξοικονομήσεις στους προϋπολογισμούς τους για φαρμακευτικά προϊόντα μέσω της αγοράς φθηνότερων γενόσημων φαρμάκων. Ένας άλλος σημαντικός παράγοντας είναι το επίπεδο των συντελεστών ΦΠΑ, οι οποίοι διαφέρουν μεταξύ κρατών μελών και έχουν αυξηθεί τα τελευταία χρόνια σε κάποια από αυτά. Οι διαφορές στα συστήματα διανομής και στη ρύθμισή τους εξηγούν ένα ποσοστό των διαφορών στο κόστος των φαρμάκων μεταξύ των κρατών μελών. Έχουν αναπτυχθεί πρακτικές «παράλληλου εμπορίου» για την αξιοποίηση των διαφορών των τιμών μεταξύ κρατών μελών. Υπάρχει έντονος διάλογος σχετικά με το κατά πόσον το παράλληλο εμπόριο μπορεί να μειώσει ή να καταργήσει τις διαφορές των τιμών μεταξύ κρατών μελών. Τα στοιχεία υποδηλώνουν ότι μεγάλο μέρος του πλεονάσματος που παράγεται από το παράλληλο εμπόριο καταλήγει στους ενδιάμεσους παράγοντες και δεν ωφελεί τους ασθενείς ούτε τα συστήματα υγείας. Διαφορές στο κόστος των φαρμακευτικών προϊόντων και στην πρόσβαση σε φαρμακευτικά προϊόντα στην ΕΕ φαίνεται να μειώνoυν σημαντικά τις τιμές των φαρμακευτικών προϊόντων στα κράτη μέλη στα οποία οι εν λόγω τιμές είναι υψηλές. Οι πολιτικές από την πλευρά της ζήτησης, οι οποίες αφορούν ασθενείς, ιατρούς και φαρμακοποιούς, έχουν αποδειχθεί αποτελεσματικές για την προώθηση της αποτελεσματικής από άποψη κόστους χρήσης των φαρμάκων. 47

59 Πρόσβαση σε φαρμακευτικά προϊόντα Με βάση την ίδια μελέτη του ΙΟΒΕ, οι διαφορετικές αξιολογήσεις της τεχνολογίας υγείας μπορεί να σημαίνουν ότι η πρόσβαση των ασθενών σε φαρμακευτικά προϊόντα θα διαφέρει σε ολόκληρη την ΕΕ. Μερικά κράτη μέλη δεν είναι σε θέση να ανταποκριθούν στο υψηλό κόστος μερικών θεραπειών, και ειδικότερα σε μερικές δαπανηρές νέες θεραπείες για τον καρκίνο ή τις θεραπείες με «ορφανά» φάρμακα για σπάνιες ασθένειες. Ένα διαφορετικό πρόβλημα ανακύπτει όταν μια χαμηλή τιμή σε μια εθνική αγορά για ένα νέο προϊόν μπορεί να οδηγήσει τους παρασκευαστές να μην θέσουν το προϊόν σε κυκλοφορία σε άλλες αγορές, καθώς η χαμηλή τιμή μπορεί να θέσει σε κίνδυνο τις προοπτικές τιμολόγησής του αλλού, λόγω της ευρείας εφαρμογής των εξωτερικών τιμών αναφοράς. Η διαθεσιμότητα μερικών γενόσημων φαρμάκων μπορεί να σχετίζεται με το μέγεθος της γεωγραφικής αγοράς ή της αγοράς προϊόντος. Σε μικρές εθνικές αγορές, η αναμενόμενη απόδοση από την πώληση γενόσημων φαρμάκων δεν μπορεί να υπερβαίνει το κόστος εισόδου στην αγορά. Το ίδιο μπορεί να ισχύει για τις μικρές αγορές προϊόντος. Σε τέτοιες περιπτώσεις, δεν υπάρχουν γενόσημα για ένα ή περισσότερα φάρμακα. Το αποτέλεσμα είναι συχνά ακριβότερες επιλογές για τους ασθενείς και τα συστήματα υγείας (Kanavos, 2011). Μια σημαντική ανησυχία είναι ότι το παράλληλο εμπόριο μπορεί δυνητικά να προκαλέσει ελλείψεις στα κράτη μέλη εξαγωγής. Φαίνεται ότι οι διαφορές στις τιμές των φαρμακευτικών προϊόντων σε ολόκληρη την ΕΕ σχετίζονται με δύο κυρίως παράγοντες: τις διαφορές στις δαπάνες για την υγεία (οι οποίες συνδέονται με το ΑΕγχΠ) και τις διαφορές στην πολιτική τιμολόγησης και στη ρύθμιση (Tsakanikas, 2015). 3.2 Κατά κεφαλήν ΑΕγχΠ και τιμές φαρμακευτικών προϊόντων Οι φαρμακευτικές δαπάνες συνδέονται με τα επίπεδα του κατά κεφαλήν ΑΕγχΠ καθώς και με τις συνολικές δαπάνες για την υγεία και επηρεάζονται από τη δημογραφία και από τις προτεραιότητες της εγχώριας πολιτικής. Οι παράγοντες αυτοί επηρεάζουν επίσης τη ζήτηση και, τελικώς, μπορεί να έχουν αντίκτυπο τόσο στις τιμές 48

60 των φαρμακευτικών προϊόντων όσο και στη συνολική διαθεσιμότητα φαρμακευτικών προϊόντων σε διάφορα κράτη μέλη. Αφενός, οι τιμές των φαρμακευτικών προϊόντων, ιδίως εκείνων που καλύπτονται από διπλώματα ευρεσιτεχνίας, φαίνεται να είναι αναλογικά υψηλότερες στα κράτη μέλη με υψηλότερα επίπεδα κατά κεφαλήν εισοδήματος. Αφετέρου, οι δαπάνες των πιο εύπορων κρατών μελών για φαρμακευτικά προϊόντα φαίνεται να είναι υψηλότερες. Αυτό μπορεί να οφείλεται είτε στις υψηλότερες μέσες τιμές των φαρμακευτικών προϊόντων είτε στην υψηλότερη κατά κεφαλήν κατανάλωση από άποψη όγκου (ή σε συνδυασμό των δύο παραγόντων). Οι παρασκευαστές, από την πλευρά τους, έχουν περισσότερα κίνητρα να θέσουν σε κυκλοφορία και να διαθέσουν στην αγορά προϊόντα σε κράτη μέλη με υψηλά επίπεδα επιστροφής και συνολική κάλυψη, καθώς είναι πιθανότερο να υπάρξει επαρκής ζήτηση η οποία θα εξασφαλίσει την κερδοφορία τους. Έτσι, τα κράτη μέλη με υψηλότερο εισόδημα βρίσκονται σε καλύτερη θέση ώστε να εξασφαλίσουν πρόσβαση σε νέα και ακριβά φαρμακευτικά προϊόντα. Κατ αντιδιαστολή, τα μικρότερα κράτη μέλη, ιδίως εκείνα με χαμηλότερο κατά κεφαλήν ΑΕγχΠ, ενδέχεται να μην μπορούν να επωμιστούν το οικονομικό κόστος της ευρείας κάλυψης ή υψηλών επιπέδων επιστροφής και, επομένως, διαθέτουν μικρότερη αγορά για να προσελκύσουν παρασκευαστές. Ως εκ τούτου, η πρόσβαση σε ορισμένες κατηγορίες φαρμακευτικών προϊόντων τείνει να συσχετίζεται αρνητικά με το μέγεθος της αγοράς και το κατά κεφαλήν ΑεγχΠ (Kanavos, 2011). 49

61 Διάγραμμα 9: (α) Φαρμακευτική Δαπάνη ως ποσοστό του ΑΕΠ, 2013, (β) Δημόσιο μερίδιο δαπανών για υπηρεσίες υγείας και εμπορεύματα, Mε ποιον τρόπο οι κύριοι τύποι μεθόδων τιμολόγησης μπορούν να επηρεάσουν τις τιμές των φαρμακευτικών προϊόντων στα κράτη μέλη της ΕΕ: α) Εξωτερικές τιμές αναφοράς (EPR) Τα κράτη μέλη που χρησιμοποιούν εξωτερικές τιμές αναφοράς (EPR) (γνωστές επίσης και ως διεθνής τιμολόγηση αναφοράς) δημιουργούν ένα καλάθι άλλων χωρών των οποίων τις τιμές επιθυμούν να χρησιμοποιούν ως σημείο αναφοράς για να θεσπίσουν εθνικές τιμές φαρμακευτικών προϊόντων. Η προσέγγιση αυτή χρησιμοποιείται εκτενώς σε 24 χώρες της ΕΕ (όλες εκτός του Ηνωμένου Βασιλείου, της Γερμανίας και 50

62 της Σουηδίας). Ο αριθμός των χωρών που περιλαμβάνονται στο καλάθι μπορεί να κυμαίνεται από 3 (π.χ. Σλοβενία) έως 26 (π.χ. Λετονία και Τσεχική Δημοκρατία). Η χαμηλότερη τιμή, ή ένας μέσος όρος των χαμηλότερων τιμών στο καλάθι, ορίζεται ως τιμή αναφοράς. Οι EPR χρησιμοποιούνται ως μέσο για τον καθορισμό της μέγιστης τιμής ενός φαρμακευτικού προϊόντος. Στον πίνακα του παραρτήματος 1 παρατίθενται τα κράτη μέλη που χρησιμοποιούν τις EPR, οι χώρες που χρησιμοποιούνται για τη συγκριτική αξιολόγηση (ορισμός καλαθιού) και οι τιμές που λαμβάνονται υπόψη για τους σκοπούς του καθορισμού της τιμής. Μολονότι οι EPR μπορούν να συμβάλουν στη συγκράτηση του κόστους μέσω της μείωσης των τιμών, εγείρονται ανησυχίες εξαιτίας του γεγονότος ότι είναι ένα αυθαίρετο μέτρο το οποίο αφορά τις τιμές και παραβλέπει άλλες πτυχές της αγοράς, τις επιμέρους προτεραιότητες κάθε χώρας στον τομέα της υγείας, και δημιουργεί αβεβαιότητα για τα καινοτόμα τμήματα του κλάδου, ιδίως λόγω του αντικτύπου των διακυμάνσεων των συναλλαγματικών ισοτιμιών στις τιμές αναφοράς. Οι EPR μπορούν να συμβάλουν στη μείωση των τιμών των φαρμακευτικών προϊόντων. Η μείωση των τιμών γίνεται ακόμη μεγαλύτερη, όταν οι περισσότερες χώρες υιοθετούν τη χαμηλότερη τιμή όλων των χωρών στο καλάθι τους, ή τον μέσο όρο των χαμηλότερων τιμών, σε συνδυασμό με περιοδικές αναπροσαρμογές, οι οποίες πραγματοποιούνται συνήθως ετησίως ή, σε ορισμένες περιπτώσεις, πιο συχνά. Επιπλέον, όταν χρησιμοποιούνται οι EPR, οι τιμές επηρεάζονται από τις διακυμάνσεις των συναλλαγματικών ισοτιμιών, οι οποίες ασκούν περαιτέρω πιέσεις για μείωση των τιμών αντί να έχουν μακροπρόθεσμα ουδέτερο αντίκτυπο (Kanavos and Vandoros 2010). Στις ακούσιες συνέπειες των EPR περιλαμβάνεται και το εξής πραγματικό γεγονός: οι παρασκευαστές είναι πιθανό να μην θέσουν σε κυκλοφορία ένα προϊόν σε κάποια χώρα, εάν η τιμή της συγκεκριμένης χώρας επηρεάζει τρίτες χώρες ή εάν είναι πιθανό να είναι υπερβολικά χαμηλή και, επομένως, ενθαρρύνει τις παράλληλες εξαγωγές. β) Ρύθμιση συντελεστή απόδοσης Η ρύθμιση του συντελεστή απόδοσης χρησιμοποιείται στο Ηνωμένο Βασίλειο για τον καθορισμό των τιμών των φαρμακευτικών προϊόντων. Το PPRS (σύστημα ρύθμισης των τιμών των φαρμακευτικών προϊόντων) είναι ουσιαστικά ένα σύστημα «ελέγχου 51

63 του κέρδους» ή «συντελεστή απόδοσης του απασχολούμενου κεφαλαίου» (ROCE) και μια εθελούσια συμφωνία μεταξύ της κυβέρνησης και του κλάδου, η οποία αφορά τα κέρδη των παρασκευαστών επί των πωλήσεων στην Εθνική Υπηρεσία Υγείας (NHS) του Ηνωμένου Βασιλείου τα οποία υπερβαίνουν ένα ορισμένο κατώτατο όριο, επιτρέποντας ταυτόχρονα ευελιξία στην τιμολόγηση έως το συγκεκριμένο κατώτατο όριο. Ο χρησιμοποιούμενος ROCE περιορίζεται στο 21% συν ένα περιθώριο ανοχής. Κάθε υπέρβαση πρέπει να επιστραφεί στο Υπουργείο Υγείας (DH) του Ηνωμένου Βασιλείου ή οι τιμές πρέπει να μειωθούν (PPRS, 2009 OFT 2007) (Drug Pricing, 2010). Οι παραγωγοί μπορούν να διαμορφώνουν τις τιμές βάσει του χαρτοφυλακίου τους, έτσι ώστε κάθε μεταβολή να είναι ουδέτερη. Η κυβέρνηση του Ηνωμένου Βασιλείου ανακοίνωσε ότι θα εγκαταλείψει το PPRS μετά τη λήξη της τρέχουσας περιόδου στα τέλη του 2013 και θα στραφεί σε ένα σύστημα τιμολόγησης που βασίζεται στην αξία (VBP), στο οποίο η τιμή καθορίζεται ως συνάρτηση της αξίας που παρέχει στους ασθενείς και στην ευρύτερη κοινωνία και το οποίο περιλαμβάνει τη χρήση οικονομικών τεχνικών (οι οποίες περιγράφονται κατωτέρω στην παρούσα ενότητα). Η σχετική ελευθερία τιμολόγησης που παρέχει το σύστημα μπορεί να σημαίνει ότι οι τιμές είναι υψηλότερες από ό,τι θα ήταν υπό διαφορετικές συνθήκες, αν και οι επαναληπτικές διαπραγματεύσεις του συστήματος συνεπάγονται συνήθως μειώσεις των τιμών. Οι αξιολογήσεις του συστήματος στο Ηνωμένο Βασίλειο βάσει περιοδικών εκθέσεων που υποβάλλονται στο κοινοβούλιο του Ηνωμένου Βασιλείου, υποδεικνύουν ότι αυτό εξασφαλίζει εύλογες τιμές για την Εθνική Υπηρεσία Υγείας του Ηνωμένου Βασιλείου και ένα σταθερό και προβλέψιμο περιβάλλον για τη δραστηριοποίηση του κλάδου (PPRS, 2009). Οι τιμές του Ηνωμένου Βασιλείου βρίσκονται κοντά στον μέσο όρο των ευρωπαϊκών τιμών. Τα δύο τελευταία έτη είναι κατώτερες του εν λόγω μέσου όρου, λόγω κυρίως της υποτίμησης της λίρας στερλίνας έναντι του ευρώ. γ) Διαπραγματεύσεις Οι διαπραγματεύσεις είναι ένας συνηθισμένος τρόπος για τον καθορισμό επιπέδων επιστροφής για νέα φάρμακα. Στην περίπτωση αυτή, οι πληρωτές (ασφάλιση υγείας) και οι παρασκευαστές καταλήγουν σε συμφωνία σχετικά με την τιμή επιστροφής. Ο παρασκευαστής ο οποίος κατέχει δίπλωμα ευρεσιτεχνίας διαθέτει μονοπώλιο για το συγκεκριμένο φαρμακευτικό προϊόν, αλλά η εξουσία του μονοπωλίου δεν μπορεί να 52

64 ασκηθεί σε μεγάλο βαθμό, επειδή η δημόσια ασφάλιση υγείας διαθέτει επίσης ισχύ στην αγορά, λόγω του καθεστώτος μονοψωνίου της (μοναδικός αγοραστής για λογαριασμό των ασθενών). Επομένως, η συμφωνηθείσα τιμή δεν αναμένεται να είναι αδικαιολόγητα υψηλή ή χαμηλή: τα αποτελέσματα των διαπραγματεύσεων δεν αναμένεται να ασκήσουν υπερβολική πίεση στην ασφάλιση υγείας ούτε να διαμορφώσουν μια τιμή η οποία είναι υπερβολικά χαμηλή για τον παρασκευαστή και αποθαρρύνει τις μελλοντικές επενδύσεις σε Ε&Α. Αυτός ο τρόπος τιμολόγησης μπορεί να λαμβάνει έμμεσα υπόψη κλινικά στοιχεία και τη θεραπευτική αξία του φαρμάκου. Συχνά οι τιμές καθορίζονται βάσει προβλέψεων όγκου (συμφωνίες τιμής-όγκου) και, σε περίπτωση υπέρβασης των συμφωνηθέντων όγκων, μπορεί να υπάρχει μια ρήτρα επιστροφής, βάσει της οποίας οι παρασκευαστές επιστρέφουν τα υπερβάλλοντα έσοδα σε ιδρύματα ασφάλισης υγείας ή/και διαπραγματεύονται πάλι τις τιμές. (Tsakanikas, 2015) 3.4 Εξωτερική συγκριτική αξιολόγηση τιμών Η εξωτερική συγκριτική αξιολόγηση των τιμών των φαρμακευτικών προϊόντων σε άλλες χώρες είναι η πιο ευρέως χρησιμοποιούμενη τεχνική για να περιορίσει τις τιμές ή τις τιμές αποζημίωσης στις χώρες του ΟΟΣΑ. Αυτό γίνεται αντιληπτό από τις δημόσιες αρχές, ως μέσο για την εκτίμηση του δίκαιου χαρακτήρα ή την καταλληλότητα της προτεινόμενης ή πραγματικής τιμής σε σχέση με αυτό που καταβάλλεται από άλλη πηγή. Η χρήση της εξωτερικής αξιολόγησης απαιτεί ρητή ή σιωπηρή αντίληψη για το πώς οι τιμές των φαρμακευτικών προϊόντων πρέπει να διαφέρουν από χώρα σε χώρα και πώς θα πρέπει συνάμα να έχουν και κοινά σημεία. Οι πολιτικές τιμολόγησης αναφοράς που χρησιμοποιούνται από τις χώρες του ΟΟΣΑ αντικατοπτρίζουν διαφορετικές απόψεις για τα θέματα αυτά. Για παράδειγμα, για κάθε ρύθμιση των τιμών των πατενταρισμένων φαρμάκων, ο Καναδάς ως επιλεγμένη χώρα σύγκρισης, θεωρείται ότι συμμερίζεται τους στόχους ενθάρρυνσης της καινοτομίας στον φαρμακευτικό τομέα και στην εγχώρια παρουσία μιας ζωντανής έρευνας προσανατολισμένης σε αυτόν. Το Μεξικό χρησιμοποιεί διαφορετικά μέτρα σύγκρισης για κάθε προϊόν, βασισμένα στις χώρες με το υψηλότερο επίπεδο των πωλήσεων. Τα μέτρα σύγκρισης της Δημοκρατίας της Σλοβακίας ποικίλλουν επίσης κατά προϊόν, 53

65 καθώς περιλαμβάνουν και τη χώρα προέλευσης του κατασκευαστή επιπλέον των χωρών που βρίσκονται γεωγραφικά κοντά (OECD, 2008). Οι Ευρωπαϊκές χώρες γενικά αναφέρονται η μία στην άλλη, δηλαδή έχουν την τάση να επιλέγουν χώρες με παρόμοια οικονομική συγκρισιμότητα ή / και την γεωγραφική εγγύτητα. Η Αυστρία, στη μία πλευρά, κάνει συγκριτική αξιολόγηση των τιμών της έναντι του μέσου όρου για το σύνολο της Ευρωπαϊκής Ένωσης - με εξαίρεση τη Βουλγαρία και τη Ρουμανία. Η Τσεχική Δημοκρατία, από την άλλη πλευρά, κάνει μόνο αναφορές στην Ελλάδα, την Ουγγαρία και την Πολωνία (οικονομική και γεωγραφική εγγύτητα) και την Πορτογαλία (οικονομική εγγύτητα). Παρά την οικονομική και γεωγραφική εγγύτητά της, δεν αναφέρει τη Σλοβακική Δημοκρατία, παρόλο που και οι δύο χώρες ήταν κάποτε μέρος της ίδιας χώρας (oecd, 2008). Η Γερμανία και το Ηνωμένο Βασίλειο - οι οποίες επιτρέπουν την ελεύθερη τιμολόγηση καινοτόμων φαρμάκων και είναι συχνά πρώτες, μαζί με τη Γαλλία, είναι οι τρεις χώρες οι πιο συχνά αναφερόμενες. Σε κάποιο βαθμό, αυτό μπορεί να είναι συγκυριακό, δηλαδή ότι αυτές οι χώρες είναι πιθανό να έχουν διαθέσιμες τιμές αναφοράς αμέσως μετά την πρώτη παγκόσμια παρουσίαση. Υπάρχουν πέντε χώρες του ΟΟΣΑ - Αυστραλία, Ιαπωνία, Κορέα, Μεξικό και Τουρκία στις οποίες δε γίνεται καμία αναφορά από τις χώρες-μέλη του ΟΟΣΑ (oecd, 2008). Ο τρόπος με τον οποίο οι τιμές αναφοράς χρησιμοποιούνται επίσης ποικίλλει από χώρα σε χώρα. Για παράδειγμα, η Σλοβακική Δημοκρατία θέτει ανώτατο όριο τιμής κατά 10% πάνω από τον μέσο όρο των τιμών στις τρεις χαμηλότερες τιμές των χωρών μεταξύ εκείνων που αναφέρονται. Η Ελβετία είναι ευέλικτη στο πώς λαμβάνονται οι τιμές σύγκρισης υπόψη, αγνοώντας τις ακραίες τιμές και φέρνοντάς τες σε εναλλακτικές χώρες για εξέταση όταν λίγες τιμές είναι διαθέσιμες (oecd, 2008). 54

66 Σχήμα 2: Χάρτης χωρών που χρησιμοποιούν σύστημα εξωτερικής συγκριτικής αξιολόγησης τιμών στην Ευρώπη, 2010 Πηγή: Σύμφωνα με τον Inazumi (2008), η εξωτερική συγκριτική αξιολόγηση στην Ιαπωνία χρησιμοποιείται για τη ρύθμιση της τιμής ενός νέου φαρμάκου, εάν διαφέρει σημαντικά από το μέσο όρο της τιμής του φαρμάκου στη Γαλλία, τη Γερμανία, το Ηνωμένο Βασίλειο και τις Ηνωμένες Πολιτείες. Αν η τιμή ενός νέου φαρμάκου χωρίς θεραπευτικό μέτρο σύγκρισης ή ένα νέο φάρμακο με σημαντική θεραπευτική προστιθέμενη αξία ισούται με τα τρία τέταρτα του μέσου όρου της τιμής στο εξωτερικό, τότε θα αυξηθεί η τιμή. Αν, από την άλλη πλευρά, η τιμή ενός νέου φαρμάκου, με ή χωρίς θεραπευτική σύγκριση, έχει βρεθεί να είναι 1,5 φορές μεγαλύτερη από τη μέση τιμή στο εξωτερικό, τότε η τιμή θα μειωθεί (Inazumi, 2008). Η εξωτερική συγκριτική αξιολόγηση τιμών χρησιμοποιείται επίσης από τους πληρωτές στο εσωτερικό των χωρών, στις χώρες με πλουραλιστικό σύστημα. Στον Καναδά, μια από τις μεγαλύτερες επαρχίες, το Κεμπέκ, απαιτεί από τους κατασκευαστές που επιθυμούν να πωλούν τα προϊόντα τους στην επαρχία αυτή, να προσφέρουν το 55

67 προϊόν στη χαμηλότερη τιμή στην οποία πωλείται οπουδήποτε αλλού στον Καναδά (Paris, 2006). 56

68 ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ Η φαρμακευτική δαπάνη έχει περιοριστεί σημαντικά, ως απόρροια εφαρμογής των τροποποιήσεων τιμολόγησης φαρμάκων. Καθότι όμως δεν πρόκειται για ένα αυθύπαρκτο κομμάτι αλλά για μια σειρά παραμέτρων που καθορίζουν την ισορροπία μεταξύ τιμών και καλής υγείας των πολιτών, αξίζει να σημειωθούν (α) οι εκτεταμένες ελλείψεις φαρμάκων που δυσχεραίνουν την εκτέλεση πολλών θεραπευτικών σχημάτων και κατά συνέπεια την έκβαση της υγείας των ασθενών, (β) η μείωση ανταγωνιστικότητας της ελληνικής φαρμακοβιομηχανίας. Οι τρέχουσες διαφορές στις τιμές δε φαίνεται να είναι οι ιδανικές, καθώς δε διευκολύνουν την πρόσβαση σε φάρμακα σε όλες τις αγορές. Πιο συγκεκριμένα, οι αγορές με σχετικά χαμηλό κατά κεφαλήν εισόδημα υποφέρουν από ελλείψεις φαρμάκων, από αναποτελεσματική διαθεσιμότητα, από πολύ ακριβές τιμές. Εάν τα τρέχοντα θέματα πρόσβασης στην ΕΕ αντιμετωπιστούν, η συνολική ευημερία θα αυξηθεί, εξασφαλίζοντας πόρους για Έρευνα & Ανάπτυξη. Η ανάλυση αναδεικνύει το γεγονός πως παρότι υπάρχουν κοινά σημεία στην τιμολόγηση των φαρμακευτικών προϊόντων σε γενικές γραμμές, οι διαφοροποιήσεις είναι πολλές. Ακόμα και εντός της ΕΕ, όπου παρατηρείται προσπάθεια εναρμόνισης των πολιτικών σε διαφορετικά επίπεδα. Κοινός στόχος των πολιτικών τιμολόγησης των φαρμακευτικών προϊόντων είναι να βρεθεί η χρυσή τομή μεταξύ των παρεχόμενων υπηρεσιών υγείας στο υψηλότερο το δυνατόν επίπεδο, με κάλυψη όσο το δυνατόν μεγαλύτερου μέρους του πληθυσμού κάθε χώρας, με τρόπο τέτοιο ώστε να είναι και οικονομικά βιώσιμο για τους ασφαλιστικούς οργανισμούς και κατ επέκταση για τα κράτη. Για την ολοκληρωτική επίτευξη όμως των παραπάνω, είναι σαφές πως από μόνη της η τιμολογιακή πολιτική των φαρμάκων δεν αρκεί. Πάρα πολύ σημαντικό ρόλο διαδραματίζει και το γενικότερο οικονομικό περιβάλλον μέσα στο οποίο γίνεται η προσπάθεια εφαρμογής αυτών των πολιτικών. Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί η χώρα μας, όπου από την αρχή της οικονομικής κρίσης ο συνδυασμός της επιδείνωσης της ασφαλιστικής ικανότητας των ταμείων κάλυψης σε συνδυασμό με την κακή διοίκηση σε κεντρικό επίπεδο λόγο της έλλειψης πολιτικής ικανότητας στη διαχείριση κρίσεων, έχουν φέρει αλλεπάλληλες αλλαγές στην τιμολογιακή πολιτική 57

69 που ακολουθείται, και εδώ έγκειται και ο περιορισμός που έχει αυτή η μελέτη καθώς είναι αδύνατον να υπάρξουν μετρήσιμα αποτελέσματα για κάποια πολιτική όταν αυτή συνεχώς αναθεωρείται. Τα αποτελέσματα αυτού του φαύλου κύκλου στον τομέα των τιμολογιακών πολιτικών στην Ελλάδα είναι γνωστά και έχουν οδηγήσει στη χειροτέρευση των παρεχόμενων υπηρεσιών προς τους ασθενείς καταναλωτές με αποτελέσματα που ακόμα δεν είναι γνωστά, καθώς μπορούν να αναγνωστούν μόνο σε βάθος χρόνου τόσο σε ανθρώπινο όσο και σε οικονομικό επίπεδο. Με δεδομένη την βαβέλ που επικρατεί σε επίπεδο ΕΕ και αφορά άμεσα και τη χώρα μας, η μοναδική επιλογή που μπορεί να φέρει σε βάθος χρόνου σημαντικά αποτελέσματα είναι η αυστηρή και πλήρης εναρμόνιση των πολιτικών τιμολόγησης μετά από συζήτηση που θα γίνεται τοπικά και με τις οριστικές αποφάσεις να λαμβάνονται κεντρικά. Με αυτό τον τρόπο θα μπορούν να λαμβάνονται υπόψιν οι τοπικές κοινωνίες στη χάραξη των πολιτικών, όμως οι τελικές αποφάσεις δε θα είναι αντικείμενο χειραγώγησης των κατά τόπους μικροπολιτικών και επιχειρηματικών σκοπιμοτήτων που πολλές φορές φαίνεται να προηγούνται της σημασίας κάλυψης του πληθυσμού με ποιοτικές υπηρεσίες υγείας στις οποίες κυρίαρχο ρόλο παίζουν η ποιότητα και οι τιμές των φαρμάκων προς διάθεση. Σε ό,τι αφορά τις προτάσεις βελτίωσης της παρούσας κατάστασης, αναφέρονται τρεις πιθανές προσεγγίσεις. Μία προσέγγιση για τη θέσπιση συστήματος διαφοροποιημένης τιμολόγησης μεταξύ των χωρών της ΕΕ θα απαιτούσε την εφαρμογή μιας πανευρωπαϊκής πολιτικής τιμολόγησης, όπου οι τιμές που καταβάλλονται από κάθε χώρα θα αντικατοπτρίζουν την προθυμία προς πληρωμή. Εάν αυτή η λύση αποδειχθεί ανέφικτη, μια δεύτερη προσέγγιση θα μπορούσε να είναι η δημιουργία μιας Ευρώπης δύο ταχυτήτων, γεγονός που συνεπάγεται τη δημιουργία ενός μπλοκ με χαμηλότερου κατά κεφαλήν εισοδήματος χώρες, με το παράλληλο εμπόριο να επιτρέπεται μόνο μέσα και όχι μεταξύ των μπλοκ (που ισοδυναμεί με μια μορφή τιμολόγησης φορτίου αιχμής με "κορυφή" και "εκτός αιχμής" χρήστες). Αν μια τέτοια δύο βαθμίδων προσέγγιση της Ευρώπης δεν ήταν, επίσης, πολιτικά εφικτή, ένας τρίτος τρόπος για να επιτευχθεί η διαφορική τιμολόγηση είναι μέσα από την προστασία του απορρήτου των εκπτώσεων που εφαρμόζονται από τα κράτη μέλη, η οποία ίσως συνδέεται με τη χρήση των εθελοντικών συμβατικών συμφωνιών. 58

70 ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ 1) Bach P., S. D. (2015, November 30). JAMA. doi: /jama ) Chalkia, V. V. (2015). (a. o. Athens Medical Society, Επιμ.) Ανάκτηση από 3) data, o. h. (2011). Ανάκτηση από 4) Foundation, K. F. (16 June 2015). Poll Finds Nearly Three Quarters of Americans Say Prescription Drug Costs are Unreasonable, and Most Blame Drug Makers Rather Than Insurers for the Problem. 5) Garattini, S. B. (2008). Enhancing the rational use of new medicines across European health care systems. Eur J Clin Pharmacol 2008;64(12): ) (2015, September 09). Ανάκτηση από 7) Inazumi. (2008). Drug Evaluation and Pricing. Paris. 8) Kanavos, P. V. (2011). Ανάκτηση από ENVI_ET(2011)451481_EL.pdf 9) Morgan, S. H. (2004, March 16). doi: cmaj ) Myhr, K. (2011, December 02). (j. l. Southern Med Review, Επιμ.) doi: /smr.v4i ) oecd. (2008, September 24). Ανάκτηση από 12) OECD. (2008). 13) Paris, V. D. (2006). Pharmaceutical Pricing and Reimbursement Policies in Canada. Paris: OECD Publishing. 14) PPRS. (2009). The Pharmaceutical Price Regulation Scheme, UK. 15) Tsakanikas, A. A. (2015, November). (IOBE, Επιμ.) Ανάκτηση από 16) Vandoros, S. S. (2013). Reforms in the Greek pharmaceutical market during the financial crisis. Health Policy Journal, ) Vogler, S. L. (2014). The Pharmaceutical Pricing and Reimbursement Information (PPRI) initiative-experiences from engaging with pharmaceutical policy makers. Elsevier, ) (WHO)., W. H. (n.d.). Ανάκτηση από (2015, December 2). 19) (n.d.). 20) (2011). 59

71 21) (2010, October). Ανάκτηση από 22) 23) 24) 25) 26) 27) 28) (drug pricing program guidance) 29) 30) 31) 32) 33) 60

72 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ 1. ΟΟΣΑ Ο Οργανισμός Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης (Ο.Ο.Σ.Α.) (αγγλικά: Organisation for Economic Co-operation and Development - OECD, γαλλικά: Organisation de coopération et de développement économiques - OCDE) είναι διεθνής οργανισμός εκείνων των αναπτυγμένων χωρών που υποστηρίζουν τις αρχές της αντιπροσωπευτικής δημοκρατίας και της οικονομίας της ελεύθερης αγοράς. Δημιουργήθηκε το 1948 ως Οργανισμός Ευρωπαϊκής Οικονομικής Συνεργασίας (Organisation for European Economic Co-operation - OEEC), με πρώτο γενικό γραμματέα τον Γάλλο Robert Marjolin, με σκοπό να διαχειριστεί το σχέδιο Μάρσαλ (Marshall) για την ανοικοδόμηση της Ευρώπης μετά τον Β Παγκόσμιο Πόλεμο. Αργότερα η ιδιότητα μέλους της επεκτάθηκε και σε μη ευρωπαϊκά κράτη, και το 1960 μετασχηματίστηκε στον Οργανισμό Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης. Σήμερα, τα 34 κράτη-μέλη συνδέουν την υδρόγειο, από τη Βόρεια και Νότια Αμερική στην Ευρώπη και την Ασία-Ειρηνικό Ωκεανό. Συμπεριλαμβάνονται οι πιο ανεπτυγμένες χώρες αλλά και πολλές αναπτυσσόμενες, όπως το Μεξικό, η Χιλή και η Τουρκία ( 2. ΣΛΥ Σύμφωνα με το Άρθρο 6 του Ευρωπαϊκού Κανονισμού (EC) Νο 1338/2008 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και Συμβουλίου της Κοινότητας των Κοινοτικών Στατιστικών σχετικά με θέματα που αφορούν στη δημόσια υγεία και του υπό ψήφιση Εφαρμοστικού Κανονισμού αυτού και ύστερα από συνεργασία των Διεθνών Οργανισμών ΟΟΣΑ ( Οργανισμός Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης) & του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας (ΠΟΥ) καταρτίστηκε το νέο εγχειρίδιο ΣΛΥ 2011 που είναι βασισμένο στο Διεθνές Πρότυπο Ταξινόμησης Δαπανών Υγείας (International Classification of Health Accounts ICHA). ως εκ τούτου, Η ΕΛΣΤΑΤ βάση Συμφωνίας κυρίων με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, έχει αποστείλει στοιχεία στους Διεθνείς Οργανισμούς καθώς και στη Eurostat σύμφωνα με τη νέα μεθοδολογία ΣΛΥ 2011 για τα έτη 2009 έως και

73 Πίνακας (2) μετάβασης από την ταξινόμηση του συστήματος ΣΛΥ 1.0 στο σύστημα ΣΛΥ

Ο ΥΠΟΥΡΓΟΣ ΥΓΕΙΑΣ. 2. Του άρθρου 13 του Ν.3408/2005 όπως τροποποιήθηκε και ισχύει (ΦΕΚ Α' 272).

Ο ΥΠΟΥΡΓΟΣ ΥΓΕΙΑΣ. 2. Του άρθρου 13 του Ν.3408/2005 όπως τροποποιήθηκε και ισχύει (ΦΕΚ Α' 272). ΑΝΑΡΤΗΤΕΑ ΣΤΟ ΔΙΑΔΙΚΤΥΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΥΓΕΙΑΣ ΓΕΝΙΚΗ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΔΗΜΟΣΙΑΣ ΥΓΕΙΑΣ ΚΑΙ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ ΥΓΕΙΑΣ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΦΑΡΜΑΚΩΝ ΚΑΙ ΠΡΟΪΟΝΤΩΝ ΥΓΕΙΑΣ ΤΜΗΜΑ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ ΚΑΙ ΤΙΜΩΝ ΦΑΡΜΑΚΩΝ Ταχ. Διεύθυνση

Διαβάστε περισσότερα

Αριθ. Γ5(α) /οικ.88979/ Διατάξεις Τιμολόγησης Φαρμάκων

Αριθ. Γ5(α) /οικ.88979/ Διατάξεις Τιμολόγησης Φαρμάκων Πίνακας περιεχομένων 1: Ορισμοί και Κατηγορίες Τιμολογούμενων Φαρμάκων 2: Τιμές Φαρμάκων 3: Ποσοστά κέρδους 4: Εκπτώσεις και Πιστώσεις 5: Διαδικαστικά και διοικητικά θέματα 6: Τιμολόγηση των προϊόντων

Διαβάστε περισσότερα

Άρθρο 1 Ορισμοί Άρθρο 2 Ποσοστά κέρδους

Άρθρο 1 Ορισμοί Άρθρο 2 Ποσοστά κέρδους Ορισμοί Άρθρο 1 1. Ανώτατη Χονδρική τιμή των φαρμάκων είναι η τιμή πώλησης προς τα φαρμακεία. Στην τιμή αυτή περιλαμβάνεται το ποσοστό μικτού κέρδους του φαρμακέμπορου το οποίο υπολογίζεται ως ποσοστό

Διαβάστε περισσότερα

ΕΦΗΜΕΡΙ Α ΤΗΣ ΚΥΒΕΡΝΗΣΕΩΣ

ΕΦΗΜΕΡΙ Α ΤΗΣ ΚΥΒΕΡΝΗΣΕΩΣ E ΕΦΗΜΕΡΙ Α ΤΗΣ ΚΥΒΕΡΝΗΣΕΩΣ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ 38803 2 Δεκεμβρίου 2016 ΤΕΥΧΟΣ ΔΕΥΤΕΡΟ Αρ. Φύλλου 3890 ΑΠΟΦΑΣΕΙΣ Αριθ. Γ5 (α) οικ. 90552 Διατάξεις Τιμολόγησης Φαρμάκων. Ο ΥΠΟΥΡΓΟΣ ΥΓΕΙΑΣ Έχοντας υπόψη:

Διαβάστε περισσότερα

ΕΘΝΙΚΟΣ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΣ ΦΑΡΜΑΚΩΝ: ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ ΤΙΜΟΛΟΓΗΣΗΣ. Κουτραφούρη Βασιλική Αναπληρώτρια Προϊσταμένη του Τμήματος Τιμολόγηση, ΕΟΦ

ΕΘΝΙΚΟΣ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΣ ΦΑΡΜΑΚΩΝ: ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ ΤΙΜΟΛΟΓΗΣΗΣ. Κουτραφούρη Βασιλική Αναπληρώτρια Προϊσταμένη του Τμήματος Τιμολόγηση, ΕΟΦ ΕΘΝΙΚΟΣ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΣ ΦΑΡΜΑΚΩΝ: ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ ΤΙΜΟΛΟΓΗΣΗΣ Κουτραφούρη Βασιλική Αναπληρώτρια Προϊσταμένη του Τμήματος Τιμολόγηση, ΕΟΦ Τεύχος Α ΦΕΚ 41/01-03-2012: Τιμολόγηση στον ΕΟΦ Απόφαση Προέδρου 04/11/13:

Διαβάστε περισσότερα

Αριθμ. ΔΥΓ3(α) /οικ /01/ Διατάξεις Τιμολόγησης Φαρμάκων

Αριθμ. ΔΥΓ3(α) /οικ /01/ Διατάξεις Τιμολόγησης Φαρμάκων Πίνακας περιεχομένων ΘΕΜΑ: Διατάξεις Τιμολόγησης Φαρμάκων. Άρθρο 1:Ορισμοί Άρθρο 2:Ποσοστά κέρδους Άρθρο 3:Εκπτώσεις-Πιστώσεις Άρθρο 4:Τιμολόγηση φαρμάκων αναφοράς Άρθρο 5:Τιμολόγηση φαρμάκων αναφοράς

Διαβάστε περισσότερα

ΥΠΟΥΡΓΙΚΗ ΑΠΟΦΑΣΗ ΘΕΜΑ: «Διατάξεις Τιμολόγησης Φαρμάκων» Ο Αναπληρωτής Υπουργός Υγείας

ΥΠΟΥΡΓΙΚΗ ΑΠΟΦΑΣΗ ΘΕΜΑ: «Διατάξεις Τιμολόγησης Φαρμάκων» Ο Αναπληρωτής Υπουργός Υγείας ΕΠΕΙΓΟΝ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΥΓΕΙΑΣ ΓΕΝΙΚΗ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΥΓΕΙΑΣ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΦΑΡΜΑΚΩΝ ΚΑΙ ΦΑΡΜΑΚΕΙΩΝ ΤΜΗΜΑ Α Ταχ. Διεύθυνση : Αριστοτέλους 17 Ταχ. Κώδικας : 101 87 Τηλέφωνο :210 5242845 ΑΝΑΡΤΗΤΕΑ ΣΤΟ

Διαβάστε περισσότερα

10. Την υπ' αριθμ. ΔΥΓ3(α)/οικ. 128948/22.11.2011 υπουργική απόφαση «Διατάξεις Τιμολόγησης

10. Την υπ' αριθμ. ΔΥΓ3(α)/οικ. 128948/22.11.2011 υπουργική απόφαση «Διατάξεις Τιμολόγησης Αριθ. ΔΥΓ3(α)/οικ 33013/29.3.2012 Διατάξεις Τιμολόγησης Φαρμάκων Αριθ. ΔΥΓ3(α)/οικ 33013 Ο ΥΠΟΥΡΓΟΣ ΥΓΕΙΑΣ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΑΛΛΗΛΕΓΓΥΗΣ Έχοντας υπόψη: 1. Τις διατάξεις του άρθρου 90 του Κώδικα νομοθεσίας

Διαβάστε περισσότερα

ΥΠΟΥΡΓΙΚΗ ΑΠΟΦΑΣΗ ΘΕΜΑ: «Διατάξεις Τιμολόγησης Φαρμάκων» Ο Αναπληρωτής Υπουργός Υγείας

ΥΠΟΥΡΓΙΚΗ ΑΠΟΦΑΣΗ ΘΕΜΑ: «Διατάξεις Τιμολόγησης Φαρμάκων» Ο Αναπληρωτής Υπουργός Υγείας ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΥΓΕΙΑΣ ΓΕΝΙΚΗ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΥΓΕΙΑΣ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΦΑΡΜΑΚΩΝ ΚΑΙ ΦΑΡΜΑΚΕΙΩΝ ΤΜΗΜΑ Α Ταχ. Διεύθυνση : Αριστοτέλους 17 Ταχ. Κώδικας : 101 87 Τηλέφωνο :210 5242845 ΑΝΑΡΤΗΤΕΑ ΣΤΟ ΔΙΑΔΙΚΤΥΟ

Διαβάστε περισσότερα

ΑΔΑ: 4Α2ΧΘ-ΟΖ ΥΠΟΥΡΓΙΚΗ ΑΠΟΦΑΣΗ. Θέμα: Διατάξεις Τιμολόγησης Φαρμάκων.

ΑΔΑ: 4Α2ΧΘ-ΟΖ ΥΠΟΥΡΓΙΚΗ ΑΠΟΦΑΣΗ. Θέμα: Διατάξεις Τιμολόγησης Φαρμάκων. ΑΝΑΡΤΗΤΕΑ ΣΤΟ ΔΙΑΔΙΚΤΥΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΥΓΕΙΑΣ & ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΑΛΛΗΛΕΓΓΥΗΣ ΓΕΝΙΚΗ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΥΓΕΙΑΣ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΦΑΡΜΑΚΩΝ ΚΑΙ ΦΑΡΜΑΚΕΙΩΝ ΤΜΗΜΑ Δ' Αθήνα 10-06- 2011 Αριθ. Πρωτ.:ΔΥΓ3δ/οικ.66084 ΠΡΟΣ

Διαβάστε περισσότερα

ΕΦΗΜΕΡΙ Α ΤΗΣ ΚΥΒΕΡΝΗΣΕΩΣ

ΕΦΗΜΕΡΙ Α ΤΗΣ ΚΥΒΕΡΝΗΣΕΩΣ E ΕΦΗΜΕΡΙ Α ΤΗΣ ΚΥΒΕΡΝΗΣΕΩΣ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ 17769 6 Μαΐου 2019 ΤΕΥΧΟΣ ΔΕΥΤΕΡΟ Αρ. Φύλλου 1508 ΑΠΟΦΑΣΕΙΣ Αριθμ. 32535 Διατάξεις τιμολόγησης φαρμάκων. Ο ΥΠΟΥΡΓΟΣ ΥΓΕΙΑΣ Έχοντας υπόψη: Α. Τις διατάξεις

Διαβάστε περισσότερα

ΑΝΑΡΤΗΤΕΑ ΣΤΟ ΙΑ ΙΚΤΥΟ ΑΘΗΝΑ 22 / 11 / 2011 Αρ.Πρωτ.: ΥΓ3(α) /οικ. ΥΠΟΥΡΓΙΚΗ ΑΠΟΦΑΣΗ

ΑΝΑΡΤΗΤΕΑ ΣΤΟ ΙΑ ΙΚΤΥΟ ΑΘΗΝΑ 22 / 11 / 2011 Αρ.Πρωτ.: ΥΓ3(α) /οικ. ΥΠΟΥΡΓΙΚΗ ΑΠΟΦΑΣΗ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΥΓΕΙΑΣ & ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΑΛΛΗΛΕΓΓΥΗΣ ΓΕΝΙΚΗ ΙΕΥΘΥΝΣΗ ΥΓΕΙΑΣ ΙΕΥΘΥΝΣΗ ΦΑΡΜΑΚΩΝ ΚΑΙ ΦΑΡΜΑΚΕΙΩΝ ΤΜΗΜΑ Ταχ. ιεύθυνση : Αριστοτέλους 17 Ταχ. Κώδικας : 101 87 Τηλέφωνο :210 5237483 ΑΝΑΡΤΗΤΕΑ

Διαβάστε περισσότερα

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 27 ΤΗΣ Α 7/2009 ΟΠΩΣ ΤΡΟΠΟΠΟΙΗΘΗΚΕ ΚΑΙ ΙΣΧΥΕΙ ( Α 8/2009, 2/2010, 3/2010, 7/2010 ΚΑΙ 8/2010_)

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 27 ΤΗΣ Α 7/2009 ΟΠΩΣ ΤΡΟΠΟΠΟΙΗΘΗΚΕ ΚΑΙ ΙΣΧΥΕΙ ( Α 8/2009, 2/2010, 3/2010, 7/2010 ΚΑΙ 8/2010_) ΚΕΦΑΛΑΙΟ 27 ΤΗΣ Α 7/2009 ΟΠΩΣ ΤΡΟΠΟΠΟΙΗΘΗΚΕ ΚΑΙ ΙΣΧΥΕΙ ( Α 8/2009, 2/2010, 3/2010, 7/2010 ΚΑΙ 8/2010_) ΦΑΡΜΑΚΑ Άρθρο 331 Όροι φαρµακευτικών προϊόντων 1. Ανώτατη χονδρική τιµή των φαρµακευτικών προϊόντων

Διαβάστε περισσότερα

ΑΓΟΡΑΝΟΜΙΚΗ ΙΑΤΑΞΗ ΑΡΙΘΜ. 8. ΘΕΜΑ : «Περί τροποποιήσεως ορισµένων άρθρων του Κεφαλαίου 27 ΦΑΡΜΑΚΑ της Α.. 7/09»

ΑΓΟΡΑΝΟΜΙΚΗ ΙΑΤΑΞΗ ΑΡΙΘΜ. 8. ΘΕΜΑ : «Περί τροποποιήσεως ορισµένων άρθρων του Κεφαλαίου 27 ΦΑΡΜΑΚΑ της Α.. 7/09» ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΓΕΝΙΚΗ ΓΡΑΜΜΑΤΕΙΑ ΕΜΠΟΡΙΟΥ ΓΕΝΙΚΗ /ΝΣΗ ΕΣΩΤΕΡΙΚΟΥ ΕΜΠΟΡΙΟΥ /ΝΣΗ ΤΙΜΩΝ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΠΡΟΪΟΝΤΩΝ ΚΑΙ ΦΑΡΜΑΚΩΝ ΤΜΗΜΑ Γ' Αθήνα 03 /09/2009 Αρ.Πρωτ.Α3-4192 Ταχ. /νση : Πλ.

Διαβάστε περισσότερα

Αρ.Πρωτ.Α ΚΟΙΝ: Αποδέκτες πίνακα διανοµής Α..07/2009 ΑΓΟΡΑΝΟΜΙΚΗ ΙΑΤΑΞΗ ΑΡΙΘΜ. 2

Αρ.Πρωτ.Α ΚΟΙΝ: Αποδέκτες πίνακα διανοµής Α..07/2009 ΑΓΟΡΑΝΟΜΙΚΗ ΙΑΤΑΞΗ ΑΡΙΘΜ. 2 ΓΕΝΙΚΗ ΓΡΑΜΜΑΤΕΙΑ ΕΜΠΟΡΙΟΥ ΓΕΝΙΚΗ /ΝΣΗ ΕΣΩΤΕΡΙΚΟΥ ΕΜΠΟΡΙΟΥ /ΝΣΗ ΤΙΜΩΝ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΠΡΟΪΟΝΤΩΝ ΚΑΙ ΦΑΡΜΑΚΩΝ ΤΜΗΜΑ Γ' Tαχ. /νση: Κάνιγγος 20 Τ.Κ.: 101 81 Πληροφορίες : Ν. ηµητρακόπουλος Τηλέφωνο : 210 3840153

Διαβάστε περισσότερα

Φαρμακευτικά. και... επίκαιρα ΦΑΡΜΑΚΕΥΤΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ. ΤΕΥΧΟΣ 53 / Ιούλιος-Αύγουστος 2014 ΕΠΙΚΑΙΡΟΤΗΤΑ

Φαρμακευτικά. και... επίκαιρα ΦΑΡΜΑΚΕΥΤΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ. ΤΕΥΧΟΣ 53 / Ιούλιος-Αύγουστος 2014 ΕΠΙΚΑΙΡΟΤΗΤΑ ΤΕΥΧΟΣ 53 / Ιούλιος-Αύγουστος 2014 Φαρμακευτικά και... επίκαιρα Επίσημη έκδοση του Φ. Σ. Θεσσαλονίκης ΕΠΙΚΑΙΡΟΤΗΤΑ Υποβολή μηνιαίων στοιχείων προς τον ΕΟΠΥΥ ΕΟΠΥΥ: Εφαρμογή Υπουργικής Απόφασης για καθορισμό

Διαβάστε περισσότερα

3. Ο τρόπος υπολογισμού των ανώτατων τιμών παραγωγού για κάθε κατηγορία φαρμάκου

3. Ο τρόπος υπολογισμού των ανώτατων τιμών παραγωγού για κάθε κατηγορία φαρμάκου Ο ΥΠΟΥΡΓΟΣ ΥΓΕΙΑΣ Έχοντας υπόψη: 1. Τις διατάξεις του άρθρου 14 παρ. 3 του Ν. 3840/2010 (ΦΕΚ Α 53). 2. Τις διατάξεις του άρθρου 90 του Π.Δ. 63/2005 Κωδικοποίηση της νομοθεσίας για την Κυβέρνηση και τα

Διαβάστε περισσότερα

ΥΠΟΥΡΓΙΚΗ ΑΠΟΦΑΣΗ Ο ΥΠΟΥΡΓΟΣ ΥΓΕΙΑΣ

ΥΠΟΥΡΓΙΚΗ ΑΠΟΦΑΣΗ Ο ΥΠΟΥΡΓΟΣ ΥΓΕΙΑΣ ΑΝΑΡΤΗΤΕΑ ΣΤΟ ΔΙΑΔΙΚΤΥΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΗΜΟΚΡΑΤΙΑ Αθήνα, 14-01 - 2014 YΠΟΥΡΓΕΙΟ ΥΓΕΙΑΣ Aριθ. Πρωτ. οικ. ΓΕΝΙΚΗ ΙΕΥΘΥΝΣΗ ΥΓΕΙΑΣ ΙΕΥΘΥΝΣΗ ΦΑΡΜΑΚΩΝ ΚΑΙ ΦΑΡΜΑΚΕΙΩΝ Tαχ. Δ/νση: Αριστοτέλους 17 Ταχ. Κώδικας : 104 33

Διαβάστε περισσότερα

ΕΦΗΜΕΡΙΣ ΤΗΣ ΚΥΒΕΡΝΗΣΕΩΣ

ΕΦΗΜΕΡΙΣ ΤΗΣ ΚΥΒΕΡΝΗΣΕΩΣ 23227 ΕΦΗΜΕΡΙΣ ΤΗΣ ΚΥΒΕΡΝΗΣΕΩΣ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ ΤΕΥΧΟΣ ΔΕΥΤΕΡΟ Αρ. Φύλλου 1958 11 Σεπτεμβρίου 2015 ΑΠΟΦΑΣΕΙΣ Αριθ. Γ5(α)/οικ. 69976 Διατάξεις Τιμολόγησης Φαρμάκων. Ο ΥΠΟΥΡΓΟΣ ΥΓΕΙΑΣ Έχοντας υπόψη:

Διαβάστε περισσότερα

ΑΓΟΡΑΝΟΜΙΚΗ ΙΑΤΑΞΗ ΑΡΙΘΜ. 6 Ταχ. /νση : Πλ. Κάνιγγος

ΑΓΟΡΑΝΟΜΙΚΗ ΙΑΤΑΞΗ ΑΡΙΘΜ. 6 Ταχ. /νση : Πλ. Κάνιγγος ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΗΜΟΚΡΑΤΙΑ Αθήνα: 12.12.2005 ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΓΕΝΙΚΗ ΓΡΑΜΜΑΤΕΙΑ ΕΜΠΟΡΙΟΥ Αριθ. Πρωτ.Α3/3525 ΓΕΝΙΚΗ /ΝΣΗ ΕΣΩΤΕΡΙΚΟΥ ΕΜΠΟΡΙΟΥ /ΝΣΗ ΤΙΜΩΝ ΒΙΟΜ/ΚΩΝ ΠΡΟΪΟΝΤΩΝ-ΦΑΡΜΑΚΩΝ ΤΜΗΜΑ Γ ΑΓΟΡΑΝΟΜΙΚΗ ΙΑΤΑΞΗ

Διαβάστε περισσότερα

ΕΦΗΜΕΡΙΣ ΤΗΣ ΚΥΒΕΡΝΗΣΕΩΣ

ΕΦΗΜΕΡΙΣ ΤΗΣ ΚΥΒΕΡΝΗΣΕΩΣ 28887 ΕΦΗΜΕΡΙΣ ΤΗΣ ΚΥΒΕΡΝΗΣΕΩΣ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ ΤΕΥΧΟΣ ΔΕΥΤΕΡΟ Αρ. Φύλλου 2577 30 Νοεμβρίου 2015 ΑΠΟΦΑΣΕΙΣ Αριθ. Γ5(α) /οικ.88979 Διατάξεις Τιμολόγησης Φαρμάκων. Ο ΥΠΟΥΡΓΟΣ ΥΓΕΙΑΣ Έχοντας υπόψη:

Διαβάστε περισσότερα

Υποβολή φύλλου έρευνας - Δήλωση στοιχείων και τιμών

Υποβολή φύλλου έρευνας - Δήλωση στοιχείων και τιμών Υποβολή φύλλου έρευνας - Δήλωση στοιχείων και τιμών φαρμάκου Εγχειρίδιο Χρήσης Έκδοση 2.1.0 11/12/2013 Έκδοση 2.1.0 1 / 11 Κατάλογος περιεχομένων 1.0 Γενικά.... 3 2.0 Βήμα 1ο : Κωδικός πρόσβασης... 3 3.0

Διαβάστε περισσότερα

ΕΦΗΜΕΡΙΣ ΤΗΣ ΚΥΒΕΡΝΗΣΕΩΣ

ΕΦΗΜΕΡΙΣ ΤΗΣ ΚΥΒΕΡΝΗΣΕΩΣ 1009 ΕΦΗΜΕΡΙΣ ΤΗΣ ΚΥΒΕΡΝΗΣΕΩΣ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ ΤΕΥΧΟΣ ΔΕΥΤΕΡΟ Αρ. Φύλλου 88 21 Ιανουαρίου 2014 ΑΠΟΦΑΣΕΙΣ Αριθμ οικ. 325/5851/Γ.Π. Διατάξεις Τιμολόγησης Φαρμάκων. Ο ΥΠΟΥΡΓΟΣ ΥΓΕΙΑΣ Έχοντας υπόψη:

Διαβάστε περισσότερα

ΕΦΗΜΕΡΙΣ ΤΗΣ ΚΥΒΕΡΝΗΣΕΩΣ

ΕΦΗΜΕΡΙΣ ΤΗΣ ΚΥΒΕΡΝΗΣΕΩΣ 24125 ΕΦΗΜΕΡΙΣ ΤΗΣ ΚΥΒΕΡΝΗΣΕΩΣ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ ΤΕΥΧΟΣ ΔΕΥΤΕΡΟ Αρ. Φύλλου 1907 15 Ιουλίου 2014 ΑΠΟΦΑΣΕΙΣ Αριθμ. Γ.Π/οικ.61771 Διατάξεις Τιμολόγησης Φαρμάκων. Ο ΥΠΟΥΡΓΟΣ ΥΓΕΙΑΣ Έχοντας υπόψη: 1.

Διαβάστε περισσότερα

ΦΑΡΜΑΚΕΥΤΙΚΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗ: Η ΥΦΙΣΤΑΜΕΝΗ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΚΑΙ ΟΙ ΠΡΟΤΕΡΑΙΟΤΗΤΕΣ. Γιάννης Μπασκόζος, Γενικός Γραμματέας Δημόσιας Υγείας, Υπουργείο Υγείας

ΦΑΡΜΑΚΕΥΤΙΚΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗ: Η ΥΦΙΣΤΑΜΕΝΗ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΚΑΙ ΟΙ ΠΡΟΤΕΡΑΙΟΤΗΤΕΣ. Γιάννης Μπασκόζος, Γενικός Γραμματέας Δημόσιας Υγείας, Υπουργείο Υγείας ΦΑΡΜΑΚΕΥΤΙΚΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗ: Η ΥΦΙΣΤΑΜΕΝΗ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΚΑΙ ΟΙ ΠΡΟΤΕΡΑΙΟΤΗΤΕΣ Γιάννης Μπασκόζος, Γενικός Γραμματέας Δημόσιας Υγείας, Υπουργείο Υγείας Μακροοικονομικοί Δείκτες Πτώση ΑΕΠ κατά 25% Αύξηση ανεργίας 26%

Διαβάστε περισσότερα

Υποβολή φύλλου έρευνας - Δήλωση στοιχείων και τιμών

Υποβολή φύλλου έρευνας - Δήλωση στοιχείων και τιμών Υποβολή φύλλου έρευνας - Δήλωση στοιχείων και τιμών φαρμάκου Εγχειρίδιο Χρήσης Έκδοση 2.0.0 24/06/2014 Έκδοση 2.0.0 1 / 11 Κατάλογος περιεχομένων 1.0 Γενικά.... 3 2.0 Βήμα 1ο : Κωδικός πρόσβασης... 3 3.0

Διαβάστε περισσότερα

Σχέδιο Κανονιστικής Πράξης για τις Τιμές Αποζημίωσης

Σχέδιο Κανονιστικής Πράξης για τις Τιμές Αποζημίωσης Σχέδιο Κανονιστικής Πράξης για τις Τιμές Αποζημίωσης Τρόπος ορισμού των τιμών αναφοράς που αποτελούν ασφαλιστικές τιμές αποζημίωσης για τους Φορείς Κοινωνικής Ασφάλισης (ΦΚΑ) και τον ΕΟΠΥΥ. Ο ΥΠΟΥΡΓΟΣ

Διαβάστε περισσότερα

ΕΦΗΜΕΡΙ Α ΤΗΣ ΚΥΒΕΡΝΗΣΕΩΣ

ΕΦΗΜΕΡΙ Α ΤΗΣ ΚΥΒΕΡΝΗΣΕΩΣ E ΕΦΗΜΕΡΙ Α ΤΗΣ ΚΥΒΕΡΝΗΣΕΩΣ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ 17865 22 Μαΐου 2017 ΤΕΥΧΟΣ ΔΕΥΤΕΡΟ Αρ. Φύλλου 1761 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΑΠΟΦΑΣΕΙΣ 1 Συγχώνευση - Κατάργηση θέσεων Στρατιωτικού Προσωπικού στην Αλλοδαπή. 2 Διατάξεις

Διαβάστε περισσότερα

Ο ΥΠΟΥΡΓΟΣ ΥΓΕΙΑΣ & ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΑΛΛΗΛΕΓΓΥΗΣ

Ο ΥΠΟΥΡΓΟΣ ΥΓΕΙΑΣ & ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΑΛΛΗΛΕΓΓΥΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΥΓΕΙΑΣ & ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΑΛΛΗΛΕΓΓΥΗΣ ΓΕΝΙΚΗ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΥΓΕΙΑΣ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΦΑΡΜΑΚΩΝ ΚΑΙ ΦΑΡΜΑΚΕΙΩΝ ΤΜΗΜΑ Α' Ταχ. Διεύθυνση : Αριστοτέλους 17 Ταχ. Κώδικας : 101 87 Τηλέφωνο : 210 5237483

Διαβάστε περισσότερα

Η Τιµολόγηση των Φαρµακευτικών Προϊόντων στον ΕΟΦ

Η Τιµολόγηση των Φαρµακευτικών Προϊόντων στον ΕΟΦ Η Τιµολόγηση των Φαρµακευτικών Προϊόντων στον ΕΟΦ Διοικητική Διάρθρωση Διεύθυνση Διοικητικών Υπηρεσιών Ελέγχου Προϊόντων Γραµµατείας, Διοικητικού Ελέγχου Έκδοσης Αδειών, Κωδικοποίησης Αποφάσεων Γενικού

Διαβάστε περισσότερα

Αριθμ. Γεν. Πρωτ.:ΔΥΓ3α/Γ.Π Δ/ΝΣΗ ΦΑΡΜΑΚΩΝ ΚΑΙ ΦΑΡΜΑΚΕΙΩΝ ΚΟΙΝΗ ΥΠΟΥΡΓΙΚΗ ΑΠΟΦΑΣΗ ΟΙ ΥΠΟΥΡΓΟΙ ΥΓΕΙΑΣ & ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΑΛΛΗΛΕΓΓΥΗΣ ΚΑΙ

Αριθμ. Γεν. Πρωτ.:ΔΥΓ3α/Γ.Π Δ/ΝΣΗ ΦΑΡΜΑΚΩΝ ΚΑΙ ΦΑΡΜΑΚΕΙΩΝ ΚΟΙΝΗ ΥΠΟΥΡΓΙΚΗ ΑΠΟΦΑΣΗ ΟΙ ΥΠΟΥΡΓΟΙ ΥΓΕΙΑΣ & ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΑΛΛΗΛΕΓΓΥΗΣ ΚΑΙ ΑΝΑΡΤΗΤΕΑ ΣΤΟ ΔΙΑΔΙΚΤΥΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ Αθήνα, 08 / 09 / 2011 ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΥΓΕΙΑΣ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΑΛΛΗΛΕΓΓΥΗΣ ΓΕΝΙΚΗ Δ/ΝΣΗ ΥΓΕΙΑΣ Αριθμ. Γεν. Πρωτ.:ΔΥΓ3α/Γ.Π.95872 Δ/ΝΣΗ ΦΑΡΜΑΚΩΝ ΚΑΙ ΦΑΡΜΑΚΕΙΩΝ Ταχ. Δ/νση

Διαβάστε περισσότερα

δις. Εξωνοσοκοµειακή απάνη -45% - 2,5δις ???

δις. Εξωνοσοκοµειακή απάνη -45% - 2,5δις ??? 25 Σεπτεµβρίου 2012 1. Claw Back, Rebates: απάνη ΕΟΠΥΥ 2. Χρέη PSI - Συµψηφισµοί 3. Ανατιµολόγηση Σεπτεµβρίου Νέα φάρµακα 4. Σύστηµα Αποζηµίωσης (Ασφαλιστική τιµή & Brand name) 5. Σύµφωνο Σταθερότητας

Διαβάστε περισσότερα

The industrial sector in Greece: the next day Ελληνική Φαρμακοβιομηχανία και Ανάπτυξη

The industrial sector in Greece: the next day Ελληνική Φαρμακοβιομηχανία και Ανάπτυξη The industrial sector in Greece: the next day Ελληνική Φαρμακοβιομηχανία και Ανάπτυξη Θεόδωρος Τρύφων Αντιπρόεδρος ομίλου ELPEN Πρόεδρος Πανελλήνιας Ένωσης Φαρμακοβιομηχανίας Παγκόσμια Φαρμακευτική Αγορά

Διαβάστε περισσότερα

The contribution of the Greek pharmaceutical industry: any achievements?

The contribution of the Greek pharmaceutical industry: any achievements? EUROPE S HEALTHCARE SYSTEM: SETTING ITS BEARINGS SIGNIFICANT SYNERGIES AND PARTNERSHIPS FOR GREECE The contribution of the Greek pharmaceutical industry: any achievements? Theodore Tryfon President, Panhellenic

Διαβάστε περισσότερα

Πρόσβαση στο αναγκαίο φάρμακο για όλους και έλεγχος της φαρμακευτικής δαπάνης

Πρόσβαση στο αναγκαίο φάρμακο για όλους και έλεγχος της φαρμακευτικής δαπάνης Πρόσβαση στο αναγκαίο φάρμακο για όλους και έλεγχος της φαρμακευτικής δαπάνης Φαρμακευτικές Δαπάνες Φαρμακευτικές Δαπάνες Οι φαρμακευτικές δαπάνες, καθώς και οι συνολικές δαπάνες υγείας, παρουσίασαν μια

Διαβάστε περισσότερα

1. Για τους σκοπούς του παρόντος άρθρου χρησιμοποιούνται οι όροι με την ακόλουθη έννοια:

1. Για τους σκοπούς του παρόντος άρθρου χρησιμοποιούνται οι όροι με την ακόλουθη έννοια: ΚΕΦΑΛΑΙΟ Γ ΡΥΘΜΙΣΕΙΣ ΣΧΕΤΙΚΑ ΜΕ ΦΑΡΜΑΚΑ, ΦΑΡΜΑΚΕΙΑ ΚΑΙ ΦΑΡΜΑΚΕΥΤΙΚΕΣ ΕΤΑΙΡΙΕΣ Άρθρο 34 Καθιέρωση ποσού επιστροφής από ιδιωτικά φαρμακεία υπέρ των Φορέων Κοινωνικής Ασφάλισης 1. Για τους σκοπούς του παρόντος

Διαβάστε περισσότερα

Η αξιολόγηση της τεχνολογίας υγείας Είναι εφικτή η ανάπτυξη μηχανισμού σε εθνική κλίμακα;

Η αξιολόγηση της τεχνολογίας υγείας Είναι εφικτή η ανάπτυξη μηχανισμού σε εθνική κλίμακα; Η αξιολόγηση της τεχνολογίας υγείας Είναι εφικτή η ανάπτυξη μηχανισμού σε εθνική κλίμακα; Τα προβλήματα και οι μέθοδοι διαχείρισης της φαρμακευτικής πολιτικής Μ. Ολλανδέζος Πανελλήνια Ένωση Φαρμακοβιομηχανίας

Διαβάστε περισσότερα

Με αφορμή προφορικά και γραπτά ερωτήματα, που έχουν υποβληθεί στην υπηρεσία μας, αναφορικά με το πιο πάνω θέμα, σας γνωρίζουμε τα ακόλουθα:

Με αφορμή προφορικά και γραπτά ερωτήματα, που έχουν υποβληθεί στην υπηρεσία μας, αναφορικά με το πιο πάνω θέμα, σας γνωρίζουμε τα ακόλουθα: ΠΟΛ.1078/28.3.2012 Φορολογική μεταχείριση του καταβληθέντος ποσού (rebate), από τις φαρμακευτικές εταιρείες και τα φαρμακεία καθώς και του τέλους εισόδου από τις φαρμακευτικές εταιρείες Αθήνα, 28 Μαρτίου

Διαβάστε περισσότερα

ΑΠΟΦΑΣΗ. ΘΕΜΑ: «Δελτίο τιμών φαρμάκων ανθρώπινης χρήσης, Νοεμβρίου 2017». Ο ΥΠΟΥΡΓΟΣ ΥΓΕΙΑΣ. Έχοντας υπόψη: 1. Τις διατάξεις:

ΑΠΟΦΑΣΗ. ΘΕΜΑ: «Δελτίο τιμών φαρμάκων ανθρώπινης χρήσης, Νοεμβρίου 2017». Ο ΥΠΟΥΡΓΟΣ ΥΓΕΙΑΣ. Έχοντας υπόψη: 1. Τις διατάξεις: ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ. ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΥΓΕΙΑΣ Αθήνα, 20-12 - 2017 ΓΕΝΙΚΗ Δ/ΝΣΗ ΔΗΜΟΣΙΑΣ ΥΓΕΙΑΣ Αριθμ. Πρωτ: Δ3(α)/Γ.Π 94130 ΚΑΙ ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ ΖΩΗΣ σχετ: 88728, 91497 ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΦΑΡΜΑΚΟΥ ΤΜΗΜΑ ΦΑΡΜΑΚΟΥ Ταχ. Δ/νση :

Διαβάστε περισσότερα

και φαρμακευτική πολιτική Θεόδωρος Τρύφων Πρόεδρος Πανελλήνιας Ένωσης Φαρμακοβιομηχανίας Αντιπρόεδρος ομίλου ELPEN

και φαρμακευτική πολιτική Θεόδωρος Τρύφων Πρόεδρος Πανελλήνιας Ένωσης Φαρμακοβιομηχανίας Αντιπρόεδρος ομίλου ELPEN Ελληνική φαρμακοβιομηχανία και φαρμακευτική πολιτική Θεόδωρος Τρύφων Πρόεδρος Πανελλήνιας Ένωσης Φαρμακοβιομηχανίας Αντιπρόεδρος ομίλου ELPEN Φαρμακευτική αγορά : Τρέχον περιβάλλον Πολύ χαμηλός κλειστός

Διαβάστε περισσότερα

ΠΡΟΣΒΑΣΗ ΤΩΝ ΑΣΘΕΝΩΝ ΜΕ ΣΠΑΝΙΕΣ ΠΑΘΗΣΕΙΣ ΣΤΑ ΟΡΦΑΝΑ ΦΑΡΜΑΚΑ. Αντώνιος Αυγερινός, MPhil, PhD Φαρμακοποιός, Υποστράτηγος ε.α.

ΠΡΟΣΒΑΣΗ ΤΩΝ ΑΣΘΕΝΩΝ ΜΕ ΣΠΑΝΙΕΣ ΠΑΘΗΣΕΙΣ ΣΤΑ ΟΡΦΑΝΑ ΦΑΡΜΑΚΑ. Αντώνιος Αυγερινός, MPhil, PhD Φαρμακοποιός, Υποστράτηγος ε.α. ΠΡΟΣΒΑΣΗ ΤΩΝ ΑΣΘΕΝΩΝ ΜΕ ΣΠΑΝΙΕΣ ΠΑΘΗΣΕΙΣ ΣΤΑ ΟΡΦΑΝΑ ΦΑΡΜΑΚΑ Αντώνιος Αυγερινός, MPhil, PhD Φαρμακοποιός, Υποστράτηγος ε.α. Μετ εμποδίων η πρόσβαση ενός εκατομμυρίου Ελλήνων με «σπάνιες παθήσεις» στις θεραπείες

Διαβάστε περισσότερα

Ανακοίνωση. Θέμα: Ενημέρωση για τη διαδικασία αποζημίωσης υλικών από παρόχους του ΕΟΠΥΥ προς τους Δικαιούχους των παροχών

Ανακοίνωση. Θέμα: Ενημέρωση για τη διαδικασία αποζημίωσης υλικών από παρόχους του ΕΟΠΥΥ προς τους Δικαιούχους των παροχών Γενική Διεύθυνση Οργάνωσης και Σχεδιασμού Αγοράς Υπηρεσιών Υγείας Δ/νση Πληροφορικής Ταχ. Δ/νση: Απ.Παύλου 12, ΤΚ 15123, Μαρούσι Ανακοίνωση Θέμα: Ενημέρωση για τη διαδικασία αποζημίωσης υλικών από παρόχους

Διαβάστε περισσότερα

SIGNIFICANT PRIORITIES OF HEALTH-CARE REFORM AND THE GREEK PHARMACEUTICAL INDUSTRY

SIGNIFICANT PRIORITIES OF HEALTH-CARE REFORM AND THE GREEK PHARMACEUTICAL INDUSTRY SIGNIFICANT PRIORITIES OF HEALTH-CARE REFORM AND THE GREEK PHARMACEUTICAL INDUSTRY Theodoros Tryfon President, Panhellenic Union of Pharmaceutical Industries MAY 14 2015 Vice president ELPEN Τα χαρακτηριστικά

Διαβάστε περισσότερα

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ Χολαργός, ΕΘΝΙΚΟΣ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΣ ΦΑΡΜΑΚΩΝ Μεσογείων 284, , Χολαργός Αρ. Πρωτ.: 22131

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ Χολαργός, ΕΘΝΙΚΟΣ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΣ ΦΑΡΜΑΚΩΝ Μεσογείων 284, , Χολαργός Αρ. Πρωτ.: 22131 ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ Χολαργός, 05-03-2018 ΕΘΝΙΚΟΣ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΣ ΦΑΡΜΑΚΩΝ Μεσογείων 284, 155 62, Χολαργός Αρ. Πρωτ.: 22131 Δ/νση Διοικητικών Υπηρεσιών Ελ. Προϊόντων Τμήμα Γραμματείας & Διοικητικού Ελέγχου Πληροφορίες:

Διαβάστε περισσότερα

ΑΝΟΙΧΤΗ ΠΡΟΣΚΛΗΣΗ ΓΙΑ ΥΠΟΒΟΛΗ ΠΡΟΤΑΣΕΩΝ ΣΤΟ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ «ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ ΘΡΑΚΗ » ΑΞΟΝΑ ΠΡΟΤΕΡΑΙΟΤΗΤΑΣ

ΑΝΟΙΧΤΗ ΠΡΟΣΚΛΗΣΗ ΓΙΑ ΥΠΟΒΟΛΗ ΠΡΟΤΑΣΕΩΝ ΣΤΟ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ «ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ ΘΡΑΚΗ » ΑΞΟΝΑ ΠΡΟΤΕΡΑΙΟΤΗΤΑΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΚΕΝΤΡΙΚΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ Ενδιάμεση Διαχειριστική Αρχή Ταχ. Δ/νση : Λ. Γεωργικής Σχολής 65 Ταχ. Κώδικας :57001 Πληροφορίες: Χριστίνα Εδιππίδη Τηλέφωνο :2313 321 723 Fax :2313

Διαβάστε περισσότερα

Εθνική Φαρμακευτική πολιτική: Σε αναζήτηση ενός νέου μοντέλου. Φίλιππος Ταραντίλης, Οικονομολόγος Υγείας, Ειδικός Συνεργάτης Υπουργείου Υγείας

Εθνική Φαρμακευτική πολιτική: Σε αναζήτηση ενός νέου μοντέλου. Φίλιππος Ταραντίλης, Οικονομολόγος Υγείας, Ειδικός Συνεργάτης Υπουργείου Υγείας Εθνική Φαρμακευτική πολιτική: Σε αναζήτηση ενός νέου μοντέλου Φίλιππος Ταραντίλης, Οικονομολόγος Υγείας, Ειδικός Συνεργάτης Υπουργείου Υγείας Περιεχόμενα Εισαγωγή Δημοσιονομική Επιτήρηση Τιμολόγηση Αποζημίωση

Διαβάστε περισσότερα

Ταχ. Δ/νση : Αριστοτέλους 17 Ταχ. Κώδικας : Αθήνα Τηλέφωνο : FAX :

Ταχ. Δ/νση : Αριστοτέλους 17 Ταχ. Κώδικας : Αθήνα Τηλέφωνο : FAX : ΟΡΘΗ ΕΠΑΝΑΛΗΨΗ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ Αθήνα, 30-06 -2017 ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΥΓΕΙΑΣ ΓΕΝΙΚΗ Δ/ΝΣΗ ΔΗΜΟΣΙΑΣ ΥΓΕΙΑΣ Αριθμ. Πρωτ.: Γ5(α)οικ. 48650 ΚΑΙ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ ΥΓΕΙΑΣ Δ/ΝΣΗ ΦΑΡΜΑΚΩΝ & ΠΡΟΙΟΝΤΩΝ ΥΓΕΙΑΣ Σχ.:46061, 45516

Διαβάστε περισσότερα

ΕΦΗΜΕΡΙΣ ΤΗΣ ΚΥΒΕΡΝΗΣΕΩΣ

ΕΦΗΜΕΡΙΣ ΤΗΣ ΚΥΒΕΡΝΗΣΕΩΣ 42367 ΕΦΗΜΕΡΙΣ ΤΗΣ ΚΥΒΕΡΝΗΣΕΩΣ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ ΤΕΥΧΟΣ ΔΕΥΤΕΡΟ Αρ. Φύλλου 2719 8 Οκτωβρίου 2012 ΑΠΟΦΑΣΕΙΣ Αριθ. ΔΥΓ3(α)/οικ.97018 Διατάξεις Τιμολόγησης Φαρμάκων Ο ΑΝΑΠΛΗΡΩΤΗΣ ΥΠΟΥΡΓΟΣ ΥΓΕΙΑΣ Έχοντας

Διαβάστε περισσότερα

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ Αθήνα, ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΥΓΕΙΑΣ ΑΠΟΦΑΣΗ

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ Αθήνα, ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΥΓΕΙΑΣ ΑΠΟΦΑΣΗ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ Αθήνα, 20-12 - 2017 ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΥΓΕΙΑΣ ΓΕΝΙΚΗ Δ/ΝΣΗ ΔΗΜΟΣΙΑΣ ΥΓΕΙΑΣ Αριθμ. Πρωτ.: Δ3(α)/94645 ΚΑΙ ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ ΖΩΗΣ Δ/ΝΣΗ ΦΑΡΜΑΚΟΥ ΤΜΗΜΑ ΦΑΡΜΑΚΟΥ Ταχ. Δ/νση : Αριστοτέλους 17 Ταχ. Κώδικας

Διαβάστε περισσότερα

Προς: - Το Ν.Δ. ΔΡΑΜΑΣ. ΕΓΓΡΑΦΟ - ΠΡΟΣΚΛΗΣΗ ΓΙΑ ΥΠΟΒΟΛΗ ΠΡΟΤΑΣΕΩΝ ΣΤΟ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ «Μακεδονίας - Θράκης »

Προς: - Το Ν.Δ. ΔΡΑΜΑΣ. ΕΓΓΡΑΦΟ - ΠΡΟΣΚΛΗΣΗ ΓΙΑ ΥΠΟΒΟΛΗ ΠΡΟΤΑΣΕΩΝ ΣΤΟ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ «Μακεδονίας - Θράκης » ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΑΝΑΤΟΛΙΚΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ ΚΑΙ ΘΡΑΚΗΣ ΕΝΔΙΑΜΕΣΗ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΤΙΚΗ ΑΡΧΗ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΣ ΑΝΑΤΟΛΙΚΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ ΚΑΙ ΘΡΑΚΗΣ Ταχ. Δ/νση: Ηροδότου 28, Κομοτηνή Ταχ. Κώδικας: 69100 Πληροφορίες:

Διαβάστε περισσότερα

Η Συµβολή του Κλάδου Υγείας στη ιεύρυνση των Αναπτυξιακών Προοπτικών της Χώρας Θεόδωρος Τρύφων

Η Συµβολή του Κλάδου Υγείας στη ιεύρυνση των Αναπτυξιακών Προοπτικών της Χώρας Θεόδωρος Τρύφων Η Συµβολή του Κλάδου Υγείας στη ιεύρυνση των Αναπτυξιακών Προοπτικών της Χώρας Θεόδωρος Τρύφων Πρόεδρος Πανελλήνιας Ένωση Φαρμακοβιομηχανίας Αντιπρόεδρος Ομίλου ΕΛΠΕΝ Η Ελληνική Φαρμακοβιομηχανία Εξαγωγές

Διαβάστε περισσότερα

ΤΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΤΩΝ ΕΥΡΩΠΑΟΚΩΝ ΚΟΙΝΟΤΗΤΩΝ, ιεχοντας υπόψη:

ΤΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΤΩΝ ΕΥΡΩΠΑΟΚΩΝ ΚΟΙΝΟΤΗΤΩΝ, ιεχοντας υπόψη: Οδηγία 89/105/ΕΟΚ του Συµβουλίου της 21ης εκεµβρίου 1988 σχετικά µε τη διαφάνεια των µέτρων που ρυθµίζουν τον καθορισµό των τιµών των φαρµάκων για ανθρώπινη χρήση και τη κάλυψη του κόστους των στα πλαίσια

Διαβάστε περισσότερα

ΑΠΟΦΑΣΗ. Υποβολή Εισήγησης προς τον Υπουργό Μεταφορών και Επικοινωνιών σχετικά με τα Κριτήρια Επιλογής Παρόχου Καθολικής Υπηρεσίας

ΑΠΟΦΑΣΗ. Υποβολή Εισήγησης προς τον Υπουργό Μεταφορών και Επικοινωνιών σχετικά με τα Κριτήρια Επιλογής Παρόχου Καθολικής Υπηρεσίας Μαρούσι, 20-12-2006 ΑΡΙΘ. ΑΠ.: 415/51 ΑΠΟΦΑΣΗ Υποβολή Εισήγησης προς τον Υπουργό Μεταφορών και Επικοινωνιών σχετικά με τα Κριτήρια Επιλογής Παρόχου Καθολικής Υπηρεσίας Η Εθνική Επιτροπή Τηλεπικοινωνιών

Διαβάστε περισσότερα

Ε.Ε. Π α ρ.ι(i), Α ρ.3837, 16/4/2004

Ε.Ε. Π α ρ.ι(i), Α ρ.3837, 16/4/2004 ΝΟΜΟΣ ΠΟΥ ΤΡΟΠΟΠΟΙΕΙ ΤΟΥΣ ΠΕΡΙ ΚΤΗΝΙΑΤΡΙΚΩΝ ΦΑΡΜΑΚΕΥΤΙΚΩΝ ΠΡΟΪΟΝΤΩΝ (ΕΛΕΓΧΟΣ ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ, ΕΓΓΡΑΦΗ, ΚΥΚΛΟΦΟΡΙΑ, ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ, ΧΟΡΗΓΗΣΗ ΚΑΙ ΧΡΗΣΗ) ΝΟΜΟΥΣ ΤΟΥ 2001 ΕΩΣ 2004 Προοίμιο. Για σκοπούς εναρμόνισης με

Διαβάστε περισσότερα

ΕΦΗΜΕΡΙ Α ΤΗΣ ΚΥΒΕΡΝΗΣΕΩΣ

ΕΦΗΜΕΡΙ Α ΤΗΣ ΚΥΒΕΡΝΗΣΕΩΣ 14113 ΕΦΗΜΕΡΙ Α ΤΗΣ ΚΥΒΕΡΝΗΣΕΩΣ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ ΤΕΥΧΟΣ ΕΥΤΕΡΟ Αρ. Φύλλου 1102 19 Απριλίου 2016 ΑΠΟΦΑΣΕΙΣ Αριθµ. Γ5/οικ. 28408 ιατάξεις Τιµολόγησης Φαρµάκων. Ο ΥΠΟΥΡΓΟΣ ΥΓΕΙΑΣ Έχοντας υπόψη: 1.

Διαβάστε περισσότερα

ΕΚΘΕΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΠΡΟΣ ΤΟ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ ΚΑΙ ΤΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ

ΕΚΘΕΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΠΡΟΣ ΤΟ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ ΚΑΙ ΤΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ Βρυξέλλες, 30.3.2015 COM(2015) 138 final ΕΚΘΕΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΠΡΟΣ ΤΟ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ ΚΑΙ ΤΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ σχετικά με την άσκηση της εξουσιοδότησης που ανατέθηκε στην Επιτροπή σύμφωνα

Διαβάστε περισσότερα

ΕΓΓΡΑΦΟ - ΠΡΟΣΚΛΗΣΗ ΓΙΑ ΥΠΟΒΟΛΗ ΠΡΟΤΑΣΕΩΝ ΣΤΟ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ «Μακεδονίας - Θράκης 2007-2013»

ΕΓΓΡΑΦΟ - ΠΡΟΣΚΛΗΣΗ ΓΙΑ ΥΠΟΒΟΛΗ ΠΡΟΤΑΣΕΩΝ ΣΤΟ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ «Μακεδονίας - Θράκης 2007-2013» ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΑΝΑΤΟΛΙΚΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ ΚΑΙ ΘΡΑΚΗΣ ΕΝΔΙΑΜΕΣΗ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΤΙΚΗ ΑΡΧΗ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΣ ΑΝΑΤΟΛΙΚΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ ΚΑΙ ΘΡΑΚΗΣ Ταχ. Δ/νση: Ηροδότου 28, Κομοτηνή Ταχ. Κώδικας: 69100 Πληροφορίες:

Διαβάστε περισσότερα

2. (1) Το άρθρο 2 του βασικού νόμου τροποποιείται με την προσθήκη στην κατάλληλη αλφαβητική σειρά των ακόλουθων νέων όρων και των ορισμών αυτών:

2. (1) Το άρθρο 2 του βασικού νόμου τροποποιείται με την προσθήκη στην κατάλληλη αλφαβητική σειρά των ακόλουθων νέων όρων και των ορισμών αυτών: 1 ΝΟΜΟΣΧΕΔΙΟ ΠΟΥ ΤΡΟΠΟΠΟΙΕΙ ΤΟΝ ΠΕΡΙ ΦΑΡΜΑΚΕΥΤΙΚΗΣ ΚΑΙ ΔΗΛΗΤΗΡΙΩΝ ΝΟΜΟ Προοίμιο Για σκοπούς εκσυγχρονισμού της άσκησης του φαρμακευτικού επαγγέλματος και την προσαρμογή των διατάξεων του Νόμου με την εφαρμογή

Διαβάστε περισσότερα

Υπ. Οικ. Πολ. 1079/19.03.2014

Υπ. Οικ. Πολ. 1079/19.03.2014 Υπ. Οικ. Πολ. 1079/19.03.2014 Παροχή οδηγιών και διευκρινίσεων επί των διατάξεων της απόφασης ΠΟΛ. 1055/17.2.2014 (ΦΕΚ 438 Β/24.02.2014) «Συμπλήρωση - Τροποποίηση των διατάξεων της απόφασης ΠΟΛ. 1281/2013

Διαβάστε περισσότερα

«Ανασκόπηση εξελίξεων θεσμικού πλαισίου»

«Ανασκόπηση εξελίξεων θεσμικού πλαισίου» «Ανασκόπηση εξελίξεων θεσμικού πλαισίου» ΗΜΕΡΙΔΑ ΗΤΑ ΕΛ.Ε.Φ.Ι. ΠΑΡΙΣ ΜΠΟΣΚΟΠΟΥΛΟΣ ΜΑΙΟΣ 2019 Οι εξελίξεις στην Οικονομική Αξιολόγηση ΗΤΑ - Οικονομική Αξιολόγηση Τεχνολογιών Υγείας (με σκοπό την εξαγωγή

Διαβάστε περισσότερα

ΠΡΟΣΚΛΗΣΗ ΕΚΔΗΛΩΣΗΣ ΕΝΔΙΑΦΕΡΟΝΤΟΣ Για την πλήρωση θέσεων των μελών της Επιτροπής Αξιολόγησης και Αποζημίωσης Φαρμάκων Ανθρώπινης Χρήσης

ΠΡΟΣΚΛΗΣΗ ΕΚΔΗΛΩΣΗΣ ΕΝΔΙΑΦΕΡΟΝΤΟΣ Για την πλήρωση θέσεων των μελών της Επιτροπής Αξιολόγησης και Αποζημίωσης Φαρμάκων Ανθρώπινης Χρήσης ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΥΓΕΙΑΣ ΓΕΝΙΚΗ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΩΝ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ ΚΑΙ ΤΕΧΝΙΚΗΣ ΥΠΟΣΤΗΡΙΞΗΣ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΑΝΘΡΩΠΙΝΟΥ ΔΥΝΑΜΙΚΟΥ & ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΗΣ ΥΠΟΣΤΗΡΙΞΗΣ Αθήνα, 02/03/2018 Αριθ. Πρωτ.:Α1α/οικ.18197

Διαβάστε περισσότερα

Ε.Ε. Π α ρ.ι(i), Α ρ.3849, 30/4/2004

Ε.Ε. Π α ρ.ι(i), Α ρ.3849, 30/4/2004 ΝΟΜΟΣ ΠΟΥ ΤΡΟΠΟΠΟΙΕΙ ΤΟΥΣ ΠΕΡΙ ΦΑΡΜΑΚΩΝ ΑΝΘΡΩΠΙΝΗΣ ΧΡΗΣΗΣ (ΕΛΕΓΧΟΣ ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ, ΠΡΟΜΗΘΕΙΑΣ ΚΑΙ ΤΙΜΩΝ) ΝΟΜΟΥΣ ΤΟΥ 2001 ΕΩΣ (ΑΡ.2) ΤΟΥ 2004 Για σκοπούς μερικής εναρμόνισης με την πράξη της Ευρωπαϊκής Κοινότητας

Διαβάστε περισσότερα

Προς: 1. Δ.Ε.Υ.Α. ΚΑΒΑΛΑΣ. ΕΓΓΡΑΦΟ - ΠΡΟΣΚΛΗΣΗ ΓΙΑ ΥΠΟΒΟΛΗ ΠΡΟΤΑΣΕΩΝ ΣΤΟ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ «Μακεδονίας - Θράκης 2007-2013»

Προς: 1. Δ.Ε.Υ.Α. ΚΑΒΑΛΑΣ. ΕΓΓΡΑΦΟ - ΠΡΟΣΚΛΗΣΗ ΓΙΑ ΥΠΟΒΟΛΗ ΠΡΟΤΑΣΕΩΝ ΣΤΟ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ «Μακεδονίας - Θράκης 2007-2013» ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΑΝΑΤΟΛΙΚΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ ΚΑΙ ΘΡΑΚΗΣ ΕΝΔΙΑΜΕΣΗ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΤΙΚΗ ΑΡΧΗ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΣ ΑΝΑΤΟΛΙΚΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ ΚΑΙ ΘΡΑΚΗΣ Ταχ. Δ/νση: Ηροδότου 28, Κομοτηνή Ταχ. Κώδικας: 69100 Πληροφορίες:

Διαβάστε περισσότερα

Πρόσβαση στο Φάρμακο: Μύθοι και Πραγματικότητα

Πρόσβαση στο Φάρμακο: Μύθοι και Πραγματικότητα Πρόσβαση στο Φάρμακο: Μύθοι και Πραγματικότητα Ημερίδα Βήματα Ασθενών, Αθήνα 7 Οκτωβρίου 2017 Γιάννης Μαργαρός Lead Market Access TAKEDA ΕΛΛΑΣ Disclaimer Τα περιεχόμενα της παρουσίασης αποτελούν προσωπική

Διαβάστε περισσότερα

Ε.Ε. Π α ρ.ι(i), Α ρ.3449, 17/11/2000

Ε.Ε. Π α ρ.ι(i), Α ρ.3449, 17/11/2000 Ο περί Διπλωμάτων Ευρεσιτεχνίας (Τροποποιητικός) Νόμος του 2000 εκδίδεται με δημοσίευση στην Επίσημη Εφημερίδα της Κυπριακής Δημοκρατίας σύμφωνα με το Άρθρο 52 του Συντάγματος. Αριθμός 153(Ι) του 2000

Διαβάστε περισσότερα

Εγκύκλιος /2016

Εγκύκλιος /2016 Εγκύκλιος 1190234/2016 Κοινοποίηση της αρ. πρωτ. ΕΦΚΦ 1188105 ΕΞ 2016/22-12-2016 Α.Υ.Ο. «.Καθορισμός των όρων και των προϋποθέσεων για τη χορήγηση άδειας φορολογικής αποθήκης προϊόντων καφέ, της διαδικασίας

Διαβάστε περισσότερα

Φαρμακο-οικονομία: Κατάσταση Στην Ελλάδα

Φαρμακο-οικονομία: Κατάσταση Στην Ελλάδα Φαρμακο-οικονομία: Κατάσταση Στην Ελλάδα ΛΑΜΠΡΕΛΛΗ ΔΗΜΗΤΡΑ, PhD, MSc Evidera, Research Scientist, Health Economics & Epidemiology Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, Φαρμακευτική Σχολή, 4 Απριλίου

Διαβάστε περισσότερα

ΕΘΝΙΚΟΣ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΣ ΦΑΡΜΑΚΩΝ

ΕΘΝΙΚΟΣ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΣ ΦΑΡΜΑΚΩΝ ΕΘΝΙΚΟΣ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΣ ΦΑΡΜΑΚΩΝ Χολαργός, 27 Νοεμβρίου 2013 ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΤΥΠΟΥ Πρόεδρος ΕΟΦ κ. Δημήτριος Λιντζέρης κύρια σημεία ομιλίας Το τελευταίο 2μερο ο ΕΟΦ βρέθηκε στο επίκεντρο μιας ανελέητης, σκληρής

Διαβάστε περισσότερα

Η Βουλή των Αντιπροσώπων ψηφίζει ως ακολούθως:

Η Βουλή των Αντιπροσώπων ψηφίζει ως ακολούθως: Παρ. Ν. 100(Ι)/2004 Αρ. 3849, 30.4.2004 Ο περί Φαρµάκων Ανθρώπινης Χρήσης Ποιότητας, Προµήθειας και Τιµών) (Τροποποιητικός) (Αρ. 3) Νόµος του 2004 εκδίδεται µε δηµοσίευση στην Επίσηµη Εφηµερίδα της Κυπριακής

Διαβάστε περισσότερα

ΓΕΝΙΚΟ ΕΠΙΤΕΛΕΙΟ ΝΑΥΤΙΚΟΥ Όπως ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΥΓΕΙΟΝΟΜΙΚΟΥ 2 Πίνακας Αποδεκτών Τ ΗΛ.: ΚΟΙΝ.: Φ. : 838.1/ 225 /13 Σ. : 17186

ΓΕΝΙΚΟ ΕΠΙΤΕΛΕΙΟ ΝΑΥΤΙΚΟΥ Όπως ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΥΓΕΙΟΝΟΜΙΚΟΥ 2 Πίνακας Αποδεκτών Τ ΗΛ.: ΚΟΙΝ.: Φ. : 838.1/ 225 /13 Σ. : 17186 ΑΔΙΑΒΑΘΜΗΤΟ ΠΡΟΣ: ΕΞΑΙΡΕΤΙΚΑ ΕΠΕΙΓΟΝ ΓΕΝΙΚΟ ΕΠΙΤΕΛΕΙΟ ΝΑΥΤΙΚΟΥ Όπως ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΥΓΕΙΟΝΟΜΙΚΟΥ 2 Πίνακας Αποδεκτών ΤΜΗΜΑ: Ι Τ ΗΛ.: 210-6551248 ΚΟΙΝ.: Φ. : 838.1/ 225 /13 Σ. : 17186 ΑΘΗΝΑ, 25 Ιουλίου 2013 ΣΥΝ.

Διαβάστε περισσότερα

3. Οι χονδρικές συναλλαγές θα καταχωρούνται αναλυτικά ανά ΑΦΜ, δηλαδή κάθε παραστατικό ξεχωριστά ή συγκεντρωτικά;

3. Οι χονδρικές συναλλαγές θα καταχωρούνται αναλυτικά ανά ΑΦΜ, δηλαδή κάθε παραστατικό ξεχωριστά ή συγκεντρωτικά; Για τις συναλλαγές που θα πραγµατοποιούνται από 1/1/2014 υπάρχει η υποχρέωση για τις επιχειρήσεις να υποβάλλουν καταστάσεις φορολογικών στοιχείων για διασταύρωση πληροφοριών ανά µήνα σύµφωνα µε την ΠΟΛ

Διαβάστε περισσότερα

ΑΝΑΡΤΗΤΕΑ. Ταχ. Δ/νση : Αριστοτέλους 17 Ταχ. Κώδικας : Αθήνα Τηλέφωνο : FAX :

ΑΝΑΡΤΗΤΕΑ. Ταχ. Δ/νση : Αριστοτέλους 17 Ταχ. Κώδικας : Αθήνα Τηλέφωνο : FAX : ΑΝΑΡΤΗΤΕΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ Αθήνα, 26-07 -2017 ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΥΓΕΙΑΣ ΓΕΝΙΚΗ Δ/ΝΣΗ ΔΗΜΟΣΙΑΣ ΥΓΕΙΑΣ Αριθμ. Πρωτ.: Γ5(α)οικ. 57940 ΚΑΙ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ ΥΓΕΙΑΣ Δ/ΝΣΗ ΦΑΡΜΑΚΩΝ & ΠΡΟΙΟΝΤΩΝ ΥΓΕΙΑΣ ΤΜΗΜΑ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ &ΤΙΜΩΝ

Διαβάστε περισσότερα

ΣΧΕΤ.: Προς: (όπως πίνακας αποδεκτών)

ΣΧΕΤ.: Προς: (όπως πίνακας αποδεκτών) Σελίδα 1 από 9 ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΥΓΕΙΑΣ ΔΙΟΙΚΗΣΗ 3 ης ΥΓΕΙΟΝΟΜΙΚΗΣ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΣ (ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ) ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΣΜΟΥ & ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΠΟΛΙΤΙΚΩΝ ΠΑΡΟΧΗΣ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ ΥΓΕΙΑΣ ΤΜΗΜΑ ΕΡΕΥΝΑΣ & ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ

Διαβάστε περισσότερα

Θέμα: Δημόσια διαβούλευση της ΡΑΕ για την 1η αναθεώρηση του Κώδικα Διαχείρισης Δικτύου Διανομής Φυσικού Αερίου.

Θέμα: Δημόσια διαβούλευση της ΡΑΕ για την 1η αναθεώρηση του Κώδικα Διαχείρισης Δικτύου Διανομής Φυσικού Αερίου. Προς: ΡΥΘΜΙΣΤΙΚΗ ΑΡΧΗ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ Πειραιώς 132 11854 ΑΘΗΝΑ Θεσσαλονίκης, 25/10/2017 Θέμα: Δημόσια διαβούλευση της ΡΑΕ για την 1η αναθεώρηση του Κώδικα Διαχείρισης Δικτύου Διανομής Φυσικού Αερίου. Αξιότιμε

Διαβάστε περισσότερα

ΟΙ ΠΕΡΙ ΡΥΘΜΙΣΗΣ ΤΗΣ ΑΓΟΡΑΣ ΦΥΣΙΚΟΥ ΑΕΡΙΟΥ ΝΟΜΟΙ ΤΟΥ 2004 ΕΩΣ 2018 (Ν.183(Ι)/2004 & Ν.103(Ι)/2006 & 199(Ι)/2007 & 219(Ι)/2012&148(Ι)/2018)

ΟΙ ΠΕΡΙ ΡΥΘΜΙΣΗΣ ΤΗΣ ΑΓΟΡΑΣ ΦΥΣΙΚΟΥ ΑΕΡΙΟΥ ΝΟΜΟΙ ΤΟΥ 2004 ΕΩΣ 2018 (Ν.183(Ι)/2004 & Ν.103(Ι)/2006 & 199(Ι)/2007 & 219(Ι)/2012&148(Ι)/2018) ΟΙ ΠΕΡΙ ΡΥΘΜΙΣΗΣ ΤΗΣ ΑΓΟΡΑΣ ΦΥΣΙΚΟΥ ΑΕΡΙΟΥ ΝΟΜΟΙ ΤΟΥ 2004 ΕΩΣ 2018 (Ν.183(Ι)/2004 & Ν.103(Ι)/2006 & 199(Ι)/2007 & 219(Ι)/2012&148(Ι)/2018) ΚΑΙ ΣΧΕΤΙΚΟΙ ΚΑΝΟΝΙΣΜΟΙ Πρότυποι όροι Άδειας Κατασκευής, Ιδιοκτησίας,

Διαβάστε περισσότερα

ΠΡΟΕΔΡΙΚΟ ΔΙΑΤΑΓΜΑ 121/2008. Άρθρο 1 - ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟ ΣΚΟΠΟΣ

ΠΡΟΕΔΡΙΚΟ ΔΙΑΤΑΓΜΑ 121/2008. Άρθρο 1 - ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟ ΣΚΟΠΟΣ ΠΡΟΕΔΡΙΚΟ ΔΙΑΤΑΓΜΑ 121/2008 Άρθρο 1 - ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟ ΣΚΟΠΟΣ Καθορίζονται ενιαία για τον Οργανισμό Περίθαλψης Ασφαλισμένων του Δημοσίου (ΟΠΑΔ) και όλους τους φορείς και κλάδους ασθένειας αρμοδιότητας Γενικής

Διαβάστε περισσότερα

Risk Management System Risk Management Plan

Risk Management System Risk Management Plan Risk Management System Risk Management Plan Πανελλήνια Ένωση Φαρμακοποιών Αθήνα, 4 Φεβρουαρίου 2008 Ζέφη Βοστιτσάνου Περιεχόμενα Αναγκαιότητα για την Διαχείρηση Κινδύνου (Risk Management ) Νομικό Πλαίσιο

Διαβάστε περισσότερα

Πολιτικές Διαχείρισης των Γενοσήμων Φαρμάκων στην Ελλάδα

Πολιτικές Διαχείρισης των Γενοσήμων Φαρμάκων στην Ελλάδα Πολιτικές Διαχείρισης των Γενοσήμων Φαρμάκων στην Ελλάδα Εμμανουέλα Μπραουδάκη, Βίκυ Ναούμ, Ηλίας Κυριόπουλος, Ελευθερία Καραμπλή, Κώστας Αθανασάκης, Ελπίδα Πάβη, Γιάννης Κυριόπουλος 1 Πολιτική φαρμάκου:

Διαβάστε περισσότερα

Verisfield (UK) Ltd. Μεθοδολογικό σημείωμα

Verisfield (UK) Ltd. Μεθοδολογικό σημείωμα Verisfield (UK) Ltd Μεθοδολογικό σημείωμα Δημοσιοποίηση παροχών με βάση το άρθρο 66, παρ. 7 του Νόμου 4316/2014 (ΦΕΚ 270Α/24.12.2014) και τον κώδικα δημοσιοποίησης της EFPIA Οικονομικό έτος 2015 Σύνοψη

Διαβάστε περισσότερα

Προς: ΕΓΓΡΑΦΟ - ΠΡΟΣΚΛΗΣΗ ΓΙΑ ΥΠΟΒΟΛΗ ΠΡΟΤΑΣΕΩΝ ΣΤΟ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ «Μακεδονίας - Θράκης »

Προς: ΕΓΓΡΑΦΟ - ΠΡΟΣΚΛΗΣΗ ΓΙΑ ΥΠΟΒΟΛΗ ΠΡΟΤΑΣΕΩΝ ΣΤΟ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ «Μακεδονίας - Θράκης » ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΑΝΑΤΟΛΙΚΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ ΚΑΙ ΘΡΑΚΗΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΝΩΣΗ ΕΝΔΙΑΜΕΣΗ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΤΙΚΗ ΑΡΧΗ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΣ ΑΝΑΤΟΛΙΚΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ ΚΑΙ ΘΡΑΚΗΣ Ταχ. Δ/νση: Ηροδότου 28, Κομοτηνή Ταχ. Κώδικας:

Διαβάστε περισσότερα

ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΗ - ΠΡΟΣΚΛΗΣΗ ΕΚΔΗΛΩΣΗΣ ΕΝΔΙΑΦΕΡΟΝΤΟΣ ΠΡΟΣΚΑΛΕΙ

ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΗ - ΠΡΟΣΚΛΗΣΗ ΕΚΔΗΛΩΣΗΣ ΕΝΔΙΑΦΕΡΟΝΤΟΣ ΠΡΟΣΚΑΛΕΙ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΗ ΑΡΧΗ ΑΔΑ: 6ΩΙΘ6ΣΙ-Α6Ζ Πειραιάς, 23 Ιανουαρίου 2015 ΓΕΝΙΚΗ Δ/ΝΣΗ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ & ΟΡΓΑΝΩΣΗΣ Αριθ. Πρωτ.: 1204 / A2-578 ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΤΜΗΜΑ ΠΡΟΜΗΘΕΙΩΝ

Διαβάστε περισσότερα

ΕΦΗΜΕΡΙΣ ΤΗΣ ΚΥΒΕΡΝΗΣΕΩΣ

ΕΦΗΜΕΡΙΣ ΤΗΣ ΚΥΒΕΡΝΗΣΕΩΣ 785 ΕΦΗΜΕΡΙΣ ΤΗΣ ΚΥΒΕΡΝΗΣΕΩΣ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ ΤΕΥΧΟΣ ΕΥΤΕΡΟ Αρ. Φύλλου 64 16 Ιανουαρίου 2014 ΑΠΟΦΑΣΕΙΣ Αριθµ. οικ. 3457 Ρύθµιση θεµάτων τιµολόγησης φαρµάκων. Ο ΥΠΟΥΡΓΟΣ ΥΓΕΙΑΣ Έχοντας υπόψη: 1.

Διαβάστε περισσότερα

Η θέση του ΣΦΕΕ στα Οικονομικά Υγείας. Μιχάλης Χειμώνας Γενικός Διευθυντής ΣΦΕΕ 30 Οκτωβρίου 2015 Θεσσαλονίκη

Η θέση του ΣΦΕΕ στα Οικονομικά Υγείας. Μιχάλης Χειμώνας Γενικός Διευθυντής ΣΦΕΕ 30 Οκτωβρίου 2015 Θεσσαλονίκη Η θέση του ΣΦΕΕ στα Οικονομικά Υγείας Μιχάλης Χειμώνας Γενικός Διευθυντής ΣΦΕΕ 30 Οκτωβρίου 2015 Θεσσαλονίκη Η Κρίση στην Ελλάδα Οικονομία/Κοινωνία Μείωση του ΑΕΠ Αύξηση της ανεργίας από 9.6% το 2009 σε

Διαβάστε περισσότερα

ΑΝΟΙΧΤΗ ΠΡΟΣΚΛΗΣΗ ΓΙΑ ΥΠΟΒΟΛΗ ΠΡΟΤΑΣΕΩΝ ΣΤΟ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ «ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ ΣΤΕΡΕΑΣ ΕΛΛΑΔΑΣ ΗΠΕΙΡΟΥ» 2007-2013 ΑΞΟΝΑ ΠΡΟΤΕΡΑΙΟΤΗΤΑΣ

ΑΝΟΙΧΤΗ ΠΡΟΣΚΛΗΣΗ ΓΙΑ ΥΠΟΒΟΛΗ ΠΡΟΤΑΣΕΩΝ ΣΤΟ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ «ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ ΣΤΕΡΕΑΣ ΕΛΛΑΔΑΣ ΗΠΕΙΡΟΥ» 2007-2013 ΑΞΟΝΑ ΠΡΟΤΕΡΑΙΟΤΗΤΑΣ ΑΝΑΡΤΗΤΕΑ ΣΤΟ ΔΙΑΔΙΚΤΥΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΑΠΟΚΕΝΤΡΩΜΕΝΗ ΔΙΟΙΚΗΣΗ ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ ΣΤΕΡΕΑΣ ΕΛΛΑΔΑΣ Ειδική Υπηρεσία Ενδιάμεση Διαχειριστική Αρχή Ταχ. Δ/νση :Υψηλάντη 12- Λαμία Ταχ. Κώδικας :35 100 Πληροφορίες:

Διαβάστε περισσότερα

Προς: ΑΝΟΙΧΤΗ ΠΡΟΣΚΛΗΣΗ ΓΙΑ ΥΠΟΒΟΛΗ ΠΡΟΤΑΣΕΩΝ ΣΤΟ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ «Μακεδονίας - Θράκης 2007-2013»

Προς: ΑΝΟΙΧΤΗ ΠΡΟΣΚΛΗΣΗ ΓΙΑ ΥΠΟΒΟΛΗ ΠΡΟΤΑΣΕΩΝ ΣΤΟ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ «Μακεδονίας - Θράκης 2007-2013» ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΑΝΑΤΟΛΙΚΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ ΚΑΙ ΘΡΑΚΗΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΝΩΣΗ ΕΝΔΙΑΜΕΣΗ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΤΙΚΗ ΑΡΧΗ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΣ ΑΝΑΤΟΛΙΚΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ ΚΑΙ ΘΡΑΚΗΣ Ταχ. Δ/νση: Ηροδότου 28, Κομοτηνή Ταχ. Κώδικας:

Διαβάστε περισσότερα

Προς: ΕΓΓΡΑΦΟ - ΠΡΟΣΚΛΗΣΗ ΓΙΑ ΥΠΟΒΟΛΗ ΠΡΟΤΑΣΕΩΝ ΣΤΟ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ «Μακεδονίας - Θράκης 2007-2013»

Προς: ΕΓΓΡΑΦΟ - ΠΡΟΣΚΛΗΣΗ ΓΙΑ ΥΠΟΒΟΛΗ ΠΡΟΤΑΣΕΩΝ ΣΤΟ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ «Μακεδονίας - Θράκης 2007-2013» ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΑΝΑΤΟΛΙΚΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ ΚΑΙ ΘΡΑΚΗΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΝΩΣΗ ΕΝΔΙΑΜΕΣΗ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΤΙΚΗ ΑΡΧΗ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΣ ΑΝΑΤΟΛΙΚΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ ΚΑΙ ΘΡΑΚΗΣ Ταχ. Δ/νση: Ηροδότου 28, Κομοτηνή Ταχ. Κώδικας:

Διαβάστε περισσότερα

ΕΦΗΜΕΡΙΣ ΤΗΣ ΚΥΒΕΡΝΗΣΕΩΣ

ΕΦΗΜΕΡΙΣ ΤΗΣ ΚΥΒΕΡΝΗΣΕΩΣ 17363 ΕΦΗΜΕΡΙΣ ΤΗΣ ΚΥΒΕΡΝΗΣΕΩΣ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ ΤΕΥΧΟΣ ΔΕΥΤΕΡΟ Αρ. Φύλλοu 1388 13 lοuλίοu 2009 ΑΙ10ΦΑΣΕΙΣ Αριθμ. Α2-3391 Τροποποίηση και νέα κωδικοποίηση Αγορανομικών Διατάξεων. εκδοθεισών μέχρι

Διαβάστε περισσότερα

ΑΠΟΦΑΣΗ Ο ΥΠΟΥΡΓΟΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ ΚΑΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ

ΑΠΟΦΑΣΗ Ο ΥΠΟΥΡΓΟΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ ΚΑΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ Αθήνα, 15/1/2010 ΠΟΛ:1003 ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΓΕΝΙΚΗ ΓΡΑΜΜΑΤΕΙΑ ΦΟΡΟΛΟΓΙΚΩΝ & ΤΕΛΩΝΕΙΑΚΩΝ ΘΕΜΑΤΩΝ ΓΕΝΙΚΗ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΦΟΡΟΛΟΓΙΑΣ 14 η Δ/ΝΣΗ ΦΠΑ ΤΜΗΜΑ Γ Ταχ. Δ/νση : Σίνα 2-4 Ταχ. Κώδικας:

Διαβάστε περισσότερα

Προς: - Το Ν.Δ. Δράμας - Το Ν.Δ. Καβάλας - Το Ν.Δ. Ξάνθης

Προς: - Το Ν.Δ. Δράμας - Το Ν.Δ. Καβάλας - Το Ν.Δ. Ξάνθης ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΑΝΑΤΟΛΙΚΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ ΚΑΙ ΘΡΑΚΗΣ ΕΝΔΙΑΜΕΣΗ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΤΙΚΗ ΑΡΧΗ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΣ ΑΝΑΤΟΛΙΚΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ ΚΑΙ ΘΡΑΚΗΣ Ταχ. Δ/νση: Ηροδότου 28, Κομοτηνή Ταχ. Κώδικας: 69100 Πληροφορίες:

Διαβάστε περισσότερα

Άρθρο 93 του νόμου υπ αρίθμ (ΦΕΚ 74/ ) Άρθρο 93. Έλεγχος συνταγογράφησης από Ε.Ο.Π.Υ.Υ.

Άρθρο 93 του νόμου υπ αρίθμ (ΦΕΚ 74/ ) Άρθρο 93. Έλεγχος συνταγογράφησης από Ε.Ο.Π.Υ.Υ. Άρθρο 93 του νόμου υπ αρίθμ. 4472 (ΦΕΚ 74/19-05-2017) Συνταξιοδοτικές διατάξεις Δημοσίου και τροποποίηση διατάξεων του ν. 4387/2016, μέτρα εφαρμογής των δημοσιονομικών στόχων και μεταρρυθμίσεων, μέτρα

Διαβάστε περισσότερα

ΔΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ. Μεγάλος κίνδυνος για τη Δημόσια Υγεία από τη χρήση των γενόσημων φαρμάκων

ΔΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ. Μεγάλος κίνδυνος για τη Δημόσια Υγεία από τη χρήση των γενόσημων φαρμάκων Αθήνα, 20 Φεβρουαρίου 2012 ΔΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ Μεγάλος κίνδυνος για τη Δημόσια Υγεία από τη χρήση των γενόσημων φαρμάκων Καταγγέλλεται ότι κυκλοφορούν χωρίς επαρκείς ελέγχους και μελέτες και έχουν προκαλέσει

Διαβάστε περισσότερα

ΔΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ. Σύστημα Λογαριασμών Υγείας (ΣΛΥ) έτους 2017

ΔΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ. Σύστημα Λογαριασμών Υγείας (ΣΛΥ) έτους 2017 ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ Πειραιάς, 29 Μαρτίου 219 ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΗ ΑΡΧΗ ΔΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ Σύστημα Λογαριασμών Υγείας (ΣΛΥ) έτους 217 Η Ελληνική Στατιστική Αρχή (ΕΛΣΤΑΤ) δημοσιεύει στατιστικά στοιχεία του έτους

Διαβάστε περισσότερα

ΤΟ ΣΤΟΙΧΗΜΑ ΕΝΟΣ ΣΥΓΧΡΟΝΟΥ Ε.Σ.Υ. ΑΠΑΙΤΕΙ ΜΙΑ ΟΛΟΚΛΗΡΩΜΕΝΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΓΙΑ ΤΟ ΦΑΡΜΑΚΟ. Κωνσταντίνος Ευριπίδης Διευθύνων Σύμβουλος GENESIS Pharma

ΤΟ ΣΤΟΙΧΗΜΑ ΕΝΟΣ ΣΥΓΧΡΟΝΟΥ Ε.Σ.Υ. ΑΠΑΙΤΕΙ ΜΙΑ ΟΛΟΚΛΗΡΩΜΕΝΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΓΙΑ ΤΟ ΦΑΡΜΑΚΟ. Κωνσταντίνος Ευριπίδης Διευθύνων Σύμβουλος GENESIS Pharma ΤΟ ΣΤΟΙΧΗΜΑ ΕΝΟΣ ΣΥΓΧΡΟΝΟΥ Ε.Σ.Υ. ΑΠΑΙΤΕΙ ΜΙΑ ΟΛΟΚΛΗΡΩΜΕΝΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΓΙΑ ΤΟ ΦΑΡΜΑΚΟ Κωνσταντίνος Ευριπίδης Διευθύνων Σύμβουλος GENESIS Pharma Το ΕΣΥ πρέπει να αναγεννηθεί όχιαπλάνααλλάξει Οι αλλαγές των

Διαβάστε περισσότερα

ΕΠΙΣΗΜΗ ΕΦΗΜΕΡΙΔΑ ΤΗΣ ΚΥΠΡΙΑΚΗΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ

ΕΠΙΣΗΜΗ ΕΦΗΜΕΡΙΔΑ ΤΗΣ ΚΥΠΡΙΑΚΗΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ N. 67(I)/2019 ΕΠΙΣΗΜΗ ΕΦΗΜΕΡΙΔΑ ΤΗΣ ΚΥΠΡΙΑΚΗΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ ΠΡΩΤΟ ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ - ΜΕΡΟΣ Ι Αριθμός 4704 Πέμπτη, 16 Μαΐου 2019 421 Ο περί Φαρμακευτικής και Δηλητηρίων (Τροποποιητικός) Νόμος του 2019

Διαβάστε περισσότερα

ΕΠΙΣΤΟΛΗ - ΠΡΟΣΚΛΗΣΗ ΑΠΟ ΤΗΝ ΜΟΝΑΔΑ Α (ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΣΜΟΥ ΚΑΙ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ) ΠΡΟΣ ΤΗΝ ΜΟΝΑΔΑ Δ (ΟΡΓΑΝΩΣΗΣ ΥΠΟΣΤΗΡΙΞΗΣ)

ΕΠΙΣΤΟΛΗ - ΠΡΟΣΚΛΗΣΗ ΑΠΟ ΤΗΝ ΜΟΝΑΔΑ Α (ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΣΜΟΥ ΚΑΙ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ) ΠΡΟΣ ΤΗΝ ΜΟΝΑΔΑ Δ (ΟΡΓΑΝΩΣΗΣ ΥΠΟΣΤΗΡΙΞΗΣ) ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΣΤΕΡΕΑΣ ΕΛΛΑΔΑΣ ΕΙΔΙΚΗ ΥΠΗΡΕΣΙΑ ΕΝΔΙΑΜΕΣΗ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΤΙΚΗ ΑΡΧΗ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΝΩΣΗ Λαμία 09 Απριλίου 2009 Αριθ πρωτ. 3195 Μονάδα Προγραμματισμού και Αξιολόγησης Πληρ. : I. Κούτσικος

Διαβάστε περισσότερα

Επίσηµη Εφηµερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης

Επίσηµη Εφηµερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης L 77/6 20.3.2018 ΕΚΤΕΛΕΣΤΙΚΟΣ ΚΑΝΟΝΙΣΜΟΣ (ΕΕ) 2018/456 ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ της 19ης Μαρτίου 2018 σχετικά με τα διαδικαστικά στάδια της διαβούλευσης για τον καθορισμό του καθεστώτος νέων τροφίμων σύμφωνα με τον

Διαβάστε περισσότερα

Οι τελευταίες εξελίξεις στον κλάδο του φαρμάκου

Οι τελευταίες εξελίξεις στον κλάδο του φαρμάκου Οι τελευταίες εξελίξεις στον κλάδο του φαρμάκου 1 Τρέχουσα Κατάσταση Έλλειψη χρηματοδότησης του ΕΟΠΥΥ αδυναμία διάθεσης σημαντικών φαρμάκων από Νοσοκομεία, Φαρμακεία ΕΟΠΥΥ, ιδιωτικά Φαρμακεία Συσσώρευση

Διαβάστε περισσότερα

Υγεία: Τι προβλέπει το μνημόνιο για το 2011

Υγεία: Τι προβλέπει το μνημόνιο για το 2011 2011-01-11 12:28:57 Αυστηρό έλεγχο από κλιμάκια της τρόικας ανά τρίμηνο και εξοικονόμηση 0,5% του ΑΕΠ (πάνω από 1,25 δισεκατομμύριο ευρώ), προβλέπει για το 2011 το αναθεωρημένο μνημόνιο στον τομέα της

Διαβάστε περισσότερα

Ημερομηνία 4/9/2009 Α.Π.: Κωδικός Πρόσκλησης: 27. Προς: ΕΓΓΡΑΦΟ - ΠΡΟΣΚΛΗΣΗ ΓΙΑ ΥΠΟΒΟΛΗ ΠΡΟΤΑΣΕΩΝ

Ημερομηνία 4/9/2009 Α.Π.: Κωδικός Πρόσκλησης: 27. Προς: ΕΓΓΡΑΦΟ - ΠΡΟΣΚΛΗΣΗ ΓΙΑ ΥΠΟΒΟΛΗ ΠΡΟΤΑΣΕΩΝ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΣΤΕΡΕΑΣ ΕΛΛΑΔΑΣ Ειδική Υπηρεσία Ενδιάμεση Διαχειριστική Αρχή Ταχ. Δ/νση :Υψηλάντη 12- Λαμία Ταχ. Κώδικας :35 100 Πληροφορίες: Δ. Κολιός Τηλέφωνο : 2231350926 Fax :2231052864

Διαβάστε περισσότερα

ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ. «ΔΙΟΙΚΗΣΗ της ΥΓΕΙΑΣ» ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΚΑΙ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΑΚΟΥ ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΥ

ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ. «ΔΙΟΙΚΗΣΗ της ΥΓΕΙΑΣ» ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΚΑΙ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΑΚΟΥ ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΥ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΠΕΙΡΑΙΩΣ ΤΜΗΜΑ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΕΠΙΣΤΗΜΗΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ «ΔΙΟΙΚΗΣΗ της ΥΓΕΙΑΣ» ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΚΑΙ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΑΚΟΥ ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΥ Μαστρογιάννη Μαρία Διπλωματική Εργασία υποβληθείσα

Διαβάστε περισσότερα