Μια καινούργια αρχή. Α.Υ.Γ.Η (Ασθενείς, Υποστήριξη, Γνώση, Ηρεμία) Υπό την Αιγίδα της Ε.Ο.Π.Ε. και της Ε.Χ.Ε.Μ.

Transcript

1 Το παρόν δεν συνιστά και δεν υποκαθιστά ιατρική συμβουλή, δεν συνιστά συνταγογράφηση, ή προτροπή αυτής, δεν συνιστά ιατρική ενημέρωση και δεν πρέπει να εκλαμβάνεται ως βάση για οποιαδήποτε απόφαση ή ενέργεια. Αναζητείστε τη συμβουλή του γιατρού σας για οποιαδήποτε απόφαση ή ενέργεια, συνεπεία της πληροφόρησης που λαμβάνετε εκ του παρόντος. Tο παρόν τελεί υπό την αιγίδα της (ΕΧΕΜ/ΕΟΠΕ) με την οικονομική υποστήριξη της AstraZeneca Eλλάδος. Μια καινούργια αρχή Υπό την Αιγίδα της Ε.Ο.Π.Ε. και της Ε.Χ.Ε.Μ. Α.Υ.Γ.Η (Ασθενείς, Υποστήριξη, Γνώση, Ηρεμία) 1 ζ

2 Περιεχόμενα σελίδα 2 σελίδα 6 σελίδα 9 σελίδα 10 Μία θετική τοποθέτηση για το μέλλον Να είστε ειλικρινής με τους ανθρώπους που αγαπάτε Επιστροφή στον εργασιακό χώρο Γλωσσάρι Μια θετική τοποθέτηση για το μέλλον Ο καρκίνος του μαστού σας έφερε αντιμέτωπη με μια από τις μεγαλύτερες δυσκολίες της ζωής σας, ωστόσο είναι μια δυσκολία την οποία ξεπεράσατε. Τώρα έχετε κάθε λόγο να επιτρέψετε στον εαυτό σας να κάνει μια καινούργια, γεμάτη αισιοδοξία, αρχή. Τι θα ακολουθήσει στη διάρκεια των επόμενων μηνών - και πλέον - εξαρτάται από εσάς. Μαθαίνοντας από τις εμπειρίες σας Δεν είναι εύκολο να βάλετε τη μάχη με τον καρκίνο του μαστού πίσω σας. Στην πραγματικότητα, το να προσπαθήσετε να τα ξεχάσετε όλα ίσως να μην είναι η σωστότερη τοποθέτηση. Ερχόμενη αντιμέτωπη με τον καρκίνο του μαστού είναι πιθανό να γνωρίσατε τον εαυτό σας και τους κοντινούς σας ανθρώπους καλύτερα από ποτέ - και μπορεί να έχετε γίνει πιο δυνατή συνεπεία όλων όσων περάσατε. Επίσης, η κατάσταση αυτή μπορεί να σας έκανε να επαναξιολογήσετε τη ζωή. Πράγματα τα οποία παλαιότερα σας στενοχωρούσαν τώρα μπορεί να σας φαίνονται σχεδόν ασήμαντα. Οι προτεραιότητές σας μπορεί πλέον να έχουν αλλάξει και μπορεί να έχετε την τάση να εστιάζεστε στα καλά που συμβαίνουν στη ζωή σας, όπως στους ανθρώπους που γνωρίζετε και αγαπάτε και σε δραστηριότητες που σας προσφέρουν ευχαρίστηση. Φυσικά, ορισμένα από τα δυσάρεστα συναισθήματα που προκλήθηκαν από την εμπειρία αυτή ενδέχεται να συνεχίσουν να έρχονται στην επιφάνεια, μερικές φορές εντελώς απροειδοποίητα - όπως θυμός που αυτό συνέβη σε εσάς. Επίσης, μπορεί ο εαυτός σας να έρθει αντιμέτωπος με νέα συναισθήματα, όπως ενοχές που εσείς τα έχετε καταφέρει μέχρι εδώ, ενώ άλλες γυναίκες (συμπεριλαμβανομένων μερικών που γνωρίζετε) δεν τα κατάφεραν. Ή ίσως να ανακαλύψετε ότι σας είναι πιο εύκολο να προσποιείστε ότι η εμπειρία σας με τον καρκίνο του μαστού δεν έλαβε ποτέ χώρα. Εκτός από τα απρόβλεπτα συναισθήματα, μερικές φορές ενδέχεται να εμφανίσετε σωματικά συμπτώματα που μπορεί να τα συσχετίσετε με τον καρκίνο του μαστού. Είναι φυσικό αυτό να πυροδοτήσει ένα είδος συναγερμού, αλλά είναι σημαντικό να θυμάστε ότι στις περισσότερες περιπτώσεις υπάρχει κάποια άλλη αιτία που είναι πολύ λιγότερο ανησυχητική. Η ενότητα στη σελίδα 5 εξηγεί περισσότερα σχετικά με το τι μπορεί να σημαίνουν τα συμπτώματά σας και πώς μπορείτε να τα αντιμετωπίσετε. Βέβαια, όσο ασήμαντο κι εάν φαίνεται ένα σύμπτωμα, είναι σημαντικό να μιλήσετε με το γιατρό σας ή το εξειδικευμένο νοσηλευτικό προσωπικό. Κρατήστε επικοινωνία μαζί τους και μη φοβάστε να κάνετε ερωτήσεις ή να συζητάτε ανοιχτά για οτιδήποτε σας απασχολεί. 2

3 Γιορτάζοντας την πρόοδό σας Ο εορτασμός μπορεί να αποτελεί την ευκαιρία να κάνετε μια καινούργια αρχή στη ζωή. Το να αναγνωρίζετε την πρόοδο που έχετε σημειώσει είναι πολύ καλό για την ψυχολογία σας και μπορεί να είναι και διασκεδαστικό. Μερικές γυναίκες, για παράδειγμα, αντιμετωπίζουν πλέον τα γενέθλιά τους σαν κάτι χαρμόσυνο. Το να βρίσκετε λόγους να γιορτάζετε τον εαυτό σας και τις επιτυχίες σας είναι αναμφίβολα καλό. Μερικοί άνθρωποι μπορεί να θέλουν να γιορτάζουν τα θετικά ορόσημα-σταθμούς της θεραπείας τους - όπως την επέτειο ολοκλήρωσης της θεραπείας τους στο νοσοκομείο. Ένα μοτίβο για το μέλλον Κινηθείτε με το δικό σας ρυθμό Βέβαια, μπορεί να αισθάνεστε ότι δεν είστε ακόμα έτοιμη να γιορτάσετε, ούτε προβλέπετε να είστε σύντομα. Το σημαντικότερο είναι να κινείστε με ρυθμούς που αισθάνεστε εσείς άνετα. Ακόμα και εάν αυτό σημαίνει ότι δεν είναι οι ρυθμοί που αναμένουν οι άνθρωποι που αγαπάτε. Μερικές γυναίκες, για παράδειγμα, παρατηρούν ότι ο σύντροφός τους ή τα παιδιά τους θέλουν να επισπεύσουν τις διακοπές. Αυτό αναμφίβολα είναι μια γενναιόδωρη και ευγενική χειρονομία, αλλά μπορεί να είναι το τελευταίο πράγμα που θέλετε να κάνετε - μπορεί να αισθάνεστε ότι αυτή τη στιγμή το ταξίδι είναι ένα επιπλέον άγχος για εσάς και ότι προτιμάτε να μείνετε στο σπίτι. Εάν ισχύει αυτό, θα πρέπει να βρείτε έναν εύσχημο τρόπο να πείτε όχι - μην ξεχνάτε ότι και η οικογένειά σας μπορεί να χρειάζεται ένα διάλειμμα. Είναι φυσιολογικό να αισθάνεστε άγχος πριν από την κάθε εξέταση. Οι περισσότεροι άνθρωποι έχουν αγωνία και αυτό είναι αναμενόμενο. Μιλώντας ειλικρινά, οι επισκέψεις στο νοσοκομείο δεν θα είναι ποτέ κάτι το οποίο απολαμβάνετε. Αλλά είναι σημαντικό να πραγματοποιούνται. Η τακτική διενέργεια εξετάσεων βοηθά στον προσδιορισμό τυχόν μεταβολών στην κατάσταση της υγείας σας και επιβεβαιώνει ότι ο καρκίνος δεν έχει επανεμφανιστεί ή εξαπλωθεί σε άλλα όργανα του σώματος. Οι επισκέψεις αυτές σας δίνουν επίσης την ευκαιρία να κάνετε τυχόν ερωτήσεις που έχετε σχετικά με τη θεραπεία ή τις ανεπιθύμητες ενέργειες που μπορεί να εμφανίζετε και να ενημερώσετε την ιατρική ομάδα για το πως αισθάνεστε γενικότερα - τόσο σωματικά όσο και ψυχικά. Να θυμάστε ότι μπορεί να χρειαστεί αρκετός χρόνος για να φανούν τα αποτελέσματα της θεραπείας. Για το λόγο αυτό εάν σας ανησυχεί κάτι ενημερώστε την ιατρική σας ομάδα κατά την επίσκεψή σας στο νοσοκομείο. Πριν πάτε στο νοσοκομείο για την τακτική σας παρακολούθηση, σκεφτείτε τι θέλετε να συζητήσετε με την ιατρική ομάδα. Ίσως θα βοηθούσε να γράφατε τις ερωτήσεις σε ένα χαρτί, καθώς είναι πολύ εύκολο να ξεχάσετε τα θέματα για τα οποία θέλετε να συζητήσετε κατά τη διάρκεια των εξετάσεών σας. Πολλές γυναίκες επιλέγουν να συνοδεύονται από κάποιον στα ραντεβού. Λίγη ηθική υποστήριξη δεν βλάπτει και εάν όλα πάνε καλά η επίσκεψή σας θα διαρκέσει περίπου λεπτά. 3

4 Συνεχίστε να λαμβάνετε την αγωγή σας Εάν ξεκινάτε τη λήψη επικουρικής θεραπείας, θα πρέπει να συναποφασίσετε με το γιατρό σας ποια επιλογή είναι η καλύτερη για εσάς. Είναι πιθανό να λάβετε ορμονοθεραπεία. Εάν είναι έτσι, η λήψη της αγωγής αυτής θα πρέπει να γίνει τμήμα της ζωής σας για λίγο καιρό. Η χορήγηση της θεραπείας αυτής κάθε ημέρα για πέντε χρόνια αυξάνει την πιθανότητα μιας θετικής έκβασης, καθώς έχει αποδειχθεί κλινικά ότι μειώνει τον κίνδυνο επανεμφάνισης του καρκίνου. Πολλές γυναίκες που έχουν ολοκληρώσει τη χειρουργική επέμβαση, την ακτινοθεραπεία ή/και τη χημειοθεραπεία και αρχίζουν να αισθάνονται και πάλι καλά, αντιμετωπίζουν δυσκολία να συμμορφωθούν με τη μακροχρόνια ημερήσια θεραπευτική αγωγή τους, ιδιαίτερα εάν τη βλέπουν σαν υπενθύμιση της νόσου ή εάν εμφανίζουν κάποιες ενοχλητικές ανεπιθύμητες ενέργειες. Ωστόσο, είναι πολύ σημαντικό να συνεχίσετε τη λήψη της αγωγής σας όπως σας έχει υποδειχθεί - καθώς είναι αποδεδειγμένο κλινικά ότι μειώνει τον κίνδυνο επανεμφάνισης του καρκίνου. Μιλήστε στο γιατρό σας για τυχόν συμπτώματα που εμφανίζετε, έτσι ώστε αυτός να είναι σε θέση να σας καθησυχάσει ή να δράσει άμεσα εάν υπάρχει κάποιος λόγος ανησυχίας. Εάν ποτέ αισθανθείτε ότι θα προτιμούσατε να διακόψετε τη θεραπεία σας, είναι ουσιώδες να μιλήσετε πρώτα με το γιατρό σας. Η διατήρηση μιας καλής σχέσης μαζί του (και με το εξειδικευμένο νοσηλευτικό προσωπικό) μπορεί να κάνει μεγάλη διαφορά κατά τη διάρκεια αυτής της μακροχρόνιας φάσης της θεραπείας σας. Μην ξεχνάτε ότι συνεργάζεστε μαζί τους σαν ομάδα ώστε να διασφαλίσετε ότι όλα πάνε καλά - έτσι, εάν υπάρχει κάτι το οποίο δεν καταλαβαίνετε ή χρειάζεστε περισσότερες πληροφορίες, μη διστάσετε να ρωτήσετε! 4

5 H υγεία του σώματος και της ψυχής των ανθρώπων όλου του κόσμου ευχή μου! Κατανοώντας τα συμπτώματά σας Κατά τη διάρκεια των επόμενων μηνών και ετών υπάρχει πιθανότητα να εμφανίσετε ορισμένα διαφορετικά συμπτώματα, συμπεριλαμβανομένου του πόνου, του κνησμού, της εφίδρωσης και των εξάψεων. Όταν συμβαίνει αυτό, η πρώτη σας αντίδραση μπορεί να είναι η σκέψη ότι ο καρκίνος επανεμφανίστηκε. Ωστόσο, είναι γνωστό ότι πολλές γυναίκες με καρκίνο αναφέρουν πολλά διαφορετικά συμπτώματα μετά την ολοκλήρωση των θεραπειών στο νοσοκομείο. Αυτά μπορεί να ποικίλουν από αίσθημα δυσκαμψίας ή κόπωσης, έως κατάθλιψη, ρινική συμφόρηση ή κράμπες. Η ορμονική θεραπεία μπορεί να έχει ως αποτέλεσμα την εμφάνιση ανεπιθύμητων ενεργειών (συνήθως είναι παρόμοιες με τα συμπτώματα που ενδεχομένως να εμφανίσατε κατά τη διάρκεια της εμμηνόπαυσης ή της αλλαγής του τρόπου ζωής σας ) - οι περισσότερες από τις οποίες είναι ήπιας μορφής και αντιμετωπίζονται εύκολα. Εάν ωστόσο έχετε οποιαδήποτε ανησυχία για κάποιο σύμπτωμα, είτε αυτό εμφανίζεται για πρώτη φορά ή το έχετε παρουσιάσει ξανά στο παρελθόν, το καλύτερο που έχετε να κάνετε είναι να μιλήσετε με το γιατρό σας, ο οποίος θα προσδιορίσει την αιτιολογία του συμπτώματος και θα σας βοηθήσει να καθησυχάσετε τον εαυτό σας. Ένα πράγμα το οποίο πρέπει να λάβετε υπόψη είναι ότι το μυαλό μπορεί πολύ εύκολα να δημιουργήσει καινούργια συμπτώματα. Αυτό είναι απόρροια του καρκίνου και συνεπώς δεν πρέπει να ανησυχείτε εάν σας συμβαίνει. 5

6 Να είστε ειλικρινής με τους ανθρώπους που αγαπάτε Ένας τομέας ο οποίος μπορεί να κάνει τη διαφορά είναι ο τρόπος με τον οποίο αντιμετωπίζετε τους ανθρώπους που σας αγαπούν. Είτε πρόκειται για το σύντροφό σας, την οικογένειά σας, τους φίλους ή τους συναδέλφους σας, θα διαπιστώσετε ότι η σχέση σας μαζί τους ενδέχεται να έχει αλλάξει με κάποιο τρόπο. Εάν έχετε κάποιον σύντροφο, είναι πιθανό να έχετε αποφύγει τη συζήτηση ζητημάτων γύρω από τη σεξουαλική επαφή κατά τη διάρκεια της θεραπείας σας για τον καρκίνο του μαστού. Ασφαλώς περάσετε δύσκολες στιγμές και για όποιον έχει υποβληθεί σε θεραπεία κατά του καρκίνου είναι απόλυτα φυσιολογικό να μην έχει ιδιαίτερα ρομαντική διάθεση. Η κατάργηση των σεξουαλικών επαφών μπορεί να προκαλέσει ταραχή και σύγχυση και στους δύο σας και η συζήτηση του θέματος αυτού μπορεί να είναι δυσάρεστη. Πολλά μπορούν να λεχθούν σχετικά με τη σταδιακή αποκατάσταση του προβλήματος και την επαναφορά στη φυσιολογική σεξουαλική ζωή χωρίς πίεση. Ένας τρόπος προσέγγισης του προβλήματος αυτού είναι η συμφωνία αποχής από τις σεξουαλικές σχέσεις για κάποιο χρονικό διάστημα έως ότου σταδιακά συνηθίσει ο ένας το σώμα του άλλου με μία ευχάριστη αγκαλιά. Είναι εντυπωσιακό πόσο μπορεί να χαλαρώσει κανείς όταν δεν περιμένει τίποτα από τον άλλον. Ασφαλώς η συζήτηση του προβλήματος αυτού με το σύντροφό σας είναι πολύ σημαντική. Όσο νωρίτερα τεθεί το ζήτημα αυτό επί τάπητος, τόσο περισσότερες πιθανότητες υπάρχουν να μπει το πρόβλημα αυτό στο σωστό δρόμο. Είτε αισθάνεστε ότι συνεχίζετε τη σχέση σας από το σημείο που την αφήσατε ή όχι, είναι σημαντικό να εκφράσετε τα συναισθήματά σας και ταυτόχρονα να ακούσετε και το σύντροφό σας. Ειδάλλως υπάρχει ο κίνδυνος να παρεξηγήσει ο ένας τη συμπεριφορά του άλλου δημιουργώντας έτσι περισσότερες δυσκολίες στη σχέση. Εάν γενικά η διεξαγωγή συζήτησης μεταξύ σας είναι προβληματική, τότε η βοήθεια ενός ειδικού συμβούλου ενδέχεται να είναι πολύ χρήσιμη. Αυτός μπορεί να θέσει τα δυσκολότερα ζητήματα για λογαριασμό σας και να εξασφαλίσει ότι και οι δύο θα εκφράσετε τις απόψεις σας. 6

7 Η αντιμετώπιση των συμπεριφορών μελών της οικογένειας και των φίλων μπορεί να είναι δύσκολη επίσης. Το μόνο σίγουρο είναι ότι δεν θα αντιδράσουν όλοι κατά τον ίδιο τρόπο. Κάποιοι θα θεωρήσουν ότι τώρα έχετε «θεραπευτεί» ή, επειδή σας αγαπούν, θα προσπαθήσουν απεγνωσμένα να σας πείσουν ότι αυτό ισχύει. Παρά την φυσιολογική σας επιθυμία να φροντίζετε τους άλλους, μην παραμερίσετε την ανάγκη σας να αντιμετωπίσετε την αλήθεια καθώς και τα συναισθήματά σας για αυτήν. Είναι σημαντικό να είστε όσο το δυνατόν πιο ανοιχτή και ειλικρινής σχετικά με αυτά που συμβαίνουν κατά τη θεραπεία σας και που θα συμβούν στο υπόλοιπο της ζωής σας. Με τον τρόπο αυτό θα βοηθηθούν και οι άνθρωποι που σας περιστοιχίζουν ώστε να σας συμπαρασταθούν στο μέγιστο και να αισθανθούν ότι αποτελούν μέρος της συνολικής εικόνας. Ομάδες στήριξης στις οποίες έρχεστε σε επαφή με ομόλογές σας, οι οποίες έχουν αφ ενός τη διάθεση να σας ακούσουν και αφετέρου σας κατανοούν απόλυτα. 7

8 Βοηθώντας άλλες γυναίκες να το ξεπεράσουν Πολλές γυναίκες αφιερώνουν ένα μέρος της ζωής τους μετά τον καρκίνο του μαστού στο να προσφέρουν τη βοήθεια τους σε οργανώσεις, οι οποίες βοήθησαν τις ίδιες στην εμπειρία τους αυτή, είτε με το να προσφέρουν χρήματα ή με τη συμμετοχή τους σε κοινωνικές και αθλητικές εκδηλώσεις, χρηματοδοτούμενες ή μη. Ένας άλλος ωραίος τρόπος για να βοηθήσετε (και ελπίζουμε ότι θα το κάνετε) είναι να μοιραστείτε τις εμπειρίες σας από την ανάρρωση από τον καρκίνο του μαστού με με άλλες γυναίκες μέσα από Συλλόγους ασθενών και ομάδες αλληλοβοήθειας. Όσα περισσότερα γνωρίζουμε σχετικά με τρόπους που σας βοήθησαν να αντεπεξέλθετε και τις επιλογές που κάνατε, τόσο περισσότερο θα μπορέσουμε να στηρίξουμε άλλες γυναίκες να αντιμετωπίσουν αυτό που τους συμβαίνει. Ελπίζουμε η επικοινωνία μας κατά τους περασμένους μήνες να ήταν σημαντική για σας και τώρα με τη δική σας βοήθεια, ελπίζουμε ότι αυτό που κάνουμε θα γίνει ακόμα περισσότερο χρήσιμο για γυναίκες που θα βρεθούν στη θέση σας στο μέλλον. Να θυμάστε ότι η πρόγνωση για τον πρώιμο καρκίνο του μαστού είναι πολύ καλή. Εάν όμως υπάρχει κάτι που σας απασχολεί, μην περιμένετε για το επόμενο προγραμματισμένο σας ραντεβού. Ενημερώστε το γιατρό σας το συντομότερο δυνατό ώστε να σας καθησυχάσει ή να επισπεύσει το ραντεβού σας. Απόψεις άλλων γυναικών «Όταν έχασα το στήθος μου ήταν σαν να έχασα ένα κομμάτι του εαυτού μου. Εξήγησα στην οικογένειά μου ότι την ημέρα της επετείου του χειρουργείου μου χρειάζομαι χρόνο για τον εαυτό μου, για να θυμάμαι.» Μαρία, 55 «Το περασμένο καλοκαίρι παρακολούθησα ένα σεμινάριο με τίτλο Ζώντας με τον Καρκίνο του Μαστού... μου έκανε πολύ καλό που γνώρισα άλλους ανθρώπους που βρίσκονταν στην ίδια θέση με εμένα» Κατερίνα, 53 «Είχα τρομοκρατηθεί με την ιδέα ότι μπορεί να μην αρέσω πλέον στο σύζυγό μου, ο οποίος υπέθεσε ότι θα απείχα από τη σεξουαλική επαφή. Χρειάστηκε κάποιος χρόνος προτού να διευθετηθεί η κατάσταση - ήταν όμως το καλύτερο πράγμα που κάναμε ποτέ!» Δήμητρα, 60 8

9 Επιστροφή στον εργασιακό χώρο Εάν εργαζόσασταν πριν εμφανίσετε καρκίνο του μαστού, μπορεί να επιθυμείτε να μην επιστρέψετε πίσω. Μπορεί να ανακαλύψετε ότι οι προτεραιότητές σας έχουν αλλάξει και ότι θέλετε να κάνετε κάτι διαφορετικό, ή εάν είναι εφικτό, να μην ξαναδουλέψετε. Εάν αποφασίσετε να επιστρέψετε στη δουλειά σας, σας παραθέτουμε ορισμένα ζητήματα/συμβουλές που πρέπει να λάβετε υπόψη: Ελαττώστε τους ρυθμούς σας. Θα μπορούσατε αρχικά να μειώσετε τις ώρες εργασίας και σταδιακά να τις αυξήσετε καθώς επιστρέφετε στη ρουτίνα και αισθάνεστε πιο δυνατή. Είναι καθαρά δική σας επιλογή το εάν θα ενημερώσετε τον εργοδότη σας ότι είχατε καρκίνο. Η απόφαση να το κάνετε, του δίνει τη δυνατότητα να προβεί σε κάποιες ευνοϊκές για εσάς αλλαγές. Επίσης, με τον τρόπο αυτό του δίνετε να καταλάβει πόσο σημαντική είναι για εσάς η επιστροφή σας στην εργασία. Είναι καλό να ακολουθήσετε μια κοινή στρατηγική όσον αφορά τους ανθρώπους που θα ενημερώσετε για τη νόσο σας. Το να το πείτε εμπιστευτικά σε ένα άτομο, μπορεί να σημαίνει ότι αργά ή γρήγορα θα το μάθουν και οι υπόλοιποι. Κατά τη διάρκεια της απουσίας σας από την εργασία, ενδέχεται να αναθεωρήσατε τις προτεραιότητες σας και μπορεί τώρα να σκέπτεστε να πραγματοποιήσετε μια στροφή στην καριέρα σας. Βάσει της νομοθεσίας, ο εργοδότης σας δεν επιτρέπεται να κάνει οποιαδήποτε διάκριση κατά του ατόμου σας επειδή είχατε καρκίνο του μαστού - συνεπώς, είστε νομικά κατοχυρωμένη εάν ο εργοδότης σας προσπαθήσει να σας απολύσει ή να σας υποβιβάσει. Μιλήστε με τον Υπεύθυνο Προσωπικού, το τοπικό Κέντρο Εξυπηρέτησης Πολιτών ή το νομικό σύμβουλο της περιοχής σας εάν έχετε οποιαδήποτε ανησυχία για αυτό. Καλύπτεστε από κάποιο συνταξιοδοτικό πρόγραμμα; Εάν ναι, θα ήταν καλή ιδέα να μιλήσετε με τον Υπεύθυνο Συνταξιοδοτικών Προγραμμάτων για να μάθετε το κατά πόσο η νόσος σας επηρέασε τη σύνταξή σας. Το τοπικό Κέντρο Εξυπηρέτησης Πολιτών θα μπορούσε επίσης να σας βοηθήσει. Οι νέοι εργοδότες ενδέχεται να ρωτήσουν εάν πάσχετε από κάποια πάθηση που θα μπορούσε να επηρεάσει την ικανότητά σας για εργασία. Εάν ρωτηθείτε, πρέπει να απαντήσετε ειλικρινά. Θα μπορούσατε ίσως να μιλήσετε με το γιατρό σας σχετικά με το εάν θεωρεί ότι είστε αρκετά καλά για να φέρετε εις πέρας τα εργασιακά σας καθήκοντα. Η Α.Υ.Γ.Η και εσείς Στο σημείο αυτό ήρθε το τέλος της παροχής πληροφοριών από την Α.Υ.Γ.Η. Ελπίζουμε να βρήκατε αυτή την υπηρεσία χρήσιμη. Τέλος, αυτό που μας απομένει να κάνουμε είναι να σας εκφράσουμε τις ευχές μας για ταχεία ανάρρωση και υγεία για το μέλλον. 9

10 Γ λωσσάρι ΕΠΙΚΟΥΡΙΚΗ ΘΕΡΑΠΕΙΑ: Η επικουρική θεραπεία χρησιμοποιείται επιπλέον της πρωτογενούς θεραπείας προκειμένου να αυξηθούν οι πιθανότητες αντιμετώπισης του καρκίνου. Συνήθως χορηγείται όταν δεν είναι βέβαιο εάν εξακολουθούν να παραμένουν στον οργανισμό καρκινικά κύτταρα. Παραδείγματα επικουρικής θεραπείας στην αντιμετώπιση του καρκίνου του μαστού είναι η χρήση θεραπείας ορμονικού αποκλεισμού ή χημειοθεραπείας μετά από χειρουργική επέμβαση. ΑΝΤΙΟΙΣΤΡΟΓΟΝΑ: Τα αντιοιστρογόνα είναι φάρμακα τα οποία μειώνουν την παραγωγή οιστρογόνων ή μεταβάλλουν τη φυσιολογική δράση των οιστρογόνων στον οργανισμό. Αυτό είναι ιδιαίτερα σημαντικό για τις μετεμμηνοπαυσιακές γυναίκες με ορμονοευαίσθητους όγκους, καθώς η παρουσία οιστρογόνων μπορεί να διεγείρει τα κύτταρα του όγκου. ΑΝΑΣΤΟΛΕΙΣ ΑΡΩΜΑΤΑΣΗΣ: Οι αναστολείς αρωματάσης δρουν αποκλείοντας την παραγωγή οιστρογόνων στην περιφέρεια. Αυτό είναι ιδιαίτερα σημαντικό για τις μετεμμηνοπαυσιακές γυναίκες με ορμονοευαίσθητους όγκους, καθότι η παρουσία οιστρογόνων μπορεί να διεγείρει τα κύτταρα του όγκου. ΕΠΑΝΟΡΘΩΤΙΚΉ ΧΕΙΡΟΥΡΓΙΚΉ ΜΑΣΤΟΥ: Η πλαστική αποκατάσταση του μαστού ύστερα από το χειρουργείο. ΚΑΡΚΙΝΟΣ: Ο όρος καρκίνος είναι ένας γενικός όρος που χρησιμοποιείται για να περιγράψει παραπάνω από 200 νοσήματα. Είναι η μη ελεγχόμενη, παθολογική αύξηση των κυττάρων τα οποία μπορούν να εισβάλλουν και να καταστρέψουν υγιείς ιστούς. Τα περισσότερα είδη καρκίνου μπορούν να εξαπλωθούν σε άλλα μέρη του σώματος. ΚΥΤΤΑΡΟ: Το κύτταρο είναι η βασική δομική μονάδα των ζώντων ιστών. Όλα τα φυτά και τα ζώα αποτελούνται από ένα ή περισσότερα κύτταρα. Επί παραδείγματι, η αμοιβάδα αποτελείται από ένα κύτταρο. ΧΗΜΕΙΟΘΕΡΑΠΕΙΑ: Η χρήση κυτταροτοξικών φαρμάκων για τη θεραπεία του καρκίνου. ΚΛΙΝΙΚΕΣ ΜΕΛΕΤΕΣ: Ερευνητικές μελέτες που αποσκοπούν στη διερεύνηση νέων θεραπειών ή προσεγγίσεων για τη διάγνωση του καρκίνου, τη μείωση του κινδύνου εμφάνισης αυτού και την αντιμετώπισή του, οι οποίες ενδέχεται να αποδειχθούν αποτελεσματικότερες από τις ήδη υπάρχουσες μεθόδους. Ακολουθούνται αυστηροί κανόνες προκειμένου να διασφαλιστεί ότι οι συμμετέχοντες πληροφορούνται επαρκώς για το σκοπό, τους κινδύνους και τα οφέλη της μελέτης προτού συμφωνήσουν να λάβουν μέρος σε αυτή. Η συμμετοχή σε μια κλινική μελέτη δεν επηρεάζει την ποιότητα της περίθαλψης που θα λάβετε. ΣΥΝΔΥΑΣΤΙΚΗ ΘΕΡΑΠΕΙΑ: Η χρήση δύο ή περισσοτέρων ειδών θεραπείας για ένα συγκεκριμένο τύπο καρκίνου (π.χ. χειρουργική επέμβαση και ακτινοθεραπεία). ΚΥΤΤΑΡΟΤΟΞΙΚΟ ΦΑΡΜΑΚΟ: Χαρακτηρίζεται το φάρμακο που βλάπτει ή καταστρέφει τα ταχέως πολλαπλασιαζόμενα καρκινικά κύτταρα. Τα φάρμακα αυτά μπορούν επίσης να επηρεάσουν και τα φυσιολογικά ταχέως πολλαπλασιαζόμενα κύτταρα του σώματος (π.χ. μυελός των οστών, επιθηλιακά κύτταρα δέρματος και στομάχου) και συνεπώς μπορεί να σχετίζονται με δυσάρεστες παρενέργειες. ΘΕΡΑΠΕΙΑ ΟΡΜΟΝΙΚΗΣ ΥΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ (ΘΟΥ): Η χρήση συνθετικών οιστρογόνων ή/και προγεστερόνης μετά την εμμηνόπαυση που στοχεύει στην αντικατάσταση των φυσικών ορμονών που παράγονται από τις γυναίκες κατά τη γόνιμη ηλικία τους. ΟΡΜΟΝΙΚΗ ΘΕΡΑΠΕΙΑ: Η θεραπεία αυτή, η οποία συνιστάται όταν οι όγκοι είναι ορμονοευαίσθητοι, π.χ. όταν η συνεχιζόμενη αύξηση του όγκου εξαρτάται από τα οιστρογόνα και την προγεστερόνη (γυναικείες ορμόνες), συνήθως χορηγείται μετά την ολοκλήρωση της ακτινοθεραπείας και της χημειοθεραπείας (εφόσον ισχύει στην περίπτωσή σας). Υπάρχουν διάφορα φάρμακα. Συνήθως χορηγείται ένα χάπι κάθε ημέρα για περίπου 5 έτη. Η λήψη της πλήρους θεραπείας είναι κλινικά αποδεδειγμένο ότι μειώνει τον κίνδυνο υποτροπής του καρκίνου. ΟΡΜΟΝΕΣ: Χημικές ουσίες που ρυθμίζουν συγκεκριμένες λειτουργίες του οργανισμού, όπως το μεταβολισμό, την ανάπτυξη και την αναπαραγωγή. ΛΕΜΦΑΔΕΝΕΣ: Μικροί αδένες σε σχήμα φασολιού που φιλτράρουν ανεπιθύμητες ουσίες οι οποίες προσλαμβάνονται από το λεμφικό υγρό. Μεγάλες συγκεντρώσεις λεμφαδένων βρίσκονται κυρίως στις μασχάλες, στη βουβωνική χώρα και στον αυχένα. ΚΑΚΟΗΘΗΣ: Ο όρος κακοήθης σημαίνει καρκινικός. ΜΑΣΤΟΓΡΑΦΙΑ: Στη μαστογραφία χρησιμοποιούνται μικρές δόσεις ακτινοβολίας με στόχο τη λήψη ευκρινούς εικόνας της ιστικής υφής του μαστού. ΝΕΟΕΠΙΚΟΥΡΙΚΗ ΘΕΡΑΠΕΙΑ (ΠΡΟ-ΕΓΧΕΙΡΗΤΙΚΗ): Η θεραπεία αυτή χορηγείται πριν από τη χειρουργική επέμβαση με σκοπό τη σμίκρυνση του όγκου. Αυτό διευκολύνει την αφαίρεσή του και όταν αυτό είναι απαραίτητο μπορεί να καταστήσει δυνατή την επέμβαση με διατήρηση του υγιούς τμήματος του μαστού αντί της ολικής μαστεκτομής. Αναλόγως του τύπου του όγκου η νεοεπικουρική θεραπεία μπορεί να είναι χημειοθεραπεία ή ορμονοθεραπεία. 10

11 ΟΙΣΤΡΟΓΟΝΑ: Γυναικείες ορμόνες οι οποίες παράγονται κυρίως στις ωοθήκες. Επηρεάζουν τα φυλετικά χαρακτηριστικά των γυναικών, όπως την ανάπτυξη των μαστών, και είναι απαραίτητα για την αναπαραγωγή. Μια μικρή ποσότητα παράγεται από τα επινεφρίδια, καθώς και από άλλους ιστούς, όπως το λιπώδη ιστό και το ήπαρ. Η ανάπτυξη των περισσοτέρων τύπων καρκίνου του μαστού διεγείρεται από την παρουσία οιστρογόνων. ΑΚΤΙΝΕΣ-Χ: Ακτινοβολία βραχέος μήκους κύματος που προέρχεται από μία πηγή ακτινοβολίας υψηλής ενέργειας. Οι ακτίνες Χ παράγουν απεικονίσεις των διαφόρων οργάνων του σώματος πάνω σε φιλμ για διαγνωστικούς σκοπούς. Οι ακτίνες Χ υψηλής ενέργειας χρησιμοποιούνται στη θεραπεία κάποιων μορφών καρκίνου. Οι ακτίνες Χ είναι ένα είδος «ιονίζουσας ακτινοβολίας». ΧΕΙΡΟΥΡΓΟΣ ΜΑΣΤΟΥ: Ο χειρούργος μαστού είναι ο ιατρός που έχει ειδικευτεί στην αξιολόγηση και θεραπεία του καρκίνου. Στην Ελλάδα ασχολείται με την αντιμετώπιση του καρκίνου μέσω χημειοθεραπείας. Υπάρχουν εξειδικεύσεις σε διάφορους τομείς όπως: η γυναικολογική ογκολογία (καρκίνος των ωοθηκών, της μήτρας και του κόλπου), παθολογική ογκολογία (φαρμακοθεραπεία), παιδιατρική ογκολογία (καρκίνοι της παιδικής ηλικίας), ακτινολογική και χειρουργική ογκολογία. ΟΣΤΕΟΠΟΡΩΣΗ: Μια διεργασία κατά την οποία η οστική απώλεια είναι ταχύτερη από την οστική ανακατασκευή, καθιστώντας τα οστά λεπτότερα, αδύναμα και επιρρεπή σε κατάγματα. ΑΚΤΙΝΟΘΕΡΑΠΕΙΑ: Η χρήση ακτίνων υψηλής ενέργειας και διεισδυτικότητας για τη θεραπεία ορισμένων νοσημάτων. Η ακτινοθεραπεία μπορεί να είναι εσωτερική ή εξωτερική. ΑΚΤΙΝΟΛΟΓΟΣ/απεικονιστής: Ο ακτινολόγος /απεικονιστής είναι ο γιατρός που έχει εξειδικευθεί στην αξιολόγηση και ερμηνεία ακτινογραφιών και άλλων τεχνικών απεικόνισης, όπως το υπερηχογράφημα και οι αξονικές τομογραφίες, για διαγνωστικούς σκοπούς. Οι ασθενείς με καρκίνο του μαστού θα διαπιστώσουν ότι ο ακτινοθεραπευτής είναι επίσης υπεύθυνος για τη χρήση ακτινοβολίας για τη θεραπεία της νόσου. ΠΑΡΕΝΕΡΓΕΙΑ: Ένα ανεπιθύμητο ή δυσάρεστο σύμπτωμα που προκαλείται από τη θεραπεία του καρκίνου. ΟΓΚΟΣ: Ο όγκος είναι ένα εξόγκωμα, μια μάζα ή διόγκωση ενός ιστού. Ένας όγκος μπορεί να είναι καλοήθης (μη καρκινικός) ή κακοήθης (καρκινικός). ΣΥΛΛΟΓΟΙ ΦΡΟΝΤΙΔΑΣ ΑΣΘΕΝΩΝ ΜΕ ΚΑΡΚΙΝΟ 1. Πανελλήνιος Σύλλογος Γυναικών με Καρκίνο του Μαστού - ΑΛΜΑ ΖΩΗΣ, Λεωσθένους 21-23, Πειραιάς , τηλ.: , κα Χατζή, 2. Σύλλογος Καρκινοπαθών Μακεδονίας - Θράκης, Αγίας Σοφίας 46, Θεσσαλονίκη , τηλ.: , κα Μήττα, 3. Σύλλογος Στήριξης Ασθενών με Καρκίνο - Η ΑΛΛΗΛΕΓΓΥΗ, Ηλέκτρας 10, Άργος , τηλ.: , κα Μπαρλιά 4. Ελληνική Αντικαρκινική Εταιρεία - ΔΙΚΤΥΟ ΦΡΟΝΤΙΔΑΣ ΜΑΣΤΟΥ, Τσόχα 18-20, Αθήνα , τηλ.: , κα Γιδοπούλου, 5. Σύλλογος Καρκινοπαθών Βέροιας Ημαθίας - ΑΓΙΟΣ ΠΑΡΘΕΝΙΟΣ, δεν υπάρχουν καταχωρημένα τα στοιχεία, κα Νάτσιου 6. Ίδρυμα «Τζένη Καρέζη» - Μονάδα Ανακούφισης Πόνου και Παρηγορητικής Αγωγής, Κορινθίας 27, Αμπελόκηποι , τηλ.: , καθ. Λ. Βλάχου, 7. Κέντρο Ημέρας για Ψυχολογική Υποστήριξη Ασθενών με Καρκίνο, Λ. Αμαλίας 32, Ζάππειο, τηλ: , kipiak@otenet.gr 11

12 OTH/00037/1/0512 Με την ευγενική χορηγία της Α.Υ.Γ.Η (Ασθενείς, Υποστήριξη, Γνώση, Ηρεμία) 12 AstraZeneca All Rights Reserved.