Χαρακτηριστικά στοιχεία στο έργο του Γιώργου Ιωάννου:

Μέγεθος: px
Εμφάνιση ξεκινά από τη σελίδα:

Download "Χαρακτηριστικά στοιχεία στο έργο του Γιώργου Ιωάννου:"

Transcript

1 Χαρακτηριστικά στοιχεία στο έργο του Γιώργου Ιωάννου: 1. Ο Ιωάννου στράφηκε στην πεζογραφία κατά τη δεκαετία , γιατί θεώρησε ότι ήταν ο μόνος τρόπος για να εκφράσει τον πλούσιο εσωτερικό του κόσμο και τα βιώματά του μέσω της μνήμης και της παρατήρησης. 2. Τα βιωματικά στοιχεία του Ιωάννου σχετίζονται με τα δύσκολα χρόνια του πολέμου, της Κατοχής, της Αντίστασης και της μεταπολεμικής εποχής. Κεντρικό θέμα επίσης για τον ίδιο είναι και το προσφυγικό. 3. Κυρίαρχα στοιχεία στο έργο του είναι ο χώρος και ο χρόνος, συνδυαζόμενα με αυτοβιογραφικές πληροφορίες. Βασικός χώρος των γεγονότων των έργων του είναι η Θεσσαλονίκη, την οποία παρατηρεί στην εξέλιξή της στο χρόνο. Ο αφηγηματικός χρόνος είναι στον Ιωάννου πολυδιάστατος. Παρόν και παρελθόν συχνά συμπλέκονται, αποκαλύπτοντας μνήμες και εμπειρίες του συγγραφέα σε ένα χρονικό πίνακα που αποτυπώνει τον ψυχισμό του αφηγητή. Βασικά χαρακτηριστικά των έργων του Γιώργου Ιωάννου: 1. ΜΟΝΟΜΕΡΗΣ ΜΟΝΟΕΣΤΙΑΚΗ ΑΦΗΓΗΣΗ: λόγω του εξομολογητικού χαρακτήρα των έργων του, η αφήγηση γίνεται συχνά μέσα από την οπτική γωνία ενός προσώπου (κυρίως σε α πρόσωπο, ως πρωταγωνιστής με εσωτερική εστίαση). 2. ΤΕΧΝΙΚΗ ΤΟΥ ΣΥΝΕΙΡΜΟΥ: είναι ο τρόπος της απλής, κουβεντιαστής αφήγησης. Πραγματικό υλικό και τυχαίες σκέψεις οργανώνουν το θεματικό υλικό. 3. ΣΥΓΚΕΡΑΣΜΟΣ: συνδυασμός ποικίλων στοιχείων που αποτελούν το αφηγηματικό υλικό, π.χ. γεγονότα που απέχουν χρονικά μεταξύ τους, στοιχεία προσωπικότητας των ηρώων κ.α. 4. ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΟ ΣΤΟΙΧΕΙΟ: ο συγγραφέας δίνει έμφαση με τις επαναλήψεις σε όσα επιθυμεί. 5. ΑΦΗΓΗΜΑΤΙΚΗ ΣΥΜΒΑΣΗ ΠΡΟΦΟΡΙΚΟΤΗΤΑΣ: τα κείμενα του Ιωάννου μοιάζουν ότι δεν ανήκουν στο γραπτό λόγο. 6. ΕΓΚΙΒΩΤΙΣΜΟΣ: οπισθοχωρητική αναδρομική αφήγηση γεγονότων της ζωής του που έχουν άμεση σχέση με το παρόν και αφήγηση διαφόρων ιστοριών που μπορούν να επηρεάσουν πρόσωπα και πράγματα. 7. ΚΥΚΛΙΚΗ ΔΟΜΗ: στο τέλος των έργων του μιλάει για τα γεγονότα της αρχής. 8. ΔΙΑΣΠΑΣΜΕΝΟ ΘΕΜΑ: ποικίλα θεματικά στοιχεία συνθέτουν το ψηφιδωτό των έργων του. 9. ΥΠΑΙΝΙΓΜΟΣ: ο Ιωάννου χρησιμοποιεί την αφήγηση ως μέσο για να πει ή να κρύψει κάτι. Κάποιες φορές μέσω του υπαινιγμού διασταυρώνει δύο ανάλογες καταστάσεις. Αλέξανδρος Γ. Αλεξανδρίδης Φιλόλογος

2 Γιώργος Ιωάννου Βιογραφία Εργογραφία Α. Βιογραφικά στοιχεία: Τα παιδικά χρόνια. Εγκύκλιες σπουδές και σχολαρχείο. Ο Γιώργος Ιωάννου γεννήθηκε στη Θεσσαλονίκη στις 20 Νοεμβρίου του Το πραγματικό του επίθετο ήταν Σορολόπης. Το όνομα αυτό προκαλούσε κοροϊδευτικά σχόλια, γι' αυτό και αναγκάστηκε, το 1955, με δικαστική πράξη να το αλλάξει. Οι γονείς του κατάγονταν από την Ανατολική Θράκη. Ο πατέρας του Ιωάννης κατέφυγε στη Θεσσαλονίκη από τη Ραιδεστό της Προποντίδας και προερχόταν από αστική οικογένεια, ενώ η μητέρα του Αθανασία είχε αγροτική καταγωγή και πατρίδα της ήταν η Κεσσάνη της Ανατολικής Θράκης. Ο Γιώργος ήταν το μεγαλύτερο παιδί της οικογένειας. Μετά από αυτόν γεννήθηκαν η Δήμητρα, ο Χριστόδουλος και ο Θεόδωρος. Οι οικονομικές δυνατότητες της οικογένειας ήταν πολύ περιορισμένες. Πρόσφυγες οι γονείς του στη Θεσσαλονίκη, καταδυνάστευαν τη ζωή τους ο καημός της προσφυγιάς και η ανέχεια. Ο ίδιος αναφέρει για την τάξη στην οποία ανήκε: «Οικονομικά είμαι προλετάριος 100% και αναντάμ παπαντάμ, δεν έχουμε τίποτα, αυτά μόνο που βλέπετε [...]. Είμαστε της εργατικής τάξης, όχι της εξαθλιωμένης, αλλά της πλέον φτωχικής...». Οι σκληρές συνθήκες ζωής δεν απομάκρυναν την οικογένεια από τα θρησκευτικά της καθήκοντα και τον παραδοσιακό τρόπο ζωής. Η πίστη τους απάλυνε το μόχθο της καθημερινής βιοπάλης και οι παραδόσεις διατηρούσαν ζωντανούς τους δεσμούς τους με τις χαμένες πατρίδες. Το οικογενειακό περιβάλλον, με τις αυστηρές παραδοσιακές αρχές, καταπίεζε σε όλη την παιδική και εφηβική ηλικία το συγγραφέα και πολλές φορές ένιωσε την ανάγκη να απομακρυνθεί από την πατρική εστία. Αλλά η ανάγκη του για σταθερά σημεία αναφοράς και η ασφάλεια που του παρείχε το οικογενειακό περιβάλλον διατήρησαν τη σχέση του με την οικογένεια, σχέση που επέδρασε καθοριστικά στη διαμόρφωση της προσωπικότητάς του και στο ποιητικό και συγγραφικό του έργο. Παράλληλα με την επίδραση της οικογένειας, δέχτηκε και την επίδραση του κοινωνικού περιβάλλοντος, και ιδιαίτερα της ιδιας της θεσσαλονίκης, οι προσφυγικές γειτονιές ζούσαν κάτω από τους δικούς τους ρυθμούς με τα δικά τους ήθη και έθιμα. 0 τρόπος που αντιμετώπιζαν την πραγματικότητα, η καθημερινότητά τους, η αίσθηση ότι είναι ξένοι στην ίδια τους την πατρίδα τους ανάγκασαν να δημιουργήσουν ένα προστατευτικό τείχος γύρω τους και να βιώνουν τα γεγονότα με ένα δικό τους τρόπο. 0 Ιωάννου βίωσε τον πόνο της προσφυγιάς και άκουγε τον ξεχωριστό χτύπο της καρδιάς των συμπατριωτών του, που αναπολούσαν τις εστίες τους. Σε αυτές τις γειτονιές ζούσαν και Εβραίοι. Στη διάρκεια της Κατοχής, ο Ιωάννου θα γίνει κοινωνός της εξόντωσής τους από τους Γερμανούς. Το γεγονός αυτό όχι μόνο θα τον συγκλονίσει αλλά και θα τον ακολουθεί σε ολόκληρη τη ζωή του. Τα ιστορικά γεγονότα που ακολούθησαν σημάδεψαν πολύ νωρίς την ευαίσθητη εφηβική ψυχή του. Το 1940 ο Ιωάννου ήταν μόλις δεκατριών χρονών, σε μία ηλικία που όλα γύρω του φάνταζαν πρωτόγνωρα και προσπαθούσε να αυτοπροσδιοριστεί μέσα σε έναν κόσμο που άλλαζε με γρήγορους ρυθμούς και που κανένας δεν μπορούσε να διανοηθεί τις τραγικές συνέπειες που θα ακολουθούσαν. Το Νοέμβριο του 1940, ο συγγραφέας μαζί με τα αδέλφια του και τη γιαγιά του κατέφυγαν στα Πετροκέρασα Χαλκιδικής, γιατί στη Θεσσαλονίκη κινδύνευε η ζωή τους από τους συνεχείς βομβαρδισμούς. Στη συνέχεια πήγαν στην Αθήνα, όπου έμειναν για μερικούς μήνες, και κατόπιν επέστρεψαν στη Θεσσαλονίκη. Τα χρόνια της Κατοχής κατέφευγε στα συσσίτια των κατηχητικών σχολείων, για να αντιμετωπίσει την πείνα, που μάστιζε ιδιαίτερα τα λαϊκά στρώματα. Στο «Κατοχικό ημερολόγιό» του αναφέρει καθημερινά το περιεχόμενο του συσσιτίου: Πέμπτη 9 Δεκεμβρίου 1943 Ο καιρός είναι συννεφιασμένος. Έφαγα κριθαράκι άνευ ελαίου. Το απόγευμα πήγα στο Κατηχητικόν σχολείον... Παρασκευή 10 Δεκεμβρίου 1943 Συννεφιά. Έφαγα ρεβύθια νερόβραστα... Σάββατον 11 Δεκεμβρίου 1943 Σχεδόν συννεφιά. Έφαγα μακαρόνια νερόβραστα. Μόλις έφυγα από το συσσίτιο, φώναξαν οι σειρήνες, τίποτα περισσότερον... Το ημερολόγιο μας ενημερώνει και για την ένταξή του στη χριστιανική κίνηση της «Ζωής». Συμμετέχει στις εκδηλώσεις της, γράφεται στο κατηχητικό και πηγαίνει στις λειτουργίες. Γίνεται μέλος της «Αδελφοσύνης», μαθητικής και σπουδαστικής οργάνωσης της «Ζωής», και, όπως φαίνεται από το έργο του, η συμμετοχή του αυτή επηρέασε τη ζωή του και τη συγγραφική του δραστηριότητα. Λίγα χρόνια αργότερα, κατά τη διάρκεια του Εμφυλίου πολέμου και ενώ φοιτά στη Φιλοσοφική Σχολή της Θεσσαλονίκης, θα αποστασιοποιηθεί από τη χριστιανική κίνηση, γιατί θα διαφωνήσει με την αρνητική στάση της στα γεγονότα του Εμφυλίου. Ο Ιωάννου θαυμάζει τους ανθρώπους της Αντίστασης και αναφέρεται συχνά στον αγώνα τους ενάντια στο Γερμανό κατακτητή, θεωρώντας σημαντική την προσφορά τους σ' αυτόν. Η Κατοχή δεν ήταν για τον Ιωάννου μόνο αγώνας για επιβίωση. Όπως φαίνεται από το ημερολόγιό του, θεωρεί τα χρόνια αυτά υπεύθυνα για την μετέπειτα διαμόρφωση της ελληνικής κοινωνίας, καθοριστικά για την ιστορία της νεότερης Ελλάδας αλλά ΚΕΙΜΕΝΑ ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑΣ Γ ΕΝΙΑΙΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΘΕΩΡΗΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ 1

3 και για την προσωπική του εξέλιξη. Σάββατο 1 Ιανουαρίου 1944 Ο ουρανός είναι συννεφιασμένος και ψιχαλίζει αραιά. Σήμερον είναι η πρώτη ημέρα του έτους Πάει πλέον ο παλιός ο χρόνος, το 1943, το οποίον άφησε μέσα στην καρδιά πληγές αθεράπευτες, διχόνοιες φοβερές, υπερηφάνειες, μίση, και όλα τα κακά. Πρέπει τώρα που είναι ακόμη καιρός, τώρα που είναι η πρώτη ημέρα του 1944, «Να γίνω καινούργιος άνθρωπος». Να αφήσω κατά μέρος τα μίση και τις διχόνοιες; Και να ακολουθήσω τον καλό αλλά πλήρη εμποδίων δρόμο που οδηγεί στην αιωνιότητα. Θα καταβάλω προσπάθειες επί προσπαθειών για να μπορέσω να επιτύχω τον σκοπόν μου... Το 1947 τελειώνει το 3ο Γυμνάσιο Αρρένων στη Θεσσαλονίκη και συνεχίζει τις σπουδές του στο Ιστορικό τμήμα της Φιλοσοφικής Σχολής του Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης. Στη διάρκεια της φοίτησής του γνωρίζει το έργο των ποιητών μας Καβάφη και Σεφέρη, καθώς και το έργο ξένων ποιητών (π.χ. Έλιοτ). Επίσης, παρακολουθεί τις παραδόσεις φωτισμένων δασκάλων της εποχής, του Ι.Θ.Κακριδή και του Μιχαήλ Λάσκαρη, καθηγητή της Ιστορίας των Μέσων και Νεότερων χρόνων. Στο Πανεπιστήμιο έχει, λοιπόν, την ευκαιρία να συνεχίσει το διάβασμα λογοτεχνικών έργων με τον ίδιο ζήλο που είχε επιδείξει για την ανάγνωση βιβλίων από τα μαθητικά του χρόνια. Επίσης, παρακολουθεί τα γεγονότα της επικαιρότητας με ιδιαίτερο ενδιαφέρον και διαβάζει εφημερίδες καθημερινά, για να είναι σε θέση να κρίνει και να σχολιάζει ό,τι σημαντικό συνέβαινε. Το 1950 αποφοιτά από τη Φιλοσοφική Σχολή και τον Ιανουάριο του 1951 στρατεύεται και υπηρετεί μέχρι το Μάιο του Από τότε και μέχρι το θάνατό του εργάζεται ως εκπαιδευτικός σε διάφορα σχολεία της Ελλάδας. Ξεκινά τη θητεία του ως καθηγητής φιλόλογος στο ιδιωτικό σχολείο του Γιδά στην Αλεξάνδρεια Ημαθίας και την ίδια χρονιά τυπώνει το πρώτο τουβιβλίο, Ηλιοτρόπια. Πρόκειται για συλλογή έντεκα ποιημάτων. Στη συνέχεια υπηρετεί σε ιδιωτικά σχολεία των Τρικάλων, της Λάρισας και της Αθήνας. Τον Αύγουστο του 1954 διορίζεται ως βοηθός στην έδρα της Αρχαίας Ιστορίας της Φιλοσοφικής Σχολής Θεσσαλονίκης, θέση από την οποία παραιτείται το Σεπτέμβριο του Το 1956 διδάσκει για ένα χρόνο στο Κολλέγιο Αθηνών και μετά επιστρέφει και πάλι στη Θεσσαλονίκη. Το 1958 εκδίδεται για πρώτη φορά το λογοτεχνικό περιοδικό Διαγώνιος, με το οποίο συνεργάζεται μέχρι το Το Σεπτέμβριο του 1960 διορίζεται στο δημόσιο και υπηρετεί αρχικά στο Καστρί Κυνουρίας. Στο έργο του σχολιάζει θετικά την εργασία στη δημόσια εκπαίδευση συγκριτικά με την εργασία στην ιδιωτική, χωρίς ωστόσο να αποσιωπά τα κακώς κείμενα της δημόσιας εκπαίδευσης. Το 1961 είναι σημαδιακή χρονιά για τη συγγραφική εξέλιξη του Ιωάννου. Αρχίζει να ασχολείται με τη συγγραφή πεζογραφημάτων και παρουσιάζει τα πρώτα πεζά έργα του («Οι Κότες». «Τα Λαϊκά σινεμά» κ.ά.). Την ίδια χρονιά αποσπάται στη Βεγγάζη της Λιβύης, όπου υπηρετεί στο εκεί νεοϊδρυθέν Ελληνικό Γυμνάσιο μέχρι το Η επιστροφή του στο Καστρί Κυνουρίας σημαίνει και την αρχή νέων δραστηριοτήτων στον τομέα των γραμμάτων και του πολιτισμού. Με τη φιλότιμη βοήθεια των μαθητών του, συγκέντρωσε δημοτικά τραγούδια της περιοχής, τα οποία τύπωσε με τον τίτλο Δημοτικά τραγούδια της Κυνουρίας. Ο θάνατος του μικρότερου αδελφού του, το 1964, του δημιουργεί αφόρητη θλίψη. Λίγες μέρες αργότερα κυκλοφορεί το πρώτο βιβλίο του με πεζά κείμενα, Για ένα φιλότιμο, και την ίδια χρονιά μετατίθεται στο γυμνάσιο Κασσάνδρας στη Χαλκιδική. Το 1971 υπηρετεί σε γυμνάσιο της Αθήνας και στη συνέχεια αποσπάται στο Υπουργείο Παιδείας. Μετά τη μεταπολίτευση συμμετέχει ως μέλος της επιτροπής που συνέταξε το Ανθολόγιο για τα παιδιά του δημοτικού και είναι αυτός που επέλεξε τα περισσότερα νεοελληνικά λογοτεχνικά έργα τα οποία συγκρότησαν, το 1975, το βιβλίο Νεοελληνικά αναγνώσματα, για τη μέση εκπαίδευση. Επίσης, συμμετέχει ως βασικός συνεργάτης στο μαθητικό περιοδικό Ελεύθερη Γενιά ( ), το οποίο εκδίδει το Υπουργείο Παιδείας. Σημαντική είναι και η έκδοση του περιοδικού πνευματικής ζωής, Φυλλάδιο, το 1978, του οποίου κυκλοφόρησαν μόνο πέντε τεύχη. Στο περιοδικό αυτό υπήρχαν Λογοτεχνικά θεματα, σχόλια και κριτικές που χαρακτηρίζονται ως ιδιαίτερα μαχητικές. Το 1979 γίνεται γυμνασιάρχης στο Καρλόβασι Σάμου, όπου τελικά δεν υπηρετεί, γιατί αποσπάται και πάλι στο Υπουργείο Παιδείας. Το 1980 η πεζογραφική του προσφορά επιβραβεύεται με το κρατικό βραβείο πεζογραφίας για το έργο του το Δικό μας αίμα. Εκείνη τη χρονιά ένα ατύχημα, τον χτύπησε αυτοκίνητο, τον καθηλώνει για αρκετό καιρό στο κρεβάτι του νοσοκομείου ΚΑΤ. Το 1985 μία απλή εγγείριση προστάτη απέβη μοιραία. Πέθανε στις 16 Φεβρουαρίου από μετεγχειριτική σηψαιμία σε ηλικία μόλις 58 χρονών, χωρίς να προλάβει να ολοκληρώσει το σημαντικό έργο που είχε αρχίσει. Κηδεύτηκε στη Θεσσαλονίκη, σε τάφο που παραχώρησε τιμητικά για την πνευματική του προσφορά ο Δήμος Θεσσαλονίκης. Β. Το έργο του: Περίοδοι, χαρακτηριστικά του έργου του και επιδράσεις: Περίοδοι του έργου του: Ο Γιώργος Ιωάννου αφιέρωσε τη ζωή του στη λογοτεχνία. Η τριαντάχρονη λογοτεχνική του δραστηριότητα μας πρόσφερε ένα έργο πλούσιο σε βιώματα μίας εποχής που άφησε ανεξίτηλα τα σημάδια της στην ψυχή του ελληνικού λαού. Το έργο του αποτελείται από δεκαπέντε λογοτεχνικά βιβλία, φιλολογικές και λαογραφικές εργασίες, χρονογραφήματα και ποιήματα. Κατατάσσεται από τους κριτικούς της λογοτεχνίας στην πρώτη μεταπολεμική γενιά, αν και το έργο του τοποθετείται στη δεύτερη. ΚΕΙΜΕΝΑ ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑΣ Γ ΕΝΙΑΙΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΘΕΩΡΗΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ 2

4 Παρουσιάστηκε στα γράμματα το 1954 με την ποιητική του συλλογή Ηλιοτρόπια. Η πρώτη δεκαετία της θητείας του στη λογοτεχνία είναι αφιερωμένη στην ποίηση. Πρόκειται για χρόνια γόνιμα σε αναζητήσεις και προσπάθεια αυτοπροσδιορισμού. Η δεύτερη δεκαετία ( ) είναι αφιερωμένη στην πεζογραφία. Ανακαλύπτει τρόπους έκφρασης, με τους οποίους αποδίδει όσα κατέγραψε η μνήμη του και όσα αποτελούν προσωπικά του βιώματα. Η τρίτη περίοδος ( ) της συγγραφικής του δραστηριότητας θεωρείται η πλουσιότερη σε έκδοση έργων αλλά και σε άλλες δραστηριότητες. Εκδίδονται εννέα βιβλία με πεζογραφήματα, πολλές φιλολογικές μελέτες, αρκετές μεταφράσεις, ενώ παράλληλα κάνει αισθητή την παρουσία του συμμετέχοντας σε ποικίλες εκδηλώσεις. Χαρακτηριστικά στοιχεία έργου του: Ο Γιώργος Ιωάννου πρωτοεμφανίστηκε στα γράμματα ως ποιητής. Με τις δύο ποιητικές συλλογές του, Ηλιοτρόπια και Τα Χίλια Δέντρα, 1954 και 1963 αντίστοιχα, αποκάλυψε τις λογοτεχνικές του δυνατότητες. Αν και από το 1964 ασχολήθηκε κυρίως με την πεζογραφία, δε σταμάτησε τις ποιητικές του προσπάθειες. Εξάλλου, και στο πεζογραφικό του έργο υπάρχει έντονα το ποιητικό στοιχείο, που μαρτυρεί την αγάπη του για τον ποιητικό λόγο. Η απόφασή του να στραφεί στον πεζό λόγο οφείλεται κυρίως στην αμηχανία που ένιωθε όταν προσπαθούσε να εκφράσει ποιητικά τον εσωτερικό του κόσμο. Γεγονότα, περιστατικά, χιλιάδες παραστάσεις, εκατοντάδες φωνές τον πίεζαν ασφυκτικά ζητώντας να εξωτερικευτούν. Ο συμβολικός και υπαινικτικός ποιητικός λόγος δεν μπορούσε να πει τα πράγματα με το όνομά τους, με αποτέλεσμα ο Ιωάννου να καταφύγει στο πεζογράφημα. Ήδη από το 1959 είχε καταφύγει στον πεζό λόγο, χωρίς ωστόσο να έχει ακόμα λύσει το πρόβλημα της επιλογής πεζογραφικού είδους. Έτσι βρέθηκε αντιμέτωπος με το αδιέξοδο που του δημιουργούσε ο παραδοσιακός λόγος. Ο Ιωάννου αναζητούσε ένα είδος που θα κάλυπτε όλες τις ανάγκες του, ένα λόγο που θα ήταν ταυτόχρονα επιστημονικός, λογοτεχνικός και δοκιμιακός. Αναζητούσε ένα λόγο που θα μπορούσε να αποδώσει όλα όσα η μνήμη είχε καταγράψει, όσα η φαντασία είχε συλλάβει, όλα όσα ένιωθε την ανάγκη να εξομολογηθεί και όσα συνέβαιναν καθημερινά μπροστά στα έκπληκτα μάτια του. Έτσι γεννήθηκε το πεζογράφημα, είδος που περιλαμβάνει πολλά είδη στους κόλπους του και αποτελεί πρωτοτυπία του Ιωάννου. Όλα τα πεζογραφήματα αντλούν το βασικό υλικό τους από τα βιώματα του συγγραφέα και βασίζονται στη μνήμη και στην παρατήρηση. Πλούσιος σε μνήμες, με ιδιαίτερη έφεση στην παρατήρηση των λεπτομερειών και με μεγάλη ικανότητα στην καταγραφή, ήταν έτοιμος να αποδώσει βιώματα, να σχολιάσει καταστάσεις και να διατυπώσει ιδέες και αξίες. (Γνωρίζουμε από μαρτυρίες, ότι συγκέντρωνε το υλικό του, το ταξινομούσε και το επεξεργαζόταν μέχρι να πάρει την τελική του μορφή). Τα βιωματικά στοιχεία προέρχονται από τις εμπειρίες του, από όλα αυτά που έζησε στα δύσκολα χρόνια του πολέμου, της Κατοχής, της Αντίστασης και της μεταπολεμικής εποχής. Εμπειρίες και αυτοβιογραφικά στοιχεία μετατρέπονται σε βιώματα με τη βοήθεια της δημιουργικής φαντασίας και της ικανότητας γραφής. Μία απλή νύξη αρκεί για να θέσει σε λειτουργία τους μηχανισμούς της εσωτερικής ζωής του συγγραφέα και να αποδώσει με σκηνοθετική ακρίβεια το βιωμένο του κόσμο. Πολλές φορές φαίνεται πως ανασυνθέτει το υλικό του με σκοπό να το τοποθετήσει σε συγκεκριμένο χώρο και χρόνο, χωρίς ωστόσο να αποκλείει στοιχεία αυτοβιογραφικά. Ο χώρος δρα καταλυτικά στο έργο του Ιωάννου. Είναι ζωντανός φορέας αναμνήσεων και δράσης. Δε λειτουργεί ως πλαίσιο στατικό, έχει τη δική του δυναμική και συνδέεται άμεσα, τις πιο πολλές φορές, με το χρόνο. Η Θεσσαλονίκη είναι σχεδόν αποκλειστικά ο χώρος όπου εξελίσσονται οι μνήμες. Πόλη ζωντανή, πρωταγωνιστής στα τεκταινόμενα, απηχεί τον ψυχικό του κόσμο και συνδέεται άρρηκτα με το εσωτερικό του γίγνεσθαι. Η Θεσσαλονίκη παρουσιάζεται σε όλη την ιστορική της πορεία και ο αφηγητής συγγραφέας εκφράζει διαρκώς την αγάπη του γι αυτήν. Ιδιαίτερα χαρακτηριστικά της είναι η πολυπολιτισμικότητά της και η ιστορία της. Η νοοτροπία των ανθρώπων με τη διαφορετική καταγωγή και το διαφορετικό τρόπο σκέψης τονίζεται από τον αφηγητή, που συνθέτει το πολύχρωμο ανθρώπινο μωσαϊκό, σε συνδυασμό με τα ιστορικά μνημεία, κυρίως τα βυζαντινά. Ο παλιός κόσμος, που παραδίδει τη σκυτάλη στο νέο, μέσα από συνεχείς αντιπαραθέσεις και συγκρίσεις, φανερώνει τις ραγδαίες εξελίξεις που επηρέασαν την πρωτεύουσα του ελληνικού βορρά. Βλέπουμε τον αφηγητή να καταπιάνεται με την προσεκτική σύνθεση της πόλης. Περιπλανιέται στους δρόμους και στα σοκάκια της, αδράχνοντας ό,τι μπορεί να ανασυνθέσει την πόλη των παιδικών του χρόνων. Ετσι μας δείχνει την πόλη που κατασκεύασαν η μνήμη και η φαντασία του. Ο χώρος συμπλέκεται με το χρόνο. Παρελθόν και παρόν βαδίζουν αξεδιάλυτα. Κάθε μνήμη και κάθε βίωμα αναφέρονται σε συγκεκριμένες χρονικές στιγμές, συνθέτουν έναν πίνακα χρονικό, ο οποίος αποκαλύπτει τη σύνδεσή του με τον ψυχισμό του αφηγητή συγγραφέα. 0 χώρος και ο χρόνος υπάρχουν ως προσδιοριστικά στοιχεία παρελθόντος και παρόντος. Το παρελθόν δεν είναι μόνο ένα χρονικό σημείο, είναι στενά συνδεδεμένο με τον αφηγητή, ο οποίος το ξαναζεί μέσω της μνήμης, και με τον τρόπο αυτό βιώνει συναισθήματα του παρελθόντος. Ο χρόνος της ιστορίας είναι, τις περισσότερες φορές, διασπασμένος και οι χρονικές ακολουθίες απουσιάζουν γιατί είναι συγχωνευμένες με το παρόν. Έτσι το παρελθόν εσωτερικεύεται ως παρόν (ποιητικό στοιχείο) και ο χρόνος μοιάζει πολυδιάστατος. Ολα αυτά τα αποδίδει στα πεζογραφήματά του με μία δικιά του ιδιαίτερη τεχνική, η οποία βασίζεται α) στη μονομερή ή μονοεστιακή αφήγηση, με χρήση πρώτου προσώπου και με εξομολογητική διάθεση, β) στην τεχνική των συνειρμών, γ) στο συγκερασμό, δ) στο επαναληπτικό στοιχείο, ε) στην αφηγηματική σύμβαση της προφορικότητας, στ) στον εγκιβωτισμό, ζ) στην κυκλική δομή, η) στη διάσπαση του αφηγηματικού θέματος, θ) στον υπαινιγμό. ΚΕΙΜΕΝΑ ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑΣ Γ ΕΝΙΑΙΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΘΕΩΡΗΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ 3

5 Η μονομερής ή μονοεστιακή αφήγηση εξυπηρετεί τον εξομολογητικό χαρακτήρα των πεζογραφημάτων του Ιωάννου. Πρόκειται για αφήγηση με την οποία όλα παρουσιάζονται μέσα από την οπτική γωνία ενός προσώπου. Το πρόσωπο αυτό διατηρεί την αποκλειστικότητα στη θέαση του κόσμου. Τη μονομερή αφήγηση συμπληρώνει τις περισσότερες φορές η αφήγηση σε πρώτο πρόσωπο, χωρίς ωστόσο να αποκλείεται η αφήγηση να είναι και σε δεύτερο ή τρίτο πρόσωπο. Ο αφηγητής αφηγείται όλα όσα παρατηρεί και τις πιο πολλές φορές συμμετέχει στην αφήγηση ως πρωταγωνιστής με εσωτερική εστίαση. Συμμετέχει περισσότερο στα δρώμενα όταν εξομολογείται προσωπικά βιώματα ή όταν είναι το «κέντρο» του κόσμου. Συμμετέχει λιγότερο όταν παρατηρεί τα πράγματα ως απλός θεατής. Η τεχνική του συνειρμού κυριολεκτικά κατακλύζει τα πεζογραφήματα του Ιωάννου. Στην αρχή με τη χρήση πραγματικού υλικού, στη συνέχεια με τη βοήθεια του συνειρμού, καθώς επίσης και με την επίδραση άλλων παραγόντων, οργανώνει το θεματικό υλικό του. Η ώθηση για να λειτουργήσει η τεχνική του συνειρμού δίνεται με ποικίλους τρόπους: α) από κάποιο τυχαίο γεγονός, β) από ώθηση την οποία δημιουργεί, γ) από επίκαιρα γεγονότα, δ) από αναμνήσεις που φέρνει στην επιφάνεια η μνήμη, ε) από κάτι που σχετίζεται με το χώρο. στ) από ένα αντικείμενο, ζ) από κάποια κουβέντα, η) από οτιδήποτε υποπίπτει στις αισθήσεις. Ο συνειρμός πολλές φορές λειτουργεί χωρίς να δηλώνεται το αφετηριακό του σημείο. Η αφήγηση αρχίζει απλά, κουβεντιαστά, και παραμερίζονται οποιεσδήποτε συμβάσεις του αφηγηματικού λόγου. Αλλος τρόπος οργάνωσης του αφηγηματικού υλικού είναι ο συγκερασμός. Η αφήγηση αποτελείται από τη σύνθεση πολλών πραγμάτων που μεταμορφώνουν το βιωματικό υλικό. Το υλικό αλλάζει, στοιχεία του από το ένα αφηγηματικό μέρος εισχωρούν στο άλλο, ανάλογα με το σκοπό της αφήγησης. Συχνά συναντάμε συγκερασμό γεγονότων που απέχουν χρονικά μεταξύ τους. Το επαναληπτικό στοιχείο εξυπηρετεί την έμφαση που θέλει ο αφηγητής να προσδώσει σε όσα πραγματεύεται. Παρατηρούμε επανάληψη ιδεών, οι οποίες αποκαλύπτουν το αδιέξοδο της ανθρώπινης ύπαρξης και την αναζήτηση ταυτότητας. Επίσης, όταν ο χρόνος εκφοράς του λόγου είναι το τώρα, σαν να ακούμε κάποιον να μιλάει την ώρα που διαβάζουμε, είμαστε μπροστά στο φαινόμενο του επαναλαμβανόμενου παρόντος. Με τον τρόπο αυτό ο αφηγητής μιλάει χωρίς να προσδιορίζει το συγκεκριμένο χρόνο και σαν να απευθύνεται στον εαυτό του. Με την αφηγηματική σύμβαση της προφορικότητας ένα κείμενο παρουσιάζεται παριστάνοντας ότι δεν ανήκει στο γραπτό λόγο. Με τον τρόπο αυτό η αίσθηση προφορικότητας συνδέει το κάθε άτομο με την εκάστοτε κοινωνική εμπειρία (π.χ. τα παραμύθια, η προφορική ποίηση και το έπος). Δύο είδη εγκιβωτισμού συναντάμε στο πεζογραφικό έργο του Ιωάννου, τα οποία παρουσιάζονται με δύο διαφορετικές μορφές: α) τη μορφή της οπισθοχωρητικής/αναδρομικής αφήγησης, με την οποία ο αφηγητής αφηγείται γεγονότα ή περιστατικά της προηγούμενης ζωής του, τα οποία έχουν άμεση σχέση με την τωρινή, και β) τη μορφή της αφήγησης διάφορων ιστοριών, με τις οποίες επιθυμεί να επηρεάσει πρόσωπα ή πράγματα. Με την τεχνική της κυκλικής δομής επαναλαμβάνει στο τέλος του πεζογραφήματος το γεγονός για το οποίο μίλησε στην αρχή. Η τεχνική του διασπασμένου θέματος είναι κυρίαρχο χαρακτηριστικό στοιχείο των πεζογραφημάτων του Ιωάννου. Το περιεχόμενο των έργων του συνθέτουν ποικίλα θεματικά στοιχεία, που λειτουργούν ως ψηφίδες αποκάλυψης συγκεκριμένης ψυχικής κατάστασης. Ο υπαινιγμός χρησιμοποιείται από τον αφηγητή συγγραφέα ως μέσο για να πει κάτι, ενώ ταυτόχρονα κρύβει αυτό που θέλει να πει. Επίσης, με τον υπαινιγμό μεταθέτει σε άλλα πρόσωπα και σε άλλο χρόνο καταστάσεις που συμβαίνουν εδώ και τώρα. Ο υπαινιγμός λειτουργεί επίσης και ως μέσο διασταύρωσης δύο καταστάσεων που έχουν αναλογία μεταξύ τους. Ο Ιωάννου χειρίζεται και τη γλώσσα με ένα δικό του ιδιαίτερο τρόπο, που, σε συνδυασμό με το ύφος του, είναι αναγνωρίσιμη για τη μοναδικότητά της. Η γλώσσα του είναι και αυτή βιωμένη. Είναι ένα κράμα γλωσσικών στοιχείων που αναδύθηκε μέσα από τη ζύμωση της παραδοσιακής γλωσσικής παράδοσης και του έμφυτου τρόπου του να βιώνει οτιδήποτε τον βασάνιζε. Και η γλώσσα σίγουρα τον βασάνισε μέχρι να του αποκαλύψει τα μυστικά και τις δυνατότητές της να αρθρώνει βιωματικό λόγο. Ο λόγος του είναι απλός, καθημερινός, «κουβεντιαστός», όπως είπαν οι κριτικοί. Δημοτική με στοιχεία καθαρεύουσας και αρχαίας, όπου απαιτείται να αποδοθεί ο αντίστοιχος λόγος και να φανερωθεί η ομιλία συγκεκριμένων ομάδων, συνήθως μικροπερίοδος και μερικές φορές ελλειπτικός. Πάντα, όμως, και ανεξάρτητα με τις επιλογές του, η γλώσσα του είναι ακριβής και αγγίζει την ψυχή του αναγνώστη. Το ύφος του είναι εξομολογητικό, με εμφανές το ειρωνικό στοιχείο, που το οφείλει στην επαφή του με το ποιητικό έργο του Καβάφη. Τελειώνοντας, οφείλουμε να τονίσουμε πως «Αυτός που μιλάει είναι πάντα ένας ποιητής που, μετά από τόσες εξομολογήσεις, παραμένει πρόσωπο άγνωστο, μοναχικό και απρόσιτο. Σε κρατάει σε απόσταση και σε αφήνει με την απορία μήπως τα όσα σου είπε δεν αναφέρονται καθόλου στο άτομό του, παρά τα χρησιμοποίησε ως "τεχνάσματα" για να αφυπνίσει μέσα σου φοβίες, νευρώσεις, ιστορικές αναπολήσεις, σαδιστικές ορέξεις, θρησκευτικές αναζητήσεις, ειδωλολατρίες, μεταμέλειες, αγωνίες και ονειροπολήσεις, που είναι μόνο δικές σου». ΚΕΙΜΕΝΑ ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑΣ Γ ΕΝΙΑΙΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΘΕΩΡΗΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ 4

6 Επιδράσεις: Οι παράγοντες που επέδρασαν στη διαμόρφωση της ποιητικής και πεζογραφικής ταυτότητας του Ιωάννου είναι πολλοί και διαφορετικής προέλευσης ο καθένας. Το μεγαλύτερο μέρος του έργου του στηρίζεται σε αυτοβιογραφικά στοιχεία, με αποτέλεσμα οι προσωπικές του εμπειρίες και τα βιώματά του από το οικογενειακό και κοινωνικό περιβάλλον να συνθέτουν ένα πλούσιο αφηγηματικό υλικό, ικανό να αποδώσει την εποχή και τους προβληματισμούς του. Παράλληλα εξελίσσεται πνευματικά, στηριζόμενος σε διαβάσματα και πνευματικές αναζητήσεις. Η προσφυγική καταγωγή του αποτέλεσε τον κρίκο που τον ένωνε με το οικογενειακό και το κοινωνικό του περιβάλλον. Η στενή επαφή του με τους ανθρώπους των προσφυγικών συνοικισμών σηματοδότησε την αγάπη και την προσήλωσή του στους ανθρώπους του μεροκάματου, σε όσους αγωνίζονταν για την καθημερινή τους επιβίωση. Τίποτα δε θεωρούσε πιο πολύτιμο από τον ιδρώτα των γνήσιων και απλών ανθρώπων του λαού. Το σκηνικό της γειτονιάς συμπλήρωνε το σχολικό περιβάλλον και τα συντροφικά συσσίτια της Κατοχής. Όσα δεν μπορούσε να του προσφέρει το σχολείο του, του τα παρείχε το σχολείο της ζωής. Οι σχέσεις του με τους συντρόφους του στα συσσίτια τον στήριξαν τα δύσκολα χρόνια του πολέμου και του πρόσφεραν τη φιλία και την αγάπη που του στερούσαν οι συμμαθητές του στο σχολείο. Στη μνήμη του αποτυπώθηκαν οι σκηνές της καθημερινότητας και χαράχτηκαν παραστάσεις από απλά περιστατικά ως σημαντικά γεγονότα. Όλα αυτά, σιγά σιγά, μεταμορφώθηκαν σε βιώματα που διαμόρφωσαν τον ψυχικό και συναισθηματικό του κόσμο. Τα δύσκολα εκείνα χρόνια αρωγοί στον αγώνα του για επιβίωση και αυτοπροσδιορισμό στάθηκαν οι χριστιανικές οργανώσεις και τα κατηχητικά σχολεία. Του εξασφάλισαν το καθημερινό φαγητό και, με όπλο την πίστη, του έδωσαν τη δύναμη να αντιμετωπίσει τις δυσκολίες. Αργότερα, όταν το θρησκευτικό συναίσθημα άρχισε να τον πνίγει, δημιουργώντας του ενοχές για σκέψεις και πράξεις, προσπάθησε να απαλλαγεί από την ψυχολογική πίεση που ασκούσε επάνω του η θρησκεία κατακρίνοντας τη λειτουργία της. Δεν αποτίναξε ποτέ ολοκληρωτικά την επίδρασή της, αλλά απομακρύνθηκε από οργανώσεις και απέφευγε τις διάφορες θρησκευτικές εκδηλώσεις. Παρ' όλα αυτά, οι ενοχές απειλούσαν για μεγάλο διάστημα τη ζωή του και τάραζαν τον ψυχικό του κόσμο. Η Θεσσαλονίκη συμμετείχε στη λογοτεχνική ανάπτυξη, και μάλιστα οργανώνοντας ένα δικό της σύστημα αξιών και τεχνικών, το οποίο βρισκόταν στον αντίποδα των λογοτεχνικών εξελίξεων στην Αθήνα. Ο Ιωάννου, από μικρός, διάβαζε διάφορα βιβλία και έγραφε τις προσωπικές του σκέψεις και ανησυχίες. Σε μεγαλύτερη ηλικία ασχολήθηκε με το διάβασμα ξένων συγγραφέων και άντλησε από τον πλούτο του έργου τους στοιχεία που αξιοποίησε αργότερα στο δικό του έργο. Σημαντική επίδραση άσκησαν σ' αυτό ο Τζόυς και ο Μονταίν. καθώς και οι Έλληνες Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης, Κωνσταντίνος Καβάφης, Ίωνας Δραγούμης, Φώτης Κόντογλου και Νίκος Γαβριήλ Πεντζίκης (διέσπασε τον αφηγηματικό χρόνο και αξιοποίησε την τεχνική του συνειρμού). Ο Ιωάννου ασχολήθηκε και με άλλους πνευματικούς τομείς, καθώς και με τον κινηματογράφο. Μεγάλο μέρος της δραστηριότητάς του απορρόφησαν οι φιλολογικές μελέτες και εργασίες. Μεταφράσεις, δοκίμια, χρονογραφήματα λειτούργησαν ως μέσο καλλιέργειας του ποιητικού και πολιτικοκοινωνικού του ενδιαφέροντος και άσκησαν το νου και την ψυχή του. Αυτή η πολύπλευρη ενασχόλησή του με τα γράμματα συντέλεσε στην ανάπτυξη ενός ιδιαίτερου συγγραφικού ήθους και επέδρασε στην επιλογή θεμάτων και τεχνικής. Τέλος, αυτό που συνέβαλε καθοριστικά στο έργο του ήταν η επικαιρότητα και οι καθημερινοί ρυθμοί της πόλης του. Παρακολουθεί με προσήλωση όσα συμβαίνουν γύρω του, ακούει τη φωνή της πόλης να του διηγείται ιστορίες του παρελθόντος και του παρόντος, αφουγκράζεται τους λογοτεχνικούς της παλμούς και εμπνέεται από τις μυρωδιές που αποπνέει. Η πόλη τού μιλάει για τη ζωή της και τη ζωή του, για όσα συνέβησαν και συμβαίνουν, για όσα αντιστέκονται στο χρόνο και ζητούν να κατακτήσουν την αιωνιότητα μέσω της γραφής. Έτσι το έργο του Ιωάννου κρατάει ζωντανές τις μνήμες και διατηρεί ατόφια μία εποχή που σημάδεψε την ιστορία της πόλης και της Ελλάδας. ΚΕΙΜΕΝΑ ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑΣ Γ ΕΝΙΑΙΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΘΕΩΡΗΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ 5

7 Γιώργος Ιωάννου «Μες στους Προσφυγικούς Συνοικισµ ούς» Εισαγωγικά στοιχεία για το πεζογράφημα: Το πεζογράφημα «Μες στους Προσφυγικούς Συνοικισμούς» ανήκει στη συλλογή Για ένα Φιλότιμο. Πρόκειται για την πρώτη συλλογή του Ιωάννου, η οποία κυκλοφόρησε το Η συλλογή αποτελείται από είκοσι δύο μικρής έκτασης πεζογραφήματα, στα οποία ο αφηγητής, μέσω των αναμνήσεων, προσεγγίζει το παρελθόν και καταθέτει τις απόψεις του γι' αυτό, ενώ παράλληλα αξιολογεί το παρόν και κρίνει την εποχή του. Στο συγκεκριμένο πεζογράφημα κυριαρχούν οι παραστάσεις της καθημερινής ζωής των προσφύγων. Κυρίαρχο θέμα είναι οι δύσκολες συνθήκες ζωής που αντιμετώπισαν και αντιμετωπίζουν οι πρόσφυγες μετά την εγκατάσταση τους στη νέα πατρίδα. Τα χρόνια που πέρασαν από τη στιγμή που πάτησαν το πόδι τους στη Θεσσαλονίκη, αν και είναι αρκετά, δεν απάλυναν τον πόνο τους ούτε τους πρόσφεραν μία καλύτερη ζωή. Ο αφηγητής συγγραφέας γίνεται κοινωνός μίας καθημερινής σκηνής που τον ευαισθητοποιεί και λειτουργεί ως αφορμή των συνειρμικών παραστάσεων που ξετυλίγονται στο νου του. Η σκηνή αφορά μία προσφυγική συνοικία, όπου παιδιά παίζουν μπάλα ανέμελα. Ο αφηγητής, καθισμένος στο καφενείο της γειτονιάς, τα παρακολουθεί προσεκτικά και αναλογίζεται τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι άνθρωποι στις προσφυγικές συνοικίες, τη μοναξιά που νιώθουν και τις απάνθρωπες συνθήκες ζωής που προσφέρει η μεγαλούπολη. Ερμηνευτικές επισημάνσεις: Βασικό χαρακτηριστικό του πεζογραφήματος είναι η αφήγηση από ένα πρόσωπο, το οποίο αναλαμβάνει να παρουσιάσει όλα όσα βλέπει και σκέφτεται. Έτσι, παρακολουθώντας την αφήγηση, έχουμε τη δυνατότητα να δούμε τα πρόσωπα και να εντοπίσουμε τις καταστάσεις που προσδιορίζουν την ύπαρξή τους στο χώρο και στο χρόνο. Η ιδιαίτερη αναφορά που γίνεται στις προσφυγικές φυλές, οι οποίες συνθέτουν το ανθρώπινο μωσαϊκό της προσφυγικής συνοικίας, μας οδηγούν στις ιστορικές ρίζες των ανθρώπων αυτών και μας κάνουν κοινωνούς των ιδιαίτερων προβλημάτων που αντιμετωπίζουν. Η επαφή του αφηγητή με τους πρόσφυγες φανερώνει τα ιδιαίτερα αισθήματα που τρέφει γι αυτούς και τους ιδιαίτερους δεσμούς που τον συνδέουν μαζί τους. Ο τρόπος που βιώνει ο αφηγητής όσα βλέπει και η ιδιότητά του, παιδί προσφύγων, προσδιορίζουν και το πώς αισθάνεται μέσα σε μία μεγάλη και αφιλόξενη πόλη. Ερμηνευτική προσέγγιση: Στοιχεία δομής: Διάρθρωση του πεζογραφήματος και περιεχόμενο ευοτήτων: Το πεζογράφημα στηρίζεται δομικά σε δύο αντιθετικούς άξονες, οι οποίοι συνθέτουν και τα θέματα του πεζογραφήματος. Ο ένας άξονας αποκαλύπτει τη συγκίνηση και την ηρεμία που νιώθει ο αφηγητής κοντά στους πρόσφυγες, και προετοιμάζει το δεύτερο άξονα, ο οποίος αφορά τις αρνητικές καταστάσεις που αντιμετωπίζει ο αφηγητής ζώντας απομονωμένος στην πόλη της Θεσσαλονίκης. Το πεζογράφημα μπορούμε να το προσεγγίσουμε μέσα από τέσσερις νοηματικές ενότητες: 1η ενότητα: «Στέκομαι και κοιτάζω... άλλα περιβάλλοντα συναντημένοι». Ο αφηγητής παρατηρεί τους πρόσφυγες και τους σχολιάζει. 2η ενότητα: «Η αλήθεια πάντως είναι... θα ήθελα να ήταν έτσι η αλήθεια». Ο αφηγητής αναγνωρίζει ενστικτωδώς τις διάφορες ράτσες των προσφύγων και συγκινείται όταν νιώθει την παρουσία τους. 3η ενότητα: «Κι όμως τα τελευταία χρόνια... για να διευκολύνονται οι αταξίες». Σε αντίθεση με τις προσφυγικές γειτονιές, το πρόσωπο της σύγχρονης μεγαλούπολης χαρακτηρίζεται από εκμετάλλευση και ανηθικότητα. Οι πρόσφυγες έχουν υποφέρει τα πάνδεινα στην αφιλόξενη πόλη, από όλων των ειδών τους τυχάρπαστους και εκμεταλλευτές των αδυνάτων. 4η ενότητα: «Γι' αυτό ζηλεύω αυτούς... ανθρώπους της ράτσας μου τριγύρω». Ο αφηγητής εκφράζει τη ζήλια του για όσους έχουν την τύχη να ζουν στην ιδιαίτερη πατρίδα τους. Ο ίδιος προτιμά να ζει στους προσφυγικούς συνοικισμούς παρά στην πόλη. Αφηγηματικές τεχνικές: Ο αφηγητής και η αφήγηση Αφηγηματικοί τρόποι: Ο αφηγητής στο πεζογράφημα είναι το πρωταγωνιστικό πρόσωπο. Παρακολουθεί όσα διαδραματίζονται μπροστά στα μάτια του και μετέχει στην αφήγηση. Είναι δηλαδή εξωδιηγητικός, ομοδιηγητικός και δραματοποιημένος. Η αφήγηση είναι σχεδόν σε όλο το πεζογράφημα πρωτοπρόσωπη και η εστίαση εσωτερική (μονοεστιακή ή μονομερής). Στα σημεία που η αφήγηση χρησιμοποιεί το δεύτερο πρόσωπο η οπτική γωνία του αφηγητή δεν αλλάζει και το ύφος παραμένει εξομολογητικό. ΚΕΙΜΕΝΑ ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑΣ Γ ΕΝΙΑΙΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΘΕΩΡΗΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ 6

8 Αυτή η οπτική γωνία μάς φανερώνει τις βαθύτερες σκέψεις του, τους συλλογισμούς και τα σχόλιά του, και μας αποκαλύπτει το συναισθηματικό του κόσμο. Την αφήγηση συνθέτουν περιγραφές προσώπων και αρκετές αντιθέσεις. Η αφήγηση, στην πρώτη ενότητα, αρχίζει χωρίς καμιά προετοιμασία του αναγνώστη. Βρισκόμαστε μπροστά σε μία εικόνα στην οποία βασικό πρόσωπο είναι ο αφηγητής. Είναι καθισμένος σε ένα συγκεκριμένο συνοικιακό καφενείο και παρακολουθεί μία ομάδα παιδιών που παίζουν μπάλα. Από το σημείο αυτό και μετά η σκέψη του ξετυλίγει συνειρμικά εικόνες της προσφυγιάς: «Οι μεγάλοι σε λίγο θα σχολάσουν και θ' αρχίσουν να καταφθάνουν. Κουρασμένοι απ τη δουλειά, είναι πολύ πιο αληθινοί». Οι άνθρωποι αυτοί έχουν γεννηθεί στη Θεσσαλονίκη δεν είναι οι ίδιοι δηλαδή πρόσφυγες αλλά οι γονείς τους, οι οποίοι έφτασαν στην πόλη μετά από τη Μικρασιατική Καταστροφή. Ο αφηγητής συνεχίζει να εκθέτει, τις σκέψεις του παρουσιάζοντας τις διαφορές που υπάρχουν ανάμεσα στους πρόσφυγες και στους διεσπαρμένους Έλληνες, όπως είναι και ο ίδιος, και σχολιάζοντας τις διαφορές. Στη δεύτερη ενότητα, η αφήγηση συνεχίζεται με την παράθεση των περισσότερο αντιπροσωπευτικών φυλών των προσφύγων. Ο αφηγητής διατηρεί το προνόμιο της αφήγησης και προβάλλει την ικανότητά του να ξεχωρίζει τις ράτσες των προσφύγων. Η περιγραφή είναι λεπτομερειακή και προδίδει την παρατηρητικότητα του αφηγητή, χαρακτηριστικό που συναντάμε σε όλα τα πεζογραφήματα του Ιωάννου. Διακρίνουμε στην αφήγηση όχι μόνο την ικανότητα του ερευνητήπαρατηρητή αλλά και του ανθρώπου που συμμετέχει συναισθηματικά σε όσα αφηγείται. Η τρίτη ενότητα είναι αφιερωμένη σε όλους όσοι προσπάθησαν να αλλοιώσουν το πρόσωπο των προσφύγων και να τους εκμεταλλευτούν. Η αφήγηση χάνει το συναισθηματικό της χαρακτήρα, τη συγκίνηση και την πληρότητα που αποπνέουν οι σκέψεις, και μετατρέπεται σε σκληρό λόγο, ανάλογο με αυτά που πρόκειται να ειπωθούν. Η αφήγηση εξελίσσεται συνειρμικά. Η πίκρα και η απογοήτευση είναι τα κύρια χαρακτηριστικά που αποτυπώνουν οι λέξεις: «Κι όμως τα τελευταία χρόνια έχουν κάνει το παν για να σκορπίσει η ομορφιά αυτή στους τέσσερις ανέμους. Οι εγκληματίες των γραφείων εκμεταλλεύτηκαν τη ζωηράδα τους και την αγνότητά τους. Τους εξώθησαν να σφάξουν και να σφαχτούν να φαγωθούν, ιδίως μεταξύ τους». Η αφήγηση συνεχίζει με σκέψεις γύρω από το πρόβλημα της μετανάστευσης και αποκαλύπτεται ο βιωματικός χαρακτήρας του πεζογραφήματος. Μόνος, σιωπηλός περιπατητής, χάνεται στους μεγάλους δρόμους, παρασυρμένος από τις σκέψεις του. Την ψυχή του βαραίνουν χιλιάδες πράγματα και η πίκρα του ξεχειλίζει. Ο θόρυβος της πόλης σκοτώνει τη μοναδικότητα των στιγμών και ο νους χάνεται, ενώ οι άμυνες αντίστασης παύουν να υπάρχουν. Μοιάζει σαν ο κόσμος να συρρικνώθηκε γύρω του και ο ίδιος να αποτελεί τον πυρήνα του κόσμου. Μοναξιά και απογοήτευση τον συντροφεύουν: «Ολομόναχος, ξένος παντάξενος, χάνομαι στις μεγάλες αρτηρίες... για να μη βγάλουν οι ψυχές εξαιτίας μου τον παραμικρότερο παραπονιάρικο βόμβο». Στο σημείο αυτό παρεμβάλλονται και λαογραφικά στοιχεία, τα οποία δηλώνουν το ενδιαφέρον του αφηγητή συγγραφέα για το λαϊκό πολιτισμό και τη λαϊκή έκφραση. Έτσι, τονίζεται ακόμα περισσότερο η αντίθεση ανάμεσα στο λαϊκό πολιτισμό του παρελθόντος και στο σύγχρονο πολιτισμό που απομυζά την ανθρώπινη ζωή. Η αφήγηση στο χωρίο αυτό έχει χαρακτηριστικά δοκιμίου. Οι ρυθμοί ζωής στη μεγαλούπολη μετατρέπουν τους ανθρώπους σε μηχανικά ρομπότ. Ο συναισθηματικός τους κόσμος μοιάζει με παγωμένο νεκρό τοπίο και η αδιαφορία τους για τον ανθρώπινο πόνο τους απομακρύνει από κάθε φροντίδα για τον πλησίον. Η μοναξιά κυριαρχεί στις πολυπληθείς μεγαλουπόλεις και οι άνθρωποι χάνουν τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά τους και την προσωπικότητά τους. Το ατομικό συμφέρον αποτελεί μοναδικό στόχο στη ζωή τους και κύριο μέλημα είναι, η χωρίς νόημα διασκέδαση. Η τελευταία ενότητα αποτελεί και τον επίλογο του πεζογραφήματος. Ο αφηγητής εδώ εκφράζει την προσωπική του επιθυμία ως συμπέρασμα όσων διατύπωσε προηγουμένως: «Τουλάχιστο, ας ήμουν σ' ένα προσφυγικό συνοικισμό με ανθρώπους της ράτσας μου τριγύρω». Ο χρόνος: Η αφήγηση είναι ευθύγραμμη. Ο αφηγητής αρχικά τοποθετεί την αφήγηση στο παρόν, τη στιγμή που κάθεται στο καφενείο και βιώνει πρόσωπα και καταστάσεις. Πρέπει να είναι απόγευμα, γιατί είναι η ώρα που τελειώνουν τη δουλειά τους οι άνθρωποι της βιοπάλης και επιστρέφουν στα σπίτια τους. Ο αφηγητής αποφεύγει να ορίσει τον τόπο και το χρόνο, πιθανόν γιατί θέλει να δείξει ότι το πρόβλημα των προσφύγων δεν περιορίζεται σε χρόνο και τόπο. Η αφήγηση συνεχίζεται στο δρόμο προς την πόλη και ολοκληρώνεται όταν ο αφηγητής έχει φτάσει στο κέντρο της πόλης. Μπορούμε λοιπόν να προσδιορίσουμε τον αφηγημένο χρόνο σύμφωνα με τη διάρκεια μίας απογευματινής περιήγησης. Βέβαια, ο συνειρμικός λόγος κάνει την αφήγηση να εκτείνεται σε μεγαλύτερο χρονικό όριο, πιθανόν, από τη Μικρασιατική Καταστροφή ως το 1964, που γράφτηκε το πεζογράφημα. Ο τόπος: Ο τόπος, εκτός από το «ορισμένο καφενείο», το οποίο αναφέρεται αόριστα από τον αφηγητή, είναι η Θεσσαλονίκη. Η αποκάλυψη του τόπου γίνεται έμμεσα: «Οι περισσότεροι γεννήθηκαν εδώ σ' αυτή την πόλη, όπως κι εγώ». Ο χώρος έχει πρωταγωνιστικό ρόλο στο πεζογράφημα, όπως και σε όλο το πεζογραφικό έργο του Ιωάννου. Η πόλη φαίνεται να αλλάζει πρόσωπο εξαιτίας των γοργών εξελίξεων σε όλους τους τομείς της κοινωνικής και της οικονομικής ζωής. Η όμορφη παραδοσιακή Θεσσαλονίκη παραχωρεί τη θέση της σε μία απρόσωπη και σκληρή μεγαλούπολη. Ωστόσο, οι προσφυγικοί συνοικισμοί, με τους οποίους ο αφηγητής διατηρεί ιδιαίτερους δεσμούς, παραμένουν ανέπαφοι ακόμα. Η γνησιότητα του ΚΕΙΜΕΝΑ ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑΣ Γ ΕΝΙΑΙΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΘΕΩΡΗΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ 7

9 ανθρώπινου στοιχείου είναι άρρηκτα δεμένη με το χώρο και θυμίζει τις εποχές που οι άνθρωποι ζούσαν αναπνέοντας ο ένας την ανάσα του άλλου. Μέχρι και το τέλος του πεζογραφήματος, ο χώρος αποτελεί σημείο αναφοράς μίας ζωής διαφορετικής από αυτήν που βιώνουν οι κάτοικοι της πόλης, μίας ζωής όπου κυριαρχούν οι ανθρώπινες σχέσεις και η ατομικότητα καταξιώνεται μέσα από τη συλλογικότητα. Η δράση και η πλοκή: Η πλοκή στο πεζογραφικό έργο του Ιωάννου είναι χαλαρή. Δεν υπάρχουν δηλαδή στοιχεία πλοκής που να σηματοδοτούν συνταρακτικές αλλαγές. Η οργάνωση της πλοκής στηρίζεται στους συνειρμούς, στις σκέψεις και στα σχόλια του αφηγητή. Παρατηρούμε, επίσης, ότι το αφήγημα ξεκινάει, χωρίς άλλη προειδοποίηση, με τη σκηνή στο καφενείο και εξελίσσεται ευθύγραμμα, με μοναδικό στοιχείο παράκαμψης τις παρεκβάσεις του αφηγητή. Ένα σημαντικό χαρακτηριστικό στοιχείο είναι και η κυκλική εξέλιξη της αφήγησης. Η αφήγηση αρχίζει με τους προσφυγικούς συνοικισμούς και καταλήγει, με την επιθυμία που εκφράζει ο αφηγητής, στους προσφυγικούς συνοικισμούς. Χαρακτήρες Συναισθήματα: Ο αγηγητής: Το πρωταγωνιστικό πρόσωπο, ο αφηγητής, μέσα από όσα μας αφηγείται, μας αποκαλύπτει το χαρακτήρα του. Με το εξομολογητικό ύφος που υιοθετεί, εκφράζει την ανάγκη του όχι μόνο να μιλήσει για όσα αισθάνεται αλλά και να εκθέσει τις σκέψεις και τις απόψεις του για τα μεγάλα προβλήματα του καιρού του. Το περιεχόμενο της αφήγησης του και η συνειρμική διαδικασία, την οποία ακολουθεί, φανερώνουν άνθρωπο πνευματικά συγκροτημένο, ικανό να προβληματιστεί για όσα συμβαίνουν γύρω του. Έχοντας γνώσεις ιστορικές και ιδιαίτερη ευαισθησία για τα κοινωνικά προβλήματα, αντιλαμβάνεται ότι το προσφυγικό ζήτημα είναι διαχρονικό και καθοριστικό για τη διαμόρφωση της κοινωνίας. Η παρατηρητικότητα που διαθέτει τον βοηθάει να ανακαλύπτει και τις πιο μικρές λεπτομέρειες ενός ζητήματος. Έχει επιστημονικές ικανότητες, που του επιτρέπουν να συλλέγει πληροφορίες, να τις επεξεργάζεται και να τις αξιολογεί συνάγοντας σημαντικά συμπεράσματα. Γνωρίζει τις ικανότητές του και δεν κρύβει την ευχαρίστησή του γι αυτές, γιατί πιστεύει πως τον βοηθούν να κρίνει σωστά τα πράγματα. Τα πνευματικά του χαρίσματα συνυπάρχουν με την ευαισθησία και το συναισθηματισμό που τον χαρακτηρίζει. Θλίβεται για την κατάντια των σύγχρονων μεγαλουπόλεων και την αναλγησία των ανθρώπων των πόλεων. Συγκινείται όμως, βλέποντας να διατηρείται η αγνότητα στην ψυχή των ανθρώπων των προσφυγικών συνοικισμών. Η ψυχή του σκιρτά όταν βρίσκεται ανάμεσα στους ανθρώπους της «ράτσας» του και αναπολεί τη χαμένη του πατρίδα με συγκίνηση. Δεν κρύβει το θυμό του για όλους όσοι ενέπλεξαν τους πρόσφυγες σε περιπέτειες και για όσους τους εξώθησαν στον αλληλοσπαραγμό. Στηλιτεύει την κακία και αποστρέφεται το σύγχρονο αλλοτριωτικό πολιτισμό. Πιστός στις παραδόσεις και στην ιστορία της φυλής, εύχεται να μπορούσε να ζήσει ανάμεσα στους δικούς του αγνούς ανθρώπους. Τα άλλα πρόσωπα: Ήδη από την αρχή του πεζογραφήματος ο αφηγητής αναφέρεται στους «μεγάλους». Πρόκειται για τους πρόσφυγες δεύτερης γενιάς που κατοικούν στους προσφυγικούς συνοικισμούς. Βασικό χαρακτηριστικό της ιδιαίτερης αυτής ομάδας ανθρώπων δηλώνεται ότι είναι η «καθαρότητα» της ράτσας και της ψυχής τους. Κατάφεραν να διατηρήσουν την ενότητά τους, παρά τις αντιξοότητες, και να παραμείνουν αγνοί και ατόφιοι. 0 ιδιαίτερος χώρος που κατοικούν, οι γειτονιές τους, είναι άμεσα συνδεδεμένος με τα ατομικά χαρακτηριστικά τους: «Ιδίως όταν τους βλέπω εδώ, μου φαίνονται πιο γνήσιοι». Ένα πολύμορφο μωσαϊκό ανθρώπων με τα δικά του ήθη και έθιμα, το δικό του γλωσσικό ιδίωμα και τον παραδοσιακό πολιτισμό συγκεντρώνεται στις φτωχογειτονιές της Θεσσαλονίκης. Είναι ένας κόσμος αλλιώτικος, που διατηρεί τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά του με ιερή προσήλωση. Ο αφηγητής νιώθει πληρότητα όταν αντικρίζει τα ήρεμα και γεμάτα ειλικρινή αισθήματα πρόσωπά τους, και χαίρεται την παρέα τους. Οι πρόσφυγες, αν και τον δέχονται με ευχαρίστηση και ευγένεια και αισθάνονται πως είναι δικός τους, διατηρούν επιφυλάξεις και δεν επιμένουν να τον κρατήσουν στην παρέα τους. Φαίνεται ότι η ζωή που πέρασαν και περνούν στην προσφυγιά τους έκανε ιδιαίτερα επιφυλακτικούς. Μία άλλη κατηγορία ανθρώπων, που η συμπεριφορά της στηλιτεύεται από τον αφηγητή, είναι οι «εγκληματίες των γραφείων». Πρόκειται για ανθρώπους σκληρούς και επικίνδυνους, οι οποίοι αντιμετώπισαν τους πρόσφυγες που ήρθαν στην Ελλάδα απάνθρωπα, χωρίς ίχνος ευαισθησίας. Οι άνθρωποι αυτοί εκμεταλλεύτηκαν τον ανθρώπινο πόνο για να πλουτίσουν, προδίδοντας αρχές και αξίες. Στα πρόσωπά τους οι πρόσφυγες είδαν την κοινωνική αδικία και την αναλγησία. Θαυμάσια είναι και η παρουσίαση των ανθρώπων της πόλης, οι οποίοι μας θυμίζουν τη σημερινή μας εποχή. Είναι τεράστια η απόσταση ανάμεσα στους ανθρώπους της μεγαλούπολης και στους πρόσφυγες των συνοικισμών. Πρόκειται για ανθρώπους απρόσωπους, που βαδίζουν βιαστικά στους μεγάλους δρόμους, γεμάτοι άγχος και φόβο. Μοιάζουν με καλοκουρδισμένες ανώνυμες και μοναχικές μηχανές, που κινούνται χωρίς να σκέπτονται και να αισθάνονται. Οι άνθρωποι αυτοί δεν έχουν τίποτα να πουν με το διπλανό τους και περνούν αδιάφορα από δίπλα του, χωρίς να νιώθουν την ανάγκη για επικοινωνία. Είναι φυσικό ΚΕΙΜΕΝΑ ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑΣ Γ ΕΝΙΑΙΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΘΕΩΡΗΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ 8

10 να μη νιώθουν τη μοναξιά των άλλων ανθρώπων, αφού δε νιώθουν ούτε τη δική τους. Πολιτείες με τέτοιον τρόπο ζωής οδηγούν τον άνθρωπο στην απομόνωση και στη δυστυχία. Αυτοβιογραφικά στοιχεία: Αναφερθήκαμε ήδη σε χωρία όπου εντοπίζονται βιωματικά στοιχεία. Συγκεντρωτικά αναφέρουμε ορισμένα αυτοβιογραφικά στοιχεία: α) 0 αφηγητής συγγράφεας κατάγεται και αυτός από γονείς πρόσφυγες της Θράκης, β) Έχει μελετήσει ιστορία και γνωρίζει, ως μελετητής, ήθη, έθιμα και, γενικά, στοιχεία του λαϊκού πολιτισμού διάφορων ελληνικών περιοχών, γ) Ζει μοναχική ζωή, όπως οι άνθρωποι της πόλης. Εκφραστικά μέσα Εικόνες: Ο αφηγητής, παρουσιάζοντας με λεπτομέρειες τα χαρακτηριστικά στοιχεία των προσφύγων, χρησιμοποιεί κυρίως επίθετα («αληθινοί», «γνήσιοι», «αδρές», «τίμιες», «καστανός», «ερυθρός», «λευκός» κ.ά.). Επίσης, υπάρχουν αρκετά επιρρήματα («σπανίως», «κυρίως», «ξαφνικά», «επιτέλους», «διαρκώς», «τελείως» κ.ά.), παρομοιώσεις («κάτι σα ζεστό κύμα», «όπως στο κούτσουρο που κόβει το νερό», «σε να 'ναι τίποτα κακοποιοί»), μεταφορές («απ' την καρδιά της Πόλης», «Θράκες, Χετταίοι, Φρύγες, όμορφοι Λύδοι, πάλι, θαρρείς, ανθούν ανάμεσά μας», «ονόματα φορτωμένα μυστήριο», «το βουβό ποτάμι των προγόνων»). Πολύ σημαντικό ρόλο παίζουν σε όλο το πεζογράφημα και οι εικόνες. Βλέπουμε τα παιδιά να παίζουν μπάλα και τον αφηγητή καθισμένο στο καφενείο να παρακολουθεί όσα εξελίσσονται μπροστά στα μάτια του. Βλέπουμε μέσα από τους αλλεπάλληλους συνειρμούς να παρελαύνουν εικόνες του παρελθόντος, άνθρωποι όλων των ελληνικών φυλών, πρόσφυγες κατατρεγμένοι, που προσπαθούν να ορθοποδήσουν στην καινούρια τους πατρίδα. Ακόμα, βλέπουμε τους προσφυγικούς συνοικισμούς με τα γραφικά παραδοσιακά μαγαζάκια και τους ανθρώπους να σιγομιλούν στα σοκάκια. Όλες αυτές οι εικόνες ξεπηδούν από το παρελθόν και μπλέκονται με εικόνες τού σήμερα. Βλέπουμε τον αφηγητή να περιφέρεται ολομόναχος ανάμεσα στο πλήθος της πόλης. Να ανάβει το κόκκινο και να σταματούν τα αυτοκίνητα, να φυλακίζεται η στιγμή στην εικόνα μίας πόλης που πάλλεται μαζί με τους κατοίκους της. Είναι εικόνες κινητικές και ακουστικές, που συνθέτουν ανθρώπους και πράγματα. Μάταια ο νους προσπαθεί να ξεχωρίσει μία μία τις παραστάσεις αυτές αντιστέκονται στην ατομικότητα, για να αποδώσουν το συλλογικό γίγνεσθαι. Η απλή και φυσική γλώσσα που χρησιμοποιούν στην καθημερινότητα όλοι οι άνθρωποι είναι το χαρακτηριστικό γλωσσικό στοιχείο του πεζογραφήματος. Όλα τα πράγματα λέγονται με το όνομά τους, χωρίς επιτήδευση και ασάφεια. Ο αφηγητής θέλει να γίνονται εύκολα κατανοητά από όλους όσα παρατηρεί και σκέπτεται, για να συμμετέχουν οι αναγνώστες στις αγωνίες, στη χαρά και στη θλίψη του. Στο χωρίο που επιλέγει να εκθέσει το στοχασμό του, χρησιμοποιεί δοκιμιακό ύφος, με λέξεις και προτάσεις περισσότερο προσεγμένες, «προφάσεις πολιτισμού, για να διευκολύνονται οι αταξίες». Το ύφος είναι και αυτό απλό, χωρίς στόμφο και εξάρσεις. Ακόμα και στα χωρία που ο αφηγητής εκφράζει την πίκρα του ή σχολιάζει τα κακώς κείμενα, η κουβέντα του παραμένει σε χαμηλούς τόνους. Έτσι γλώσσα και ύφος υπηρετούν το στόχο του να μιλήσει για θέματα που αφορούν όλους μας και να μας κάνει κοινωνούς των μεγάλων διαχρονικών προβλημάτων. Οι ράτσες των προσφυγών: Ο αφηγητής συγγραφέας, με ιδιαίτερη επιμέλεια, παραθέτει αντιπροσωπευτικές «ράτσες» προσφύγων. Η παράθεση αρχίζει με τους Πόντιους, πιθανόν γιατί ήταν η πολυπληθέστερη ομάδα από αυτές που αναγκάστηκαν να ξεριζωθούν από την πατρίδα τους και γιατί είναι αυτοί που διατήρησαν μέχρι τις μέρες μας τη διάλεκτο που μιλούσαν. Χαρακτηριστικά τους: «...κι από μια γραμμή του κορμιού του μονάχα. Δεν είναι ανάγκη ν' ακούσω την ομιλία του, ούτε να διαπιστώσω την αλλιώτικη μελαχρινάδα». Στη συνέχεια παρουσιάζονται οι Καραμανλήδες. Μιλούν και αυτοί τη διάλεκτό τους, αλλά είναι από τις λιγότερο γνωστές ομάδες ελληνισμού. Κατάγονται από την Καραμανία, την αρχαία Καππαδοκία. Στη συνέχεια αναφέρει τους Καυκάσιους, τους Μικρασιάτες και τους Κωνσταντινουπολίτες, οι οποίοι χωρίζονται σε δύο μέρη: σε αυτούς που προέρχονται από το κέντρο της Πόλης και σε αυτούς που προέρχονται από τα περίχωρα. Εδώ παρατηρούμε ένα ειρωνικό σχόλιο, γιατί όλοι λένε πως προέρχονται από το κέντρο της Πόλης. Τελευταίους παραθέτει τους Θρακιώτες. Είναι οι Έλληνες που προέρχονται από την Ανατολική Θράκη, περιοχή που ανήκει σήμερα στην Τουρκία. Η αναφορά στους Θρακιώτες είναι εκτενέστερη, γιατί και ο ίδιος είναι Θρακιώτης. «Οι Θρακιώτες όμως έρχονται πιο καστανοί, ξανθοί πολλές φορές, κι ευκολότερα μπερδεύονται με πρόσφυγες από μέρη άλλα. Εξάλλου σα να έχουν χάσει την ιδιαίτερη προφορά τους ή ίσως εγώ να την έχω συνηθίσει. Μπερδεύονται κυρίως μ' αυτούς που ήρθαν απ' τη Ρωμυλία». Οι Θρακιώτες είναι αυτοί που ενσωματώθηκαν ευκολότερα και γρηγορότερα από όλους τους άλλους Έλληνες στη νέα τους πατρίδα. Συνολική αποτίμηση του πεζογραφήματος: Τα θέματα που πραγματεύεται ο αφηγητής στο πεζογράφημα και η υψηλή ποιότητα απόδοσής τους είναι τα χαρακτηριστικά της τέχνης του Ιωάννου. Το προσφυγικό ζήτημα, η ταλαιπωρία του ελληνισμού που ξεριζώθηκε, χωρίς τη θέλησή του, από τις πατρίδες του και ο αγώνας του να ξαναφτιάξει τη ζωή του, καθώς και οι απάνθρωπες συνθήκες ζωής στις σύγχρονες ΚΕΙΜΕΝΑ ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑΣ Γ ΕΝΙΑΙΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΘΕΩΡΗΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ 9

11 μεγαλουπόλεις είναι τα κυρίαρχα προβλήματα όχι μόνο της εποχής του Ιωάννου αλλά και της εποχής μας. Εμπειρίες και βιώματα συγκροτούν το αφηγηματικό υλικό του συγγραφέα, ο οποίος συμμετέχει με αυτό τον τρόπο στην αφήγηση, παραθέτοντας όσα το παρατηρητικό βλέμμα του αιχμαλώτισε και η μνήμη του κατέγραψε προσεκτικά. Όλα αυτά συμπληρώνονται από τις επιστημονικές του γνώσεις πάνω σε λαογραφικά και γενικότερα φιλολογικά ζητήματα. Τελειώνοντας, μπορούμε να πούμε ότι το πεζογράφημα μας δημιουργεί συγκίνηση, απογοήτευση αλλά και αισιοδοξία για το γεγονός πως υπάρχουν άνθρωποι που ευαισθητοποιούνται από τον πόνο των συνανθρώπων τους και έχουν την τόλμη να αποκαλύπτουν με ξεκάθαρο λόγο τα αρνητικά της εποχής τους. Απαντήσεις στις ερωτήσεις του σχολικού βιβλίου: 1. Τι νόημα προσδίδει ο αφηγητής στους όρους «πρόσφυγες», «ράτσα», «πατρίδα»; Πιστεύετε πως το ίδιο νοηματικό περιεχόμενο υφίσταται στις μέρες μας ή έχει τροποποιηθεί; Στις μέρες μας, όπως και σε ολόκληρο τον αιώνα μας, ερχόμαστε σε καθημερινή επαφή με τη λέξη «πρόσφυγας». Πρόσφυγες είναι οι άνθρωποι τους οποίους υποχρέωσε κάποιο σοβαρό πολεμικό γεγονός ή κάποια πολιτική αναταραχή να εγκαταλείψουν την πατρίδα τους και να καταφύγουν σε άλλη χώρα. Πρόσφυγες, επίσης, είναι και αυτοί που απομακρύνθηκαν από το γενέθλιο τόπο τους εξαιτίας κάποιας φυσικής καταστροφής. Ο αφηγητής προσδίδει ένα ιδιαίτερο νόημα στη λέξη «πρόσφυγας». Πρόκειται για ανθρώπους κατατρεγμένους, που υποφέρουν και μετά την εγκατάστασή τους στη νέα πατρίδα, εξαιτίας των προκαταλήψεων των γηγενών και της εκμετάλλευσης που υφίστανται. Οι Έλληνες γνωρίζουν πολύ καλά τι σημαίνει προσφυγιά, γιατί αναγκάστηκαν πολλές φορές να εγκαταλείψουν τις πατρίδες τους και να καταφύγουν είτε στην κυρίως Ελλάδα είτε σε άλλες χώρες. Οι «Προσφυγικοί Συνοικισμοί» παρουσιάζουν με ευγλωττία τα χαρακτηριστικά των φυλών που συνθέτουν τις λαϊκές αυτές γειτονιές και καταγράφουν τις δυσκολίες που συνάντησαν οι πρόσφυγες στην Ελλάδα. Αν και πρόκειται για πρόσφυγες δεύτερης γενιάς, οι οποίοι γεννήθηκαν και μεγάλωσαν στη Θεσσαλονίκη, διατηρούν ατόφιους τους δεσμούς τους με τις χαμένες πατρίδες. Στη σκέψη τους οι προγονικές εστίες φαντάζουν σαν τόποι μοναδικοί και η προσφυγιά δεν κατάφερε να αλλοιώσει τα συναισθήματά τους για τη γη των προγόνων τους. Ο αφηγητής αναγνωρίζει όλες αυτές τις φυλές που ζουν στους προσφυγικούς συνοικισμούς και νιώθει οικεία ανάμεσα τους. Γι αυτόν οι πρόσφυγες είναι κομμάτι του εαυτού του, είναι αυτοί που τον συνδέουν με τον πολιτισμό των ελληνικών περιοχών, όπου βρίσκονται οι ρίζες του. Η λέξη «πρόσφυγας» αποκτά ξεχωριστό νόημα γι' αυτόν, γιατί προσδιορίζει την ύπαρξή του. Τίποτα και κανένας δεν μπορεί να ξεριζώσει από την ψυχή του την προσφυγική του καταγωγή, που λειτουργεί ως σημείο αναφοράς στο ιστορικό γίγνεσθαι. Και τίποτα δεν μπορεί να του προσφέρει τη θαλπωρή που νιώθει ανάμεσά τους. Η «ράτσα», πάλι, είναι μία λέξη φορτωμένη με όλο το βάρος των κοινών χαρακτηριστικών μίας ομάδας ανθρώπων. Οι άνθρωποι αυτοί επικοινωνούν με την ίδια γλώσσα, μοιάζουν στην εξωτερική εμφάνιση, τους συγκινούν τα ίδια πράγματα και διατηρούν τις ίδιες πολιτισμικές αξίες. Στη σημερινή εποχή η λέξη πολλές φορές έχει αρνητικό νόημα εξαιτίας του ρατσισμού και της ξενοφοβίας. Οι σημερινοί άνθρωποι, όταν μιλούν για ράτσα, εννοούν τις ομάδες των ανθρώπων που θεωρούνται υποδεέστερες άλλων. Υπάρχει δηλαδή μία ρατσιστική αντιμετώπιση απέναντι στους ανθρώπους που διαφέρουν σε χρώμα, γλώσσα, ήθη και έθιμα, που έχουν γενικά ένα διαφορετικό πολιτισμό. Λέγοντας «πατρίδα», εννοούμε τον τόπο που γεννηθήκαμε και μεγαλώσαμε, εκεί που πρωτοαντικρίσαμε τον κόσμο και ζουν οι άνθρωποι με τους οποίους μας ενώνουν κοινοί δεσμοί. Όταν ο αφηγητής μιλάει για την πατρίδα, δεν αναφέρεται μόνο σε όσα έζησε και βίωσε αλλά και όσα κληρονομικά μεταφέρουμε από γενιά σε γενιά. Σήμερα η λέξη «πατρίδα» τείνει να πάρει διαφορετικό νόημα. Η παγκοσμιοποίηση, αν και φαίνεται να επηρέασε τον τρόπο που οι λαοί αντιμετωπίζουν τον όρο «πατρίδα», στην πραγματικότητα δεν είναι καβόλου εύκολο να ξεριζωθεί ιστορία αιώνων. Γιατί κάθε λαός προσδιορίζεται μέσα από την ιστορική του πορεία, η οποία του προσδίδει και τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά του. Ο άνθρωπος, από τη φύση του, αναζητάει σημεία αναφοράς που του δημιουργούν ασφάλεια και προωθούν τη δημιουργικότητά του. Έστω, λοιπόν, αν δεν εντάξουμε την έννοια πατρίδα μέσα σε στενά νοηματικά πλαίσια, πάντα θα υπάρχει ο τόπος με τον οποίο ο άνθρωπος δένεται, για διάφορους λόγους, μαζί του και στον οποίο νιώθει την ανάγκη να προστατευτεί. 2. Στο κείμενο ο αφηγητής κινείται ανάμεσα σε δυο διαφορετικές ανθρώπινες κοινότητες: τους ανθρώπους της πόλης και τους πρόσφυγες. Πώς αντιμετωπίζει τους κόσμους αυτούς; (α) Ποια είναι εκείνα τα σημεία όπου αυτοβιογραφείται; β) Τι τον ωθεί να μιλά με συγκίνηση για επιστροφή «επιτέλους στην πατρίδα», ενώ βρίσκεται ήδη στον τόπο που γεννήθηκε; Ο αφηγητής φαίνεται σαν να είναι εγκλωβισμένος ανάμεσα σε δύο κοινωνικές πραγματικότητες. Οι πραγματικότητες αυτές προσδιορίζονται από τις ιδιαιτερότητες και τα χαρακτηριστικά των ανθρώπων που τις συνθέτουν. Από τη μία, έχουμε τους ανθρώπους της πόλης και, από την άλλη, τους πρόσφυγες. Η ζωή στην πόλη και οι άνθρωποι της κάνουν τον αφηγητή να νιώθει μονάχος και αποξενωμένος. Η αδιαφορία και η ψυχρότητα των ανθρώπων τον θλίβουν και τον εξοργίζουν. Αν δεν είχε τη δυνατότητα να έρχεται σε επαφή με τους πρόσφυγες, θα ήταν απόλυτα δυστυχισμένος. Στις προσφυγικές γειτονιές αισθάνεται αγαλλίαση και συντροφικότητα. Γνωρίζει καλά όλες τις φυλές των ανθρώπων που κατοικούν εκεί και επικοινωνεί μαζί τους με ιδιαίτερη άνεση. Είναι άνθρωποι που του θυμίζουν τους προγονικούς του τόπους και εκπέμπουν γαλήνη και σιγουριά. Αν και ΚΕΙΜΕΝΑ ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑΣ Γ ΕΝΙΑΙΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΘΕΩΡΗΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ 10

ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΣΤΑ ΘΕΜΑΤΑ ΤΩΝ ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΩΝ ΕΞΕΤΑΣΕΩΝ 2016 ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ (ΠΑΛΑΙΟ ΣΥΣΤΗΜΑ)

ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΣΤΑ ΘΕΜΑΤΑ ΤΩΝ ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΩΝ ΕΞΕΤΑΣΕΩΝ 2016 ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ (ΠΑΛΑΙΟ ΣΥΣΤΗΜΑ) ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΣΤΑ ΘΕΜΑΤΑ ΤΩΝ ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΩΝ ΕΞΕΤΑΣΕΩΝ 2016 ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ (ΠΑΛΑΙΟ ΣΥΣΤΗΜΑ) Α1. Από τον ιδιαίτερο και πολύ προσωπικό χαρακτήρα γραφής του Ιωάννου δε θα μπορούσαν να απουσιάζουν και κάποια

Διαβάστε περισσότερα

Ειδικό Φροντιστήριο Στην Ελληνική Γλώσσα (Ειρήνη Σόλια)

Ειδικό Φροντιστήριο Στην Ελληνική Γλώσσα (Ειρήνη Σόλια) Α1. Β1. «Πιο αργά, νομίζω» - σχόλιο «Οι Θρακιώτες όμως έρχονται πιο καστανοί από μέρη άλλα» - λεπτή παρατήρηση "Θράκες, Χετταίοι, Φρύγες ανθούν ανάμεσά μας» - ανεπιτήδευτη γραφή Ο Γιώργος Ιωάννου μέσω

Διαβάστε περισσότερα

ΠΡΟΣΟΜΟΙΩΣΗ ΑΠΟΛΥΤΗΡΙΩΝ ΕΞΕΤΑΣΕΩΝ Γ ΤΑΞΗΣ ΗΜΕΡΗΣΙΟΥ ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΚΥΡΙΑΚΗ 11 ΑΠΡΙΛΙΟΥ 2010 ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ: ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ ΘΕΩΡΗΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ

ΠΡΟΣΟΜΟΙΩΣΗ ΑΠΟΛΥΤΗΡΙΩΝ ΕΞΕΤΑΣΕΩΝ Γ ΤΑΞΗΣ ΗΜΕΡΗΣΙΟΥ ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΚΥΡΙΑΚΗ 11 ΑΠΡΙΛΙΟΥ 2010 ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ: ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ ΘΕΩΡΗΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ ΠΡΟΣΟΜΟΙΩΣΗ ΑΠΟΛΥΤΗΡΙΩΝ ΕΞΕΤΑΣΕΩΝ Γ ΤΑΞΗΣ ΗΜΕΡΗΣΙΟΥ ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΚΥΡΙΑΚΗ 11 ΑΠΡΙΛΙΟΥ 2010 ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ: ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ ΘΕΩΡΗΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ Α. ΚΕΙΜΕΝΟ Γιώργος Ιωάννου «Μες τους προσφυγικούς συνοικισμούς»

Διαβάστε περισσότερα

ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΑ ΘΕΜΑΤΑ ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑΣ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ 5. Γιώργος Ιωάννου, Μες στους Προσφυγικούς Συνοικισμούς

ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΑ ΘΕΜΑΤΑ ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑΣ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ 5. Γιώργος Ιωάννου, Μες στους Προσφυγικούς Συνοικισμούς ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΑ ΘΕΜΑΤΑ ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑΣ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ 5 Γιώργος Ιωάννου, Μες στους Προσφυγικούς Συνοικισμούς Στέκομαι και κοιτάζω τα παιδιά παίζουνε μπάλα. Κάθομαι στο ορισμένο καφενείο σε λίγο θα σχολάσουν

Διαβάστε περισσότερα

Διαγώνισμα στη Νεοελληνική Λογοτεχνία

Διαγώνισμα στη Νεοελληνική Λογοτεχνία Διαγώνισμα στη Νεοελληνική Λογοτεχνία Γ ΛΥΚΕΙΟΥ ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΑ Σ. ΜΠΑΚΟΥΛΑ & ΣΙΑ Ε.Ε. ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΛΥΚΕΙΟ ΕΠΑ.Λ.- Η/Υ-ECDL Από το 1974 κοντά στο μαθητή Αγ. Ιωάννου 7, 15342, Αγία Παρασκευή Τηλ.: 2106011814-2106004696

Διαβάστε περισσότερα

ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ

ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΑΡΧΗ 1ΗΣ ΣΕΛΙΔΑΣ Γ ΤΑΞΗ ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΤΕΤΑΡΤΗ 15/04/2015 - ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ: ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ ΣΥΝΟΛΟ ΣΕΛΙΔΩΝ: ΠΕΝΤΕ (5) ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΘΕΜΑ Α Ο Γιώργος Ιωάννου απελευθερωμένος από τη

Διαβάστε περισσότερα

β) Αν είχες τη δυνατότητα να «φτιάξεις» εσύ έναν ιδανικό κόσμο, πώς θα ήταν αυτός;

β) Αν είχες τη δυνατότητα να «φτιάξεις» εσύ έναν ιδανικό κόσμο, πώς θα ήταν αυτός; 1 α) H πραγματική ζωή κρύβει χαρά, αγάπη, στόχους, όνειρα, έρωτα, αλλά και πόνο, απογοήτευση, πίκρες, αγώνα. αν λείπουν όλα αυτά τα συναισθήματα και οι ανατροπές, αν χαθεί η καρδιά και η ψυχή, η ελευθερία,

Διαβάστε περισσότερα

ΕΡΓΑΣΙΕΣ. Α ομάδα. Αφού επιλέξεις τρία από τα παραπάνω αποσπάσματα που σε άγγιξαν περισσότερο, να καταγράψεις τις δικές σου σκέψεις.

ΕΡΓΑΣΙΕΣ. Α ομάδα. Αφού επιλέξεις τρία από τα παραπάνω αποσπάσματα που σε άγγιξαν περισσότερο, να καταγράψεις τις δικές σου σκέψεις. Α ομάδα ΕΡΓΑΣΙΕΣ 1. Η συγγραφέας του βιβλίου μοιράζεται μαζί μας πτυχές της ζωής κάποιων παιδιών, άλλοτε ευχάριστες και άλλοτε δυσάρεστες. α) Ποια πιστεύεις ότι είναι τα μηνύματα που θέλει να περάσει μέσα

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΝΕΛΛΑΔΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ Γ ΤΑΞΗΣ ΗΜΕΡΗΣΙΟΥ ΚΑΙ Δ ΤΑΞΗΣ ΕΣΠΕΡΙΝΟΥ ΓΕΝΙΚΟΥΛΥΚΕΙΟΥ ΤΕΤΑΡΤΗ 1 ΙΟΥΝΙOY ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ:

ΠΑΝΕΛΛΑΔΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ Γ ΤΑΞΗΣ ΗΜΕΡΗΣΙΟΥ ΚΑΙ Δ ΤΑΞΗΣ ΕΣΠΕΡΙΝΟΥ ΓΕΝΙΚΟΥΛΥΚΕΙΟΥ ΤΕΤΑΡΤΗ 1 ΙΟΥΝΙOY ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ: ΠΑΝΕΛΛΑΔΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ Γ ΤΑΞΗΣ ΗΜΕΡΗΣΙΟΥ ΚΑΙ Δ ΤΑΞΗΣ ΕΣΠΕΡΙΝΟΥ ΓΕΝΙΚΟΥΛΥΚΕΙΟΥ ΤΕΤΑΡΤΗ 1 ΙΟΥΝΙOY 2016 - ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ: ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ ΘΕΩΡΗΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ (ΠΑΛΑΙΟ ΣΥΣΤΗΜΑ) ΘΕΜΑ Α Α1) Τρία

Διαβάστε περισσότερα

Παναγιώτης Γιαννόπουλος Σελίδα 1

Παναγιώτης Γιαννόπουλος Σελίδα 1 1 a) H πραγματική ζωή κρύβει χαρά, αγάπη, στόχους, όνειρα, έρωτα, αλλά και πόνο, απογοήτευση, πίκρες, αγώνα. αν λείπουν όλα αυτά τα συναισθήματα και οι ανατροπές, αν χαθεί η καρδιά και η ψυχή, η ελευθερία,

Διαβάστε περισσότερα

Δεκατέσσερις ιστορίες ζητούν συγγραφέα

Δεκατέσσερις ιστορίες ζητούν συγγραφέα ΓΙΩΡΓΟΣ Σ. ΔΡΟΥΛΙΑΣ Δεκατέσσερις ιστορίες ζητούν συγγραφέα Παραγωγή λόγου για την Ε και την ΣΤ Δημοτικού ΠΡΟΛΟΓΟΣ Για να κρατάς αυτό το βιβλίο στα χέρια σου, σημαίνει ότι θέλεις να μάθεις να εκφράζεσαι

Διαβάστε περισσότερα

1. Ποια τα χαρακτηριστικά της γραφής του Γ. Ιωάννου 2. Ο αναγνώστης σε όλη τη διάρκεια της αφήγησης έχει την αίσθηση ότι ο αφηγητής αυτοβιογραφείται.

1. Ποια τα χαρακτηριστικά της γραφής του Γ. Ιωάννου 2. Ο αναγνώστης σε όλη τη διάρκεια της αφήγησης έχει την αίσθηση ότι ο αφηγητής αυτοβιογραφείται. ΘΕΩΡΗΤΙΚΟ Φροντιστήριο 3 ï Ä É Á Ã Ù Í É Ó Ì Á Μες στους προσφυγικούς συνοικισμούς, Γ. Ιωάννου (σελ. 247-250 σχ. βιβλίου) ÅÑÙÔÇÓÅÉÓ 1. Ποια τα χαρακτηριστικά της γραφής του Γ. Ιωάννου 2. Ο αναγνώστης σε

Διαβάστε περισσότερα

Σχολ. Έτος: 2016 Β Τετράμηνο Τάξη: Α Λυκείου Υπεύθυνη Καθηγήτρια: Ζωγράφου Ιωάννα. Μαθήτριες: Ντασιώτη Μαρία Ντρίζα Τζέσικα Τσιάρα Αλεξάνδρα

Σχολ. Έτος: 2016 Β Τετράμηνο Τάξη: Α Λυκείου Υπεύθυνη Καθηγήτρια: Ζωγράφου Ιωάννα. Μαθήτριες: Ντασιώτη Μαρία Ντρίζα Τζέσικα Τσιάρα Αλεξάνδρα Σχολ. Έτος: 2016 Β Τετράμηνο Τάξη: Α Λυκείου Υπεύθυνη Καθηγήτρια: Ζωγράφου Ιωάννα Μαθήτριες: Ντασιώτη Μαρία Ντρίζα Τζέσικα Τσιάρα Αλεξάνδρα Το συγκεκριμένο διήγημα του Γ. Ιωάννου, ανήκει στη συλλογή

Διαβάστε περισσότερα

Αναστασία Μπούτρου. Εργασία για το βιβλίο «Παπούτσια με φτερά»

Αναστασία Μπούτρου. Εργασία για το βιβλίο «Παπούτσια με φτερά» Αναστασία Μπούτρου Εργασία για το βιβλίο «Παπούτσια με φτερά» α) Αν κάποιος έχει φαντασία, μπορεί και φαντάζεται έναν καλύτερο κόσμο. Κλείνει τα μάτια του και βλέπει αυτό που ποθεί. Αυτό το απόσπασμα εννοεί

Διαβάστε περισσότερα

Μάνος Κοντολέων : «Ζω γράφοντας και γράφω ζώντας» Πέμπτη, 23 Μάρτιος :11

Μάνος Κοντολέων : «Ζω γράφοντας και γράφω ζώντας» Πέμπτη, 23 Μάρτιος :11 Μάνος Κοντολέων : «Ζω γράφοντας και γράφω ζώντας» Πέμπτη, 23 Μάρτιος 2017-11:11 Από τη Μαίρη Γκαζιάνη Ο ΜΑΝΟΣ ΚΟΝΤΟΛΕΩΝ γεννήθηκε στην Αθήνα και σπούδασε Φυσική στο Πανεπιστήμιο Αθηνών. Έχει γράψει περίπου

Διαβάστε περισσότερα

Scenario How-To ~ Επιμέλεια: Filming.gr Σελ. 1. Το σενάριο, είναι μια ιστορία, ειπωμένη σε κινηματογραφικές εικόνες.

Scenario How-To ~ Επιμέλεια: Filming.gr Σελ. 1. Το σενάριο, είναι μια ιστορία, ειπωμένη σε κινηματογραφικές εικόνες. Scenario How-To ~ Επιμέλεια: Filming.gr Σελ. 1 Σενάριο Το σενάριο, είναι μια ιστορία, ειπωμένη σε κινηματογραφικές εικόνες. Σε αντίθεση με τα αφηγηματικά ή λογοτεχνικά είδη, το σενάριο περιγράφει αυτό

Διαβάστε περισσότερα

Εντυπώσεις μαθητών σεμιναρίου Σώμα - Συναίσθημα - Νούς

Εντυπώσεις μαθητών σεμιναρίου Σώμα - Συναίσθημα - Νούς Εντυπώσεις μαθητών σεμιναρίου Σώμα - Συναίσθημα - Νούς A...Τα αισθήματα και η ενεργεία που δημιουργήθηκαν μέσα μου ήταν μοναδικά. Μέσα στο γαλάζιο αυτό αυγό, ένιωσα άτρωτος, γεμάτος χαρά και αυτοπεποίθηση.

Διαβάστε περισσότερα

ΧΑΡΤΙΝΗ ΑΓΚΑΛΙΑ ΟΜΑΔΑ Β. Ερώτηση 1 α

ΧΑΡΤΙΝΗ ΑΓΚΑΛΙΑ ΟΜΑΔΑ Β. Ερώτηση 1 α ΧΑΡΤΙΝΗ ΑΓΚΑΛΙΑ ΟΜΑΔΑ Β Ερώτηση 1 α Το βιβλίο με τίτλο «Χάρτινη Αγκαλιά», της Ιφιγένειας Μαστρογιάννη, περιγράφει την ιστορία ενός κοριτσιού, της Θάλειας, η οποία αντιμετωπίζει προβλήματα υγείας. Φεύγει

Διαβάστε περισσότερα

Ενότητα 3 η - ΦΥΣΗ. Σήμερα (αρνητικά):

Ενότητα 3 η - ΦΥΣΗ. Σήμερα (αρνητικά): Ενότητα 3 η - ΦΥΣΗ Θετικά: μας ηρεμεί μας χαλαρώνει μας ψυχαγωγεί (ταξίδια, εκδρομές, συναντήσεις) μας παρέχει τα βασικά είδη διατροφής και επιβίωσης (αέρας, νερό, τροφή) Σήμερα (αρνητικά): Ο άνθρωπος:

Διαβάστε περισσότερα

ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ. 5η Ενότητα: Συζητώντας για την εργασία και το επάγγελμα ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ. 1. Εισαγωγικά κείμενα

ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ. 5η Ενότητα: Συζητώντας για την εργασία και το επάγγελμα ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ. 1. Εισαγωγικά κείμενα ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ 1 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ 1. Εισαγωγικά κείμενα 2. Βαθμοί επιθέτων και επιρρημάτων Η σύγκριση 3. Το β συνθετικό Λεξιλόγιο 4. Οργάνωση και συνοχή της περιγραφής και της αφήγησης 5. Δραστηριότητες παραγωγής

Διαβάστε περισσότερα

«ΑΓΝΩΣΤΟΙ ΑΝΑΜΕΣΑ ΜΑΣ»

«ΑΓΝΩΣΤΟΙ ΑΝΑΜΕΣΑ ΜΑΣ» «ΑΓΝΩΣΤΟΙ ΑΝΑΜΕΣΑ ΜΑΣ» ΤΑΞΗ Γ1 2 ο Δ Σ ΓΕΡΑΚΑ ΔΑΣΚ:Αθ.Κέλλη ΘΕΩΡΗΤΙΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ Κατά τη διάρκεια της περσινής σχολικής χρονιάς η τάξη μας ασχολήθηκε με την ανάγνωση και επεξεργασία λογοτεχνικών βιβλίων

Διαβάστε περισσότερα

Η συγγραφέας Γιώτα Γουβέλη και «Η πρώτη κυρία» Σάββατο, 12 Δεκεμβρίου :21

Η συγγραφέας Γιώτα Γουβέλη και «Η πρώτη κυρία» Σάββατο, 12 Δεκεμβρίου :21 Ημερομηνία 12/12/2015 Μέσο Συντάκτης Link http://now24.gr/ Μαίρη Γκαζιάνη http://now24.gr/i-singrafeas-giota-gouveli-ke-i-proti-kiria/ Η συγγραφέας Γιώτα Γουβέλη και «Η πρώτη κυρία» Σάββατο, 12 Δεκεμβρίου

Διαβάστε περισσότερα

Άντον Τσέχωφ, Ο Βάνκας

Άντον Τσέχωφ, Ο Βάνκας Άντον Τσέχωφ, Ο Βάνκας Κείμενα Νεοελληνικής Λογοτεχνίας Α Γυμνασίου Απαντήσεις ερωτήσεων σχολικού βιβλίου σχ. βιβλίο (σελ. 194) Γυμνάσιο: 9.000 μαθήματα με βίντεο-διδασκαλία για όλο το σχολικό έτος μόνο

Διαβάστε περισσότερα

Το κορίτσι με τα πορτοκάλια. Εργασία Χριστουγέννων στο μάθημα της Λογοτεχνίας. [Σεμίραμις Αμπατζόγλου] [Γ'1 Γυμνασίου]

Το κορίτσι με τα πορτοκάλια. Εργασία Χριστουγέννων στο μάθημα της Λογοτεχνίας. [Σεμίραμις Αμπατζόγλου] [Γ'1 Γυμνασίου] Το κορίτσι με τα πορτοκάλια Εργασία Χριστουγέννων στο μάθημα της Λογοτεχνίας [Σεμίραμις Αμπατζόγλου] [Γ'1 Γυμνασίου] Εργασία Χριστουγέννων στο μάθημα της Λογοτεχνίας: Σεμίραμις Αμπατζόγλου Τάξη: Γ'1 Γυμνασίου

Διαβάστε περισσότερα

β) Αν είχες τη δυνατότητα να «φτιάξεις» εσύ έναν ιδανικό κόσμο, πώς θα ήταν αυτός;

β) Αν είχες τη δυνατότητα να «φτιάξεις» εσύ έναν ιδανικό κόσμο, πώς θα ήταν αυτός; 1α) H πραγματική ζωή κρύβει χαρά, αγάπη, στόχους, όνειρα, έρωτα, αλλά και πόνο, απογοήτευση, πίκρες, αγώνα. Aν λείπουν όλα αυτά τα συναισθήματα και οι ανατροπές, αν χαθεί η καρδιά και η ψυχή, η ελευθερία,

Διαβάστε περισσότερα

ΥΠΑΡΞΗ ΚΑΙ ΑΝΥΠΑΡΞΙΑ

ΥΠΑΡΞΗ ΚΑΙ ΑΝΥΠΑΡΞΙΑ ΥΠΑΡΞΗ ΚΑΙ ΑΝΥΠΑΡΞΙΑ Την έρευνα για τη φύση του την αρχίζει ο άνθρωπος θέτοντας στον εαυτό του την ερώτηση: «Ποιός είμαι; Τι είμαι;» Στην πορεία της αναζήτησης για την απάντηση, η ερώτηση διαφοροποιείται

Διαβάστε περισσότερα

Ο ΥΣΣΕΑΣ Ερευνητικό εκπαιδευτικό πρόγραµµα εξ Αποστάσεως Εκπαίδευσης σε ηµοτικά Σχολεία της Ελλάδος

Ο ΥΣΣΕΑΣ Ερευνητικό εκπαιδευτικό πρόγραµµα εξ Αποστάσεως Εκπαίδευσης σε ηµοτικά Σχολεία της Ελλάδος Ο ΥΣΣΕΑΣ 2005 Ερευνητικό εκπαιδευτικό πρόγραµµα εξ Αποστάσεως Εκπαίδευσης σε ηµοτικά Σχολεία της Ελλάδος 3 ο ΗΜΟΤΙΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΙΕΡΑΠΕΤΡΑΣ ΛΑΣΙΘΙΟΥ 2 ο ΗΜΟΤΙΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΜΥΤΙΛΗΝΗΣ ΛΕΣΒΟΥ ΦΟΡΜΑ 4 ου ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ

Διαβάστε περισσότερα

Παρουσίαση βιβλίου: Παραμύθια για μεγάλα μωρά

Παρουσίαση βιβλίου: Παραμύθια για μεγάλα μωρά 10ο Πανελλήνιο Συνέδριο Νόσου Alzheimer (PICAD) και 2ο Μεσογειακό Συνέδριο Νευροεκφυλλιστικών Νοσημάτων (MeCoND) Παρουσίαση βιβλίου: Παραμύθια για μεγάλα μωρά Συγγραφέας Αλεξούλη Ζωή alexoulizoi@hotmail.com

Διαβάστε περισσότερα

Βιωματικό εργαστήριο ασκήσεων επαγγελματικής συμβουλευτικής με τη χρήση των αρχών της Θετικής Ψυχολογίας

Βιωματικό εργαστήριο ασκήσεων επαγγελματικής συμβουλευτικής με τη χρήση των αρχών της Θετικής Ψυχολογίας Βιωματικό εργαστήριο ασκήσεων επαγγελματικής συμβουλευτικής με τη χρήση των αρχών της Θετικής Ψυχολογίας Το πραγματικό ταξίδι της ανακάλυψης δεν συνίσταται στην αναζήτηση νέων τοπίων, αλλά στην απόκτηση

Διαβάστε περισσότερα

Για αυτό τον μήνα έχουμε συνέντευξη από μία αγαπημένη και πολυγραφότατη συγγραφέα που την αγαπήσαμε μέσα από τα βιβλία της!

Για αυτό τον μήνα έχουμε συνέντευξη από μία αγαπημένη και πολυγραφότατη συγγραφέα που την αγαπήσαμε μέσα από τα βιβλία της! Κυριακή, 2 Ιουλίου 2017 ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΤΟΥ ΜΗΝΑ: ΓΙΩΤΑ ΦΩΤΟΥ Για αυτό τον μήνα έχουμε συνέντευξη από μία αγαπημένη και πολυγραφότατη συγγραφέα που την αγαπήσαμε μέσα από τα βιβλία της! Πείτε μας λίγα λόγια

Διαβάστε περισσότερα

Χάρτινη Αγκαλιά Συγγραφέας: Ιφιγένεια Μαστρογιάννη

Χάρτινη Αγκαλιά Συγγραφέας: Ιφιγένεια Μαστρογιάννη Χάρτινη Αγκαλιά Συγγραφέας: Ιφιγένεια Μαστρογιάννη Επιμέλεια εργασίας: Παναγιώτης Γιαννόπουλος Περιεχόμενα Ερώτηση 1 η : σελ. 3-6 Ερώτηση 2 η : σελ. 7-9 Παναγιώτης Γιαννόπουλος Σελίδα 2 Ερώτηση 1 η Η συγγραφέας

Διαβάστε περισσότερα

Α φ ά σ η. Φύλλα Εργασίας Α Φάσης. Α φάση: Εμείς και η γειτονιά μας ο Νηπιαγωγείο Ευόσμου

Α φ ά σ η. Φύλλα Εργασίας Α Φάσης. Α φάση: Εμείς και η γειτονιά μας ο Νηπιαγωγείο Ευόσμου Φύλλα Εργασίας Α Φάσης 33ο Νηπιαγωγείο Ευόσμου Α φάση: Εμείς και η γειτονιά μας 61 Δραστηριότητα 1: Η γειτονιά μας! Αξιοποιήστε τις αισθήσεις, τις σκέψεις και τα συναισθήματα σας, για να αποτυπώσετε την

Διαβάστε περισσότερα

Η συγγραφέας Πένυ Παπαδάκη και το «ΦΩΣ ΣΤΙΣ ΣΚΙΕΣ» Σάββατο, 21 Νοεμβρίου :20

Η συγγραφέας Πένυ Παπαδάκη και το «ΦΩΣ ΣΤΙΣ ΣΚΙΕΣ» Σάββατο, 21 Νοεμβρίου :20 Η συγγραφέας Πένυ Παπαδάκη και το «ΦΩΣ ΣΤΙΣ ΣΚΙΕΣ» Σάββατο, 21 Νοεμβρίου 2015-22:20 Από τη Μαίρη Γκαζιάνη «Μέσω της μυθοπλασίας, αποδίδω τη δικαιοσύνη που θα ήθελα να υπάρχει» μας αποκαλύπτει η συγγραφέας

Διαβάστε περισσότερα

1 «Μες στους προσφυγικούς συνοικισμoύς» του Γιώργου Ιωάννου

1 «Μες στους προσφυγικούς συνοικισμoύς» του Γιώργου Ιωάννου 1 «Μες στους προσφυγικούς συνοικισμoύς» του Γιώργου Ιωάννου 1) Η ζωή του συγγραφέα και το έργο του Ο Γιώργος Ιωάννου γεννήθηκε στις 27 Νοεμβρίου 1927 στη Θεσσαλονίκη από γονείς πρόσφυγες από την Ανατολική

Διαβάστε περισσότερα

ΓΙΑΝΝΗΣ ΜΑΚΡΥΓΙΑΝΝΗΣ: ΑΠΟΜΝΗΜΟΝΕΥΜΑΤΑ

ΓΙΑΝΝΗΣ ΜΑΚΡΥΓΙΑΝΝΗΣ: ΑΠΟΜΝΗΜΟΝΕΥΜΑΤΑ ΓΙΑΝΝΗΣ ΜΑΚΡΥΓΙΑΝΝΗΣ: ΑΠΟΜΝΗΜΟΝΕΥΜΑΤΑ 1.α. Το κείμενο: Ο Μακρυγιάννης άρχισε να γράφει τα Απομνημονεύματα στις 26 Φεβρουαρίου του 1829 στο Άργος όπου είχε οριστεί Γενικός Αρχηγός της Εκτελεστικής Δυνάμεως

Διαβάστε περισσότερα

ΤΟ ΜΥΣΤΙΚΟ ΤΗΣ ΑΓΑΠΗΣ ΓΙΑ ΤΗ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ. (Δημιουργικές συναντήσεις και αμφίδρομες σχέσεις με αφορμή ένα διήγημα)

ΤΟ ΜΥΣΤΙΚΟ ΤΗΣ ΑΓΑΠΗΣ ΓΙΑ ΤΗ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ. (Δημιουργικές συναντήσεις και αμφίδρομες σχέσεις με αφορμή ένα διήγημα) ΤΟ ΜΥΣΤΙΚΟ ΤΗΣ ΑΓΑΠΗΣ ΓΙΑ ΤΗ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ (Δημιουργικές συναντήσεις και αμφίδρομες σχέσεις με αφορμή ένα διήγημα) Αλεξάνδρα Μυλωνά, φιλόλογος-σκηνοθέτις-συγγραφέας Ελένη Παπαδοπούλου, φιλόλογος ΜΑ-εκπαιδευτικός

Διαβάστε περισσότερα

«Το κορίτσι με τα πορτοκάλια»

«Το κορίτσι με τα πορτοκάλια» «Το κορίτσι με τα πορτοκάλια» «Κάθεσαι καλά, Γκέοργκ; Καλύτερα να καθίσεις, γιατί σκοπεύω να σου διηγηθώ μια ιστορία για γερά νεύρα». Με αυτόν τον τρόπο ο συγγραφέας του βιβλίου αρχίζει να ξετυλίγει το

Διαβάστε περισσότερα

Λογοτεχνικό Εξωσχολικό Ανάγνωσμα Περιόδου Χριστουγέννων

Λογοτεχνικό Εξωσχολικό Ανάγνωσμα Περιόδου Χριστουγέννων Λογοτεχνικό Εξωσχολικό Ανάγνωσμα Περιόδου Χριστουγέννων Τίτλος βιβλίου: «Μέχρι το άπειρο κι ακόμα παραπέρα» Συγγραφέας: Άννα Κοντολέων Εκδόσεις: Πατάκη ΕΡΓΑΣΙΕΣ: 1. Ένας έφηβος, όπως είσαι εσύ, προσπαθεί

Διαβάστε περισσότερα

Σόφη Θεοδωρίδου: «Ζήσαμε και καλά χρόνια στη Μικρά Ασία με τους Τούρκους, πριν γίνουν όλα μαχαίρι και κρέας»

Σόφη Θεοδωρίδου: «Ζήσαμε και καλά χρόνια στη Μικρά Ασία με τους Τούρκους, πριν γίνουν όλα μαχαίρι και κρέας» Τετάρτη, 04/10/2017 Συνεντεύξεις Σόφη Θεοδωρίδου: «Ζήσαμε και καλά χρόνια στη Μικρά Ασία με τους Τούρκους, πριν γίνουν όλα μαχαίρι και κρέας» «Η αρμονική συμβίωση των λαών είναι εφικτή.» «Έχω μάθει να

Διαβάστε περισσότερα

Μεταξία Κράλλη! Ένα όνομα που γνωρίζουν όλοι οι αναγνώστες της ελληνικής λογοτεχνίας, ωστόσο, κανείς δεν ξέρει ποια

Μεταξία Κράλλη! Ένα όνομα που γνωρίζουν όλοι οι αναγνώστες της ελληνικής λογοτεχνίας, ωστόσο, κανείς δεν ξέρει ποια Δευτέρα, Ιουνίου 16, 2014 ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΤΗΣ ΜΕΤΑΞΙΑΣ ΚΡΑΛΛΗ Η Μεταξία Κράλλη είναι ένα από τα δημοφιλέστερα πρόσωπα της σύγχρονης ελληνικής λογοτεχνίας. Μετά την κυκλοφορία του πρώτου της βιβλίου, "Μια φορά

Διαβάστε περισσότερα

Το Μάθημα της Γλώσσας στο Δημοτικό του Κολλεγίου Αθηνών

Το Μάθημα της Γλώσσας στο Δημοτικό του Κολλεγίου Αθηνών Το Μάθημα της Γλώσσας στο Δημοτικό του Κολλεγίου Αθηνών 1 η Τάξη Στόχοι Τα παιδιά: Αναπτύσσουν, σε κάθε ευκαιρία, τον προφορικό λόγο. Ως ομιλητές απαντούν σε απλές ερωτήσεις, ανακοινώνουν, περιγράφουν,

Διαβάστε περισσότερα

Η ΤΑΞΗ ΩΣ «ΛΕΣΧΗ ΑΝΑΓΝΩΣΗΣ» «ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΚΟ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙ»

Η ΤΑΞΗ ΩΣ «ΛΕΣΧΗ ΑΝΑΓΝΩΣΗΣ» «ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΚΟ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙ» Η ΤΑΞΗ ΩΣ «ΛΕΣΧΗ ΑΝΑΓΝΩΣΗΣ» «ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΚΟ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙ» Στόχοι: Η καλλιέργεια της φιλαναγνωσίας, η ανάπτυξη, δηλαδή, μέσα στην τάξη-λογοτεχνικό εργαστήρι εσωτερικών κινήτρων, ώστε να εδραιωθεί μια σταθερότερη

Διαβάστε περισσότερα

Από τις μαθήτριες της Α Λυκείου: Ζυγογιάννη Μαρία Μπίμπαση Ελευθερία Πελώνη Σοφία Φωλιά Ευγενία

Από τις μαθήτριες της Α Λυκείου: Ζυγογιάννη Μαρία Μπίμπαση Ελευθερία Πελώνη Σοφία Φωλιά Ευγενία Από τις μαθήτριες της Α Λυκείου: Ζυγογιάννη Μαρία Μπίμπαση Ελευθερία Πελώνη Σοφία Φωλιά Ευγενία Η Θεσσαλονίκη του Γιώργου Ιωάννου Ο χώρος στα ποιήματα και τα πεζογραφήματα του Γιώργου Ιωάννου είναι ένας

Διαβάστε περισσότερα

Χάρτινη αγκαλιά. Σχολή Ι.Μ.Παναγιωτόπουλου, Β Γυμνασίου

Χάρτινη αγκαλιά. Σχολή Ι.Μ.Παναγιωτόπουλου, Β Γυμνασίου Χάρτινη αγκαλιά Σχολή Ι.Μ.Παναγιωτόπουλου, Β Γυμνασίου Εργασίες 1 α ) Κατά τη γνώμη μου, το βιβλίο που διαβάσαμε κρύβει στις σελίδες του βαθιά και πολύ σημαντικά μηνύματα, που η συγγραφέας θέλει να μεταδώσει

Διαβάστε περισσότερα

Νικηφόρου Βρεττάκου: «ύο µητέρες νοµίζουν πως είναι µόνες στον κόσµο» (Κ.Ν.Λ. Α Λυκείου, σ. 253-254)

Νικηφόρου Βρεττάκου: «ύο µητέρες νοµίζουν πως είναι µόνες στον κόσµο» (Κ.Ν.Λ. Α Λυκείου, σ. 253-254) 1. ΚΕΙΜΕΝΟ Νικηφόρου Βρεττάκου: «ύο µητέρες νοµίζουν πως είναι µόνες στον κόσµο» (Κ.Ν.Λ. Α Λυκείου, σ. 253-254) 2. ΠΑΡΑ ΕΙΓΜΑΤΑ ΕΡΩΤΗΣΕΩΝ 2.1. Παραδείγµατα ερωτήσεων ελεύθερης ανάπτυξης 1. Τι εκφράζει

Διαβάστε περισσότερα

Α Φάση: :Εμείς και η γειτονιά μας. Α φ ά σ η. Α φάση: Εμείς και η γειτονιά μας 53

Α Φάση: :Εμείς και η γειτονιά μας. Α φ ά σ η. Α φάση: Εμείς και η γειτονιά μας 53 1 ο Δημοτικό Σχολείο Αμπελοκήπων Α Φάση: :Εμείς και η γειτονιά μας Α φάση: Εμείς και η γειτονιά μας 53 Οδηγίες για τις δραστηριότητες της Α φάσης Η βασισμένη στον τόπο εκπαίδευση, έχει ως αντικείμενο μελέτης

Διαβάστε περισσότερα

ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΟ ΒΗΜΑΤΟΛΟΓΙΟ ΓΙΑ ΤΗ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ ΤΟΥ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΚΟΥ ΒΙΒΛΙΟΥ

ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΟ ΒΗΜΑΤΟΛΟΓΙΟ ΓΙΑ ΤΗ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ ΤΟΥ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΚΟΥ ΒΙΒΛΙΟΥ ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΟ ΒΗΜΑΤΟΛΟΓΙΟ ΓΙΑ ΤΗ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ ΤΟΥ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΚΟΥ ΒΙΒΛΙΟΥ Μόνο με το αίσθημα μπορείς να διδάξεις. Αν καθήσεις στην έδρα η ποίηση θα φύγει από το παράθυρο. «Κώστας Μόντης» Βασικές αρχές: 1) Το λογοτεχνικό

Διαβάστε περισσότερα

Γιώτα Γουβέλη: Ως προς την ιστορική έρευνα, Η νύφη της Μασσαλίας ήταν το πιο απαιτητικό από όλα μου τα βιβλία

Γιώτα Γουβέλη: Ως προς την ιστορική έρευνα, Η νύφη της Μασσαλίας ήταν το πιο απαιτητικό από όλα μου τα βιβλία Ημερομηνία 29/08/2016 Μέσο Συντάκτης bookcity.gr Ελίζα Νάστου Link http://bit.ly/2blbtqq Γιώτα Γουβέλη: Ως προς την ιστορική έρευνα, Η νύφη της Μασσαλίας ήταν το πιο απαιτητικό από όλα μου τα βιβλία Το

Διαβάστε περισσότερα

Στην ζωή πρέπει να ξέρεις θα σε κάνουν να υποφέρεις. Μην λυγίσεις να σταθείς ψηλά! Εκεί που δεν θα μπορούν να σε φτάσουν.

Στην ζωή πρέπει να ξέρεις θα σε κάνουν να υποφέρεις. Μην λυγίσεις να σταθείς ψηλά! Εκεί που δεν θα μπορούν να σε φτάσουν. Αποστόλη Λαμπρινή (brines39@ymail.com) ΔΥΝΑΜΗ ΨΥΧΗΣ Στην ζωή πρέπει να ξέρεις θα σε κάνουν να υποφέρεις Μην λυγίσεις να σταθείς ψηλά! Εκεί που δεν θα μπορούν να σε φτάσουν. Θα σε χτυπάνε, θα σε πονάνε,

Διαβάστε περισσότερα

Κριτική για το βιβλίο της Άννας Γαλανού Όταν φεύγουν τα σύννεφα εκδ. Διόπτρα, από τη Βιργινία Αυγερινού

Κριτική για το βιβλίο της Άννας Γαλανού Όταν φεύγουν τα σύννεφα εκδ. Διόπτρα, από τη Βιργινία Αυγερινού Ημερομηνία 20/5/2016 Μέσο Συντάκτης Link vivlio-life.gr Βιργινία Αυγερινού http://vivlio-life.gr/%ce%ba%cf%81%ce%b9%cf%84%ce%b9%ce%ba%ce%ae- %CE%B3%CE%B9%CE%B1-%CF%84%CE%BF-%CE%B2%CE%B9%CE%B2%CE%BB%CE%AF%CE%BF-

Διαβάστε περισσότερα

Εργασία του Θοδωρή Μάρκου Α 3 Γυμνασίου. στο λογοτεχνικό ανάγνωσμα. «ΠΑΠΟΥΤΣΙΑ ΜΕ ΦΤΕΡΑ» της Μαρίας Παπαγιάννη

Εργασία του Θοδωρή Μάρκου Α 3 Γυμνασίου. στο λογοτεχνικό ανάγνωσμα. «ΠΑΠΟΥΤΣΙΑ ΜΕ ΦΤΕΡΑ» της Μαρίας Παπαγιάννη Εργασία του Θοδωρή Μάρκου Α 3 Γυμνασίου στο λογοτεχνικό ανάγνωσμα «ΠΑΠΟΥΤΣΙΑ ΜΕ ΦΤΕΡΑ» της Μαρίας Παπαγιάννη Α ομάδα 1. Στο βιβλίο παρουσιάζονται δύο διαφορετικοί κόσμοι. Ο πραγματικός κόσμος της Ρόζας,

Διαβάστε περισσότερα

Πώς Διηγούμαστε ή Αφηγούμαστε ένα γεγονός που ζήσαμε

Πώς Διηγούμαστε ή Αφηγούμαστε ένα γεγονός που ζήσαμε ΔΙΑΘΕΣΙΜΟ ΣΤΗ: http //blgs.sch.gr/anianiuris ΥΠΕΥΘΥΝΟΣ: Νιανιούρης Αντώνης (email: anianiuris@sch.gr) Πώς Διηγούμαστε ή Αφηγούμαστε ένα γεγονός που ζήσαμε Διηγούμαστε ή αφηγούμαστε ένα γεγονότος, πραγματικό

Διαβάστε περισσότερα

Κλαίρη Θεοδώρου: Στην Ελλάδα ο διχασμός καλά κρατεί

Κλαίρη Θεοδώρου: Στην Ελλάδα ο διχασμός καλά κρατεί Κλαίρη Θεοδώρου: Στην Ελλάδα ο διχασμός καλά κρατεί 11/12/2018-8:11 Ένα κρύο απόγευμα στις αρχές του Δεκέμβρη, λίγο πριν παρουσιάσει το νέο της βιβλίο στη Λάρισα, η Κλαίρη Θεοδώρου αποδέχεται την πρόσκλησή

Διαβάστε περισσότερα

A READER LIVES A THOUSAND LIVES BEFORE HE DIES.

A READER LIVES A THOUSAND LIVES BEFORE HE DIES. A READER LIVES A THOUSAND LIVES BEFORE HE DIES. 1. Η συγγραφέας του βιβλίου μοιράζεται μαζί μας πτυχές της ζωής κάποιων παιδιών, άλλοτε ευχάριστες και άλλοτε δυσάρεστες. α) Ποια πιστεύεις ότι είναι τα

Διαβάστε περισσότερα

Μές στους Προσφυγικούς Συνοικισµούς

Μές στους Προσφυγικούς Συνοικισµούς ΜΑΘΗΜΑ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ ΟΝΟΜΑΤΕΠΩΝΥΜΟ Εξεταζόµενο έργο : «Μες τους προσφυγικούς συνοικισµούς». Μές στους Προσφυγικούς Συνοικισµούς Στέκοµαι και κοιτάζω τά παιδιά παίζουνε µπάλα. Κάθοµαι

Διαβάστε περισσότερα

Όταν φεύγουν τα σύννεφα μένει το καθαρό

Όταν φεύγουν τα σύννεφα μένει το καθαρό Ημερομηνία 9/6/2016 Μέσο Συντάκτης Link http://plusmag.gr/ Αλεξάνδρα Παναγοπούλου http://plusmag.gr/article/%cf%84%ce%b1%ce%bd_%cf%86%ce%b5%ce%b3%ce%bf%cf %85%CE%BD_%CF%84%CE%B1_%CF%83%CE%BD%CE%BD%CE%B5%CF%86%CE%B1_%CE%B

Διαβάστε περισσότερα

Γιώργος Δ. Λεμπέσης: «Σαν να μεταφέρω νιτρογλυκερίνη σε βαγονέτο του 19ου αιώνα» Τα βιβλία του δεν διαβάζονται από επιβολή αλλά από αγάπη

Γιώργος Δ. Λεμπέσης: «Σαν να μεταφέρω νιτρογλυκερίνη σε βαγονέτο του 19ου αιώνα» Τα βιβλία του δεν διαβάζονται από επιβολή αλλά από αγάπη Γιώργος Δ. Λεμπέσης: «Σαν να μεταφέρω νιτρογλυκερίνη σε βαγονέτο του 19ου αιώνα» Τα βιβλία του δεν διαβάζονται από επιβολή αλλά από αγάπη ΝΑΤΑΣΑ ΚΑΡΥΣΤΙΝΟΥ 21.06.2017-12:28 Η «Ψαρόσουπα», «Το χρυσό μολύβι»,

Διαβάστε περισσότερα

Σχέδιο μαθήματος 2 Η Άυλη Πολιτιστική Κληρονομιά Το παράδειγμα του Ρεμπέτικου

Σχέδιο μαθήματος 2 Η Άυλη Πολιτιστική Κληρονομιά Το παράδειγμα του Ρεμπέτικου Σχέδιο μαθήματος 2 Η Άυλη Πολιτιστική Κληρονομιά Το παράδειγμα του Ρεμπέτικου Α. Άυλη Πολιτιστική Κληρονομιά: έννοια και σημασία της Άξονες συζήτησης Διαφορετικές εκφάνσεις της άυλης πολιτιστικής κληρονομιάς

Διαβάστε περισσότερα

ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑΤΟΣ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑΣ

ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑΤΟΣ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑΣ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑΤΟΣ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑΣ 1.Τα πεζογραφήματα του Ιωάννου βασίζονται στη μνήμη και στην παρατήρηση. Ανήκουν στο κλίμα της σχολής της Θεσσαλονίκης και του εσωτερικού μονολόγου. Ο Ιωάννου χρησιμοποιεί

Διαβάστε περισσότερα

2 - µεταδιηγητικό ή υποδιηγητικό επίπεδο = δευτερεύουσα αφήγηση που εγκιβωτίζεται στη κύρια αφήγηση, π.χ η αφήγηση του Οδυσσέα στους Φαίακες για τις π

2 - µεταδιηγητικό ή υποδιηγητικό επίπεδο = δευτερεύουσα αφήγηση που εγκιβωτίζεται στη κύρια αφήγηση, π.χ η αφήγηση του Οδυσσέα στους Φαίακες για τις π 1 ΟΡΟΙ ΑΦΗΓΗΜΑΤΟΛΟΓΙΑΣ Εστίαση (πρόκειται για τη σχέση του αφηγητή µε τα πρόσωπα της ιστορίας). Μηδενική = όταν έχουµε αφηγητή έξω από τη δράση (αφηγητής παντογνώστης). Εξωτερική = ο αφηγητής γνωρίζει

Διαβάστε περισσότερα

ΟΥΙΛΙΑΜ ΛΑΝΤΕΪ συνέντευξη στον Ελπιδοφόρο Ιντζέμπελη

ΟΥΙΛΙΑΜ ΛΑΝΤΕΪ συνέντευξη στον Ελπιδοφόρο Ιντζέμπελη Ημερομηνία 25/2/2015 Μέσο Συντάκτης Link diastixo.gr Ελπιδοφόρος Ιντζέμπελης http://diastixo.gr/sinentefxeis/xenoi/3524-william-landay ΟΥΙΛΙΑΜ ΛΑΝΤΕΪ συνέντευξη στον Ελπιδοφόρο Ιντζέμπελη Δημοσιεύτηκε

Διαβάστε περισσότερα

Γιώργος Ιωάννου ( ) 1

Γιώργος Ιωάννου ( ) 1 1 Γιώργος Ιωάννου (1927 1985) 1 Χαρακτηριστικά του έργου του Γ. Ιωάννου Το περιβάλλον της συνοικίας μιας μεγαλούπολης, της Θεσσαλονίκης, αποδίδει ο Γιώργος Ιωάννου. Νωρίτερα είχε παρουσιαστεί με δύο ποιητικές

Διαβάστε περισσότερα

Πώς γράφεις αυτές τις φράσεις;

Πώς γράφεις αυτές τις φράσεις; Πρόλογος Όταν ήμουν μικρός, ούτε που γνώριζα πως ήμουν παιδί με ειδικές ανάγκες. Πώς το ανακάλυψα; Από τους άλλους ανθρώπους που μου έλεγαν ότι ήμουν διαφορετικός, και ότι αυτό ήταν πρόβλημα. Δεν είναι

Διαβάστε περισσότερα

Ασκήσεις φυσικής και Δυσλεξία

Ασκήσεις φυσικής και Δυσλεξία Ασκήσεις φυσικής και Δυσλεξία 1. Εισαγωγή 2. Τύποι 3. Ασκήσεις Γρηγοριάδης Ιωάννης Φυσική Η φυσική αποτελεί πεδίο στο οποίο μπορούν να διαπρέψουν οι μαθητές με δυσλεξία καθώς η ιδιαιτερότητα τους, τους

Διαβάστε περισσότερα

ΚΕΙΜΕΝΑ ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑΣ Β ΛΥΚΕΙΟΥ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ. 22/5/2012 INTERNATIONAL SCHOOL OF ATHENS Κεφαλληνού Λουκία

ΚΕΙΜΕΝΑ ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑΣ Β ΛΥΚΕΙΟΥ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ. 22/5/2012 INTERNATIONAL SCHOOL OF ATHENS Κεφαλληνού Λουκία ΚΕΙΜΕΝΑ ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑΣ Β ΛΥΚΕΙΟΥ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ 22/5/2012 INTERNATIONAL SCHOOL OF ATHENS Κεφαλληνού Λουκία Γιώργος Θεοτοκάς Κωνσταντινούπολη 1905- Αθήνα 1966 Αργώ (Θέλω γράμματα) 1 Γραμματολογικά

Διαβάστε περισσότερα

Victoria is back! Της Μαριάννας Τ ιρά η

Victoria is back! Της Μαριάννας Τ ιρά η Victoria is back! Της Μαριάννας Τ ιρά η Victoria is back! Με αφορμή την επίσκεψη της Βικτώριας Χίσλοπ στο Ρέθυμνο της Κρήτης για την παρουσίαση του καινούριου της βιβλίου Ανατολή, άρπαξα την ευκαιρία να

Διαβάστε περισσότερα

Ονοματεπώνυμο: Γιώργος Κωνσταντινίδης Τάξη: Γ 5 Σχολείο: Γυμνάσιο Αγίου Αθανασίου Διδάσκουσα: Σελιώτη Χ Χριστοδούλου Βασιλική

Ονοματεπώνυμο: Γιώργος Κωνσταντινίδης Τάξη: Γ 5 Σχολείο: Γυμνάσιο Αγίου Αθανασίου Διδάσκουσα: Σελιώτη Χ Χριστοδούλου Βασιλική Ονοματεπώνυμο: Γιώργος Κωνσταντινίδης Τάξη: Γ 5 Σχολείο: Γυμνάσιο Αγίου Αθανασίου Διδάσκουσα: Σελιώτη Χ Χριστοδούλου Βασιλική 1 Δευτερότοκος γιος του Κωνσταντή και της Αιμιλίας Δούκα. Γεννήθηκε στις 6

Διαβάστε περισσότερα

Το παιδί μου έχει αυτισμό Τώρα τι κάνω

Το παιδί μου έχει αυτισμό Τώρα τι κάνω Το παιδί μου έχει αυτισμό Τώρα τι κάνω Το όνειρο Ένα ζευγάρι περιμένει παιδί. Τότε αρχίζει να ονειρεύεται αυτό το παιδί. Κτίζει την εικόνα ενός παιδιού μέσα στο μυαλό του. Βάσει αυτής της εικόνας, κάνει

Διαβάστε περισσότερα

Το παιχνίδι των δοντιών

Το παιχνίδι των δοντιών Το παιχνίδι των δοντιών Ρία Φελεκίδου Εικόνες: Γεωργία Στύλου Εκπαιδευτικό υλικό από τη συγγραφέα του βιβλίου [1] EΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΥΛΙΚΟ ΤΟ ΠΑΙΧΝΙΔΙ ΤΩΝ ΔΟΝΤΙΩΝ ΘΕΜΑΤΙΚΕΣ ΜΕΤΑΝΑΣΤΕΥΣΗ - ΤΑΞΙΔΙ ΤΟ ΠΑΙΧΝΙΔΙ

Διαβάστε περισσότερα

Τράπεζα θεμάτων Νέας Ελληνικής Γλώσσας Β Λυκείου GI_V_NEG_0_18247

Τράπεζα θεμάτων Νέας Ελληνικής Γλώσσας Β Λυκείου GI_V_NEG_0_18247 Τράπεζα θεμάτων Νέας Ελληνικής Γλώσσας Β Λυκείου GI_V_NEG_0_18247 Κείμενο [Η επίδραση της τηλεόρασης στην ανάγνωση] Ένα σημαντικό ερώτημα που αφορά τις σχέσεις τηλεόρασης και προτιμήσεων του κοινού συνδέεται

Διαβάστε περισσότερα

ΕΡΓΑΣΙΑ ΣΤΗΝ ΟΔΥΣΣΕΙΑ

ΕΡΓΑΣΙΑ ΣΤΗΝ ΟΔΥΣΣΕΙΑ Έχοντας μελετήσει τις ραψωδίες της Οδύσσειας μέσα από τα μαθήματά μας ποια σκηνή σάς άρεσε περισσότερο και γιατί; Περιγράψτε τις σκέψεις και τα συναισθήματα που σας γεννήθηκαν. Αν ήσαστε εσείς ο Όμηρος

Διαβάστε περισσότερα

Διαγώνισμα Προσομοίωσης Γ. Ιωάννου, Μες στους Προσφυγικούς Συνοικισμούς

Διαγώνισμα Προσομοίωσης Γ. Ιωάννου, Μες στους Προσφυγικούς Συνοικισμούς Διαγώνισμα Προσομοίωσης Γ. Ιωάννου, Μες στους Προσφυγικούς Συνοικισμούς Στέκομαι καί κοιτάζω τά παιδιά παίζουνε μπάλα. Κάθομαι στό ὁρισμένο καφενεῖο σέ λίγο θά σχολάσουν καί θ ἀρχίσουν νά καταφτάνουν οἱ

Διαβάστε περισσότερα

ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ ΘΕΩΡΗΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ Απαντήσεις Θεμάτων Πανελλαδικών Εξετάσεων Ημερησίων & Εσπερινών Γενικών Λυκείων (Παλιό Σύστημα)

ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ ΘΕΩΡΗΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ Απαντήσεις Θεμάτων Πανελλαδικών Εξετάσεων Ημερησίων & Εσπερινών Γενικών Λυκείων (Παλιό Σύστημα) 01 Ιουνίου 2016 ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ ΘΕΩΡΗΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ Απαντήσεις Θεμάτων Πανελλαδικών Εξετάσεων Ημερησίων & Εσπερινών Γενικών Λυκείων (Παλιό Σύστημα) ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ Α.1 Αρχικά, η πεζογραφία του Γ. Ιωάννου

Διαβάστε περισσότερα

ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑΤΩΝ (ΘΥΜΟΣ) ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΑΥΤΟΕΚΤΙΜΗΣΗΣ

ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑΤΩΝ (ΘΥΜΟΣ) ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΑΥΤΟΕΚΤΙΜΗΣΗΣ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑΤΩΝ (ΘΥΜΟΣ) ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΑΥΤΟΕΚΤΙΜΗΣΗΣ ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ: 1. Ανάπτυξη και Ενδυνάμωση του Εαυτού 3. Δημιουργία και Βελτίωση Κοινωνικού Εαυτού ΥΠΟΕΝΟΤΗΤΑ: 1.2 Συναισθηματική Εκπαίδευση

Διαβάστε περισσότερα

Πένυ Παπαδάκη: «Οι άνθρωποι που αγαπούν το βιβλίο δεν επηρεάζονται από την κρίση» ΘΑΝΑΣΗΣ ΞΑΝΘΟΣ 15 ΙΟΥΝΙΟΥ 2017

Πένυ Παπαδάκη: «Οι άνθρωποι που αγαπούν το βιβλίο δεν επηρεάζονται από την κρίση» ΘΑΝΑΣΗΣ ΞΑΝΘΟΣ 15 ΙΟΥΝΙΟΥ 2017 Πένυ Παπαδάκη: «Οι άνθρωποι που αγαπούν το βιβλίο δεν επηρεάζονται από την κρίση» ΘΑΝΑΣΗΣ ΞΑΝΘΟΣ 15 ΙΟΥΝΙΟΥ 2017 ΟΤΑΝ ΟΙ ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ ΜΙΛΟΥΝ Η συγγραφέας Πένυ Παπαδάκη σε μια εποικοδομητική συνέντευξη στο

Διαβάστε περισσότερα

Εκπαιδευτικό πρόγραμμα για το μυθιστόρημα «Ο δρόμος για τον παράδεισο είναι μακρύς» της Μαρούλας Κλιάφα

Εκπαιδευτικό πρόγραμμα για το μυθιστόρημα «Ο δρόμος για τον παράδεισο είναι μακρύς» της Μαρούλας Κλιάφα Εκπαιδευτικό πρόγραμμα για το μυθιστόρημα «Ο δρόμος για τον παράδεισο είναι μακρύς» της Μαρούλας Κλιάφα Προς τους αναγνώστες Στο σχολικό εγχειρίδιο Κείμενα Νεοελληνικής Λογοτεχνίας της Α Γυμνασίου υπάρχει

Διαβάστε περισσότερα

ΤΟ ΚΟΡΙΤΣΙ ΜΕ ΤΑ ΠΟΡΤΟΚΑΛΙΑ ΤΟΥ JOSTEIN GAARDER

ΤΟ ΚΟΡΙΤΣΙ ΜΕ ΤΑ ΠΟΡΤΟΚΑΛΙΑ ΤΟΥ JOSTEIN GAARDER ΤΟ ΚΟΡΙΤΣΙ ΜΕ ΤΑ ΠΟΡΤΟΚΑΛΙΑ ΤΟΥ JOSTEIN GAARDER 1 Α Ομάδα «Κάθεσαι καλά, Γκέοργκ; Καλύτερα να καθίσεις, γιατί σκοπεύω να σου διηγηθώ μια ιστορία για γερά νεύρα». Με αυτόν τον τρόπο ο συγγραφέας του βιβλίου

Διαβάστε περισσότερα

Σχέδιο μαθήματος 2 Η Άυλη Πολιτιστική Κληρονομιά Το παράδειγμα του εθίμου των Μωμόγερων

Σχέδιο μαθήματος 2 Η Άυλη Πολιτιστική Κληρονομιά Το παράδειγμα του εθίμου των Μωμόγερων Σχέδιο μαθήματος 2 Η Άυλη Πολιτιστική Κληρονομιά Το παράδειγμα του εθίμου των Μωμόγερων Α. Άυλη Πολιτιστική Κληρονομιά: έννοια και σημασία της Άξονες συζήτησης Οι διαφορετικές εκφάνσεις της άυλης πολιτιστικής

Διαβάστε περισσότερα

ΓΙΩΡΓΟΣ ΙΩΑΝΝΟΥ. Β ΤΕΤΡΑΜΗΝΟ Νικολέτα Βίτση Α ΛΥΚΕΙΟΥ ΑΛΙΑΡΤΟΥ Ειρήνη Γκραμόζι Σοφία Ντασιώτη

ΓΙΩΡΓΟΣ ΙΩΑΝΝΟΥ. Β ΤΕΤΡΑΜΗΝΟ Νικολέτα Βίτση Α ΛΥΚΕΙΟΥ ΑΛΙΑΡΤΟΥ Ειρήνη Γκραμόζι Σοφία Ντασιώτη ΓΙΩΡΓΟΣ ΙΩΑΝΝΟΥ ΣΧ.ΕΤΟΣ 2016 Κωνσταντίνα Αδάμου Β ΤΕΤΡΑΜΗΝΟ Νικολέτα Βίτση Α ΛΥΚΕΙΟΥ ΑΛΙΑΡΤΟΥ Ειρήνη Γκραμόζι Σοφία Ντασιώτη Περιεχόμενα Το δικό μας αίμα ( Το δικό μας αίμα ) Η σαρκοφάγος ( Τα κεφάλια

Διαβάστε περισσότερα

Χρήστος Τερζίδης: Δεν υπάρχει το συναίσθημα της αυτοθυσίας αν μιλάμε για πραγματικά όνειρα

Χρήστος Τερζίδης: Δεν υπάρχει το συναίσθημα της αυτοθυσίας αν μιλάμε για πραγματικά όνειρα Χρήστος Τερζίδης: Δεν υπάρχει το συναίσθημα της αυτοθυσίας αν μιλάμε για πραγματικά όνειρα 21/04/2015 Το φως της λάμπας πάνω στο τραπέζι αχνοφέγγει για να βρίσκουν οι λέξεις πιο εύκολα το δρόμο τους μέσα

Διαβάστε περισσότερα

15/9/2009. 1880 ποίηση & πεζογραφία στρέφονται προς νέες κατευθύνσεις Νέα εκφραστικά μέσα

15/9/2009. 1880 ποίηση & πεζογραφία στρέφονται προς νέες κατευθύνσεις Νέα εκφραστικά μέσα Νέα Αθηναϊκή Σχολή Λογοτεχνία Β Λυκείου Εισαγωγή Επιμέλεια: Τ. Γιακουμάτου www.netschoolbook.gr 1880 ποίηση & πεζογραφία στρέφονται προς νέες κατευθύνσεις Νέα εκφραστικά μέσα Εσωτερική αναδιάρθρωση κράτους-στόχος

Διαβάστε περισσότερα

Naoki HigasHida. Γιατί χοροπηδώ. Ένα αγόρι σπάει τη σιωπή του αυτισμού. david MiTCHELL. Εισαγωγή:

Naoki HigasHida. Γιατί χοροπηδώ. Ένα αγόρι σπάει τη σιωπή του αυτισμού. david MiTCHELL. Εισαγωγή: Naoki HigasHida Γιατί χοροπηδώ Ένα αγόρι σπάει τη σιωπή του αυτισμού Εισαγωγή: david MiTCHELL 41 Ε13 Προτιμάς να είσαι μόνος σου; «Α, μην ανησυχείτε γι αυτόν προτιμά να είναι μόνος του». Πόσες φορές το

Διαβάστε περισσότερα

Βασικά στοιχεία Αφηγηματολογίας

Βασικά στοιχεία Αφηγηματολογίας Βασικά στοιχεία Αφηγηματολογίας Διδάσκουσα: Δέσποινα Καραβαγγέλη 1. Αφηγηματικές τεχνικές Η αφηγηματολογία είναι η επιστήμη που μελετά την αφηγηματική λειτουργία και µας προσφέρει ό,τι απαιτείται για να

Διαβάστε περισσότερα

ΜΙΛΩΝΤΑΣ ΣΤΑ ΠΑΙΔΙΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΚΡΙΣΗ. ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ ΚΑΒΒΑΔΙΑ Σύμβουλος Ψυχικής Υγείας

ΜΙΛΩΝΤΑΣ ΣΤΑ ΠΑΙΔΙΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΚΡΙΣΗ. ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ ΚΑΒΒΑΔΙΑ Σύμβουλος Ψυχικής Υγείας ΜΙΛΩΝΤΑΣ ΣΤΑ ΠΑΙΔΙΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΚΡΙΣΗ ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ ΚΑΒΒΑΔΙΑ Σύμβουλος Ψυχικής Υγείας 29.05.2015 Ερωτήματα που μας απασχολούν Τι κάνουμε όταν αμφιβάλλουμε για το αν θα τα καταφέρουμε να κρατήσουμε

Διαβάστε περισσότερα

Αγγελική Βαρελλά, Η νίκη του Σπύρου Λούη

Αγγελική Βαρελλά, Η νίκη του Σπύρου Λούη Αγγελική Βαρελλά, Η νίκη του Σπύρου Λούη Κείμενα Νεοελληνικής Λογοτεχνίας Α Γυμνασίου Απαντήσεις ερωτήσεων σχολικού βιβλίου σχ. βιβλίο (σελ. 157) Γυμνάσιο: 9.000 μαθήματα με βίντεο-διδασκαλία για όλο το

Διαβάστε περισσότερα

www.thelonaxero.com Η συγκεκριμένη εργασία αφορά την παρουσίαση του βιβλίου «www.thelonaxero.com» με αξιοποίηση του εργαλείου Power Point.

www.thelonaxero.com Η συγκεκριμένη εργασία αφορά την παρουσίαση του βιβλίου «www.thelonaxero.com» με αξιοποίηση του εργαλείου Power Point. www.thelonaxero.com Η συγκεκριμένη εργασία αφορά την παρουσίαση του βιβλίου «www.thelonaxero.com» με αξιοποίηση του εργαλείου Power Point. Συγγραφέας του βιβλίου είναι η Τζακλίν Ουίλσον και απευθύνεται

Διαβάστε περισσότερα

ΜΑΡΙΝΑ ΓΙΩΤΗ: «Η επιτυχία της Στιγμούλας, μου δίνει δύναμη να συνεχίσω και να σπρώχνω τα όριά μου κάθε φορά ακόμα παραπέρα»

ΜΑΡΙΝΑ ΓΙΩΤΗ: «Η επιτυχία της Στιγμούλας, μου δίνει δύναμη να συνεχίσω και να σπρώχνω τα όριά μου κάθε φορά ακόμα παραπέρα» Ημερομηνία 27/11/2015 Μέσο trikalakids.gr Συντάκτης Link http://www.trikalakids.gr/bookcorner/%ce%bc%ce%b1%cf%81%ce%b9%ce%bd %CE%B1-%CE%B3%CE%B9%CF%89%CF%84%CE%B7-%CE%B7- %CE%B5%CF%80%CE%B9%CF%84%CF%85%CF%87%CE%AF%CE%B1-

Διαβάστε περισσότερα

Σχολή Ι.Μ.Παναγιωτόπουλου Το κορίτσι με τα πορτοκάλια Του Γιοστέιν Γκάαρντερ Λογοτεχνικό ανάγνωσμα Χριστουγέννων 2014-2015

Σχολή Ι.Μ.Παναγιωτόπουλου Το κορίτσι με τα πορτοκάλια Του Γιοστέιν Γκάαρντερ Λογοτεχνικό ανάγνωσμα Χριστουγέννων 2014-2015 Σχολή Ι.Μ.Παναγιωτόπουλου Το κορίτσι με τα πορτοκάλια Του Γιοστέιν Γκάαρντερ Λογοτεχνικό ανάγνωσμα Χριστουγέννων 2014-2015 Δημητριάννα Σκουρτσή Γ2 Σχολικό έτος 2014-15 Τάξη Γ Γυμνασίου Λογοτεχνικό Εξωσχολικό

Διαβάστε περισσότερα

Πρόταση Διδασκαλίας. Ενότητα: Γ Γυμνασίου. Θέμα: Δραστηριότητες Παραγωγής Λόγου Διάρκεια: Μία διδακτική περίοδος. Α: Στόχοι. Οι μαθητές/ τριες:

Πρόταση Διδασκαλίας. Ενότητα: Γ Γυμνασίου. Θέμα: Δραστηριότητες Παραγωγής Λόγου Διάρκεια: Μία διδακτική περίοδος. Α: Στόχοι. Οι μαθητές/ τριες: Πρόταση Διδασκαλίας Ενότητα: Τάξη: 7 η - Τέχνη: Μια γλώσσα για όλους, σε όλες τις εποχές Γ Γυμνασίου Θέμα: Δραστηριότητες Παραγωγής Λόγου Διάρκεια: Μία διδακτική περίοδος Α: Στόχοι Οι μαθητές/ τριες: Να

Διαβάστε περισσότερα

Ο Νίκος Πιλάβιος μιλάει στην Μαίρη Γκαζιάνη για τον «Παραμυθά» των βιβλίων του Πέμπτη, 07 Ιούνιος :11

Ο Νίκος Πιλάβιος μιλάει στην Μαίρη Γκαζιάνη για τον «Παραμυθά» των βιβλίων του Πέμπτη, 07 Ιούνιος :11 Ο Νίκος Πιλάβιος μιλάει στην Μαίρη Γκαζιάνη για τον «Παραμυθά» των βιβλίων του Πέμπτη, 07 Ιούνιος 2018-11:11 Από την Μαίρη Γκαζιάνη Είναι αδύνατον να μην γνωρίζει κάποιος τον «παραμυθά» Νίκο Πιλάβιο είτε

Διαβάστε περισσότερα

ΣΥΝ ΚΙΝΗΣΙΣ- ΒΙΩΜΑΤΙΚΑ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΑ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ, ΠΑΡΑΣΤΑΣΕΙΣ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΕΣ ΔΡΑΣΕΙΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ ΠΡΟΣΧΟΛΙΚΗΣ ΑΓΩΓΗΣ ΚΑΙ ΠΡΩΤΟΒΑΘΜΙΑΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ

ΣΥΝ ΚΙΝΗΣΙΣ- ΒΙΩΜΑΤΙΚΑ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΑ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ, ΠΑΡΑΣΤΑΣΕΙΣ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΕΣ ΔΡΑΣΕΙΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ ΠΡΟΣΧΟΛΙΚΗΣ ΑΓΩΓΗΣ ΚΑΙ ΠΡΩΤΟΒΑΘΜΙΑΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ Επικοινωνία ΣυνΚίνησις 2155304973, 6973933877 info@sinkinisis.com www.sinkinisis.com ΣΥΝ ΚΙΝΗΣΙΣ- ΒΙΩΜΑΤΙΚΑ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΑ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ, ΠΑΡΑΣΤΑΣΕΙΣ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΕΣ ΔΡΑΣΕΙΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ ΠΡΟΣΧΟΛΙΚΗΣ ΑΓΩΓΗΣ

Διαβάστε περισσότερα

Μαρούλα Κλιάφα Μελίνα Κ Γεράσιμος Κ.: Μάριος Κ.

Μαρούλα Κλιάφα Μελίνα Κ Γεράσιμος Κ.: Μάριος Κ. Την Παρασκευή, 15 Δεκεμβρίου 2017, η συγγραφέας Μαρούλα Κλιάφα επισκέφτηκε το σχολείο μας και συναντήθηκε με τους μαθητές και τις μαθήτριες του Α2, Β1, Β5. Οι μαθητές/ριες του Α2 ασχολήθηκαν στο πλαίσιο

Διαβάστε περισσότερα

Σκέψεις για το μυθιστόρημα του Σωτήρη Σαμπάνη «Σκανταλόπετρα» από την Ιουλία Ιωάννου

Σκέψεις για το μυθιστόρημα του Σωτήρη Σαμπάνη «Σκανταλόπετρα» από την Ιουλία Ιωάννου Ημερομηνία 20/11/2015 Μέσο Συντάκτης Link http://agrinio-life.gr/ Ιουλία Ιωάννου http://bit.ly/1skxbmb Σκέψεις για το μυθιστόρημα του Σωτήρη Σαμπάνη «Σκανταλόπετρα» από την Ιουλία Ιωάννου 42 Views November

Διαβάστε περισσότερα

ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΘΕΜΑΤΩΝ ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ

ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΘΕΜΑΤΩΝ ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΘΕΜΑΤΩΝ ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ Α1. Ο Γ. Ιωάννου αντλεί τα θέματά του κυρίως από τα παιδικά του χρόνια, τον κόσμο της προσφυγιάς, τον πόλεμο, τη Θεσσαλονίκη, τον τρόπο ζωής των απλών ανθρώπων.

Διαβάστε περισσότερα

Μιμίκα Κρανάκη, Ένα τόπι χρωματιστό

Μιμίκα Κρανάκη, Ένα τόπι χρωματιστό Μιμίκα Κρανάκη, Ένα τόπι χρωματιστό Κείμενα Νεοελληνικής Λογοτεχνίας Α Γυμνασίου Απαντήσεις ερωτήσεων σχολικού βιβλίου σχ. βιβλίο (σελ. 184) Γυμνάσιο: 9.000 μαθήματα με βίντεο-διδασκαλία για όλο το σχολικό

Διαβάστε περισσότερα

Χρήστος Μαναριώτης Σχολικός Σύμβουλος 4 ης Περιφέρειας Ν. Αχαϊας Η ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ ΤΟΥ ΣΚΕΦΤΟΜΑΙ ΚΑΙ ΓΡΑΦΩ ΣΤΗΝ Α ΔΗΜΟΤΙΚΟΥ ΣΧΟΛΕΙΟΥ

Χρήστος Μαναριώτης Σχολικός Σύμβουλος 4 ης Περιφέρειας Ν. Αχαϊας Η ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ ΤΟΥ ΣΚΕΦΤΟΜΑΙ ΚΑΙ ΓΡΑΦΩ ΣΤΗΝ Α ΔΗΜΟΤΙΚΟΥ ΣΧΟΛΕΙΟΥ Η ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ ΤΟΥ ΣΚΕΦΤΟΜΑΙ ΚΑΙ ΓΡΑΦΩ ΣΤΗΝ Α ΔΗΜΟΤΙΚΟΥ ΣΧΟΛΕΙΟΥ Η καλλιέργεια της ικανότητας για γραπτή έκφραση πρέπει να αρχίζει από την πρώτη τάξη. Ο γραπτός λόγος χρειάζεται ως μέσο έκφρασης. Βέβαια,

Διαβάστε περισσότερα

Γιώργος Ιωάννου, Μες στους Προσφυγικούς Συνοικισμούς

Γιώργος Ιωάννου, Μες στους Προσφυγικούς Συνοικισμούς Γιώργος Ιωάννου, Μες στους Προσφυγικούς Συνοικισμούς ANΑΛΥΣΗ ΤΟΥ ΠΕΖΟΓΡΑΦΗΜΑΤΟΣ ΑΠΟ ΤΟΝ ΚΟΥΡΜΠΕΤΗ ΔΗΜΗΤΡΙΟ ΛΥΚΕΙΟ ΜΟΥΔΑΝΙΩΝ Γιώργος Ιωάννου, Μες στους Προσφυγικούς Συνοικισμούς (από τη συλλογή διηγημάτων

Διαβάστε περισσότερα

ΕΡΩΤΙΚΑ ΠΟΙΗΜΑΤΑ ΜΑΘΗΤΏΝ ΚΑΙ ΜΑΘΗΤΡΙΩΝ

ΕΡΩΤΙΚΑ ΠΟΙΗΜΑΤΑ ΜΑΘΗΤΏΝ ΚΑΙ ΜΑΘΗΤΡΙΩΝ ΕΡΩΤΙΚΑ ΠΟΙΗΜΑΤΑ ΜΑΘΗΤΏΝ ΚΑΙ ΜΑΘΗΤΡΙΩΝ Στο πλαίσιο του μαθήματος της Νεοελληνικής Λογοτεχνίας της Γ Γυμνασίου οι μαθητές ήρθαν σε επαφή με ένα δείγμα ερωτικής ποίησης. Συγκεκριμένα διδάχτηκαν το ποίημα

Διαβάστε περισσότερα

[Συνέντευξη-Διαγωνισμός] Η Μεταξία Κράλλη και το βιβλίο της «Κάποτε στη Σαλονίκη»

[Συνέντευξη-Διαγωνισμός] Η Μεταξία Κράλλη και το βιβλίο της «Κάποτε στη Σαλονίκη» [Συνέντευξη-Διαγωνισμός] Η Μεταξία Κράλλη και το βιβλίο της «Κάποτε στη Σαλονίκη» Από happytv - Τετάρτη 19/10/16 Η Μεταξία Κράλλη (ψευδώνυμο) γεννήθηκε στην Αθήνα το 1975. Σπούδασε νομικά στην Αθήνα και

Διαβάστε περισσότερα

ΤΑΞΗ Γ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ από τη δασκάλα Στέλλα Σάββα Παττίδου

ΤΑΞΗ Γ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ από τη δασκάλα Στέλλα Σάββα Παττίδου ΤΑΞΗ Γ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ από τη δασκάλα Στέλλα Σάββα Παττίδου ΚΕΙΜΕΝΙΚΟ ΕΙΔΟΣ:ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ Θέμα: Περιγραφή προσώπου Τίτλος: «ο παππούς μου» Α. ΠΡΟΣΥΓΓΡΑΦΙΚΟ ΣΤΑΔΙΟ 1. Φάση Αυθεντικοποίησης (3Χ40 λεπτά) Προβληματισμός

Διαβάστε περισσότερα