Μέτρηση Κοινωνικής Απόδοσης Επενδύσεων Mεθοδολογία SROI (Social Return on Investment).

Transcript

1 2016 Μέτρηση Κοινωνικής Απόδοσης Επενδύσεων Mεθοδολογία SROI (Social Return on Investment). Equal Society Μη Κυβερνητικός Οργανισμός EQUAL SOCIETY ΚΟΙΝΩΝΙΑ ΙΣΩΝ ΕΥΚΑΙΡΙΩΝ 23/2/2016

2 Μέτρηση Κοινωνικής Απόδοσης Επενδύσεων Το Όραμα του Project «Η εξάλειψη της οικονομικής και κοινωνικής ανισότητας με σκοπό τη δημιουργία μιας κοινωνίας ίσων ευκαιριών». Η ανισότητα δεν είναι απλά ένα στατιστικό αποτέλεσμα. Αλλάζει τις ζωές όλων μας επηρεάζοντας το βιοτικό μας επίπεδο, το αίσθημα ασφάλειας και το ρίσκο κοινωνικών συγκρούσεων όχι μόνο σε τοπικό αλλά και σε εθνικό επίπεδο. Πίστη μας είναι ότι ο καθένας μας μπορεί να συμβάλλει στην εξάλειψη της ανισότητας αλλάζοντας σταδιακά τον κόσμο γύρω του και δημιουργώντας αξία. Αντιλαμβανόμαστε την αξία όχι μόνο σαν αποτέλεσμα οικονομικής διαδικασίας αλλά και κοινωνικής και περιβαλλοντικής δράσης. Στόχος μας λοιπόν είναι να αλλάξουμε τον τρόπο με τον οποίο αποτιμάται η ευρύτερη αυτή αξία και να δώσουμε έμφαση στις κοινωνικές επενδύσεις που θα εξασφαλίζουν πως κάθε ευρώ δαπανάται προς όφελος της κοινωνίας. Οι υπάρχουσες μεθοδολογίες μέτρησης της κοινωνικής αξίας αδυνατούν να αποτιμήσουν την κοινωνική και περιβαλλοντική αξία και δίνουν έμφαση μόνο στην οικονομική. Με αυτό τον τρόπο δεν δημοσιοποιούν όλη την ιστορία αλλά μόνο τους αριθμούς. Εμείς θέλουμε να δώσουμε έμφαση στην ανθρώπινη εμπειρία και πως αυτή μπορεί να αλλάξει σταδιακά την οικογένειά μας, την πόλη μας, τον κόσμο μας! Οι καθημερινές δραστηριότητές μας δημιουργούν και καταστρέφουν αξία, αλλάζουν το κόσμο γύρω μας. Στον φόντο της κρίσης είναι σημαντικό κάθε ευρώ που επενδύεται να συμβάλλει στην αειφόρο ανάπτυξη. Πως; Δίνοντας βαρύτητα στη δημιουργία κοινωνικής αξίας. Επιτρέποντας τη μέτρηση της αξίας και της απόδοσης της επένδυσης. Προωθώντας τον στρατηγικό σχεδιασμό νέων υπηρεσιών και τη λήψη τεκμηριωμένων αποφάσεων. Στηρίζοντας τις κοινωνικές επενδύσεις Σπύρος Φρεμεντίτης Πρόεδρος Δ.Σ. Equal Society Κοινωνική Απόδοση Επενδύσεων Equal Society Σελίδα 2

3 Ποια είναι η σημερινή εικόνα ; Κάθε χρόνο δεκάδες εκατομμύρια ευρώ προερχόμενα από το ΕΣΠΑ, εθνικούς πόρους, ιδρύματα του εσωτερικού και του εξωτερικού αλλά και από δράσεις Εταιρικής Κοινωνικής Ευθύνης μεγάλων επιχειρήσεων ενισχύουν προγράμματα που υλοποιούνται από ΜΚΟ. Στόχος των προγραμμάτων αυτών είναι η δημιουργία ή η ενδυνάμωση δομών απασχόλησης, κοινωνικής επανένταξης, ευρύτερης πρόσβασης στην τριτοβάθμια εκπαίδευση, προστασίας ευάλωτων κοινωνικών ομάδων, μεταναστών, προστασίας του περιβάλλοντος κ.α.. Μέχρι σήμερα ήταν αδύνατη η τελική αποτίμηση των επενδύσεων αυτών, καθώς αυτό δεν θα μπορούσε να γίνει με τα αυστηρά οικονομοτεχνικά κριτήρια της αγοράς. Παραμένει όμως ζωτική η ανάγκη αξιολογικής αποτίμησης της επένδυσης και η σε βάθος χρόνου πρόβλεψη για την βιωσιμότητα αυτής, προκειμένου να εξασφαλιστεί η συνέχειά της. Σ ένα περιβάλλον διαύγειας και μετρήσιμης απόδοσης. Τι σχεδιάζει η Equal society Η Equal Society με την υλοποίηση της μεθοδολογίας SROI έρχεται να καλύψει αυτό το κενό. Μέσα από την μέτρηση ποιοτικών και ποσοτικών δεικτών και την σε βάθος αξιολόγηση οποιασδήποτε κοινωνικής επένδυσης, εξασφαλίζεται όχι μόνο η συμμετοχή των ενδιαφερομένων μερών στην διαδικασία και τον στρατηγικό σχεδιασμό, αλλά και η αποτελεσματικότερη διαχείριση κινδύνου κάθε οργανισμού που προσφέρει κοινωνικά αγαθά και υπηρεσίες. Περιγραφή της Πρωτοβουλίας Το πρόγραμμα «Κοινωνική Απόδοση Επενδύσεων» αφορά στην ανάπτυξη και εφαρμογή της μεθοδολογίας SROI (Social Return on Investment) για τη μέτρηση της κοινωνικής απόδοσης των επενδύσεων στην Ελλάδα. Η μεθοδολογία αποτιμά την παραγόμενη κοινωνική αξία μέσω ποσοτικών αλλά και ποιοτικών δεικτών απόδοσης. Απώτεροι στόχοι του έργου είναι η αλλαγή του τρόπου με τον οποίο αποτιμάται η αξία και η ενίσχυση της συμβολής των διαφόρων οργανισμών στην κοινωνία. Μέσα από την μέτρηση ποιοτικών δεικτών και την σε βάθος αξιολόγηση οποιασδήποτε κοινωνικής επένδυσης, εξασφαλίζεται όχι μόνο η συμμετοχή των ενδιαφερομένων μερών στην διαδικασία και τον στρατηγικό σχεδιασμό αλλά και η αποτελεσματικότερη διαχείριση κινδύνου κάθε οργανισμού που προσφέρει κοινωνικά αγαθά και υπηρεσίες. Κοινωνική Απόδοση Επενδύσεων Equal Society Σελίδα 3

4 Επιζητούμε λοιπόν, να γίνει η μέτρηση κοινωνικής απόδοσης μέρος της ρουτίνας κάθε κερδοσκοπικού ή μη-κερδοσκοπικού οργανισμού ώστε να αυξηθεί ο κοινωνικός τους αντίκτυπος (και των ωφελουμένων αυτών) και να μειωθεί η κοινωνική και οικονομική ανισότητα με αποτέλεσμα τη βελτίωση της ευημερίας των πολιτών μέσα από την εξισορρόπηση κοινωνικών, οικονομικών και περιβαλλοντικών παραγόντων. Συμβολή Έργου Το πρόβλημα που καλούμαστε να αντιμετωπίσουμε ως επί το πλείστον έγκειται στην ανάγκη για γρήγορη και αποτελεσματική λήψη αποφάσεων που θα δημιουργούν όσο το δυνατό μεγαλύτερη κοινωνική, οικονομική και περιβαλλοντική αξία. Η τρέχουσα αδυναμία λογιστικής αποτίμησης της ευρύτερης αυτής αξίας επιβάλλει την ανάπτυξη της μεθοδολογίας SROI η οποία επιτρέπει πέρα από την σε βάθος αξιολόγηση των κοινωνικών επενδύσεων και τον στρατηγικό σχεδιασμό δράσεων με υψηλή κοινωνική απόδοση. Είναι χαρακτηριστική η ανακοίνωση της Ε.Ε. μέσω οδηγίας για την αποτελεσματικότερη χρήση των κεφαλαίων του Ε.Κ.Τ. ( ) (Δελτίο Τύπου IP/13/125) που προτρέπει στις κοινωνικές επενδύσεις και στην ανάμειξη των άμεσα εμπλεκομένων στον σχεδιασμό των δράσεων. Ειδικές αναφορές για την αξιολόγηση περιλαμβάνονται στο Γενικό Κανονισμό του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου. Επιπλέον η ΕΕ δίνει έμφαση στην μέτρηση των αποτελεσμάτων και την αξιολόγησή τους σε σχέση με την συνεισφορά τους την επίτευξη των στόχων. Ως εκ τούτου, οι ΜΚΟ που λαμβάνουν κοινωνικά κονδύλια θα κληθούν να αποδείξουν την κοινωνική τους απόδοση για την περαιτέρω λήψη χρηματοδότησης. Η συμβολή του προτεινόμενου έργου στην ενδυνάμωση των δομών, την ανάπτυξη των ικανοτήτων των Οργανισμών / Εταιρειών και την προώθηση ενός ευνοϊκού περιβάλλοντος για την κοινωνία των πολιτών είναι πολύ ουσιαστική. Η ανάπτυξη και προώθηση ενός εργαλείου αποτίμησης της κοινωνικής αξίας ενισχύει την ορθή διακυβέρνηση μέσα από την συμπερίληψη όλων των εμπλεκομένων στη διαδικασία ορισμού των κοινωνικών αποτελεσμάτων και στην αξιολόγησή τους, την στήριξη της διαφάνειας μέσα από την ανάγκη για ελεύθερη πρόσβαση σε πληροφορίες λήψης αποφάσεων και τέλος της συνεισφοράς της μεθοδολογίας στον στρατηγικό σχεδιασμό μελλοντικών πιο αποδοτικών και αποτελεσματικών δράσεων. Κοινωνική Απόδοση Επενδύσεων Equal Society Σελίδα 4

5 Η συνεισφορά στην ανάπτυξη νέων ικανοτήτων για την Equal Society είναι επίσης σημαντική γιατί μέσα από την ανάπτυξη της μεθοδολογίας γίνεται πιο ανταγωνιστική και αυξάνει την αξιοπιστία της, με αποτέλεσμα να έχει περισσότερες ευκαιρίες χρηματοδότησης στο μέλλον ώστε να επιδιώξει περαιτέρω τους καταστατικούς σκοπούς της. Η συνεισφορά στην ευρύτερο κλάδο θα επιτευχτεί με την δημιουργία εθνικού δικτύου αποτίμησης κοινωνικής αξίας και την εκπαίδευση των συμμετεχόντων οργανισμών πάνω στην εφαρμογή της μεθοδολογίας ως εργαλείο συμπερίληψης των εμπλεκομένων και στρατηγικού σχεδιασμού. Επιπλέον θα συνεισφέρει στην βελτίωση του ευρύτερου κλάδου της κοινωνικής οικονομίας μέσα από την αύξηση της εμπιστοσύνης του κοινού στους φορείς που έχουν αξιολογηθεί με θετικό Δείκτη κοινωνικής απόδοσης. Μεθοδολογία SROI Η μέθοδος μέτρησης κοινωνικής απόδοσης επενδύσεων (Social Return on Investment: SROI) αποτελεί μία μέθοδο μέτρησης της κοινωνικής, περιβαλλοντικής και οικονομικής αξίας ενός έργου/προγράμματος λαμβάνοντας υπόψη τις εμπειρίες των άμεσα εμπλεκόμενων στη δράση αυτή. Η διαφορά της μεθοδολογίας SROI με άλλες μεθόδους αξιολόγησης, είναι ότι η ανάλυση SROI παρέχει το πλαίσιο για να μπορέσουν να αποτιμηθούν τα συγκεκριμένα αποτελέσματα, για τα οποία, όμως, υπάρχει μία σχετική δυσκολία στον τρόπο αποτίμησης τους με λογιστικούς όρους. Στην ουσία, η μεθοδολογία SROI αφηγείται την ιστορία της αλλαγής, «Theory of Change», που βιώνουν οι εμπλεκόμενοι λαμβάνοντας υπόψη ποιοτικά, ποσοτικά και λογιστικά στοιχεία, δίνοντας όμως χρηματική αξία σε αποτελέσματα όπως η αισιοδοξία, η ευημερία κτλ. βοηθώντας έτσι να δοθεί μία ολοκληρωμένη εικόνα για την κοινωνική αξία που έχει παράγει η δράση. Η μεθοδολογία SROI βασίζεται σε 7 αρχές οι οποίες είναι: η άμεση εμπλοκή όλων των ενδιαφερομένων μελών, η κατανόηση της θεωρίας της αλλαγής, η απόδοση λογιστικής αξίας σε ότι έχει αξία, η επιλογή αποτελεσμάτων που είναι σημαντικά, αποφυγή υπερβολικής αξίωσης αποτελεσμάτων, η διαφάνεια και η επαλήθευση αποτελεσμάτων. Ακολουθώντας τις βασικές αρχές υπολογίζεται ο τελικός δείκτης κοινωνικού αντίκτυπου, ο οποίος αποτελεί την αναλογία παροχών/δαπανών της δράσης ή οργανισμού που μελετάμε. O δείκτης SROI δείχνει την κοινωνική αξία που δημιουργείται ή καταστρέφεται ως συνέπεια μιας δραστηριότητας, λαμβάνοντας υπόψη τα αποτελέσματα/αλλαγές που βιώνουν οι εμπλεκόμενοι μετατρέποντας τα, όμως σε λογιστικούς όρους. Για παράδειγμα, ένας δείκτης SROI που είναι ίσος με την αναλογία 2:1, σημαίνει ότι μια επένδυση ύψους 1 ευρώ παράγει 2 ευρώ κοινωνική αξία. Μια ανάλυση SROI μπορεί να πάρει πολλές διαφορετικές μορφές. Μπορεί να περιλαμβάνει την κοινωνική αξία που δημιουργείται από μια ολόκληρη οργάνωση, ή να επικεντρωθεί σε μία μόνο συγκεκριμένη πτυχή του έργου του οργανισμού. Μπορεί να πραγματοποιηθεί σε μεγάλο βαθμό ως μια εσωτερική (in-house) άσκησης ή, εναλλακτικά, μπορεί να καθοδηγείται από ένα εξωτερικό ερευνητή. Παρά το γεγονός ότι ο απολογισμός των ήδη πραγματοποιηθέντων δράσεων είναι πολύ σημαντικός, το πιο σημαντικό πλεονέκτημα του SROI είναι οι δυνατότητες που προσφέρει για τον στρατηγικό σχεδιασμό νέων δραστηριοτήτων του εκάστοτε οργανισμού μέσα από Κοινωνική Απόδοση Επενδύσεων Equal Society Σελίδα 5

6 συμμετοχή των τελικών ωφελούμενων στη πραγματοποίηση της μελέτης και τον ορισμό των επιθυμητών αποτελεσμάτων. Αποτίμηση του σκοπού της ανάλυσης σε συνεργασία με τον οργανισμό/ εταιρεία Καθορισμός και συμμετοχή των εμπλεκομένων Συλλογή και επεξεργασία στοιχείων Συμπεράσματα και προτάσεις Υπολογισμός κοινωνικής αξίας και δείκτη SROI Ανάλυση κοινωνικού αντίκτυπου (καθορισμός εισροών, εκροών, αποτελεσμάτων, δεικτών απόδοσης κτλ. ) Σύνταξη τελικής έκθεσης Ομάδα Έργου Υπεύθυνος έργου Φώτης Σπυρόπουλος f.spiropoulos@gmail.com Αναλυτής κοινωνικού αντικτύπου Αναλυτής κοινωνικού αντικτύπου Ζωή Διαμαντάκου z.diamantakou@equalsociety.gr Ταγαράκη Θεανώ Μαρία m.tagaraki@equalsociety.gr Κοινωνική Απόδοση Επενδύσεων Equal Society Σελίδα 6