ΣΥΝΤΑΓΟΓΡΑΦΙΑ ΣΥΝΤΑΓΟΓΡΑΦΙΚΕΣ ΣΥΝΤΟΜΟΓΡΑΦΙΕΣ

Transcript

1 ΣΥΝΤΑΓΟΓΡΑΦΙΑ ΣΥΝΤΑΓΟΓΡΑΦΙΚΕΣ ΣΥΝΤΟΜΟΓΡΑΦΙΕΣ 1

2 ΔΟΜΗ ΣΥΝΤΑΓΗΣ ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ: Η συνταγή είναι ιδιωτικό (ή δημόσιο αν προέρχεται από δημόσιο φορέα πχ. Νοσοκομείο) επίσημο έγγραφο και αποτελεί νομικό αποδεικτικό στοιχείο. Ως επίσημο έγγραφο γράφεται πάντοτε με μελάνι και φέρει ημερομηνία και υπογραφή. Τα στοιχεία της συνταγής δεν πρέπει να αλλάζονται από τρίτους επειδή αυτό αποτελεί πλαστογράφηση. Σύμφωνα με τα επαγγελματικά δικαιώματα των Βοηθών Φαρμακείου (ΠΔ6/200 ΦΕΚ 8Α ): Οι Βοηθοί Φαρμακείου παρασκευάζουν τα απόθετα φάρμακα και εκτελούν συνταγές, συνυπεύθυνα μετά του διευθύνοντος το φαρμακείο ή το νόμιμο αντικαταστάτη του. 2

3 Λόγω της ευθύνης που φέρει από το νόμο, ο Βοηθός Φαρμακείου δεν πρέπει να εκτελεί άκριτα όλες τις συνταγές που έρχονται στα χέρια του στα πλαίσια ενός φαρμακείου. Υπάρχουν ορισμένες παραλήψεις που όταν παρατηρηθούν πρέπει ο φαρμακοποιός ή ο βοηθός φαρμακείου να επικοινωνήσει με τον ιατρό για να ζητήσει διευκρινήσεις, ενώ αν παρατηρηθούν άλλες σημαντικότερες παραλείψεις, ο βοηθός φαρμακείου οφείλει να μην εκτελέσει τη συνταγή. Συγκεκριμένα: Πρέπει να ζητηθούν διευκρινήσεις σε περίπτωση που: 1. Δεν είναι δυνατή η ανάγνωση σημείων της συνταγής ή και ολόκληρης της συνταγής. 2. Υπάρχουν σημαντικές παραλείψεις στη συνταγή πχ. δεν καθορίζεται η ισχύς των σκευασμάτων (δηλ. συνταγογραφείται πχ. το σκεύασμα AUGMENTIN χωρίς να αναγράφονται τα mg), ή η φαρμακομορφή (tab, caps, susp κτλ.) 3. Συνταγογραφούνται ασυνήθεις δόσεις. Οι συνήθεις δόσεις των φαρμάκων αναφέρονται στο Εθνικό Συνταγολόγιο, καθώς και στα φύλλα οδηγιών κάθε σκευάσματος. Η συνταγή δεν πρέπει να εκτελεστεί εάν: 1. Είναι γραμμένη με μολύβι ή φέρει διορθώσεις στις ποσότητες των φαρμάκων ιδίως των φαρμάκων που προκαλούν εξάρτηση. 2. Έχει λάθη στις δόσεις των φαρμάκων. 3. Περιέχει ασύμβατα φάρμακα και η ασυμβασία δε μπορεί να αντιμετωπιστεί φαρμακοτεχνικώς (πχ. αντιισταμινικά και βενζοδιαζεπίνες). 4. Δεν φέρει ημερομηνία και υπογραφή του ιατρού. ΚΑΤΗΓΟΡΙΕΣ ΣΥΝΤΑΓΩΝ α) Απλές ιατρικές συνταγές β) Απλές διπλότυπες συνταγές ναρκωτικών ουσιών με μονή κόκκινη γραμμή στο άνω δεξιό τμήμα τους που δε φέρουν σφραγίδα της Νομαρχίας. Με αυτές τις συνταγές συνταγογραφούνται τα ναρκωτικά φάρμακα του Πίνακα Δ. Οι εν λόγω συνταγές φυλάσσονται στο φαρμακείο επί 3ετία. γ) Ειδικές διπλότυπες συνταγές ναρκωτικών ουσιών με διπλή κόκκινη γραμμή στο άνω δεξιό τμήμα τους θεωρημένες με σφραγίδα της Νομαρχίας. Με αυτές τις συνταγές συνταγογραφούνται τα ναρκωτικά φάρμακα των Πινάκων Β και Γ. Οι εν λόγω συνταγές φυλάσσονται στο φαρμακείο επί 3ετία. δ) Απλές διπλότυπες συνταγές ναρκωτικών ουσιών με μονή κόκκινη γραμμή στο άνω δεξιό τμήμα τους θεωρημένες με σφραγίδα της Νομαρχίας. Με αυτές τις συνταγές συνταγογραφούνται τα ναρκωτικά φάρμακα του Πίνακα ΓΣ. Οι εν λόγω συνταγές φυλάσσονται στο φαρμακείο επί 3ετία. ε) Αιτιολογημένες ειδικές συνταγές χορήγησης Κινολονών και Κεφαλοσπορινών Γ Γενιάς που φυλάσσονται στο φαρμακείο για 2 χρόνια. Σημείωση: Οι ναρκωτικές ουσίες ταξινομούνται από τη νομοθεσία σε Πίνακες ανάλογα με τη βαρύτητα της εξάρτησης που προκαλούν. Ο Πίνακας Α περιλαμβάνει ουσίες που προκαλούν τόσο σοβαρή εξάρτηση ώστε η κυκλοφορία τους απαγορεύεται. Οι Πίνακες Β και Γ περιλαμβάνουν ουσίες που προκαλούν σοβαρή 3

4 εξάρτηση. Ο Πίνακας Δ περιλαμβάνει ουσίες που προκαλούν λιγότερο σοβαρή εξάρτηση. Οι Πίνακες ΒΣ και ΓΣ αποτελούν υποκατηγορίες των Πινάκων Β και Γ αντίστοιχα και περιλαμβάνουν σκευάσματα με ουσίες των Πινάκων Β και Γ που επειδή χορηγούνται σε μικρότερες ποσότητες, δεν προκαλούν σοβαρή εξάρτηση. Οι Κινολόνες και οι Κεφαλοσπορίνες Γ Γενιάς είναι νεότερα αντιβιοτικά φάρμακα των οποίων η κυκλοφορία γίνεται υπό έλεγχο ώστε να μην αναπτυχθεί μικροβιακή αντοχή από την αλόγιστη χρήση τους. ΚΑΤΗΓΟΡΙΕΣ ΔΟΣΟΛΟΓΙΑΣ Α) Θεραπευτική Δόση: Διακρίνουμε τις παρακάτω κατηγορίες θεραπευτικών δόσεων: Εφ Άπαξ Δόση (ΑΔ): Είναι η ποσότητα του φαρμάκου που χορηγείται μία φορά (μονομιάς). Μέγιστη Εφ Άπαξ Δόση (ΜΕΔ): Είναι η μεγαλύτερη ποσότητα του φαρμάκου που μπορεί να χορηγηθεί σε μία φορά (μονομιάς) χωρίς κίνδυνο της υγείας του ασθενούς. Ημερήσια Δόση (ΗΔ): Είναι η ποσότητα του φαρμάκου που χορηγείται συνολικά μέσα σε μία ημέρα. Μέγιστη Ημερήσια Δόση (ΜΗΔ): Είναι η μεγαλύτερη ποσότητα του φαρμάκου που μπορεί να χορηγηθεί μέσα σε μία ημέρα χωρίς να έχουμε τοξικά φαινόμενα. Β) Τοξική Δόση: Ποσότητα του φαρμάκου που όταν χορηγηθεί προκαλεί συμπτώματα βλαβερά για την υγεία ή επικίνδυνα για τη ζωή. Γ) Θανατηφόρος Δόση: Η ελάχιστη ποσότητα του φαρμάκου που όταν χορηγηθεί προκαλεί κατά κανόνα το θάνατο. Σχετική Ερώτηση Πιστοποίησης: Ποιες κατηγορίες δοσολογίας γνωρίζετε; 4

5 5

6 6

7 7

8 ΥΠΟΛΟΓΙΣΤΙΚΑ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ 1) Παιδίατρος χορηγεί εναιώρημα αμπικιλλίνης, περιεκτικότητας 250 mg / 5 ml, σε παιδί βάρους 20 kg και συνιστά τη λήψη του φαρμάκου ανά εξάωρο και επί δεκαήμερο, σε δόση 7,5 mg / kg βάρους. Να βρεθεί: Α) Σε πόσα ml εναιωρήματος περιέχεται η εφ άπαξ δόση της αμπικιλλίνης; Β) Αν το εναιώρημα διατίθεται σε φιαλίδια των 60 ml, πόσα φιαλίδια θα πρέπει να χορηγήσει το φαρμακείο για τη 10ήμερη φαρμακευτική αγωγή; 2) Σε 300 ml αντιβηχικού σιροπιού περιέχονται 0,6 g φωσφορικής κωδεΐνης. Εάν η εφ άπαξ δόση της φωσφορικής κωδεΐνης είναι 30 mg, να υπολογιστεί σε πόσα ml σιροπιού περιέχεται η κάθε δόση και για πόσες τέτοιες δόσεις επαρκούν τα 300 ml του σκευάσματος. 3) Ζητείται η παρασκευή 200 ml παρηγορικού ελιξηρίου (Tinctura camphorate), που σύμφωνα με την ΕΦΙΙΙ, παρασκευάζεται από βάμμα οπίου. Η περιεκτικότητα δε του ελιξηρίου σε άνυδρη μορφίνη πρέπει να είναι 0,5 β.κ.ο. Να βρεθεί: Α) Πόσα ml βάμματος οπίου, περιεκτικότητας σε άνυδρη μορφίνη 1 % β.κ.ο. (Ε.Φ. ΙΙΙ) θα χρειαστούν. Β) Εάν ο ασθενής παίρνει μία κουταλιά της σούπας ( 15 ml) από το παρασκεύασμα κάθε φορά, ποια θα είναι η εφ άπαξ δόση σε άνυδρη μορφίνη; 4) Σε 30 ml διαλύματος περιέχονται 0,075 g ισοπροτερενόλης. Ποια θα είναι η δόση σε mg εάν ο ασθενής παίρνει 40 σταγόνες για κάθε δόση (1ml 20 σταγόνες) και για πόσες τέτοιες δόσεις επαρκεί το διάλυμα; 5) Εάν η από του στόματος εφ άπαξ δόση της υδροβρωμικής σκοπολαμίνης, είναι 200 μg, να βρεθεί πόσες τέτοιες δόσεις περιέχονται σε 25 ml διαλύματός της, περιεκτικότητας 0,2 β.κ.ο.; 6) Παρασκευάζονται 270 ml διαλύματος H 2 O 2 3,4% β.κ.ο. από Perhydrol (διάλυμα H 2 O 2 30 % β.κ.ο.). Να βρεθεί ο απαιτούμενος όγκος του Perhydrol. 7) Το φαρμακευτικό διάλυμα της αμμωνίας σύμφωνα με την Ε.Φ. είναι 10 % β.κ.ο. Πόσα g διαλύματος του εμπορίου, περιεκτικότητας 25 % β.κ.ο. και πυκνότητας 0,91 g/cm 3, χρειάζονται για να παρασκευαστούν 500 ml φαρμακευτικού διαλύματος αμμωνίας; 8

9 8) Σε 300 ml διαλύματος αμμωνίας 25 % β.κ.ο. και πυκνότητας 0,91 g/cm 3, προστίθενται 200 ml ύδατος. Να βρεθεί: Α) Η % β.κ.ο. περιεκτικότητα σε NH 3 του διαλύματος που προκύπτει. Β) Η πυκνότητα αυτού. 9) Πόσα ml ύδατος πρέπει να προστεθούν σε 135 g διαλύματος αμμωνίας, περιεκτικότητας 25 % β.κ.ο. και πυκνότητας 0,9 g/cm 3, για να προκύψει διάλυμα αμμωνίας 10 % β.κ.ο. και ποια η πυκνότητα του διαλύματος που προκύπτει; 10) Παρασκευάζονται 240 ml παρηγορικού ελιξηρίου με περιεκτικότητα σε μορφίνη 0,5 β.κ.ο. (Ε.Φ.) από βάμμα οπίου περιεκτικότητας σε μορφίνη 1% (Ε.Φ.). Ζητείται: Α) Πόσα ml βάμματος απαιτούνται για την Παρασκευή του ελιξηρίου; Β) Αν η εφ άπαξ δόση που συνιστά ο ιατρός είναι μια κουταλιά της σούπας, να βρεθεί η ποσότητα της μορφίνης που αντιστοιχεί σε κάθε δόση και να υπολογιστεί ο αριθμός των δόσεων που αντιστοιχούν στα 240 ml του παρασκευάσματος. 9