ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ, ΚΑΙΝΟΤΟΜΙΑ ΚΑΙ ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ 9 Ο εξάμηνο Χημικών Μηχανικών

Transcript

1 ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ, ΚΑΙΝΟΤΟΜΙΑ ΚΑΙ ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ 9 Ο εξάμηνο Χημικών Μηχανικών Γιάννης Καλογήρου, Καθηγητής ΕΜΠ y.caloghirou@ntua.gr Η ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ: ΔΙΑΡΘΡΩΣΗ, ΚΛΑΔΟΙ, ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΟ / ΠΑΡΑΓΩΓΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ

2 Άδεια Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό υπόκειται σε άδειες χρήσης Creative Commons. Για εκπαιδευτικό υλικό, όπως εικόνες, που υπόκειται σε άδεια χρήσης άλλου τύπου, αυτή πρέπει να αναφέρεται ρητώς.

3 Η δομή της ελληνικής οικονομίας (1/2) 3 Πρωτογενής τομέας: γεωργία, αλιεία, κτηνοτροφία Από 12 του Α.Ε.Π. (δεκαετία 70 ) στο 3,2 το 2010 Αντίστοιχη πτώση στην απασχόληση (κυρίως αυτοαπασχολούμενοι χωρίς προσωπικό): o : ~ 27 του συνόλου, 2011: 12,7. Δευτερογενής τομέας: Βιομηχανία (μεταποίηση, ορυχεία-λατομεία, παραγωγή ηλεκτρισμού, φυσικού αερίου, νερού) και Κατασκευές Μεταποίηση: από 25 της ακαθάριστης αξίας παραγωγής (δεκαετία 1970) στο 17 το o o Στο 10,2 η απασχόληση το2011, Τρόφιμα-Ποτά: περίπου το ¼ της μεταποίησης.

4 Η δομή της ελληνικής οικονομίας (2/2) 4 Κατασκευές: βασικός πυλώνας της ελληνικής οικονομίας με μεγάλη ανάπτυξη από τη δεκαετία του 1990 και μετά (Ολυμπιακοί Αγώνες, κοινοτικοί πόροι, ανάπτυξη κατοικίας). o Όμως από 9,7 το 2000 σε 6,9 το 2009 (8,7 το 2007). o Απορροφά περίπου το 6,1 της απασχόλησης (2011), με αρκετές διακυμάνσεις όμως.

5 Διάρθρωση ελληνικής οικονομίας: Μακροχρόνιες μεταβολές 5 Τριτογενής τομέας: 2010: Σχεδόν το 80 της συνολικής παραγωγής της χώρας. Βασικότερος εργοδότης: σχεδόν 68 του συνόλου (δεκαετία 1970 μόλις 36), κυρίως μισθωτοί, αλλά και αυτοαπασχολούμενοι χωρίς προσωπικό. Χονδρικό-Λιανικό Εμπόριο ο σημαντικότερος κλάδος: 14,5 της ακαθάριστης αξίας παραγωγής (2010) και 20 των απασχολούμενων. o Λιανικό εμπόριο: 11 του συνόλου των εργαζομένων στη χώρα, οι περισσότεροι αυτοαπασχολούμενοι χωρίς προσωπικό (πολλές μικρές επιχειρήσεις-καταστήματα χωρίς προσωπικό). Χρηματοπιστωτικές υπηρεσίες, επιχειρηματικές υπηρεσίες: 16,5 (2009). Μεταφορές-αποθηκεύσεις-επικοινωνίες με την ισχυρότερη μεγέθυνση (6,1 ετησίως την περίοδο )

6 Διάρθρωση εγχώριας οικονομικής δραστηριότητας σε όρους ΑΠΑ 6 ΑΚΑΘΑΡΙΣΤΗ ΠΡΟΣΤΙΘΕΜΕΝΗ ΑΞΙΑ Πρωτογενής Τομέας 6,6 4,9 3,5 3,1 3,1 3,2 3,4 3,4 (-) Βιομηχανία (εκτός από τις κατασκευές) Μεταποίηση 14,0 10,9 12,7 12,7 12,4 12,2 13,5 13,3 14,3 9,5 9,3 8,9 8,9 9,9 9,2 9,7 (-) Κατασκευές 7,2 7,0 7,8 6,8 5,1 3,5 2,5 2,1 (-) Χονδρικό και Λιανικό Εμπόριο, Μεταφορές, Ξενοδοχεία, Εστιατόρια 27,2 Ενημέρωση και Επικοινωνία 3,8 4,0 4,0 4,6 5,0 4,8 4,9 4,9 (+) Χρηματοπιστωτικές και Ασφαλιστικές Δραστηριότητες 5,6 4,9 4,7 4,6 4,5 4,7 4,9 4,9 (-) Δραστηριότητες Διαχείρισης Ακίνητης Περιουσίας Επαγγελματικές, Επιστημονικές και Τεχνικές Δραστηριότητες; Διοικητικές και Υποστηρικτικές Δραστηριότητες Δημόσια Διοίκηση, Άμυνα, Εκπαίδευση, Υγεία και Κοινωνική Μέριμνα Τέχνες, Διασκέδαση, Ψυχαγωγία, Άλλες Δραστηριότητες Παροχής Υπηρεσιών. Δραστηριότητες Νοικοκυριών και Ετερόδικοι Οργανισμοί και Όργανα 11,4 26,7 11,5 27,3 12,2 26,9 13,1 24,9 14,0 25,6 14,0 25,0 15,8 23,3 16,7 4,3 5,7 5,9 5,6 6,2 5,7 4,8 4,8 (+) 16,5 18,3 17,7 Εικόνα 1: Διάρθρωση εγχώριας οικονομικής δραστηριότητας σε όρους ΑΠΑ 19,0 20,7 20,3 20,5 20,8 3,5 4,4 4,1 3,9 4,4 4,6 5,0 4,8 (+) (+) (-) (+) (+)

7 Διάρθρωση παραγωγής ανά περιφέρεια (2010) 7 ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΕΣ ΠΡΩΤΟΓΕΝΗΣ ΔΕΥΤΕΡΟΓΕΝΗΣ ΤΡΙΤΟΓΕΝΗΣ Σύνολο Ελλάδας Ανατολική Μακεδονία, Θράκη Κεντρική Μακεδονία Δυτική Μακεδονία Θεσσαλία Ήπειρος Ιόνια Νησιά Δυτική Ελλάδα Στερεά Ελλάδα Πελοπόννησος Αττική Βόρειο Αιγαίο Νότιο Αιγαίο Κρήτη Εικόνα 2: Διάρθρωση παραγωγής ανά περιφέρεια

8 Αριθμός επιχειρήσεων 8 ΑΡΙΘΜΟΣ ΚΥΚΛΟΣ ΕΡΓΑΣΙΩΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ (δισεκ. ) Γεωργία, Κτηνοτροφία, Θήρα, Δασοκομία, Αλιεία ,6 3,23 0,8 Ορυχεία, Λατομεία ,1 1,02 0,3 Μεταποίηση ,8 77,75 19,6 Παροχή Ηλεκτρικού ρεύματος, Φυσικού Αερίου Νερού, Επεξεργασία Αποβλήτων, Δραστηριότητες Εξυγίανσης ,6 19,60 4,9 Κατασκευές ,3 20,87 5,3 Χονδρικό και Λιανικό Εμπόριο, Επισκευή Αυτοκινήτων ,1 159,6 40,3 Μεταφορά, Αποθήκευση, Επικοινωνία ,5 30,7 7,8 Ξενοδοχεία και Εστιατόρια ,3 11,7 3,0 Ενδιάμεσοι Χρηματοπιστωτικοί Οργανισμοί ,5 39,5 10,0 Διαχείριση Ακίνητης Περιουσίας και Επιχειρηματικές Δραστηριότητες ,5 20 5,0 Δημόσια Διοίκηση και Άμυνα ,1 0,49 0,1 Εκπαίδευση ,8 0,63 0,2 Υγεία και Κοινωνική Μέριμνα ,4 1,2 0,3 Τέχνες, Διασκέδαση, Ψυχαγωγία, Άλλες Υπηρεσίες ,6 9,59 2,4 Λοιπές Υπηρεσίες ,7 0,13 0,0 ΣΥΝΟΛΟ , ,0 Εικόνα 3: Αριθμός επιχειρήσεων

9 Διάρθρωση επιχειρήσεων στην Ελλάδα (1/4) ,9 7,6 3,8 4,5 2,2 [0-0,15) [0,15-0,3) [0,3-0,5) [0,5-1,5) [1,5 + Το 81,9 των επιχειρήσεων εμφανίζει κύκλο εργασιών έως 150 χιλ. Εικόνα 4: Κύκλος εργασιών ανά τάξεις μεγέθους (σε εκ. )

10 Διάρθρωση επιχειρήσεων στην Ελλάδα (2/4) 10 Ζ. Εμπόριο, επισκευή αυτοκινήτων 22,2 8,4 7,6 5,1 4,9 3,1 3,0 4,6 Δ. Μεταποίηση Ι. Ενδιάμεσοι χρηματοπιστωτικοί οργανισμοί Θ. Μεταφορές, αποθήκευση-επικοινωνίες Κ Διαχείριση ακίνητης περιουσίας, εκμισθώσεις & επιχ/κές δραστηριότητες ΣΤ. Κατασκευές 41,1 Ξ. Λοιπές δραστηριότητες υπηρεσιών κοινωνικού ή ατομικού χαρακτήρα Η. Ξενοδοχεία-εστιατόρια Λοιπές δραστηριότητες Εικόνα 5: Διάρθρωση επιχειρήσεων στην Ελλάδα Το 41,1 του κύκλου εργασιών προέρχεται από την εμπορική δραστηριότητα.

11 Διάρθρωση επιχειρήσεων στην Ελλάδα (3/4) , Ατομ. επιχειρήσεις 9,4 3,4 2,3 2,1 4,1 Ο.Ε. Α.Ε. Ε.Π.Ε. Ε.Ε. Λοιπές μορφές Εικόνα 6: Απασχόληση ανά τάξεις μεγέθους Το 78,8 των ελληνικών επιχειρήσεων είναι ατομικές (προσωπικές). Ακόμη και στη μεταποίηση: 71 ατομικές.

12 Διάρθρωση επιχειρήσεων στην Ελλάδα (4/4) , ,9 1,4 0,5 0,37 0, Εικόνα 7: Αριθμός ατόμων που απασχολούνται στις επιχειρήσεις Το 94,5 απασχολεί 0-4 άτομα. Μόλις το 0,4 απασχολεί 50+ άτομα.

13 Εξέλιξη απασχόλησης 13 Απασχολούμενοι-2000 Απασχολούμενοι ,0 17,3 Πρωτογενής τομέας Δευτερογενής τομέας Τριτογενής τομέας 67,8 Πρωτογενής τομέας Δευτερογενής 12,5 τομέας Τριτογενής τομέας 22,8 19,7 Εικόνα 8: Εξέλιξη απασχόλησης : Οι απασχολούμενοι ανήλθαν κατά 7,3 σε 4,4 εκ. άτομα. Μείωση των εργαζομένων στον πρωτογενή τομέα, ενίσχυση της απασχόλησης στον τριτογενή.

14 Διάρθρωση απασχόλησης (1/2) 14 ΤΑΞΕΙΣ ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗΣ ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑΣ ΣΥΝΟΛΟ > ΓΕΝΙΚΟ ΣΥΝΟΛΟ 93,8 3,2 1,6 0,5 0,4 0,2 0,2 ΓΕΩΡΓΙΑ, ΚΤΗΝΟΤΡΟΦΙΑ, ΘΗΡΑ ΚΑΙ ΔΑΣΟΚΟΜΙΑ ΑΛΙΕΙΑ ΟΡΥΧΕΙΑ ΚΑΙ ΛΑΤΟΜΕΙΑ ΜΕΤΑΠΟΙΗΤΙΚΕΣ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΕΣ ΠΑΡΟΧΗ ΡΕΥΜΑΤΟΣ, ΦΥΣ. ΑΕΡΙΟΥ / ΝΕΡΟΥ ΧΟΝΔΡΙΚΟ /Ι ΛΙΑΝΙΚΟ ΕΜΠΟΡΙΟ ΕΠΙΣΚΕΥΗ ΑΥΤΟΚΙΝΗΤΩΝ ΚΑΤΑΣΚΕΥΕΣ ΞΕΝΟΔΟΧΕΙΑ ΚΑΙ ΕΣΤΙΑΤΟΡΙΑ ΜΕΤΑΦΟΡΕΣ, ΑΠΟΘΗΚΕΥΣΗ ΚΑΙ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΕΣ ΕΝΔΙΑΜΕΣΟΙ ΧΡΗΜΑΤ/ΤΙΚΟΙ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΙ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΑΚΙΝ. ΠΕΡΙΟΥΣΙΑΣ, ΕΚΜΙΣΘΩΣΕΙΣ / ΕΠΙΧΕΙΡ. ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ ΔΗΜΟΣΙΑ ΔΙΟΙΚΗΣΗ ΚΑΙ ΑΜΥΝΑ ΥΠΟΧΡΕΩΤΙΚΗ ΚΟΝΩΝΙΚΗ ΑΣΦΑΛΙΣΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΥΓΕΙΑ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΜΕΡΙΜΝΑ Λοιποί ΚΛΑΔΟΙ Άγνωστος Κλάδος Εικόνα 9: Διάρθρωση απασχόλησης (1)

15 Διάρθρωση απασχόλησης (2/2) 15 ΣΤΑΚΟ Δ ΑΠΑΣΧΟΛΟΥΜΕ ΑΠΑΣΧΟΛΟΥΜΕ ΜΙΣΘΩΤΩ ΝΟΙ ΝΟΙ Ν ΜΙΣΘΩΤΩ Ν Πρωτογενής Τομέας Α ,0 15, ,6 15,2 Ορυχεία και Λατομεία Β ,3 95,6 10,.95 0,2 95,1 Μεταποιητικές Βιομηχανίες Γ ,2 84, ,7 75,7 Παροχή Ηλεκτρικού Ρεύματος, Φυσικού Αερίου και Νερού Δ, Ε ,2 99, ,1 97,1 Κατασκευές ΣΤ ,1 63, ,6 62,5 Χονδρικό και Λιανικό Εμπόριο, Επισκευές Ζ ,6 51, ,6 60,0 Ξενοδοχεία και Εστιατόρια Θ ,2 44, ,9 52,3 Μεταφορές, Αποθήκευση και Επικοινωνίες Η, Ι ,4 63, ,4 66,7 Ενδιάμεσοι Χρηματοπιστωτικοί Οργανισμοί Κ ,5 94, ,5 89,9 Διαχείριση Ακίνητης περιουσίας, Επιχειρηματικές Λ, Μ, ,0 52, ,3 58,9 Δραστηριότητες Ν Δημόσια Διοίκηση και Άμυνα, Υποχρεωτική Κοινωνική Ασφάλιση Ξ ,5 100, ,1 100,0 Εκπαίδευση Ο ,1 85, ,9 91,4 Υγεία και Κοινωνική Μερίμνα Π ,1 79, ,3 84,1 Άλλες Δραστηριότητες Παροχής Υπηρεσιών Ρ, Σ ,9 72, ,2 71,9 Ιδιωτικά Νοικοκυριά με Οικιακό Προσωπικό T ,8 100, ,7 95,3 Ετερόδικοι Οργανισμοί και Όργανα Υ 0 0,0 100,0 0 0,0 100,0 Εικόνα 10: Διάρθρωση απασχόλησης (2) ,0 61, ,0 65,8

16 Δέκα (10) κλάδοι με το μεγαλύτερο αριθμό επιχειρήσεων (σε διψήφια ανάλυση) (1/2) 16 ΣΤΑΚΟΔ'03 Επιχειρήσεις Αριθμός στο σύνολο Κύκλος εργασιών εκ. στο σύνολο 52 Λιανικό εμπόριο, επισκευή ειδών ατομικής και οικιακής χρήσης , ,35 12,9 74 Άλλες επιχειρηματικές δραστηριότητες , ,03 3,5 45 Κατασκευές , ,71 4,6 55 Ξενοδοχεία και εστιατόρια , ,15 3,2 51 Χονδρικό εμπόριο και εμπόριο με προμήθεια , ,88 22,2 50 Εμπόριο, συντήρηση και επισκευή αυτοκινήτων οχημάτων και μοτοσυκλετών , ,32 6,8 60 Χερσαίες μεταφορές. Μεταφορές μέσω αγωγών , ,15 1,5 93 Άλλες δραστηριότητες παροχής υπηρεσιών ,6 944,09 0,3 01 Γεωργία, κτηνοτροφία, θήρα και συναφείς βοηθητικές δραστηριότητες , ,85 0,7 92 Ψυχαγωγικές, πολιτιστικές και αθλητικές δραστηριότητες , ,07 2,6 Λοιπές δραστηριότητες , ,7 Εικόνα 11: Κλάδοι με το μεγαλύτερο αριθμό επιχειρήσεων

17 Δέκα (10) κλάδοι με τον υψηλότερο κύκλο εργασιών (σε διψήφια ανάλυση) 17 ΣΤΑΚΟΔ'03 Κύκλος εργασιών εκ. στο σύνολο Επιχειρήσεις Αριθμός στο σύνολο 51 Χονδρικό εμπόριο και εμπόριο με προμήθεια ,88 22, ,3 52 Λιανικό εμπόριο, επισκευή ειδών ατομικής και οικιακής χρήσης ,35 12, ,5 65 Ενδιάμεσοι χρηματοπιστωτικοί οργανισμοί, όχι ασφαλιστικές εταιρείες και ταμεία ,95 6, ,05 50 Εμπόριο, συντήρηση και επισκευή αυτοκινήτων οχημάτων και μοτοσυκλετών ,32 6, ,2 23 Παραγωγή κωκ, προϊόντων διύλισης πετρελαίου και πυρηνικών καυσίμων ,07 5,1 86 0,01 45 Κατασκευές ,71 4, ,5 15 Βιομηχανία τροφίμων και ποτών ,26 4, ,8 74 Άλλες επιχειρηματικές δραστηριότητες ,03 3, ,5 64 Ταχυδρομεία και τηλεπικοινωνίες ,81 3, ,4 55 Ξενοδοχεία και εστιατόρια ,15 3, ,3 Λοιπές δραστηριότητες , ,9 Εικόνα 12: Κλάδοι με τον υψηλότερο αριθμό εργασιών

18 Είδη Επιχειρήσεων 18

19 Ταξινόμηση επιχειρήσεων με βάση την απασχόληση άτομα: πολύ μικρές άτομα: μικρές : μεσαίες 250+: μεγάλες

20 Είδη νομικών μορφών επιχειρήσεων (1/5) 20 Ατομική επιχείρηση Επιχειρήσεις όπου ένα άτομο είναι ιδιοκτήτης και ιδρυτής Έχει την ευθύνη όλων των αποφάσεων και των συνεπειών τους. Εάν δεν μεταβιβαστεί σε κάποιο άλλο πρόσωπο, παύει να υπάρχει με τη συνταξιοδότηση ή το θάνατο του ιδιοκτήτη της. Δεν απαιτείται κάποιο ελάχιστο κεφάλαιο για την ίδρυσή της, παρά μόνο η άσκηση κάποιας επαγγελματικής δραστηριότητας και η έδρα Απεριόριστη ευθύνη του ιδιοκτήτη. Οι υποχρεώσεις της εταιρείας προς τους πιστωτές της επεκτείνεται και στα προσωπικά του περιουσιακά στοιχεία

21 Είδη νομικών μορφών επιχειρήσεων (2/5) 21 Ομόρρυθμη Εταιρεία (ΟΕ) Οι εταίροι (δύο τουλάχιστον) έχουν απεριόριστη και εξ ολοκλήρου ευθύνη για τις υποχρεώσεις της εταιρείας o o Απεριόριστη ευθύνη: ο ομόρρυθμος εταίρος ευθύνεται για τις υποχρεώσεις της εταιρείας με όλη του την περιουσία και όχι μέχρι του ποσού που έχει διαθέσει στην εταιρεία ή μέχρι οποιουδήποτε άλλου ποσού. Εξ ολοκλήρου ευθύνη σημαίνει ότι ο εταίρος, αν χρειασθεί, καλείται να καλύψει τις υποχρεώσεις της εταιρείας για ολόκληρο το ποσό και όχι κατά το ποσοστό της εταιρικής του μερίδας

22 Είδη νομικών μορφών επιχειρήσεων (3/5) 22 Ετερόρρυθμη Εταιρεία (ΕΕ) Ετερόρρυθμοι εταίροι: ευθύνονται για τα χρέη μόνο ως του ποσού της εισφοράς τους Αν κάποιος εταίρος αποχωρήσει, τότε αυτή μπορεί να διαλυθεί ή να γίνει ότι ορίζει το καταστατικό της. Είναι δυνατή η μεταβίβαση μεριδίων ορισμένων εταίρων, όταν για μία τέτοια μεταβίβαση συμφωνούν όλοι οι εταίροι

23 Είδη νομικών μορφών επιχειρήσεων (4/5) 23 Εταιρεία Περιορισμένης Ευθύνης (ΕΠΕ) Εταιρεία κεφαλαίου ή κεφαλαιουχικού τύπου Το κεφάλαιο της ΕΠΕ είναι χωρισμένο σε ίσα μερίδια και κάθε εταίρος ευθύνεται μέχρι το ποσό της συμμετοχής του. Απαιτείται αρχικό κεφάλαιο καθώς και δημοσίευση ισολογισμού

24 Είδη νομικών μορφών επιχειρήσεων (5/5) 24 Ανώνυμη Εταιρεία (ΑΕ) Οι εταίροι έχουν περιορισμένη ευθύνη έως το ποσό της εισφοράς τους και δεν αφορά την προσωπική τους περιουσία Το κεφάλαιο της εταιρείας είναι χωρισμένο σε ίσα μερίδια, τις μετοχές. Κάθε εταίρος έχει έναν αριθμό μετοχών. Οι μετοχές μεταβιβάζοντας σε οποιοδήποτε πρόσωπο, είτε αυτό είναι φυσικό, είτε νομικό, δηλαδή κάποια άλλη εταιρεία Η εταιρεία είναι ένα νομικό πρόσωπο που υπάρχει και λειτουργεί ανεξάρτητα από τη ζωή και τη δράση των εταίρων Η ΑΕ έχει την δυνατότητα άμεσης αύξησης των κεφαλαίων της με την έκδοση νέων μετοχών και την πώλησή τους

25 Μια νέα μορφή επιχείρησης 25 Ιδιωτική κεφαλαιουχική εταιρεία (ΙΚΕ): η εταιρεία του ενός ευρώ Ανάμεσα Α.Ε. και Ε.Π.Ε. Η ιδιωτική κεφαλαιουχική εταιρία είναι εμπορική, ακόμη και αν ο σκοπός της δεν είναι εμπορική επιχείρηση. Η διάρκεια της εταιρείας είναι ορισμένου χρόνου. Αν δεν ορίζεται ακριβής χρόνος στο καταστατικό, η εταιρεία διαρκεί 12 έτη από τη σύστασή της. Παράταση είναι δυνατή με απόφαση των εταίρων της. Η ιδιωτική κεφαλαιουχική εταιρία οφείλει εντός μηνός από τη σύστασή της να αποκτήσει εταιρική ιστοσελίδα,

26 Επιχειρηματίας vs «Υπάλληλος» (1/2) 26 Ανταμοιβή κέρδους (για το χρόνο και χρήμα που διέθεσε, αλλά και για τους κινδύνους και πρωτοβουλίες που αναλαμβάνει) Ανταμοιβή ανεξαρτησίας (ελευθερία από την εποπτεία και κανόνες οργανισμών, δυνατότητα ευελιξίας στις προσωπικές ζωές και τις εργασιακές συνήθειες) Η ανταμοιβή ενός ικανοποιητικού τρόπου ζωής (ελευθερία από τις συνηθισμένες, βαρετές και μη προκλητικές εργασίες)

27 Επιχειρηματίας vs «Υπάλληλος» (2/2) 27 ΑΛΛΑ ΚΑΙ Σκληρή εργασία, σίγουρα και πιο πολλές ώρες εργασίας Συναισθηματική ενέργεια, ένταση Επιχειρηματικό ρίσκο που συνδέεται με την πιθανότητα αποτυχίας Αυτοπεποίθηση - Πάθος

28 Επιχειρηματικότητα σε περίοδο κρίσης: Έκρηξη ανεργίας Ποσοστό εργατικού δυναμικού στο σύνολό του πληθυσμού_gr κλίμακα- -Aριστερή Εικόνα 13: Έκρηξη ανεργίας

29 Επιχειρηματίες; 29 Σύνολο Μισθωτός (με μισθό ή ημερομίσθιο ) Αυτοαπασχολούμενο ς με προσωπικό Αυτοαπασχολούμενο ς χωρίς προσωπικό Βοηθός στην οικογενειακή επιχείρηση 2009 Q2 4531,9 2922,1 384,9 961,2 263, Q2 4427,0 2853,9 354,9 975,3 242, Q2 4156,3 2645,9 325,1 953,0 232,3 2012Q2 3793,1 2398,8 275,3 931,9 187,1 2013Q ,7 244,3 925,6 176,5 2013Q ,5 245,8 928,0 178,6 Εικόνα 14: Έλλειψη επιχειρηματιών

30 Έκρηξη ανεργίας 30 Εικόνα 15: Αριθμός ανέργων στην Ελλάδα,

31 Πηγή: ΕΛΣΤΑΤ Και ειδικά της μακροχρόνιας ανεργίας 31 Εικόνα 16: Μακροχρόνια άνεργοι ως ποσοστό του συνόλου των ανέργων

32 32 Δυνητικός επιχειρηματίας: Γνώσεις & ικανότητες Επίδοξος επιχειρηματίας Βρίσκεται στην έναρξη του εγχειρήματος Νέος επιχειρηματίας (επιχείρηση < 3,5 ετών) Καθιερωμένος επιχειρηματίας (επιχείρηση > 3,5 ετών) Σύλληψη ιδέας Δημιουργία επιχείρησης Επιβίωση Εικόνα 17: Συνολική επιχειρηματικότητα αρχικών σταδίων (TEA index) Ευρύ φάσμα «επιχειρηματικότητας»: Η επιχειρηματικότητα ξεκινά πολύ πριν ένα εγχείρημα γίνει λειτουργικό Μονάδα ανάλυσης: ο επιχειρηματίας

33 Υψηλή γενικά επιχειρηματικότητα ανάγκης 33 Υψηλό ποσοστό επιχειρηματικότητας ανάγκης: 30 (~20 στις χώρες «καινοτομίας») Όμως περίπου 22 δηλώνει ως κίνητρο τον συνδυασμό ανάγκης και ευκαιρίας: υποκρύπτεται επιχειρηματικότητα ανάγκης ως ένα βαθμό Επιχειρηματικότητα ευκαιρίας: λιγότεροι από τους μισούς Κινητήριος μοχλός της επιλογής αυτής: αύξηση εισοδήματος (27) ή μεγαλύτερη εργασιακή ανεξαρτησία (20) Ο μέσος ευρωπαίος επιχειρηματίας ευκαιρίας επιθυμεί μεγαλύτερη εργασιακή ανεξαρτησία παρά δείχνει δυσαρεστημένος από το τρέχον εισόδημά του

34 Ρηχή επιχειρηματικότητα 34 Πρωτογενής τομέας Βιομηχανική δραστηριότητα Υπηρεσίες προς επιχειρήσεις Προϊόντα / υπηρεσίες προς καταναλωτές , ,7 63, ,5 24,7 23,5 51, ,8 36,5 15,2 46, ,9 23,7 28,1 46,2 Εικόνα 18: Ρηχή επιχειρηματικότητα Σταθερή επικέντρωση στον τελευταίο κρίκο της «παραγωγικής αλυσίδας» στο τελικό προϊόν: λιανεμπόριο, μικρά καταστήματα παροχής υπηρεσιών

35 Κλαδική διαφοροποίηση 35 Πριν την κρίση: υψηλότατο επιχειρήσεων προϊόντων/υπηρεσιών προς τελικό καταναλωτή. Τελευταίος κρίκος της αλυσίδας αξίας στην οικονομία-> μείωση αναπτυξιακών επιπτώσεων Ανατροπή λόγω κρίσης: συρρίκνωση μαγαζιών, αλλά ενδυνάμωση μεταποίησης (2009) και κλάδου υπηρεσιών προς επιχειρήσεις (2010) Επιχειρηματικότητα σε όλη την αλυσίδα αξίας, από άτομα με ανώτερα εκπαιδευτικά προσόντα και με μεγαλύτερη επαγγελματική εμπειρία σε σύγκριση με το παρελθόν αυξάνει τις πιθανότητες επιτυχίας αυτών των εγχειρημάτων, αλλά και τις αναπτυξιακές τους προοπτικές.

36 Ποιοτικά χαρακτηριστικά (1/2) 36 προοπτικές δημιουργίας νέων θέσεων εργασίας ~40 ατομικές επιχειρήσεις κατά την έναρξη, αλλά και 43 έως και 5 υπαλλήλους προοπτικές 5ετίας: σχεδόν τα 2/5 δε προσφέρουν νέες θέσεις εργασίας: τα νέα επιχειρηματικά εγχιερήματα ξεκινούν ως πολύ μικρές επιχειρήσεις και παραμένουν πολύ μικρές Υπάρχει όμως ένα μικρό ποσοστό 2,8 που αναμένει πάνω από 19 θέσεις εργασίας (10 σε χώρες καινοτομίας)

37 Ποιοτικά χαρακτηριστικά (2/2) 37 καινοτομία προϊόντος: μόλις 13 εντελώς καινοτόμο προϊόν (χαμηλότερη επίδοση στις χώρες καινοτομίας) ένταση ανταγωνισμού: μόλις το 7 δημιουργεί μια νέα αγορά (νησίδες αγοράς) επίπεδο τεχνολογίας που χρησιμοποιείται σε διαδικασίες /τρόπο παραγωγής: φτωχές επιδόσεις (τεχνολογίες τουλάχιστον 5ετίας: 60, τεχνολογίες το πολύ ενός έτους: 19 )

38 Επιπτώσεις της κρίσης στην επιχειρηματικότητα 38 Ανάπτυξη ήδη υφιστάμενων επιχειρήσεων 3/5 επ. αρχικών σταδίων: εντονότερες δυσκολίες το 2010 vs καθιερωμένοι επιχειρηματίες πιο συγκρατημένοι και τα δύο έτη, αύξηση απαισιοδοξίας το 2010 γυναίκες επιχειρηματίες καταγράφουν εντονότερη απαισιοδοξία από τους άνδρες ο δείκτης αφορά όλες τις λειτουργούσες επιχειρήσεις άμεση & αρνητική επίπτωση στην απασχόληση και γενικότερα στις προοπτικές για το μέλλον καθιερωμένοι επιχειρηματίες: πλέον αρνητικές εκτιμήσεις σε όλο το GEM Μόνο Ελλάδα και Ιταλία: δυσμενέστερα αποτελέσματα το 2010

39 Χρηματοδότηση νέων εγχειρημάτων 39 Παραδοσιακά, «άτυποι επενδυτές» προέρχονται από οικογένεια ή/και φίλοι/γείτονες: προσωπικές σχέσεις, δεν προσδοκάται κέρδος Έλλειψη venture capitals, νοοτροπία χρηματοδότησης υψηλού ρίσκου (νέα εγχειρήματα) Κρίση: μεγάλοι περιορισμοί στον τραπεζικό δανεισμό, σημαντική η ύπαρξη της δυνατότητας χρηματοδότησης από την οικογένεια, αν και οικονομικά ανορθόδοξη στις επιλογές

40 Δημογραφικό προφίλ νέου επιχειρηματία 40 Άντρας, ετών, απόφοιτος Λυκείου (οι μισοί), ανώτερου εισοδηματικού επιπέδου (αυξημένες δυσκολίες χρηματοδότησης;) Υπόθεση μεγαλύτερων ηλικιών Μέση ηλικία νέου / επίδοξου επιχειρηματία: 38 έτη + Αλλά η συμμετοχή στην επιχειρηματικότητα από τις μικρότερες ηλικίες είναι χαρακτηριστικό χωρών χαμηλότερης ανάπτυξης και βιοτικού επιπέδου. Γυναικεία επιχειρηματικότητα: Εντονότερη η ανάγκη ως κίνητρο για τις γυναίκες

41 Προσωπικά και πολιτισμικά χαρακτηριστικά (1/2) 41 Προσωπικά και πολιτισμικά χαρακτηριστικά πληθυσμού απέναντι σε διαστάσεις της επιχειρηματικότητας Υψηλή Αυτοπεποίθηση για τις γνώσεις και ικανότητες για έναρξη επιχείρησης: 52 του πληθυσμού, 77 των επιχειρηματιών αρχ. σταδίων Χαμηλότερη αυτοπεποίθηση στις γυναίκες σε σχέση με τους άνδρες Αλλά και σταθερά στις πρώτες θέσεις παγκοσμίως στο φόβο της αποτυχίας: 55 επιχ. αρχικών σταδίων Η επιχειρηματικότητα θεωρείται ως επιθυμητή επιλογή σταδιοδρομίας (6 η θέση στην Ευρώπη)

42 Προσωπικά και πολιτισμικά χαρακτηριστικά (2/2) 42 Προσωπικά και πολιτισμικά χαρακτηριστικά πληθυσμού απέναντι σε διαστάσεις της επιχειρηματικότητας Υψηλή παραμένει η εκτίμηση ότι οι επιτυχημένοι επιχειρηματίες τυγχάνουν κοινωνικής αποδοχής και σεβασμού (68) Αλλά η εκτίμηση σχετικά για την κάλυψη της επιτυχημένης επιχειρηματικότητας από τα media είναι πολύ χαμηλή (32, 5 η χαμηλότερη επίδοση στην Ευρώπη)

43 Έμφαση στην ποιοτική πλευρά της επιχειρηματικότητας 43 Επαρκής αριθμός επιχειρούντων ατόμων Χαμηλή ποιότητα και δυναμική των νέων εγχειρημάτων Ευκαιρία και όχι ανάγκη Ανάγκη ενίσχυσης ποιοτικών χαρακτηριστικών / κριτηρίων Καινοτομία ακόμα και σε παραδοσιακούς κλάδους

44 Τι είδους επιχείρηση; 44 Ευκαιρία Καινοτομία Εξωστρέφεια Όμως: η εξωστρέφεια δεν είναι εύκολη Απαιτείται γνώση των αγορών, ποιότητα, ευελιξία, τεχνολογικές ικανότητες και ισχυρό ανθρώπινο κεφάλαιο Χρειάζονται επενδύσεις σε τεχνολογία, σύγχρονο εξοπλισμό και «δύσκολη» καινοτομία Συνέργειες με άλλες επιχειρήσεις συμπληρωματικών ή συναφών κλάδων για οικονομίες κλίμακας o Νησίδες αγοράς σε παγκόσμιο επίπεδο Η έννοια του κλαδικού οικοσυστήματος

45 Αγρο-βιο-διατροφή & τρόφιμα 45 Διευκολυντικό περιβάλλον Μακροικονομικό περιβάλλον Νομικό/Θεσμικό πλαίσιο Τεχνολογία Φυσικό Περιβάλλον Καλλιέργεια Επεξεργασία Χονδρική πώληση Λιανική πώληση Εικόνα 19: Αγρο-βιο-διατροφή & τρόφιμα

46 Τεχνολογίες Πληροφορικής και Επικοινωνιών 46 Διευκολυντικό περιβάλλον Μακροικονομικό περιβάλλον Νομικό/Θεσμικό πλαίσιο Τεχνολογία Φυσικό Περιβάλλον Έρευνα & Αναπτυξη Παραγωγή Εμπορία Παροχή υπηρεσιών Εικόνα 20: Τεχνολογίες Πληροφορικής και Επικοινωνιών

47 Υγεία 47 Διευκολυντικό περιβάλλον Μακροικονομικό περιβάλλον Νομικό/Θεσμικό πλαίσιο Τεχνολογία Φυσικό Περιβάλλον Έρευνα & Αναπτυξη Παραγωγή Εμπορία Παροχή υπηρεσιών υγείας Εικόνα 21: Υγεία

48 Τομείς ενδιαφέροντος 48

49 Ενέργεια (1/2) 49 Μελέτη, σχεδίαση, συντήρηση αιολικών πάρκων Τεχνική υποστήριξη -συντήρηση μηχανών (ατμοστροβίλων, αεριοστρόβιλων κα.), παροχής τεχνικών συμβουλών αναβάθμισης μηχανολογικού εξοπλισμού Spin off εταιρεία με αντικείμενο σύγκαυση στερεών καυσίμων με βιομάζα Spin off εταιρεία με αντικείμενο αξιοποίηση καθαρών πηγών ενέργειας (υδρογόνο, βιοκαύσιμα ηλεκτροκίνηση) στις μεταφορές

50 Ενέργεια (2/2) 50 Spin off - πιλοτική ανάπτυξη και εφαρμογή ηλεκτροκίνησης σε συγκεκριμένη τουριστική περιοχή Αξιοποίηση ηλιακών συλλεκτών για σύγχρονες εφαρμογές Α.Π.Ε., π.χ. στον κτιριακό τομέα για ηλιακή θέρμανση / ψύξη των χώρων, ή στη βιομηχανία με την αξιοποίηση συστημάτων συμπαραγωγής. Εφαρμογές στον τουριστικό τομέα Παραγωγή/εμπόριο έξυπνων ηλεκτρονικών μετρητών ενέργειας για την ορθολογική χρήση ηλεκτρικής ενέργειας Παροχή ολοκληρωμένων υπηρεσιών ενεργειακής διαχείρισης (ενεργειακό auditing, οικονομική απόδοση, χρηματοδότηση)

51 Αγροβιοδιατροφή (1/2) 51 Αξιοποίηση προηγμένης βασικής έρευνας πχ βιοτεχνολογία, νανοτεχνολογία κλπ για πιλοτική ανάπτυξη προϊόντων εξειδικευμένων ειδών διατροφής που απευθύνονται σε μικρή μερίδα πληθυσμού με πρόσθετες ανάγκες πχ ηλικιωμένοι, βρέφη, πάσχοντες από κοιλιοκάκη, σάκχαρο, χοληστερίνη κλπ Παραγωγή φορητού εξοπλισμού ανίχνευσης νοθείας στα τρόφιμα - βιολογικά, πηγή προέλευσης πχ φάβα Σαντορίνης, χαμηλότερης ποιότητας πχ λάδι Ανάπτυξη με οικονομικό τρόπο παραδοσιακών μεθόδων παραγωγής πχ διαδικασία παλαίωση τυριών, κρασιών κλπ που δύναται να παρέχουν προστιθέμενη αξία στο παραγόμενο προϊόν (ιδιαίτερη γεύση, μεγαλύτερη διάρκεια ζωής, καλύτερη διαχείριση προϊόντος κλπ

52 Αγροβιοδιατροφή (2/2) 52 Παραγωγή/ εξαγωγή τυποποιημένου ελληνικού φαγητού σε μερίδες (food of convenience) Προώθηση επώνυμων προϊόντων σε χώρους εστίασης Έξυπνη συσκευασία, Έμφαση στην τυποποίηση αγροτικών προϊόντων ποιότητας

53 Δομικά προϊόντα και κατασκευές 53 Αξιοποίηση προηγμένης βασικής έρευνας πχ νανοτεχνολογίας για την παραγωγή νέων καινοτομικών προϊόντων με πρόσθετες ιδιότητες πχ άκαυστο ή μη διαπερατό ύφασμα που περιβάλλει κέλυφος κατασκευής και δύναται να λειτουργεί ως συναγερμός σε περίπτωση πυρκαγιάς ή κλοπής κλπ Χρήση δομικών προϊόντων για ειδικές εφαρμογές πχ προστασία από διάβρωση σε παραθαλάσσιες κατοικίες, ηλιοπροστασία, θερμομόνωση, ηχομόνωση κλπ Καινοτόμα δομικά προϊόντα (π.χ. ψυχρές βαφές)

54 Περιβαλλοντική Βιομηχανία (1/2) 54 Ευρύτερος τομέας ανακύκλωσης/διαχείρισης στερεών απορριμμάτων Διεύρυνση των εφαρμογών/χρήσεων των ανακυκλούμενων υλικών Δραστηριότητες προσαρμογής/μετατροπής των παραγωγικών διαδικασιών, με σκοπό τη μείωση κατανάλωσης ενέργειας/ αξιοποίηση εναλλακτικών μορφών ενέργειας (π.χ. βιομάζα) Δραστηριότητες εκσυγχρονισμού/εξορθολογισμού της λειτουργίας υφιστάμενων εγκαταστάσεων (π.χ. μονάδων βιολογικού καθαρισμού) και στη συντήρηση των περιβαλλοντικών υποδομών

55 Περιβαλλοντική Βιομηχανία (2/2) 55 Διαχείριση των υδάτινων πόρων, με βασικές αρχές τη διαχείριση σε επίπεδο λεκάνης απορροής, την εξοικονόμηση και ανακύκλωση Παροχή περιβαλλοντικών υπηρεσιών για τη διαχείριση των αποβλήτων στο γεωργικό τομέα αλλά και ευρύτερα Υλικά «πράσινης κατοικίας» και ζήτησης αντίστοιχων υπηρεσιών (π.χ. περιβαλλοντικοί επιθεωρητές) Παροχή υπηρεσιών για ανάπτυξη «πράσινης επιχειρηματικότητας» (Green Accounting, Εταιρική Κοινωνική Ευθύνη, ISO 14001, EMAS, eco-labelling)

56 Υγεία (1/2) 56 Παροχή υποστηρικτικών υπηρεσιών υγείας σε ευπαθείς ομάδες πχ ηλικιωμένους, άτομα με αναπηρία ( πχ φροντίδα στο σπίτι, κατ οίκον νοσηλεία) Εφαρμογές υγείας για εξατομικευμένη ενημέρωση ασθενούς για θέματα προγραμματισμού ιατρικών εξετάσεων, φαρμακευτικής αγωγής, επιπέδου γλυκόζης στο αίμα, στάθμη πίεσης κλπ Εφαρμογές αυτόματης ηλεκτρονικής αρχειοθέτησης φακέλου ασθενούς

57 Υγεία (2/2) 57 Αξιοποίηση βασικής έρευνας για προδιαθεσικούς παράγοντες πχ εξειδικευμένα τεστ για σάκχαρο, καρκίνο κλπ Παραγωγή φαρμακευτικών προϊόντων πχ αιθέρια έλαια, φάρμακα, καλλυντικά, προϊόντα προσωπικής υγιεινής, συμπληρώματα διατροφής από εγχώρια παραγόμενα βότανα, φυτά πχ κρέμα από σαλιγκάρια Ανάπτυξη εναλλακτικού, ιατρικού τουρισμού

58 Τεχνολογίες Πληροφορικής & Επικοινωνιών (ΤΠΕ) 58 Ανάπτυξη Mobile internet applications Εξατομικευμένη ενημέρωση στο κινητό πχ ξενάγηση σε μουσεία, live χρόνος αναμονής για μέσα μαζικής μετακίνησης Εξ αποστάσεως προγραμματισμός ηλεκτρικών συσκευών πχ φούρνος, κλιματισμός e-payment πχ διόδια, καταστήματα Πλατφόρμα online δημοπρασιών Εφαρμογές κοινωνικής δικτύωσης, Ηλεκτρονικό σύστημα διαχείρισης μάθησης (LMS) Aνάπτυξη multimedia content (πολυμεσικό περιεχόμενο)

59 Τουρισμός (1/2) 59 Καταδυτικός Τουρισμός Τουρισμός Υγείας Αθλητικός τουρισμός Προσέλκυση τουριστών από νέες αγορές (Ρωσία, Τουρκία, Ινδία, Κίνα) Θρησκευτικός τουρισμός Τουρισμός γάμων

60 Τουρισμός (2/2) 60 e-τουρισμός Ασύρματες ηλεκτρονικές ετικέτες (RFID) με εφαρμογή σε adventure tourism Εφαρμογή e-recruitment για τουριστικές επιχειρήσεις Σύστημα ηλεκτρονικών κρατήσεων με τη χρήση GIS Διαχείριση πελατειακών σχέσεων (CRM) σε ξενοδοχειακές μονάδες

61 Νέα υλικά Αξιοποίηση εξελιγμένων πρώτων υλών υψηλής προστιθέμενης αξίας «Έξυπνες» πρώτες ύλες (πχ. πλαστικά νήματα, οργανικές φωτοβολταϊκές διατάξεις, νανοδομικά ανόργανα και οργανικά υλικά κ.α.). Παραδοσιακά υφάσματα υψηλής προστιθέμενης αξίας πχ μετάξι: Έμφαση σε συγκεκριμένα, εξειδικευμένα τμήματα αγοράς, με δυνατότητες σημαντικής άνθησης στην Ελλάδα και διεθνώς: Παιδικό ένδυμα: ελληνικά προϊόντα εφάμιλλα των παγκοσμίως αναγνωρίσιμων προϊόντων, ωστόσο η διεθνής προώθησή τους υστερεί Ενδύματα εργασίας, με νέες επιχειρηματικές στρατηγικές (πχ. leasing επαγγελματικών ρούχων), αλλά και προδιαγραφές από την πλευρά του κράτους (κανόνες στις κρατικές προμήθειες)

62 Κατάλογος αναφορών εικόνων (1/7) 62 Εικόνα 1: Διάρθρωση εγχώριας οικονομικής δραστηριότητας σε όρους ΑΠΑ, Eurostat Εικόνα 2: Διάρθρωση παραγωγής ανά περιφέρεια, Eurostat Εικόνα 3: Αριθμός επιχειρήσεων, Μητρώο Ε.Σ.Υ.Ε Εικόνα 4: Κύκλος εργασιών ανά τάξεις μεγέθους (σε εκ. ), ΕΛ.ΣΤΑΤ Εικόνα 5: Διάρθρωση επιχειρήσεων στην Ελλάδα,, ΕΛ.ΣΤΑΤ Εικόνα 6: Απασχόληση ανά τάξεις μεγέθους, ΕΛ.ΣΤΑΤ

63 Κατάλογος αναφορών εικόνων (2/7) 63 Εικόνα 7: Αριθμός ατόμων που απασχολούνται στις επιχειρήσεις, ΕΛ.ΣΤΑΤ Εικόνα 8: Εξέλιξη απασχόλησης, ΕΛ.ΣΤΑΤ. Μ.Ο. τριμήνων Εικόνα 9: Διάρθρωση απασχόλησης (1), Υλικό με μη προσδιορισμένη προέλευση. Σε περίπτωση που είστε κάτοχος του κύριου δικαιώματος προβείτε σε επικοινωνία με τη Μονάδα Υλοποίησης Ανοικτών Ακαδημαϊκών Μαθημάτων. Εικόνα 10: Διάρθρωση απασχόλησης (2), ΕΛ.ΣΤΑΤ

64 Κατάλογος αναφορών εικόνων (3/7) 64 Εικόνα 11: Κλάδοι με το μεγαλύτερο αριθμό επιχειρήσεων, Υλικό με μη προσδιορισμένη προέλευση. Σε περίπτωση που είστε κάτοχος του κύριου δικαιώματος προβείτε σε επικοινωνία με τη Μονάδα Υλοποίησης Ανοικτών Ακαδημαϊκών Μαθημάτων. Εικόνα 12: Κλάδοι με τον υψηλότερο αριθμό εργασιών, Υλικό με μη προσδιορισμένη προέλευση. Σε περίπτωση που είστε κάτοχος του κύριου δικαιώματος προβείτε σε επικοινωνία με τη Μονάδα Υλοποίησης Ανοικτών Ακαδημαϊκών Μαθημάτων.

65 Κατάλογος αναφορών εικόνων (4/7) 65 Εικόνα 13: Έκρηξη ανεργίας, Υλικό με μη προσδιορισμένη προέλευση. Σε περίπτωση που είστε κάτοχος του κύριου δικαιώματος προβείτε σε επικοινωνία με τη Μονάδα Υλοποίησης Ανοικτών Ακαδημαϊκών Μαθημάτων. Εικόνα 14: Έλλειψη επιχειρηματιών, Έρευνα Εργατικού Δυναμικού, ΕΛΣΤΑΤ Εικόνα 15: Αριθμός ανέργων στην Ελλάδα, ΕΛ.ΣΤΑΤ Εικόνα 16: Μακροχρόνια άνεργοι ως ποσοστό του συνόλου των ανέργων, ΕΛ.ΣΤΑΤ

66 Κατάλογος αναφορών εικόνων (5/7) 66 Εικόνα 17: Συνολική επιχειρηματικότητα αρχικών σταδίων (TEA index), Υλικό με μη προσδιορισμένη προέλευση. Σε περίπτωση που είστε κάτοχος του κύριου δικαιώματος προβείτε σε επικοινωνία με τη Μονάδα Υλοποίησης Ανοικτών Ακαδημαϊκών Μαθημάτων. Εικόνα 18: Ρηχή επιχειρηματικότητα, Υλικό με μη προσδιορισμένη προέλευση. Σε περίπτωση που είστε κάτοχος του κύριου δικαιώματος προβείτε σε επικοινωνία με τη Μονάδα Υλοποίησης Ανοικτών Ακαδημαϊκών Μαθημάτων.

67 Κατάλογος αναφορών εικόνων (6/7) 67 Εικόνα 19: Αγρο-βιο-διατροφή & τρόφιμα, Υλικό με μη προσδιορισμένη προέλευση. Σε περίπτωση που είστε κάτοχος του κύριου δικαιώματος προβείτε σε επικοινωνία με τη Μονάδα Υλοποίησης Ανοικτών Ακαδημαϊκών Μαθημάτων. Εικόνα 20: Τεχνολογίες Πληροφορικής και Επικοινωνιών, Υλικό με μη προσδιορισμένη προέλευση. Σε περίπτωση που είστε κάτοχος του κύριου δικαιώματος προβείτε σε επικοινωνία με τη Μονάδα Υλοποίησης Ανοικτών Ακαδημαϊκών Μαθημάτων.

68 Κατάλογος αναφορών εικόνων (7/7) 68 Εικόνα 21: Υγεία, Υλικό με μη προσδιορισμένη προέλευση. Σε περίπτωση που είστε κάτοχος του κύριου δικαιώματος προβείτε σε επικοινωνία με τη Μονάδα Υλοποίησης Ανοικτών Ακαδημαϊκών Μαθημάτων.

69 Χρηματοδότηση Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό έχει αναπτυχθεί στα πλαίσια του εκπαιδευτικού έργου του διδάσκοντα. Το έργο «Ανοικτά Ακαδημαϊκά Μαθήματα Ε.Μ.Π.» έχει χρηματοδοτήσει μόνο τη αναδιαμόρφωση του εκπαιδευτικού υλικού. Το έργο υλοποιείται στο πλαίσιο του Επιχειρησιακού Προγράμματος «Εκπαίδευση και Δια Βίου Μάθηση» και συγχρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Ένωση (Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο) και από εθνικούς πόρους.