Κεφάλαιο 4 - Βασικές αρχές οργάνωσης αισθητικών συστηµάτων

Μέγεθος: px
Εμφάνιση ξεκινά από τη σελίδα:

Download "Κεφάλαιο 4 - Βασικές αρχές οργάνωσης αισθητικών συστηµάτων"

Transcript

1 Κεφάλαιο 4 - Βασικές αρχές οργάνωσης αισθητικών συστηµάτων Σύνοψη Σε αυτό το κεφάλαιο, θα γίνει µια εισαγωγή στη βασική δοµή των αισθητικών συστηµάτων και στην ορολογία που θα χρησιµοποιηθεί, όπως: αισθητικοί υποδοχείς, πρωτοταγής, δευτεροταγής και τριτοταγής νευρώνας, η δοµή του θαλάµου, η δοµή του πρωτοταγούς αισθητικού φλοιού και η έννοια της ετερόπλευρης και οµόπλευρης προβολής. Θα γίνει περιγραφή της γενικότερης δοµής του εγκεφαλικού φλοιού, του διαχωρισµού του σε πρωτοταγείς αισθητικές περιοχές και ανώτερες συνειρµικές περιοχές, καθώς και της δοµής του εγκεφαλικού φλοιού σε στοιβάδες. Προϋπάρχουσα γνώση Για την καλύτερη κατανόηση αυτού του κεφαλαίου χρειάζονται γνώσεις νευροανατοµίας (Κεφάλαιο 1 αυτού του βιβλίου), κυτταρικής νευροφυσιολογίας (Κεφάλαια 2 και 3) γνώσεις για τη µυϊκή συστολή και βασικές έννοιες της φυσιολογίας των µυών. 4.1 Δοµή των αισθητικών συστηµάτων Τα αισθητικά συστήµατα περιλαµβάνουν την περιβαλλοντική είσοδο της πληροφορίας στο κεντρικό νευρικό σύστηµα. Οι διαφορετικές αισθήσεις µεσολαβούνται από 5 διαφορετικά συστήµατα: το σωµατοαισθητικό σύστηµα το οπτικό σύστηµα το ακουστικό σύστηµα το γευστικό σύστηµα το οσφρητικό σύστηµα Η δοµή των αισθητικών συστηµάτων περιλαµβάνει: τον αισθητικό υποδοχέα τον πρωτοταγή αισθητικό νευρώνα την εξεικικευµένη αισθητική περιοχή του θαλάµου τον πρωτοταγή εγκεφαλικό φλοιό για κάθε αίσθηση Παρακάτω θα δούµε τη δοµή και λειτουργία των επιµέρους δοµών των αισθητικών συστηµάτων µε µεγαλύτερη λεπτοµέρεια. 4.2 Αισθητικοί υποδοχείς Ο αισθητικός υποδοχέας µπορεί να βρίσκεται στις απολήξεις του πρωτοταγούς αισθητικού νευρώνα ή να είναι αυτόνοµο κύτταρο. Ο υποδοχέας επιτελεί τη µετατροπή του αισθητικού σήµατος (απτικό, οπτικό, ακουστικό, οσφρητικό, γευστικό) σε ηλεκτρικό, ώστε το συγκεκριµένο σήµα να κωδικοποιηθεί, να µεταδοθεί και να επεξεργαστεί στο κεντρικό νευρικό σύστηµα Υποδοχείς του σωµατοαισθητικού συστήµατος (Εικόνα 4.1) Το σωµατοαισθητικό σύστηµα µεταφέρει την αίσθηση της αφής, πίεσης, ιδιοδεκτικότητας, θερµοκρασίας και πόνου. Για κάθε υπό-σύστηµα, υπάρχουν εξειδικευµένοι υποδοχείς. 61

2 Εικόνα 4.1 Τα διαφορετικά είδη υποδοχέων στο σωµατοαισθητικό σύστηµα. Οι ελεύθερες ίνες, ο δίσκος Μέρκελ και το σωµάτιο Meissner βρίσκονται επιφανειακά στο δέρµα, ενώ τα σωµάτια Puccini και Ruffini στον υποδόριο ιστό. Υποδοχείς αφής και πίεσης Οι υποδοχείς αφής και πίεσης είναι τασο-υποδοχείς και βρίσκονται στην επιφάνεια του δέρµατος. Δίσκος Merkel: υποδοχέας-κύτταρο που βρίσκεται στην επιδερµίδα. Είναι ένα τροποποιηµένο επιθηλιακό κύτταρο το οποίο εκλύει νευροπεπτίδια. Βρίσκεται τόσο στο τριχωτό όσο και στο µη τριχωτό δέρµα. Ενεργοποιείται µετά από απαλή πίεση του δέρµατος. Σωµάτια Paccini: βρίσκονται στον υποδόριο ιστό. Το σωµάτιο Pacini ενεργοποιείται από την εφαρµογή παρατετάµενης πίεσης στο δέρµα, και ο αισθητικός νευρώνας µε τον οποίο συνδέεται προσαρµόζεται γρήγορα. Σωµάτια Ruffini: βρίσκονται βαθιά µέσα στην επιδερµίδα, και λόγω του προσανατολισµού τους ενεργοποιούνται από την έκταση (το τέντωµα) του δέρµατος. Σωµάτιο Meissner: το σωµάτιο αποτελείται από πολλά τροποποιηµένα επιθηλιακά κύτταρα ενδιάµεσα των οποίων υπάρχουν οι απολήξεις του πρωτοταγούς αισθητικού νευρώνα. Ο αισθητικός νευρώνας που καταλήγει στο σωµάτιο Meissner προσαρµόζεται γρήγορα, εποµένως πυροδοτεί µόνο 62

3 τη στιγµή που εφαρµόζεται η πίεση στο δέρµα. Μπορεί όµως και διαχωρίζει χρονικά επαναλαµβανόµενα ερεθίσµατα (30-50Hz). Ελεύθερες νευρικές απολήξεις στο τριχωτό δέρµα: προσαρµόζονται γρήγορα και µεταφέρουν πληροφορία σχετικά µε αντικείµενα που κινούνται πάνω στο δέρµα προς µια κατεύθυνση (π.χ. ένα φύλλο). Υποδοχείς ιδιοδεκτικότητας Οι υποδοχείς ιδιοδεκτικότητας βρίσκονται πάνω στα µυϊκά κύτταρα και είναι αισθητικοί υποδοχείς που µεταφέρουν πληροφορία σχετικά µε την κατάσταση που βρίσκονται τα µυϊκά κύτταρα, δηλαδή αν βρίσκονται σε κατάσταση σύπασπασης ή διάτασης Τεντόνιο όργανο Golgi: υποδοχέας που βρίσκεται πάνω σε µυϊκά κύτταρα και ενεργοποιείται από τη σύσπαση των µυϊκών κυττάρων Μυϊκή άτρακτος: υποδοχέας που βρίσκεται πάνω σε µυϊκά κύτταρα και ενεργοποιείται από την έκταση των µυϊκών κυττάρων Υποδοχείς θερµοκρασίας Οι υποδοχείς θερµοκρασίας βρίσκονται στην επιφάνεια του δέρµατος και ενεργοποιούνται µε αλλαγές στη θερµοκρασία, σε ένα εύρος θερµοκρασιών C. Οι υποδοχείς θερµοκρασίας είναι πρωτεΐνεςδίαυλοι ιόντων της υπερ-οικογένειας των διαύλων transient receptor potential (TRP). Υπάρχουν διάφορες οµάδες αυτής της υπεροικογένειας, όπως TRP-M, TRP-V, TRP-A και TRP-C. Οι ψυχρο-ϋποδοχείς (TRPM8, TRPA1, TRPC1) ενεργοποιούνται σε µέγιστο βαθµό σε θερµοκρασίες περίπου στους 25 0 C, ενώ οι υποδοχείς της αυξηµένης θερµότητας (TRPV) πυροδοτούν µέγιστα περίπου στους 45 0 C. Όνοµα πρωτεΐνης TRPV TRPM8 TRPA1 TRPC1 Ενεργοποίηση Ζεστές θερµοκρασίες Ψυχρές θερµοκρασίες Ψυχρές θερµοκρασίες Ψυχρές θερµοκρασίες Υποδοχείς της αίσθησεις του πόνου (αλγοϋποδοχείς) Ελεύθερες νευρικές απολήξεις στον υποδόριο ιστό: αποτελούν κυρίως υποδοχείς του πόνου (αλγοϋποδοχείς). Οι αλγοϋποδοχείς ενεργοποιούνται µετά από κακώσεις στην επιφάνεια του δέρµατος. Έχουν µεγαλύτερο ουδό ενεργοποίησης από τους τασοϋποδοχείς ώστε να µην ενεργοποιούνται από την απλή αφή και πίεση Φώτο-υποδοχείς (Εικόνα 4.2) Οι φωτο-υποδοχείς στα θηλαστικά βρίσκονται στην επιφάνεια του αµφιβληστροειδούς, και χωρίζονται σε 2 κατηγορίες: ραβδιοφόρα κύτταρα κωνιοφόρα κύτταρα Οι φωτοϋποδοχείς ενεργοποιούνται µε φωτόνια, τα οποία προσδένονται σε ένα µόριο ρετινάλης το οποίο αλλάζει στερεοδιατάξη (από cis σε trans), και ενεργοποιεί την G πρωτεΐνη, η οποία είναι συνδεδεµένη µε τον φωτοϋποδοχέας. Λεπτοµέρειες για τις λειτουργίες των ραβδίων και των κωνίων θα δοθούν στο κεφάλαιο 5. 63

4 Εικόνα 4.2 Οι υποδοχείς του οπτικού συστήµατος, τα ραβιοφώρα και τα κωνιοφόρα κύτταρα Ακουστικοί υποδοχείς (Εικόνα 4.3) Οι ακουστικοί υποδοχείς είναι κροσσωτά κύτταρα τα οποία βρίσκονται µέσα στον κοχλία, και συγκεκριµένα στο όργανο του Corti. Υπάρχουν 2 στοιβάδες κροσσωτών κυττάρων, των οποίων το υποδεκτικό πεδίο σχετίζεται µε τη συχνότητα του ήχου. Ήχοι υψηλής συχνότητας προκαλούν µέγιστη µετακίνηση των κροσσών στα κύτταρα που βρίσκονται κοντά στη βάση του κοχλία, ενώ ήχοι χαµηλής συχνότητας ενεργοποιούν τα κύτταρα που βρίσκονται κοντά στην κορυφή του κοχλία. Η κίνηση των κροσσών των κυττάρων αυτών προκαλεί εκπόλωση, η οποία θα προκαλέσει απελευθέρωση γλουταµικού οξέως και ενεργοποίση του πρωταταγούς αισθητικού νευρώνα στο ακουστικό σύστηµα, του οποίου οι άξονες σχηµατίζουν το κρανιακό νεύρο VIII (Fettiplace and Hackney, 2006). 64

5 Εικόνα 4.3 Οι υποδοχείς του ακουστικού συστήµατος και η θέση τους στο έσω αυτί και συγκεκριµένα στον κοχλία Γευστικοί υποδοχείς Οι γευστικοί υποδοχείς στη γλώσσα βρίσκονται εσωτερικά του γευστικού κάλυκα. Ενώ παλιότερα, θεωρούνταν ότι υπάρχει µια οργάνωση στη γλώσσα ανάλογα µε τη γεύση, αυτό είναι πλέον γνωστό ότι δεν ισχύει, αλλά σε κάθε τµήµα της γλώσσας µπορούν να βρεθούν υποδοχείς από κάθε διαφορετική γεύση. Οι τύποι γεύσεων που υπάρχουν είναι η αλµυρή, η γλυκή, η πικρή, η ξινή, και πιο πρόσφατα έχει χαρακτηριστεί και η γεύση ουµάµι. Οι υποδοχείς των γεύσεων είναι χηµικοί υποδοχείς, είτε δίαυλοι ή συνδεδεµένοι µε G πρωτεΐνες, οι οποίοι ενεργοποιούνται από συγκεκριµένα µόρια, ανάλογα µε τη γεύση. Ο υποδοχέας της αλµυρής γεύσης είναι ένας δίαυλος νατρίου, ο οποίος ανταποκρίνεται στην αυξηµένη συγκέντρωση νατρίου που υπάρχει στις τροφές µε αλάτι. Η είσοδος νατρίου µέσω του διαύλου, αλλά και του χλωρίου, µε παρακυτταρικό τρόπο µέσω µεταφορέων, προκαλεί εκπόλωση στα κύτταρα που βρίσκονται στο γευστικό κάλυκα. Για τη γλυκή γεύση, ο υποδοχέας προσδένεται σε Gs πρωτεϊνη και ενεργοποιείται από ζάχαρα (γλυκόζη). Για την ξινή γεύση, ο υποδοχέας ανταποκρίνες στην πρόσδεση πρωτονίων (Η+), ενώ αυτό για την πικρή γεύση ανταποκρίνεται σε ουσίες όπως τα αλκαλοειδή, η κουνίνη, και τα δισθενή ιόντα (Chandrashekar et al., 2006). 65

6 4.2.5 Οσφρητικοί υποδοχείς Οι οσφρητικοί υποδοχείς βρίσκονται στο ρινικό επιθήλιο, και είναι χηµικοί υποδοχείς που ενεργοποιούνται από συγκεκριµένες ουσίες που υπάρχουν στην ατµόσφαιρα και εισπνέονται µέσω της µύτης (Fleischer, 2009). 4.3 Πρωτοταγής αισθητικός νευρώνας Ο πρωτοταγής αισθητικός νευρώνας είναι νευρώνας του περιφερειακού νευρικού συστήµατος, ο οποίος µεταφέρει την αισθητική πληροφορία στο κεντρικό νευρικό σύστηµα. Πίνακας 4.1 Θέση των πρωτοταγών αισθητικών νευρώνων στα διαφορετικά αισθητικά συστήµατα Αισθητικό σύστηµα Θέση του κυτταρικού σώµατος του πρωτοταγούς αισθητικού νευρώνα Σωµατοαισθητικό (αφή, πίεση, Αισθητικά γάγγλια του νωτιαίου θερµοκρασία) µυελού Οπτικό Αµφιβληστροειδής χιτώνας (γαγγλιακοί νευρώνες, κρανιακό νεύρο ΙΙ, οπτικό νεύρο) Ακουστικό Κοχλίας (κρανιακό νεύρο VIII) Γευστικό Γευστικός κάλυκας (κρανιακό νεύρο VII) Οσφρητικό Οσφρητικό επιθήλιο (κρανιακό νεύρο Ι, οσφρητικό νεύρο) Ο άξονας του πρωτοταγούς αισθητικού νευρώνα προβάλει και συνάπτεται µε νευρώνες του κεντρικού νευρικού συστήµατος. Σε πολλά αισθητικά συστήµατα, ο πρωτοταγής αισθητικός νευρώνας προβάλει άµεσα στο θάλαµο (για παράδειγµα, στο οπικτό και ακουστικό σύστηµα). Υπάρχουν όµως και άλλες περιοχές του κεντρικού συστήµατος που συµµετέχουν στην επεξεργασία αισθητικών ερεθισµάτων. Τέτοιες περιοχές είναι: ο νωτιαίος µυελός, για όλα τα ερεθίσµατα που κωδικοποιούνται από το σωµατοαισθητικό σύστηµα η γέφυρα ο µεσεγκέφαλος (άνω και κάτω διδύµια) Ένα χαρακτηριστικό της δοµής των αισθητήριων συστηµάτων και κυρίως της µεταφοράς του αισθητικού ερεθίσµατος στο κεντρικό νευρικό σύστηµα είναι η ετερόπλευρη προβολή. Οι άξονες των πρωτοταγών αισθητικών νευρώνων πολλές φορές χιάζονται και µε αυτό τον τρόπο η αισθητική πληροφορία από το δεξί ηµισφαίριο µεταφέρεται στο αριστερό ηµισφαίριο. Κάποια αισθητικά συστήµατα εµφανίζουν µεγαλύτερη και κάποια µικρότερη ετερόπλευρη προβολή. Για παράδειγµα, στο σωµατοαισθητικό σύστηµα το 100% σχεδόν των αξόνων των πρωτοταγών αισθητικών νευρώνων χιάζονται είτε στο επίπεδο του νωτιαίου µυελού ή στο επίπεδο του προµήκη µυελού. Στο οπτικό σύστηµα, περίπου το 50% των αξόνων των γαγγλιακών νευρικών κυττάρων του αµφιβληστροειδούς χιάζονται. Στα υπόλοιπα συστήµατα η προβολή των αξόνων των πρωτοταγών νευρικών κυττάρων είναι τόσο οµόπλευρη όσο και ετερόπλευρη. 4.4 Θάλαµος Ο θάλαμος είναι μια σφαιρική δομή, μέρος του διεγκέφαλου, στο οπίσθιο μέρος του εγκεφάλου και εντοπίζεται κοιλιακά του εγκεφαλικού φλοιού και του μεσολοβίου. Αποτελείται από διαφορετικές περιοχές, οι οποίες γίνονται διακριτές βάσει της συνδεσιμότητάς τους και της λειτουργίας τους (Εικόνα 4.4). 66

7 Πίνακας 4.2 Πυρήνες του θαλάµου που επεξεργάζονται αισθητικά ερεθίσµατα Αισθητικό σύστηµα Πυρήνας του θαλάµου Σωµατοαισθητικό (αφή, πίεση, Μεσοκοιλιακός θερµοκρασία) Οπτικό Έξω γονατώδης πυρήνας Ακουστικό Έσω γονατώδης πυρήνας Γευστικό Οπισθιο-κοιλιακός πυρήνας Οσφρητικό Δεν υπάρχει Εικόνα 4.4 Οι πυρήνες του θαλάµου που επεξεργάζονται αισθητικά ερεθίσµατα 4.5 Πρωτοταγής αισθητικός φλοιός Οι περιοχές του θαλάµου που δέχονται τα αισθητικά ερεθίσµατα προβάλλουν σε συγκεκριµένες περιοχές του φλοιού ανάλογα µε το είδος της αίσθησης. Έτσι, τα κύτταρα του έξω γονατώδη πυρήνα του θαλάµου προβάλουν στον πρωτοταγής οπτικός φλοιός, ο οποίος βρίσκεται στον ινιακό λοβό. Τα κύτταρα του µεσοκοιλιακού πυρήνα του θαλάµου προβάλουν στον πρωτοταγή σωµαταισθητικό φλοιό, στο βρεγµατικό λοβό. Τα κύτταρα, του έσω γονατώδη πυρήνα του θαλάµου προβάλουν στον πρωτοταγή ακουστικό φλοιό 67

8 στον κροταφικό λοβό. Τα κύτταρα του οπισθιο-κοιλιακού πυρήνα του θαλάµου προβάλουν στο νησιδωτό φλοιό (Εικόνα 4.5). Πίνακας 4.3 Θέση των πρωτοταγών αισθητικών εγκεφαλικών φλοιών Αισθητικό Εγκεφαλικός λοβός σύστηµα Σωµατοαισθητικό Βρεγµατικός (αφή, πίεση, θερµοκρασία) Οπτικό Ινιακός Ακουστικό Κροταφικός Γευστικό Νησιδωτός (Νήσος) Οσφρητικό Έλικα προσαγωγίου Εικόνα 4.5 Οι πρωτοταγείς αισθητικοί φλοιοί Οι νευρώνες στον εγεκφαλικό φλοιό δεν κατανέµονται τυχαία, αλλά είναι οργανωµένοι σε στιβάδες (στοιβάδες I-VI) και συνδέονται µε διαφορετικές φλοιικές και υποφλοιικές περιοχές (Εικόνα 4.6) Στοιβάδα Ι: περιλαµβάνει άξονες και δενδρίτες µόνο Στοιβάδα ΙΙ: περιλαµβάνει κοκκώδη κύτταρα Στοιβάδα ΙΙΙ: περιλαµβάνει πυραµιδικά κύτταρα, τα οποία στέλνουν τους άξονές τους σε άλλες περιοχές του εγκεφαλικού φλοιού Στοιβάδα IV: περιλαµβάνει κοκκώδη κύτταρα τα οποία συνάπτονται µε τους άξονες των κυττάρων του θαλάµου 68

9 Στοιβάδα V: περιλαµβάνει πυραµιδικά κύτταρα, τα οποία στέλνουν τους άξονές τους εκτός του εγκεφαλικού φλοιού σε άλλες περιοχές, όπως τα βασικά γάγγλια και η γέφυρα Στοιβάδα VI: περιλαµβάνει ποικιλόµορφα κύτταρα, τα οποία στέλνουν τους άξονές τους στο θάλαµο. Στα τρωκτικά, µία νεοφλοιική κολώνα διαµέτρου 0,3mm αποτελείται από, περίπου, 7500 νευρώνες (100 νευρώνες στην στιβάδα Ι, 2150 στην στοιβάδα II/III, 1500 στην στοιβάδα IV, 1250 στην στoιβάδα V και 2500 στην στoιβάδα VI) Οι περισσότεροι νεοφλοιικοί νευρώνες (70-80%) είναι διεγερτικοί πυραµιδικοί νευρώνες, οι οποίοι έχουν συγγενικά στερεοτυπικά ανατοµικά, φυσιολογικά, και µοριακά χαρακτηριστικά, ενώ το υπόλοιπο 20-30% αποτελούν οι ενδονευρώνες, κυρίως ανασταλτικοί, που εµφανίζουν σε µεγάλη ποικιλοµορφία όσον αφορά τα µορφολογικά, φυσιολοφικά, µοριακά και συναπτικά χαρακτηριστικά τους. Οι νευρώνες του θαλάµου προβάλουν στη στοιβάδα IV του πρωτοταγούς αισθητικού φλοιού. Οι νευρώνες της στοιβάδας IV µπορούν να προβάλουν και να ενεργοποιήσουν νευρώνες τόσο στις στοιβάδες II/III όσο και στις κατώτερες στοιβάδες V και VI. Η επικοινωνία αυτή γίνεται µεταξύ νευρώνων της ίδιας φλοιικής κολώνας. Με τη σειρά τους, τα κύτταρα των στοιβάδων II/III δέχονται συνδέσεις από γειτονικά κύτταρα των ίδιων στοιβάδων και τα κύτταρα της στοιβάδας V δέχονται συνδέσεις τόσο από τις στοιβάδες II/III όσο και από τη στοιβάδα VI, ενώ επίσης διατηρούν διεγερτικές συνδέσεις µεταξύ τους. Τα κύτταρα εξόδου από τον πρωτοταγή φλοιό της στοιβάδας V είναι εποµένως σε θέση να ανιχνεύσουν τις πιθανές συσχετίσεις των ερεθισµάτων, ολοκληρώνοντας την πληροφορία που καταφθάνει κάθε στιγµή µέσω των στοιβάδων II/III και VI, αλλά και της επεξεργασµένης πληροφορίας που ανατροφοδοτείται µέσα στο µικροκύκλωµα της κολώνας (Petersen, 2007). Εικόνα 4.6 Οι στοιβάδες του εγκεφαλικού φλοιού Κάθε τµήµα του εγκεφαλικού φλοιού περιλαµβάνει 2 βασικές κατηγορίες νευρικών κυττάρων: τους διεγερτικούς πυραµιδικούς νευρώνες και τους ανασταλτικούς διάµεσους νευρώνες (Εικόνα 4.7). Οι πυραµιδικοί νευρώνες είναι τα κύτταρα εξόδου του νεοφλοιού που ενσωµατώνουν και µεταφέρουν πληροφορίες από εξω-φλοιικές εισόδους και τοπικά κυκλώµατα σε άλλες περιοχές του φλοιού, αλλά και υποφλοιικές δοµές. Πρόκειται για µεγάλα πολύπολα κύτταρα, µε σώµα τριγωνικού σχήµατος, µοναδιαίο νευράξονα, δενδρίτες που προεκβάλλουν από την βάση (βασικοί δενδρίτες) και από την κορυφή (κορυφαίοι δενδρίτες), ενώ διαθέτουν και έναν κορυφαίο θύσανο. Οι δενδρίτες των πυραµιδικών κυττάρων δέχονται σήµατα από δεκάδες χιλιάδες διεγερτικές συνάψεις, µέσω υποδοχέων του γλουταµινικού, τύπου ΑΜΡΑ και ΝΜDA, και από µερικές χιλιάδες ανασταλτικές συνάψεις, οι οποίες ενεργοποιούνται από την πρόσδεση GABA σε GABAΑ ή GABAΒ υποδοχείς. Όλα αυτά τα σήµατα εισόδου που δέχεται ο πυραµιδικός νευρώνας ενσωµατώνονται µε συνεχή τρόπο και µέσω της διαδικασίας της συναπτικής ολοκλήρωσης καθορίζουν το σήµα εξόδου του κυττάρου, δηλαδή την πυροδότηση δυναµικού ενεργείας. Αυτή βέβαια, µπορεί να 69

10 τροποποιηθεί και από έναν αριθµό άλλων προσαρµοστικών συναπτικών σηµάτων εισόδου που χρησιµοποιούν διαφορετικούς νευροδιαβιβαστές, όπως η ακετυλοχολίνη, η ντοπαµίνη, η σεροτονίνη και η νορεπινεφρίνη (Spruston, 2008). Η άλλη µεγάλη οµάδα νευρώνων του εγκεφαλικού φλοιού είναι οι διάµεσοι νευρώνες. Ο ρόλος αυτού του τύπου κυττάρων είναι θεµελιώδης στη διαµόρφωση των φλοιικών κυκλωµάτων και στον έλεγχο των µεταξύ τους αλληλεπιδράσεων, ο οποίος επιτυγχάνεται κυρίως µέσω της αναστολής. Οι ανασταλτικοί διάµεσοι νευρώνες συνθέτουν και εκλύουν ως νευροδιαβιβαστή το GABA που δρα ανασταλτικά στα ώριµα µετασυναπτικά κύτταρα, υπερπολώνοντας τη µετασυναπτική µεµβράνη, αφού προκαλεί κυρίως τη διάνοιξη διαύλων χλωρίου. Δηµιουργώντας συνάψεις τόσο µε πυραµιδικούς νευρώνες, όσο και µεταξύ τους, οι διάµεσοι νευρώνες συνθέτουν πολύπλοκα λειτουργικά δίκτυα, τα οποία ρυθµίζουν το χρόνο πυροδότησης των πυραµιδικών, το συντονισµό/δηµιουργία των φλοιικών ρυθµών ταλάντωσης, την διαµόρφωση των υποδεκτικών πεδίων του σωµατοαισθητικού φλοιού και την νευρωνική πλαστικότητα. Το σύστηµα GABAεργικής αναστολής αποτελεί βασικό µηχανισµό ρύθµισης της δραστηριότητας των πυραµιδικών κυττάρων και τροποποιείται καθ όλη τη διάρκεια της µεταγεννητικής ανάπτυξης ως και την ενηλικίωση. Οι ανασταλτικοί διάµεσοι νευρώνες περιλαµβάνουν έναν ετερογενή πληθυσµό νευρώνων µε µεγάλη ποικιλοµορφία στη µορφολογία, τις ιδιότητες πυροδότησης, αλλά και τη συνδεσιµότητα αυτών των νευρώνων. Τρεις βασικές κατηγορίες ανασταλτικών διάµεσων ταυτοποιηθεί: α) Αυτοί που παρέχουν ανασταλτικές συνάψεις στα κυτταρικά σώµατα και στα αρχικά τµήµατα του νευράξονα γειτονικών διεγερτικών πυραµιδικών νευρώνων και φαίνεται να ρυθµίζουν τον τρόπο πυροδότησής τους. Ο τύπος αυτός εκφράζει την ασβεστιο-προσδένουσα πρωτεϊνη παρβαλβουµίνη (PV), β) Αυτοί που δηµιουργούν ανασταλτικές συνάψεις µε τις περιφερικές µοίρες των δενδριτών πυραµιδικών νευρώνων, όπου τροποποιούν γειτονικά διεγερτικά σήµατα εισόδου στα κύτταρα αυτά και εκφράζουν το πεπτίδιο σωµατοστατίνη, γ) αυτοί που δηµιουργούν συνάψεις µε δενδρίτες άλλων διάµεσων νευρώνων, και εκφράζουν το αγγειοδραστικό εντερικό πεπτίδιο (vasoactive intestinal peptide ή VIP) (Markram et al., 2004). 70

11 Εικόνα 4.7 Πυραµιδικοί (µε µαύρο χρώµα) και διάµεσοι νευρώνες στον εγκεφαλικό φλοιό. Με κόκκινο χρώµα απεικονίζονται οι διάµεσοι νευρώνες που εκφράζουν PV, µε µπλε αυτοί που εκφράζουν σωµατοστατίνη και µε πράσινο αυτοί που εκφράζουν VIP. Οι άξονες των διάµεσων νευρώνων παραµένουν στην ίδια φλοιική κολώνα (δηλαδή, προβάλουν τοπικά), ενώ οι άξονες των πυραµιδικών νευρώνων προβάλουν σε µακρινές αποστάσεις από το σηµείο που βρίσκονται. Μετά τον πρωτοταγή αισθητικό φλοιό, η αισθητική πληροφορία µεταφέρεται σε ανώτερες εγκεφαλικές περιοχές, δηλαδή σε περιοχές του εγκεφαλικου φλοιού οι οποίες δέχονται παραπάνω του ενός αισθητικού ή άλλου ερεθίσµατος. Η επικοινωνία αυτή γίνεται µέσω συναπτικών συνδέσεων των νευρώνων στις στοιβάδες ΙΙ/ΙΙΙ του εγκεφαλικού φλοιού. Με αυτό τον τρόπο, διαφορετικά αισθητικά ερεθίσµατα, αλλά και ερεθίσµατα συναισθηµάτων και προηγούµενων µνηµών, αλληλεπιδρούν και ολοκληρώνται ώστε να προκύψει η αντίληψη του ερεθίσµατος, δηλαδή τι είναι αυτό το ερέθισµα, γιατί υπάρχει εκεί, τι µου προκαλεί, εµένα µου προκαλεί φόβο, µου προκαλεί αρέσκεια; Οι ανώτεροι εγκεφαλικοί φλοιοί που δέχονται τέτοιου είδους ποικιλόµορφα ερεθίσµατα ονοµάζονται συνειρµικοί, και στον άνθρωπο καταλαµβάνουν το µεγαλύτερο µέρος του εγκεφάλου. Για παράδειγµα, ο οπίσθιος βρεγµατικός φλοιός ολοκληρώνει οπτική και σωµατοαισθητική πληροφορία. Ο κάτω κροταφικός φλοιός (inferio-temporal) ολοκληρώνει οπτική και ακουστική πληροφορία. Ο κεντρικός διαχειριστής των συνειρµικών φλοιών είναι ο προµετωπιαίος φλοιός, ο οποίος θεωρείται ότι είναι ουσιαστικά το εκτελεστικό κέντρο του εγκεφάλου ή ο CEO του εγκέφαλου. Ο προµετωπιαίος φλοιός δέχεται όλες τις αισθητήριες πληροφορίες, δέχεται πληροφορίες από άλλους συνειρµικούς φλοιούς, καθώς επίσης και από τον ιππόκαµπο (σύστηµα µνήµης και µάθησης), από την αµυγδαλή, από τα βασικά γάγγλια, και άλλες περιοχές. Επίσης, ο προµετωπιαίος φλοιός επηρεάζεται πολύ 71

12 από τους νευροδιαβιβαστές του µεσεγκέφαλου όπως η ντοπαµίνη, η νορεπινεφρίνη και η σεροτονίνη, καθώς νευρώνες των πυρήνων που εκλύουν αυτούς τους νευροδιαβιβαστές προβάλουν και συνάπτονται µε νευρώνες του προµετωπιαίου φλοιού. Βιβλιογραφία Chandrashekar J, Hoon MA, Ryba NJP, Zuker CS (2006) The receptors and cells for mammalian taste. Nature 444: Fettiplace R, Hackney CM (2006) The sensory and motor roles of auditory hair cells. Nature Reviews Neuroscience 7: Fleischer J (2009) Mammalian olfactory receptors. Frontiers in Cellular neuroscience 3. Markram H, Toledo-Rodriguez M, Wang Y, Gupta A, Silberberg G, Wu C (2004) Interneurons of the neocortical inhibitory system. Nature Reviews Neuroscience 5: Petersen CCH (2007) The Functional Organization of the Barrel Cortex. Neuron 56: Spruston N (2008) Pyramidal neurons: dendritic structure and synaptic integration. Nature Reviews Neuroscience 9:

Συναπτική ολοκλήρωση. Η διαδικασία της άθροισης όλων των εισερχόμενων διεγερτικών και ανασταλτικών σημάτων σε ένα νευρώνα. Τετάρτη, 20 Μαρτίου 13

Συναπτική ολοκλήρωση. Η διαδικασία της άθροισης όλων των εισερχόμενων διεγερτικών και ανασταλτικών σημάτων σε ένα νευρώνα. Τετάρτη, 20 Μαρτίου 13 Συναπτική ολοκλήρωση Η διαδικασία της άθροισης όλων των εισερχόμενων διεγερτικών και ανασταλτικών σημάτων σε ένα νευρώνα http://www.mpg.de/13795/learning_memory_perception?print=yes 2 Τοποθεσία συνάψεων

Διαβάστε περισσότερα

ΔΑΜΔΑΣ ΙΩΑΝΝΗΣ. Βιολογία A λυκείου. Υπεύθυνη καθηγήτρια: Μαριλένα Ζαρφτζιάν Σχολικό έτος:

ΔΑΜΔΑΣ ΙΩΑΝΝΗΣ. Βιολογία A λυκείου. Υπεύθυνη καθηγήτρια: Μαριλένα Ζαρφτζιάν Σχολικό έτος: ΔΑΜΔΑΣ ΙΩΑΝΝΗΣ Βιολογία A λυκείου Υπεύθυνη καθηγήτρια: Μαριλένα Ζαρφτζιάν Σχολικό έτος: 2013-2014 Ένα αισθητικό σύστημα στα σπονδυλωτά αποτελείται από τρία βασικά μέρη: 1. Τους αισθητικούς υποδοχείς,

Διαβάστε περισσότερα

ΒΙΟ492: ΝΕΥΡΟΒΙΟΛΟΓΙΑ

ΒΙΟ492: ΝΕΥΡΟΒΙΟΛΟΓΙΑ ΒΙΟ492: ΝΕΥΡΟΒΙΟΛΟΓΙΑ Δρ. Κυριακή Σιδηροπούλου Λέκτορας Νευροφυσιολογίας Γραφείο: Γ316δ ΤΗΛ: 28103940871 (γραφείο) E- MAIL: sidirop@imbb.forth.gr Εισαγωγή Σιδηροπούλου - Νευροβιολογία 1 Δομή μαθήματος

Διαβάστε περισσότερα

ΥΠΟΔΟΧΕΙΣ ΣΩΜΑΤΙΚΕΣ ΑΙΣΘΗΣΕΙΣ

ΥΠΟΔΟΧΕΙΣ ΣΩΜΑΤΙΚΕΣ ΑΙΣΘΗΣΕΙΣ ΥΠΟΔΟΧΕΙΣ ΣΩΜΑΤΙΚΕΣ ΑΙΣΘΗΣΕΙΣ ΑΙΣΘΗΤΙΚΟΙ ΥΠΟΔΟΧΕΙΣ (συγκεντρωμένοι ή διάσπαρτοι) ΝΕΥΡΙΚΕΣ ΟΔΟΙ ΕΓΚΕΦΑΛΙΚΟΣ ΦΛΟΙΟΣ Ειδικά κύτταρα - υποδοχείς, ευαίσθητα στις αλλαγές αυτές, είναι τα κύρια μέσα συλλογής

Διαβάστε περισσότερα

Συστήµατα Αισθήσεων Σωµατικές Αισθήσεις

Συστήµατα Αισθήσεων Σωµατικές Αισθήσεις Συστήµατα Αισθήσεων Σωµατικές Αισθήσεις ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΝΕΥΡΙΚΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ Φλοιός (Ανώτερος Εγκέφαλος) Κατώτερος Εγκέφαλος Ειδικές Αισθήσεις Εν τω Βάθει Αισθητικότητα Επί πολλής Αισθητικότητα Χυµικά Ερεθίσµατα

Διαβάστε περισσότερα

Αφή Meissner Αργή Μικρότερο. Αφή Merkel Γρήγορη Λίγο µεγαλύτερο. Πίεση Pacini Αργή Μεγάλο. Πίεση Rufini Γρήγορη Μεγάλο. Αργή. Golgi.

Αφή Meissner Αργή Μικρότερο. Αφή Merkel Γρήγορη Λίγο µεγαλύτερο. Πίεση Pacini Αργή Μεγάλο. Πίεση Rufini Γρήγορη Μεγάλο. Αργή. Golgi. Κεφάλαιο 6 - Το σωµατοαισθητικό σύστηµα Σύνοψη Σχετικά µε το σωµατοαισθητικό σύστηµα, θα παρουσιαστούν οι διαφορετικοί υποδοχείς που υπάρχουν στην περιφέρεια και θα συζητηθεί το µοριακό υπόβαθρό τους καθώς

Διαβάστε περισσότερα

Συστήματα αισθήσεων. Αισθητικοί υποδοχείς Νευρικές αισθητικές οδοί Συνειρμικός φλοιός και διαδικασία αντίληψης Πρωτοταγής αισθητική κωδικοποίηση

Συστήματα αισθήσεων. Αισθητικοί υποδοχείς Νευρικές αισθητικές οδοί Συνειρμικός φλοιός και διαδικασία αντίληψης Πρωτοταγής αισθητική κωδικοποίηση Απ. Χατζηευθυμίου Αν. Καθηγήτρια Ιατρικής Φυσιολογίας 2018 Συστήματα αισθήσεων Αισθητικοί υποδοχείς Νευρικές αισθητικές οδοί Συνειρμικός φλοιός και διαδικασία αντίληψης Πρωτοταγής αισθητική κωδικοποίηση

Διαβάστε περισσότερα

Απ. Χατζηευθυμίου Αν Καθηγήτρια Ιατρικής Φυσιολογίας

Απ. Χατζηευθυμίου Αν Καθηγήτρια Ιατρικής Φυσιολογίας Απ. Χατζηευθυμίου Αν Καθηγήτρια Ιατρικής Φυσιολογίας Το 80% περίπου της γεύσης του φαγητού παρέχεται στην πραγματικότητα από την αίσθηση της όσφρησης. Η μυρωδιά μιας ουσίας σχετίζεται άμεσα με τη χημική

Διαβάστε περισσότερα

5o Μάθηµα. Αισθητικά Συστήµατα

5o Μάθηµα. Αισθητικά Συστήµατα 5o Μάθηµα Αισθητικά Συστήµατα Γραφή Μπράιγ Σωµαταισθητικό Σύστηµα Αισθήσεις:Αφής,Ιδιοδεκτικότητας Πόνου,Θερµοκρασίας Οργάνωση:Ιεραρχική-Παράλληλη Τρείς Νευρώνες:Πρωτοταγής ευτεροταγής Τριτοταγής Ραχιαίο

Διαβάστε περισσότερα

Τι θα προτιμούσατε; Γνωστική Ψυχολογία Ι (ΨΧ32) 25/4/2012. Διάλεξη 5 Όραση και οπτική αντίληψη. Πέτρος Ρούσσος. Να περιγράψετε τι βλέπετε στην εικόνα;

Τι θα προτιμούσατε; Γνωστική Ψυχολογία Ι (ΨΧ32) 25/4/2012. Διάλεξη 5 Όραση και οπτική αντίληψη. Πέτρος Ρούσσος. Να περιγράψετε τι βλέπετε στην εικόνα; Γνωστική Ψυχολογία Ι (ΨΧ32) Διάλεξη 5 Όραση και οπτική αντίληψη Πέτρος Ρούσσος Να περιγράψετε τι βλέπετε στην εικόνα; Τι θα προτιμούσατε; Ή να αντιμετωπίσετε τον Γκάρι Κασπάροβ σε μια παρτίδα σκάκι; 1

Διαβάστε περισσότερα

Συστήματα αισθήσεων. Αισθητικοί υποδοχείς Νευρικές αισθητικές οδοί Συνειρμικός φλοιός και διαδικασία αντίληψης Πρωτοταγής αισθητική κωδικοποίηση

Συστήματα αισθήσεων. Αισθητικοί υποδοχείς Νευρικές αισθητικές οδοί Συνειρμικός φλοιός και διαδικασία αντίληψης Πρωτοταγής αισθητική κωδικοποίηση Απ. Χατζηευθυμίου Αν. Καθηγήτρια Ιατρικής Φυσιολογίας Μάρτιος 2017 Συστήματα αισθήσεων Αισθητικοί υποδοχείς Νευρικές αισθητικές οδοί Συνειρμικός φλοιός και διαδικασία αντίληψης Πρωτοταγής αισθητική κωδικοποίηση

Διαβάστε περισσότερα

Αισθητικά συστήματα. Σωματοαισθητικό σύστημα. Όραση Ακοή/Αίσθηση ισορροπίας Γεύση Όσφρηση. Αφή Ιδιοδεκτικότητα Πόνος Θερμοκρασία

Αισθητικά συστήματα. Σωματοαισθητικό σύστημα. Όραση Ακοή/Αίσθηση ισορροπίας Γεύση Όσφρηση. Αφή Ιδιοδεκτικότητα Πόνος Θερμοκρασία Αισθητικά συστήματα Σωματοαισθητικό σύστημα Αφή Ιδιοδεκτικότητα Πόνος Θερμοκρασία Όραση Ακοή/Αίσθηση ισορροπίας Γεύση Όσφρηση Σιδηροπούλου - Νευροβιολογία!1 1 Δομή αισθητικών συστημάτων Υποδοχέας Πρωτοταγής

Διαβάστε περισσότερα

M.Sc. Bioinformatics and Neuroinformatics

M.Sc. Bioinformatics and Neuroinformatics M.Sc. Bioinformatics and Neuroinformatics Recording and Processing Brain Signals Μαρία Σαγιαδινού Ο ανθρώπινος εγκέφαλος Πιο πολύπλοκο δημιούργημα της φύσης Προιόν βιολογικής εξέλιξης εκατομμυρίων ετών

Διαβάστε περισσότερα

«Η ομορφιά εξαρτάται από τα μάτια εκείνου που τη βλέπει»

«Η ομορφιά εξαρτάται από τα μάτια εκείνου που τη βλέπει» «Η ομορφιά εξαρτάται από τα μάτια εκείνου που τη βλέπει» Γνωστική Νευροεπιστήμη Πώς γίνεται αντιληπτή η αισθητική πληροφορία; Πώς σχηματίζονται οι μνήμες; Πώς μετασχηματίζονται σε λόγο οι αντιλήψεις και

Διαβάστε περισσότερα

Κεφάλαιο 1 ΒΑΣΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ ΝΕΥΡΟΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑΣ

Κεφάλαιο 1 ΒΑΣΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ ΝΕΥΡΟΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑΣ Κεφάλαιο 1 ΒΑΣΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ ΝΕΥΡΟΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑΣ 1.1. Εισαγωγή Ο ζωντανός οργανισµός έχει την ικανότητα να αντιδρά σε µεταβολές που συµβαίνουν στο περιβάλλον και στο εσωτερικό του. Οι µεταβολές αυτές ονοµάζονται

Διαβάστε περισσότερα

Αισθητήρια όργανα. Μιχάλης Ζωγραφάκης Σφακιανάκης Καθηγητής Εφαρμογών Νοσηλευτικής ΤΕΙ Κρήτης

Αισθητήρια όργανα. Μιχάλης Ζωγραφάκης Σφακιανάκης Καθηγητής Εφαρμογών Νοσηλευτικής ΤΕΙ Κρήτης Αισθητήρια όργανα Μιχάλης Ζωγραφάκης Σφακιανάκης Καθηγητής Εφαρμογών Νοσηλευτικής ΤΕΙ Κρήτης Αισθητήρια όργανα Δέρμα Γλώσσα Μύτη Μάτι Αυτί Δέρμα Μελανοκύτταρα χόριο Σμηγματογόνοι αδένες Ορθωτήρας μυς των

Διαβάστε περισσότερα

Εγκέφαλος-Αισθητήρια Όργανα και Ορμόνες. Μαγδαληνή Γκέιτς Α Τάξη Γυμνάσιο Αμυγδαλεώνα

Εγκέφαλος-Αισθητήρια Όργανα και Ορμόνες. Μαγδαληνή Γκέιτς Α Τάξη Γυμνάσιο Αμυγδαλεώνα Εγκέφαλος-Αισθητήρια Όργανα και Ορμόνες O εγκέφαλος Ο εγκέφαλος είναι το κέντρο ελέγχου του σώματος μας και ελέγχει όλες τις ακούσιες και εκούσιες δραστηριότητες που γίνονται μέσα σε αυτό. Αποτελεί το

Διαβάστε περισσότερα

ΚΕΝΤΡΙΚΟ ΝΕΥΡΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ

ΚΕΝΤΡΙΚΟ ΝΕΥΡΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΚΕΝΤΡΙΚΟ ΝΕΥΡΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ Εγκέφαλος Μεγάλη αιµάτωση, πολύ σηµαντική για την λειτουργία του Επικοινωνία µε το περιβάλλον Χρησιµοποιεί το 20% του Ο 2 και ως πηγή ενέργειας γλυκόζη Στις χειρουργικές επεµβάσεις

Διαβάστε περισσότερα

Αισθητικά συστήματα Σωματοαισθητικό σύστημα

Αισθητικά συστήματα Σωματοαισθητικό σύστημα Αισθητικά συστήματα Σωματοαισθητικό σύστημα Κεφάλαιο 18, 20 Σιδηροπούλου - Νευροβιολογία 44 Υποδοχείς σωματοαισθητικού συστήματος Μηχανοϋποδοχείς Ταχέως προσαρμοσμένοι υποδοχείς Υποδοχείς θυλάκων των τριχών

Διαβάστε περισσότερα

Κεφάλαιο 5 - Λειτουργία του οπτικού συστήµατος

Κεφάλαιο 5 - Λειτουργία του οπτικού συστήµατος Κεφάλαιο 5 - Λειτουργία του οπτικού συστήµατος Σύνοψη Σχετικά με το οπτικό σύστημα, θα παρουσιαστεί εν συντομία η δομή του οφθαλμού και με μεγαλύτερη λεπτομέρεια η δομή του αμφιβληστροειδούς χιτώνα (είδη

Διαβάστε περισσότερα

2. Να ονομάσετε τους διαφορετικούς τύπους υποδοχέων που συναντάμε στο ανθρώπινο σώμα και να καταγράψετε τις αλλαγές που ανιχνεύουν:

2. Να ονομάσετε τους διαφορετικούς τύπους υποδοχέων που συναντάμε στο ανθρώπινο σώμα και να καταγράψετε τις αλλαγές που ανιχνεύουν: ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΣΤΟ 10 ο ΚΕΦΑΛΑΙΟ «ΑΙΣΘΗΤΗΡΙΑ ΟΡΓΑΝΑ-ΑΙΣΘΗΣΕΙΣ» ΜΕΡΟΣ Α: ΥΠΟΔΟΧΕΙΣ ΑΙΣΘΗΣΕΙΣ 1. Τι είναι οι υποδοχείς και ποιος είναι ο ρόλος τους; 2. Να ονομάσετε τους διαφορετικούς τύπους υποδοχέων που

Διαβάστε περισσότερα

Οπτική οδός. Έξω γονατώδες σώµα. Οπτική ακτινοβολία

Οπτική οδός. Έξω γονατώδες σώµα. Οπτική ακτινοβολία Όραση Γ Όραση Οπτική οδός Έξω γονατώδες σώµα Οπτική ακτινοβολία Οπτικό χίασµα: Οι ίνες από το ρινικό ηµιµόριο περνούν στην αντίπλευρη οπτική οδό ενώ τα κροταφικά ηµιµόρια δεν χιάζονται. Εποµένως κάθε οπτική

Διαβάστε περισσότερα

Οι Κυριότερες Νευρικές Οδοί. Ανιόντα (Κεντροµόλα) Δεµάτια

Οι Κυριότερες Νευρικές Οδοί. Ανιόντα (Κεντροµόλα) Δεµάτια Οι Κυριότερες Νευρικές Οδοί Ανιόντα (Κεντροµόλα) Δεµάτια φυσιολογικά δεµάτια (κατά τον επιµήκη άξονα) έχουν κοινή έκφυση πορεία απόληξη λειτουργία Κατιόντα (φυγόκεντρα) δεµάτια Ανιόντα (κεντροµόλα) δεµάτια

Διαβάστε περισσότερα

Κινητικό σύστηµα. Κινητικός φλοιός

Κινητικό σύστηµα. Κινητικός φλοιός Κινητικό σύστηµα Κινητικός φλοιός Κινητικός φλοιός Όλες οι εκούσιες κινήσεις ελέγχονται από τον εγκέφαλο Μια από τις περιοχές του εγκεφάλου που εµπλέκονται στον έλεγχο των εκούσιων κινήσεων είναι ο κινητικός

Διαβάστε περισσότερα

Βιολογία Α Λυκείου Κεφ. 9. Νευρικό Σύστημα. Δομή και λειτουργία των νευρικών κυττάρων

Βιολογία Α Λυκείου Κεφ. 9. Νευρικό Σύστημα. Δομή και λειτουργία των νευρικών κυττάρων Βιολογία Α Λυκείου Κεφ. 9 Νευρικό Σύστημα Δομή και λειτουργία των νευρικών κυττάρων Νευρικό Σύστημα Το νευρικό σύστημα μαζί με το σύστημα των ενδοκρινών αδένων φροντίζουν να διατηρείται σταθερό το εσωτερικό

Διαβάστε περισσότερα

ΜΑΘΗΜΑ 3ο ΜΕΡΟΣ Α ΣΥΝΑΠΤΙΚΗ ΟΛΟΚΛΗΡΩΣΗ

ΜΑΘΗΜΑ 3ο ΜΕΡΟΣ Α ΣΥΝΑΠΤΙΚΗ ΟΛΟΚΛΗΡΩΣΗ ΜΑΘΗΜΑ 3ο ΜΕΡΟΣ Α ΣΥΝΑΠΤΙΚΗ ΟΛΟΚΛΗΡΩΣΗ Όπως συμβαίνει με τη συναπτική διαβίβαση στη νευρομυϊκή σύναψη, σε πολλές μορφές επικοινωνίας μεταξύ νευρώνων στο κεντρικό νευρικό σύστημα παρεμβαίνουν άμεσα ελεγχόμενοι

Διαβάστε περισσότερα

Εσωτερική Κατασκευή των Εγκεφαλικών Ηµισφαιρίων

Εσωτερική Κατασκευή των Εγκεφαλικών Ηµισφαιρίων Εσωτερική Κατασκευή των Εγκεφαλικών Ηµισφαιρίων Διάµεσος Εγκέφαλος (Θάλαµος) Ελίζαµπεθ Τζόνσον Εργαστήριο Ανατοµίας Ιατρική Σχολή Στο εσωτερικό των ηµισφαιρίων υπάρχου πλάγιες κοιλίες λευκή ουσία Βασικά

Διαβάστε περισσότερα

ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑ ΝΕΥΡΙΚΩΝ ΚΥΤΤΑΡΩΝ ΣΥΝΑΠΤΙΚΗ ΔΙΑΒΙΒΑΣΗ ΗΛΕΚΤΡΙΚΕΣ ΣΥΝΑΨΕΙΣ ΧΗΜΙΚΕΣ ΣΥΝΑΨΕΙΣ

ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑ ΝΕΥΡΙΚΩΝ ΚΥΤΤΑΡΩΝ ΣΥΝΑΠΤΙΚΗ ΔΙΑΒΙΒΑΣΗ ΗΛΕΚΤΡΙΚΕΣ ΣΥΝΑΨΕΙΣ ΧΗΜΙΚΕΣ ΣΥΝΑΨΕΙΣ ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑ ΝΕΥΡΙΚΩΝ ΚΥΤΤΑΡΩΝ ΣΥΝΑΠΤΙΚΗ ΔΙΑΒΙΒΑΣΗ ΗΛΕΚΤΡΙΚΕΣ ΣΥΝΑΨΕΙΣ ΧΗΜΙΚΕΣ ΣΥΝΑΨΕΙΣ ΝΕΥΡΟΔΙΑΒΙΒΑΣΤΕΣ ΑΠΕΛΕΥΘΕΡΩΣΗ ΝΕΥΡΟΔΙΑΒΙΒΑΣΤΩΝ ΥΠΟΔΟΧΕΙΣ ΝΕΥΡΟΔΙΑΒΙΒΑΣΤΩΝ 1 Ηλεκτρικές και Χημικές Συνάψεις 2 Ηλεκτρικές

Διαβάστε περισσότερα

Πως δουλεύουν οι αισθήσεις?

Πως δουλεύουν οι αισθήσεις? Αισθητικά συστήµατα Όραση Ακοή Όσφρηση Γεύση Αφή Πως δουλεύουν οι αισθήσεις? Ειδικοί αισθητικοί νευρώνες µε: Υποδοχείς µε 7 διαµεµβρανικές έλικες ελέγχουν διαύλους ιόντων (όσφρηση, όραση, γεύση) ιαύλους

Διαβάστε περισσότερα

ΝΕΥΡΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ - ΜΕΡΟΣ Α. Ο ηλεκτρονικός υπολογιστής του οργανισμού μας

ΝΕΥΡΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ - ΜΕΡΟΣ Α. Ο ηλεκτρονικός υπολογιστής του οργανισμού μας ΝΕΥΡΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ - ΜΕΡΟΣ Α Ο ηλεκτρονικός υπολογιστής του οργανισμού μας Ρόλος του νευρικού συστήματος Το νευρικό σύστημα (Ν.Σ.) ελέγχει, ρυθμίζει και συντονίζει όλες τις λειτουργίες του οργανισμού ανάλογα

Διαβάστε περισσότερα

ΝΕΥΡΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ. Κάντε κλικ για να επεξεργαστείτε τον υπότιτλο του υποδείγματος

ΝΕΥΡΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ. Κάντε κλικ για να επεξεργαστείτε τον υπότιτλο του υποδείγματος ΝΕΥΡΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ Κάντε κλικ για να επεξεργαστείτε τον υπότιτλο του υποδείγματος ΝΕΥΡΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ Το νευρικό σύστημα θέτει σε επικοινωνία τον οργανισμό μας με τον έξω κόσμο. Μοιάζει με τηλεφωνικό δίκτυο,

Διαβάστε περισσότερα

ΜΑΘΗΜΑ 3ο ΜΕΡΟΣ Β ΔΙΑΒΙΒΑΣΗ ΣΤΗ ΝΕΥΡΟΜΥΪΚΗ ΣΥΝΑΨΗ

ΜΑΘΗΜΑ 3ο ΜΕΡΟΣ Β ΔΙΑΒΙΒΑΣΗ ΣΤΗ ΝΕΥΡΟΜΥΪΚΗ ΣΥΝΑΨΗ ΜΑΘΗΜΑ 3ο ΜΕΡΟΣ Β ΔΙΑΒΙΒΑΣΗ ΣΤΗ ΝΕΥΡΟΜΥΪΚΗ ΣΥΝΑΨΗ Η νευρομυϊκή σύναψη αποτελεί ιδιαίτερη μορφή σύναψης μεταξύ του κινητικού νευρώνα και της σκελετικής μυϊκής ίνας Είναι ορατή με το οπτικό μικροσκόπιο Στην

Διαβάστε περισσότερα

Γνωστική-Πειραµατική Ψυχολογία

Γνωστική-Πειραµατική Ψυχολογία Γνωστική-Πειραµατική Ψυχολογία ΕΑΡΙΝΟ ΕΞΑΜΗΝΟ 2018 Μηχανισµοί της ΣΔ à Βάση διεργασιών όπως η αντίληψη, µάθηση, εκούσια κίνηση. 10.000 à Μέσος νευρώνας à 1000 (1011 1014). 2 θεµελιώδεις µηχανισµοί ΣΔς:

Διαβάστε περισσότερα

Αισθητικά συστήματα Σωματοαισθητικό σύστημα. Κεφάλαιο 18, 20 Σιδηροπούλου - Νευροβιολογία 44

Αισθητικά συστήματα Σωματοαισθητικό σύστημα. Κεφάλαιο 18, 20 Σιδηροπούλου - Νευροβιολογία 44 Αισθητικά συστήματα Σωματοαισθητικό σύστημα Κεφάλαιο 18, 20 Σιδηροπούλου - Νευροβιολογία 44 Δομή αισθητικών συστημάτων Υποδοχέας Πρωτοταγής αισθητικός νευρώνας Θάλαμος Πρωτοταγής αισθητικός φλοιός Συνειρμικοί

Διαβάστε περισσότερα

Σκοπός του μαθήματος είναι ο συνδυασμός των θεωρητικών και ποσοτικών τεχνικών με τις αντίστοιχες περιγραφικές. Κεφάλαιο 1: περιγράφονται οι βασικές

Σκοπός του μαθήματος είναι ο συνδυασμός των θεωρητικών και ποσοτικών τεχνικών με τις αντίστοιχες περιγραφικές. Κεφάλαιο 1: περιγράφονται οι βασικές Εισαγωγή Ασχολείται με τη μελέτη των ηλεκτρικών, η λ ε κ τ ρ ο μ α γ ν η τ ι κ ώ ν κ α ι μ α γ ν η τ ι κ ώ ν φαινομένων που εμφανίζονται στους βιολογικούς ιστούς. Το αντικείμενο του εμβιοηλεκτρομαγνητισμού

Διαβάστε περισσότερα

ΑΝΑΤΟΜΙΑ του ΩΤΟΣ ΑΙΣΘΗΤΗΡΙΟ ΑΚΟΗΣ ΑΙΣΘΗΤΗΡΙΟ ΙΣΟΡΡΟΠΙΑΣ

ΑΝΑΤΟΜΙΑ του ΩΤΟΣ ΑΙΣΘΗΤΗΡΙΟ ΑΚΟΗΣ ΑΙΣΘΗΤΗΡΙΟ ΙΣΟΡΡΟΠΙΑΣ ΑΝΑΤΟΜΙΑ του ΩΤΟΣ ΑΙΣΘΗΤΗΡΙΟ ΑΚΟΗΣ ΑΙΣΘΗΤΗΡΙΟ ΙΣΟΡΡΟΠΙΑΣ Έξω Ους, Μέσω Ους, Έσω Ους Έξω Ους, Μέσω Ους: μετάδοση ηχητικών κυμάτων Έσω Ους: Όργανο Ακοής και Ισορροπίας ΕΞΩ ΟΥΣ α) Πτερύγιο β) Έξω ακουστικός

Διαβάστε περισσότερα

AΙΣΘΗΤΙΚΟΤΗΤΑ 1. ΑΙΣΘΗΤΙΚΟΤΗΤΑ-ΑΙΣΘΗΤΙΚΕΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ-ΑΙΣΘΗΤΙΚΟΙ ΥΠΟΔΟΧΕΙΣ- ΑΙΣΘΗΣΗ

AΙΣΘΗΤΙΚΟΤΗΤΑ 1. ΑΙΣΘΗΤΙΚΟΤΗΤΑ-ΑΙΣΘΗΤΙΚΕΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ-ΑΙΣΘΗΤΙΚΟΙ ΥΠΟΔΟΧΕΙΣ- ΑΙΣΘΗΣΗ AΙΣΘΗΤΙΚΟΤΗΤΑ 1. ΑΙΣΘΗΤΙΚΟΤΗΤΑ-ΑΙΣΘΗΤΙΚΕΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ-ΑΙΣΘΗΤΙΚΟΙ ΥΠΟΔΟΧΕΙΣ- ΑΙΣΘΗΣΗ Αισθητικότητα ονομάζεται η ικανότητα να αντιλαμβανόμαστε αφενός το εξωτερικό μας περιβάλλον και το ίδιο μας το σώμα,

Διαβάστε περισσότερα

Θάλαμος, Φλοιός του Εγκεφάλου & Δικτυωτός Σχηματισμός. Α. Χατζηευθυμίου Αν. Καθηγήτρια Ιατρικής Φυσιολογίας

Θάλαμος, Φλοιός του Εγκεφάλου & Δικτυωτός Σχηματισμός. Α. Χατζηευθυμίου Αν. Καθηγήτρια Ιατρικής Φυσιολογίας Θάλαμος, Φλοιός του Εγκεφάλου & Δικτυωτός Σχηματισμός Α. Χατζηευθυμίου Αν. Καθηγήτρια Ιατρικής Φυσιολογίας Θάλαμος Ο θάλαμος: «πύλη προς τον εγκέφαλο» Είναι μια μεγάλη συλλογή νευρώνων στο διεγκέφαλο Παίρνει

Διαβάστε περισσότερα

Εγκέφαλος και Έλεγχος της Κίνησης

Εγκέφαλος και Έλεγχος της Κίνησης Παρεγκεφαλίδα Εγκέφαλος και Έλεγχος της Κίνησης 3 4 Γενικά Cerebellum = Little brain 10% όγκου εγκεφάλου, >50% του συνόλου των νευρώνων του εγκεφάλου Κανονικότητα στη διάταξη των νευρώνων και τις διασυνδέσεις

Διαβάστε περισσότερα

ΠΡΟΠΤΥΧΙΑΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΣΠΥΔΩΝ ΤΕΦΑΑ/ΔΠΘ ΜΑΘΗΜΑ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ ΠΡΟΠΟΝΗΤΙΚΗΣ. ΒΙΟΧΗΜΕΙΑ ΤΗΣ ΑΣΚΗΣΗΣ Φατούρος Γ. Ιωάννης, Επίκουρος Καθηγητής ΣΥΣΠΑΣΗΣ

ΠΡΟΠΤΥΧΙΑΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΣΠΥΔΩΝ ΤΕΦΑΑ/ΔΠΘ ΜΑΘΗΜΑ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ ΠΡΟΠΟΝΗΤΙΚΗΣ. ΒΙΟΧΗΜΕΙΑ ΤΗΣ ΑΣΚΗΣΗΣ Φατούρος Γ. Ιωάννης, Επίκουρος Καθηγητής ΣΥΣΠΑΣΗΣ ΠΡΟΠΤΥΧΙΑΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΣΠΥΔΩΝ ΤΕΦΑΑ/ΔΠΘ ΜΑΘΗΜΑ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ ΠΡΟΠΟΝΗΤΙΚΗΣ ΒΙΟΧΗΜΕΙΑ ΤΗΣ ΑΣΚΗΣΗΣ Φατούρος Γ. Ιωάννης, Επίκουρος Καθηγητής ΔΙΑΛΕΞΗ 3 - Η ΒΙΟΧΗΜΕΙΑ ΤΗΣ ΜΥΪΚΗΣ ΣΥΣΠΑΣΗΣ Βιοχημεία των νευρομυϊκών

Διαβάστε περισσότερα

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΕΝΑΤΟ ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑ ΤΟΥ ΝΕΥΡΙΚΟΥ ΚΑΙ ΜΥΙΚΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΕΝΑΤΟ ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑ ΤΟΥ ΝΕΥΡΙΚΟΥ ΚΑΙ ΜΥΙΚΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ ΜΕΡΟΣ ΔΕΥΤΕΡΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΕΝΑΤΟ ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑ ΤΟΥ ΝΕΥΡΙΚΟΥ ΚΑΙ ΜΥΙΚΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ Σημειώσεις Ανατομίας - Φυσιολογίας Ι Σκοπός της λειτουργίας του νευρικού συστήματος Προσαρμόζει τις λειτουργίες του ανθρώπινου

Διαβάστε περισσότερα

Εσωτερική Κατασκευή των Εγκεφαλικών Ηµισφαιρίων. Μεταιχµιακό Σύστηµα

Εσωτερική Κατασκευή των Εγκεφαλικών Ηµισφαιρίων. Μεταιχµιακό Σύστηµα Εσωτερική Κατασκευή των Εγκεφαλικών Ηµισφαιρίων Μεταιχµιακό Σύστηµα Στο εσωτερικό των ηµισφαιρίων υπάρχου πλάγιες κοιλίες λευκή ουσία Βασικά Γάγγλια µεταιχµιακό (στεφανιαίο) σύστηµα διάµεσος εγκέφαλος

Διαβάστε περισσότερα

ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ Επιλέξτε τη σωστή απάντηση στις παρακάτω προτάσεις: 1) Τα νευρογλοιακά κύτταρα δεν μπορούν: α. Να προμηθεύουν τους νευρώνες με θρεπτικά

ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ Επιλέξτε τη σωστή απάντηση στις παρακάτω προτάσεις: 1) Τα νευρογλοιακά κύτταρα δεν μπορούν: α. Να προμηθεύουν τους νευρώνες με θρεπτικά ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ Επιλέξτε τη σωστή απάντηση στις παρακάτω προτάσεις: 1) Τα νευρογλοιακά κύτταρα δεν μπορούν: α. Να προμηθεύουν τους νευρώνες με θρεπτικά συστατικά και να απομακρύνουν τις άχρηστες ουσίες. β. Να

Διαβάστε περισσότερα

ΔΟΜΗ ΚΑΙ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΤΟΥ ΝΕΥΡΙΚΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ

ΔΟΜΗ ΚΑΙ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΤΟΥ ΝΕΥΡΙΚΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ Page1 ΔΟΜΗ ΚΑΙ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΤΟΥ ΝΕΥΡΙΚΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ Μαθητές: Ρουμπάνης Γιάννης και Οικονομίδης Αριστείδης Τάξη: Γ γυμνασίου Κερατέας Τμήμα: Γ 4 Οκτώβριος 2013 Page2 ΝΕΥΡΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ Το νευρικό σύστημα μαζί

Διαβάστε περισσότερα

Κεφάλαιο 1: Βασικές αρχές ανατοµίας και οργάνωσης του νευρικού συστήµατος

Κεφάλαιο 1: Βασικές αρχές ανατοµίας και οργάνωσης του νευρικού συστήµατος Κεφάλαιο 1: Βασικές αρχές ανατοµίας και οργάνωσης του νευρικού συστήµατος Περίληψη Σε αυτό το πρώτο κεφάλαιο, θα παρουσιαστεί η βασική οργάνωση του νευρικού συστήµατος, δηλαδή ο διαχωρισµός σε κεντρικό

Διαβάστε περισσότερα

ΜΑΘΗΜΑ 3ο ΜΕΡΟΣ Γ ΝΕΥΡΟΔΙΑΒΙΒΑΣΤΕΣ

ΜΑΘΗΜΑ 3ο ΜΕΡΟΣ Γ ΝΕΥΡΟΔΙΑΒΙΒΑΣΤΕΣ ΜΑΘΗΜΑ 3ο ΜΕΡΟΣ Γ ΝΕΥΡΟΔΙΑΒΙΒΑΣΤΕΣ ΝΕΥΡΟΔΙΑΒΙΒΑΣΤΕΣ Ορίζουμε ως διαβιβαστή μια ουσία που απελευθερώνεται από έναν νευρώνα σε μια σύναψη και που επηρεάζει ένα άλλο κύτταρο, είτε έναν νευρώνα είτε ένα κύτταρο

Διαβάστε περισσότερα

Γνωστική-Πειραµατική Ψυχολογία

Γνωστική-Πειραµατική Ψυχολογία Γνωστική-Πειραµατική Ψυχολογία ΕΑΡΙΝΟ ΕΞΑΜΗΝΟ 2018 Γνωστική λειτουργία & φλοιός. Γνωστική λειτουργία & φλοιός. Γνωστικές λειτουργίες à επεξεργασία πληροφοριών από διαφορετικές περιοχές (µεγαλύτερη ( αποκλειστική)

Διαβάστε περισσότερα

Νευροδιαβιβαστές και συμπεριφορά

Νευροδιαβιβαστές και συμπεριφορά ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΙΩΑΝΝΙΝΩΝ ΑΝΟΙΚΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ Νευροδιαβιβαστές και συμπεριφορά Νευροβιολογία της λήψης τροφής Διδάσκοντες: Καθ. Α. Ψαρροπούλου, Λεκ. Χ. Λαμπρακάκης Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό

Διαβάστε περισσότερα

Φυσιολογία ΙΙ Ενότητα 1:

Φυσιολογία ΙΙ Ενότητα 1: ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΟΙΚΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ Ενότητα 1: Το Νευρικό Σύστημα Ανωγειανάκις Γεώργιος Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό υπόκειται σε άδειες χρήσης Creative Commons.

Διαβάστε περισσότερα

υποδοχείς αισθητικoί νευρώνες ΚΝΣ

υποδοχείς αισθητικoί νευρώνες ΚΝΣ υποδοχείς αισθητικoί νευρώνες ΚΝΣ 1 Ειδικοί υποδοχείς (7ΤΜ και υποδοχείς-ιονικοί δίαυλοι) εκφράζονται σε εξειδικευμένους αισθητικούς νευρώνες οι οποίοι μεταβιβάζουν νευρικές ώσεις στο ΚΝΣ 7ΤΜ Δίαυλοι Ιόντων

Διαβάστε περισσότερα

Νωτιαία αντανακλαστικά

Νωτιαία αντανακλαστικά Νωτιαία αντανακλαστικά ΝΕΥΡΙΚΟΣ ΕΛΕΓΧΟΣ ΤΗΣ ΚΙΝΗΣΗΣ M. Duchamp (1912) for E-J Marey (κυμογράφος) ΑΝΤΑΝΑΚΛΑΣΤΙΚΑ Η σωματική κινητική δραστηριότητα εξαρτάται από το μοτίβο και τον ρυθμό εκπόλωσης των κινητικών

Διαβάστε περισσότερα

Κυτταροαρχιτεκτονική Ελίζαµπεθ Τζόνσον Εργαστήριο Ανατοµίας Ιατρική Σχολή

Κυτταροαρχιτεκτονική Ελίζαµπεθ Τζόνσον Εργαστήριο Ανατοµίας Ιατρική Σχολή Κυτταροαρχιτεκτονική Ελίζαµπεθ Τζόνσον Εργαστήριο Ανατοµίας Ιατρική Σχολή Τελικός Εγκ Εγκεφαλικά ηµισφαίρια Διάµεσος εγκ & Βασικά γάγγλια Διαίρεση του ΚΝΣ Στέλεχος του εγκέφαλου Μέσος εγκ Γέφυρα Προµήκης

Διαβάστε περισσότερα

Οι Κυριότερες Νευρικές Οδοί

Οι Κυριότερες Νευρικές Οδοί Οι Κυριότερες Νευρικές Οδοί Κατιόντα (φυγόκεντρα) δεµάτια Ελίζαµπεθ Τζόνσον Εργαστήριο Ανατοµίας Ιατρική Σχολή φυσιολογικά δεµάτια (κατά τον επιµήκη άξονα) έχουν κοινή έκφυση πορεία απόληξη λειτουργία

Διαβάστε περισσότερα

ΝΕΥΡΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΜΕΡΟΣ Α

ΝΕΥΡΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΜΕΡΟΣ Α ΜΕΡΟΣ Α 01/30 1. Οργάνωση του νευρικού συστήµατος Βασικές λειτουργίες των συνάψεων και των νευροδιαβιβαστικών ουσιών 2. Αισθητικοί υποδοχείς 3. Πόνος, κεφαλαλγία και αίσθηση του θερµού 4. Αντανακλαστικά

Διαβάστε περισσότερα

Όραση Α. Ιδιότητες των κυµάτων. Ανατοµικάστοιχείαοφθαλµού. Ορατό φως

Όραση Α. Ιδιότητες των κυµάτων. Ανατοµικάστοιχείαοφθαλµού. Ορατό φως Ιδιότητες των κυµάτων Όραση Α Μήκος κύµατος: απόσταση µεταξύ δύο διαδοχικών κυµατικών µορφών Συχνότητα: αριθµός κύκλων ανά δευτερόλεπτα (εξαρτάται από το µήκος κύµατος) Ορατό φως Ανατοµικάστοιχείαοφθαλµού

Διαβάστε περισσότερα

ΤΟ ΕΡΜΑ ΓΕΝΙΚΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ Επιφάνεια = περίπου 1,6 τετ. µέτρα Βάρος = περίπου 1/10 του ολικού βάρους του σώµατος Πάχος = περίπου 0,2 χιλ.-2,8χιλ. Χ

ΤΟ ΕΡΜΑ ΓΕΝΙΚΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ Επιφάνεια = περίπου 1,6 τετ. µέτρα Βάρος = περίπου 1/10 του ολικού βάρους του σώµατος Πάχος = περίπου 0,2 χιλ.-2,8χιλ. Χ ΤΟ ΕΡΜΑ ΚΑΙ Η ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΕΣ ΤΟΥ Η ΑΙΣΘΗΣΗ ΤΗΣ ΑΦΗΣ Βασίλης Αργυρόπουλος Παν/µιο Θεσσαλίας vassargi@uth.gr ΤΟ ΕΡΜΑ ΓΕΝΙΚΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ Επιφάνεια = περίπου 1,6 τετ. µέτρα Βάρος = περίπου 1/10 του ολικού

Διαβάστε περισσότερα

ΒΙΟ492: ΝΕΥΡΟΒΙΟΛΟΓΙΑ

ΒΙΟ492: ΝΕΥΡΟΒΙΟΛΟΓΙΑ Εισαγωγή ΒΙΟ492: ΝΕΥΡΟΒΙΟΛΟΓΙΑ Δρ. Κυριακή Σιδηροπούλου Λέκτορας Νευροφυσιολογίας Γραφείο: Γ316δ ΤΗΛ: 2810394071 (γραφείο), 2810394051, 2810394442 (εργ) E-MAIL: sidirop@imbb.forth.gr Σιδηροπούλου - Νευροβιολογία

Διαβάστε περισσότερα

Νωτιαία αντανακλαστικά

Νωτιαία αντανακλαστικά Νωτιαία αντανακλαστικά ΝΕΥΡΙΚΟΣ ΕΛΕΓΧΟΣ ΤΗΣ ΚΙΝΗΣΗΣ M. Duchamp (1912) for E-J Marey (κυμογράφος) ΑΝΤΑΝΑΚΛΑΣΤΙΚΑ Η σωματική κινητική δραστηριότητα εξαρτάται από το μοτίβο και τον ρυθμό εκπόλωσης των κινητικών

Διαβάστε περισσότερα

Ο ΝΕΥΡΙΚΟΣ ΙΣΤΟΣ ΚΑΙ Η ΚΙΝΗΤΙΚΟΤΗΤΑ

Ο ΝΕΥΡΙΚΟΣ ΙΣΤΟΣ ΚΑΙ Η ΚΙΝΗΤΙΚΟΤΗΤΑ Ο ΝΕΥΡΙΚΟΣ ΙΣΤΟΣ ΚΑΙ Η ΚΙΝΗΤΙΚΟΤΗΤΑ ΔΗΜΗΤΡΗΣ Ε. ΚΟΥΤΣΟΝΙΚΟΛΑΣ ΑΝΑΠΛ.ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑΣ ΙΑΤΡΙΚΗΣ ΣΧΟΛΗΣ Α.Π.Θ ΧΕΙΡΟΥΡΓΟΣ ΠΑΙΔΩΝ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΠΕΙΡΑΜΑΤΙΚΗΣ ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑΣ Διευθυντής ο Καθηγητής Γ.Ανωγειανάκις

Διαβάστε περισσότερα

Η Λευκή Ουσία του Νωτιαίου Μυελού

Η Λευκή Ουσία του Νωτιαίου Μυελού Η Λευκή Ουσία του Νωτιαίου Μυελού λκλλκλκλλκκκκ Εισαγωγή Ανιόντα Δεµάτια του Νωτιαίου Μυελού Ανιόντα Δεµάτια της Πρόσθιας Δέσµης Ανιόντα Δεµάτια της Πλάγιας Δέσµης Ανιόντα Δεµάτια της Οπίσθιας Δέσµης Κατιόντα

Διαβάστε περισσότερα

Αίσθηση και Αντίληψη...ΚΑΙ ΛΙΓΟ ΝΕΥΡΟΕΠΙΣΤΗΜΗ

Αίσθηση και Αντίληψη...ΚΑΙ ΛΙΓΟ ΝΕΥΡΟΕΠΙΣΤΗΜΗ Αίσθηση και Αντίληψη...ΚΑΙ ΛΙΓΟ ΝΕΥΡΟΕΠΙΣΤΗΜΗ Επισκόπηση -Τι είναι αίσθηση και τι αντίληψη; Έγκυρος ο διαχωρισμός; -Πως τις μελετάμε (ψυχολογική - νευροφυσιολογική προσέγγιση); -Μαθήματα απο την νευροεπιστήμη:

Διαβάστε περισσότερα

Αισθητικά εγκεφαλικά νεύρα

Αισθητικά εγκεφαλικά νεύρα Αισθητικά εγκεφαλικά νεύρα Εισαγωγή Το Οσφρητικό Νεύρο (Ι) Έκφυση του Οσφρητικού Νεύρου Οσφρητικός Βολβός Οσφρητική Ταινία Οσφρητικός Φλοιός Το Οπτικό Νεύρο (ΙΙ) Αµφιβληστροειδής Έκφυση του Οπτικού Νεύρου

Διαβάστε περισσότερα

Δοµή και Λειτουργία του Νευρώνα και του Εγκεφάλου

Δοµή και Λειτουργία του Νευρώνα και του Εγκεφάλου Δοµή και Λειτουργία του Νευρώνα και του Εγκεφάλου Επισκόπηση o Νευρικό σύστηµα o Κύτταρα του νευρικού συστήµατος o Εγκέφαλος o Επικοινωνία εντός νευρώνα (νευρική αγωγιµότητα) o Επικοινωνία µεταξύ νευρώνων

Διαβάστε περισσότερα

Βιολογία. Θετικής κατεύθυνσης. Β λυκείου. ΑΡΓΥΡΗΣ ΓΙΑΝΝΗΣ Βιολόγος 3 ο λύκ. ηλιούπολης

Βιολογία. Θετικής κατεύθυνσης. Β λυκείου. ΑΡΓΥΡΗΣ ΓΙΑΝΝΗΣ Βιολόγος 3 ο λύκ. ηλιούπολης Βιολογία Β λυκείου Θετικής κατεύθυνσης ΑΡΓΥΡΗΣ ΓΙΑΝΝΗΣ Βιολόγος 3 ο λύκ. ηλιούπολης 2.3. Αισθήσεις 2.3.1 Υποδοχείς Διακρίνονται σε: 1. Μηχανοϋποδοχείς (πίεση, αφή, ακοή, ) 2. Θερμοϋποδοχείς (θερμό, ψυχρό)

Διαβάστε περισσότερα

Μετωπιαίο, Σφηνοειδές, Ηθμοειδές, Δακρυϊκό, Άνω γνάθος, Ζυγωματικό, Υπερώιο

Μετωπιαίο, Σφηνοειδές, Ηθμοειδές, Δακρυϊκό, Άνω γνάθος, Ζυγωματικό, Υπερώιο Μετωπιαίο, Σφηνοειδές, Ηθμοειδές, Δακρυϊκό, Άνω γνάθος, Ζυγωματικό, Υπερώιο Οφρύς Βλέφαρα Βλεφαρίδες Βλεφαρικοί και Σμηγματογόνοι αδένες των βλεφάρων Ανελκτήρας μυς του άνω βλεφάρου Σφιγκτήρας μυς των

Διαβάστε περισσότερα

Θοδωρής Μπεχλιβάνης Αναστασία Συμεωνίδου Κατερίνα Παπά

Θοδωρής Μπεχλιβάνης Αναστασία Συμεωνίδου Κατερίνα Παπά Θοδωρής Μπεχλιβάνης Αναστασία Συμεωνίδου Κατερίνα Παπά έχει σχήμα πεπλατυσμένης σφαίρας Η διάμετρος, στον ενήλικα, είναι περίπου 2,5 cm Αποτελείται από τρεις χιτώνες, το σκληρό, το χοριοειδή και τον αμφιβληστροειδή.

Διαβάστε περισσότερα

Βιολογία. Θετικής κατεύθυνσης. Β λυκείου. ΑΡΓΥΡΗΣ ΓΙΑΝΝΗΣ Βιολόγος 3 ο λύκ. ηλιούπολης

Βιολογία. Θετικής κατεύθυνσης. Β λυκείου. ΑΡΓΥΡΗΣ ΓΙΑΝΝΗΣ Βιολόγος 3 ο λύκ. ηλιούπολης Βιολογία Β λυκείου Θετικής κατεύθυνσης ΑΡΓΥΡΗΣ ΓΙΑΝΝΗΣ Βιολόγος 3 ο λύκ. ηλιούπολης 1. Εισαγωγή Το κύτταρο αποτελεί τη βασική δομική και λειτουργική μονάδα των οργανισμών. 1.1 Το κύτταρο. 3ο λύκ. ηλιούπολης

Διαβάστε περισσότερα

Νωτιαίος Μυελός. Ντελής Κων/νος MD, PhD Ρευματολόγος

Νωτιαίος Μυελός. Ντελής Κων/νος MD, PhD Ρευματολόγος Νωτιαίος Μυελός Ντελής Κων/νος MD, PhD Ρευματολόγος Νωτιαίος Μυελός (Spinal Cord) Επίμηκες μόρφωμα που βρίσκεται μέσα στον σπονδυλικό σωλήνα και μεταφέρει προσαγωγά ερεθίσματα (πληροφορίες) από το σώμα

Διαβάστε περισσότερα

ΑΙΣΘΗΤΗΡΙΑ ΟΡΓΑΝΑ - ΑΙΣΘΗΣΕΙΣ. Tα «παράθυρα» του οργανισμού μας στον κόσμο

ΑΙΣΘΗΤΗΡΙΑ ΟΡΓΑΝΑ - ΑΙΣΘΗΣΕΙΣ. Tα «παράθυρα» του οργανισμού μας στον κόσμο ΑΙΣΘΗΤΗΡΙΑ ΟΡΓΑΝΑ - ΑΙΣΘΗΣΕΙΣ Tα «παράθυρα» του οργανισμού μας στον κόσμο Ρόλος συστήματος αισθητηρίων οργάνων Το σύστημα αισθητηρίων οργάνων επιτρέπει στον άνθρωπο να αντιλαμβάνεται τις μεταβολές που

Διαβάστε περισσότερα

Δυνάμεις Starling. Σωτήρης Ζαρογιάννης Επίκ. Καθηγητής Φυσιολογίας Εργαστήριο Φυσιολογίας Τμήμα Ιατρικής Π.Θ. 03/10/2017

Δυνάμεις Starling. Σωτήρης Ζαρογιάννης Επίκ. Καθηγητής Φυσιολογίας Εργαστήριο Φυσιολογίας Τμήμα Ιατρικής Π.Θ. 03/10/2017 Δυνάμεις Starling Σωτήρης Ζαρογιάννης Επίκ. Καθηγητής Φυσιολογίας Εργαστήριο Φυσιολογίας Τμήμα Ιατρικής Π.Θ. 03/10/2017 Φυσιολογία Συστημάτων Ακαδημαϊκό Ετος 2017-2018 Πιέσεις σε όλο το μήκος της συστημικής

Διαβάστε περισσότερα

Εισαγωγή στη Νευροψυχολογία

Εισαγωγή στη Νευροψυχολογία ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΡΗΤΗΣ Εισαγωγή στη Νευροψυχολογία Διάλεξη # 2: Αδρή Νευροανατομία & Βασικές Αρχές Λειτουργίας του ΚΝΣ Στέλλα Γιακουμάκη Τμήμα Ψυχολογίας Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό

Διαβάστε περισσότερα

ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΟ ΚΕΝΤΡΙΚΟ ΝΕΥΡΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ

ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΟ ΚΕΝΤΡΙΚΟ ΝΕΥΡΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΟ ΚΕΝΤΡΙΚΟ ΝΕΥΡΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ Νευρικό Σύστημα 2 Ανατομία ΝΣ ΝΣ ΚΝΣ (εγκέφαλος + ΝΜ) ΠΝΣ Προσαγωγό (αισθητικό) Απαγωγό Κινητικοί νευρώνες ΑΝΣ Συμπαθητικό Παρασυμπαθητικό 3 Οι διαταραχές της λειτουργίας

Διαβάστε περισσότερα

ΝΕΥΡΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ. Δομή και λειτουργία των νευρικών κυττάρων. Ηλιάνα Καρβουντζή Βιολόγος

ΝΕΥΡΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ. Δομή και λειτουργία των νευρικών κυττάρων. Ηλιάνα Καρβουντζή Βιολόγος ΝΕΥΡΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ Δομή και λειτουργία των νευρικών κυττάρων Ρόλος του νευρικού συστήματος Το νευρικό σύστημα μαζί με το σύστημα των ενδοκρινών αδένων συμβάλλουν στη διατήρηση σταθερού εσωτερικού περιβάλλοντος

Διαβάστε περισσότερα

Νωτιαία αντανακλαστικά

Νωτιαία αντανακλαστικά Νωτιαία αντανακλαστικά ΝΕΥΡΙΚΟΣ ΕΛΕΓΧΟΣ ΤΗΣ ΚΙΝΗΣΗΣ M. Duchamp (1912) for E-J Marey (κυμογράφος) ΑΝΤΑΝΑΚΛΑΣΤΙΚΑ Η σωματική κινητική δραστηριότητα εξαρτάται από το μοτίβο και τον ρυθμό εκπόλωσης των κινητικών

Διαβάστε περισσότερα

ΣΩΜΑΤΙΚΗ ΑΙΣΘΗΤΙΚΟΤΗΤΑ: ΑΦΗ, ΠΟΝΟΣ & ΘΕΡΜΟΚΡΑΣΙΑ. Α. Χατζηευθυμίου Αν. Καθηγήτρια Ιατρικής Φυσιολογίας Μάρτιος 2017

ΣΩΜΑΤΙΚΗ ΑΙΣΘΗΤΙΚΟΤΗΤΑ: ΑΦΗ, ΠΟΝΟΣ & ΘΕΡΜΟΚΡΑΣΙΑ. Α. Χατζηευθυμίου Αν. Καθηγήτρια Ιατρικής Φυσιολογίας Μάρτιος 2017 ΣΩΜΑΤΙΚΗ ΑΙΣΘΗΤΙΚΟΤΗΤΑ: ΑΦΗ, ΠΟΝΟΣ & ΘΕΡΜΟΚΡΑΣΙΑ Α. Χατζηευθυμίου Αν. Καθηγήτρια Ιατρικής Φυσιολογίας Μάρτιος 2017 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ Αισθητικοί υποδοχείς και αισθητήρια όργανα Μηχανοϋποδοχείς Αλγοϋποδοχείς Θερμοϋποδοχείς

Διαβάστε περισσότερα

ΝΕΥΡΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ - ΜΕΡΟΣ B. Ο ηλεκτρονικός υπολογιστής του οργανισμού μας

ΝΕΥΡΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ - ΜΕΡΟΣ B. Ο ηλεκτρονικός υπολογιστής του οργανισμού μας ΝΕΥΡΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ - ΜΕΡΟΣ B Ο ηλεκτρονικός υπολογιστής του οργανισμού μας Περιφερικό Νευρικό Σύστημα o Τα όργανα του ΠΝΣ είναι τα νεύρα. o Τα νεύρα αποτελούνται από δεσμίδες νευρικών αποφυάδων (μακριών δενδριτών

Διαβάστε περισσότερα

ΗΛΕΚΤΡΙΚΑ ΣΗΜΑΤΑ ΑΠΟ ΤΟ ΣΩΜΑ (I)

ΗΛΕΚΤΡΙΚΑ ΣΗΜΑΤΑ ΑΠΟ ΤΟ ΣΩΜΑ (I) ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ ΙΑΤΡΙΚΗ ΣΧΟΛΗ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΙΑΤΡΙΚΗΣ ΦΥΣΙΚΗΣ ΗΛΕΚΤΡΙΚΑ ΣΗΜΑΤΑ ΑΠΟ ΤΟ ΣΩΜΑ (I) Γιάννης Τσούγκος ΓΕΝΙΚΑ:...πολλούς αιώνες πριν μελετηθεί επιστημονικά ο ηλεκτρισμός οι άνθρωποι γνώριζαν

Διαβάστε περισσότερα

ΒΙΟΛΟΓΙΑ Α ΛΥΚΕΙΟΥ Νευρικό σύστημα (σύντομη θεωρία ερωτήσεις)

ΒΙΟΛΟΓΙΑ Α ΛΥΚΕΙΟΥ Νευρικό σύστημα (σύντομη θεωρία ερωτήσεις) ΕΡΑΣΜΕΙΟΣ ΕΛΛΗΝΟΓΕΡΜΑΝΙΚΗ ΣΧΟΛΗ Ιδιωτικό Γενικό Λύκειο Όνομα: Ημερομηνία:./ / ΤΑΞΗ : A Λυκείου ΒΙΟΛΟΓΙΑ Α ΛΥΚΕΙΟΥ Νευρικό σύστημα (σύντομη θεωρία ερωτήσεις) ΝΕΥΡΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ - ΕΝΔΟΚΡΙΝΕΙΣ ΑΔΕΝΕΣ Συμβάλλουν

Διαβάστε περισσότερα

Κινητικό σύστηµα. Έλεγχος της κίνησης του σώµατος: Ιεραρχία κινητικού ελέγχου Τοπικός έλεγχος κινητικών νευρώνων

Κινητικό σύστηµα. Έλεγχος της κίνησης του σώµατος: Ιεραρχία κινητικού ελέγχου Τοπικός έλεγχος κινητικών νευρώνων Κινητικό σύστηµα Έλεγχος της κίνησης του σώµατος: Ιεραρχία κινητικού ελέγχου Τοπικός έλεγχος κινητικών νευρώνων Αισθητικά συστήµατα: Εσωτερική αναπαράσταση του εξωτερικού κόσµου Έλεγχος από: Εγκέφαλο Νωτιαίο

Διαβάστε περισσότερα

Φυσιολογία ΙΙ Ενότητα 1:

Φυσιολογία ΙΙ Ενότητα 1: ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΟΙΚΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ Ενότητα 1: Το Νευρικό Σύστημα Ανωγειανάκις Γεώργιος Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό υπόκειται σε άδειες χρήσης Creative Commons.

Διαβάστε περισσότερα

Ερωτήσεις Εξετάσεων από το βιβλίο του Γ.Χ. Παπαδόπουλου. «Λειτουργική Οργάνωση του ΚΝΣ» Κεφάλαιο 1

Ερωτήσεις Εξετάσεων από το βιβλίο του Γ.Χ. Παπαδόπουλου. «Λειτουργική Οργάνωση του ΚΝΣ» Κεφάλαιο 1 Ερωτήσεις Εξετάσεων από το βιβλίο του Γ.Χ. Παπαδόπουλου «Λειτουργική Οργάνωση του ΚΝΣ» Κεφάλαιο 1 1. Τα νευρικά κύτταρα µπορούν να επηρεάζουν τη λειτουργία των νευρικών κυττάρων, των... κυττάρων και των...

Διαβάστε περισσότερα

Νωτιαία αντανακλαστικά

Νωτιαία αντανακλαστικά Νωτιαία αντανακλαστικά ΝΕΥΡΙΚΟΣ ΕΛΕΓΧΟΣ ΤΗΣ ΚΙΝΗΣΗΣ M. Duchamp (1912) for E-J Marey (κυμογράφος) ΑΝΤΑΝΑΚΛΑΣΤΙΚΑ Η σωματική κινητική δραστηριότητα εξαρτάται από το μοτίβο και τον ρυθμό εκπόλωσης των κινητικών

Διαβάστε περισσότερα

Αμυγδαλή (ΑΜΥ)* Ι. Εισαγωγή ΙΙ. Ανατομική οργάνωση

Αμυγδαλή (ΑΜΥ)* Ι. Εισαγωγή ΙΙ. Ανατομική οργάνωση Αμυγδαλή (ΑΜΥ)* Ι. Εισαγωγή Η αμυγδαλή είναι μια σύνθετη δομή που εμπλέκεται σε μια πληθώρα φυσιολογικών συμπεριφορικών λειτουργιών αλλά και ψυχιατρικών καταστάσεων. Για πολύ καιρό η αμυγδαλή αποτελούσε

Διαβάστε περισσότερα

Οι Κυριότερες Νευρικές Οδοί

Οι Κυριότερες Νευρικές Οδοί Οι Κυριότερες Νευρικές Οδοί λκλλκλκλλκκκκ Εισαγωγή Κινητικότητα Αισθητικότητα Φυγόκεντρες Νευρικές Οδοί Οργάνωση Κεντροµόλες Νευρικές Οδοί Οργάνωση Λειτουργική Ανατοµική Θέσεων των Οδών Εισαγωγή Οι µακρές

Διαβάστε περισσότερα

ΠΕΡΙΦΕΡΙΚΟ ΚΑΙ ΚΕΝΤΡΙΚΟ ΝΕΥΡΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΒΙΟΛΟΓΙΑ Α ΛΥΚΕΙΟΥ

ΠΕΡΙΦΕΡΙΚΟ ΚΑΙ ΚΕΝΤΡΙΚΟ ΝΕΥΡΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΒΙΟΛΟΓΙΑ Α ΛΥΚΕΙΟΥ Πρότυπο Πειραματικό Σχολείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης ΠΕΡΙΦΕΡΙΚΟ ΚΑΙ ΚΕΝΤΡΙΚΟ ΝΕΥΡΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΒΙΟΛΟΓΙΑ Α ΛΥΚΕΙΟΥ Φασφαλής Νικηφόρος Από τι αποτελείται ΚΝΣ από τον εγκέφαλο και τον νωτιαίο μυελό ΠΝΣ από

Διαβάστε περισσότερα

ΒΙΟΛΟΓΙΚΕΣ ΒΑΣΕΙΣ ΤΗΣ ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑΣ. Βιολογικές Βάσεις Στέλλα Βοσνιάδου

ΒΙΟΛΟΓΙΚΕΣ ΒΑΣΕΙΣ ΤΗΣ ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑΣ. Βιολογικές Βάσεις Στέλλα Βοσνιάδου 1 ΒΙΟΛΟΓΙΚΕΣ ΒΑΣΕΙΣ ΤΗΣ ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑΣ 2 Νευρώνες: Τα βασικά στοιχεία του Νευρικού Συστήµατος 3 Luigi Galvagni Joannes Muller Herman von Helmhoz τέλη του 18ου αιώνα Ανακαλύπτουν πως η νευρική µεταβίβαση

Διαβάστε περισσότερα

ΜΑΘΗΜΑ 4ο ΜΕΡΟΣ Β ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΝΕΥΡΙΚΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ

ΜΑΘΗΜΑ 4ο ΜΕΡΟΣ Β ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΝΕΥΡΙΚΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ ΜΑΘΗΜΑ 4ο ΜΕΡΟΣ Β ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΝΕΥΡΙΚΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ Το Νευρικό Σύστημα έχει δύο μοίρες Το Κεντρικό Νευρικό Σύστημα (Εγκέφαλος και Νωτιαίος Μυελός) Περιφερικό Νευρικό Σύστημα (Σωματικό και Αυτόνομο τμήμα) ΑΝΑΤΟΜΙΚΗ

Διαβάστε περισσότερα

Θέµατα διάλεξης ΝΕΥΡΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΚΑΙ ΜΥΪΚΗ ΣΥΣΤΟΛΗ. Τρόποι µετάδοσης των νευρικών σηµάτων. υναµικό Ηρεµίας. Νευρώνας

Θέµατα διάλεξης ΝΕΥΡΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΚΑΙ ΜΥΪΚΗ ΣΥΣΤΟΛΗ. Τρόποι µετάδοσης των νευρικών σηµάτων. υναµικό Ηρεµίας. Νευρώνας Θέµατα διάλεξης MANAGING AUTHORITY OF THE OPERATIONAL PROGRAMME EDUCATION AND INITIAL VOCATIONAL TRAINING ΝΕΥΡΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΚΑΙ ΜΥΪΚΗ ΣΥΣΤΟΛΗ Τρόποι µετάδοσης νευρικών σηµάτων Ρόλος και λειτουργία των νευροδιαβιβαστών

Διαβάστε περισσότερα

ΕΡΑΣΜΕΙΟΣ ΕΛΛΗΝΟΓΕΡΜΑΝΙΚΗ ΣΧΟΛΗ

ΕΡΑΣΜΕΙΟΣ ΕΛΛΗΝΟΓΕΡΜΑΝΙΚΗ ΣΧΟΛΗ ΕΡΑΣΜΕΙΟΣ ΕΛΛΗΝΟΓΕΡΜΑΝΙΚΗ ΣΧΟΛΗ Ιδιωτικό Γενικό Λύκειο Όνομα: Ημερομηνία:./ /2014 ΤΑΞΗ : A Λυκείου ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΕΣ ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 10: Αισθητήρια όργανα - αισθήσεις ΒΙΟΛΟΓΙΑ Α ΛΥΚΕΙΟΥ ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΟ

Διαβάστε περισσότερα

Αισθητικό Σύστηµα Λεωνίδας Στεφανής Καθηγητής Νευρολογίας Β Νευρολογική Κλινική ΕΚΠΑ Το Αισθητικό Σύστηµα είναι εκείνο το οποίο συσσωρεύει πληροφορίες από το περιβάλλον και τις µεταφέρει κεντροµόλα προς

Διαβάστε περισσότερα

Δυναμικό ηρεμίας Δυναμικό ενεργείας. Σωτήρης Ζαρογιάννης Επίκ. Καθηγητής Φυσιολογίας Εργαστήριο Φυσιολογίας Τμήμα Ιατρικής Π.Θ.

Δυναμικό ηρεμίας Δυναμικό ενεργείας. Σωτήρης Ζαρογιάννης Επίκ. Καθηγητής Φυσιολογίας Εργαστήριο Φυσιολογίας Τμήμα Ιατρικής Π.Θ. Δυναμικό ηρεμίας Δυναμικό ενεργείας Σωτήρης Ζαρογιάννης Επίκ. Καθηγητής Φυσιολογίας Εργαστήριο Φυσιολογίας Τμήμα Ιατρικής Π.Θ. 30/09/2016 Φυσιολογία Συστημάτων Ακαδημαϊκό Ετος 2016-2017 Ιόντα Δυναμικό

Διαβάστε περισσότερα

Αισθητήρια όργανα Αισθήσεις

Αισθητήρια όργανα Αισθήσεις Βιολογία Α Λυκείου Κεφ. 10 Αισθητήρια όργανα Αισθήσεις Ειδικές Αισθήσεις Όραση Ακοή Δομή του οφθαλμικού βολβού Οφθαλμικός βολβός Σκληρός χιτώνας Χοριοειδής χιτώνας Αμφιβληστροειδής χιτώνας Μ.Ντάνος Σκληρός

Διαβάστε περισσότερα

Τεχνική και μεθοδολογία της ηλεκτροεγκεφαλογραφικής καταγραφής Το μηχάνημα που χρησιμοποιείται για τη λήψη του ΗΕΓ ονομάζεται

Τεχνική και μεθοδολογία της ηλεκτροεγκεφαλογραφικής καταγραφής Το μηχάνημα που χρησιμοποιείται για τη λήψη του ΗΕΓ ονομάζεται ΗΛΕΚΤΡΟΕΓΚΕΦΑΛΟΓΡΑΦΗΜΑ (ΗΕΓ) Ιστορικά στοιχεία Οι πρώτοι ερευνητές που διαπίστωσαν με τη βοήθεια γαλβανόμετρου την ύπαρξη ηλεκτρικής δραστηριότητας στον εγκέφαλο κουνελιών ήταν ο Άγγλος βιολόγος Caton

Διαβάστε περισσότερα

ΓΕΝΙΚΗ ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑ. Γιώργος Ανωγειανάκις Εργαστήριο Πειραματικής Φυσιολογίας (προσωπικό) (γραμματεία)

ΓΕΝΙΚΗ ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑ. Γιώργος Ανωγειανάκις Εργαστήριο Πειραματικής Φυσιολογίας (προσωπικό) (γραμματεία) ΓΕΝΙΚΗ ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑ Γιώργος Ανωγειανάκις Εργαστήριο Πειραματικής Φυσιολογίας 2310-999054 (προσωπικό) 2310-999185 (γραμματεία) anogian@auth.gr Αρχές της ηλεκτρικής διακυτταρικής επικοινωνίας Ή πως το νευρικό

Διαβάστε περισσότερα

Γνωστική-Πειραµατική Ψυχολογία

Γνωστική-Πειραµατική Ψυχολογία Γνωστική-Πειραµατική Ψυχολογία ΕΑΡΙΝΟ ΕΞΑΜΗΝΟ 2018 Οπτική αντίληψη Αφετηρία αµφιβληστροειδής 2 στάδια: Το φως που διέρχεται τον κερατοειδή χιτώνα à στον βυθό του βολβού του οφθαλµού. Μετατροπή σε ηλεκτρικό

Διαβάστε περισσότερα

Γνωστική Ψυχολογία Ι (ΨΧ32)

Γνωστική Ψυχολογία Ι (ΨΧ32) Γνωστική Ψυχολογία Ι (ΨΧ32) Διάλεξη 6 Μηχανισμοί επεξεργασίας οπτικού σήματος Οι άλλες αισθήσεις Πέτρος Ρούσσος Η αντιληπτική πλάνη του πλέγματος Hermann 1 Πλάγια αναστολή Η πλάγια αναστολή (lateral inhibition)

Διαβάστε περισσότερα

9. ΝΕΥΡΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΔΟΜΗ ΚΑΙ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΤΩΝ ΝΕΥΡΙΚΩΝ. Νευρώνες

9. ΝΕΥΡΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΔΟΜΗ ΚΑΙ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΤΩΝ ΝΕΥΡΙΚΩΝ. Νευρώνες 9. ΝΕΥΡΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ Το νευρικό σύστημα μαζί με το σύστημα των ενδοκρινών αδένων συμβάλλουν στη διατήρηση σταθερού εσωτερικού περιβάλλοντος (ομοιόσταση), ελέγχοντας και συντονίζοντας τις λειτουργίες των

Διαβάστε περισσότερα

Κεντρικές Οδοί λκλλκλκλλκκκκ

Κεντρικές Οδοί λκλλκλκλλκκκκ Κεντρικές Οδοί λκλλκλκλλκκκκ Εισαγωγή Οδός της Γεύσης Οσφρητική Οδός Ακουστική Οδός Αιθουσαία Οδός Οπτική Οδός Οπτικά Αντανακλαστικά Αντνακλαστικά του Φωτός Αντανακλαστικό της Προσαρµογής Αντανακλαστικό

Διαβάστε περισσότερα

Βιοδυναμικά: Ασθενή ηλεκτρικά ρεύματα τα οποία παράγονται στους ιστούς των ζωντανών οργανισμών κατά τις βιολογικές λειτουργίες.

Βιοδυναμικά: Ασθενή ηλεκτρικά ρεύματα τα οποία παράγονται στους ιστούς των ζωντανών οργανισμών κατά τις βιολογικές λειτουργίες. Bιοηλεκτρισμός To νευρικό σύστημα Το νευρικό κύτταρο Ηλεκτρικά δυναμικά στον άξονα Δυναμικά δράσης Ο άξονας ως ηλεκτρικό καλώδιο Διάδοση των δυναμικών δράσης Δυναμικά δράσεις στους μύες Δυναμικά επιφανείας

Διαβάστε περισσότερα

Σύναψη µεταξύ της απόληξης του νευράξονα ενός νευρώνα και του δενδρίτη ενός άλλου νευρώνα.

Σύναψη µεταξύ της απόληξης του νευράξονα ενός νευρώνα και του δενδρίτη ενός άλλου νευρώνα. ΟΙ ΝΕΥΡΩΝΕΣ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΟΥΝ ΜΕΣΩ ΤΗΣ ΣΥΝΑΨΗΣ Άντα Μητσάκου Αναπληρώτρια Καθηγήτρια, Ιατρική Σχολή, Πανεπιστήµιο Πατρών Γνωρίζουµε ότι είµαστε ικανοί να εκτελούµε σύνθετες νοητικές διεργασίες εξαιτίας της

Διαβάστε περισσότερα