Κοινωνική και Πολιτική Αγωγή

Transcript

1 ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΕΘΝΙΚΗΣ ΠΑΙ ΕΙΑΣ ΚΑΙ ΘΡΗΣΚΕΥΜΑΤΩΝ ΠΑΙ ΑΓΩΓΙΚΟ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟ Σουζάννα-Μαρία Νικολάου Ασηµίνα Βατσίτση Νταίζη-Μαργαρίτα ανιηλίδου Βασιλική Πασχαλιώρη Ã ƒ À Κοινωνική και Πολιτική Αγωγή Στ ΗΜΟΤΙΚΟΥ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΣ ΕΚ ΟΣΕΩΣ Ι ΑΚΤΙΚΩΝ ΒΙΒΛΙΩΝ ΑΘΗΝΑ

2 ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ ΚΡΙΤΕΣ-ΑΞΙΟΛΟΓΗΤΕΣ Σουζάννα-Μαρία Νικολάου, Λέκτορας Πανεπιστηµίου Ιωαννίνων Ασηµίνα Βατσίτση, Εκπαιδευτικός Α/θµιας Εκπαίδευσης Νταίζη-Μαργαρίτα ανιηλίδου, Σχολική Σύµβουλος Α/θµιας Εκπαίδευσης Βασιλική Πασχαλιώρη, Εκπαιδευτικός Α/θµιας Εκπαίδευσης Η συγγραφική οµάδα συνεργάστηκε µε την κ. Χαρίκλεια Μποζώνη, Εκπαιδευτικό Α/θµιας Εκπαίδευσης, κατά τη διάρκεια της συγγραφής του βιβλίου. Ελένη Καρατζιά-Σταυλιώτη, Επικ. Καθηγήτρια του Πανεπιστηµίου Πατρών Σταµάτης Βούλγαρης, Σχολικός Σύµβουλος Α/θµιας Εκπαίδευσης Αθανάσιος Γιαννίκας, Σχολικός Σύµβουλος Α/θµιας Εκπαίδευσης ΕΙΚΟΝΟΓΡΑΦΗΣΗ ΦΙΛΟΛΟΓΙΚΗ ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ Σπύρος Γούσης, Σκιτσογράφος-Εικονογράφος Μαρία Αλιφεροπούλου, Φιλόλογος ΥΠΕΥΘΥΝΕΣ Αλεξάνδρα X. Κουλουµπαρίτση, Σύµβουλος του Παιδαγωγικού Ινστιτούτου ΤΟΥ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ ( ) ΚΑΤΑ ΤΗ ΣΥΓΓΡΑΦΗ Αρετή Καραθανάση, τ. Μόνιµη Πάρεδρος του Παιδαγωγικού Ινστιτούτου ( ) ΥΠΕΥΘΥΝΕΣ Ασπασία Οικονόµου, Εκπαιδευτικός Β/θµιας Εκπαίδευσης ( ) ΤΟΥ ΥΠΟΕΡΓΟΥ Ουρανία Πρεσβέλου-Ακτύπη, τ. Σύµβουλος του Παιδαγωγικού Ινστιτούτου ( ) Μαρία Παπαχρήστου, Εκπαιδευτικός Β/θµιας Εκπαίδευσης ( ) ΕΞΩΦΥΛΛΟ ΠΡΟΕΚΤΥΠΩΤΙΚΕΣ ΕΡΓΑΣΙΕΣ Σπύρος Γούσης, Σκιτσογράφος-Εικονογράφος ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΓΡΑΜΜΑΤΑ - MULTIMEDIA A.E..../ ππ/ Ó ÚÁÂÈ 2.2.1/ ÙËÁÔÚ Ú ÍÂˆÓ : «Ó ÌfiÚʈÛË ÙˆÓ appleúôáú ÌÌ ÙˆÓ ÛappleÔ ÒÓ Î È Û ÁÁÚ Ê Ó ˆÓ ÂÎapple È Â ÙÈÎÒÓ apple Î ÙˆÓ» π ø π π π À ËÌ ÙÚÈÔ. µï Ô ÌfiÙÈÌÔ ıëáëù ÙÔ... Úfi ÚÔ ÙÔ È ÁˆÁÈÎÔ πóûùèùô ÙÔ Ú ÍË Ì ٠ÙÏÔ: «ÁÁÚ Ê Ó ˆÓ È Ï ˆÓ Î È apple Ú ÁˆÁ appleôûùëúèîùèîô ÂÎapple È Â ÙÈÎÔ ÏÈÎÔ Ì ÛË ÙÔ Î È Ù ÁÈ ÙÔ ÌÓ ÛÈÔ» appleèûùëìôóèîfi Àapple ı ÓÔ ŒÚÁÔ ÂÒÚÁÈÔ apple Ì Ô ÏÔ ÙÔ È ÁˆÁÈÎÔ πóûùèùô ÙÔ Ó appleïëúˆù appleèûùëìôóèîfi Àapple ı ÓÔ ŒÚÁÔ ÂÒÚÁÈÔ ÈÎÔÓfiÌÔ Ì Ô ÏÔ ÙÔ È ÁˆÁÈÎÔ πóûùèùô ÙÔ ŒÚÁÔ Û Á ÚËÌ ÙÔ ÔÙÔ ÌÂÓÔ 75% applefi ÙÔ Úˆapple Îfi ÔÈÓˆÓÈÎfi ÌÂ Ô Î È 25% applefi ÂıÓÈÎÔ applefiúô.

3 Περιεχ µενα Πρ λογος η ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ: Το άτοµο και η κοινωνία Εν τητα Α : Η Οικογένεια... 7 Κεφάλαιο 1ο: Η οικογένεια, τα µέλη της και οι µεταξ τους σχέσεις... 8 Κεφάλαιο 2ο: Ρ λοι, δικαιώµατα και υποχρεώσεις των µελών της οικογένειας Κεφάλαιο 3ο: υσκολίες που αντιµετωπίζει η οικογένεια Εν τητα Β : Το Εκπαιδευτικ Σ στηµα Κεφάλαιο 1ο: Το εκπαιδευτικ σ στηµα και το σχολείο Κεφάλαιο 2ο: Ένα σχολείο για λους Εν τητα Γ : Η Εκκλησία Κεφάλαιο 1ο: Η Εκκλησία της Ελλάδος Κεφάλαιο 2ο: Άλλα θρησκε µατα στην Ελλάδα Εν τητα : Οργάνωση κοινωνικής και πολιτικής ζωής Κεφάλαιο 1ο: Οι ήµοι και οι Κοιν τητες στην Ελλάδα Κεφάλαιο 2ο: Οργάνωση ιοίκηση των ήµων και Κοινοτήτων Κεφάλαιο 3ο: Οι εκλογές στον ήµο Κεφάλαιο 4ο: Η οικονοµική οργάνωση των ήµων Κεφάλαιο 5ο: Οργανωµένες οµάδες - Σ λλογοι η ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ: Το άτοµο και η πολιτεία Εν τητα Α : Κράτος και πολίτευµα Κεφάλαιο 1ο: Το Κράτος Κεφάλαιο 2ο: Το πολίτευµα και οι µορφές του Κεφάλαιο 3ο: Το ηµοκρατικ Πολίτευµα Κεφάλαιο 4ο: Οι λειτουργίες της κρατικής εξουσίας Κεφάλαιο 5ο: Το ελληνικ Σ νταγµα Εν τητα Β : Κράτος και πολίτης Κεφάλαιο 1ο: ικαιώµατα και υποχρεώσεις του πολίτη Κεφάλαιο 2ο: Πνευµατικά δικαιώµατα Κεφάλαιο 3ο: Πολιτική άµυνα και Πολιτική προστασία Κεφάλαιο 4ο: Η ενηµέρωση του πολίτη η ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ: Το άτοµο και η Ευρωπαϊκή Ένωση Εν τητα Α : Η Ευρωπαϊκή Ένωση και η Ελλάδα Κεφάλαιο 1ο: Η Ευρωπαϊκή Ένωση: ργανα και λειτουργίες της Κεφάλαιο 2ο: Η Ελλάδα στην Ευρωπαϊκή Ένωση Κεφάλαιο 3ο: Σχέσεις µεταξ των κρατών-µελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης Εν τητα Β : Οι Ευρωπαίοι Πολίτες Κεφάλαιο 1ο: Λαοί και πολιτισµοί της Ευρωπαϊκής Ένωσης Κεφάλαιο 2ο: ικαιώµατα και υποχρεώσεις των Ευρωπαίων Πολιτών η ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ: Το άτοµο και η ιεθνής Κοιν τητα Εν τητα Α : ιεθνείς Οργανισµοί και Οργανώσεις Κεφάλαιο 1ο: Παγκ σµια προβλήµατα Κεφάλαιο 2ο: Ο ρ λος των ιεθνών Οργανισµών Εν τητα Β : Τα ανθρώπινα δικαιώµατα Κεφάλαιο 1ο: Η Οικουµενική ιακήρυξη των ικαιωµάτων του Ανθρώπου Κεφάλαιο 2ο: Τα δικαιώµατα του παιδιο

4 Πρ λογος ÂÈ Ú! Ì È Ô ÈÎ ÈfiappleÔÏÈ! ªappleÔÚÂ Ó Û Ê ÓÂÙ È appleâú ÂÚÁÔ ÙÔ fióôì ÌÔ, ÏÏ Ù Ó Ë ÊÔÚÌ ÁÈ Ó Ú Ûˆ Ó ÂÍÂÚ ÓÒ ÙÔÓ ÎfiÛÌÔ ÙË ÔÈÓˆÓÈÎ Î È ÔÏÈÙÈÎ ÁˆÁ. È Ï ÙÂ; Ì ÎÔÏÔ ı ÛÂÙ ÛÙÔ Ù Í È ÌÔ ; ÂÈ Û! Ô fióôì ÌÔ Â Ó È ÈÚ ÓË. ÁÒ Î È Ô ÈÎ ÈfiappleÔÏÈ Â Ì ÛÙÂ Ê ÏÔÈ. ª ı Î ÓÔ Ì Ùfi ÙÔ Ù Í È! È È ÂÏ ÙÂ!!! 4 Ο ικαι πολις είναι ήρωας του έργου «Αχαρνής» του Αριστοφάνη. Στο έργο αυτ ο ικαι- πολις υπερασπίζεται την ειρήνη στη διάρκεια του Πελοποννησιακο Πολέµου µεταξ Αθηναίων και Σπαρτιατών. εν πείθει, µως, τους Αθηναίους συµπολίτες του να ακολουθήσουν το παράδειγµά του κι έτσι µ νος του αποφασίζει να κλείσει ειρήνη για εκείνον και για την οικογένειά του. Με τον τρ πο του αποδεικν ει τα αγαθά της ειρήνης και διακω- µωδεί τη φιλοπ λεµη µερίδα του αθηναϊκο λαο της εποχής εκείνης. Με ευφυή τρ πο ο Αριστοφάνης επέλεξε για τον ήρωά του το νοµα ικαι πολις απ τις λέξεις: ίκαιο+ Π λις. Απ τη µια µεριά, έχουµε την «π λη», που είναι ο χώρος µέσα στον οποίο οι άνθρωποι ζουν, δραστηριοποιο νται και συνήθως µοιράζονται παρ µοιο τρ πο ζωής και ίσως κοινο ς στ χους. Απ την άλλη, το «δίκαιο» που σχετίζεται µε τους καν νες µε βάση τους οποίους οργανώνεται η ζωή των ανθρώπων µε στ χο την αρµονική συν παρξη τους και την πρ οδ τους. Η Ειρήνη πήρε το νοµά της απ την οµώνυµη κωµωδία του Αριστοφάνη. Το έργο αυτ αναφέρεται στη σ ναψη ειρήνης µεταξ Αθηναίων και Σπαρτιατών και παρουσιάζει µεγάλες οµοι τητες µε τους «Αχαρνής», αφο εκφράζει τον π θο των πολιτών για ειρήνη. Η Ειρήνη είναι θεά, την οποία έχει φυλακίσει ο Π λεµος σε βαθιά σπηλιά. Ο Τρυγαίος, ήρωας του έργου, προσκαλεί τον λα να την ελευθερώσουν. Τρέχουν λοι µε προθυµία και τελικά κατορθώνουν να τη σώσουν.

5 Γνωριµία µε τα σ µβολα του βιβλίου που λέπεις... σηµαίνει: που λέπεις... σηµαίνει: Συζητάµε στην τάξη Λέµε τη γνώµη µας ιαβάζουµε Ερευνο µε Φωτογραφίες που χρησιµοποιήθηκαν ανά κεφάλαιο 1η Θεµατική εν τητα Εν τητα Α : Κεφ. 2: φωτ. 2.1 Ευρωπαϊκή Ένωση, φωτ. 2.2 υλικ της συγγραφικής οµάδας, φωτ. 2.3 Unicef, φωτ. 2.4 υλικ της συγγραφικής οµάδας Εν τητα Γ : Κεφ. 1: φωτ. 1.1 Θρησκευτικά τάξης ηµοτικο σχολείου ΟΕ Β, φωτ. 1.2 υλικ συγγραφικής οµάδας Κεφ. 2: φωτ. 2.1, 2.2 Μελέτη Περιβάλλοντος Β τάξης ηµοτικο σχολείου ΟΕ Β, φωτ. 2.3 υλικ της συγγραφικής οµάδας Εν τητα : Κεφ. 1: φωτ. 1.1 Αγροτουριστική Α. Ε. Εναλλακτική Τουριστική Ανάπτυξη, Νοµ ς Φλώρινας, φωτ. 1.2 Νοµαρχία Θεσπρωτίας Κεφ. 2: φωτ. 2.1 υλικ της συγγραφικής οµάδας Κεφ. 4: φωτ. 4.1, 4.2 Περιοδικ «ΕΛΟΥΝΤΑ» 2η Θεµατική εν τητα Εν τητα Α : Κεφ. 1: φωτ. 1.1 Γεωγραφία Ε τάξης ηµοτικο σχολείου ΟΕ Β Κεφ. 4: φωτ. 4.1 Ευρωπαϊκή Ένωση, φωτ. 4.2 Κοινωνική και Πολιτική Αγωγή Γ τάξης Γυµνασίου ΟΕ Β Κεφ. 5: φωτ. 5.1, 5.2 Ιστορία του Ελληνικο Έθνους, τοµ. ΙΓ, Εκδοτική Αθηνών, Αθήνα 1978 Εν τητα Β : Κεφ. 3: φωτ. 3.1, 3.2 Unicef, φωτ. 3.3 Ευρωπαϊκή Ένωση, φωτ. 3.4 Ελευθεροτυπία 3η Θεµατική εν τητα λο το φωτογραφικ υλικ της εν τητας προέρχεται απ έντυπο υλικ της Ευρωπαϊκής Ένωσης 4η Θεµατική εν τητα Εν τητα Α : Κεφ.1: φωτ. 1.1, 1.2, 1.3, 1.4, 1.5 UNICEF, φωτ. 1.6, 1.7 Greenpeace, ιεθνής Αµνηστία, 1.8 Ελευθεροτυπία Κεφ. 2: φωτ. 2.1, 2.2, 2.3 Unicef Εν τητα Β : Κεφ. 1: φωτ. 1.1 Focus, Greenpeace, 1.2 ιεθνής Αµνηστία, 1.3, 1.4 Το Βήµα, National Geographic 2006 Κεφ. 2: φωτ. 1.1 Ευρωπαϊκή Ένωση λο το υπ λοιπο υλικ προέρχεται απ τους αρµ διους φορείς, που γίνεται αναφορά, ή δηµ σιες υπηρεσίες (Υπουργεία, Βουλή κ.τλ.) και τους ευχαριστο µε πολ για τη συνεισφορά τους. 5

6 1η ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ Το άτοµο και η κοινωνία ËÙÒÓÙ ı Ì ıô ÌÂ ÁÈ Ù apple Ú Î Ùˆ ı Ì Ù :. ËÓ ÔÈÎÔÁ ÓÂÈ. Ô Û ÔÏÂ Ô Î È ÙÔ ÂÎapple È Â ÙÈÎfi Ì Û ÛÙËÌ Á. ËÓ ÎÎÏËÛ. ËÓ ÔÚÁ ÓˆÛË ÙË ÎÔÈÓˆÓÈÎ -appleôïèùèî ˆ

7 1η ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ: Το άτοµο και η κοινωνία Εν τητα Α Η οικογένεια ÈÎÔÁ ÓÂÈ Â Ó È ÎÔÈÓˆÓÈÎfi ıâûìfi fiappleô ËÌÈÔ ÚÁÔ ÓÙ È ÂÛÌÔ Î È Û ÛÂÈ ÌÂÙ Í ÙˆÓ ÌÂÏÒÓ ÙË ÂÈ ÓÙÈÌÂÙˆapple ÂÈ Î Ï appleùâè ÛÈÎ Ó ÁÎÂ ÙˆÓ ÌÂÏÒÓ ÙË, fiappleˆ : 1. ÈÔÏÔÁÈÎ 2. ÎÔÈÓˆÓÈÎ Ú ÎÙËÚÈÛÙÈÎ ÌÔÚÊ ÔÈÎÔÁ ÓÂÈ ÔÚÁ ÓˆÛË ËÙ Ì Ù Î ıëìâúèó ˆ ÛÎÔÏ Â Ì ÏË ÚfiÏÔÈ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ KAI ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΑΓΩΓΗ ΣΤ ΗΜΟΤΙΚΟΥ 7

8 1ο Κεφάλαιο 1η ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ Ενότητα Α : Η οικογένεια Η οικογένεια, τα µέλη της και οι µεταξ τους σχέσεις Παρατηρο µε τα σκίτσα και σχολιάζουµε τις δραστηρι τητες, στις οποίες µπορεί να συµµετέχουν λα τα µέλη της οικογένειας. ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ KAI ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΑΓΩΓΗ ΣΤ ΗΜΟΤΙΚΟΥ 8 Η οικογένεια είναι µια κοινωνική οµάδα που αποτελείται συνήθως απ τους γονείς και το παιδί ή τα παιδιά που ανατρέφουν. Τα άτοµα αυτά αποτελο ν τα µέλη της οικογένειας και αναπτ σσουν µεταξ τους σχέσεις αγάπης, φροντίδας και αλληλοβοήθειας. Οι γονείς δεν φροντίζουν να καλ πτουν µ νο τις πρωταρχικές βιολογικές ανάγκες των παιδιών τους, πως τα ρο χα, την τροφή και τη στέγη. Φροντίζουν και για τις συναισθηµατικές, πνευµατικές και κοινωνικές τους ανάγκες. Οι γονείς προσφέρουν αγάπη, προστασία, ασφάλεια στα παιδιά τους, προσπαθο ν να τα κατανοήσουν και να τα βοηθήσουν να λ σουν τα προβλήµατά τους. Επίσης, µεριµνο ν για την εκπαίδευσή τους, τα βοηθο ν να ενταχθο ν στην κοινωνία και να γίνουν ανεξάρτητα άτοµα και χρήσιµοι πολίτες. Η οικογένεια αποκτά επίσηµη µορφή µε τον γάµο, θρησκευτικ ή πολιτικ. Η πολιτεία έχει θεσπίσει ένα σ νολο ν µων, το Οικογενειακ ίκαιο, που αναφέρονται στον γάµο και την οικογένεια. Ποιες νοµίζεις τι είναι οι ανάγκες σου; Με ποιον τρ πο αυτές ικανοποιο νται µέσα στην οικογένεια; ίνουµε παραδείγµατα σχέσεων των µελών της οικογένειας: 1. Τα Χριστο γεννα συγκεντρώνεται η οικογένεια και λοι µαζί ζουν τις παραδ σεις των ηµερών και ανταλλάσσουν ευχές και δώρα

9 Κεφάλαιο 1ο: Η οικογένεια, τα µέλη της και οι µεταξύ τους σχέσεις ƒ ƒπ Μετά απ ένα ατ χηµα, ο Αντρέας έσπασε το π δι του. Πρέπει να µείνει στο κρεβάτι για αρκετ καιρ. λοι στο σπίτι το συµπαραστέκονται. Η µητέρα βρίσκεται σο περισσ τερο µπορεί κοντά του και τον βοηθάει σε,τι χρειάζεται. Ο πατέρας Ο Ιωάννα, η µεγάλη του αδερφή, Η γιαγιά ήρθε να µείνει µαζί τους για να Συµπληρώνουµε τις προτάσεις. Μοιραζ µαστε τους ρ λους και παίζουµε το σενάριο. Συζητάµε δικές µας εµπειρίες αναφέροντας περιπτώσεις, που η οικογένεια ενωµένη αντιµετώπισε ένα πρ βληµα. ª π π... Η οικογένεια είναι η πρώτη και η πιο βασική κοινωνική οµάδα, στην οποία συµµετέχει ο άνθρωπος απ τη γέννησή του. Στο πλαίσιο των οικογενειακών σχέσεων, κάθε άτοµο δεν καλ πτει µ νο τις πρωταρχικές του ανάγκες, αλλά µαθαίνει να συνυπάρχει και να συνεργάζεται µε τα υπ λοιπα µέλη της οικογένειας και να εντάσσεται οµαλά στην κοινωνία. Οι γονείς έχουν κυρίως την ευθ νη για την ε ρυθµη λειτουργία της οικογένειας. Τα υπ λοιπα µέλη µπορο ν να συµβάλουν κι αυτά µε τις ενέργειές τους, στην οµαλή καθηµερινή οικογενειακή ζωή. ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ KAI ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΑΓΩΓΗ ΣΤ ΗΜΟΤΙΚΟΥ 9

10 2ο Κεφάλαιο 1η ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ Ενότητα Α : Η οικογένεια Ρ λοι, δικαιώµατα και υποχρεώσεις των µελών της οικογένειας ʈÙ. 2.1 ÚËÓÈÎ ÔÈÎÔÁ ÓÂÈ ÊˆÙ. 2.2 ÔÏ ÙÂÎÓË ÔÈÎÔÁ ÓÂÈ ÊˆÙ. 2.3 ªÔÓÔÁÔÓ ΠÔÈÎÔÁ ÓÂÈ ÊˆÙ. 2.4 ÔÏ ÙÂÎÓË Î È ÈÂ Ú Ì ÓË ÔÈÎÔÁ ÓÂÈ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ KAI ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΑΓΩΓΗ ΣΤ ΗΜΟΤΙΚΟΥ 10 Με ποια απ τις παραπάνω οικογένειες µοιάζει η δική σου; Ποια κοινά χαρακτηριστικά και ποιες διαφορές µπορο µε να διακρίνουµε ανάµεσα στις οικογένειες που εικονίζονται; Α. Η µορφή της οικογένειας Η οικογένεια αποκτά ιδιαίτερα χαρακτηριστικά ανάλογα µε το κοινωνικ περιβάλλον, τις οικονοµικές δυνατ τητες, την παράδοση, τον πολιτισµ και τον τρ πο ζωής. Το βασικ τερο χαρακτηριστικ είναι η µορφή της. Παλαι τερα, η πιο διαδεδοµένη µορφή οικογένειας ήταν η διευρυµένη, στην οποία µαζί µε τους γονείς και τα παιδιά ζο σαν ο παππο ς και η γιαγιά. Στις σ γχρονες κοι-

11 Κεφάλαιο 2ο: Ρόλοι, δικαιώµατα και υποχρεώσεις των µελών της οικογένειας νωνίες, η πιο συνηθισµένη µορφή οικογένειας είναι η πυρηνική που αποτελείται απ τους γονείς και τα παιδιά. Η οικογένεια µπορεί να είναι επίσης πολ τεκνη (µε πολλά παιδιά), µονογονεϊκή (τα παιδιά ζουν µε τον ένα γονέα). Είπαµε τι στην εποχή µας η πιο συνηθισµένη µορφή οικογένειας είναι η πυρηνική. Γιατί νοµίζεις τι συµβαίνει αυτ ; Β. Ρ λοι και οργάνωση È appleò ÁÓˆÚ ÂÈ ÙÔ Î ıâ Ì ÏÔ ÙË ÔÈÎÔÁ ÓÂÈ ÙÈ appleú appleâè Ó Î ÓÂÈ; Για να λειτουργήσει οµαλά µια οικογένεια, τα µέλη της υιοθετο ν και µοιράζονται διαφορετικο ς ρ λους και τρ πους συµπεριφοράς. Οι γονείς φροντίζουν τα παιδιά τους και προσπαθο ν να καλ ψουν τις ανάγκες τους. Τα παιδιά µε τη σειρά τους, φέρονται µε σεβασµ και αγάπη στους γονείς τους, αναγνωρίζουν τις προσπάθειές τους και τους βοηθο ν σο και που µπορο ν. Τα µέλη της οικογένειας έχουν και άλλους ρ λους στη ζωή τους. Οι γονείς µπορεί να είναι ταυτ χρονα και εργαζ µενοι, µέλη συλλ γων κ.ά. Τα παιδιά είναι µαθητές και παράλληλα µπορεί να αποτελο ν µέλη αθλητικών οµάδων κ.ά. ÚÈÓ applefi ÚÎÂÙ ÂÎ ÂÙ Â, ÔÈ Ó ÚÂ ÙÔ ÛappleÈÙÈÔ Â Ó ÙÔÓ appleúòùô ÏfiÁÔ. ÌÂÁ Ï ÙÂÚÔ ÛÂ ËÏÈÎ Ó Ú (apple.. apple appleappleô, apple Ù Ú ) appleôê ÛÈ Â ÁÈ fiï ÛÙÔ Ûapple ÙÈ. È Á Ó ÎÂ Û Ó ıˆ Û ÔÏÔ ÓÙ Ó ÌÂ ÙÈ ÂÚÁ Û Â ÙÔ ÛappleÈÙÈÔ. Σε ποια µορφή οικογένειας αναφέρεται ο ικαι πολις; Ποιοι είναι οι ρ λοι των µελών στην οικογένεια που µας περιγράφει; Νοµίζεις τι ισχ ει το ίδιο και σήµερα για τα µέλη της οικογένειας; ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ KAI ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΑΓΩΓΗ ΣΤ ΗΜΟΤΙΚΟΥ 11

12 1η ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ Το άτοµο και η κοινωνία Ενότητα Α : Η οικογένεια Στον παρακάτω πίνακα συµπληρώνω τα µέλη της οικογένειάς µου και ορισµένες απ τις δραστηρι τητες που σχετίζονται µε τους ρ λους, τους οποίους µπορεί να έχει ο κάθε ένας. Για παράδειγµα: Εγώ διαβάζω, παρακολουθώ τα µαθήµατά µου κτλ., η µητέρα φροντίζει για τις καθηµερινές ανάγκες κτλ. Εγώ διαβάζω Γ. ικαιώµατα και υποχρεώσεις Ó ÙËÚÔ Ì Πappleôèô Î ÓfiÓÂ, Ë ÔÈÎÔÁÂÓÂÈ Î ˆ ÌappleÔÚÂ Ó Â Ó È ÚÌÔÓÈÎ. appleú appleâè fiìˆ Ù Ì ÏË ÙË ÔÈÎÔÁ ÓÂÈ Ó ÁÓˆÚ Ô Ó Ù ÈÎ ÈÒÌ Ù Î È ÙÈ appleô ÚÂÒÛÂÈ ÙÔ. ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ KAI ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΑΓΩΓΗ ΣΤ ΗΜΟΤΙΚΟΥ 12 Συζητάµε για τους καν νες που είναι απαραίτητοι σε µια οικογένεια, ώστε να λειτουργεί αρµονικά. Για να εξασφαλιστεί η οµαλή λειτουργία της οικογένειας, τα µέλη της πρέπει να τηρο ν συγκεκριµένους καν νες συµπεριφοράς. Οι καν νες ρυθµίζουν συνήθως αυτά που πρέπει να κάνει ή να αποφε γει το κάθε µέλος της οικογένειας. Μέσα στην οικογένεια, τα µέλη της έχουν δικαιώµατα, αλλά παράλληλα και υποχρεώσεις. Για παράδειγµα, πρέπει να κάνω ησυχία, ταν διαβάζει ο αδερφ ς µου. Είναι υποχρέωση για µένα, αλλά ικανοποιεί και το δικαίωµα του αδερφο µου να διαβάζει µε ησυχία.

13 Κεφάλαιο 2ο: Ρόλοι, δικαιώµατα και υποχρεώσεις των µελών της οικογένειας Χωριζ µαστε σε οµάδες και καταγράφουµε κάποια απ τα δικαιώµατα και τις υποχρεώσεις που έχουµε εµείς ως µέλη της οικογένειάς µας. ΙΚΑΙΩΜΑΤΑ Έχω δικαίωµα να διαβάζω µε ησυχία στο δωµάτι µου. Έχω δικαίωµα να παίζω, ταν τελειώσω τα µαθήµατά µου. ΥΠΟΧΡΕΩΣΕΙΣ Έχω υποχρέωση να κάνω ησυχία, ταν κοι- µάται κάποιο µέλος της οικογένειάς µου. Έχω υποχρέωση να µη δηµιουργώ προβλή- µατα, αν οι γονείς µου δεν έχουν χρ νο ή δεν µπορο ν να ικανοποιήσουν µια επιθυ- µία µου. ƒ ƒπ Σε µια οικογένεια ζουν ο πατέρας, η µητέρα και τα δυο παιδιά, ο Γιώργος και η Χριστίνα. Οι γονείς έχουν επιστρέψει απ τη δουλειά τους και είναι πολ κουρασµένοι. Τα παιδιά φωνάζουν, µαλώνουν και Συζητάµε και συµπληρώνουµε το σενάριο (τι γίνεται µετά;) Πώς µπορο µε να αντιµετωπίσουµε παρ µοιες καταστάσεις; Μοιραζ µαστε τους ρ λους και παίζουµε το σενάριο. ª π π... Χαρακτηριστικ στοιχείο της οικογένειας είναι η µορφή της. Υπάρχουν διαφορετικές µορφές οικογένειας ανάλογα µε τον αριθµ των µελών της, τις κοινωνικές και οικονο- µικές συνθήκες, την παράδοση εν ς τ που, τα ήθη και τα έθιµα. Στη σηµερινή εποχή, η πιο συνηθισµένη µορφή οικογένειας είναι η πυρηνική. Απαραίτητο στοιχείο για την οµαλή λειτουργία της οικογένειας είναι η οργάνωσή της. Τα µέλη της αναλαµβάνουν ρ λους, απ τους οποίους προκ πτει και η συµπεριφορά τους. Στην οµαλή λειτουργία της οικογένειας συντελο ν και οι καν νες συµπεριφοράς που πρέπει να τηρο ν τα µέλη της. ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ KAI ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΑΓΩΓΗ ΣΤ ΗΜΟΤΙΚΟΥ 13

14 3ο Κεφάλαιο 1η ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ Ενότητα Α : Η οικογένεια υσκολίες που αντιµετωπίζει η οικογένεια Παρατηρο µε τα σκίτσα και συζητάµε λοι µαζί: Ποιες δυσκολίες µπορεί να έχει µια οικογένεια; Πώς µπορο ν να αντιµετωπιστο ν τέτοιες δυσκολίες; ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ KAI ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΑΓΩΓΗ ΣΤ ΗΜΟΤΙΚΟΥ 14 Συχνά η οικογένεια αντιµετωπίζει δυσκολίες και συγκρο σεις που προκαλο νται απ διάφορους παράγοντες είτε εσωτερικο ς, πως η έλλειψη επικοινωνίας µεταξ των µελών ή κάποιο σοβαρ πρ βληµα υγείας, είτε εξωτερικο ς, πως η ανεργία των γονέων, η αδυναµία ένταξης στην τοπική κοινωνία ή µια ξαφνική καταστροφή. Οι περισσ τερες δυσκολίες µπορο ν να αντιµετωπίζονται απ την οικογένεια, ταν λα τα µέλη της είναι ενωµένα, δείχνουν διάθεση για συνεργασία, συζητο ν µεταξ τους, προσπαθο ν να κατανοήσουν και να βοηθήσουν ο ένας τον άλλον. ταν πρ κειται για προβλήµατα που οφείλονται σε εξωτερικο ς παράγοντες, πως η ανεργία ή τα οικονοµικά προβλήµατα, είναι απαραίτητη η υποστήριξη της οικογένειας απ το κράτος µε µέτρα πρ νοιας. Ο Γιάννης είναι 12 ετών. Τελευταία είναι πολ νευρικ ς και µιλάει απ τοµα στους γονείς του. Η οικογένειά του προβληµατίζεται και αναρωτιέται τι του συµβαίνει. Συζητάµε και καταγράφουµε δυσκολίες που µπορεί να δηµιουργηθο ν στις σχέσεις των µελών της οικογένειας εξαιτίας της συµπεριφοράς του. Με τη Μαρία την αδερφή του... Με τον Κώστα τον µεγαλ τερ του αδερφ... Ο µπαµπάς... Η µαµά...

15 Κεφάλαιο 3ο: υσκολίες που αντιµετωπίζει η οικογένεια Πολλές φορές, µως, οι δυσκολίες µέσα στην οικογένεια είναι σοβαρές και οδηγο ν σε συνεχείς καβγάδες µεταξ των µελών, συγκρο σεις, βία ή και διαζ γιο. Για την αντιµετώπιση αυτών των προβληµάτων και την προστασία των µελών της οικογένειας, υπάρχουν φορείς και υπηρεσίες, πως είναι οι οικογενειακοί σ µβουλοι ή τα συµβουλευτικά κέντρα στήριξης της οικογένειας. Σε αυτά µπορο ν να απευθυνθο ν τα µέλη της οικογένειας προκειµένου να βοηθηθο ν. ταν µως η αντιµετώπιση των εσωτερικών προβληµάτων είναι αδ νατη, τ τε αναζητείται λ ση µε βάση τους ν µους που έχει θεσπίσει η πολιτεία. ƒ ƒπ Οι γονείς της Ελένης εργάζονταν σε ένα εργοστάσιο, το οποίο έκλεισε. Εδώ και δ ο µήνες ο πατέρας της ψάχνει για δουλειά και η µητέρα της προσπαθεί να βοηθήσει δουλε οντας περιστασιακά. Η Ελένη έχει κι ένα µεγαλ τερο αδερφ, τον Θανάση, 17 ετών. Συζητάµε τρ πους µε τους οποίους η οικογένεια της Ελένης µπορεί να αντιµετωπίσει τη συγκεκριµένη κατάσταση. Ποιες είναι οι δυσκολίες που θα αντιµετωπίσει η οικογένεια της Ελένης; Πο µπορεί να απευθυνθεί για να ζητήσει βοήθεια; ª π π... Στην οικογένεια πολλές φορές δηµιουργο νται δυσκολίες, που µπορεί να οφείλονται σε εσωτερικο ς παράγοντες, πως η έλλειψη επικοινωνίας των µελών ή σε εξωτερικο ς παράγοντες, πως η ανεργία και τα οικονοµικά προβλήµατα. Κάποιες εσωτερικές δυσκολίες είναι δυνατ ν να ξεπεραστο ν µε καταν ηση, συζήτηση, αλληλοβοήθεια και συνεργασία των µελών. Σε περιπτώσεις που οι δυσκολίες είναι αδ νατο να επιλυθο ν µέσα στην οικογένεια, τα µέλη της µπορο ν να απευθυνθο ν στις κοινωνικές υπηρεσίες, που υπάρχουν γι αυτ τον σκοπ. Ó ÎÂÊ Ï ˆÛË ÔÈÎÔÁ ÓÂÈ Â Ó È Ë appleúòùë Î È appleèô ÛÈÎ ÔÌ, Ì Û ÛÙËÓ ÔappleÔ ÁÂÓÓÈ Ù È Î È ÌÂÁ ÏÒÓÂÈ Ô ÓıÚˆappleÔ. ª Û ÛÙËÓ ÔÈÎÔÁ ÓÂÈ Ù Ì ÏË ÙË ÈÎ ÓÔappleÔÈÔ Ó ÙÈ ÛÈÎ ÙÔ Ó ÁÎÂ Î È Û Á ÚfiÓˆ Ì ı - ÓÔ Ó Ó Û Ó apple Ú Ô Ó Î È Ó Û ÓÂÚÁ ÔÓÙ È. Ã Ú ÎÙËÚÈÛÙÈÎfi ÙË ÔÈÎÔÁ ÓÂÈ Â Ó È Ë ÌÔÚÊ ÙË. ÙË ÛËÌÂÚÈÓ ÂappleÔ, Ë appleèô Û ÓËıÈÛÌ ÓË ÌÔÚÊ ÔÈÎÔÁ ÓÂÈ Â Ó È Ë apple ÚËÓÈÎ. È ÙËÓ Î Ï ÙÂÚË ÔÚÁ ÓˆÛË Î È ÏÂÈÙÔ ÚÁ ÙË ÔÈÎÔÁ ÓÂÈ, Î ıâ Ì ÏÔ ÙË Ó Ï Ì ÓÂÈ ÚfiÏÔ Î È ÎÔÏÔ ıâ Î ÓfiÓÂ Û ÌappleÂÚÈÊÔÚ, ÔÈ ÔappleÔ ÔÈ ÔÚ Ô Ó Ù ÈÎ ÈÒÌ Ù Î È ÙÈ appleô ÚÂÒÛÂÈ ÙÔ. ÔÏÏ ÊÔÚ, Ë ÔÈÎÔÁ ÓÂÈ ÓÙÈÌÂÙˆapple ÂÈ ÛÎÔÏ Â, ÔÈ ÔappleÔ Â ÌappleÔÚÂ Ó ÔÊ ÏÔÓÙ È Û ÂÛˆÙÂÚÈÎÔ Â͈ÙÂÚÈÎÔ apple Ú ÁÔÓÙÂ. ŸÙ Ó ÔÈ ÛÎÔÏ Â ÂÓ ÌappleÔÚÔ Ó Ó ÓÙÈÌÂÙˆappleÈÛÙÔ Ó applefi ÙËÓ È ÙËÓ ÔÈÎÔÁ ÓÂÈ, ÙfiÙÂ Ù Ì ÏË ÙË appleâ ı ÓÔÓÙ È ÛÙÈ ÎÔÈÓˆÓÈÎ appleëúâû Â Ó ËÙÂ Ù È Ï ÛË Ì ÛË ÙÔ ÓfiÌÔ appleô ÂÈ ıâûapple ÛÂÈ Ë appleôïèùâ. ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ KAI ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΑΓΩΓΗ ΣΤ ΗΜΟΤΙΚΟΥ 15

16 1η ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ: Το άτοµο και η κοινωνία Εν τητα B Το Εκπαιδευτικ Σ στηµα Ô Îapple È Â ÙÈÎfi ÛÙËÌ appleôùâïâ ÂÈ ÛÙË ÒÚ Ì ÂÈ ˆ ÛÙfi Ô ÙÔÓ ÙÚfiappleÔ Ì ÙÔÓ ÔappleÔ Ô ÙÔ ÎÚ ÙÔ apple Ú ÂÈ ÙÔ Á ıfi ÙË ÂÎapple  ÛË Î È ÙË apple È Â. ıì  ÔÚÁ ÓˆÛË (À....) ÈÔ ÎËÛË ÙËÓ apple ÚÔ ÛˆÓ Â Î ÈÚÈÒÓ Ì ıëûë Û fiï Ù apple È È ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ KAI ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΑΓΩΓΗ ΣΤ ΗΜΟΤΙΚΟΥ 16

17 Κεφάλαιο 1ο: Το εκπαιδευτικό σύστηµα και το σχολείο Το εκπαιδευτικ σ στηµα και το σχολείο 1η ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ 1ο Κεφάλαιο ÈÚ ÓË, ÂÈ ÛÎÂÊÙÂ applefiû Ì ı ÓÔ ÌÂ ÛÙÔ Û ÔÏÂ Ô; µ È, Ì ı ÓÔ ÌÂ appleôïï Î È appleôîùô ÌÂ appleôïïô Ó Ô Ê ÏÔ Î È Ê ÏÂ. Συζητάµε λοι µαζί: Σε τι µας ωφελεί το σχολείο; Γνωρίζουµε παιδιά που δεν πηγαίνουν σχολείο; Αναρωτι µαστε γιατί δεν πηγαίνουν. Η εκπαίδευση είναι ένα εξαιρετικά σηµαντικ αγαθ για τον άνθρωπο. Καθώς οι κοινωνίες αλλάζουν, αλλάζει και ο τρ πος µε τον οποίο η εκπαίδευση προσφέρεται στους ανθρώπους. Στη σηµερινή εποχή, τα κράτη οργανώνουν τα εκπαιδευτικά τους συστήµατα προκειµένου να εξασφαλίσουν σε λα τα παιδιά το δικαίωµα στην εκπαίδευση. Στο σχολείο το παιδί αποκτά µε συστηµατικ τρ πο γνώσεις, δεξι τητες και αξίες, δηλαδή µ ρφωση και παιδεία. Στη χώρα µας, η οργάνωση της εκπαίδευσης και ο τρ πος λειτουργίας του εκπαιδευτικο συστήµατος αποτελο ν ευθ νη του Υπουργείου Εθνικής Παιδείας και Θρησκευµάτων (ΥΠ.Ε.Π.Θ.). Σ µφωνα µε τον ν µο, η υποχρεωτική φοίτηση διαρκεί δέκα έτη και περιλαµβάνει το Νηπιαγωγείο, το ηµοτικ και το Γυµνάσιο. Ο µαθητής µπορεί να συνεχίσει στο Λ κειο ή σε κάποια άλλη Σχολή. ποιος επιθυµεί, µετά το Λ κειο µπορεί να πάει στο Πανεπιστήµιο (Α.Ε.Ι.) ή σε άλλο εκπαιδευτικ ίδρυµα (Α.Τ.Ε.Ι. ή Ι.Ε.Κ.). Η πολιτεία οφείλει να βοηθήσει τα παιδιά να φοιτήσουν στο σχολείο, γι αυτ και η εκπαίδευση εκτ ς απ υποχρεωτική είναι και δωρεάν. ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ KAI ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΑΓΩΓΗ ΣΤ ΗΜΟΤΙΚΟΥ 17

18 1η ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ Το άτοµο και η κοινωνία Ενότητα Β : Το Εκπαιδευτικό Σύστηµα Πρωτοβάθµια Εκπαίδευση ευτεροβάθµια Εκπαίδευση Τριτοβάθµια Εκπαίδευση Οι βαθµίδες της εκπαίδευσης είναι: α. Πρωτοβάθµια Εκπαίδευση, που περιλαµβάνει το Νηπιαγωγείο και το ηµοτικ Σχολείο β. ευτεροβάθµια Εκπαίδευση, που περιλαµβάνει το Γυµνάσιο, το Γενικ Λ κειο και το Επαγγελµατικ Λ κειο (ΕΠΑ.Λ.) και γ. Τριτοβάθµια Εκπαίδευση, που περιλαµβάνει το Πανεπιστήµιο Ανώτατα Εκπαιδευτικά Ιδρ µατα (Α.Ε.Ι.) και τα Ανώτατα Τεχνολογικά Εκπαιδευτικά Ιδρ µατα (Α.Τ.Ε.Ι.). Γιατί νοµίζετε τι η ελληνική πολιτεία καθιέρωσε τη δεκάχρονη υποχρεωτική εκπαίδευση (5-15 ετών); ÂÓ Ô Ó fiïâ ÔÈ ÒÚ ÂÎ ÚÔÓË appleô ÚˆÙÈÎ ÂÎapple  ÛË. È ÛÔ Ì ÙÈ appleïëúôêôú  appleô Ì ÛÙÂÈÏ Ó Ù apple È È applefi È ÊÔÚ ÒÚ ÙÔ ÎfiÛÌÔ, Û ÂÙÈÎ Ì ٠ÂÎapple È Â ÙÈÎ ÙÔ Û ÛÙ Ì Ù! ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ KAI ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΑΓΩΓΗ ΣΤ ΗΜΟΤΙΚΟΥ 18 Ρατζήφ απ την Ινδία: Στη χώρα µου η εκπαίδευση είναι δωρεάν και υποχρεωτική για οκτώ χρ νια (απ τα 6 ως τα 14 χρ νια µας). Χωρίζεται σε πρωτοβάθµια (6 11 ετών) και µέση εκπαίδευση (11 14 ετών). µως, πολλά παιδιά στην πατρίδα µου, κυρίως απ φτωχές οικογένειες, δεν πηγαίνουν σχολείο, γιατί µ λις µεγαλώσουν λίγο χρειάζεται να δουλέψουν. Μετά την πρωτοβάθµια και τη µέση εκπαίδευση, υπάρχει η δευτεροβάθµια εκπαίδευση και έπειτα µπορο µε να συνεχίσουµε τις σπουδές µας ανάλογα µε τα ενδιαφέροντα και τις δυνατ τητες που έχουµε.

19 Κεφάλαιο 1ο: Το εκπαιδευτικό σύστηµα και το σχολείο Μπριγκίτε απ τη Γερµανία: Στην πατρίδα µου, η υποχρεωτική εκπαίδευση διαρκεί δώδεκα χρ νια. Το Νηπιαγωγείο είναι προαιρετικ. Στη συνέχεια, φοιτο µε στο δηµοτικ υποχρεωτικά για τέσσερα χρ νια. Συνεχίζουµε στη δευτεροβάθµια εκπαίδευση, που µπορο µε να εγγραφο µε σε έναν απ τους τρεις τ πους σχολείων, Γυµνάσιο (Gymnasium), Πρακτικ Σχολείο (Realschule) ή Γενικ Σχολείο (Hauptschule). Τελειώνοντας έτσι την υποχρεωτική εκπαίδευση, µπορο µε είτε να εκπαιδευτο µε και να ασκηθο µε σε ένα επάγγελµα που µας ενδιαφέρει, είτε να συνεχίσουµε τις σπουδές µας στο πανεπιστήµιο. Μπιλ απ τις Η.Π.Α.: Στις Η.Π.Α., η υποχρεωτική εκπαίδευση είναι δωδεκάχρονη. Το Νηπιαγωγείο δεν είναι υποχρεωτικ, αλλά µπορο µε να γραφτο µε σε αυτ απ τα πέντε µας χρ νια. Στη συνέχεια, ακολουθο ν έξι χρ νια στην πρωτοβάθµια εκπαίδευση στο ηµοτικ σχολείο (elementary school) και έξι χρ νια στη δευτεροβάθµια εκπαίδευση στο Γυµνάσιο (junior high school) και το Λ κειο (senior high school). Τέλος, µπορο µε να πάµε σε κάποιο κολέγιο ή πανεπιστήµιο, για να συνεχίσουµε τις σπουδές µας σε,τι µας ενδιαφέρει. Κώστας απ την Ελλάδα: Στη χώρα µου, η υποχρεωτική εκπαίδευση διαρκεί δέκα χρ νια. Το Νηπιαγωγείο είναι υποχρεωτικ και γραφ µαστε σε αυτ απ τα πέντε µας χρ νια. Στη συνέχεια φοιτο µε έξι χρ νια στο ηµοτικ και τρία χρ νια στο Γυµνάσιο. Τελειώνοντας την υποχρεωτική µας εκπαίδευση, µπορο µε να φοιτήσουµε τρία χρ νια στο Λ κειο και µετά να δώσουµε εξετάσεις για το Πανεπιστήµιο(Α.Ε.Ι.) ή τα Ανώτατα Τεχνολογικά Εκπαιδευτικά Ιδρ µατα (Α.Τ.Ε.Ι.). Υπάρχει επίσης το Επαγγελ- µατικ Λ κειο (ΕΠΑ.Λ.) που λειτουργεί παράλληλα µε το Γενικ Λ κειο (ΓΕ.Λ.), απ το οποίο οι µαθητές µπορο ν να δώσουν πανελλήνιες εξετάσεις προκειµένου να εισαχθο ν στο Πανεπιστήµιο (Α.Ε.Ι.) και τα Α.Τ.Ε.Ι. ή να αποκτήσουν πτυχίο που θα τους βοηθήσει να ενταχθο ν στην αγορά εργασίας. Εντοπίζουµε οµοι τητες και διαφορές στην υποχρεωτική εκπαίδευση των χωρών που αναφέρθηκαν παραπάνω. Με κ κκινο έχουν γραφτεί τα επίπεδα και τα έτη της υποχρεωτικής εκπαίδευσης. ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ KAI ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΑΓΩΓΗ ΣΤ ΗΜΟΤΙΚΟΥ 19

20 1η ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ Το άτοµο και η κοινωνία Ενότητα Β : Το Εκπαιδευτικό Σύστηµα Το Ελληνικ Εκπαιδευτικ Σ στηµα Επίπεδο Ηλικία Έτη διάρκειας Πρωτοβάθµια Νηπιαγωγείο 5-6 ετών 1 χρ νος ηµοτικ 6-12 ετών 6 χρ νια ευτεροβάθµια Γυµνάσιο ετών 3 χρ νια Γενικ Λ κειο ή ετών 3 χρ νια Επαγγελµατικ Λ κειο ή Επαγγελµατική Σχολή Τριτοβάθµια Πανεπιστήµιο (Α.Ε.Ι.) ετών 4-6 χρ νια ή Α.Τ.Ε.Ι. (ανάλογα µε τη Σχολή) ƒ ƒπ Η Ειρήνη θέλει να γίνει αρχιτέκτονας, ο ικαι πολις θέλει να γίνει γραφίστας, η φίλη τους η Κατερίνα θέλει να γίνει κοµµώτρια κι εγώ Χωριζ µαστε σε οµάδες και γράφουµε στον πίνακα την πορεία σπουδών που θα ακολουθήσουν τα παιδιά. Στον πίνακα γράφω κι εγώ την πορεία σπουδών που επιθυµώ να ακολουθήσω. Ειρήνη ικαι πολις Κατερίνα Εγώ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ KAI ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΑΓΩΓΗ ΣΤ ΗΜΟΤΙΚΟΥ ª π π... Η εκπαίδευση είναι ένα πολ σηµαντικ αγαθ για τον άνθρωπο και την κοινωνία, γι αυτ και έχει αναγνωριστεί ως βασικ δικαίωµα για λα τα παιδιά. Τα κράτη, για να ανταποκριθο ν στην ανάγκη να εκπαιδε σουν λους τους πολίτες τους, οργάνωσαν τα εκπαιδευτικά συστήµατα, δίνοντας ιδιαίτερη βαρ τητα στη δωρεάν υποχρεωτική εκπαίδευση για λους. Στην Ελλάδα, η πολιτεία προσφέρει υποχρεωτική δεκάχρονη και δωρεάν εκπαίδευση (5 15 ετών). 20

21 Κεφάλαιο 2ο: Ένα σχολείο για όλους Ένα σχολείο για λους 1η 2ο Κεφάλαιο ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ ª Ú, 11 ÂÙÒÓ: ªÂ Ï Ó ª Ú Î È Â Ì È ÙÛÈÁÁ Ó. È Û ÔÏ Â ÙˆÓ ÁÔÓÈÒÓ ÌÔ Ì Ó ÁÎ Ô Ó Ó ÌÂÙ ÎÈÓÔ Ì ÛÙÂ Ô Î È appleâúèû- ÛfiÙÂÚ ÊÔÚ ÙÔÓ ÚfiÓÔ. ŒÙÛÈ ÂÓ ÊÔÈÙÒ fiïô ÙÔÓ ÚfiÓÔ ÛÙÔ ÈÔ Û ÔÏ Ô. Ï, 10 ÂÙÒÓ: Ô fióôì ÌÔ Â Ó È Ï Î È Â Ì È applefi ÙËÓ Ï Ó. Úı Ì appleúfiûê Ù ÛÙËÓ ÏÏ Ì ÙËÓ ÔÈÎÔÁ ÓÂÈ ÌÔ Î È ÛÎÔÏ fiì ÛÙ appleôï Ó appleúôû ÚÌÔÛÙÔ Ì ÛÙË Ó Î Ù ÛÙ ÛË. ÈÔ appleôï ÛÎÔÏ ÔÌ È ÂÁÒ, appleô appleú appleâè Ó apple Ú ÎÔÏÔ ı Ûˆ Ù Ì ı Ì Ù ÙÔ Û ÔÏÂ Ô Û ÌÈ ÁÏÒÛÛ appleô ÂÓ ÁÓˆÚ ˆ Î Ï. Συζητάµε λοι µαζί: Ποιες δυσκολίες αντιµετωπίζουν η Μαρία και ο Αλία; Επειδή το κράτος αναγνωρίζει το δικαίωµα λων των παιδιών στην εκπαίδευση, έχει θεσπίσει µέτρα προκειµένου να τα βοηθήσει να σπουδάσουν. Ορισµένα απ αυτά τα µέτρα είναι να παίρνουν δωρεάν τα βιβλία που χρειάζονται και να µπορο ν να ακολουθήσουν ποια πορεία σπουδών επιλέξουν. Στα σχολεία φοιτο ν και µαθητές που έχουν ξεχωριστές ανάγκες, πως είναι τα κωφά ή βαρήκοα παιδιά, τα τυφλά και τα παιδιά µε κινητικά προβλήµατα ή τα παιδιά οικονοµικών µεταναστών και τσιγγάνων. λα τα παιδιά έχουν δικαίωµα στη µ ρφωση και την πρ οδο. ιαβάζουµε το Άρθρο 16 (παράγραφος 2) του Συντάγµατος που αναφέρεται στην εκπαίδευση στην Ελλάδα. Ποια είναι η βασική αποστολή της παιδείας στη χώρα µας; Άρθρο Η παιδεία αποτελεί βασική αποστολή του Κράτους και έχει σκοπό την ηθική, πνευµατική, επαγγελµατική και φυσική αγωγή των Ελλήνων, την ανάπτυξη της εθνικής και θρησκευτικής συνείδησης και τη διάπλασή τους σε ελεύθερους και υπεύθυνους πολίτες. Αναζητο µε µε τη βοήθεια του δασκάλου ή της δασκάλας µας πληροφορίες σχετικά µε: Τα Τµήµατα Ένταξης Τις Τάξεις Υποδοχής Τα Ειδικά Σχολεία ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ KAI ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΑΓΩΓΗ ΣΤ ΗΜΟΤΙΚΟΥ 21

22 1η ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ Το άτοµο και η κοινωνία Ενότητα Β : Το Εκπαιδευτικό Σύστηµα ƒ ƒπ Σηµειώνουµε µε Χ τη σωστή απάντηση: 1. Το κράτος στους ν µους που φτιάχνει για την εκπαίδευση δίνει ιδιαίτερη σηµασία α. στην παροχή ίσων ευκαιριών για λα τα παιδιά β. στην ενίσχυση των ικαν τερων µαθητών γ. στην καταγωγή των µαθητών 2. Οι ν µοι που αναφέρονται στο εκπαιδευτικ σ στηµα ορίζουν α. την οµοι µορφη εµφάνιση των µαθητών β. τη λειτουργία των σχολικών µονάδων γ. την αξιοποίηση του ελε θερου χρ νου των µαθητών 3. Οι τάξεις υποδοχής έχουν σκοπ να ενισχ σουν. α. τα παιδιά µε ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες β. τα τσιγγαν πουλα γ. τα παιδιά που κατάγονται απ άλλες χώρες 4. Το κράτος, για να στηρίξει την εκπαίδευση παιδιών µε ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες... α. έχει δηµιουργήσει ειδικά σχολεία και τµήµατα ένταξης στα κοινά σχολεία β. δεν έχει ειδικο ς ν µους, γιατί τα άτοµα αυτά δεν µπορο ν να ανταποκριθο ν στις απαιτήσεις του εκπαιδευτικο συστήµατος γ. βοηθά τους γονείς τους οικονοµικά για να εκπαιδε ονται τα παιδιά αυτά στο σπίτι. ª π π... Το ελληνικ εκπαιδευτικ σ στηµα έχει ως στ χο την παροχή ίσων ευκαιριών στη µ ρφωση, ώστε λα τα παιδιά να µπορο ν να σπουδάσουν και να αναζητήσουν αργ τερα µια εργασία. Γι αυτ η πολιτεία µε ν µους στηρίζει το δικαίωµα λων των πολιτών στη µ ρφωση (υποχρεωτική δεκάχρονη φοίτηση στο σχολείο, παροχή βιβλίων κ.ά.). Συγχρ νως έχει πάρει µέτρα για τη στήριξη ξεχωριστών οµάδων παιδιών, πως είναι τα παιδιά µεταναστών, παιδιά µε κινητικά προβλήµατα κ ά. ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ KAI ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΑΓΩΓΗ ΣΤ ΗΜΟΤΙΚΟΥ 22 Ó ÎÂÊ Ï ˆÛË ıâ Û Á ÚÔÓÔ Î È appleôïèùèûì ÓÔ ÎÚ ÙÔ ÊÚÔÓÙ ÂÈ ÁÈ ÙËÓ ÂÎapple  ÛË ÙˆÓ appleôïèùòó ÙÔ, ÔÚÁ ÓÒÓÔ- ÓÙ ÙÔ ÈÎfi ÙÔ ÂÎapple È Â ÙÈÎfi Û ÛÙËÌ. ÙËÓ ÏÏ, Ë ÔÚÁ ÓˆÛË ÙË ÂÎapple  ÛË Î È Ô ÙÚfiappleÔ ÏÂÈÙÔ ÚÁ ÙÔ ÂÎapple È Â ÙÈÎÔ Û ÛÙ Ì ÙÔ appleôùâïô Ó Â ı ÓË ÙÔ ÀappleÔ ÚÁÂ Ô ıóèî È Â Î È ÚËÛÎÂ Ì ÙˆÓ. µ ÛÈÎfi Ú ÎÙËÚÈÛÙÈÎfi ÙÔ ÂÎapple È Â ÙÈÎÔ Ì Û ÛÙ Ì ÙÔ Â Ó È Ë appleô ÚˆÙÈÎ ÂÎ ÚÔÓË ÊÔ ÙËÛË. Ù appleâúèï Ì ÓÂÈ Ó ÚfiÓÔ ÛÙÔ ËappleÈ ÁˆÁ Ô, ÍÈ ÚfiÓÈ ÛÙÔ ËÌÔÙÈÎfi Î È ÙÚ ÚfiÓÈ ÛÙÔ ÌÓ ÛÈÔ (5-15 ÂÙÒÓ). apple ÛË, Ë ËÌfiÛÈ ÂÎapple  ÛË Â Ó È ˆÚÂ Ó Û fiïâ ÙÈ ıì Â. appleôïèùâ Û Á ÚfiÓˆ ÂÈ apple ÚÂÈ Ì ÙÚ ÁÈ Ó ÛÙËÚ ÍÂÈ Î È Ó ÔËı ÛÂÈ ÙËÓ ÂÎapple  ÛË Í ˆÚÈÛÙÒÓ ÔÌ ˆÓ apple È ÈÒÓ appleô ÓÙÈÌÂÙˆapple Ô Ó È ÊÔÚ appleúô Ï Ì Ù Î È ÛÎÔÏ Â.

23 1η ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ: Το άτοµο και η κοινωνία Εν τητα Γ Η Εκκλησία ÎÎÏËÛ Â Ó È ÂÈ ÂappleÈÙÂÏÂ ÚÁÔ ÙÔ Û ÓÔÏÔ ÙˆÓ appleèûùòó ÙË ÚÈÛÙÈ ÓÈÎ apple ÛÙË ÔÚÁ ÓˆÛË ıìô πâúôû ÓË appleóâ Ì ÙÈÎfi ÓıÚˆappleÈÛÙÈÎfi ÎÔÈÓˆÓÈÎfi apple ÛÎÔappleÔ ÚÂÛ ÙÂÚÔ È ÎÔÓÔ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ KAI ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΑΓΩΓΗ ΣΤ ΗΜΟΤΙΚΟΥ 23

24 1ο Κεφάλαιο 1η ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ Ενότητα Γ : Η Εκκλησία Η Εκκλησία της Ελλάδος ʈÙ. 1.1 ÓËÁ ÚÈ Û ͈ÎÎÏ ÛÈ ÊˆÙ. 1.2 Ô ª ÛÙ ÚÈÔ ÙË µ appleùèûë Κοιτάζουµε τις εικ νες και συζητάµε κι εµείς για το ρ λο της εκκλησίας και το έργο που προσφέρει. Η Εκκλησία της Ελλάδος είναι σηµαντικ ς παράγοντας της σ γχρονης ελληνικής κοινωνίας. Στις ενορίες διδάσκεται ο Λ γος του Θεο µε πολλο ς τρ πους (λειτουργικές πράξεις, κατηχητικ σχολείο κ.ά.). Επίσης, µε τη συνεργασία λων των πιστών, κληρικών και λαϊκών, η Εκκλησία κάνει πράξη την εντολή του Χριστο «αγαπάτε αλλήλους» και φροντίζει ηλικιωµένους, µικρά παιδιά και οικογένειες, προσφέροντας φάρµακα, περίθαλψη, συσσίτια κ.ά. χωρίς διακρίσεις φ λου, θρησκείας ή εθνικ τητας. Η Ορθ δοξη Ανατολική Εκκλησία του Χριστο είναι η Εκκλησία της χώρας µας, της Ελλάδας. Οι βαθµοί της ιεροσ νης είναι τρεις: Ο ιάκονος (κοινώς διάκος) Ο Πρεσβ τερος (κοινώς ιερέας ή παπάς) Ο Επίσκοπος (κοινώς δεσπ της ή µητροπολίτης) ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ KAI ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΑΓΩΓΗ ΣΤ ΗΜΟΤΙΚΟΥ 24 È appleò ÈÔÈÎÂ Ù È Ë ÂÎÎÏËÛ ; Η Εκκλησία της Ελλάδος αποτελείται από 80 µητροπόλεις, που είναι µεγάλες γεωγραφικές διοικητικές περιφέρειες. Την πνευµατική και διοικητική ευθύνη κάθε µητρόπολης έχει ο µητροπολίτης. Η µητρόπολη µοιράζεται σε ενορίες, στις οποίες, µε ανάθεση του µητροπολίτη, προσφέρουν τις υπηρεσίες τους ένας ή περισσότεροι κληρικοί (ιερείς ή διάκονοι). Κέντρο της ενορίας είναι ο ναός, στον οποίο συγκεντρώνονται οι πιστοί που κατοικούν στη συγκεκριµένη ενορία. Η Εκκλησία της Ελλάδος διοικείται από τη ιαρκή Ιερά Σύνοδο και από την Ιερά Σύνοδο της Ιεραρχίας. Η ιαρκής Ιερά Σύνοδος είναι ένα «συµβούλιο», στο οποίο µετέχουν δώδεκα µητροπολίτες για ένα έτος. Η ιαρκής Ιερά Σύνοδος αντιµετωπίζει τρέχοντα και επείγοντα ζητήµατα της Εκκλησίας και συνεδριάζει αρκετά συχνά. Τη Σύνοδο της Ιεραρχίας αποτελούν όλοι οι µητροπολίτες της Εκκλησίας της Ελλάδος. Αυτή συνεδριάζει ορισµένες φορές το χρόνο και ασχολείται µε πολύ σοβαρά θέµατα της Εκκλησίας, όπως είναι η εκλογή νέων επισκόπων, προβλήµατα πίστης κ.ά. Και στις δύο Συνόδους πρόεδρος είναι ο Αρχιεπίσκοπος Αθηνών και πάσης Ελλάδος.

25 Κεφάλαιο 1ο: Η Εκκλησία της Ελλάδος ƒ ƒπ 1. Λ νω το σταυρ λεξο: ΟΡΙΖΟΝΤΙΑ: 1. Η... της Ελλάδος έχει µια σηµαντική θέση στους θεσµο ς του Κράτους. 2. Πρ εδρος της Ιεράς Συν δου. 3. Μικρή περιοχή, τµήµα µιας µητρ πολης. 4. Η Ιερά... αποτελείται απ λους τους µητροπολίτες της Ελλάδος. ΚΑΘΕΤΑ: 1. Βαθµ ς της ιεροσ νης. 2. Λέγεται κι έτσι ο ιερωµένος. 3. Ο Επίσκοπος διοικεί τη Η... Σ νοδος αποφασίζει για τα θέµατα της Εκκλησίας. 5. Τοποθετείται πάνω απ το διάκονο στην ιεραρχία Συζητάµε και καταγράφουµε πώς θα µπορο σαµε και εµείς να βοηθήσουµε στο έργο της εκκλησίας: Επισκεπτ µαστε το να της περιοχής µας και συζητάµε µε τον ιερέα για τις δραστηρι τητες της ενορίας µας. ηµοσιε ουµε τη συνέντευξη του ιερέα στην εφηµερίδα της τάξης ή του σχολείου. ª π π... Η Εκκλησία αποτελεί το σ νολο των πιστών (λαϊκών και κληρικών). Η Εκκλησία της Ελλάδος έχει ως βασικ της σκοπ να συνδέει τους ανθρώπους µε τον Θε, να διδάσκει µε ακρίβεια τον λ γο του και να εκφράζει στην πράξη µε γνήσιο τρ πο την Ορθ δοξη χριστιανική πίστη και ζωή. Επιπλέον, επιτελεί κοινωνικ και ανθρωπιστικ έργο, µε το οποίο αγκαλιάζει λους τους ανθρώπους που κατοικο ν στη χώρα µας. Για την αποτελεσµατική λειτουργία της και την επιτυχή πραγµατοποίηση του έργου της είναι οργανωµένη σε ενορίες και σε µητροπ λεις. Το ανώτατο ργανο διοίκησης της Εκκλησίας της Ελλάδος είναι η Ιερά Σ νοδος της Ιεραρχίας, στην οποία συµµετέχουν οι Μητροπολίτες, ενώ πρ εδρ ς της είναι ο Αρχιεπίσκοπος Αθηνών και πάσης Ελλάδος. ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ KAI ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΑΓΩΓΗ ΣΤ ΗΜΟΤΙΚΟΥ 25

26 2ο Κεφάλαιο 1η ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ Ενότητα Γ : Η Εκκλησία Άλλα θρησκε µατα στην Ελλάδα Ó ÚˆÙÈ Ì È ÈÚ ÓË, ÛÙËÓ ÏÏ Â Ó È fiïôè ÃÚÈÛÙÈ ÓÔ Úıfi ÔÍÔÈ; ÂÓ ÓÔÌ ˆ! ÍÔ Ì ÎÈ Û ËÙ ÛÔ Ì ÁÈ Ùfi. Συζητάµε για άλλες θρησκείες που γνωρίζουµε και δίνουµε διάφορα χαρακτηριστικά τους. ʈÙ. 2.1 Ú Î Ó ÁˆÁ ʈÙ. 2.2 ªÔ ÛÔ ÏÌ ÓÈÎfi ÌÂÓÔ ÊˆÙ. 2.3 ÃÚÈÛÙÈ ÓÈÎ ÂÎÎÏËÛ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ KAI ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΑΓΩΓΗ ΣΤ ΗΜΟΤΙΚΟΥ 26 Σ µφωνα µε το Σ νταγµα, στη χώρα µας η Ανατολική Ορθ δοξη Εκκλησία θεωρείται ως επικρατο σα, επειδή εκφράζει την πλειον τητα του ελληνικο λαο και αποτελεί σηµαντικ στοιχείο της ταυτ τητάς του. Ωστ σο, στο ελληνικ κράτος κάθε πολίτης έχει το δικαίωµα να πιστε ει σε ποια θρησκεία εκείνος επιθυµεί και να εκδηλώνει ελε θερα την πίστη του σ αυτήν. Το δικαίωµα αυτ, που προβλέπεται απ το Σ νταγµα της χώρας µας, διατυπώνεται ως αρχή της ανεξιθρησκίας. Ορισµένοι κάτοικοι της χώρας µας πιστε ουν σε άλλα χριστιανικά δ γµατα, πως στο Ρωµαιοκαθολικισµ και τον Προτεσταντισµ. Κάποιοι άλλοι, Έλληνες ή ξένοι µετανάστες, ακολουθο ν άλλες θρησκείες, πως είναι ο µουσουλµανισµ ς, ο ιουδαϊσµ ς, ο βουδισµ ς, ο ινδουισµ ς. Κάθε θρησκεία έχει τους δικο ς της πιστο ς, τις δικές της αρχές και παραδ σεις, τους δικο ς της τ πους και τρ πους λατρείας. Θυµ µαστε απ την Ιστορία της Ε τάξης: Η θρησκευτική ελευθερία ως ανθρώπινο δικαίωµα κατακτήθηκε για πρώτη φορά το 313 µ.χ. Το ιάταγµα περί ανεξιθρησκίας που υπέγραψαν οι τότε αυτοκράτορες του Ρωµαϊκού κράτους Κωνσταντίνος και Λικίνιος στα Μεδιόλανα (Μιλάνο) της Ιταλίας αναγνώρισε τη χριστιανική πίστη ως ίση και οι χριστιανοί αφέθηκαν ελεύθεροι να λατρεύουν το Θεό τους χωρίς αυτή η πράξη να αποτελεί αδίκηµα. Ο όρος «ανεξιθρησκία» καθιερώθηκε από το µεγάλο δάσκαλο του Γένους Ευγένιο Βούλγαρη το έτος Σήµερα, αυτή η αρχή ισχύει και γίνεται σεβαστή σε όλες τις δηµοκρατικές χώρες.

27 Κεφάλαιο 2ο: Άλλα θρησκεύµατα στην Ελλάδα Συζητάµε για τη σηµασία της θρησκευτικής ελευθερίας την εποχή του Μεγάλου Κωνσταντίνου και για την αξία της σήµερα. ƒ ƒπ Συζητάµε και καταγράφουµε τα κοινά και τα διαφορετικά χαρακτηριστικά στοιχεία των θρησκειών. ΚΟΙΝΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ Σε λες τις θρησκείες οι πιστοί προσε χονται σε έναν τ πο λατρείας. ΙΑΦΟΡΕΤΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ Ο τρ πος που προσε χονται. ª π π... Οι περισσ τεροι Έλληνες ανήκουν στην Ορθ δοξη Χριστιανική Εκκλησία. Υπάρχουν και Έλληνες χριστιανοί, οι οποίοι ανήκουν σε άλλη Εκκλησία, στη Ρωµαιοκαθολική ή στην Προτεσταντική. Ακ µη, υπάρχουν και Έλληνες οι οποίοι είναι µουσουλµάνοι, ιουδαίοι ή κάτι άλλο. Τα τελευταία χρ νια ζουν και εργάζονται στη χώρα µας µετανάστες, οι οποίοι είναι µουσουλµάνοι, ινδουιστές, βουδιστές ή κάτι άλλο. Η πίστη λων αυτών γίνεται σεβαστή απ το Κράτος και ο καθένας µπορεί ελε θερα και ανεµπ διστα να λατρε ει τον Θε, στον οποίο πιστε ει, σ µφωνα µε την αρχή της ανεξιθρησκίας, η οποία περιγράφεται ξεκάθαρα στο ελληνικ Σ νταγµα. Ó ÎÂÊ Ï ˆÛË Úıfi ÔÍË ÎÎÏËÛ ÙË ÏÏ Ô ÂÈ ÛÎÔapplefi ÙË È ÛÎ Ï ÙÔ ÏfiÁÔ ÙÔ ÂÔ Î È ÙÔÓ Û Ó ÂÛÌÔ ÙˆÓ appleèûùòó Ì ÙÔ. ªÂ ÙËÓ ÂÓÂÚÁfi Û ÌÌÂÙÔ fiïˆó ÙˆÓ ÌÂÏÒÓ ÙË ÂappleÈÙÂÏ appleóâ Ì ÙÈÎfi, ÎÔÈÓˆÓÈÎfi Î È ÓıÚˆappleÈÛÙÈÎfi ÚÁÔ Ó ÏÔÁÔ Ì ÙÈ Ó ÙfiÙËÙ ÙË (appleóâ Ì ÙÈÎ Î ÓÙÚ, ÊÈÏfiappleÙˆ Ù ÌÂ, Î ÙË ËÙÈÎ Û ÔÏÂ, ÂÓÔÚÈ Î Ó ÓÈÎ ÂÛÙ Â, Î ıëìâúèó È ÓÔÌ Ê ÁËÙÔ Û appleôúô Î È ÛÙÂ- ÁÔ Û Ó ÓıÚÒappleÔ Ì ). ÎÎÏËÛ ÙË ÏÏ Ô ÂÈ ÈÎ ÙË ÂÛˆÙÂÚÈÎ ÔÚÁ ÓˆÛË Ì ÓÒÙ Ù ÈÔÈÎËÙÈÎ fiúá Ó ÙË È ÚÎ πâú ÓÔ Ô Î È ÙËÓ πâú ÓÔ Ô ÙË πâú Ú, appleúfiâ ÚÔ ÙˆÓ ÔappleÔ - ˆÓ Â Ó È Ô Ú ÈÂapple ÛÎÔappleÔ ıëóòó Î È apple ÛË ÏÏ Ô. Ô ÂÏÏËÓÈÎfi ÓÙ ÁÌ Ó ÁÓˆÚ ÂÈ ˆ ÂappleÈÎÚ ÙÔ Û ıúëûîâ ÙËÓ Úıfi ÔÍË ÃÚÈÛÙÈ ÓÈÎ. Ùfi ÚÔÓ, fiìˆ, Û ÂÙ È ÙÔ ÈÎ ˆÌ Î ıâ appleôï ÙË ÙË ÒÚ Ó ÎÔÏÔ ıâ fiappleôè ıúëûîâ ÂappleÈı ÌÂ, ˆÚ Î Ó - Ó appleâúèôúèûìfi ÛÙËÓ ÎÊÚ ÛË ÙË apple ÛÙË ÙÔ. Ê ÚÌfi ÂÈ, ËÏ, ÛÙËÓ appleú ÍË ÙËÓ Ú ÙË ÓÂÍÈıÚËÛÎ. ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ KAI ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΑΓΩΓΗ ΣΤ ΗΜΟΤΙΚΟΥ 27

28 1η ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ: Το άτοµο και η κοινωνία Εν τητα Οργάνωση κοινωνικής και πολιτικής ζωής ªÔÚÊ ÔÚÁ ÓˆÛË ÙË ÎÔÈÓˆÓ ÌÔÈ Î È ÔÈÓfiÙËÙ ÚÁ ÓˆÌ Ó ÔÌ Â - ÏÏÔÁÔÈ Â Ó È ÊÚÔÓÙ Ô Ó ÁÈ Â Ó È Ó Ï Ì ÓÔ Ó ÙÚfiappleÔÈ ÔÚÁ ÓˆÛË ÙË ÔÌ ÈÎ ˆ ÙˆÓ ÓıÚÒappleˆÓ appleô Ô Ó ÛÂ Ó Ó ÙfiappleÔ 1. Î Ï ÙÂÚË ÔÚÁ ÓˆÛË ÙË ˆ ÙˆÓ ÓıÚÒappleˆÓ 2. ÎÔÈÓˆÓÈÎ Î È ÔÈÎÔÓÔ- ÌÈÎ Ó appleù ÍË Î È appleúfiô Ô ÙÔ ÙfiappleÔ 3. Âapple Ï ÛË appleúô ÏËÌ ÙˆÓ ÙÔ ÙfiappleÔ ÔÌ Â ÙfiÌˆÓ appleô ÔÚÁ ÓÒÓÔÓÙ È ÌÂ Ó Ó ÎÔÈÓfi ÛÙfi Ô Ú ÛË ÁÈ Ó appleâù Ô Ó Ó Ó ÎÔÈÓfi ÛÙfi Ô ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ KAI ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΑΓΩΓΗ ΣΤ ΗΜΟΤΙΚΟΥ 28

29 Κεφάλαιο 1ο: Οι ήµοι και οι Κοινότητες στην Ελλάδα Οι ήµοι και οι Κοιν τητες στην Ελλάδα 1η ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ 1ο Κεφάλαιο ÈÚ ÓË, Ú ÛÎÔ ÌÂ ÛÙÔÓ ÚÙË ÙË Ù ÍË Ì, ÙÔÓ ÌÔ ÙËÓ ÔÈÓfi- ÙËÙ appleô Ì ÓÔ ÌÂ; øú È! Συζητάµε λοι µαζί: Πώς λέγεται ο ήµος ή η Κοιν τητα στην οποία ζο µε; Εντοπίζουµε στον χάρτη κάποιες Κοιν τητες και ήµους του Νοµο µας και τους καταγράφουµε. ΗΜΟΙ ΚΟΙΝΟΤΗΤΕΣ Ας διαβάσουµε το παρακάτω κείµενο, για να κατανοήσουµε πώς προέκυψαν οι ήµοι και οι Κοιν τητες στη χώρα µας. Το σχέδιο, µε το οποίο η Ελλάδα χωρίστηκε σε δήµους και κοιν τητες, πως είναι σήµερα, ονοµάζεται «Σχέδιο Καποδίστριας» προς τιµήν του πρώτου Κυβερνήτη της Ελλάδας Ιωάννη Καποδίστρια, ο οποίος το 1828 διαίρεσε την Ελλάδα σε 13 διοικητικά τµήµατα. Σ µφωνα µε το «Σχέδιο Καποδίστριας», που ισχ ει απ το έτος 1998, η Ελλάδα περιλαµβάνει 900 δήµους και 133 κοιν τητες. Οι περισσ τεροι δήµοι (747) προήλθαν απ τη συνένωση άλλων δήµων και κοινοτήτων. Ο διαχωρισµ ς έγινε µε βάση ορισµένα κριτήρια, σηµαντικ τερο απ τα οποία είναι ο πληθυσµ ς. Άλλα κριτήρια είναι επίσης η έκταση, η µορφολογία του εδάφους, η παρξη φυσικών π ρων και η θέση σε σχέση µε τα µεγάλα αστικά κέντρα. Έτσι, σ µφωνα µε το παραπάνω σχέδιο, υπάρχουν δήµοι αστικοί, ηµιαστικοί, αγροτικοί, δήµοι Νησιά, δήµοι Πολεοδοµικά Συγκροτήµατα, και δήµοι Τµήµατα µητροπολιτικών περιοχών. ËÁ : ÀappleÔ ÚÁÂ Ô ÛˆÙÂÚÈÎÒÓ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ KAI ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΑΓΩΓΗ ΣΤ ΗΜΟΤΙΚΟΥ 29

30 1η ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ Το άτοµο και η κοινωνία Ενότητα : Οργάνωση κοινωνικής και πολιτικής ζωής Οι άνθρωποι που ζουν σε µια περιοχή αποτελο ν µια τοπική κοινωνία, που είναι οργανωµένη σε δήµους και κοιν τητες. Πολλές γειτονικές κοιν τητες συνενώθηκαν και αποτέλεσαν λες µαζί έναν δήµο µε σκοπ να διοικο νται καλ τερα και οι κάτοικοί τους να εξυπηρετο νται πιο ε κολα. ήµοι και κοιν τητες αποτελο ν τους Οργανισµο ς Τοπικής Αυτοδιοίκησης (Ο.Τ.Α.). Οι δήµοι και οι κοιν τητες κάθε νοµο υπάγονται στην Τοπική Ένωση ήµων και Κοινοτήτων (Τ.Ε..Κ.). λοι οι δήµοι και οι κοιν τητες της Ελλάδας ανήκουν στην Κεντρική Ένωση ήµων και Κοινοτήτων Ελλάδας (Κ.Ε..Κ.Ε.). Ορισµένες, µως, κοιν τητες, για λ γους ιστορικο ς, ιδιαίτερου φυσικο κάλλους και παράδοσης κτλ. δεν εντάχθηκαν σε κανέναν δήµο. Οι δήµοι και οι κοιν τητες φροντίζουν να λ νουν προβλήµατα της καθηµερινής ζωής των ανθρώπων, πως είναι η δρευση, η επισκευή πεζοδροµίων, ο φωτισµ ς της π λης, η καθαρι τητα κ.ά. ËÁ : ÀappleÔ ÚÁÂ Ô ÛˆÙÂÚÈÎÒÓ Υπάρχουν κοιν τητες που δεν έχουν ενταχθεί σε δήµους πως είναι για παράδειγµα η Κοιν τητα Σουλίου στον Νοµ Θεσπρωτίας και η Κοιν τητα Νυµφαίου στο Νοµ Φλώρινας. Συζητάµε τους λ γους για τους οποίους παρέµειναν ξεχωριστές κοιν τητες. ʈÙ. 1.1 ÔÈÓfiÙËÙ ÌÊ Ô ÊˆÙ. 1.2 ÔÈÓfiÙËÙ Ô Ï Ô ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ KAI ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΑΓΩΓΗ ΣΤ ΗΜΟΤΙΚΟΥ 30 ƒ ƒπ Αναζητο µε άλλες κοιν τητες που δεν εντάχθηκαν στο πρ γραµµα «Καποδίστριας» και συζητάµε τους λ γους που παρέµειναν ξεχωριστές κοιν τητες. ª π π... Η Ελλάδα αποτελείται απ 52 νοµο ς. Κάθε νοµ ς είναι χωρισµένος σε δήµους και κοιν τητες, για να διοικείται καλ τερα και για να µπορο ν οι κάτοικοί του να εξυπηρετο νται πιο ε κολα. Με το πρ γραµµα «Καποδίστριας» η Ελλάδα απ το 1998 αποτελείται απ 900 δήµους και 133 κοιν τητες. Το πρ γραµµα «Καποδίστριας» βρίσκεται σε εξέλιξη.

31 Κεφάλαιο 2ο: Οργάνωση ιοίκηση των ήµων και Κοινοτήτων Οργάνωση ιοίκηση των ήµων και Κοινοτήτων 1η ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ 2ο Κεφάλαιο Ο ικαι πολις και η Ειρήνη παρακολο θησαν µία συνεδρίαση του ηµοτικο Συµβουλίου του δήµου, στον οποίο ανήκουν. Ô ÁÂÊ ÚÈ appleô ÂÓÒÓÂÈ Ù ˆÚÈ Ì ÚÂÈ ÂÙ È ÂappleÈÛÎÂ. ÙË ÛËÌÂÚÈÓ Û ÓÂ Ú ÛË ı Û ËÙ ÛÔ ÌÂ È ÊÔÚ ı Ì Ù Î È appleúô Ï Ì Ù appleô ÊÔÚÔ Ó Ù ËÌÔÙÈÎ È ÌÂÚ ÛÌ Ù ÙÔ ÌÔ Ì. Û ÔÏËıÔ ÌÂ Î È ÌÂ ÙÈ appleôïèùèûùèî ÂÎ ËÏÒÛÂÈ ÙÔ Î ÏÔÎ ÈÚÈÔ. appleú appleâè Âapple ÛË Ó Ô ÌÂ Ù ÛÔ Î È Ù ÍÔ ÁÈ ÙÔ ÙÚÂÈ appleúòùô Ì ÓÂ ÙË ÚÔÓÈ. Συζητάµε για: Θέµατα ή προβλήµατα, που µπορεί να απασχολο ν τα µέλη του ηµοτικο Συµβουλίου. Τον ρ λο του δηµάρχου και των δηµοτικών συµβο λων. ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ KAI ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΑΓΩΓΗ ΣΤ ΗΜΟΤΙΚΟΥ 31

32 1η ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ Το άτοµο και η κοινωνία Ενότητα : Οργάνωση κοινωνικής και πολιτικής ζωής ʈÙ. 2.1 ËÌ Ú Â Ô πˆ ÓÓ ÓˆÓ Οι δήµοι διοικο νται απ τον ήµαρχο και το ηµοτικ Συµβο λιο. Οι κοιν τητες διοικο νται απ τον Πρ εδρο της Κοιν τητας και το Κοινοτικ Συµβο λιο. λοι αυτοί ( ήµαρχος και ηµοτικ Συµβο λιο, Πρ εδρος της Κοιν τητας και Κοινοτικ Συµβο λιο) συγκεντρώνονται συχνά και συζητο ν για τα προβλήµατα της περιοχής τους. Προτείνουν λ σεις και αποφασίζουν λοι µαζί, για την αντιµετώπισή τους και για την πρ οδο του τ που τους. ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ KAI ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΑΓΩΓΗ ΣΤ ΗΜΟΤΙΚΟΥ 32 ƒ ƒπ Φανταζ µαστε τι το σχολείο έχει έναν µεγάλο προα λιο χώρο. Θέλουµε να διαµορφώσουµε αυτ ν τον χώρο σο µπορο µε καλ τερα, ώστε να χρησιµοποιείται δηµιουργικά για παιχνίδια και µάθηση απ τους µαθητές. Χωριζ µαστε σε οµάδες και µοιραζ µαστε τους ρ λους. Μια οµάδα αναλαµβάνει τον ρ λο του δηµάρχου και των δηµοτικών συµβο λων. Μια άλλη τον ρ λο των εκπαιδευτικών του σχολείου. Μια τρίτη οµάδα αναλαµβάνει τον ρ λο των γονέων και µια τέταρτη οµάδα, τον ρ λο των µαθητών. Κάθε οµάδα καταγράφει τις προτάσεις της σχετικά µε το τι θεωρεί τι πρέπει να περιλαµβάνει η αυλή του σχολείου. Στη συνέχεια γνωστοποιεί και αιτιολογεί στις άλλες οµάδες τις προτάσεις της. Τέλος, συζητο ν λοι µαζί για το θέµα και επιλέγουν τις καλ τερες προτάσεις. ª π π... Οι δήµοι και οι κοιν τητες είναι Οργανισµοί Τοπικής Αυτοδιοίκησης και διοικο νται απ τον ήµαρχο και τον Πρ εδρο αντίστοιχα που είναι επικεφαλής του ηµοτικο ή Κοινοτικο Συµβουλίου. Στις συνεδριάσεις των συµβουλίων αυτών συζητο νται θέµατα που απασχολο ν την τοπική κοινωνία, προτείνονται λ σεις και λαµβάνονται αποφάσεις για την επίλυσή τους.

33 Κεφάλαιο 3ο: Οι εκλογές στον ήµο Οι εκλογές στον ήµο 1η 3ο Κεφάλαιο ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ Ò ÌappleÔÚÂ Î appleôèô Ó Á ÓÂÈ ËÌÔÙÈÎfi Û Ì Ô ÏÔ Ì Ú Ô ; Ú appleâè Ó ÙÔÓ ÂappleÈÏ ÍÔ Ó ÔÈ Û ÌappleÔÏ ÙÂ ÙÔ ÌÂ ËÌÔÎÚ ÙÈÎ È ÈÎ Û Â! Συζητάµε για τις δηµοτικές εκλογές που γίνονται στον τ πο µας. Ας πάρουµε για παράδειγµα τις εκλογές στην τάξη. Απ ποια µέλη µπορεί να αποτελείται το προεδρείο µιας τάξης; Γιατί εκλέγουµε έναν πρ εδρο; Κάθε π τε κάνουµε εκλογές; Ποιοι µπορο ν να είναι υποψήφιοι; Ποιοι µπορο ν να ψηφίζουν; Με ποια θέµατα θα ασχολείται ο πρ εδρος και το προεδρείο; Αν δεν είµαστε ευχαριστηµένοι µε το προεδρείο, τι µπορο µε να κάνουµε; Συγκρίνουµε τις εκλογές στην τάξη µε τις δηµοτικές εκλογές. Σε τι µοιάζουν και σε τι διαφέρουν µεταξ τους; Οι δηµοτικές εκλογές γίνονται κάθε τέσσερα χρ νια. σοι απ τους πολίτες ενδιαφέρονται και µπορο ν να προσφέρουν τις υπηρεσίες τους ως δήµαρχοι ή µέλη δηµοτικών συµβουλίων συµµετέχουν ως υποψήφιοι και καλο ν λους τους πολίτες να τους ψηφίσουν. Στις δηµοτικές εκλογές ψηφίζουν και οι Ευρωπαίοι πολίτες που ζουν µ νιµα στην Ελλάδα. Σε κάθε δήµο θέτουν υποψηφι τητα συνήθως δ ο, τρεις ή και περισσ τερες οµάδες πολιτών, που ονοµάζονται συνδυασµοί. Ο επικεφαλής του συνδυασµο είναι ο υποψήφιος δήµαρχος και τα υπ λοιπα µέλη του συνδυασµο υποψήφιοι δηµοτικοί σ µβουλοι. Πριν απ τις εκλογές, λοι οι υποψήφιοι µε οµιλίες, εκδηλώσεις, έντυπο και ηλεκτρονικ υλικ, ενηµερώνουν τους συµπολίτες τους για το πρ γραµµά τους. Στο πλαίσιο του προεκλογικο τους αγώνα προσπαθο ν να πείσουν τους ψηφοφ ρους (εκλογείς) να τους ψηφίσουν. Οι εκλογείς έχουν δικαίωµα να επιλέξουν και να ψηφίσουν τον συνδυασµ που ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ KAI ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΑΓΩΓΗ ΣΤ ΗΜΟΤΙΚΟΥ 33

34 1η ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ Το άτοµο και η κοινωνία Ενότητα : Οργάνωση κοινωνικής και πολιτικής ζωής θεωρο ν ως πιο ικαν να διοικήσει τον δήµο τους, συµµετέχοντας έτσι έµµεσα στη διοίκηση του τ που τους. Σε ποιο µέρος της Ελλάδας έχουν διατηρηθεί οι κοιν τητες, εκεί εκλέγεται πρ εδρος της κοιν τητας και κοινοτικ συµβο λιο. ƒ ƒπ Φανταζ µαστε τι είµαστε ενήλικες. Κάποιοι απ εµάς αποφασίζουν να είναι υποψήφιοι στις επ µενες δηµοτικές εκλογές. Χωριζ µαστε σε οµάδες και προτείνουµε υποψήφιο. Μοιραζ - µαστε τους ρ λους και παίζουµε το σενάριο. Ο κάθε υποψήφιος παρουσιάζει το πρ γραµµά του. Πρώτος υποψήφιος: ταν γίνω δήµαρχος, θα φτιάξω ένα καινο ριο σχολείο που θα χωράει περισσ τερους µαθητές και θα έχει κλειστ γυµναστήριο και εργαστήριο πειραµάτων ε τερη υποψήφια: ταν εκλεγώ δήµαρχος, Τρίτος υποψήφιος: Ως δήµαρχος θα φροντίσω Οι υπ λοιποι παρακολουθο ν προσεκτικά τα προγράµµατα των υποψηφίων και επιλέγουν αυτ ν που κρίνουν ως καταλληλ τερο υποψήφιο, δικαιολογώντας την άποψή τους. Συζητάµε λοι µαζί σχετικά µε το θέµα. ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ KAI ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΑΓΩΓΗ ΣΤ ΗΜΟΤΙΚΟΥ ª π π... Ο ήµαρχος και τα µέλη του ηµοτικο Συµβουλίου είναι οι αντιπρ σωποι των πολιτών στη διοίκηση του τ που. Ψηφίζονται απ τους εκλογείς (ψηφοφ ρους) µε δηµοκρατικές διαδικασίες (εκλογές) κάθε τέσσερα χρ νια. Αν οι εκλογείς δεν µείνουν ικανοποιηµένοι απ το έργο του ηµάρχου και του ηµοτικο Συµβουλίου, µπορο ν να ψηφίσουν άλλους υποψήφιους στις επ µενες εκλογές. 34

35 Κεφάλαιο 4ο: Η οικονοµική οργάνωση των ήµων Η οικονοµική οργάνωση των ήµων 1η ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ 4ο Κεφάλαιο ʈÙ. 4.1 ÈÌ ÓÈ, ÏÔ ÓÙ Ú ÙË, 1963 ʈÙ. 4.2 ÈÌ ÓÈ, ÏÔ ÓÙ Ú ÙË, 2005 Τα παιδιά παρατηρο ν και συγκρίνουν τις φωτογραφίες που έφερε ο ικαι πολις στην τάξη. Συζητο ν για τις αλλαγές που έγιναν στον τ πο που απεικονίζεται. Συζητάµε κι εµείς για τα έργα που έγιναν και άλλαξαν το δικ µας δήµο ή κοιν τητα. ª, ÁÈ Ù ÙÈ ÏÏ Á ÚÂÈ ÔÓÙ È appleôïï Ú Ì Ù. Œ ÂÈ ÛÔ Ô ÌÔ, ÈÚ ÓË. ÛÔ ÙÔ ÌÔ appleúô Ú ÔÓÙ È applefi: Ù Ú Ì Ù appleô ÓÂÈ ÙÔ ÎÚ ÙÔ Ù ËÌÔÙÈÎ Ù ÏË, ËÏ ÙÔ ÊfiÚÔ appleô appleïëúòóô Ó ÔÈ appleôï Ù ÙÈ ËÌÔÙÈÎ ÂappleÈ ÂÈÚ ÛÂÈ : Ù ËÌÔÙÈÎ ı ÙÚ, ÙÈ ÂÙ ÈÚ  Ú ÛË Î.. ÙË Ú ÛÙËÚÈfiÙËÙ Û ÓÂÙ ÈÚÈÛÌÒÓ ÙÈ ˆÚ ËÌÔÙÒÓ ÙË Ì ÛıˆÛË: ÙËÓ Î ÓËÙË appleâúèô Û ÙÔ ÌÔ appleô ÙË ÓÔÈÎÈ ÂÈ (apple.. ÎÙ Ì Ù, ÎÙ ÚÈ Î..) ÍÔ ÙÔ ÌÔ Â Ó È: Ë Î Ù ÛΠÚÁˆÓ ( ÚfiÌÔÈ, appleï Ù Â, Á appleâ ) Ë appleú ÁÌ ÙÔappleÔ ËÛË ÂÎ ËÏÒÛÂˆÓ (Û Ó Ï Â, ıâ ÙÚÈÎ apple Ú ÛÙ ÛÂÈ, ÂappleÈÌÔÚʈÙÈÎ ÛÂÌÈÓ ÚÈ Î..) Ë Û ÓÙ ÚËÛË ÙˆÓ Û ÔÏÈÎÒÓ ÎÙÈÚ ˆÓ. ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ KAI ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΑΓΩΓΗ ΣΤ ΗΜΟΤΙΚΟΥ 35

36 1η ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ Το άτοµο και η κοινωνία Ενότητα : Οργάνωση κοινωνικής και πολιτικής ζωής Στο πρ γραµµα των καλοκαιρινών εκδηλώσεων του δήµου συµπληρώνουµε τις µορφές των εκδηλώσεων : ΚΑΛΟΚΑΙΡΙΝΕΣ ΕΚ ΗΛΩΣΕΙΣ ΤΟΥ ΗΜΟΥ ΜΑΣ Εργαστήριο Καλλιτεχνικών «Η ΣΒΟΥΡΑ», ηµιουργική Απασχ ληση Παιδιών 30 Ιουνίου, ώρα 7:30 µ.µ., Πλατεία Ελευθερίας λα τα παιδιά µπορο ν να ζωγραφίσουν µε τη βοήθεια καλλιτεχνών που έχει καλέσει ο ήµος µας. 6 Ιουλίου, ηµοτικ Πάρκο (αντίστοιχα) Ιουλίου, Πνευµατικ Κέντρο Ιουλίου, ηµοτικ Θέατρο ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ KAI ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΑΓΩΓΗ ΣΤ ΗΜΟΤΙΚΟΥ 36 ÌÔ appleïëúòóâè fiïâ Ù ÙÈ ÂÎ ËÏÒÛÂÈ ; Ÿ È ÌfiÓÔ Ô ÌÔ, ÈÎ ÈfiappleÔÏÈ.  appleôïï appleâúèappleùòûâè Û ÓÂÈÛÊ - ÚÔ Ó Î È ÔÈ Û ÓÂÙ ÈÚÈÛÌÔ. È apple Ú ÂÈÁÌ ÛÙÔ ÚÁ ÛÙ ÚÈÔ ÏÏÈÙ ÓÈÎÒÓ ÛÙËÓ ÂΠψÛË ÁÈ ÙË ËÌÈÔ ÚÁÈÎ apple Û fiïëûë, ÙÔ Ê ÁËÙfi ÙˆÓ apple È ÈÒÓ ÙÔ appleúôû ÊÂÚÂ Ô ÁÚÔÙÈÎfi ÓÂÙ ÈÚÈÛÌfi! Σε κάθε τ πο υπάρχουν Συνεταιρισµοί, δηλαδή οµάδες ανθρώπων που εργάζονται µαζί, για να προωθήσουν κοινά τους συµφέροντα. Έτσι, ο Γεωργικ ς Συνεταιρισµ ς για παράδειγµα, είναι µια οµάδα ανθρώπων που παράγουν γεωργικά προϊ ντα και φροντίζουν για την πώλησή τους. Τέτοιες οργανωµένες οµάδες που συνεργάζονται για ένα σκοπ υπάρχουν πολλές, πως ο Πτηνοτροφικ ς Συνεταιρισµ ς Ιωαννίνων, ο Μεταφορικ ς Συνεταιρισµ ς Αυτοκινητιστών Θεσσαλονίκης κ.ά. Οι συνεταιρισµοί είναι σηµαντικοί και για τους δήµους, επειδή µε τη δραστηρι τητά τους συµβάλλουν στα έσοδα του δήµου.

37 Κεφάλαιο 4ο: Η οικονοµική οργάνωση των ήµων ƒ ƒπ 1. Παρατηρώντας το λογαριασµ της.ε.η. προσπαθο µε να απαντήσουµε στο ερώτηµα: «Π σα χρήµατα θα πληρώσει ο «κ. Χ» λο τον χρ νο, για τον δήµο, µέσα απ τους λογαριασµο ς της.ε.η.;» Το ηµοτικ Συµβο λιο της π λης µας αποφασίζει την ίδρυση εν ς συνεταιρισµο για την αυθεντική τέχνη της φανσης και του κεντήµατος. Πώς νοµίζετε τι ο συνεταιρισµ ς αυτ ς θα επηρεάσει την π λη µας; Θα γίνουν γνωστές οι παραδοσιακές στολές της περιοχής αλλά και άλλων περιοχών της Ελλάδας. Θα αυξηθο ν οι θέσεις εργασίας ª π π... Ο κάθε δήµος έχει έσοδα και έξοδα. Στα έσοδα του δήµου συµβάλλουν το κράτος µε χρηµατικά ποσά (κρατική επιχορήγηση), οι δηµ τες µε τα δηµοτικά τέλη και οι διάφορες επιχειρηµατικές δραστηρι τητες (δηµοτικοί συνεταιρισµοί, δηµοτικ θέατρο, δηµοτικ αναψυκτήριο κ.ά.). Ο δήµος πραγµατοποιεί έργα για τη βελτίωση των συνθηκών ζωής των πολιτών, πως κατασκευή πλατειών, έργων οδοποιίας, ίδρυση βρεφονηπιακών σταθµών, διαχείριση απορριµµάτων. Φροντίζει, επίσης, για την οργάνωση πολιτιστικών και πνευµατικών εκδηλώσεων. ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ KAI ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΑΓΩΓΗ ΣΤ ΗΜΟΤΙΚΟΥ 37

38 5ο Κεφάλαιο 1η ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ Ενότητα : Οργάνωση κοινωνικής και πολιτικής ζωής Οργανωµένες οµάδες - Σ λλογοι ÎÂÊÙ Î ÌÂ ÛÙËÓ Ù ÍË Ì Ó ÔÚÁ - ÓÒÛÔ ÌÂ ÎÈ ÂÌÂ ÌÈ ÎıÂÛË È Ï Ô. ÃÚÂÈ ÂÙ È Î Ï appleúôâùôèì Û. ªappleÔÚÔ ÌÂ ÌfiÓÔÈ Ì Ó ÙËÓ ÔÚÁ ÓÒÛÔ ÌÂ; Παρουσιάζουµε τις δραστηρι τητες και τις εργασίες που απαιτήθηκαν προκειµένου να οργανωθεί έκθεση βιβλίου στο σχολείο µας: Η Μαρία, η Ειρήνη και ο ικαι πολις τακτοποίησαν τα ράφια. Ο Γιώργος προσέφερε βιβλία απ το βιβλιοπωλείο του πατέρα του. Η Ιωάννα, ο Γρηγ ρης και η Χαρά... Ο δάσκαλος / η δασκάλα... Η µητέρα της Ελένης... Ο ιευθυντής / η ιευθ ντρια... Ο Σ λλογος Γονέων και Κηδεµ νων... ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ KAI ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΑΓΩΓΗ ΣΤ ΗΜΟΤΙΚΟΥ 38 Πολλοί άνθρωποι µαζί, ταν προσπαθο ν να επιτ χουν έναν κοιν στ χο, αποτελο ν µια οµάδα. Πολλές οµάδες οργανώνονται και αποτελο ν συλλ γους ή οργανώσεις τοπικές, εθνικές ή διεθνείς. λες οι οργανώσεις λειτουργο ν µε δικ τους εσωτερικ κανονισµ (καν νες). Οι διάφορες οργανώσεις ασχολο νται µε θέµατα, πως η προστασία του περιβάλλοντος, ο πολιτισµ ς και η υγεία και δραστηριοποιο νται σε τοπικ, εθνικ ή παγκ σµιο επίπεδο. Έτσι έχουµε: Τοπικές Οργανώσεις π.χ. Πολιτιστικ ς Σ λλογος Ποντίων Λαγκαδά Εθνικές π.χ. Πανελλήνια Ένωση Εθελοντών Αιµοδοτών ιεθνείς π.χ. Ερυθρ ς Σταυρ ς, Unicef Κάθε άτοµο, που συµµετέχει ως µέλος σε ένα σ λλογο, προσφέρει σ αυτ ν ανάλογα µε τις δυνατ τητές του και το χρ νο του. Με τη συνεργασία των µελών του, ο σ λλογος λειτουργεί ως ενιαίο σ νολο και µπορεί πιο ε κολα να πραγ- µατοποιήσει τους στ χους του.

39 Κεφάλαιο 5ο: Οργανωµένες οµάδες - Σύλλογοι Υπάρχουν και µεγάλες οµάδες ανθρώπων που ζουν σε διαφορετικά µέρη του κ σµου και ασχολο νται µε θέµατα που αφορο ν λη την ανθρωπ τητα, πως την υγεία, την προστασία των µνηµείων και του πολιτισµο, την προστασία του περιβάλλοντος, τα ανθρώπινα δικαιώµατα. Αυτές οι µεγάλες οµάδες είναι διεθνείς οργανώσεις που δρουν σε λο τον κ σµο. Γνωρίζουµε συλλ γους που υπάρχουν στην περιοχή µας; Συζητάµε και καταγράφουµε τους στ χους και τις δραστηρι τητές τους. ƒ ƒπ 1. Ο Κώστας είναι µέλος του συλλ γου για την προστασία της θαλάσσιας χελώνας. Η Ελένη συµµετέχει στον πολιτιστικ σ λλογο του δήµου. Ο πατέρας του Γρηγ ρη είναι εθελοντής αιµοδ της. Η µαµά της Ιωάννας είναι µέλος του Συλλ γου Γονέων του σχολείου. Χωριζ µαστε σε οµάδες και συζητάµε για την προσφορά του κάθε µέλους στον σ λλογο που ανήκει. 2. Να αναφέρετε κάποια οµάδα ή σ λλογο, στον οποίο θα θέλατε να ανήκετε και να δικαιολογήσετε την επιλογή σας. ª π π... Οι άνθρωποι οργανώνονται σε οµάδες και συλλ γους που δραστηριοποιο νται σε τοπικ, εθνικ και διεθνές επίπεδο. ταν συνεργάζονται πολλοί άνθρωποι για έναν κοιν σκοπ, επιτυγχάνουν καλ τερα αποτελέσµατα. Η προσφορά των οµάδων, µικρών και µεγάλων, είναι πολ σηµαντική τ σο για τα άτοµα που συµµετέχουν, σο και για την ίδια την κοινωνία. Μέσα απ τη συµµετοχή τους σε οµάδες, οι άνθρωποι δραστηριοποιο νται, εκτιµο ν την αξία της συνεργασίας και παράλληλα προσφέρουν στην κοινωνία. Ó ÎÂÊ Ï ˆÛË ÏÏ applefi ÙÔ 1998 Ì ÙÔ appleúfiáú ÌÌ «appleô ÛÙÚÈ» Â Ó È ÔÚÁ ÓˆÌ ÓË Û 900 ÌÔ Î È 133 ÎÔÈÓfiÙËÙÂ. È ÌÔÈ ÈÔÈÎÔ ÓÙ È applefi ÙÔ Ì Ú Ô Î È ÙÔ ËÌÔÙÈÎfi Ì Ô ÏÈÔ Î È ÔÈ ÔÈÓfiÙËÙ applefi ÙÔÓ ÚfiÂ- ÚÔ ÙË ÔÈÓfiÙËÙ Î È ÙÔ ÔÈÓÔÙÈÎfi Ì Ô ÏÈÔ. ÙÔÌ appleô ÈÔÈÎÔ Ó ÙÔ ÚÁ ÓÈÛÌÔ ÔappleÈÎ ÙÔ ÈÔ ÎËÛË ÂappleÈÏ ÁÔÓÙ È Î ıâ Ù ÛÛÂÚ ÚfiÓÈ Ì ËÌÔÎÚ ÙÈÎ È ÈÎ Û Â (ÂÎÏÔÁ ), applefi ÙÔ appleôï Ù appleô Â Ó È ÔÈ ÂÎÏÔÁ ( ËÊÔÊfiÚÔÈ). È ÌÔÈ Î È ÔÈ ÎÔÈÓfiÙËÙÂ, Ì ٠ÛÔ ÙÔ, ÊÚÔÓÙ Ô Ó ÁÈ ÙËÓ Âapple Ï ÛË ÙˆÓ appleúô ÏËÌ ÙˆÓ ÙË appleâúèô ÙÔ Î È Û Ì ÏÏÔ Ó ÛÙËÓ Ó appleù ÍË Î È ÙËÓ appleúfiô Ô ÙÔ ÙfiappleÔ ÙÔ.  Πıâ ÎÔÈÓˆÓ ÔÈ ÓıÚˆappleÔÈ ÔÚÁ ÓÒÓÔÓÙ È Û ÔÌ Â Î È Û ÏÏfiÁÔ Î È Û ÓÂÚÁ ÔÓÙ È ÁÈ Ó appleâù Ô Ó ÎÔÈÓÔ ÛÎÔappleÔ. Ú ÛÙËÚÈÔappleÔ ËÛË ÙˆÓ ÔÌ ˆÓ Î È ÙˆÓ Û ÏÏfiÁˆÓ ÛÙÔ Â ÂÈ ÛÙËÓ ÈÎ ÓÔappleÔ ËÛË ÙˆÓ Ó ÁÎÒÓ ÙÔ, ÛÙËÓ ÓÙÈÌÂÙÒappleÈÛË ÙˆÓ appleúô ÏËÌ ÙˆÓ ÙÔ Î È ÛÙËÓ appleúôûêôú ÙÔ Û apple ÁÎfiÛÌÈ appleúô Ï Ì Ù Î È Ó ÁÎÂ. ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ KAI ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΑΓΩΓΗ ΣΤ ΗΜΟΤΙΚΟΥ 39

40 2η ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ Το άτοµο και η πολιτεία Ù ÙËÓ ÂÓfiÙËÙ ı Ì ıô ÌÂ ÁÈ Ù apple Ú Î Ùˆ ı Ì Ù :. ËÓ ÔÚÁ ÓˆÛË Î È ÙË ÏÂÈÙÔ ÚÁ ÙÔ ÎÚ ÙÔ. Ë Û ÛË ÎÚ ÙÔ Î È appleôï ÙË

41 2η ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ: Το άτοµο και η πολιτεία Εν τητα Α Κράτος και πολίτευµα Ú ÙÔ Î Ù Ï Ì ÓÂÈ appleâúèï Ì ÓÂÈ ÛÎÂ ÂÈ ÊÔ Ï fi ÂÍÔ Û ÙÚfiappleÔ È Î ÚÓËÛË : appleôï ÙÂ Ì ÓÔÌÔıÂÙÈÎ ÂÎÙÂÏÂÛÙÈÎ ÈÎ ÛÙÈÎ 41

42 1ο Κεφάλαιο 2η ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ Ενότητα Α : Κράτος και πολίτευµα Το Κράτος Παρατηρο µε την εικ να και συζητάµε: Τι είναι το κράτος; Με ποια κράτη συνορε ει η Ελλάδα; Γιατί υπάρχουν τα σ νορα; ʈÙ. 1.1 à ÚÙË ÙË µ ÏÎ ÓÈÎ ÂÚÛÔÓ ÛÔ 42 Η έννοια του κράτους περιλαµβάνει τρία στοιχεία: το έδαφος, δηλαδή µια γεωγραφική περιοχή που ορίζεται απ σ νορα, τον λα, το σ νολο των ατ µων που ζουν µ νιµα σε αυτ το χώρο και την εξουσία, την ευθ νη που έχει το κράτος να οργανώνει τη ζωή των κατοίκων µε ν µους και να ελέγχει την τήρησή τους. Η κρατική εξουσία εκδηλώνεται µε τρεις µορφές: α) τη νοµοθετική, που ασχολείται µε τη θέσπιση των ν µων, β) την εκτελεστική, που ασχολείται µε τη διακυβέρνηση του κράτους και γ) τη δικαστική, που ελέγχει αν τηρο νται οι ν µοι. ƒ ƒπ Αναζητο µε απ το βιβλίο της Ιστορίας της Στ τάξης στοιχεία για την αλλαγή των συν ρων του ελληνικο κράτους απ τη σ στασή του µέχρι σήµερα. ª π π... Τα βασικά στοιχεία του κράτους είναι: το έδαφος,ο λα ς και η εξουσία. Η κρατική εξουσία ασκείται µε τρεις µορφές: τη νοµοθετική, την εκτελεστική και τη δικαστική.

43 Κεφάλαιο 2ο: Το πολίτευµα και οι µορφές του Το πολίτευµα και οι µορφές του 2η 2ο Κεφάλαιο ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ ιαβάζουµε τα παρακάτω παραδείγµατα διακυβέρνησης εν ς κράτους. Στην Αγγλία µέχρι το 17ο αιώνα όλες οι εξουσίες ήταν συγκεντρωµένες στο πρόσωπο του βασιλιά. Το 1689 µε την άνοδο στο θρόνο του Γουλιέλµου Γ και της Μαρίας Β Στιούαρτ καθιερώνεται η ανεξαρτησία της δικαστικής εξουσίας. Στα χρόνια της βασιλείας του Γεωργίου Α περιορίζεται όλο και περισσότερο η εκτελεστική εξουσία του βασιλιά. Σήµερα στο θρόνο της Αγγλίας βρίσκεται από το 1952 η βασίλισσα Ελισάβετ, της οποίας ο ρόλος είναι αρκετά περιορισµένος και συµβολικός. Τη νοµοθετική εξουσία ασκεί το κοινοβούλιο και την εκτελεστική εξουσία ασκεί η κυβέρνηση µε τον πρωθυπουργό και τους υπουργούς. Το εκέµβριο του 2006 στα νησιά Φίτζι, που βρίσκονται στον Ειρηνικό Ωκεανό, βαριά οπλισµένοι στρατιώτες έστησαν οδοφράγµατα σε κεντρικούς δρόµους της πρωτεύουσας Σούβα και περικύκλωσαν την προεδρική και πρωθυπουργική κατοικία. Άνδρες της στρατιωτικής φρουράς αφόπλισαν τον πρωθυπουργό Λαϊσένια Καράσε και τον έθεσαν σε κατ οίκον περιορισµό. Νωρίτερα, στρατιώτες αφόπλισαν την αστυνοµία και εισέβαλαν σε αποθήκες όπλων προκειµένου να µη στραφούν αυτά κατά των στρατιωτών. Ο αρχηγός των Ενόπλων υνάµεων των νησιών Φίτζι στρατηγός Μπαϊναµαραµά ανακοίνωσε ότι ο στρατός ελέγχει τη χώρα και ότι ο ίδιος αναλαµβάνει τη διακυβέρνηση. Πηγή: Αρχείο Ειδήσεων B.B.C. ΕΛΛΑ Α - Το Σ νταγµα του 2001 Αρθρο 1 - (Μορφή του πολιτεύµατος) 1.Tο πολίτευµα της Eλλάδας είναι Προεδρευόµενη Kοινοβουλευτική ηµοκρατία. 2.Θεµέλιο του πολιτεύµατος είναι η λαϊκή κυριαρχία. 3.Όλες οι εξουσίες πηγάζουν από το Λαό, υπάρχουν υπέρ αυτού και του Έθνους και ασκούνται όπως ορίζει το Σύνταγµα. 'Αρθρο 2 - (Πρωταρχικές υποχρεώσεις της πολιτείας) 1.O σεβασµός και η προστασία της αξίας του ανθρώπου αποτελούν την πρωταρχική υποχρέωση της Πολιτείας. 2.H Eλλάδα, ακολουθώντας τους γενικά αναγνωρισµένους κανόνες του διεθνούς δικαίου, επιδιώκει την εµπέδωση της ειρήνης, της δικαιοσύνης, καθώς και την ανάπτυξη των φιλικών σχέσεων µεταξύ των λαών και των κρατών. Σχολιάζουµε τους διαφορετικο ς τρ πους διακυβέρνησης εν ς κράτους. Ο τρ πος που οργανώνεται και ασκείται η εξουσία σε ένα κράτος λέγεται πολίτευµα. Οι κυρι τερες µορφές πολιτευµάτων είναι: η µοναρχία,η ολιγαρχία και η δηµοκρατία. Η µοναρχία διακρίνεται σε απ λυτη και σε συνταγµατική. Στην απ λυτη µοναρχία ο µονάρχης συγκεντρώνει λες τις εξουσίες στο πρ σωπ του. Νοµοθετεί, κυβερνά και δικάζει ο ίδιος. Στην εποχή µας, σε κάποιες χώρες της Ευρώπης, πως στη Μ. Βρετανία, στη Σουηδία και στην Ισπανία υπάρχει συνταγµατική µοναρχία, στην οποία οι εξουσίες του µονάρχη περιορίζονται απ το Σ νταγµα. 43

44 2η ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ Το άτοµο και η πολιτεία Ενότητα Α : Κράτος και πολίτευµα Στην ολιγαρχία κυβερνο ν λίγα άτοµα. Αυτή η µορφή πολιτε µατος υπήρχε και στην αρχαία Ελλάδα. Τ τε κυβερνο σαν οι λίγοι και συνήθως οικονοµικά ισχυροί. Σήµερα, µορφή ολιγαρχίας είναι οι στρατιωτικές δικτατορίες που παραµένουν στην εξουσία χωρίς τη θέληση του λαο. Στη δηµοκρατία κ ριο χαρακτηριστικ θεωρείται η αρχή της «λαϊκής κυριαρχίας». Αυτ συνεπάγεται τη διακυβέρνηση της χώρας είτε απευθείας απ τον λα (άµεση δηµοκρατία), πως συνέβαινε στην αρχαία Αθήνα, είτε µε αντιπροσώπους (έµµεση ή αντιπροσωπευτική δηµοκρατία), πως γίνεται στη σ γχρονη Ελλάδα. Στην αντιπροσωπευτική δηµοκρατία οι αντιπρ σωποι, δηλαδή οι βουλευτές, εκλέγονται ελε θερα απ τον λα και αναλαµβάνουν να υποστηρίξουν τα συµφέροντα και τις απ ψεις τους. Συγκρίνουµε τις µορφές των πολιτευµάτων σε σχέση µε το βαθµ συµµετοχής του λαο σε αυτά. ƒ ƒπ 1. Οι φράσεις που ακολουθο ν αναφέρονται στα αρχαία χρ νια. Στη διπλανή στήλη συµπληρώστε για ποιο πολίτευµα γίνεται λ γος: - Πολλές φορές, οι ευγενείς που λέγονταν και άριστοι, καταργο σαν τον βασιλιά και έπαιρναν λη τη δ ναµη στα χέρια τους. - Ο Κλεισθένης, στην αρχαία Αθήνα, έδωσε λη τη δ ναµη στην Εκκλησία του ήµου (στον λα ). - Μετά τη δολοφονία του Φιλίππου, στον θρ νο της Μακεδονίας ανέβηκε να κυβερνήσει ο γιος του Αλέξανδρος Ανατρέχοντας στα βιβλία της Ιστορίας συζητάµε για το πολίτευµα που είχαν: α. η αρχαία Σπάρτη τον 4ο-7ο π.χ. αιώνα. β. η αρχαία Αθήνα τον 5ο π.χ. αιώνα. γ. η Μακεδονία τον 3ο π.χ. αιώνα. ª π π... Οι κυρι τερες µορφές πολιτευµάτων είναι: η µοναρχία, η ολιγαρχία και η δηµοκρατία. α. Μοναρχία: ταν λες οι εξουσίες συγκεντρώνονται σε ένα πρ σωπο (απ λυτη µοναρχία) ή ταν οι εξουσίες του Μονάρχη περιορίζονται απ το Σ νταγµα, πως συµβαίνει σε κάποια ευρωπαϊκά κράτη (συνταγµατική µοναρχία). β. Ολιγαρχία: ταν την εξουσία ασκο ν λίγα άτοµα. Σήµερα εµφανίζεται συνήθως µε τη µορφή στρατιωτικών δικτατοριών. γ. ηµοκρατία: ταν ο λα ς ψηφίζει τους αντιπροσώπους του (βουλευτές) και έτσι έµµεσα συµµετέχει στη διακυβέρνηση του κράτους.

45 Κεφάλαιο 3ο: Το ηµοκρατικό Πολίτευµα Το ηµοκρατικ Πολίτευµα 2η 3ο Κεφάλαιο ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ Στην αρχαία Αθήνα όλοι οι πολίτες έπαιρναν µέρος στη διακυβέρνηση της πόλης - κράτους. Συµµετείχαν στην Εκκλησία του ήµου, όπου διατύπωναν την άποψή τους και ψήφιζαν αυτή που θεωρούσαν πιο σωστή (άµεση ψηφοφορία). Σήµερα, η άµεση ψηφοφορία δεν είναι δυνατό να εφαρµοστεί, κυρίως λόγω του πλήθους των ψηφοφόρων. Γι αυτό οι πολίτες εκλέγουν αντιπροσώπους, τους βουλευτές, οι οποίοι αποφασίζουν για ζητήµατα της πολιτείας και για την επίλυση των προβληµάτων τους (έµµεση ψηφοφορία). Το πολίτευµα της Ελλάδας είναι Προεδρευ µενη Κοινοβουλευτική ηµοκρατία. Αυτ σηµαίνει τι ζο µε σε ένα δηµοκρατικ κράτος µε αρχηγ τον Πρ εδρο της ηµοκρατίας. Ο λα ς ψηφίζει τους αντιπροσώπους του βουλευτές µε δηµοκρατικές διαδικασίες, ασκώντας την εξουσία µέσα απ τους αντιπροσώπους του. Ας δο µε τώρα πώς λειτουργεί το δηµοκρατικ πολίτευµα στη χώρα µας: Αρχηγ ς του κράτους είναι ο Πρ εδρος της ηµοκρατίας. Εκλέγεται απ τη Βουλή και η εξουσία του είναι περιορισµένη. ιορίζει τον Πρωθυπουργ µετά απ εκλογές και δίνει την εντολή σχηµατισµο κυβέρνησης. Επίσης, εκπροσωπεί τη χώρα στο εξωτερικ µε επίσηµες επισκέψεις που πραγµατοποιεί σε άλλες χώρες ως αρχηγ ς του κράτους. 45

46 2η ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ Το άτοµο και η πολιτεία Ενότητα Α : Κράτος και πολίτευµα Η Κυβέρνηση αποτελείται απ το Υπουργικ Συµβο λιο που απαρτίζεται απ τον Πρωθυπουργ και τους Υπουργο ς. Η Κυβέρνηση καθορίζει και κατευθ νει τη γενική πολιτική της χώρας σ µφωνα µε το Σ νταγµα. Ο Πρωθυπουργ ς συντονίζει το έργο των Υπουργών του, προκειµένου να εφαρµοστεί η κυβερνητική πολιτική. Σε άλλα µέρη του κ σµου υπάρχουν τα εξής είδη δηµοκρατίας: α) η Βασιλευ µενη Κοινοβουλευτική ηµοκρατία, που αρχηγ ς του κράτους είναι ο βασιλιάς και η κυβέρνηση εκλέγεται απ τον λα (είναι η σ γχρονη κ ρια µορφή της Συνταγµατικής Μοναρχίας, στην οποία ο βασιλιάς έχει πολ περιορισµένη δικαιοδοσία στις υποθέσεις του κράτους). Το πολίτευµα αυτ το συναντάµε, για παράδειγµα, στο Βέλγιο, τη ανία και τη Μ. Βρετανία. β) η Προεδρική ηµοκρατία, στην οποία αρχηγ ς του κράτους και πρ εδρος της κυβέρνησης είναι ο Πρ εδρος της ηµοκρατίας. Η βασική διαφορά µε την Προεδρευ µενη ηµοκρατία είναι τι σε αυτ το πολίτευµα ο Πρ εδρος της ηµοκρατίας εκλέγεται απευθείας απ τον λα και κυβερνά µε υπουργο ς, που επιλέγονται απ τον ίδιο. Προεδρική ηµοκρατία υπάρχει σε κράτη πως η Κ προς και οι Ηνωµένες Πολιτείες Αµερικής. Συζητάµε ποια είναι η διαφορά µεταξ του Προέδρου της ηµοκρατίας και του Προέδρου της Κυβέρνησης (Πρωθυπουργο ) στην Προεδρευ µενη Κοινοβουλευτική ηµοκρατία. ΠΡΟΕ ΡΟΣ ΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ ΚΥΒΕΡΝΗΣΗ ΒΟΥΛΗ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ ΛΑΟΣ ΚΥΒΕΡΝΗΣΗ (Πρωθυπουργ ς Υπουργοί ) ΒΟΥΛΗ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ (βουλευτές) ΛΑΟΣ (εκλογείς) 46

47 Κεφάλαιο 3ο: Το ηµοκρατικό Πολίτευµα Τα δηµοκρατικ πολίτευµα κατοχυρώνει µε ν µους αξίες πως η ισ τητα και η ελευθερία λων των πολιτών. Οι άνθρωποι θεωρο νται ίσοι µεταξ τους, έχουν ίδια δικαιώµατα και υποχρεώσεις. Συνεργάζονται για την κοινή πρ οδο και συµβιώνουν αρµονικά. Η ελευθερία είναι το δικαίωµα κάθε ανθρώπου να ενεργεί πως επιθυµεί, αρκεί να µην προκαλεί βλάβη σε άλλον και να σέβεται τους ν µους της πολιτείας. Παράλληλα, µπορεί να σκέπτεται και να πιστε ει,τι θέλει. Η ελευθερία του δεν θα πρέπει να απειλείται, αν αυτ ς έχει διαφορετικές πεποιθήσεις, ενώ θα πρέπει να µπορεί να µορφώνεται και να επιλέγει τον τρ πο ζωής και εργασίας του, πάντα µέσα στο πλαίσιο που ορίζουν οι ν µοι. Συζητάµε και καταγράφουµε τους λ γους, για τους οποίους νοµίζουµε τι στο σ γχρονο κ σµο έχει επικρατήσει το πολίτευµα της δηµοκρατίας. ƒ ƒπ 1. Σηµειώνουµε Σ δίπλα στις προτάσεις που θεωρο µε τι είναι σωστές και Λ σε σες θεωρο µε τι είναι λανθασµένες: Η δηµοκρατία στην αρχαία Αθήνα ήταν έµµεση. Οι βουλευτές σήµερα εκλέγονται απ τους πολίτες. Το πολίτευµα της Ελλάδας είναι Προεδρευ µενη Κοινοβουλευτική ηµοκρατία. Αρχηγ ς του Ελληνικο Κράτους είναι ο Πρ εδρος της ηµοκρατίας. Ο Πρωθυπουργ ς ορίζει τον Πρ εδρο της ηµοκρατίας. 2. Επισκεπτ µαστε την ιστοσελίδα της Βουλής των Ελλήνων για περισσ τερες πληροφορίες για τη Βουλή και το πολίτευµά µας ( 3. Χωρισµένοι σε οµάδες συζητάµε τι θα θέλαµε να ρωτήσουµε τους βουλευτές σε περίπτωση που επισκεφθο µε τη Βουλή των Ελλήνων µε την τάξη µας. ª π π... Η ηµοκρατία ως πολίτευµα γεννήθηκε στην αρχαία Αθήνα. Πολλά κράτη σήµερα έχουν δηµοκρατικ πολίτευµα. Αυτ σηµαίνει τι ο λα ς επιλέγει µε εκλογές τους αντιπροσώπους του (βουλευτές) για τη διακυβέρνηση της χώρας. Σε κάθε δηµοκρατικ κράτος οι πολίτες απολαµβάνουν τις αξίες της ελευθερίας και της ισ τητας. 47

48 4ο Κεφάλαιο 2η ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ Ενότητα Α : Κράτος και πολίτευµα Οι λειτουργίες της κρατικής εξουσίας ʈÙ. 4.1 µô Ï ÙˆÓ ÏÏ ÓˆÓ ÚÂÈ, ÈÚ ÓË, appleôèô Â Ó È Ô ÚfiÏÔ ÙË µô Ï ÙˆÓ ÏÏ ÓˆÓ; Úˆ ÌfiÓÔ fiùè Ë µô Ï ËÊ ÂÈ ÙÔ ÓfiÌÔ ÙÔ ÎÚ ÙÔ. 48 Συζητάµε λοι µαζί: Ποια θέµατα απασχολο ν τους βουλευτές στη Βουλή; Τι συζητά ο Πρωθυπουργ ς µε τους Υπουργο ς; Σε τι χρησιµε ουν τα δικαστήρια; Σ µφωνα µε το δηµοκρατικ πολίτευµα της χώρας µας στο κράτος υπάρχουν τρεις µορφές εξουσίας: α. Η Νοµοθετική εξουσία, έργο της οποίας είναι η διατ πωση και ψήφιση των ν µων. Την εξουσία αυτή ασκεί η Βουλή που ψηφίζει τους ν µους και ο Πρ εδρος της ηµοκρατίας που υπογράφει τους ν µους.

49 Κεφάλαιο 4ο: Οι λειτουργίες της κρατικής εξουσίας β. Η Εκτελεστική εξουσία, κ ριο έργο της οποίας είναι η διακυβέρνηση του κράτους. Αυτ επιτυγχάνεται µε την εφαρµογή των ν µων που ψηφίζει η Βουλή. Την Εκτελεστική εξουσία ασκο ν: Ο Πρ εδρος της ηµοκρατίας. Η Κυβέρνηση που αποτελείται απ τον Πρωθυπουργ και τους Υπουργο ς. γ. Η ικαστική εξουσία, έργο της οποίας είναι η επίλυση των προβληµάτων των πολιτών στα δικαστήρια, σ µφωνα µε τους ν µους που έχει θεσπίσει η πολιτεία. Τη ικαστική εξουσία ασκο ν τα δικαστήρια. Ô Ì appleèô Û ÁÎÂÎÚÈÌ Ó appleò ÛÎÔ ÓÙ È ÔÈ ÙÚÂÈ ÌÔÚÊ ÂÍÔ Û : α) Νοµοθετική εξουσία Τη νοµοθετική εξουσία ασκεί η Βουλή. Η Βουλή αποτελείται απ τριακ σιους εκπροσώπους του λαο που είναι οι βουλευτές. Στη Βουλή οι βουλευτές: Συζητο ν και αποφασίζουν για µεγάλα ζητήµατα που αφορο ν τη χώρα, πως είναι η εκπαίδευση, η υγεία, η οικονοµία, η εξωτερική πολιτική. Μελετο ν και ψηφίζουν τους ν µους. Ελέγχουν το έργο της Κυβέρνησης (του Πρωθυπουργο και των Υπουργών). ʈÙ. 4.2 Η Βουλή συνεδριάζει β) Εκτελεστική εξουσία Η εκτελεστική εξουσία ασκείται απ τον Πρ εδρο της ηµοκρατίας και την Κυβέρνηση. Η Κυβέρνηση κυβερνά µε τον Πρωθυπουργ και τους Υπουργο ς. Κάθε Υπουργ ς ασχολείται µε τα θέµατα του Υπουργείου του και ο Πρωθυπουργ ς, που είναι ο Πρ εδρος της Κυβέρνησης, συντονίζει το έργο των Υπουργών του. Υπάρχουν πολλά Υπουργεία που επιτελο ν διαφορετικ έργο. Αντιστοιχίζουµε τα Υπουργεία µε τις αρµοδι τητές τους. Υπουργείο Εθνικής Άµυνας Υπουργείο Εµπορικής Ναυτιλίας Αιγαίου και Νησιωτικής Πολιτικής Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίµων Υπουργείο Μεταφορών και Επικοινωνιών Υπουργείο Πολιτισµο Υπουργείο Εξωτερικών Υπουργείο Οικονοµίας και Οικονοµικών Ένοπλες υνάµεις Συγκοινωνίες Πολιτιστική κληρονοµιά Ανάπτυξη τεχνών Γεωργία Κτηνοτροφία Αλιεία Οικονοµική ανάπτυξη Βελτίωση της ποι τητας ζωής Σχέσεις της Ελλάδας µε άλλα κράτη Λιµάνια - Ακτοπλοϊκές συγκοινωνίες 49

50 2η ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ Το άτοµο και η πολιτεία Ενότητα Α : Κράτος και πολίτευµα γ) ικαστική εξουσία Ô ÌÂ ÁÈ Ù ÔÈ ÓıÚˆappleÔÈ Î Ù ÊÂ - ÁÔ Ó ÛÙ ÈÎ ÛÙ ÚÈ. Οι άνθρωποι καταφε γουν στα δικαστήρια, για να λ σουν διαφορές τους µε την Πολιτεία ή µε τους συµπολίτες τους. Σε ένα δηµοκρατικ κράτος, ταν οι πολίτες παραβιάζουν τους ν µους προβαίνοντας σε παράνοµες πράξεις, πως κλοπή, φ νο, οικονοµική απάτη, φθορά ξένης περιουσίας κ.ά., οι δικαστές οφείλουν να αποδώσουν δικαιοσ νη. Σε ένα τροχαίο ατ χηµα για ποιους λ γους νοµίζετε τι οι εµπλεκ µενοι καταφε γουν στα δικαστήρια; Αυτ συµβαίνει πάντοτε; Μπορείτε να δώσετε άλλα παραδείγµατα απ περιπτώσεις, στις οποίες ένας πολίτης θα καταφ γει στο δικαστήριο; ƒ ƒπ 1. Το σχολείο είναι µια µικρή κοινωνία, στην οποία ισχ ουν συγκεκριµένοι καν νες. Φανταζ µαστε πως ένας µαθητής, καθώς παίζει ποδ σφαιρο µε τα παιδιά της ΣΤ τάξης, πετάει µε δ ναµη την µπάλα και σπάει το τζάµι µιας αίθουσας. Συζητάµε τι γίνεται στη συνέχεια. Καταγράφουµε ποιους καν νες του σχολείου µπορεί να παραβίασε ο µαθητής. 2. Σκεφτ µαστε προβλήµατα που αφορο ν το σχολείο µας (π.χ. η καθαρι τητα στο προα λιο, η φ λαξη του σχολείου). Χωριζ µαστε σε οµάδες, κάθε οµάδα επιλέγει ένα πρ βληµα και συντάσσει προτάσεις για την επίλυσή του. Συζητάµε τις προτάσεις κάθε οµάδας και καταγράφουµε αυτές που µπορο µε να υλοποιήσουµε. ª π π... Σε κάθε δηµοκρατικ πολίτευµα η Κυβέρνηση πρέπει να φροντίζει για την οµαλή λειτουργία του κράτους και την πρ οδο των πολιτών του. Στην Ελλάδα υπάρχουν τρεις µορφές εξουσίας: η νοµοθετική,η εκτελεστική και η δικαστική. 50

51 Κεφάλαιο 5ο: Το ελληνικό Σύνταγµα Το ελληνικ Σ νταγµα 2η 5ο Κεφάλαιο ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ ÔÏÏ ÊÔÚ ÎÔ ˆ ÛÙËÓ ÙËÏÂfiÚ ÛË È ˆ ÁÈ ÙÔ ÓÙ ÁÌ ÙË ÒÚ Ì. È Â Ó È ÎÚÈ Ò ; ʈÙ. 5.1 ÁÂÁÔÓfiÙ ÙË 3Ë ÂappleÙÂÌ Ú Ô (ÏÈıÔÁÚ Ê ) ʈÙ. 5.2 Û ÓÙ ÁÌ Ù Ú Ë ÏÏ ÚÁË ÌappleÚÔÛÙ ÛÙ Ó ÎÙÔÚ. «Τη ν χτα της 3ης Σεπτεµβρίου 1843 πλήθος λαο, καθώς και επαναστατηµένες µονάδες του τακτικο στρατο, συγκεντρώθηκαν µπροστά στα ανάκτορα, ζητώντας απ το βασιλιά θωνα να παραχωρήσει Σ νταγµα. ηλαδή, γραπτο ς ν µους που να καθορίζουν τη µορφή του πολιτε µατος, την οργάνωση και λειτουργία του κράτους και τη σχέση του κράτους µε τους πολίτες». Ιστορία το Ελληνικο Εθνους, τ µος ΙΓ, Εκδοτικ Αθην ν, Αθήνα 1978, σσ. 91,92 «εν ήθελα χρήµατα και βιο, ήθελα σύνταµα δια την πατρίδα µου να κυβερνηθεί µε νόµους και όχι µε το έτζι θέλω». Μακρυγιάννη αποµνηµονεύµατα, (εισ., σχόλια), Σπ. Ι. Ασδραχά, εκδ. Α. Καραβία, Αθήνα 1977, σ. 320 Συζητάµε και γράφουµε τους λ γους, για τους οποίους ο στρατηγ ς Μακρυγιάννης ήθελε Σ νταγµα. Πώς σχετίζεται το Σ νταγµα µε την αγάπη του για την Πατρίδα; Γνωρίζετε κάποιο άλλο ευρωπαϊκ κράτος που ο λα ς αγωνίστηκε για την απ κτηση Συντάγµατος; 51

52 2η ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ Το άτοµο και η πολιτεία Ενότητα Α : Κράτος και πολίτευµα Το Σ νταγµα είναι ο ανώτερος ν µος του κράτους, στον οποίο πρέπει να στηρίζονται λοι οι ν µοι της πολιτείας. Το Ελληνικ Σ νταγµα αποτελείται απ 120 άρθρα και: Καθορίζει τη µορφή του πολιτε µατος και τις πρωταρχικές υποχρεώσεις της πολιτείας, πως ο σεβασµ ς και η προστασία της αξίας του ανθρώπου, η επιδίωξη ειρήνης, δικαιοσ νης και ανάπτυξης φιλικών σχέσεων µε άλλα κράτη και λαο ς. Ρυθµίζει την οργάνωση και τις λειτουργίες της πολιτείας. Κατοχυρώνει τα ατοµικά, κοινωνικά και πολιτικά δικαιώµατα των πολιτών και καθορίζει τις υποχρεώσεις τους. Οι ν µοι που ψηφίζονται απ τη Βουλή πρέπει να είναι σ µφωνοι µε το Σ νταγµα, ώστε να µη θεωρο νται αντισυνταγµατικοί. ƒ ƒπ ιαβάζουµε δ ο παραγράφους απ το τελευταίο άρθρο του Συντάγµατος: Άρθρο Ο σεβασµός στο Σύνταγµα και τους νόµους και η αφοσίωση στην Πατρίδα και τη ηµοκρατία συνιστούν θεµελιώδη υποχρέωση όλων των Ελλήνων. 4.H τήρηση του Συντάγµατος επαφίεται στον πατριωτισµό των Eλλήνων, που δικαιούνται και υποχρεούνται να αντιστέκονται µε κάθε µέσο εναντίον οποιουδήποτε επιχειρεί να το καταλύσει µε τη βία. Χωριζ µαστε σε δυο οµάδες και η κάθε µια αναλαµβάνει να γράψει σ ντοµα τη σηµασία των παραπάνω παραγράφων του Συντάγµατος. Κάθε οµάδα ανακοινώνει στην τάξη,τι έγραψε. ª π π... Το Σ νταγµα της χώρας µας ορίζει τη µορφή του πολιτε µατος, την οργάνωση και τις λειτουργίες της Πολιτείας, τα ατοµικά, κοινωνικά και πολιτικά δικαιώµατα των πολιτών. Στο Σ νταγµα στηρίζονται λοι οι ν µοι του κράτους. 52 Ó ÎÂÊ Ï ˆÛË ıâ ÎÚ ÙÔ ÔÚ ÂÙ È applefi ÙÔ ÊÔ appleô Î Ù Ï Ì ÓÂÈ, ÙÔÓ Ï fi appleô ÂÈ Û Ùfi Î È ÙÔÓ ÙÚfiappleÔ Ì ÙÔÓ ÔappleÔ Ô ÛÎÂ Ù È Ë ÂÍÔ Û. ÙÚfiappleÔ Ì ÙÔÓ ÔappleÔ Ô ÔÚÁ ÓÒÓÂÙ È Î È ÛÎÂ Ù È Ë ÂÍÔ Û ÂÓfi ÎÚ ÙÔ ÔÓÔ- Ì ÂÙ È appleôï Ù Ì. È appleèô ÁÓˆÛÙ ÌÔÚÊ appleôïèùâ Ì ÙˆÓ Â Ó È Ë ÌÔÓ Ú, Ë ÔÏÈÁ Ú Î È Ë ËÌÔ- ÎÚ Ù. ÌÂÚ Ù appleâúèûûfiùâú ÎÚ ÙË Ô Ó ËÌÔÎÚ ÙÈÎfi appleôï Ù Ì. Ô appleôï ÙÂ Ì ÙË ÏÏ Â Ó È Ë ÚÔ Ú fiìâóë ÔÈÓÔ Ô Ï ÙÈÎ ËÌÔÎÚ Ù Î È Ú ËÁfi ÙÔ ÎÚ ÙÔ Â Ó È Ô Úfi ÚÔ ÙË ËÌÔÎÚ Ù. Ù ËÌÔÎÚ ÙÈÎ ÎÚ ÙË Ë ÎÚ ÙÈÎ ÂÍÔ Û ÛÎÂ Ù È Ì ÙÚÂÈ È ÊÔÚÂÙÈÎ ÏÂÈÙÔ ÚÁ  : ÙË ÓÔÌÔıÂ- ÙÈÎ (µô Ï Î È Úfi ÚÔ ÙË ËÌÔÎÚ Ù ), ÙËÓ ÂÎÙÂÏÂÛÙÈÎ ( ÚÓËÛË Î È Úfi ÚÔ ÙË ËÌÔ- ÎÚ Ù ) Î È ÙË ÈÎ ÛÙÈÎ ( ÈÎ ÛÙ ÚÈ ). ıâ Û Á ÚÔÓÔ ËÌÔÎÚ ÙÈÎfi ÎÚ ÙÔ ÂÈ ÙÔ ÈÎfi ÙÔ ÓÙ ÁÌ. Ô ÓÙ ÁÌ Â Ó È Ô ÓÒÙÂÚÔ ÓfiÌÔ ÙÔ ÎÚ ÙÔ, Ô ÔappleÔ Ô Î ıôú ÂÈ ÙÔ appleôï ÙÂ Ì ÙË ÒÚ, Ú ıì ÂÈ ÙËÓ ÔÚÁ ÓˆÛË Î È ÙÈ ÏÂÈÙÔ ÚÁ  ÙË appleôïèùâ, Î ÙÔ ÚÒÓÂÈ Ù ÈÎ ÈÒÌ Ù ÙˆÓ appleôïèùòó Î È Î ıôú ÂÈ ÙÈ ÛÈÎ ÙÔ appleô ÚÂÒÛÂÈ.

53 2η ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ: Το άτοµο και η πολιτεία Εν τητα B Κράτος και πολίτης π Â Ó ÎÚ ÙÔ Ô appleôï ÙË Â Ó È ÂÈ ÛÙËÚ ÂÈ ÙÔ ÎÚ ÙÔ Ì ÏÔ ÙÔ ÎÔÈÓˆÓÈÎÔ Û ÓfiÏÔ ÈÎ ÈÒÌ Ù appleô ÚÂÒÛÂÈ appleôïèùèî ÔÈÎÔÓÔÌÈÎ ÎÔÈÓˆÓÈÎ 53

54 1ο Κεφάλαιο 2η ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ Ενότητα B : Κράτος και πολίτης ικαιώµατα και υποχρεώσεις του πολίτη ÙË ËÌÔÎÚ Ù fiïôè ÔÈ ÓıÚˆappleÔÈ Ô Ó Ù È ÈÎ ÈÒÌ Ù Î È ÙÈ È appleô ÚÂÒÛÂÈ ; ŒÙÛÈ ÓÔÌ ˆ ÈÚ ÓË! È Ó Ô ÌÂ! λοι οι άνθρωποι που ζουν σε κράτη µε δηµοκρατικ πολίτευµα έχουν: ατοµικά δικαιώµατα, πως να αναπτ σσουν ελε θερα την προσωπικ τητά τους, να µιλο ν ελε θερα και να εκφράζουν την άποψή τους για διάφορα θέµατα, κοινωνικά δικαιώµατα, πως να µορφώνονται, να έχουν περίθαλψη ταν αρρωσταίνουν και να βρίσκουν εργασία. Οι πολίτες εν ς κράτους µως έχουν και πολιτικά δικαιώµατα, πως να συµ- µετέχουν µε την ψήφο τους στην εκλογή των προσώπων που θα κυβερνήσουν τη χώρα. Στην Ελλάδα, πολίτες είναι σοι έχουν την ελληνική ιθαγένεια. Οι πολίτες ηλικίας 18 ετών και άνω έχουν δικαίωµα συµµετοχής στις εκλογές. Επίσης, οι Ευρωπαίοι πολίτες έχουν το δικαίωµα να συµµετέχουν στις δηµοτικές εκλογές σε οποιοδήποτε κράτος-µέλος της Ευρώπης ζουν. εν έχουν µως το δικαίωµα να ψηφίζουν και να συµµετέχουν στις εκλογές για την επιλογή αντιπροσώπων στη Βουλή. 54 Ô Ì fiìˆ appleèô Û ÁÎÂÎÚÈÌ Ó ÔÚÈÛÌ Ó applefi Ù appleôïèùèî ÈÎ ÈÒÌ Ù appleô Ô Ó ÔÈ appleôï Ù ÙË ÒÚ Ì. - Μπορο ν να συµµετέχουν στις εκλογές ως ψηφοφ ροι ή ως υποψήφιοι. - Μπορο ν να καταλαµβάνουν δηµ σιες θέσεις (δικαστές, εκπαιδευτικοί, υπάλληλοι υπουργείων κτλ.).

55 Κεφάλαιο 1ο: ικαιώµατα και υποχρεώσεις του πολίτη λα τα παραπάνω δικαιώµατα κατοχυρώνονται απ το Σ νταγµα. Υπάρχουν µως και άλλα δικαιώµατα που δεν αναφέρονται στο Σ νταγµα, πως είναι τα πνευµατικά δικαιώµατα που αφορο ν την προστασία της πνευµατικής ιδιοκτησίας. Αυτ σηµαίνει τι κάθε έργο (πίνακας ζωγραφικής, λογοτεχνικ έργο, µουσικ κοµµάτι ή έργο τέχνης γενικά) ανήκει σε αυτ ν που το δηµιο ργησε και κανείς άλλος δεν µπορεί να το παρουσιάσει ως δικ του. Εκτ ς µως απ δικαιώµατα, έχουµε και υποχρεώσεις. Οι κυρι τερες υποχρεώσεις των πολιτών, πως προκ πτουν απ το Σ νταγµα, είναι: - ο σεβασµ ς προς το κοινωνικ σ νολο που εκφράζεται µε την προσπάθεια κάθε πολίτη να προστατε ει το περιβάλλον, να σέβεται την ιδιοκτησία των συµπολιτών του και του κράτους και να προσφέρει,τι µπορεί για το συµφέρον του συν λου. - η τήρηση του Συντάγµατος και των ν µων, δηλαδή η αποφυγή οποιασδήποτε ενέργειας η οποία είναι αντίθετη µε αυτά που ορίζουν το Σ νταγµα και οι Ν µοι. - η υπεράσπιση της δηµοκρατίας, δηλαδή η υποχρέωση του κάθε πολίτη να εµποδίσει ποιον προσπαθήσει να αλλάξει το δηµοκρατικ πολίτευµα της χώρας. ªÂÚÈÎÔ ÓıÚˆappleÔÈ Ì ÙË ÛÙ ÛË Î È ÙË Û ÌappleÂÚÈÊÔÚ ÙÔ ıâˆúô Ó Î ÙÒÙÂÚÔ ÙÔ ÓıÚÒappleÔ appleô Â Ó È È ÊÔÚÂ- ÙÈÎÔ ˆ appleúô ÙËÓ Î Ù ÁˆÁ, ÙÔ ıú ÛΠÌ. Ìapple Ìapple ÌÔ ÙÔ ÙÔ ÔÓÔÌ ÂÈ Ú ÙÛÈÛÙ! Συζητάµε λοι µαζί για τη στάση και τη συµπεριφορά ορισµένων ανθρώπων απέναντι σε συνανθρώπους τους που έχουν διαφορετική καταγωγή, χρώµα, θρησκεία ή γλώσσα. ƒ ƒπ ιαβάζουµε, συζητάµε και φανταζ µαστε την εξέλιξη της ιστορίας: 55

56 2η ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ Το άτοµο και η πολιτεία Ενότητα Β : Κράτος και πολίτης ÔÈÎÈ ÛÙËÎÂ, ÓÔÈÎÈ ÛÙËÎÂ. ÏËÌ Ú, Î Ú. ΠÓÔ ÙÔ ˆÌ ÙÈÔ; ÂÚ ÛÙÂ. ÏËÌ Ú, Î Ú. ΠÓÔ ÙÔ ˆÌ ÙÈÔ; È ÙÔ ÛÎ ÙÛÔ appleúô Î Â applefi ÙÔ ÓÙ appleô ÙË.. «ÁÒ, Ô ƒ ÙÛÈÛÙ ;!» ËÁ : 56 Μοιραζ µαστε τους ρ λους και υποδυ µαστε τα πρ σωπα. Οι υπ λοιποι παρακολουθο µε και σηµειώνουµε τη συµπεριφορά των ηρώων. Καταγράφουµε τα συναισθήµατα µας. Συζητάµε λοι µαζί σχετικά µε το θέµα. ª π π... Σε µια δηµοκρατική χώρα κάθε άνθρωπος έχει ατοµικά, κοινωνικά και πνευµατικά δικαιώµατα. Πολιτικά δικαιώµατα έχουν µ νο οι πολίτες µιας χώρας. Οι Ευρωπαίοι πολίτες µπορο ν να συµµετέχουν µ νο στις δηµοτικές εκλογές σε οποιοδήποτε κράτος µέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης ζουν. Στις σ γχρονες κοινωνίες παρατηρείται το φαιν µενο του ρατσισµο, δηλαδή της διάκρισης των ανθρώπων σε ανώτερους και κατώτερους µε βάση την καταγωγή τους.

57 Κεφάλαιο 2ο: Πνευµατικά δικαιώµατα Πνευµατικά δικαιώµατα 2η 2ο Κεφάλαιο ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ ÈÚ ÓË, ı Ì Û È apple Ú ÛÈ appleô ÌÈÏÔ Û Ì ÁÈ Ù appleóâ Ì ÙÈÎ ÈÎ ÈÒÌ Ù ; ÙÈ ı Ì Ì È. ªappleÔÚÂ Ó ÌÔ Âapple Ó Ï ÂÈ Î appleôè ÛÈÎ appleú ÁÌ Ù ; Ú ÛÙˆ. appleóâ Ì ÙÈÎ È ÈÔÎÙËÛ Û ÂÙ ÂÙ È Ì ÚÁ Î È ËÌÈÔ ÚÁ Â, appleô appleúôî - appleùô Ó applefi ÙÔ appleóâ Ì ÙÔ ÓıÚÒappleÔ, ÁÈ Ùfi ÏψÛÙÂ Ó ÊÂÚfiÌ ÛÙ ÛÙ appleóâ Ì ÙÈÎ ÈÎ ÈÒÌ Ù. ŸÙ Ó Ó ÓıÚˆappleÔ ÓÂÈ ÌÔÚÊ Û ÌÈ È ÙÔ, ÁÈ apple Ú ÂÈÁÌ ËÌÈÔ ÚÁÂ È Ï Ô, ˆÁÚ ÊÈ, ÌÔ ÛÈÎ, ʈÙÔÁÚ Ê, Î ÓÂÈ ËÏ Ó ÚÁÔ appleúˆùfiù appleô, ÂÈ ÈÎ ˆÌ appleóâ Ì ÙÈÎ È ÈÔÎÙËÛ. È ÙÈ ÎÚÈ Ò Â Ó È ÙÔ ÈÎ ˆÌ Ùfi; Ó È ÈÎ ˆÌ È ÈÔÎÙËÛ, ÎÚÈ Ò fiappleˆ Â Ó È ÙÔ ÈÎ ˆÌ appleô ÂÈ ÂÛ ÛÙ ÈÎ ÛÔ appleú ÁÌ Ù. Ùfi ÛËÌ ÓÂÈ fiùè Î Ó ÂÓ ÌappleÔÚÂ Ó ÚËÛÈÌÔappleÔÈ ÛÂÈ ÙÔ ÚÁÔ ÛÔ, Â Ó appleúòù ÂÓ ËÙ ÛÂÈ ÙËÓ ÂÈ ÛÔ. appleèappleï ÔÓ, Â Ó È ÈÎ ˆÌ apple Óˆ ÛÙÔ ÚÁÔ ÛÔ Ó Ó Ê ÚÂÈ ÙÔ fióôì ÛÔ Î È appleô Ú ˆÛË ÙˆÓ ÏÏˆÓ Ó ËÙ ÛÔ Ó ÙËÓ ÂÈ ÛÔ. È ÙÈ ÂÍ appleëúâùâ ÙÔ ÈÎ ˆÌ Ùfi; Ÿappleˆ Û fiì ÛÙ ÙËÓ È ÈÔÎÙËÛ ÙˆÓ ÏÏˆÓ Î È ÂÓ apple ÚÓÔ Ì ΠÙÈ appleô ÙÔ Ó ÎÂÈ, ÙÛÈ appleú appleâè Ó Û fiì ÛÙÂ Î È ÙËÓ appleóâ Ì ÙÈÎ È ÈÔÎÙËÛ. ªÂ ÙfiÓ ÙÔÓ ÙÚfiappleÔ Ó ÁÓˆÚ Ô ÌÂ Î È ÂÎÙÈÌÔ Ì ÙËÓ appleóâ Ì ÙÈÎ ÂÚÁ Û ÂÎÂ ÓˆÓ appleô ÙËÓ Î Ù Ï Ó, appleúôîâèì ÓÔ Ó ËÌÈ- Ô ÚÁ ÛÔ Ó Ó ÚÁÔ appleô ÌappleÔÚÔ Ó Ó ÙÔ ÚÔÓÙ È fiïôè. Σε µια δηµοκρατική κοινωνία, ένα σηµαντικ δικαίωµα είναι η προστασία της πνευµατικής ιδιοκτησίας. Η πνευµατική ιδιοκτησία θέτει καν νες για την απ λαυση των έργων των άλλων. Οι καν νες αυτοί προστατε ουν τον µ χθο του δηµιουργο και διασφαλίζουν τη δίκαιη συνεργασία. Συγγενικά δικαιώµατα Εκτ ς απ τα δικαιώµατα πνευµατικής ιδιοκτησίας, υπάρχουν και τα συγγενικά δικαιώµατα, τα οποία αναγνωρίζονται σε εκείνους, που ερµηνε ουν ή εκτελο ν έργα του πνε µατος χωρίς να είναι οι ίδιοι δηµιουργοί τους πως τραγουδιστές, ηθοποιοί, παραγωγοί ταινιών. Μπορείς να αναφέρεις παραδείγµατα; 57

58 3ο Κεφάλαιο 2η ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ Ενότητα Β : Κράτος και πολίτης Πολιτική άµυνα και Πολιτική προστασία ʈÙ. 3.1 ÂÈÛÌfi ʈÙ. 3.2 ÏËÌÌ Ú ÊˆÙ. 3.3 fiïâìô ʈÙ. 3.4 ÚÎ ÁÈ 58 Παρατηρο µε τις εικ νες και σχολιάζουµε τον τρ πο που αντιµετωπίζονται µεγάλες καταστροφές, πως είναι ο π λεµος, ο σεισµ ς, η πληµµ ρα κ.ά. Το κράτος, για να προστατέψει τους πολίτες του απ ενδεχ µενες πολεµικές επιχειρήσεις και τις συνέπειές τους, έχει οργανώσει την άµυνά του µε τις ένοπλες και πολιτικές δυνάµεις που διαθέτει γι αυτ το σκοπ. Οι ένοπλες δυνάµεις αποτελο ν την Εθνική Άµυνα και υπερασπίζονται την εθνική ασφάλεια απ οποιαδήποτε απειλή. Οι πολιτικές δυνάµεις αποτελο ν την Πολιτική Άµυνα, που περιλαµβάνει τις κρατικές αρχές και υπηρεσίες, την ελληνική αστυνοµία, το πυροσβεστικ σώµα,το λιµενικ σώµα, κοινωφελείς οργανισµο ς (π.χ. ΕΥ ΑΠ), κάθε µορφής δηµ σιες

59 Κεφάλαιο 3ο: Πολιτική άµυνα και Πολιτική προστασία και ιδιωτικές επιχειρήσεις (π.χ..ε.η.) και λους τους πολίτες της χώρας. Η κ ρια αποστολή της Πολιτικής Άµυνας είναι η λήψη µέτρων και η εκτέλεση έργων που αποσκοπο ν στην προστασία του πληθυσµο απ τις συνέπειες εν ς πολέµου, πως: Ενηµέρωση και προστασία του πληθυσµο µε τους συναγερµο ς και τα καταφ για. ιάσωση και περίθαλψη των πληγέντων µε τις υγειονοµικές υπηρεσίες (γιατρο ς, ασθενοφ ρα). Αποκατάσταση των ζηµιών που προκλήθηκαν. Απελευθέρωση ατ µων παγιδευµένων στα ερείπια. Ενηµέρωση του πληθυσµο για τρ πους αυτοπροστασίας. Απολ µανση ατ µων, τροφίµων και περιοχών απ ραδιενεργ σκ νη και χηµικές ουσίες. Το κράτος, µως, φροντίζει να προστατέψει τους πολίτες του και σε καιρ ειρήνης απ φυσικές ή τεχνολογικές καταστροφές. Γι αυτ το λ γο, οργάνωσε την Πολιτική Προστασία. Ο τοµέας της Πολιτικής Προστασίας έχει ως βασικ σκοπ και κ ρια αποστολή, σε καιρ ειρήνης, να προλάβει ή να µειώσει τους κινδ νους απ : Φυσικές καταστροφές που προκαλο νται απ γεωλογικά φαιν µενα πως: σεισµοί, κατολισθήσεις / καθιζήσεις, εκρήξεις ηφαιστείων ασικές πυρκαγιές Φυσικές καταστροφές που προκαλο νται απ έντονα καιρικά φαιν µενα πως: πληµµ ρες, χιονοπτώσεις και παγετοί, θυελλώδεις άνεµοι, καταιγίδες, κα σωνες Τεχνολογικές καταστροφές, πως: χηµικά ατυχήµατα σε βιοµηχανικές εγκαταστάσεις, µεταφορά επικίνδυνων εµπορευµάτων κ.ά. ( ËÁ : ÀappleÔ ÚÁÂ Ô ÛˆÙÂÚÈÎÒÓ) Τα µέτρα που λαµβάνουν οι υπηρεσίες της πολιτικής άµυνας και της πολιτικής προστασίας µπορεί να είναι: α. προληπτικά, πως είναι η κατασκευή καταφυγίων, αντιπληµµυρικών έργων, η ενηµέρωση του πληθυσµο κ. ά. β. κατασταλτικά, για να αντιµετωπιστο ν προβλήµατα που έχουν προκ ψει απ φυσική, τεχνολογική καταστροφή ή π λεµο, πως µεταφορά τραυ- µατιών, απεγκλωβισµ επιζώντων απ ερείπια, παροχή τροφής και στέγης σε άστεγους πολίτες κ.ά. Συζητάµε στην τάξη για τα µέτρα που είναι απαραίτητο να παίρνουµε κι εµείς, οι πολίτες της χώρας, ώστε να προστατευτο µε απ µεγάλες καταστροφές και να προστατέψουµε το περιβάλλον. 59

60 2η ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ Το άτοµο και η πολιτεία Ενότητα Β : Κράτος και πολίτης ΧΡΗΣΙΜΑ ΤΗΛΕΦΩΝΑ Υπουργείο Εσωτερικών και ηµ σιας Τάξης Γενική Γραµµατεία Πολιτικής Προστασίας Πυροσβεστική Υπηρεσία 199 Άµεση Επέµβαση Λιµενικο Σώµατος 108 Άµεση ράση Αστυνοµίας 100 Υπουργείο Υγείας και Πρ νοιας ΕΚΑΒ 166 ΕΗ (ΑΘΗΝΑ) ΕΥ ΑΠ 1022 (ΑΘΗΝΑ) Ενιαίος Ευρωπαϊκ ς Αριθµ ς Έκτακτης Ανάγκης 112 ƒ ƒπ Σχεδίασε κι εσ ένα σκίτσο που να απεικονίζει την αντιµετώπιση µιας φυσικής καταστροφής. ª π π... Με τη συµβολή της Πολιτικής Άµυνας και της Πολιτικής Προστασίας λαµβάνονται µέτρα και γίνονται ενέργειες για να περιοριστο ν ή να εξαλειφθο ν τα αποτελέσµατα οποιασδήποτε καταστροφής ή απώλειας. Τέτοιες καταστροφές προκαλο νται είτε απ φυσικά αίτια (θεοµηνίες, φυσικές καταστροφές), είτε απ πολεµικές συρράξεις. Τα µέτρα λαµβάνονται σε συνεργασία µε σχετικές υπηρεσίες και οργανισµο ς αλλά και µε τους ίδιους τους πολίτες. 60

61 Κεφάλαιο 4ο: Η ενηµέρωση του πολίτη Η ενηµέρωση του πολίτη 2η 4ο Κεφάλαιο ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ È È, Ó ÁÚ Ô Ì ÌÈ Ó ÎÔ ÓˆÛË ÁÈ ÙËÓ ÙÔappleÈÎ ÂÊËÌÂÚ! ÂÓËÌÂÚÒÛÔ - Ì ÙÔ Î ÙÔ ÎÔ ÙË appleâúèô fiùè ÙÔ apple ÚÎÔ Î ı Ú ÛÙËΠapplefi ÙÔ Ì ıëù ÙË ã Ù ÍË ÙÔ Û ÔÏÂ Ô Ì. øú, ı Á ÓÔ Ì ÚÂapplefiÚÙÂÚ Î È ÚıÚÔÁÚ ÊÔÈ! Χωριζ µαστε σε οµάδες, για να καταγράψουµε πώς θα παρουσιαστεί το θέµα στις εφηµερίδες και πώς στην τηλε ραση. Συζητάµε πώς επηρεάζεται η άποψη των ανθρώπων απ τον τρ πο µε τον οποίο παρουσιάζεται ένα θέµα. λοι οι άνθρωποι σε µία δηµοκρατική κοινωνία έχουν δικαίωµα να εκφράζονται ελε θερα, αλλά και να µαθαίνουν σα συµβαίνουν στον κ σµο. πως έχουµε δει και στο µάθηµα της Μελέτης του Περιβάλλοντος, απ παλιά οι άνθρωποι χρησιµοποιο σαν διάφορα µέσα στην προσπάθειά τους να πληροφορήσουν και να πληροφορηθο ν. Τα Μέσα Μαζικής Επικοινωνίας, πως η τηλε- ραση, οι εφηµερίδες, το ραδι φωνο, τα περιοδικά, το διαδίκτυο, πληροφορο ν τους ανθρώπους για,τι συµβαίνει σε λη τη γη. Ο ρ λος των Μέσων Μαζικής Επικοινωνίας (Μ.Μ.Ε.) είναι ιδιαίτερα σηµαντικ ς και γι αυτ πρέπει να υπάρχει κατά το δυνατ ν αντικειµενική πληροφ ρηση και ενηµέρωση. Πολλές φορές, µως, προβάλλονται απ τα Μ.Μ.Ε. θέµατα που παραβιάζουν ατοµικά δικαιώµατα, παραπληροφορο ν ή δυσφηµο ν ανθρώπους. Γι αυτ είναι απαραίτητο τα Μ.Μ.Ε. να τηρο ν συγκεκριµένους καν νες που θεσπίζονται απ την πολιτεία. Ποιες είναι οι λειτουργίες των ΜΜΕ και σε τι µας χρησιµε ουν; Χωριζ µαστε σε οµάδες, συζητάµε και ανακοινώνουµε στην τάξη. ªª ÂÓ ÌÂÙ Ô Ó ÌfiÓÔ appleïëúôêôú Â, ÏÏ ÂappleÈÙÂÏÔ Ó Î È ÏÏ ÏÂÈÙÔ ÚÁ Â. Συζητάµε λοι µαζί για τον ρ λο της τηλε ρασης ή κάποιου άλλου Μ.Μ.Ε. στη ζωή µας. 61

62 2η ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ Το άτοµο και η πολιτεία Ενότητα Β : Κράτος και πολίτης ƒ ƒπ Παρατηρο µε τους παρακάτω τίτλους και τους υπ τιτλους των εφηµερίδων που αναφέρονται στο ίδιο θέµα. Εντοπίζουµε τις διαφορές στις απ ψεις των δηµοσιογράφων και συζητάµε για αυτές. Σε ποια στοιχεία δίνει µεγαλ τερη έµφαση το κάθε κείµενο; 1. π À ƒπ ƒ ª È ÛÙ ÎÙÔÈ ÏËÛÙ Û Ú Ó ÙÔ ı Ì Ì ÙË ÌÔÙÔÛÈÎÏ Ù ÁÈ appleâú appleô 20 Ì ÙÚ. 2. ƒ Ã! ƒ À ª ƒπ ƒ ª appleúfiûâîùë Î Ú ÙÚ Ì - Ù ÛÙËΠÛÙËÓ appleúôûapple ıâè ÙË Ó ÛÒÛÂÈ ÙËÓ ÙÛ ÓÙ ÙË. 3. ƒ π ƒ µ ª π ø! π ƒ À ª ÕÏÏË ÌÈ Ù Ë Á Ó Î apple - ÊÙÂÈ ı Ì ÎÏÔapple Î È ÙÚ Ì - ÙÈÛÌÔ. ÛÙ ÓÔÌ appleô Ù Ó; ª π π... Τα Μέσα Μαζικής Επικοινωνίας προσφέρουν στους πολίτες τη δυνατ τητα να ενηµερώνονται για τη ζωή και τα γεγον τα λου του κ σµου. Επίσης τους διασκεδάζουν, τους εκπαιδε ουν και τους ψυχαγωγο ν µε θέµατα καλλιτεχνικά και πολιτιστικά. Οι πολλές και διαφορετικές απ ψεις που εκφράζονται είναι χαρακτηριστικ της δηµοκρατίας. µως, τα Μ.Μ.Ε. πρέπει να σέβονται τους ν µους της πολιτείας και να µην παραπληροφορο ν το κοιν τους. Ó ÎÂÊ Ï ˆÛË Â fiï Ù ËÌÔÎÚ ÙÈÎ appleôïèùâ Ì Ù ÔÈ appleôï ÙÂ Ô Ó ÙÔÌÈÎ, ÎÔÈÓˆÓÈÎ Î È appleôïèùèî ÈÎ ÈÒÌ Ù appleô Î ÙÔ ÚÒÓÔÓÙ È Ì ÓfiÌÔ. ıâ ÎÚ ÙÔ ÊÚÔÓÙ ÂÈ Ó appleúôûù Ù ÂÈ ÙÔ appleôï Ù ÙÔ Â Ù Û ΠÈÚfi ÂÈÚ ÓË Â Ù Û ΠÈÚfi appleôï - ÌÔ applefi Ê ÛÈÎ, Ù ÓÔÏÔÁÈÎ Î Ù ÛÙÚÔÊ Û Ó appleâèâ ÙÔ appleôï ÌÔ. ªÂ ÙË Û Ì ÔÏ È ÊfiÚˆÓ appleë- ÚÂÛÈÒÓ, fiappleˆ Ë ÔÏÈÙÈÎ ÚÔÛÙ Û Î È Ë ÔÏÈÙÈÎ ÕÌ Ó, Ï Ì ÓÂÈ Ì ÙÚ appleúôïëappleùèî Î È Î Ù - ÛÙ ÏÙÈÎ Î È ÂÎÙÂÏ ÚÁ ÁÈ ÙËÓ appleúôûù Û ÙÔ appleïëı ÛÌÔ. ÙÈ ËÌÔÎÚ ÙÈÎ ÎÔÈÓˆÓ Â Ù ª Û ª ÈÎ appleèîôèóˆó ÊÚÔÓÙ Ô Ó ÁÈ ÙËÓ ÂÓËÌ ÚˆÛË Î È ÙËÓ ÁˆÁ ÙˆÓ appleôïèùòó. Àapple Ú ÂÈ fiìˆ Î Ó ÓÔ, fiù Ó ÂÓ ÏÂÈÙÔ ÚÁÔ Ó Û ÌÊˆÓ Ì ÔÚÈÛÌ ÓÔ Î Ófi- ÓÂ, Ó apple Ú appleïëúôêôú ÛÔ Ó ÙÔ appleôï ÙÂ. 62

63 3η ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ Το άτοµο και η Ευρωπαϊκή Ένωση ËÙÒÓÙ ı Ì ıô Ì ÁÈ Ù apple Ú Î Ùˆ ı Ì Ù :. ËÓ Úˆapple Î ŒÓˆÛË. Ë Û ÛË ÙË ÏÏ Ì ÙËÓ Úˆapple Î ŒÓˆÛË Á. Ô Úˆapple Ô appleôï ÙÂ

64 3η ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ: Το άτοµο και η Ευρωπαϊκή Ένωση Εν τητα Α Η Ευρωπαϊκή Ένωση και η Ελλάδα Úˆapple Î ŒÓˆÛË appleâúèï Ì ÓÂÈ ÂÈ ÔÚ ÂÈ Û Ù Ó Î ÙÔÈÎÔ Ó ÎÚ ÙË-Ì ÏË fiúá Ó Î È ÏÂÈÙÔ ÚÁ Â Û ÛÂÈ ÎÚ ÙÒÓ- ÌÂÏÒÓ Úˆapple ÔÈ appleôï Ù ÏÏ Î È Úˆapple Î ŒÓˆÛË Ï Ô Î È appleôïèùèûìô Ì ÈÎ ÈÒÌ Ù Î È appleô ÚÂÒÛÂÈ 64

65 Κεφάλαιο 1ο: Η Ευρωπαϊκή Ένωση: όργανα και λειτουργίες της Η Ευρωπαϊκή Ένωση: ργανα και λειτουργίες της 3η ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ 1ο Κεφάλαιο Η Ευρωπαϊκή Ένωση είναι µία ένωση πολλών κρατών που βρίσκονται στην ευρωπαϊκή ήπειρο. ηµιουργήθηκε µετά το τέλος του Β Παγκοσµίου πολέµου και στην αρχή οι στ χοι της ήταν καθαρά οικονοµικοί. Στη συνέχεια, µως, η ιδέα µιας Ενωµένης Ευρώπης οδήγησε σταδιακά στη στεν τερη συνεργασία µεταξ των κρατών µελών στην πολιτική, τον πολιτισµ, την ασφάλεια και την ειρήνη. Με την πάροδο των χρ νων, λο και περισσ τερα κράτη εντάσσονται στην Ευρωπαϊκή Ένωση. È È ÂÏ ÙÂ Ó ÚÔ ÌÂ Î È Ó ÚˆÌ Ù ÛÔ Ì ٠ÎÚ ÙË-Ì ÏË ÙË Úˆapple Î ŒÓˆÛË ÛÙÔÓ ÚÙË appleô Ú Î! 27 ƒ -ª 2008 µ µ π CH Ãπ ª ƒ π DE ƒª π EE π EL ES π π FR π IE πƒ π IT π π CY À ƒ LV π LU À ªµ Àƒ HU À ƒπ MT ª NL ø Ãøƒ À ƒπ PL ø π PT ƒ π SI µ π SK µ π FI ºπ π SE À π UK øª µ π π BG µ À ƒπ RO ƒ Àª π DN π LT π À π 65