Επανεξετάζοντας την αξία και την εκμετάλλευση

Transcript

1 Επανεξετάζοντας την αξία και την εκμετάλλευση Επανεξετάζοντας την αξία και την εκμετάλλευση Από Prairie Fire Όταν ο πατέρας της πέθανε το 1883, η Ελεονόρα Μαρξ έγραψε ένα άρθρο για να τιμήσει τα επιτεύγματά του. Στο επίκεντρο αυτών ήταν, «η θεωρία της αξίας, με την οποία ο Μαρξ εξηγεί την προέλευση και τη συνεχή συγκέντρωση κεφαλαίου στα χέρια μιας προνομιούχου τάξης.» (1) Αυτό που θεωρούνταν τόσο σημαντικό την εποχή του θανάτου του, πάνω από έναν αιώνα μετά, έχει εξοβελισθεί στο περιθώριο από τους περισσότερους που αυτοαποκαλούνται «Μαρξιστές». Οι δήθεν Μαρξιστές, προσπαθούν να ξεχάσουν την αληθινή θεωρία της αξίας του Μαρξ, εξαιτίας του ντροπιαστικού γεγονότος ότι, αν αυτή ερμηνευτεί κατά γράμμα, αποκλείει την πλειοψηφία των εργαζομένων του Πρώτου Κόσμου, από το να είναι εκμεταλλευόμενοι. Τους βγάζει έξω από την επαναστατική τάξη του προλεταριάτου. Χαρακτηριστικό μιας πραγματικά επιστημονικής θεωρίας, είναι ότι έχει μεγαλύτερες δυνατότητες επεξήγησης και πρόβλεψης από τις ανταγωνίστριες θεωρίες. Αν η θεωρία της αξίας του Μαρξ είναι η πιο επιστημονική θεωρία σήμερα, παραμένει ανοικτό ερώτημα. Πάντως, η θεωρία του ίδιου του Μαρξ είναι πολύ πιο επιστημονική, από τις ανάπηρες «Μαρξιστικές» θεωρίες που σερβίρουν οι Πρωτοκοσμιστές. Η θεωρία του Μαρξ, όχι μόνο μας δίνει τα

2 εργαλεία και τη γλώσσα, για να ερμηνεύσουμε την άνοδο των οικονομιών τύπου πολυκαταστήματος των ΗΠΑ και άλλων χωρών του Πρώτου Κόσμου, αλλά μας βοηθάει και να προβλέψουμε και να εξηγήσουμε την έλλειψη επαναστατικής διάθεσης της συντριπτικής πλειοψηφίας των μαζών του Πρώτου Κόσμου. Η θεωρία της αξίας του Μαρξ είναι η αστρονομία, σε αντίθεση με την αστρολογία των Πρωτοκοσμιστών «Μαρξιστών» προφητών. Η Ελεονόρα Μαρξ περιγράφει την προέλευση της αξίας στον καπιταλισμό: «Το ποσό που μπαίνει στην τσέπη του καπιταλιστή, ο Μαρξ το αποκαλεί υπεραξία. Δεν είναι ολόκληρο κέρδος, αλλά περιλαμβάνει το κέρδος του εργοδότη. Πρέπει να το μοιραστεί με άλλους: Με την κυβέρνηση υπό την μορφή ποσοστών και φόρων, με τον ιδιοκτήτη της γης υπό τη μορφή ενοικίου, με τον έμπορο κλπ. Έτσι, όλες οι τάξεις, που δεν αποτελούνται από άμεσους παραγωγούς του πλούτου, όλες οι τάξεις, από τους βασιλιάδες και τις βασίλισσες, ως τους μουσικούς και τους μανάβηδες, ζουν καρπωνόμενες, η κάθε μια το μερίδιό της από αυτήν την υπεραξία. Με άλλα λόγια, ζουν εις βάρος του συνολικού παραγωγού υπερεργασίας, την οποία ο καπιταλιστής αποσπά από τους εργάτες του, αλλά δεν τους πληρώνει για αυτήν. Δεν έχει σημασία, αν το μερίδιο της υπερεργασίας, που δίδεται σε κάθε μέλος της κοινωνίας που δεν είναι παραγωγός, χαρίζεται από κάποια νομοθετική πράξη της βουλής, είτε χρειάζεται να κερδηθεί μέσω της διεκπεραίωσης μιας λειτουργίας, η οποία στην πραγματικότητα δεν είναι παραγωγική. Δεν υπάρχει άλλο απόθεμα από το οποίο μπορούν να πληρωθούν, πλην του συνόλου της υπεραξίας που δημιουργείται από τους άμεσους παραγωγούς, για το οποίο δεν πληρώνονται οι ίδιοι.» (2) Σύμφωνα με τους Κάρολο και Ελεονόρα Μαρξ, η αξία που κάνει την κοινωνία να κινείται, έχει μια και μοναδική πηγή, τους «άμεσους παραγωγούς του πλούτου». Στην Αγγλία της εποχής του Μαρξ, αυτή η τάξη απαρτιζόταν από βιομηχανικούς, μισθωτούς εργάτες συμπεριλαμβανόμενων των εργατών στις βιομηχανοποιημένες φάρμες μιας και οι αγρότες ως άμεσοι

3 παραγωγοί έφευγαν από το προσκήνιο. Ο Μαρξ προέβλεψε, ότι οι τάσεις που έβλεπε να ξεδιπλώνονται στη δυτική Ευρώπη, θα λάμβαναν χώρα παγκοσμίως. Πίστευε ότι η κοινωνία θα πολωνόταν σε δύο μεγάλες τάξεις, τους βιομηχανικούς καπιταλιστές και τους εργάτες τους. Έτσι, όσο ο καπιταλισμός θα εξελισσόταν, ο παραδειγματικός άμεσος παραγωγός θα αντιπροσωπευόταν από το βιομηχανικό εργάτη. Έβλεπε επίσης τη βιομηχανική εργατική τάξη ως το προλεταριάτο, τον επαναστατικό παράγοντα. Επίσης ότι ο ανταγωνισμός και η ανάπτυξη θα εξαπλώνονταν ισότιμα σε όλες τις χώρες. Έτσι, ο δρόμος για την επανάσταση συνοψιζόταν στο «Προλετάριοι όλων των χωρών ενωθείτε!». Ωστόσο, τα πράγματα δεν εξελίχθηκαν ακριβώς όπως προέβλεψε ο Μαρξ. Είναι σημαντικό να σημειωθεί, ότι ο Μαρξ οδηγήθηκε σε πολλά από τα συμπεράσματά του, βασιζόμενος σε αφηρημένα μοντέλα, όπως κάνουν οι οικονομολόγοι σήμερα. Το γεγονός αυτό, μαζί με μια καλή δόση τελεολογίας, διαμόρφωσαν τις απόψεις του. Ο πραγματικός κόσμος όμως, είναι πιο περίπλοκος. Η κοινωνία παγκοσμίως, δεν πολώθηκε όπως ακριβώς προέβλεψε ο Μαρξ. Αντί για αυτό, βλέπουμε να υφίσταται διαφορετική ταξική σύνθεση της κοινωνίας ανά χώρες. Σε μερικές χώρες ελάχιστοι άμεσοι παραγωγοί υπάρχουν. Πρόκειται για τις οικονομίες πολυκαταστήματα του Πρώτου Κόσμου. Τα εργοστάσια δεν είναι κυρίαρχα πλέον στη ζωή των λαών του Πρώτου Κόσμου. Στην πραγματικότητα, μόνο ένα μικρό ποσοστό των κατοίκων του Πρώτου Κόσμου εργάζεται σε εργοστάσια. Οι περισσότεροι απασχολούνται στη διαχείριση, στη διοίκηση, υπηρεσίες κλπ. Αυτό μπορεί να περιγραφεί με τους όρους του Μαρξ, ως ποσοστιαία μείωση του πληθυσμού, που μετέχει στην παραγωγική εργασία, εργασία που προσθέτει στο συνολικό κοινωνικό προϊόν. Πολλές οικονομίες χωρών του Πρώτου Κόσμου μπορούν να παρομοιασθούν απλά ως πολυκαταστήματα. Τίποτα ή σχεδόν τίποτα δεν παράγεται στο πολυκατάστημα. Ωστόσο, άνθρωποι απασχολούνται, διαχειριζόμενοι, μεταφέροντας, φυλώντας κλπ τα αγαθά που παράγονται αλλού, αλλά πωλούνται στο πολυκατάστημα. Είναι η εισροή αγαθών έξω από το πολυκατάστημα που το κρατάει όρθιο. Η παραγωγή λαμβάνει χώρα εκτός πολυκαταστήματος, στον Τρίτο

4 Κόσμο. Ήταν ο αφανισμός της άμεσης παραγωγής και μαζί με αυτόν ο αφανισμός της επαναστατικής συνείδησης, που οδήγησαν τον Ένγκελς να γράψει περί της αστικοποίησης της εργατικής τάξης της Αγγλίας, πάνω στις πλάτες της Ινδίας και του υπόλοιπου κόσμου. Γράφει ο Ένγκελς για τους εργάτες στην Αγγλία: «Οι εργάτες με χαρά μετέχουν στο φαγοπότι του μονοπωλίου που έχει η Αγγλία στις αποικίες και στην παγκόσμια αγορά.» Αν και ο Μαρξ έκανε λάθος όσον αφορά την ισόμετρη ανάπτυξη που θα ένωνε τους εργάτες και την ταξική πόλωση της κοινωνίας που φανταζόταν, η θεωρία της αξίας έχει ισχύ και σήμερα. Η παγκόσμια οικονομία αποτελείται από αλυσίδες οικονομικής αλληλεπίδρασης. Κάθε αγαθό ξεκινάει από ένα σημείο όπου παράγεται. Προτού το αγαθό βγει εκτός κυκλοφορίας, μπορεί να ανταλλαγεί αρκετές φορές. Ας υποθέσουμε ότι ένα αγαθό, παράχθηκε στο σημείο Α. Αγοράσθηκε από μια μεσάζουσα εταιρεία, μεταφέρθηκε και πουλήθηκε πάλι στο σημείο Γ, ας πούμε ένα πολυκατάστημα. Αφού πουλήθηκε τελικά από το πολυκατάστημα, το αγαθό βγαίνει εκτός κυκλοφορίας. Αυτή η αλυσίδα μπορεί να παρασταθεί ως εξής: Α->Β->Γ Σε κάθε στάδιο της κυκλοφορίας του αγαθού μπορεί να αποκομισθεί κέρδος. Ας υποθέσουμε ότι αποκομίζεται κέρδος όταν το αγαθό πωλείται από το εργοστάσιο Α στη μεσάζουσα Β. Επίσης κέρδος αποκομίζεται όταν το αγαθό πωλείται από τη μεσάζουσα Β στο πολυκατάστημα Γ. Τέλος, κέρδος αποκομίζεται και όταν το αγαθό πουληθεί από το πολυκατάστημα Γ στον καταναλωτή. Αν και κέρδος αποκομίζεται σε όλες τις φάσεις τις κυκλοφορίας του αγαθού, υπεραξία παράγεται αποκλειστικά από τον άμεσο παραγωγό, σύμφωνα με το Μαρξ. Αν και αποκομίζεται κέρδος και από τη μεσάζουσα εταιρεία και από το πολυκατάστημα, αυτό το κέρδος δε δημιουργείται από τους εργαζόμενους που απασχολούνται σε αυτούς. Ο Μαρξ υπογραμμίζει το γεγονός αυτό, λέγοντας χαρακτηριστικά, ότι ο έμπορος δεν πλουτίζει κλέβοντας τους υπαλλήλους του:

5 «Πρέπει όμως ανάμεσα σε αυτόν και στους εργάτες που απασχολούνται άμεσα στο βιομηχανικό κεφάλαιο, να υπάρχει η ίδια διαφορά που υπάρχει ανάμεσα στο βιομηχανικό και εμπορικό κεφάλαιο, επομένως ανάμεσα στο βιομήχανο κεφαλαιοκράτη και στον έμπορο. Επειδή ο έμπορος ως απλός πράκτορας της κυκλοφορίας, δεν παράγει ούτε αξία ούτε υπεραξία έτσι και οι μισθωτοί που απασχολούνται σε αυτόν, στις ίδιες λειτουργίες, δεν μπορούν να δημιουργούν για αυτόν άμεσα υπεραξία Με άλλα λόγια, ο έμπορος δεν πλουτίζει εξαπατώντας τους παραγγελιοδόχους του κλπ.» (3) Η άμεση παραγωγή είναι η πηγή της αξίας και η πραγματική πηγή κάθε κέρδους. Έτσι, όπως λέει η Ελεονόρα Μαρξ, η αξία που αποκομίζει κάθε τάξη, προέρχεται από τους άμεσους παραγωγούς. Αυτό είναι αλήθεια, όχι μόνο για την άρχουσες τάξεις, αλλά και για αυτούς που εργάζονται, αλλά δεν είναι άμεσοι παραγωγοί ή δεν εντάσσονται στην άμεση παραγωγική διαδικασία. Αυτοί οι εργαζόμενοι, μπορεί να βοηθούν στην πραγματοποίηση της αξίας, αλλά δεν την παράγουν όπως ο άμεσος παραγωγός. Οι τράπεζες δεν βγάζουν κέρδη, απομυζώντας τους ταμίες τους. Βγάζουν κέρδη συγκεντρώνοντας μέρος του συνολικού κοινωνικού προϊόντος που παράγουν οι άμεσοι παραγωγοί. Το αποκτούν μέσω επενδύσεων και οικονομικών χειρισμών, αλλά η αξία του προέρχεται από την άμεση παραγωγή. Το ίδιο ισχύει και για τα σούπερ μάρκετ. Δεν καλλιεργούν λάχανα στις αποθήκες. Τα ξωτικά του Άη Βασίλη δεν μοχθούν κατασκευάζοντας παιχνίδια και πάει λέγοντας. Εξαιτίας των τεράστιων παραγωγικών δυνατοτήτων του καπιταλισμού, αυτοί οι μη παραγωγικοί τομείς έχουν διογκωθεί σημαντικά. Για την ακρίβεια έχουν φτάσει να είναι κυρίαρχοι σε ολόκληρες εθνικές οικονομίες του Πρώτου Κόσμου. Η Walmart για παράδειγμα, είναι ο μεγαλύτερος εργοδότης στις ΗΠΑ, με πάνω από ένα εκατομμύριο εργαζόμενους. (4) Ο συνολικός πληθυσμός των ΗΠΑ είναι 309 εκατομμύρια. Από τα 145 εκατομμύρια που εργάζονται (συμπεριλαμβανομένων και αυτών που κάνουν «μαύρη» εργασία), μόνο 26 εκατομμύρια εργάζονται σε αυτούς τους τομείς, που συνδέονται ασαφώς (ασαφώς μιας και χρησιμοποιούμε

6 στοιχεία του Bureau of Labor Statistics) με την παραγωγή. (5) Να σημειωθεί, ότι ακόμη και πολλοί από αυτούς που εργάζονται στους τομείς αυτούς, δεν είναι άμεσοι παραγωγοί οι ίδιοι. Πολλοί εργάζονται ως μάνατζερ κλπ, ακόμη και αν εργάζονται σε τομείς της οικονομίας που αφορούν άμεση παραγωγή. Μια συντηρητική εκτίμηση είναι, ότι το 10% με 30% αυτών που εργάζονται σε αυτούς τους τομείς, δεν είναι άμεσοι παραγωγοί οι ίδιοι, είτε με την στενή, είτε με την ευρεία έννοια. Όντας γενναιόδωροι, μπορούμε να πούμε ότι 23.4 με 18.2 εκατομμύρια άνθρωποι στις ΗΠΑ, μπορούν να θεωρηθούν άμεσοι παραγωγοί, με την πιο ευρεία έννοια του όρου. Στον αντίποδα, με εκατομμύρια στις ΗΠΑ εργάζονται, χωρίς να μπορούν να θεωρηθούν παραγωγοί κατά καμμία έννοια. (6) Χάρη σε αυτήν την τεράστια ασυμμετρία, ταιριάζει στην οικονομία των ΗΠΑ ο χαρακτηρισμός, οικονομία πολυκατάστημα. Όσο ισχυρές και να είναι οι παραγωγικές δυνάμεις, 23.4 με 18.2 εκατομμύρια άνθρωποι, δε μπορούν να παράγουν αξία για να εξασφαλίσουν το εισόδημα για 145 εκατομμύρια που εργάζονται και για δεκάδες εκατομμύρια ακόμη ανθρώπων που δεν εργάζονται, αλλά έχουν εισόδημα, όπως καπιταλιστές, μικροαστοί, άνεργοι, συνταξιούχοι, φοιτητές, αυτοί υπό την κοινωνική πρόνοια κλπ. Συνάδει με τη λογική την ίδια, ότι η αξία που επιτρέπει την ύπαρξη αυτής της ασυμμετρίας, να προέρχεται από αλλού, έξω από το «πολυκατάστημα», τον Τρίτο Κόσμο. Δεν είναι τυχαίο, ότι η ενίσχυση αυτής της ασυμμετρίας, συνέπεσε με την άνοδο των ΗΠΑ στη θέση της ιμπεριαλιστικής υπερδύναμης μετά το Β Παγκόσμιο Πόλεμο και την εξασθένιση των ενδοϊμπεριαλιστικών αντιθέσεων. Ο ιμπεριαλισμός ενίσχυσε αυτή την ασύμμετρη ανάπτυξη και συνεχίζει να τη διατηρεί. Αυτή η ασυμμετρία στην παραγωγή, αλλά και στον πλούτο και την ισχύ, είναι ο λόγος που οδήγησε τον Λιν Πιάο στο συμπέρασμα ότι η επανάσταση στον Πρώτο Κόσμο έχει σταματήσει, τη στιγμή μάλιστα που στον Τρίτο υπήρχε επαναστατική έκρηξη: «Από τον Β ΠΠ, το προλεταριακό επαναστατικό κίνημα στη Βόρεια Αμερική και Δυτική Ευρώπη έχει προς το παρόν, για διάφορους λόγους, σταματήσει, ενώ το επαναστατικό κίνημα των λαών της Ασίας, Αφρικής και Λατινικής Αμερικής αναπτύσσεται σθεναρά.» (7)

7 Μια άλλη υπόθεση που έκανε ο Μαρξ, είναι ότι το εισόδημα των άμεσων παραγωγών στον καπιταλισμό, κυρίως δηλαδή οι βιομηχανικοί εργάτες για τον Μαρξ, θα μειωνόταν στο επίπεδο στοιχειώδους διαβίωσης ή και πιο κάτω. Αυτό επειδή, σε ένα καθαρά θεωρητικό μοντέλο, ο ανταγωνισμός μεταξύ των καπιταλιστών οδηγεί στην εξίσωση της τεχνικής. Οπότε, ο μόνος τρόπος για να αυξήσει ο καπιταλιστής τα κέρδη του είναι η μείωση των μισθών. Τόσο αναπόφευκτο το θεωρούσε αυτό ο Μαρξ, ώστε προσδιόρισε την αξία της εργατικής δύναμης στο ελάχιστο απαραίτητο, προκειμένου ο εργάτης να είναι σε θέση να αναπαράγει την εργασία του από μέρα σε μέρα. Αυτή η εξαθλίωση των άμεσων παραγωγών, αν και είναι πασιφανής στον Τρίτο Κόσμο, δεν χαρακτηρίζει κανέναν εργαζόμενο στις ΗΠΑ, πλην ίσως μιας αμελητέας μερίδας μη καταγεγραμμένων εργαζομένων στο περιθώριο της οικονομίας. Συνήθως, δεν χαρακτηρίζει ούτε καν τους φυλακισμένους, που υποχρεώνονται σε παραγωγική εργασία. Ακόμη και αυτοί που παράγουν στον Πρώτο Κόσμο, το εισόδημά τους ποικίλει ευρέως, πάντα πολύ πάνω από την αξία της εργατικής δύναμης όπως την εννοούσε ο Μαρξ. Το εισόδημά τους και το βιοτικό τους επίπεδο είναι τόσο υψηλά, ώστε γενικά είναι ικανοποιημένοι από τη θέση τους στο σύστημα. Συνήθως, συντάσσονται με το ιμπεριαλιστικό σύστημα. Ακόμη και αν ο Μαρξ έκανε λάθος σχετικά με τις ακριβείς λεπτομέρειες της εξαθλίωσης, η άποψή του για την αξία, επιτρέπει να εξηγήσουμε αυτό που βλέπουμε σήμερα. Σύμφωνα με το μοντέλο του Μαρξ, είναι δυνατή η μεταφορά αξίας από τους άμεσους παραγωγούς σε άλλους. Είναι επίσης δυνατή η μεταφορά αξίας από άμεσους παραγωγούς σε άλλους άμεσους παραγωγούς. Με άλλα λόγια, είναι δυνατό οι άμεσοι παραγωγοί στον Πρώτο Κόσμο, να καρπώνονται μερίδιο της υπεραξίας που προέρχεται από τον Τρίτο. Ακόμη και αν ένας παραγωγός στον Πρώτο Κόσμο, προσθέτει στο συνολικό παγκόσμιο κοινωνικό προϊόν με την εργασία του, την ίδια στιγμή, αποσπά από αυτό με τον ίδιο τρόπο όπως οι υπόλοιποι που η συνισταμένη πρόσθεσης και απόσπασης τους καθιστά εκμεταλλευτές. Αποσπά ένα μερίδιο αξίας από τον Τρίτο Κόσμο. Αυτό αντισταθμίζει και υπερτερεί της όποιας αξίας παράγει, καθιστώντας τον συνολικά εκμεταλλευτή, όπως όλες οι άλλες

8 εκμεταλλεύτριες τάξεις. Από τη στιγμή που θεωρία του Μαρξ περί αξίας επιτρέπει αυτές τις πιθανότητες, οι οποίες εξηγούν σε μεγάλο βαθμό τη σημερινή πραγματικότητα, είναι αδύνατο να ακολουθήσουμε τον Πρωτοκοσμιστή, που επιμένει ότι για κάθε επιχείρηση που βγάζει κέρδη, υπάρχει εκμετάλλευση των εργαζομένων της από την ίδια. Προκύπτει ένα επιστημολογικό πρόβλημα: Πώς μπορούμε να ξέρουμε, αν ένας εργάτης είναι συνολικά εκμεταλλευτής ή όχι; Επειδή η αξία μπορεί να μεταφερθεί με ποικίλους τρόπους, από ένα άτομο σε άλλο, από έναν άμεσο παραγωγό σε άλλο, είναι απαραίτητο να θεμελιωθεί μια μέθοδος, με την οποία θα μπορούμε να μετρήσουμε, αν κάποιος είναι εκμεταλλευτής ή εκμεταλλευόμενος. Επίσης χρειάζεται να ορισθεί η αξία της εργατικής δύναμης ή να βρεθεί ένας άλλος τρόπος για να μπορούμε να μετρήσουμε την εκμετάλλευση. Σήμερα, ολόκληρη η οικονομία έχει συγχωνευτεί σε ένα γιγάντιο ιμπεριαλιστικό σχηματισμό. Η παραγωγή ενός συγκεκριμένου αγαθού, μπορεί να πραγματοποιείται σε διάφορες χώρες. Για να ολοκληρωθεί η κατασκευή ενός προϊόντος, δεν είναι ασυνήθιστο, να έχουν συνεισφέρει παραγωγοί από διάφορες γωνιές του κόσμου. Να πιστεύει κανείς ότι, η εργατική δύναμη στον Πρώτο Κόσμο διαφέρει από αυτήν στον Τρίτο, είναι καθαρός σωβινισμός, ειδικά σήμερα που οι οικονομίες είναι παγκοσμιοποιημένες. Κάθε προσέγγιση για να λυθεί το πρόβλημα, πρέπει να έχει ισχύ για τους εργάτες οπουδήποτε στον κόσμο. Ο σύντροφος Serve the People έχει αναπτύξει μια μέθοδο επίλυσης του προβλήματος, υπολογίζοντας χονδρικά την αξία της εργατικής δύναμης: «Ο σύντροφος Μαρξ έδειξε, ότι η εργασία είναι η ουσία της αξίας. Είπε ότι ο κατά μέσο όρο, κοινωνικά αναγκαίος χρόνος αφηρημένης εργασίας, που χρειάζεται για την παραγωγή ενός αγαθού, αναπαριστά την αξία του. Με αυτό εννοείται, εργασία μέσης παραγωγικότητας, υπό συγκεκριμένες εργασιακές συνθήκες, για συγκεκριμένο είδος εργασίας. Συνεπώς, αν ανταλλάσσονται με βάση την αξία, μία ώρα συγκομιδής σταριού, είναι ανταλλάξιμη με μια ώρα συναρμολόγησης πλυντηρίων, δεδομένου ότι οι ώρες

9 εργασίας και στις δύο περιπτώσεις είναι μέσης παραγωγικότητας. Το ονομαστικό ακαθάριστο εγχώριο προϊόν παγκοσμίως ήταν 31.9 τρισεκατομμύρια δολλάρια το Αυτό το ποσό αντιπροσωπεύει οτιδήποτε παράχθηκε στον κόσμο, συμπεριλαμβανομένων των υπηρεσιών, που συνήθως υπερτιμούνται, μέσα σε ένα χρόνο. Ο παγκόσμιος πληθυσμός είναι περίπου 6.4 δισεκατομμύρια. Ας υποθέσουμε ότι τα 2/3 από αυτούς, εργάζονται βάσει ενός τυπικού αμερικάνικου προγράμματος 2000 ωρών το χρόνο. Προκύπτει ότι η αξία της μέσης εργασίας είναι 7500 δολλάρια το χρόνο ή 3.75 δολλάρια την ώρα. Για την ακρίβεια κάτι παραπάνω μιας και ο πληθυσμός τότε ήταν λίγο μικρότερος από σήμερα. Αλλού έχουμε δει εκτιμήσεις από τα Ηνωμένα Έθνη ότι το παγκόσμιο ονομαστικό ΑΕΠ ήταν 36 τρισεκατομμύρια δολλάρια το Αυτό θέτει την αξία της εργασίας στα 8400 δολλάρια το χρόνο ή 4.20 δολλάρια την ώρα. Στις ΗΠΑ ο κατώτατος μισθός είναι 5.15 δολλάρια την ώρα, ακόμη υψηλότερος σε κάποιες πολιτείες ή πόλεις. Αν η αξία της μέσης εργασίας είναι 4.20 δολλάρια, τότε ακόμη και αυτοί που πληρώνονται τον κατώτατο μισθό, υπερπληρώνονται κατά 23%. Ο μέσος μισθός στις ΗΠΑ είναι 18 δολλάρια την ώρα, περισσότερο από τέσσερις φορές πάνω από την αξία της εργασίας.» (8) Ας δούμε μια διαφορετική λύση. Η Ελεονόρα Μαρξ, σχολιάζοντας την θεωρία της αξίας του πατέρα της, εξετάζει τη διανομή του παγκόσμιου κοινωνικού προϊόντος στον καπιταλισμό. Η θεωρία της αξίας του πατέρα της θεωρεί, ότι άλλες διανομές είναι καπιταλιστικές και άλλες σοσιαλιστικές. Η Ελεονόρα Μαρξ χαρακτηρίζει την εποχή της ως καπιταλιστική, με μια διανομή όπου, αυτοί που δε συνεισφέρουν στο παγκόσμιο κοινωνικό προϊόν, καρπώνονται μερίδιο από αυτό. Για την ακρίβεια, το μεγαλύτερο μερίδιο της υπερεργασίας διανέμεται σε μη παραγωγούς διαφόρων ειδών στον καπιταλισμό. Είναι σωστό να κατακρίνει κανείς τη διανομή του κοινωνικού προϊόντος σε μη παραγωγικές αντιδραστικές τάξεις. Ωστόσο, οποιαδήποτε μορφή σύγχρονου σοσιαλισμού θα πρέπει, να κατευθύνει τη διανομή, όχι μόνο προς τους παραγωγούς, αλλά και προς τους πολυπληθείς,

10 άπορους, εξαθλιωμένους και ανέργους του Τρίτου Κόσμου. Οι άνεργοι, ενδεείς, είναι μια σημαντική και δυνητικά εκρηκτική τάξη, που υπάρχει σαν ξεχωριστή τάξη στις φτωχογειτονιές των πόλεων του Τρίτου Κόσμου. Αν ο κόσμος είχε πολωθεί, όπως υπέθετε ο Μαρξ, τότε μια διανομή που θα κατευθυνόταν προς τους παραγωγούς, σχεδόν αποκλειστικά, θα είχε νόημα. Όμως, δεν είναι έτσι ο κόσμος σήμερα, οπότε ούτε και ο σοσιαλισμός που χρειαζόμαστε. Το πρόβλημά μας είναι, ότι εφόσον σύμφωνα με τον Μαρξ αξία μπορεί να μεταφερθεί από παραγωγούς σε άλλους παραγωγούς αλλά και μη παραγωγούς, να θεσπιστεί ένα όριο, που να προσδιορίζει ποιός είναι θύμα εκμετάλλευσης και ποιός όχι. Έχουμε αναπτύξει μια άλλη πιθανή λύση, που απομακρύνεται από τη θεωρία της αξίας του Μαρξ, αλλά μπορεί να θεωρηθεί, ότι συνεπάγεται από την Μαρξιστική κριτική στον ιμπεριαλισμό: «Κάποιοι μπορεί να διαφωνούν και να πουν ότι η σοσιαλιστική διανομή δεν είναι μια ισότιμη διανομή. Αντί αυτού η σοσιαλιστική διανομή είναι μια τέτοια διανομή όπου ο πλούτος, δε μοιράζεται ισότιμα, αλλά μοιράζεται σε αυτούς που δουλεύουν και στα έθνη που δουλεύουν: Όποιος δε δουλεύει, δεν τρώει. Ενώ λοιπόν η εργασιακή θεωρία της αξίας, μπορεί να είναι απαραίτητη για να εξηγηθεί ο μηχανισμός της εκμετάλλευσης, δεν είναι επαρκής για να διορθώσει το πρόβλημα της ανισότητας μεταξύ των χωρών, που έχει δημιουργήσει ο ιμπεριαλισμός. Μια τέτοια διανεμητική αρχή δεν απαντά στο πρόβλημα της υπανάπτυξης. Σίγουρα, οι πληθυσμοί των πιο υπανάπτυκτων περιοχών του Τρίτου Κόσμου, οι οποίοι έχουν καταστεί μη παραγωγικοί από τον ιμπεριαλισμό, δεν θα έπρεπε να παραμείνουν βυθισμένοι στη φτώχεια υπό συνθήκες παγκόσμιας επικράτησης του σοσιαλισμού. Χώρες ολόκληρες των «εφεδρικών εργατικών στρατιών» στον Τρίτο Κόσμο μπορεί να μην είναι παραγωγικές αυτή τη στιγμή, δε θα έπρεπε όμως να κατευθυνθούν προς αυτές πόροι υπό τον σοσιαλισμό; Σύμφωνα με δημογραφικές μελέτες, σύντομα και για πρώτη φορά στην ιστορία, η πλειοψηφία του παγκόσμιου πληθυσμού θα ζει σε πόλεις. Η νέα «παγκόσμια ύπαιθρος», οι «βάσεις» του παγκόσμιου λαϊκού πολέμου, πολύ πιθανόν να είναι τα γκέτο των μεγαλουπόλεων του Τρίτου Κόσμου.

11 Αυτά τα γκέτο δεν είναι τόσο περιοχές όπου λαμβάνει χώρα η παραγωγή, όσο είναι μαραμένες περιοχές, που καταδεικνύουν πώς η αναρχία της παραγωγής στον καπιταλισμό, έχει αποτύχει να εντάξει στην παραγωγική διαδικασία πελώρια τμήματα του πληθυσμού. Σίγουρα ο σοσιαλισμός, πρέπει να μιλήσει σε αυτές τις μάζες, από τις οποίες θα προέρχονται και οι στρατιώτες του λαϊκού πολέμου τον επόμενο αιώνα. Η παγκόσμια οικονομία είναι έτσι διαρθρωμένη, ώστε ποσότητες αξίας σε διάφορες μορφές μεταφέρονται σε όλο τον πλανήτη, από ένα άτομο σε ένα άλλο. Έτσι, αν ένα άτομο λαμβάνει παραπάνω από ένα ισότιμο μερίδιο σε αξία, κάποιο άλλο άτομο λαμβάνει λιγότερο από αυτό το ποσό. Παρομοίως αν κάποιος λαμβάνει λιγότερο, τότε κάποιος άλλος λαμβάνει περισσότερο. Ο ιμπεριαλισμός έχει δημιουργήσει μια τάξη πραγμάτων, όπου αυτοί που λαμβάνουν λιγότερο και αυτοί που λαμβάνουν περισσότερο από το ισότιμο μερίδιο, ταυτίζονται με τους πληθυσμούς του Τρίτου Κόσμου και του Πρώτου Κόσμου αντίστοιχα. Χρησιμοποιώντας την ισοτιμία ως ρυθμιστική αρχή, κάποιος είναι εκμεταλλευόμενος, όταν λαμβάνει λιγότερο από ένα ισότιμο μερίδιο και κάποιος είναι εκμεταλλευτής, όταν λαμβάνει περισσότερο από ένα ισότιμο μερίδιο. Μια χώρα είναι εκμεταλλευόμενη, όταν ο πληθυσμός της αποτελείται κυρίως από θύματα εκμετάλλευσης, που λαμβάνουν λιγότερο από το ισότιμο μερίδιο που τους αντιστοιχεί. Μια χώρα είναι εκμεταλλεύτρια, όταν ο πληθυσμός της αποτελείται κυρίως από εκμεταλλευτές, οι οποίοι λαμβάνουν παραπάνω από το ισότιμο μερίδιο που τους αντιστοιχεί. Στην Μαρξιστική κριτική κατά του ιμπεριαλισμού, υπονοείται η ιδέα ότι οι χώρες πρέπει να συνυπάρχουν ως ίσες. Αντίθετη της σχέσης ιμπεριαλιστικής καταπίεσης μεταξύ χωρών, είναι η σχέση που βασίζεται στην ισότητα και την αυτοκυριαρχία.» (9) (10) Ο Μαρξ απέφυγε το ζήτημα, αποδίδοντας ιστορική αναγκαιότητα στις τάσεις που έβλεπε να ξεδιπλώνονται γύρω του. Αν και η αληθινή θεωρία της αξίας του Μαρξ έχει εν πολλοίς ξεχαστεί σήμερα, είναι πολύ καλύτερη από οτιδήποτε σερβίρουν οι Πρωτοκοσμιστές σήμερα. Πρέπει να ξεκινήσουμε, αλλά και να πάμε

12 ακόμη παραπέρα, από τη θεωρία της αξίας του Μαρξ, για να απαντήσουμε σωστά στο ερώτημα που ο Μάο θεωρούσε πρωτίστης σημασίας, το ζήτημα της τάξης: «Ποιοί είναι οι εχθροί μας; Ποιοί είναι οι φίλοι μας;» Η παγκόσμια κοινωνία είναι πολύ διαφορετική, από ότι ήταν την εποχή του Μαρξ. Ο Λένιν γράφει: «Ο ιμπεριαλισμός έχει την τάση, να δημιουργεί προνομιούχα στρώματα ακόμη και μέσα στους εργάτες και να τα αποσπά από τις ευρύτερες μάζες του προλεταριάτου.» (11) Σήμερα, αυτός ο διαχωρισμός έχει εξελιχθεί κατά τέτοιον τρόπο, ώστε ολόκληρες χώρες στερούνται προλεταριάτου, επαναστατικής τάξης. Για αυτό και η επανάσταση έχει πάρει διαφορετική μορφή από αυτήν της εποχής του Μαρξ. Ο Λιν Πιάο γράφει: «Η σύγχρονη παγκόσμια επανάσταση παρουσιάζει μια εικόνα περικύκλωσης των πόλεων από τις αγροτικές περιοχές. Σε τελική ανάλυση, ολόκληρος ο σκοπός της παγκόσμιας επανάστασης, εξαρτάται από τους επαναστατικούς αγώνες των λαών της Ασίας, Αφρικής και Λατινικής Αμερικής, που αποτελούν και τη συντριπτική πλειοψηφία του παγκόσμιου πληθυσμού.» (12) Η σημερινή επανάσταση είναι ο παγκόσμιος λαϊκός πόλεμος. Σημειώσεις 1. Marx, Eleanor Marx s Theory of Value, in When Karl Marx Died ed. Foner, Philip S. International Publishers. USA: 1973 p ibid. p Marx, Karl Capital Vol. 3 Chapter XVII 4. mart_x.htm 5. Data extrapolated from BLS statistic from 2009 and and ftp://ftp.bls.gov/pub/suppl/empsit.cpseea21.txt 6. Η μέθοδος εδώ είναι να συγκεντρώνουμε όλες τις βιομηχανίες, που μπορούν με την ευρεία έννοια να θεωρηθούν αμέσως παραγωγικές Κάνουμε το ίδιο και για άλλους τομείς. Επίσης, ένα 10% με 20% αφαιρείται, ώστε χονδρικά να υπολογιστούν

13 αυτοί, που ναι μεν εργάζονται σε τομείς άμεσης παραγωγής, αλλά δεν είναι οι ίδιοι παραγωγοί, όπως διαχειριστές, επιστάτες κλπ. Οι αριθμοί προέρχονται από τα διαγράμματα απασχόλησης του Census Bureau. 7. Lin Biao Long Live the Victory of People s War! ples_war/ch07.htm 8. Serve the People A Rough Estimate of the Value of Labor. he-past-from-irtr-a-rough-estimate-of-the-value-of-labor/ *The minimum wage in the U$ is now $7.25 per hour. 9. Prairie Fire Real versus Fake Marxism on Socialist Distribution. s-fake-marxism-on-socialist-distribution/ 10. Prairie Fire Global Inequality or Socialist Equality. quality-and-socialist-equality/ html 12. Lin Biao Long Live the Victory of People s War! ples_war/ch07.htm