LIFE08 ENV/GR/ HydroSense

Transcript

1 LIFE08 ENV/GR/ HydroSense «Καινοτόµες τεχνολογίες ακριβείας για τη βελτιστοποίηση της άρδευσης και την ολοκληρωµένη διαχείριση καλλιεργειών σε περιβάλλοντα έλλειψης νερού» Έκθεση Προόδου 6 ο ΤΡΙΜΗΝΟ Απρίλιος - Ιούνιος 2011

2 Στα πλαίσια του ρόλου και των καθηκόντων του Μουσείου Γουλανδρή Φυσικής Ιστορίας (ΜΓΦΙ) ως συντονιστής του παρόντος έργου, επιβεβαιώνουµε ότι το χρονικό διάστηµα Απρίλιος - Ιούνιος 2011 πραγµατοποιήθηκαν οι παρακάτω εργασίες: Δράση 1: Διαχείριση προγράµµατος Στις 5 Απριλίου 2011 πραγµατοποιήθηκε έλεγχος από την τριµελή εποπτική οµάδα των Ευρωπαϊκών προγραµµάτων χρηµατοδότησης LIFE. Κατατέθηκε στην εποπτική οµάδα αίτηση για τροποποίηση του έργου, εξαιτίας της αποχώρησης της Μπενακείου Φυτοπαθολογικής Εταιρείας (ΜΦΕ) από τους συµµπράτοντες του έργου. Η αποχώρησή της έγινε λόγω επιβεβληµµένης αναστολής λειτουργίας εξαιτίας οικονοµικών ζητηµάτων. Η αναστολή ισχύει από την 31η Δεκεµβρίου 2011 και δηλώνεται επισήµως µε επιστολή της διευθύντριας του Μπενακείου Φυτοπαθολογικού Ινστιτούτου (ΜΦΙ). Ο συντονιστής αιτείται να αναλάβει τα καθήκοντα της Μπενακείου Φυτοπαθολογικής Εταιρείας. Πραγµατοποιήθηκαν στις 22 Ιουνίου 2011, στα γραφεία του Εργαστηρίου Αγροµετεωρολογίας (Πανεπιστήµιο Θεσσαλίας), η 6 η συνάντηση της Τεχνικής Επιτροπής και η 3η συνάντηση της Επιτροπής Διαχείρισης. Τα πρακτικά των συναντήσεων συντάχθηκαν και είναι στη διάθεση των ενδιαφεροµένων. Ενηµερώθηκε το αρχείο που διατηρεί ο συντονιστής µε τους πίνακες ωριαίας απασχόλησης (timesheets) των εµπλεκοµένων στο πρόγραµµα. Δράση 2: Προπαρασκευαστικές δράσεις Από την ανάλυση των µετρήσεων του πρώτου έτους (2010) εφαρµογής του HydroSense, δύο από τους τρεις πιλοτικούς αγρούς κρίθηκε σκόπιµο να αντικατασταθούν. Έτσι, ορισµένες από τις εργασίες προετοιµασίας της Δράσης 2 χρειάστηκε να επαναληφθούν. Συγκεκριµένα: Δράση 2a. Μέχρι τον Απρίλιο του 2011, το Μουσείο Γουλανδρή Φυσικής Ιστορίας (ΜΓΦΙ) και το Εθνικό Ίδρυµα Αγροτικής Έρευνας- Ινστιτούτο Χαρτογράφησης και Ταξινόµησης Εδαφών (ΕΘΙΑΓΕ-ΙΧΤΕΛ) επέλεξαν δύο νέους αγροτικούς αγρούς στις περιοχές Οµορφοχώρι και Γυρτώνη προκειµένου να αντικαταστήσουν τους αγρούς στο Ελευθέριο και τη Γυρτώνη. Ο αγρός που την καλλιεργητική χρονιά 2010 ονοµαζόταν Οµορφοχώρι, παρέµεινε στο πιλοτικό µέρος του Προγράµµατος, αλλά πλέον θα ονοµάζεται Γεντίκι. Για

3 την επιλογή των νέων αγρών το Πανεπιστήµιο Θεσσαλίας (ΠΘ) παρήγγειλε και έλαβε ένα συµπληρωµατικό κοµµάτι της δορυφορικής εικόνας που είχε ληφθεί (και αγοραστεί) τον Ιούλιο Δράση 2c. Το ΕΘΙΑΓΕ - ΙΧΤΕΛ και το ΜΓΦΙ ήρθαν σε συµφωνία µε τους παραγωγούς που καλλιεργούσαν τους επιλεγµένους αγρούς. Δράση 2d. Το ΜΓΦΙ πραγµατοποίησε στους δύο νέους αγρούς µετρήσεις µε τους πολυφασµατικούς αισθητήρες, προκειµένου να εκτιµήσει την οργανική ουσία τους εδάφους. Οι µετρήσεις δόθηκαν στο ΠΘ για την κατασκευή των αντίστοιχων χαρτών οργανικής ουσίας. Δράση 2e. Πριν εγκατασταθούν τα συστήµατα παρακολούθησης των αναγκών της καλλιέργειας σε νερό από το ΕΘΙΑΓΕ-ΙΧΤΕΛ, πραγµατοποιήθηκε αναβάθµιση του λογισµικού τόσο των υπέρυθρων αισθητήρων (SmartCrop), όσο και των σταθµών βάσης του συστήµατος. Η αναβάθµιση πραγµατοποιήθηκε υπό την καθοδήγηση της κατασκευάστριας εταιρείας του συστήµατος (SmartField), στις εγκαταστάσεις του ΙΧΤΕΛ. Στη συνέχεια, τα συστήµατα εγκαταστάθηκαν στους πειραµατικούς αγρούς. Επιπλέον, εγκαταστάθηκαν τα εφεδρικά συστήµατα παρακολούθησης των αρδευτικών απαιτήσεων της καλλιέργειας, δηλαδή τα υγρασιόµετρα και οι συσκευές εξατµισοδιαπνοής. Της εγκατάστασης προηγήθηκε καταµέτρηση και συντήρηση. Σε δεύτερο στάδιο, πραγµατοποιήθηκαν η σήµανση των ζωνών διαχείρισης στους αγρούς και η πρώτη δειγµατοληψία εδάφους. Η δειγµατοληψία αυτή στόχευε στην επιβεβαίωση της διαφοράς στην οργανική ουσία µεταξύ των ζωνών, αλλά και την καταγραφή των ιδιαίτερων εδαφολογικών ιδιοτήτων κάθε ζώνης διαχείρισης. Το ΕΘΙΑΓΕ - ΙΧΤΕΛ και το ΜΓΦΙ συναντήθηκαν µε τους παραγωγούς, προκειµένου να επισηµάνουν τις αδυναµίες της προηγούµενης χρονιάς που πρέπει να αντιµετωπιστούν, καθώς και οικονοµικά θέµατα (τιµολόγια κτλ), που αφορούν στην καταγραφή των καλλιεργητικών πρακτικών τόσο στο πειραµατικό κοµµάτι όσο και στον µάρτυρα. Πραγµατοποιήθηκε µελέτη για τις ανάγκες του αρδευτικού συστήµατος όπως διαµορφώνεται στους νέους αγρούς. Συνάφθηκε συµφωνητικό συνεργασίας µε τον Αριστείδη Δήµου, ειδικός σε θέµατα άρδευσης. Παραγγέλθηκαν τα επιπλέον υλικά άρδευσης, και πραγµατοποιήθηκε σχετική συντήρηση στα υλικά άρδευσης της περσινής περιόδου. Ξεκίνησε η εγκατάσταση του αρδευτικού συστήµατος στον πειραµατικό αγρό της Γυρτώνης. Δράση 2f. Τα παραδοτέα της δράσης αυτής είχαν ολοκληρωθεί το πρώτο έτος του παρόντος προγράµµατος. Ωστόσο, το ΜΦΙ προετοίµασε και πραγµατοποίησε µετρήσεις και καταγραφές, οι οποίες θα διευκολύνουν τη ζιζανιοκτονία και την αντιµετώπιση των εχθρών των καλλιεργειών. Στο πλαίσιο αυτών, πραγµατοποίησε δειγµατοληψία, από έναν αγρό, για

4 τον προσδιορισµό της βλαστικότητας των ζιζανίων. Στις 4 Μαΐου 2011, προέβη σε εξάµηνη συνδροµή OmniSTAR HP για το διαφορικό GPS. Επιπλέον, πραγµατοποίησε µέτρηση των σιδηροσκώληκων στις παγίδες καλαµποκιού που τοποθετήθηκαν και συλλέχθηκαν από τους αγρούς του προγράµµατος (2 από τους 3). Δράση 3: Παρακολούθηση και συγχρονισµός των εισροών µεταβλητής παροχής Δράση 3a. Στις 8 Ιουνίου 2011 ξεκίνησαν οι µετρήσεις µε τους πολυφασµατικούς αισθητήρες από το ΜΓΦΙ. Έως το τέλος Ιουνίου έγινε άλλη µία µέτρηση (22 Ιουνίου έως 24 Ιουνίου 2011). Δράση 3b. Το ΠΘ κατασκευάζει τους χάρτες φυλλώµατος για καθένα από τους τρεις αγρούς βάσει των µετρήσεων που λαµβάνει το ΜΓΦΙ µε τους πολυφασµατικούς αισθητήρες (Δράση 3a). Οι χάρτες αναρτώνται στην ιστοσελίδα του HydroSense. Δράση 3e. Ολοκληρώθηκε η προφυτρωτική ζιζανιοκτονία πάνω στις γραµµές φύτευσης, παρουσία του παραγωγού και µε την επιστασία του ΜΦΙ. Επιπλέον, λήφθησαν εδαφικά δείγµατα από το νέο χωράφι του Νίκου Βαρδούλη. Στις 23 και 24 Μαΐου 2011 το ΜΦΙ έλεγξε την αποτελεσµατικότητα της προφυτρωτικής ζιζανιοκτονίας στους πιλοτικούς αγρούς µε λήψη φωτογραφιών. Στις 14 Ιουνίου 2011 έγινε νέα εκτίµηση της προφυτρωτικής ζιζανιοκτονίας στους τρεις πιλοτικούς αγρούς. Στον αγρό του Νίκου Μητσογιάννη έγινε σάρωση των διαστηµάτων µεταξύ των γραµµών φύτευσης µε τους πολυφασµατικούς αισθητήρες. Βάσει των χαρτών που δηµιουργήθηκαν µε χωρική παρεµβολή από τις παραπάνω µετρήσεις, επιλέχθηκαν σηµεία ελέγχου της ζιζανιοχλωρίδας εντός του πιλοτικού αγρού. Στις 21 Ιουνίου 2011, στα σηµεία ελέγχου έγινε επιτόπια αναγνώριση και καταµέτρηση των ειδών ζιζανίων σε επιφάνεια µε εµβαδόν 1,5 x 1,5 m (έγινε χρήση πλαισίων µε διαστάσεις 0,5 x 0,5 m) περιµετρικά της θέσης των σηµείων. Παράλληλα, ελήφθησαν φωτογραφίες από σταθερό ύψος όλων των θέσεων-πλαισίων καταγραφής των ζιζανίων. Τον Ιούνιο, η καταπολέµηση των ζιζανίων και των τριών πιλοτικών αγρών, έγινε κατά τη συνήθη πρακτική για τη συγκεκριµένη περίοδο, µε σκαλιστήρια. Σχετικά µε τους εντοµολογικούς εχθρούς, εγκαταστήθηκε εκτενές δίκτυο παγίδων στην ευρύτερη περιοχή του Νοµού Λάρισας. Η παρακολούθηση του δικτύου αυτού, µέχρι στιγµής, δε συνιστά ανησυχία για τους πληθυσµούς των εντόµων. Δράση 4: Αξιολόγηση περιβαλλοντικών δεικτών Το ΜΓΦΙ σε συνεργασία µε το ΕΘΙΑΓΕ-ΙΧΤΕΛ επεξεργάζεται τα αποτελέσµατα των µετρήσεων, προκειµένου να αξιολογήσει τους περιβαλλοντικούς δείκτες. Επιπλέον, για τον

5 ίδιο σκοπό το ΜΓΦΙ έλαβε από το ΠΘ επεξεργασµένες δορυφορικές εικόνες µε τις µέσες τιµές. Δράση 5: Ανάπτυξη βάσης δεδοµένων σε κλίµακα λεκάνης απορροής Είναι σε εξέλιξη, από το ΠΘ, η βάση δεδοµένων που αποτυπώνει τις τρέχουσες καλλιεργητικές πρακτικές, τους τρόπους φυτοπροστασίας και προστασίας από τα ζιζάνια, στην περιοχή. Η βάση αυτή θα προωθηθεί στο ΕΘΙΑΓΕ/ ΙΧΤΕΛ Δράση 6: Κοστολόγηση νερού & ανάκτηση κόστους άρδευσης Δράση 6a. Το ΓΠΑ είναι υπεύθυνο για την κοστολόγηση χρήσης του νερού στην περιοχή του Πηνειού, η εκτίµηση της οποία είναι συνάρτηση τριών οικονοµικών µεγεθών: του οικονοµικού κόστους, του περιβαλλοντικού κόστους και του κόστους του νερού ως πόρου (resource cost of water). Η εκτίµηση του πρώτου µεγέθους έχει ολοκληρωθεί, ενώ των άλλων δύο βρίσκεται σε εξέλιξη. Δράση 7: Εκπαίδευση των τοπικών φορέων και παραγωγών Έχουν ξεκινήσει οι προετοιµασίες για την πραγµατοποίηση του Β Κύκλου Εκπαίδευσης (Επίδειξη τεχνολογιών του προγράµµατος σε συνδυασµό µε θεωρητική εκπαίδευση) σε συνεργασία µε το ΕΘΙΑΓΕ-ΙΧΤΕΛ. Δράση 8: Διάδοση & διάχυση της γνώσης καινοτόµων τεχνολογιών Το ΠΘ παρουσίασε µέρος των αποτελεσµάτων του HydroSense στο συνέδριο EWRA 2011: Water engineering and management in a changing environment. Catania29 Jun - 02 Jul Ο τίτλος της εργασίας ήταν Satellite-based Variability of Drought Characteristics» και η συγγραφική οµάδα αποτελείτο από τους: N. R. Dalezios, A. Blanta, E. Kanellou & N. Spyropoulos.