Α ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ ΝΙΚΟΛΑΟΣ ΜΙΝΟΠΕΤΡΟΣ ΚΛΑΣΙΚΟΣ ΦΙΛΟΛΟΓΟΣ

Transcript

1 ΝΙΚΟΛΑΟΣ ΜΙΝΟΠΕΤΡΟΣ ΚΛΑΣΙΚΟΣ ΦΙΛΟΛΟΓΟΣ Α ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ ΑΡΧΑΙΑ Α ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ ΝΙΚΟΛΑΟΣ ΜΙΝΟΠΕΤΡΟΣ ΠΤΥΧΙΟΥΧΟΣ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ ΑΘΗΝΩΝ Ε-mail: Τηλ

2 1 Η ΑΠΟΔΟΣΗ ΤΟΥ ΝΟΗΜΑΤΟΣ (Φράσεις της 1 ης ενότητας, σελ. 8) νοῦς ὑγιὴς ἐν σώματι ὑγιεῖ η πνευματική υγεία συνδέεται με τη σωματική εὖ ἀγωνίζεσθαι το να αγωνίζεσαι, όπως πρέπει (με έντιμα μέσα) πὺξ λὰξ με γροθιές και με κλοτσιές κύκνειον ᾆσμα το τελευταίο έργο κάποιου δημιουργού (σαν το τελευταίο τραγούδι του κύκνου, πριν πεθάνει) δημοσίᾳ δαπάνῃ με έξοδα του κράτους τὰ παιδία παίζει τα παιδιά παίζουν γνῶθι σαὐτὸν γνώριζε τον εαυτό σου ἔπεα πτερόεντα λόγια που πετούν τὸ δὶς ἐξαμαρτεῖν οὐκ ἀνδρὸς το να κάνει κάποιος δυο φορές το ίδιο λάθος δε σοφοῦ χαρακτηρίζει σοφό άνθρωπο εὕρηκα! εὕρηκα! Βρήκα! Βρήκα! (το αναφωνούσε ο Αρχιμήδης, όταν ανακάλυψε την Αρχή της άνωσης) εὖ ζῆν ζωή με ηθικές και πνευματικές αξίες μολὼν λαβέ έλα να τα πάρεις (τα όπλα / τη γη) [ο Λεωνίδας στον Ξέρξη] μή μου ἅπτου μη μ αγγίζεις καινὰ δαιμόνια νέες ιδέες στήλη ἅλατος στήλη από αλάτι, ακίνητος ἆρον ἆρον πολύ βιαστικά ἀπὸ μηχανῆς θεός αυτό που γίνεται απρόσμενα Γόρδιος δεσμὸς o δεσμός στο Γόρδιο (κάθε πρόβλημα που λύνεται δύσκολα)

3 ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ A ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ 1 Η Η ΟΜΙΛΙΑ ΤΟΥ ΞΕΝΟΦΩΝΤΟΣ ΖΟΛΩΤΑ (Διεθνές Νομισματικό Ταμείο, 26/9/1957) Kyrie, It is Zeus anathema on our epoch for the dynamism of our economies and the heresy of our economic methods and policies that we should agonize between the Scylla of numismatic plethora and the Charybdis of economic anaemia. It is not my idiosyncrasy to be ironic or sarcastic, but my diagnosis would be that politicians are rather cryptoplethorists. Although, they emphatically stigmatize numismatic plethora, they energize it through their tactics and practices. Our policies should be based more on economic and less on political criteria. Our gnomon has to be a metron between economic, strategic and philanthropic scopes. Political magic has always been antieconomic. In our epoch, characterized by monopolies, oligopolies, monopsonies, monopolistic antagonism and polymorphous inelasticities, our policies have to be more orthological. But this should not be metamorphosed into plethorophobia which is endemic among academic economists. Numismatic symmetry should not yperantagonize economic acme. A greater harmonization between the practices and numismatic archons is basic. Parallel to this, we have to synchronize and harmonize more and more our economic and numismatic policies panethnically. These scores are more practicable now, when the prognostics of the political and economic barometer are halkyonic. The history of our didymous organizations in this sphere, has been didactic and their gnostic practices will always be a tonic to the polyonymous and idiomorphous ethnical economies. The genesis of the programmed organization will dynamize these policies. Therefore, I sympathize, although not without criticism on one or two themes, with the apostles and the hierarchy of our organizations in their zeal to program orthodox economic and numismatic policies. I apologize for having tyrannized you with my hellenic phraseology. In my epilogue, I emphasize my eulogy to the philoxenous autochthons of this cosmopolitan metropolis and my encomium to you, kyrie, and the stenographers. [Η ελληνική γλώσσα επηρέασε ριζικά τις υπόλοιπες ευρωπαϊκές γλώσσες και αποτελεί εδώ και αιώνες τη βάση, πάνω στην οποία στηρίζονται γλωσσικά οι επιστήμες.] Επιμέλεια: Νικόλαος Μινόπετρος (Φιλόλογος)

4 ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ A ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ 1 Η 1. Αρχαίες φράσεις που χρησιμοποιούνται μέχρι σήμερα: Δόξα τῷ θεῷ Νοῦς ὑγιὴς ἐν σώματι ὑγιεῖ Γνῶθι σαὐτόν Μολὼν λαβέ Τὰ παιδία παίζει Εὖ ζῆν Κακὴν κακῶς Κύριε ἐλέησον 2. Ξένες λέξεις ή ρίζες λέξεων που κατάγονται από την αρχαία ελληνική γλώσσα: Theatre Centre History (αγγλ.) / Histoire (γαλλ.) Problem Airplane / Helicopter Ecology Maschine (γερμ.) 3. Αρχαίες ελληνικές διάλεκτοι: ιωνική αττική Ελληνιστική Κοινή Μεσαιωνική Νέα Ελληνική δυτική (δωρική βορειοδυτική) αιολική (θεσσαλική, βοιωτική, λεσβιακή) αρκαδοκυπριακή 4. Αρχαία Ελληνική Γραφή Γραμμική Β (συλλαβογράμματα/ αποκρυπτογραφήθηκε το 1952 από τον Ventris)

5 ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ A ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ Φοινικικό και Ελληνικό αλφάβητο - ΚΕΦΑΛΑΙΟΓΡΑΜΜΑΤΗ / ΜΕΓΑΛΟΓΡΑΜΜΑΤΗ ΓΡΑΦΗ - μικρογράμματη γραφή 1 Η Τρόποι Γραφής 1. από τα αριστερά προς τα δεξιά 2. από τα δεξιά προς τα αριστερά 3. βουστροφηδόν Φωνήνεντα ΦΘΟΓΓΟΙ ΚΑΙ ΓΡΑΜΜΑΤΑ - μακρά (η, ω) [διαρκεί πολύ] - βραχέα (ε, ο) [διαρκεί λίγο] - δίχρονα (α, ι, υ) [διαρκεί είτε πολύ είτε λίγο (σύμβολο μακρότητας: ᾱ / σύμβολο βραχύτητας: ᾰ] Σύμφωνα - άφωνα o ουρανικά (κ, γ, χ) o χειλικά (π, β, φ) o οδοντικά (τ, δ, θ) - ημίφωνα o υγρά (λ, ρ) [ακούγονται σαν το τρεχούμενο νερό] o ένρινα (μ, ν) [< ἡ ῥίς = μύτη/ παράγονται στη μύτη] o συριστικό (σ / -ς) - διπλά o ζ (σ + δ) {π.χ. Ἀθήνας + δε = Ἀθήναζε] o ξ (κ, γ, χ + σ) [π.χ. έτρεξα < έτρεχ-σα (αόριστος του τρέχω)] o ψ (π, β, φ + σ) [π.χ. ἔγραψα < ἔγραφ-σα (αόριστος του γράφω)] Δίφθογγοι (: δύο φωνήεντα) - κύριες: αι, ει, οι (= α, ε, ο + ι), αυ, ευ, ου (= α, ε, ο, + υ), ηυ (= η + υ), υι (= υ + ι) - καταχρηστικές: ᾳ, ῃ, ῳ (α, η, ω + υπογεγραμμένη / υπογεγραμμένο γιώτα) - οι δίφθογγοι είναι πάντα μακρόχρονες

6 2 Η Η ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΤΩΝ ΠΑΙΔΙΩΝ ΣΤΗΝ ΑΡΧΑΙΑ ΑΘΗΝΑ Κείμενο Μετάφραση Ἐν Ἀθήναις διδάσκουσι καὶ νουθετοῦσι τοὺς παῖδας μετ ἐπιμελείας. Στην Αθήνα διδάσκουν και νουθετούν τα παιδιά με φροντίδα. Πρῶτον μὲν καὶ τροφὸς καὶ μήτηρ Πρώτα - πρώτα, η παραμάνα και η μητέρα καὶ παιδαγωγὸς καὶ αὐτὸς ὁ πατὴρ ἐπιμελοῦνται και ο παιδαγωγός και ο ίδιος ο πατέρας φροντίζουν ὅπως βέλτιστος γενήσεται ὁ παῖς, πώς θα γίνει το παιδί πολύ καλό διδάσκοντες ὅτι τὸ μὲν δίκαιόν ἐστι, τὸ δὲ ἄδικον διδάσκοντας ότι το ένα είναι δίκαιο, το άλλο άδικο, καὶ τόδε μὲν καλόν, τόδε δὲ αἰσχρόν. και ότι αυτό (είναι) ωραίο, το άλλο άσχημο. Εἶτα δέ, ἐπειδὰν οἱ παῖδες εἰς ἡλικίαν ἔλθωσιν, Έπειτα, όταν τα παιδιά φτάσουν στην κατάλληλη ηλικία, οἱ γονεῖς εἰς (οἴκους) διδασκάλων πέμπουσιν, ἔνθα οἱ μὲν γραμματισταὶ ἐπιμελοῦνται οι γονείς τα στέλνουν στα σπίτια των δασκάλων, όπου οι δάσκαλοι της γραφής και της ανάγνωσης φροντίζουν ὅπως γράμματα μάθωσιν να μάθουν γράμματα καὶ τὰ γεγραμμένα ἐννοῶσι, και να καταλαβαίνουν όσα είναι γραμμένα, οἱ δὲ κιθαρισταὶ τῷ κιθαρίζειν πειρῶνται ἡμερωτέρους αὐτοὺς ποιεῖν καὶ οἰκειοῦσι τὰς ψυχὰς τῶν παίδων ενώ οι κιθαριστές με το να παίζουν λύρα προσπαθούν να τα κάνουν πιο ήμερα και εξοικειώνουν την ψυχή τους πρὸς τὸν ῥυθμὸν καὶ τὴν ἁρμονίαν. στο ρυθμό και την αρμονία. Ἔτι οἱ παῖδες φοιτῶσιν ἐν γυμνασίοις καὶ παλαίστραις, ἔνθα οἱ παιδοτρίβαι ποιοῦσι Επιπλέον, τα παιδιά συχνάζουν στα γυμναστήρια και στις παλαίστρες, όπου οι δάσκαλοι της γυμναστικής κάνουν βελτίω τὰ σώματα αὐτῶν, τα σώματά τους πιο δυνατά, ἵνα μὴ ἀναγκάζωνται ἀποδειλιᾶν διὰ τὴν πονηρίαν τῶν σωμάτων. για να μην αναγκάζονται να δειλιάζουν εξαιτίας της κακής σωματικής κατάστασης. Πλάτων, Πρωταγόρας 325c 326c (ελεύθερη διασκευή) Νικόλαος Μινόπετρος (Κλασικός Φιλόλογος) morfus@windowslive.com

7 3 Η ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΑ ΤΩΝ ΑΡΧΑΙΩΝ ΑΘΗΝΑΙΩΝ Κείμενο - Μετάφραση Ἀθηναῖοι, Οι Αθηναίοι, ὡς καὶ οἱ ἑτέρας πόλεις κατοικοῦντες, όπως και οι κάτοικοι των άλλων πόλεων, πολλὰ ἐν τῷ βίῳ ἐπιτηδεύουσι, ασχολούνται με πολλά πράγματα στη ζωή τους, ἵνα τὰ ἀναγκαῖα πορίζονται: για να αποκτούν τα αναγκαία: Ναυσικύδης ναύκληρος ὢν ο Ναυσικύδης, που είναι ιδιοκτήτης πλοίου, περὶ τὴν τοῦ σώματος τροφὴν ἑαυτῷ καὶ τοῖς οἰκείοις ἐσπούδαζε, μεριμνούσε για τη συντήρηση του εαυτού του και των δικών του, τοῦτ αὐτὸ δ ἐποίουν Ξένων ὁ ἔμπορος και το ίδιο ακριβώς έκανε ο Ξένων ο έμπορος καὶ Ξενοκλῆς ὁ κάπηλος. και ο Ξενοκλής ο μικροπωλητής. Πολύζηλος ἀπὸ ἀλφιτοποιίας ἑαυτὸν καὶ οἰκέτας ἔτρεφε, ἔτι δὲ πολλάκις τῇ πόλει ἐλειτούργει. Ο Πολύζηλος συντηρούσε τον εαυτό του και τους υπηρέτες από την παρασκευή κριθάλευρου, κι ακόμη πολλές φορές προσέφερε δημόσια υπηρεσία με δικά του χρήματα. Γλαύκων ὁ Χολαργεὺς ἐγεώργει Ο Γλαύκων από το Χολαργό καλλιεργούσε τη γη καὶ βοῦς ἔτρεφε, και εξέτρεφε βόδια. Δημέας δὲ ἀπὸ χλαμυδουργίας διετρέφετο, Ο Δημέας ζούσε από την κατασκευή χλαμύδων Μεγαρέων δ οἱ πλεῖστοι ἀπὸ ἐξωμιδοποιίας. Οὐκ ὀλίγοι τῶν πολιτῶν τέχνην τινὰ ἐξεμάνθανον, οἷον τὴν τῶν λιθοξόων, κεραμέων, τεκτόνων, σκυτοτόμων, καὶ πλεῖστα ἐπιτήδεια τῷ βίῳ ἐξειργάζοντο. και οι περισσότεροι Μεγαρείς (ζούσαν) από την παραγωγή εξωμίδων (= ενδύματα που άφηναν ακάλυπτους τους ώμους). Πολλοί πολίτες μάθαιναν καλά κάποια τέχνη, όπως την τέχνη των λιθοξόων (= τεχνίτες της πέτρας), των κεραμέων (= τεχνίτες του πηλού), των οικοδόμων, των βυρσοδεψών (: κατεργασία δέρματος) και εξασφάλιζαν τα περισσότερα από τα αναγκαία για τη ζωή αγαθά. Ξενοφῶν, Ἀπομνημονεύματα, (ελεύθερη διασκευή)

8 4 Η ΕΝΑ ΤΑΞΙΔΙ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΗΣ ΦΑΝΤΑΣΙΑΣ Κείμενο Μετάφραση Πλέομεν ὅσον τριακοσίους σταδίους καὶ νήσῳ μικρᾷ καὶ ἐρήμῃ προσφερόμεθα. Μείναντες δὲ ἡμέρας ἐν τῇ νήσῳ πέντε, τῇ ἕκτῃ ἐξορμῶμεν καὶ τῇ ὀγδόῃ καθορῶμεν ἀνθρώπους πολλοὺς ἐπὶ τοῦ πελάγους διαθέοντας, ἅπαντα ἡμῖν προσεοικότας καὶ τὰ σώματα καὶ τὰ μεγέθη, πλὴν τῶν ποδῶν μόνων ταῦτα γὰρ φέλλινα ἔχουσιν ἀφ οὗ δή, οἶμαι, καὶ καλοῦνται Φελλόποδες. Θαυμάζομεν οὖν ὁρῶντες οὐ βαπτιζομένους, ἀλλὰ ὑπερέχοντας τῶν κυμάτων καὶ ἀδεῶς ὁδοιποροῦντας. Οἱ δὲ καὶ προσέρχονται καὶ ἀσπάζονται ἡμᾶς ἑλληνικῇ φωνῇ λέγουσί τε ἐπείγεσθαι εἰς Φελλὼ τὴν αὐτῶν πατρίδα. Μέχρι μὲν οὖν τινος συνοδοιποροῦσι ἡμῖν παραθέοντες, εἶτα ἀποτρεπόμενοι τῆς ὁδοῦ βαδίζουσιν εὔπλοιαν ἡμῖν ἐπευχόμενοι. Πλέουμε περίπου τριακόσια στάδια και φτάνουμε σε ένα μικρό και έρημο νησί. Αφού παραμείναμε στο νησί πέντε μέρες, κατά την έκτη (μέρα) ξεκινάμε και στην όγδοη (μέρα) διακρίνουμε πολλούς ανθρώπους να τρέχουν εδώ κι εκεί πάνω στο πέλαγος. Αυτοί έμοιαζαν μ εμάς σε όλα, καί στη σωματική διάπλαση καί στο μέγεθος, εκτός μόνο από τα πόδια γιατί είναι κατασκευασμένα από φελλό και γι αυτόν το λόγο μάλιστα, νομίζω, αποκαλούνται Φελλόποδες. Μένουμε λοιπόν έκπληκτοι βλέποντάς τους να μη βουλιάζουν, αλλά να βρίσκονται πάνω στα κύματα και να βαδίζουν άφοβα. Αυτοί έρχονται κοντά μας και μας καλωσορίζουν στην ελληνική γλώσσα και μας λένε ότι βιάζονται (να φτάσουν) στην πατρίδα τους, τη Φελλώ. Μέχρι κάποιου σημείου, λοιπόν, μας συνοδεύουν τρέχοντας δίπλα μας. Έπειτα, αλλάζουν δρόμο και προχωρούν ευχόμενοι σ εμάς «καλό ταξίδι». Λουκιανός, Ἀληθὴς Ἱστορία 2, 3-4 (διασκευή)

9 4 η ΤΟ ΝΗΣΙ ΤΩΝ ΒΟΥΚΕΦΑΛΩΝ (Παράλληλο Κείμενο) Ἐντεῦθεν Έπειτα, ἡμᾶς ὑπεδέχετο πέλαγος προσηνὲς βρεθήκαμε σε ήρεμο πέλαγος και σε νησί μικρό, ευκολοπλησίαστο, καὶ νῆσος οὐ μεγάλη, εὐπρόσιτος, συνοικουμένη κατοικημένο ἐνέμοντο δὲ αὐτὴν ἄνθρωποι ἄγριοι, το κατείχαν άγριοι άνθρωποι, Βουκέφαλοι, κέρατα ἔχοντες, οι Βουκέφαλοι, που είχαν κέρατα, οἷον ἀναπλάττουσιν παρ ἡμῖν τὸν Μινώταυρον. όπως φαντάζονται σ εμάς τον Μινώταυρο. Ἀποβάντες δὲ προῄειμεν Αφού αποβιβαστήκαμε, προχωρούσαμε, ὑδρευσόμενοι καὶ σιτία ληψόμενοι, για να βρούμε νερό και τροφή, εἴ ποθεν δυνηθείημεν αν θα μπορούσαμε (να βρούμε) από κάπου Οὐκέτι γὰρ εἴχομεν. γιατί πλέον δεν είχαμε. Καὶ ὕδωρ μὲν αὐτοῦ πλησίον εὕρομεν, Νερό βρήκαμε εκεί κοντά, ἄλλο δὲ ουδὲν ἐφαίνετο, αλλά δε φαινόταν τίποτε άλλο, παρά ακουγόταν ένα έντονο μουγκρητό, όχι από πλὴν μυκηθμὸς πολὺς ἡκούετο οὐ πόρρωθεν. μακριά. Νομίζοντας, λοιπόν, ότι πρόκειται για αγέλη Δόξαντες οὖν ἀγέλην εἶναι βοῶν, βοδιών, κατ ὀλίγον προχωροῦντες προχωρώντας λιγάκι, ἐπέστημεν τοῖς ἀνθρώποις. βρεθήκαμε κοντά στους ανθρώπους. Οἱ δὲ ἰδόντες ἡμᾶς ἐδίωκον, Αυτοί, όταν μας είδαν, μας καταδίωκαν καὶ τρεῖς μὲν τῶν ἑταίρων λαμβάνουσιν, και έπιασαν τρεις από τους συντρόφους. οἱ δὲ λοιποὶ πρὸς τὴν θάλατταν καταφεύγομεν. Οι υπόλοιποι τρέχαμε να φύγουμε προς τη θάλασσα. Λουκιανός, Ἀληθὴς Ἱστορία 2, 44

10 ΚΡΙΤΗΡΙΟ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ Β ΚΛΙΣΗ ΟΥΣΙΑΣΤΙΚΩΝ (αρσενικά θηλυκά: -ος ουδέτερα: -ον) 1. Να αναγνωρίσετε γραμματικά τα παρακάτω ουσιαστικά (γένος, πτώση, αριθμός, μετατροπή του ουσιαστικού στην ονομαστική ενικού). τοὺς δρόμους: τῷ πλοίῳ: ταῖς νήσοις: τῶν ἀνθρώπων: (ὦ) ὁδέ: 2. Να μεταφέρετε τα ουσιαστικά στον άλλο αριθμό. τῶν διαμέτρων: τὸν κύριον: (ὦ) κῆποι: τὰ ἀγγεῖα ἡ ἄμπελος: 3. Να κλίνετε το ουσιαστικό ἡ κάθοδος. Επιμέλεια: Νικόλαος Μινόπετρος (Κλασικός Φιλόλογος)

11 5 Η Ο ΠΛΟΥΤΟΣ ΤΗΣ ΑΤΤΙΚΗΣ ΓΗΣ Κείμενο Μετάφραση Ἔλεγόν τινες τῶν Ἀθήνησι προεστηκότων Έλεγαν κάποιοι από τους ηγέτες της Αθήνας ὡς γιγνώσκουσι μὲν τὸ δίκαιον, ότι δήθεν γνωρίζουν το δίκαιο. διὰ δὲ τὴν τοῦ πλήθους πενίαν Λόγω όμως της φτώχειας του λαού, ἀναγκάζονται ἀδικώτεροι εἶναι περὶ τὰς πόλεις. αναγκάζονται να αδικούν τις υπόλοιπες πόλεις. Ἐκ τούτου ἐπεχείρησα σκοπεῖν Εξαιτίας αυτού, επιχείρησα να διερευνήσω εἴ πῃ δύναιντ ἂν οἱ πολῖται αν θα μπορούσαν με κάποιον τρόπο οι πολίτες διατρέφεσθαι ἐκ τῆς ἑαυτῶν. να συντηρηθούν από την ίδια τους τη χώρα. Τοῦτο μὲν οὖν εὐθὺς ἀνεφαίνετό μοι, Κι αμέσως άρχισα να σχηματίζω τη γνώμη, ὅτι ἡ χώρα πέφυκεν οἵα πλείστας προσόδους ότι η χώρα είναι από τη φύση της ικανή να παρέχεσθαι. παρέχει πάρα πολλά έσοδα. Αἱ μὲν γὰρ ὧραι ἐνθάδε πρᾳόταταί εἰσιν Γιατί οι εποχές εδώ είναι πολύ ήπιες ἃ δὲ πολλαχοῦ οὐδὲ βλαστάνει, ἐνθάδε και τα φυτά που σε πολλά άλλα μέρη ούτε καν καρποφορεῖ. φυτρώνουν, εδώ καρποφορούν. Ὥσπερ δὲ ἡ γῆ, οὕτω καὶ ἡ περὶ τὴν χώραν Όπως ακριβώς η γη, έτσι και η θάλασσα γύρω θάλατταν παμφορωτάτη ἐστίν. από την ξηρά είναι πάρα πολύ εύφορη. Καὶ μὴν ὅσαπερ οἱ θεοὶ ἐν ταῖς ὥραις ἀγαθὰ Και, ασφαλώς, όσα αγαθά παρέχουν οι θεοί κατά παρέχουσι, τη διάρκεια των εποχών, καὶ ταῦτα πάντα ἐνταῦθα πρῳαίτατα μὲν ἄρχεται, όλα αυτά αρχίζουν εδώ από πολύ νωρίς ὀψιαίτατα δὲ λήγει. και τελειώνουν πάρα πολύ αργά. Πρὸς τούτοις ἡ χώρα ἔχει καὶ ἀίδια ἀγαθὰ. Επιπλέον, η χώρα παρέχει και παντοτινά αγαθά. Γιατί υπάρχει εκ φύσεως μέσα της ατέλειωτη Πέφυκε μὲν γὰρ λίθος ἐν αὐτῇ ἄφθονος, πέτρα, ἐξ οὗ γίγνονται κάλλιστοι μὲν ναοί, κάλλιστοι δὲ από την οποία κτίζονται ωραιότατοι ναοί, πάρα βωμοὶ, πολύ όμορφοι βωμοί εὐπρεπέστατα δὲ θεοῖς ἀγάλματα. και κομψότατα αγάλματα για τους θεούς. Υπάρχουν και μερικές περιοχές που, όταν καλλιεργούνται, δεν καρποφορούν όταν όμως αξιοποιούνται για εξόρυξη, τρέφουν πολύ περισσότερους απ όσους θα έτρεφαν, αν καλλιεργούνταν. Καὶ μὴν ὑπάργυρός ἐστι. Κι έχουν βέβαια από κάτω κοιτάσματα αργύρου. Ἔστι δὲ καὶ γῆ ἣ σπειρομένη μὲν οὐ φέρει καρπόν, ὀρυττομένη δὲ πολλαπλασίους τρέφει ἢ εἰ σῖτον ἔφερε. Ξενοφῶν, Πόροι 1,1-5 (διασκευή)

12 5 Η ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΓΙΑ ΕΝΕΣΤΩΤΑ ΚΑΙ ΜΕΛΛΟΝΤΑ ΟΡΙΣΤΙΚΗΣ 1. Να μεταφέρετε τα παρακάτω ρήματα στον άλλο αριθμό. - Πιστεύεις - Σφάλλω - Παίζει - Πείθουσιν - Λέγετε - Βάλλομεν 2. Να συμπληρώσετε τις φράσεις με τον κατάλληλο τύπο του ρήματος: οὗτος (ἀκούω - μέλλοντας) ὑμεῖς (φέρω - ενεστώτας) σὺ...(λαμβάνω - ενεστώτας) ἐγὼ (ἔχω - ενεστώτας) οὗτοι.(λύω - μέλλοντας) ἡμεῖς (κηρύττω - μέλλοντας) 3. Να κλίνετε το ρήμα πιστεύω σε ενεστώτα και μέλλοντα οριστικής.

13 6 Η Η ΟΜΟΡΦΙΑ ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ ΤΟ ΠΑΝ Κείμενο Μετάφραση Ένα μεγάλο ελάφι, διψασμένο κατά την εποχή Ἔλαφος εὐμεγέθης ὥρᾳ θέρους διψῶν του καλοκαιριού, παραγίνεται ἐπί τινα πηγὴν διαυγῆ καὶ βαθεῖαν πλησιάζει κάποια πηγή καθαρή και βαθιά, καὶ πιὼν ὅσον ἤθελεν κι αφού ήπιε όσο ήθελε, προσεῖχεν τῇ τοῦ σώματος ἰδέᾳ. παρατηρούσε τη μορφή του σώματός του. Και επαινούσε υπερβολικά τη μορφή των Καὶ μάλιστα μὲν ἐπῄνει τὴν φύσιν τῶν κεράτων κεράτων του ὡς κόσμος εἴη παντὶ τῷ σώματι. με την ιδέα ότι στόλιζε όλο του το σώμα. Ἔψεγεν δὲ τὴν τῶν σκελῶν λεπτότητα Κατηγορούσε, όμως, τη λεπτότητα των ποδιών, επειδή, κατά τη γνώμη του, δεν μπορούσαν να ὡς οὐχ οἵων τε ὅντων φέρειν πᾶν τὸ βάρος. αντέξουν ολόκληρο το βάρος του. Ἐν ᾧ δὲ πρὸς τούτοις ἦν, Κι ενώ ασχολείτο με αυτά, ἀκούεται αἰφνιδίως ὑλακή τε κυνῶν ακούγεται ξαφνικά γάβγισμα σκυλιών καὶ κυνηγέται πλησίον. και κοντά (σ αυτά) κυνηγοί. Ὁ δὲ ὥρμα πρὸς φυγὴν Αυτό άρχισε να τρέχει ορμητικά, για να ξεφύγει, καὶ μέχρις ὅπου διὰ πεδίου ἐποιεῖτο τὸν δρόμον, και όσο έτρεχε σε ομαλό δρόμο, ἐσῴζετο ὑπὸ τῆς ὠκύτητος τῶν σκελῶν. σωζόταν από την ταχύτητα των ποδιών. Όταν, όμως, έπεσε μέσα σε πυκνό και γεμάτο Ἐπεὶ δὲ εἰς πυκνὴν καὶ δασεῖαν ὕλην ἐνέπεσεν, δέντρα δάσος, ἑάλω ἐμπλακέντων αὐτῷ τῶν κεράτων, παγιδεύτηκε, καθώς του μπλέχτηκαν τα κέρατα, πείρᾳ μαθὼν μαθαίνοντας από την ίδια του την πείρα ὅτι ἄρα ἄδικος ἦν τῶν ἰδίων κριτὴς ότι τελικά έκρινε άδικα τα του σώματός του με το να κατακρίνει αυτά που το βοηθούσαν να ψέγων μὲν τὰ σῴζοντα, σωθεί, ἐπαινῶν δὲ τὰ προδόντα αὐτόν. να επαινεί όμως αυτά που το πρόδωσαν. Μύθος του Αισώπου (διασκευή)

14 ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ A ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ ΕΠΑΝΑΛΗΨΗ ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΕΣ ΑΣΚΗΣΕΙΣ (Α και Β κλίση ουσιαστικών Β κλίση επιθέτων) 1. Να τονίσετε τις λέξεις (θα σας ζητηθεί να δικαιολογήσετε τους τόνους που επιλέξατε): η νησος, του ανθρωπου, τη καθοδω, το μηλον του κηπου, τω ποιητη αι χαραι, των τραπεζων, τους νεανιας, ω στρατιωτα, τας θαλασσας 2. Να μεταφέρετε τα ονόματα στον άλλο αριθμό: τοὺς λόγους: τῶν πολιτῶν: ὁ ποιητής: τὴν ὁδόν: (ὦ) ἄνθρωποι: τοῖς γενναίοις στρατιώταις: 3. Να κλίνετε: ὁ θαλερὸς κῆπος, ἡ θάλασσα, ὁ καλὸς ποιητής Επιμέλεια: Νίκος Μινόπετρος (Φιλόλογος)

15 7 Η Η ΛΥΣΗ ΤΟΥ ΓΟΡΔΙΟΥ ΔΕΣΜΟΥ Κείμενο - Μετάφραση Ἀλέξανδρος δὲ ὡς ἐς Γόρδιον παρῆλθε, Όταν ο Αλέξανδρος έφτασε στο Γόρδιο, πόθος λαμβάνει αὐτὸν τὴν ἅμαξαν ἰδεῖν τὴν Γορδίου επιθύμησε να δει την άμαξα του Γορδίου καὶ τοῦ ζυγοῦ τῆς ἁμάξης τὸν δεσμόν. και τον δεσμό του ζυγού της άμαξας. Πρὸς δὲ δὴ ἄλλοις καὶ τόδε περὶ τῆς ἁμάξης ἐμυθεύετο, Και μεταξύ άλλων λεγόταν κι αυτό σχετικά με την άμαξα, ὅστις λύσειε τὸν δεσμόν τοῦ ζυγοῦ τῆς ἁμάξης, ότι, όποιος λύσει τον δεσμό του ζυγού της άμαξας, τοῦτον χρῆναι ἄρξαι τῆς Ἀσίας. αυτός είναι ορισμένο από τη μοίρα να εξουσιάσει την Ασία. Ἦν δὲ ὁ δεσμὸς ἐκ φλοιοῦ κρανίας Ο δεσμός ήταν από φλοιό κρανιάς (: είδος δέντρου) καὶ τούτου οὔτε τέλος οὔτε ἀρχὴ ἐφαίνετο. και δε φαινόταν σ αυτόν ούτε το τέλος ούτε η αρχή του. Ἀλέξανδρος δὲ ὡς ἀπόρως μὲν εἶχεν ἐξευρεῖν λύσιν τοῦ δεσμοῦ, Ο Αλέξανδρος, λοιπόν, καθώς αδυνατούσε να λύσει τον δεσμό, ἄλυτον δὲ περιιδεῖν οὐκ ἤθελε, και δεν ήθελε να τον αφήσει άλυτο μή τινα καὶ τοῦτο ἐς τοὺς πολλοὺς κίνησιν ἐργάσηται, (φοβούμενος) μήπως αυτό προκαλέσει αναταραχή στο πλήθος, παίσας τῷ ξίφει διέκοψε τὸν δεσμὸν αφού χτύπησε με το ξίφος, έκοψε τον δεσμό Ἀπηλλάγη δ οὖν ἀπὸ τῆς ἁμάξης αὐτός τε καὶ οἱ ἀμφ αὐτὸν ὡς τοῦ λογίου τοῦ ἐπὶ τῇ λύσει τοῦ δεσμοῦ ξυμβεβηκότος. καὶ λελύσθαι ἔφη. και είπε ότι λύθηκε. Απομακρύνθηκε, λοιπόν, από την άμαξα ο ίδιος και οι σύντροφοί του με την ιδέα ότι ο χρησμός για τη λύση του δεσμού είχε εκπληρωθεί. Καὶ γὰρ καὶ τῆς νυκτὸς ἐκείνης Και πράγματι, τη νύχτα εκείνη βρονταί τε καὶ σέλας ἐξ οὐρανοῦ ἐπεσήμηναν καὶ ἐπὶ τούτοις ἔθυε τῇ ὑστεραίᾳ Ἀλέξανδρος τοῖς θεοῖς φήνασι τά τε σημεῖα καὶ τοῦ δεσμοῦ τὴν λύσιν. έδωσαν σημάδια επιδοκιμασίας οι βροντές και μια λάμψη από τον ουρανό κι εξαιτίας αυτών, ο Αλέξανδρος προσέφερε την επόμενη μέρα θυσίες στους θεούς, που του φανέρωσαν τα σημάδια και τον τρόπο λύσης του δεσμού. Ἀρριανός, Ἀλεξάνδρου Ἀνάβασις 2, 3, 1-8 (διασκευή)

16 ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΓΡΑΜΜΑΤΙΚΗ: Χρόνοι (Ενεστώτας Μέλλοντας Παρατατικός Αόριστος) 1. Να γράψετε τους ζητούμενους τύπους στην οριστική του ενεστώτα και του παρατατικού. Ενεστώτας Παρατατικός ἀπολύω: σὺ ἡμεῖς οὗτοι προσλαμβάνω: ἐγὼ οὗτος ὑμεῖς 2. Να γράψετε τους ζητούμενους τύπους στην οριστική του μέλλοντα και του αορίστου. Μέλλοντας Αόριστος ἐκδιώκω: ἡμεῖς οὗτος ἐγὼ συνάπτω: ὑμεῖς οὗτοι σὺ Επιμέλεια: Νικόλαος Μινόπετρος (Φιλόλογος)

17 ΑΣΚΗΣΕΙΣ 3. Να συμπληρώσετε τις ακόλουθες προτάσεις με τον κατάλληλο τύπο της οριστικής των ρημάτων που βρίσκονται στην παρένθεση. i. Οἱ δὲ πάντα τὰ φαῦλα (πράττω, παρατ.). ii. iii. Ἡ Ἐπίδαμνος πόλις ἐν τῇ Ἠπείρῳ (εἰμί, ενεστ.). Ὁ ἀοιδὸς (ᾄδω, αόρ.) τὸ ᾆσμα καὶ οἱ χορευταὶ (χορεύω, αόρ.). iv. Τὸ δὲ τεῖχος (εἰμί, παρατ.) ὕψος εἴκοσι ποδῶν. v. Τί ἐν τῷ πίνακι (γράφω, μέλλ.), ὦ παῖδες; vi. vii. Οἱ Πέρσαι πολλὰ κακὰ (διαπράττω, αόρ.) τοῖς Ἕλλησι. Ἐγὼ (εἰμί, ενεστ.) τὸ φῶς τοῦ κόσμου. Ὁ ἀκολουθῶν ἐμοὶ οὐ (ὁδεύω, μέλλ.) ἐν τῇ σκοτίᾳ. viii. ix. Οἱ Μακεδόνες (ἐκστρατεύω, παρατ.) ἐπὶ τὰς Σάρδεις. Οἱ στρατιῶται (ἐλπίζω, αόρ.) τῇ ἐπικουρίᾳ τῶν θεῶν. x. Ἡμεῖς, ὦ ἄνδρες Ἀθηναῖοι, οὐ (ὑβρίζω, παρατ.) τοὺς θεούς. 4. Χρονική αντικατάσταση: ἐνεδρεύεις, πέμψετε, διεκέλευσα, ἐπαιδεύομεν. Επιμέλεια: Νικόλαος Μινόπετρος (Φιλόλογος)