ΕΓΓΥΗΣΗ ΓΙΑ ΤΗ ΝΕΟΛΑΙΑ

Transcript

1 ΕΓΓΥΗΣΗ ΓΙΑ ΤΗ ΝΕΟΛΑΙΑ Το Ελληνικό Σχέδιο Δράσης Υπουργείο Εργασίας, Κοινωνικής Ασφάλισης & Πρόνοιας Διεύθυνση Απασχόλησης Μάιος 2014

2 ΠΡΟΛΟΓΟΣ Η Ελλάδα, μετά από 6 συνεχόμενες χρονιές οικονομικής ύφεσης και σκληρής δημοσιονομικής προσαρμογής, μπαίνει σε τροχιά οικονομικής ανάκαμψης και ανάπτυξης. Ωστόσο η ύφεση των τελευταίων ετών έχει πλήξει σημαντικά την απασχόληση στην Ελλάδα, και με ιδιαίτερα επώδυνο τρόπο την απασχόληση των νέων. Η αδράνεια του ανθρώπινου δυναμικού και κυρίως των νέων υπονομεύει τόσο τη βραχυχρόνια οικονομική ανάκαμψη όσο και το μακροχρόνιο αναπτυξιακό ορίζοντα της κάθε χώρας. Αλλά και το μακροχρόνιο αναπτυξιακό ορίζοντα και την ανταγωνιστικότητα της ίδιας της Ευρώπης. Από τη στιγμή που φάνηκε η κρισιμότητα του προβλήματος τα κράτη μέλη της Ένωσης συμφώνησαν προς μια συνολική προσέγγιση για την καταπολέμηση της ανεργίας των νέων και έθεσαν σε εφαρμογή μια δέσμη πρωτοβουλιών για την απασχόληση τους. Η Εγγύηση για τη Νεολαία αποτελεί μια μεταρρύθμιση που υπερβαίνει μέτρα έκτακτης ανάγκης για τις επιπτώσεις της κρίσης στους νέους. Είναι μια μοναδική ευκαιρία στα κράτη μέλη να δημιουργήσουν ή να ανανεώσουν θεσμούς και μηχανισμούς στήριξης της νεανικής απασχόλησης με ένα στέρεο και βιώσιμο τρόπο. Στο Υπουργείο Εργασίας Κοινωνικής Ασφάλισης και Πρόνοιας θέσαμε την εφαρμογή της Εγγύησης για τη Νεολαία ως κορυφαία προτεραιότητα δεδομένης της βαθιάς πληγής που έχει δημιουργήσει η παρατεταμένη ύφεση στην απασχόληση των νέων στη χώρα. Η υλοποίηση της Εγγύησης για τη Νεολαία δεν εξαντλείται σε γενικούς οραματισμούς αλλά χαρακτηρίζεται από μια νέα κουλτούρα ρεαλιστικής επιδίωξης και βήμα-βήμα αξιολόγησης. Αποτελεί για εμάς εθνικό καθήκον η διασφάλιση της απασχόλησης των νέων, αλλά πολύ μεγαλύτερη προστιθέμενη αξία έχει η επανάκτηση της εμπιστοσύνης των νέων προς τους θεσμούς της χώρας μας. Εργαζόμαστε ώστε να μην επιτρέψουμε στην ανεργία να αφήσει ολόκληρη γενιά νέων στο περιθώριο. Εργαζόμαστε ώστε η ευρωπαϊκή οικονομία, πιο δυναμική από ποτέ, να αρχίσει ξανά να γεννά νέες θέσεις εργασίας, εισοδήματα και ευημερία. Ο Υπουργός Εργασίας Κοινωνικής Ασφάλισης και Πρόνοιας Ιωάννης Βρούτσης 1

3 Πίνακας Περιεχομένων Περιεχόμενα Σχημάτων... 3 Περιεχόμενα Πινάκων... 3 Συντομεύσεις... 4 Εισαγωγή Στρατηγικό Πλαίσιο Οικονομικό Περιβάλλον- Τάσεις και Προοπτικές Αγορά Εργασίας στην Ελλάδα Ανεργία Νέων και Νέοι εκτός Εκπαίδευσης Απασχόλησης και Κατάρτισης (Ε.Α.Ε.Κ.) Θεσμικοί Παράγοντες που εμπλέκονται στην «Εγγύηση για τη Νεολαία» Δημόσια Υπηρεσία Απασχόλησης (Ο.Α.Ε.Δ.) Εφαρμογή αναδιάρθρωσης του επιχειρησιακού μοντέλου Επαγγελματική εκπαίδευση και κατάρτιση Συμβουλευτική και επαγγελματικός προσανατολισμός Εθνικό Πλαίσιο Προσόντων Προγράμματα της τρέχουσας Προγραμματικής Περιόδου για την Ενίσχυση της Απασχόλησης Νέων Εμπόδια στην υλοποίηση του Σχεδίου και παρεμβάσεις για την υπέρβασή τους Στρατηγική του Σχεδίου Δράσης Προτεραιότητες του Σχεδίου Δράσης Αναμενόμενα Αποτελέσματα Εφαρμογή του σχεδίου «Εγγύηση για τη Νεολαία» σε εθνικό επίπεδο Υλοποίηση του Προγράμματος «Εγγύηση για τη Νεολαία» Προσεγγίσεις βάσει συμπράξεων Ενέργειες του Σχεδίου Δράσης «Εγγύηση για τη Νεολαία» Πρώιμη παρέμβαση και δραστηριοποίηση Μέτρα υποστήριξης για ένταξη στην αγορά εργασίας Χρηματοδότηση του Προγράμματος «Εγγύηση για τη Νεολαία» Αξιολόγηση και συνεχής βελτίωση του σχεδίου ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ Ι ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ ΙΙ ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ ΙΙΙ ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ ΙV ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ V Βιβλιογραφία

4 Περιεχόμενα Σχημάτων Σχήμα 1: Συνολικό Ποσοστό Ανεργίας (σύνολο 2013, Ιανουάριος και Φεβρουάριος 2014)... 7 Σχήμα 2: % του πληθυσμού ηλικίας κάτω των 25 ετών (ΕΕ, Ελλάδα) Σχήμα 3: Ευρωπαϊκό Ποσοστό εγκατάλειψης (2012) Σχήμα 4: Λειτουργικότητα της Δημόσιας Υπηρεσίας Απασχόλησης, ως προς την ικανότητά της να υλοποιήσει ποιοτικά & αποτελεσματικά το Σχέδιο «Εγγύηση για τη Νεολαία» (ανάλυση SWOT) Σχήμα 5: Διαδικασία εξατομικευμένης προσέγγισης (γενικά) Σχήμα 6: Διαδικασία Σύνταξης του Ατομικού Σχεδίου Δράσης (Α.Σ.Δ.) Σχήμα 7: Σύντομη περιγραφή δράσεων Σχήμα 8: Εναλλακτικές πηγές χρηματοδότησης Σχήμα 9: Συνολικό Ποσοστό Ανεργίας (Α Τρίμηνο Δ Τρίμηνο 2013) Περιεχόμενα Πινάκων Πίνακας 1: Εξέλιξη αριθμού απασχολούμενων, ανέργων και οικονομικά μη ενεργών καθώς και του ποσοστού ανεργίας (Φεβρουάριος Φεβρουάριος 2014)... 8 Πίνακας 2: Ανεργία (%) κατά φύλο και ομάδες ηλικιών... 8 Πίνακας 3: Στοιχεία έρευνας εργατικού δυναμικού ΕΛ.ΣΤΑΤ, 2 ο Τρίμηνο Πίνακας 4: Άνεργοι κατά ομάδες ηλικιών και επίπεδο εκπαίδευσης, ΕΛ.ΣΤΑΤ, 2 ο Τρίμηνο Πίνακας 5: Eurostat, Unemployment rates by sex, age and NUTS 2 regions (%) Πίνακας 6: Άνεργοι ηλικίας εγγεγραμμένοι στον Ο.Α.Ε.Δ Πίνακας 7: Συνολικό Ποσοστό Μαθητικής Διαρροής ( ) Πίνακας 8: Ποσοστό Μαθητικής Διαρροής ανά φύλο ( ) Πίνακας 9: Ποσοστό της εγκατάλειψης για τους αλλοδαπούς μαθητές εκτός χωρών της Ε.Ε Πίνακας 10: Επίτευξη στόχων του Σχεδίου Δράσεις «Εγγύηση για τη Νεολαία» μέσω των Δράσεων που προγραμματίζονται Πίνακας 11: Βασικοί οργανισμοί/φορείς που θα υποστηρίξουν και θα εφαρμόσουν το σχέδιο για το πρόγραμμα «Εγγύηση για τη Νεολαία» Πίνακας 12: Βασικές μεταρρυθμίσεις και πρωτοβουλίες για να εξασφαλιστεί η πρώιμη παρέμβαση και δραστηριοποίηση Πίνακας 13: Βασικές μεταρρυθμίσεις και πρωτοβουλίες για την ένταξη στην αγορά εργασίας Πίνακας 14: Συνολική χρηματοδότηση «Εγγύηση για τη Νεολαία» Πίνακας 15: Αναλυτικά στοιχεία για τη Χρηματοδότηση του προγράμματος Εγγυήσεων για τη Νεολαία κατ έτος και πηγές και επίπεδα χρηματοδότησης Πίνακας 16: Προγραμματισμένες αξιολογήσεις για τις δομικές μεταρρυθμίσεις (τις μη οικονομικές πτυχές τους) Πίνακας 17: Προγραμματισμένες αξιολογήσεις των πρωτοβουλιών και των οικονομικών πτυχών των μεταρρυθμίσεων Πίνακας 18: Υλοποίηση δράσεων Σ.Δ.Ν., στοιχεία ΕΥΣ.Ε.Κ.Τ., Οκτώβριος

5 Συντομεύσεις Α.Ε.Ι. Ανώτατο Εκπαιδευτικό Ίδρυμα Α.Ε.Π. Ακαθάριστο Εγχώριο Προϊόν Α.μ.ε.Α. Άτομα με Ειδικές Ανάγκες Α.Σ.Δ. Ατομικό Σχέδιο Δράσης Γ.Γ.Δ.Β.Μ. Γενική Γραμματεία Δια Βίου Μάθησης Γ.Γ.Ε.Τ. Γενική Γραμματεία Έρευνας και Τεχνολογίας Γ.Δ.Ε.Ε. Γραφεία Διασύνδεσης Επαγγελματικής Εκπαίδευσης Γ.Σ.Ε.Β.Ε.Ε. Γενική Συνομοσπονδία Επαγγελματιών Βιοτεχνών Εμπόρων Ελλάδας Γ.Σ.Ε.Ε. Γενική Συνομοσπονδία Εργατών Ελλάδος Δ.Α.ΣΤΑ. Δομή Απασχόλησης και Σταδιοδρομίας Δ.Υ.Α. Δημόσια Υπηρεσία Απασχόλησης Ε.Α.Ε.Κ. Νέοι εκτός Εκπαίδευσης Απασχόλησης και Κατάρτισης Ε.Ε. Ευρωπαϊκή Ένωση Ε.Ε.Δ. Έρευνα Εργατικού Δυναμικού Ε.Ι.Ε.Α.Δ. Εθνικό Ινστιτούτο Εργασίας και Ανθρώπινου Δυναμικού Ε.Κ.Ο. Ειδικές Κοινωνικές Ομάδες Ε.Κ.Τ. Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο ΕΛ.ΣΤΑΤ. Ελληνική Στατιστική Υπηρεσία ΕΝ.ΠΕ. Ένωση Περιφερειών E.O.Π.Π.Ε.Π. Εθνικός Οργανισμός Πιστοποίησης Προσόντων και Επαγγελματικού Προσανατολισμού Ε.Ο.Χ. Ευρωπαϊκός Οικονομιός Χώρος ΕΠΑ.Σ. Επαγγελματικές Σχολές Ε.Π. Επιχειρησιακό Πρόγραμμα Ε.Π. Επαγγελματικός Προσανατολισμός Ε.Π.ΑΝ.ΑΔ. Επιχειρησιακό Πρόγραμμα «Ανάπτυξη Ανθρωπίνου Δυναμικού» Ε.Σ.Α.μ.Ε.Α. Εθνική Συνομοσπονδία Ατόμων με Αναπηρία Ε.Σ.Π.Α. Εθνικό Στρατηγικό Πλαίσιο Αναφοράς Ε.Σ.Ε.Ε. Εθνική Συνομοσπονδία Ελληνικού Εμπορίου Ε.Σ.Ε.Ε. Εθνική Συνομοσπονδία Ελληνικού Εμπορίου Ε.ΣΥ.Ν. Εθνικό Συμβούλιο Νεολαίας Ε.Τ.Ε.ΑΝ. Εθνικό Ταμείο Επιχειρηματικότητας και Ανάπτυξης Ε.Τ.Π.Α. Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης Ε.Υ.Δ. Ειδική Υπηρεσία Διαχείρισης Ε.Υ.Ε. Ειδική Υπηρεσία Εφαρμογής Ε.Υ.ΠΟ.Τ. Ειδική Υπηρεσία στον τομέα του Πολιτισμού Ε.Υ.Σ.Ε.Κ.Τ. Ειδική Υπηρεσία Συντονισμού και Παρακολούθησης Δράσεων του Ευρωπαϊκού Κοινωνικού Ταμείου Ι.Ε.Κ. Ινστιτούτο Επαγγελματικής Κατάρτισης Ι.Ο.Β.Ε. Ίδρυμα Οικονομικών και Βιομηχανικών Ερευνών Ι.Ε.Π. Ινστιτούτο Εκπαιδευτικής Πολιτικής Κ.Ε.Δ.Ε. Κεντρική Ένωση Δήμων Ελλάδος ΚΕ.Θ.Ε.Α. Κέντρο Θεραπείας Εξαρτημένων Ατόμων Κ.Ε.Κ. Κέντρο Επαγγελματικής Κατάρτισης ΚΕ.ΣΥ.Π. Κέντρα Συμβουλευτικής και Προσανατολισμού ΚΕ.Σ.Υ.Υ. Κέντρο Συνοδευτικών Υποστηρικτικών Υπηρεσιών Κ.Π.Α. Κέντρο Προώθησης Απασχόλησης Μ.Μ.Ε. Μικρο-Μεσαίες Επιχειρήσεις Ν.Θ.Ε. Νέες Θέσεις Εργασίας Ν.Ε.Ε. Νέοι Ελεύθεροι Επαγγελματίες 4

6 Ο.A.E.Δ. Ο.ΚΑ.ΝΑ. Π.Α.Ν. ΠΑΣΕΓΕΣ Π.Υ.Σ. ΤοΠ ΕΚΟ ΤοπΣΑ Σ.Δ.Ν. Σ.Ε.Β. Σ.Ε.Τ.Ε. Σ.Ε.Κ. Σ.Ε.Σ. Σ.Ε.Τ.Ε. Τ.Π.Ε. Φ.Ε.Κ. E.S.F. NEETs Υ.Ε.Ι. Οργανισμός Απασχόλησης Εργατικού Δυναμικού Οργανισμός κατά των Ναρκωτικών Πρωτοβουλία για την Απασχόληση των Νέων Πανελλήνια Συνομοσπονδία Ενώσεων Αγροτικών Συνεταιρισμών Πράξη Υπουργικού Συμβουλίου Εφαρμογή Τοπικών Σχεδίων για την Απασχόληση Ευπαθών Κοινωνικά Ομάδων Τοπικά Σχέδια για την Απασχόληση Σχέδιο Δράσης για τη Νεολαία Σύνδεσμος Επιχειρήσεων και Βιομηχανιών Σύνδεσμος Ελληνικών Τουριστικών Επιχειρήσεων Σχολές Επαγγελματικής Κατάρτισης Σχέδιο Εταιρικής Σχέσης Σύνδεσμος Ελληνικών Τουριστικών Επιχειρήσεων Τεχνολογίες Πληροφορικής και Επικοινωνίας Φύλλο Εφημερίδας της Κυβερνήσεως European Social Fund Not in education, employment or training Youth Employment Initiative (Πρωτοβουλία για την Απασχόληση των Νέων) 5

7 Εισαγωγή Με το παρόν σχέδιο, το Υπουργείο Εργασίας, Κοινωνικής Ασφάλισης και Πρόνοιας, συνεπικουρούμενο από τον Οργανισμό Απασχόλησης Εργατικού Δυναμικού (Ο.Α.Ε.Δ.), επιχειρεί την πρώτη προσπάθεια δημιουργίας Σχεδίου Δράσης «Εγγύησης για τη Νεολαία» στην Ελλάδα. Πρόκειται για μια συνεκτική δέσμη ενεργειών που απευθύνεται στους νέους με ηλικία 15 έως 24 ετών, οι οποίοι δεν εργάζονται αλλά και δεν συμμετέχουν σε οποιοδήποτε κύκλο εκπαίδευσης ή κατάρτισης. Στόχος είναι από τη στιγμή που το Σχέδιο θα τεθεί σε πλήρη εφαρμογή, όλοι οι νέοι μέχρι και την ηλικία των 24 ετών να λαμβάνουν μια πρόταση καλής ποιότητας για απασχόληση, επαγγελματική κατάρτιση, μαθητεία ή πρακτική άσκηση μέσα σε χρονικό διάστημα τεσσάρων (4) μηνών από τότε που θα αποχωρήσουν από την επίσημη εκπαίδευση ή από τότε που θα μείνουν χωρίς εργασία. Για την επίτευξη αυτού του σκοπού, το σχέδιο βασίζεται σε ευρεία οριζόντια συνεργασία των αρμόδιων δημόσιων υπηρεσιών και φορέων, όπως επίσης και στη δημιουργία εταιρικών σχέσεων με τους εκπροσώπους των κοινωνικών εταίρων και της νεολαίας. 1. Στρατηγικό Πλαίσιο Το Σχέδιο «Εγγύησης για τη Νεολαία» συνδέεται άμεσα με τους στρατηγικούς στόχους και τις προτεραιότητες του νέου αναπτυξιακού μοντέλου της Ελλάδας και την επαναφορά της οικονομίας σε τροχιά ανάπτυξης με βάση ένα βιώσιμο πρότυπο. Ο αναπτυξιακός σχεδιασμός για την Ελλάδα του 2020 αποβλέπει «στην αναγέννηση της ελληνικής οικονομίας με ανάταξη και αναβάθμιση του παραγωγικού και κοινωνικού ιστού της χώρας και τη δημιουργία και διατήρηση βιώσιμων θέσεων απασχόλησης, έχοντας ως αιχμή την εξωστρεφή, καινοτόμο και ανταγωνιστική επιχειρηματικότητα και γνώμονα την ενίσχυση της κοινωνικής συνοχής και της αρχές της αειφόρου ανάπτυξης» 1. Η νέα αναπτυξιακή στρατηγική πρόκειται να κλιμακωθεί χρονικά ξεκινώντας εμπροσθοβαρώς με την αντιμετώπιση του οξύτατου προβλήματος της ανεργίας και ιδιαίτερα της νεανικής ανεργίας. Στο πλαίσιο της στρατηγικής αυτής η αύξηση της απασχόλησης των νέων, μέσω της δημιουργίας στοχευμένων πολιτικών για τη διευκόλυνση της πρόσβασης και την ενεργό ένταξη στην αγορά εργασίας και η ποιοτική αναβάθμιση του συστήματος εκπαίδευσης και επαγγελματικής κατάρτισης αποτελούν ξεκάθαρη προτεραιότητα και συνιστά τον βραχίονα του Σχεδίου «Εγγύησης για τη Νεολαία». Η ανάσχεση των επιπτώσεων της παρατεταμένης ύφεσης στην ελληνική νεολαία και η επένδυση στο νεανικό ανθρώπινο κεφάλαιο προβάλλει όχι μόνο ως ένας πρωταρχικός εθνικός στόχος, αλλά και ως το «μέσο» για μια κοινωνική βιώσιμη «διέξοδο» προς την ανάπτυξη Οικονομικό Περιβάλλον- Τάσεις και Προοπτικές Αγορά Εργασίας στην Ελλάδα Η παραμονή της ελληνικής οικονομίας σε ύφεση την περίοδο (με συνολική μείωση του Α.Ε.Π. κατά περίπου 25 ποσοστιαίες μονάδες την εν λόγω περίοδο) είχε σημαντικό αντίκτυπο στην απασχόληση. Ταυτόχρονα αυξήθηκε ανησυχητικά το ποσοστό των μακροχρόνια ανέργων και των νέων ανέργων. 1 Σελ. 52, Σύμφωνο Εταιρικής Σχέσης , Γενική Γραμματεία Επενδύσεων- Ε.Σ.Π.Α. (Υπουργείο Ανάπτυξης και Ανταγωνιστικότητας), Αθήνα, Μάιος

8 Συγκεκριμένα, βάσει των στοιχείων της Έρευνας Εργατικού Δυναμικού (Ε.Ε.Δ.) της Ελληνικής Στατιστικής Υπηρεσίας (ΕΛ.ΣΤΑΤ.), από το Α Τρίμηνο 2008 και μέχρι το Δ Τρίμηνο 2013, το ποσοστό ανεργίας αυξήθηκε από 8,3% σε 27,5%. (βλ. Σχήμα 9, Παράρτημα ΙΙ). Την ίδια χρονική περίοδο, με βάση την ίδια έρευνα, ο αριθμός των απασχολουμένων (ηλικίας 15 ετών και άνω) μειώθηκε κατά άτομα (από το Α τρίμηνο 2008 σε το Δ Τρίμηνο 2013). Η μείωση του αριθμού των απασχολούμενων προκύπτει τόσο από την οριστική παύση της λειτουργίας μεγάλου αριθμού επιχειρήσεων (σύμφωνα με τα στοιχεία του ΙΚΑ, περίπου 75,6 χιλιάδες επιχειρήσεις δηλ. 30% των επιχειρήσεων- διέκοψαν τη δραστηριότητά τους) όσο και από τη μείωση του προσωπικού των επιχειρήσεων που συνέχισαν να λειτουργούν 2. Επίσης, σημαντική άνοδος έχει σημειωθεί και στη μετατροπή υφιστάμενων συμβάσεων εργασίας σε ευέλικτες μορφές απασχόλησης. Σταθεροποιητικές τάσεις διαφαίνονται το τελευταίο διάστημα στην αγορά εργασίας, όπως απεικονίζεται και στο ακόλουθο σχήμα. 28,5 28,0 27,5 27,0 26,5 26,0 25,5 27,2 27,0 26,8 26,9 27,9 27,8 28,0 27,6 27,6 27,3 27,4 27,5 26,7 26,5 Ποσοστό ανεργίας Σχήμα 1: Συνολικό Ποσοστό Ανεργίας (σύνολο 2013, Ιανουάριος και Φεβρουάριος 2014) Ενθυρρυντικές ενδείξεις διαπιστώνονται και από το ισοζύγιο των ροών μισθωτής απασχόλησης, δηλαδή προσλήψεις μείον αποχωρήσεις, βάσει των στοιχείων του πληροφοριακού συστήματος «ΕΡΓΑΝΗ» του Υπουργείου Εργασίας, Κοινωνικής Ασφάλισης και Πρόνοιας. Σύμφωνα με τα αποτελέσματα του συστήματος, τον Απρίλιο 2014 δημιουργήθηκαν νέες θέσεις εργασίας, έναντι τον Απρίλιο Εξίσου θετικές είναι οι μεταβολές της μισθωτής απασχόλησης σε επίπεδο τετραμήνου Ιανουαρίου- Απριλίου 2014 (στοιχεία «ΕΡΓΑΝΗ»). Κατά το πρώτο τετράμηνο του 2014 το ισοζύγιο προσλήψεων αποχωρήσεων ήταν θετικό κατά θέσεις εργασίας έναντι μόλις πέρυσι. Αναλυτικότερα, σύμφωνα με τα στοιχεία των ροών μισθωτής απασχόλησης του Απριλίου 2014, του συστήματος «ΕΡΓΑΝΗ», οι αναγγελίες πρόσληψης ανήλθαν σε , ενώ οι αποχωρήσεις σε Οι προσλήψεις ήταν κατά περισσότερες έναντι του αντίστοιχου μήνα του Σχέδιο Επιχειρησιακού Προγράμματος «Ανάπτυξη Ανθρώπινου Δυναμικού», Εκπαίδευση και Δια-Βίου Μάθηση , Απρίλιος

9 Σημαντικό μερίδιο στην αγορά εργασίας εξακολουθούν να καταλαμβάνουν οι ευέλικτες μορφές απασχόλησης. Σύμφωνα με τα στοιχεία του τετραμήνου Ιανουαρίου- Απριλίου 2014, από τις αναγγελίες προσλήψεων, οι αφορούν συμβάσεις πλήρους απασχόλησης, οι είναι συμβάσεις μερικής απασχόλησης και οι συμβάσεις εκ περιτροπής απασχόλησης. Η συνολική εικόνα του αριθμού των απασχολουμένων, των ανέργων και των οικονομικά μη ενεργών, σε συνάρτηση με το συνολικό ποσοστό ανεργίας (με σημείο αναφοράς τον μήνα Φεβρουάριο από το 2009 μέχρι σήμερα) είναι η ακόλουθη: Φεβρουάριος Απασχολούμενοι Άνεργοι Οικονομικά μη ενεργοί Ποσοστό ανεργίας 9,0 11,3 15,4 22,1 26,7 26,5 Πίνακας 1: Εξέλιξη αριθμού απασχολούμενων, ανέργων και οικονομικά μη ενεργών καθώς και του ποσοστού ανεργίας (Φεβρουάριος Φεβρουάριος 2014) Βάσει στοιχείων από την ΕΛ.ΣΤΑΤ. (Δ Τρίμηνο 2013), το γενικό ποσοστό ανεργίας ανήλθε σε 27,5%, με το ποσοστό ανεργίας των γυναικών (31,7%) να είναι σημαντικά υψηλότερο από των ανδρών (24,4). Στον Πίνακα 2, παρατίθενται στοιχεία για την ανεργία (%) κατά φύλο και ομάδες ηλικιών 3 : Δ' Τρίμηνο Ηλικία Άρρενες Θήλεις Σύνολο Άρρενες Θήλεις Σύνολο Σύνολο 23,3 29, ,4 31,7 27, , ,8 52,6 62, , ,4 41,3 48,7 44,7 Πίνακας 2: Ανεργία (%) κατά φύλο και ομάδες ηλικιών Το ποσοστό των μακροχρόνια ανέργων, επίσης, αυξάνεται ανησυχητικά. Σύμφωνα με την Έρευνα Εργατικού Δυναμικού για το Δ Τρίμηνο 2013, οι μακροχρόνια άνεργοι αποτελούσαν το 72% του συνόλου των ανέργων. Το ποσοστό των μερικώς απασχολουμένων σύμφωνα με στοιχεία του Δ Τριμήνου 2013 (ΕΛ.ΣΤΑΤ.) ήταν 8,5% του συνόλου των απασχολουμένων, από τους οποίους το 65% έκανε αυτή την επιλογή διότι δεν μπόρεσε να βρει πλήρη απασχόληση. Το ποσοστό των μισθωτών, το οποίο εκτιμάται σε 63,1%, εξακολουθούσε να είναι χαμηλότερο του μέσου όρου της Ευρωπαϊκής Ένωσης, το οποίο ανέρχεται καντά στο 83% του συνόλου των απασχολουμένων. 3 ΕΛ.ΣΤΑΤ., Δελτίο Τύπου, Πειραιάς 13 Μαρτίου

10 1.2. Ανεργία Νέων και Νέοι εκτός Εκπαίδευσης Απασχόλησης και Κατάρτισης (Ε.Α.Ε.Κ.) Η ανεργία των νέων στην Ελλάδα ήταν σε υψηλά επίπεδα και πριν την έναρξη της οικονομικής κρίσης. Ωστόσο τα τελευταία χρόνια, εν μέσω της παρατεταμένης ύφεσης, η ανεργία των νέων εκτινάχθηκε σε πρωτοφανή επίπεδα. Το ποσοστό ανεργίας των νέων (15-24 ετών) στην Ελλάδα το 1983 ήταν περίπου 23%, ενώ το 2012 εκτινάχθηκε στο 55,3% και το Β Τρίμηνο 2013 στο 59% 4, δηλαδή σε πολύ υψηλότερα επίπεδα από το αντίστοιχο ποσοστό της Ευρωπαϊκής Ένωσης, το οποίο διαμορφώθηκε το 2012 στο 22,8%. Η ηλικιακή ομάδα των νέων ετών αποτελείται από άτομα με διαφορετικά χαρακτηριστικά και θα μπορούσαμε να τη χωρίσουμε σε 2 υπό-ομάδες: Νέοι 15 19: οι έφηβοι που θα έπρεπε να βρίσκονται στο εκπαιδευτικό σύστημα. Τα άτομα αυτά έχουν συνήθως χαμηλά προσόντα και εξειδίκευση και επομένως αντιμετωπίζουν περισσότερες δυσκολίες ένταξης στην αγορά εργασίας. Με βάση τα στοιχεία της ΕΛ.ΣΤΑΤ για το Δ Τρίμηνο 2013, οι νέοι αποτελούσαν περίπου το 6% του συνολικού πληθυσμού της χώρας και το 2,2% του συνόλου των ανέργων. Νέοι 20 24: άτομα ηλικίας ετών που έχουν συνήθως ολοκληρώσει τη δευτεροβάθμια εκπαίδευση και μπορεί να έχουν ολοκληρώσει και πανεπιστημιακές σπουδές. Τα άτομα αυτά έχουν συνήθως υψηλότερα τυπικά προσόντα. Με βάση τα στοιχεία της ΕΛ.ΣΤΑΤ για το Β Τρίμηνο 2013, οι νέοι ετών αποτελούσαν περίπου το 5,5% του συνολικού πληθυσμού της χώρας και το 11% (περίπου νέοι) του συνόλου των ανέργων (βλ. Πίνακα 3 παρακάτω). Ομάδες Ηλικιών Σύνολο 15+ Πληθυσμός Εργατικό Δυναμικό 2 ο Τρίμηνο ο Τρίμηνο 2013 Απασχολούμενοι Άνεργοι Μη οικονομικά ενεργοί Ποσοστό ανεργίας % Ποσοστό συμμετοχής 9, ,6 3, , , % 53.0% % 7.5% % 50.6% Σύνολο % επί του συνόλου 1, % 28.4% 11.3% 6.1% 3.4% 13.2% 17.3% Πίνακας 3: Στοιχεία έρευνας εργατικού δυναμικού ΕΛ.ΣΤΑΤ, 2 ο Τρίμηνο 2013 % 4 Στοιχεία ΕΛΣΤΑΤ Γ ΤΡΊΜΗΝΟ 2013 ποσοστό ανεργίας νέων ,2% 9

11 Περίπου το 52% των ανέργων (ηλικίας ετών) είχαν ολοκληρώσει τη μέση εκπαίδευση, ενώ τουλάχιστον 20% εξ αυτών είχαν πτυχίο από κάποια ανώτερη τεχνική-επαγγελματική σχολή. Περίπου το 10% των ανέργων είχαν ολοκληρώσει τη βασική εκπαίδευση ή δεν είχαν παρακολουθήσει σχολείο. Αυτοί οι νέοι είναι πιθανότερο να αντιμετωπίσουν κίνδυνο φτώχειας ή κοινωνικό αποκλεισμό (βλ. Πίνακα 4 παρακάτω). Σε χιλιάδες Επίπεδο Εκπαίδευσης Σύνολο % επί του συνόλου Ηλικιακές Ομάδες Σύνολο 178,50 29,8 148, % επί του συνόλου Έχουν μεταπτυχιακό τίτλο 0,6 0,3% 0,0 0,0% 0,6 0,4% Πτυχιούχοι ανωτάτων σχολών 18,7 10,5% 0,0 0,0% 18,7 12,6% Πτυχιούχοι ανωτέρων τεχν.-επαγγ. σχολών 35,0 19,6% 1,1 3,7% 33,9 22,8% Έχουν απολυτήριο μέσης εκπαίδευσης 92,4 51,8% 18,9 63,4% 73,5 49,4% Έχουν τελειώσει την γ τάξη μέσης εκπαίδευσης 15,0 8,4% 3,8 12,8% 11,2 7,5% Έχουν απολυτήριο στοιχειώδους εκπαίδευσης 14,9 8,3% 5,2 17,4% 9,7 6,5% Δεν τελείωσαν τη στοιχειώδη εκπαίδευση 1,0 0,6% 0,2 0,7% 0,8 0,5% Δεν πήγαν καθόλου σχολείο 0,9 0,5% 0,6 2,0% 0,3 0,2% Πίνακας 4: Άνεργοι κατά ομάδες ηλικιών και επίπεδο εκπαίδευσης, ΕΛ.ΣΤΑΤ, 2 ο Τρίμηνο 2013 Η θέση των γυναικών, ηλικίας ετών, είναι δυσμενέστερη στην αγορά εργασίας έναντι των ανδρών της ίδιας ηλικιακής ομάδας, δεδομένου ότι το ποσοστό ανεργίας των γυναικών (Β Τρίμηνο 2013) διαμορφώθηκε στο 65.1% έναντι του 54.2% για τους άνδρες της ίδιας ηλικιακής ομάδας (σύμφωνα με τα στοιχεία της EUROSTAT). Η εικόνα για τους νέους εκτός δομών εκπαίδευσης, κατάρτισης ή εργασίας είναι επίσης ανησυχητική. Σύμφωνα με στοιχεία της ΕΛ.ΣΤΑΤ για το Β Τρίμηνο 2013, οι νέοι εκτός δομών εκπαίδευσης, κατάρτισης ή εργασίας (Ε.Α.Ε.Κ.) ηλικίας ετών ανέρχονταν σε περίπου , εκ των οποίων άνηκαν στην ηλικιακή ομάδα ετών και στην ηλικιακή ομάδα ετών. Από την ηλικιακή ομάδα ετών, νέοι (36%) ήταν άνεργοι και από την ηλικιακή ομάδα 20-24, νέοι (75%) ήταν άνεργοι 5. 5 ΕΛ.ΣΤΑΤ. Β τρίμηνο

12 Περιφέρειες Ποσοστό Ανεργίας (2012) % Ανεργίας Ηλικιακής Ομάδα ετών (2012) Ανατολική Μακεδονία Θράκη 22,5 52,6 Κεντρική Μακεδονία 26 60,4 Δυτική Μακεδονία 29,9 72,5 Θεσσαλία 22,6 53,6 Ήπειρος 22,9 60,5 Ιόνια Νησιά 14,7 22,7 Δυτική Ελλάδα 25,5 56,3 Στερεά Ελλάδα 27,8 59,1 Πελοπόννησος 19,9 61,4 Αττική 25,3 56 Βόρειο Αιγαίο 21,2 47,5 Νότιο Αιγαίο 15,1 41,4 Κρήτη 21,7 43,9 Πίνακας 5: Eurostat, Unemployment rates by sex, age and NUTS 2 regions (%) Το μεγαλύτερο ποσοστό ανεργίας των νέων σύμφωνα με τα στοιχεία της EUROSTAT, όπως απεικονίζεται και στον Πίνακα 5, εντοπιζόταν στη Δυτική Μακεδονία όπου περίπου 3 στους 4 νέους ηλικίας ετών ήταν άνεργοι (72,5%). Ακολουθούσαν η Πελοπόννησος με 61,4%, η Ήπειρος με 60,5% και η Κεντρική Μακεδονία με 60,4%. Πέραν των παραπάνω, ανησυχητικό είναι το γεγονός ότι το ποσοστό των ατόμων ηλικίας ετών που ούτε εργάζονταν, ούτε συμμετείχαν σε κάποιο πρόγραμμα εκπαίδευσης ή κατάρτισης (δείκτης Ε.Α.Ε.Κ.) σημείωσε σημαντική αύξηση στην Ελλάδα εν μέσω της οικονομικής ύφεσης. Σύμφωνα με τα στοιχεία του Ο.Α.Ε.Δ. 6 το σύνολο των εγγεγραμμένων στο μητρώο του Ο.Α.Ε.Δ. της ηλικιακής κατηγορίας ετών ήταν άτομα (έναντι ατόμων τον Δεκέμβριο 2013), αριθμός που αντιστοιχεί στο 10,48% του συνόλου των εγγεγραμμένων (Σύνολο εγγεγραμμένων στο μητρώο του Ο.Α.Ε.Δ.: , έναντι ατόμων τον Δεκέμβριο 2013). Το σύνολο των εγγεγραμμένων στο μητρώο του Ο.Α.Ε.Δ. για την ηλικιακή κατηγορία ετών ήταν άτομα, ενώ για την ηλικιακή κατηγορία ετών ήταν άτομα. Ηλικιακή Κατηγορία Άνεργοι (Αναζητούντες Εργασία) Λοιποί (μη Αναζητούντες Εργασία) Σύνολο εγγεγραμμένων ετών ετών Σύνολο Σύνολο ηλικιακών κατηγοριών Ποσοστό (15-24 επί του συνόλου) 10,83 8,51 10,48 Πίνακας 6: Άνεργοι ηλικίας εγγεγραμμένοι στον Ο.Α.Ε.Δ. Τα άτομα που δεν απασχολούνται ούτε συμμετέχουν σε κάποιο πρόγραμμα εκπαίδευσης ή κατάρτισης αντιμετωπίζουν μεγαλύτερο κίνδυνο αποκλεισμού από την αγορά εργασίας καθώς και μεγαλύτερο κίνδυνο κοινωνικού αποκλεισμού. Σύμφωνα με τα στοιχεία της δειγματοληπτικής 6 Ημερομηνία λήψης στοιχείων από Ο.Α.Ε.Δ. είναι η 27 η Μαΐου

13 Έρευνας Εισοδήματος και Συνθηκών Διαβίωσης των Νοικοκυριών, ο πληθυσμός ηλικίας ετών που βρίσκεται σε κίνδυνο φτώχειας ή κοινωνικό αποκλεισμό ανήλθε στο 48,3% (το 2012) της συγκεκριμένης ηλικιακής ομάδας του πληθυσμού της χώρας από 40,3% το 2011, 38,4% το 2010 και 31,6% το 2009 (έναντι 31,5% για την ΕΕ-27 το 2012). Το ποσοστό αυτό (40,3%) είναι κατά 9,3 ποσοστιαίες μονάδες υψηλότερο από το αντίστοιχο ποσοστό του συνολικού πληθυσμού. Οι γυναίκες (ηλικίας ετών) απειλούνται λιγότερο από την φτώχεια και τον κοινωνικό αποκλεισμό [39,7% το 2011 για τις γυναίκες (από 41,5% το 2010), έναντι 40,9% για τους άνδρες το 2011 (από 35,4% το 2010) στοιχεία Eurostat] 7. Το ποσοστό των νέων μεταξύ ετών που βρίσκονταν εκτός εκπαίδευσης, κατάρτισης και εργασίας (not in education, employment or training- NEETs) στην Ελλάδα αυξήθηκε διαρκώς από το 2008 ως το 2012 και βρίσκεται σταθερά ανάμεσα στα υψηλότερα στην EE. Το οικονομικό κόστος που υφίσταται η χώρα από τη μη συμμετοχή νέων στην αγορά εργασίας υπολογίζεται στο 3,3% του ΑΕΠ (ευρωπαϊκός μέσος όρος: 1,21%, Γερμανία: μικρότερος του 0,6%) Ε.Ε. Ελλάδα Πηγή: Eurostat, ηλεκτρονική βάση δεδομένων, 2013 Σχήμα 2: % του πληθυσμού ηλικίας κάτω των 25 ετών (ΕΕ, Ελλάδα) Υψηλό είναι και το κοινωνικό κόστος από την αύξηση της κατηγορίας αυτής, καθώς εκτιμάται ότι οι νέοι που βρίσκονται εκτός εκπαίδευσης, κατάρτισης ή απασχόλησης εκφράζουν λιγότερη εμπιστοσύνη στους δημοκρατικούς θεσμούς και έχουν μικρότερη συμμετοχή στην κοινωνική ζωή. Το πρόβλημα της νεανικής ανεργίας δυναμιτίζει τις προοπτικές ανάπτυξης, ενώ υπονομεύει την κοινωνική συνοχή. Πρόωρη εγκατάλειψη του σχολείου- μαθητική διαρροή Η σχολική/μαθητική διαρροή, αποτελεί εμπόδιο στην οικονομική ανάπτυξη και στην απασχόληση, υπονομεύει την παραγωγικότητα και την ανταγωνιστικότητα και «τροφοδοτεί» τη φτώχεια και τον κοινωνικό αποκλεισμό. Οι νέοι που εγκαταλείπουν πρόωρα το σχολείο είναι βέβαιο ότι έχουν ελλείψεις σε δεξιότητες και προσόντα και αντιμετωπίζουν σοβαρά προβλήματα στην ένταξή τους στην αγορά εργασίας. 7 Ο κίνδυνος φτώχειας μετά τις κοινωνικές μεταβιβάσεις για τα άτομα ηλικίας ετών ανήλθε σε 26,9% το 2011 από 27,6% το 2010 και 22,3% το 2009 (έναντι 21,4% στην ΕΕ-27 το 2011) στοιχεία Eurostat. Το ποσοστό αυτό είναι υψηλότερο κατά 5,5 ποσοστιαίες μονάδες από το αντίστοιχο ποσοστό του συνολικού πληθυσμού της Ελλάδος. 12

14 Η Ελλάδα ανήκει στην κατηγορία των κρατών μελών, τα οποία είναι πάνω από τον στόχο του 10% που έχει θέσει το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο Εκπαίδευσης (Βρυξέλλες 2003) 8, αλλά εμφανίζουν σημαντική πτωτική πορεία τα τελευταία χρόνια. Η σχολική εγκατάλειψη μειώθηκε το 2012 συγκριτικά με το 2009 κατά 3,1 ποσοστιαίες μονάδες και ο στόχος για το 2020 είναι να διαμορφωθεί το ποσοστό στο 9,7%, σύμφωνα με τις δεσμεύσεις που έχει αναλάβει η χώρα μας στο πλαίσιο της στρατηγικής «Ευρώπη 2020». Από τον Σεπτέμβριο 2013, βάσει του Ν. 4186/2013 (άρθρο 36, παρ. 29) «στο Ινστιτούτο Παιδαγωγικής Πολιτικής (Ι.Ε.Π.) συνιστάται Παρατηρητήριο για τα θέματα καταγραφής και αντιμετώπισης της μαθητικής διαρροής. Το Παρατηρητήριο αποτελεί οργανική Μονάδα του Ι.Ε.Π.» ,5 % 13,7 % 13,1 % 11,4 % Πίνακας 7: Συνολικό Ποσοστό Μαθητικής Διαρροής ( ) Άνδρες Γυναίκες ,3 % 16,5 % 16,1 % 16,7 % 10,6 % 10,8 % 10,1 % 9,1 % Πίνακας 8: Ποσοστό Μαθητικής Διαρροής ανά φύλο ( ) Σχήμα 3: Ευρωπαϊκό Ποσοστό εγκατάλειψης (2012) Στην Ελλάδα (2012) το ποσοστό της εγκατάλειψης ανέρχεται στις 11,4 ποσοστιαίες μονάδες και είναι λίγο πιο κάτω από το μέσο όρο των 28 κρατών που διαμορφώνεται στο 12,7%. Με βάση το φύλο τα αγόρια εγκαταλείπουν το σχολείο σε ποσοστό 13,7% και η σχολική εγκατάλειψη για τα κορίτσια ανέρχεται σε 9,1%. Αρκετά υψηλό είναι το ποσοστό της εγκατάλειψης για τους αλλοδαπούς μαθητές εκτός χωρών της ΕΕ που φθάνει για τη χώρα μας στο 45,8%, ποσοστό που είναι το υψηλότερο ανάμεσα σε 16 χώρες για τις οποίες υπάρχουν στοιχεία. Δηλαδή 1 στους 2 αλλοδαπούς εγκαταλείπουν το σχολείο, όταν το αντίστοιχο ποσοστό για τους έλληνες μαθητές είναι μόλις στο 8,3%. 8 Σελ.7, «Αντιμετώπιση της Σχολικής Διαρροής, Αναφορά για την Εθνική Κατάσταση», Αλιμήσης Δ., Γβριηλίδη Γκ., Παπαδοπούλου Π., Προβατά Α.. ΑΣΠΑΙΤΕ, (Πάτρα, Ελλάδα) 13

15 Σύνολο Ημεδαποί Αλλοδαποί Σύνολο Ημεδαποί Αλλοδαποί 14,5 % 44,5 % 10,0 % 11,7 % 42,0 % 8,3 % Πίνακας 9: Ποσοστό της εγκατάλειψης για τους αλλοδαπούς μαθητές εκτός χωρών της Ε.Ε. Τα υψηλότερα ποσοστά παιδιών που εγκαταλείπουν το σχολείο συνεχίζουν να εμφανίζονται στις περιοχές των νομών Ροδόπης και Ευρυτανίας, με επίσης μεγάλα ποσοστά να εμφανίζονται και στο νομό Ρεθύμνου, όπου το ποσοστό των ατόμων μεταξύ ετών που έχουν μόνο απολυτήριο γυμνασίου ή ούτε καν δημοτικού, φτάνει το 43,5% Θεσμικοί Παράγοντες που εμπλέκονται στην «Εγγύηση για τη Νεολαία» Οι θεσμικοί φορείς που αναπτύσσουν δράσεις στον τομέα της απασχόλησης, της κατάρτισης και της εκπαίδευσης των νέων είναι οι εξής: Υπουργείο Εργασίας, Κοινωνικής Ασφάλισης και Πρόνοιας, ο υπεύθυνος φορέας στρατηγικού σχεδιασμού και εφαρμογής του Σχεδίου Δράσης «Εγγύηση για τη Νεολαία». Η Διεύθυνση Απασχόλησης του Υπουργείου έχει οριστεί Εθνικός Συντονιστής της υλοποίησης του Σχεδίου Δράσης «Εγγύηση για τη Νεολαία» και συνεπικουρείται από τους παρακάτω εποπτευόμενους φορείς του: o τον Οργανισμό Απασχόλησης Εργατικού Δυναμικού (Ο.Α.Ε.Δ.), με τα Κέντρα Προώθησης Απασχόλησης και με τις εκπαιδευτικές μονάδες του, τις Επαγγελματικές Σχολές (ΕΠΑ.Σ.). o τη Διεύθυνση για την Κοινωνική Ένταξη και την Κοινωνική Οικονομία, που είναι αρμόδια για το σχεδιασμό, το συντονισμό, την παρακολούθηση και την αξιολόγηση όλων των αναγκαίων πολιτικών και ενεργειών που αποσκοπούν στην ανάπτυξη και την ενίσχυση της Κοινωνικής Οικονομίας. o τη Μονάδα Ανάλυσης και Τεκμηρίωσης, που έχει ως έργο την παρακολούθηση των πολιτικών απασχόλησης, κοινωνικής ασφάλισης και ισότητας των φύλων και την κατάρτιση μελετών και εκθέσεων για τα θέματα αυτά. o την Ειδική Υπηρεσία Διαχείρισης του Επιχειρησιακού Προγράμματος «Ανάπτυξη Ανθρώπινου Δυναμικού», που είναι αρμόδια για τη διαχείριση του Ε.Π. «Ανθρώπινου Δυναμικού». o o την Ειδική Υπηρεσία Συντονισμού και Παρακολούθησης Δράσεων του Ευρωπαϊκού Κοινωνικού Ταμείου (Ε.Υ.Σ.Ε.Κ.Τ.) που εξυπηρετεί την ανάγκη του συντονισμού των συγχρηματοδοτούμενων από το Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο (Ε.Κ.Τ.) παρεμβάσεων στην Ελλάδα. το Εθνικό Ινστιτούτο Εργασίας και Ανθρώπινου Δυναμικού (Ε.Ι.Ε.Α.Δ.), το οποίο έχει ως αποστολή να υποστηρίξει τις δράσεις και τις πολιτικές του Υπουργείου Εργασίας και Κοινωνικής Ασφάλισης σε εθνικό, περιφερειακό, τοπικό και κλαδικό επίπεδο με εργαλεία, μεθόδους και τεχνικές, και να προωθήσει την επαγγελματική κατάρτιση και τη δια βίου μάθηση. 14

16 Με το συντονισμό των ανωτέρω υπηρεσιών συνδυάζεται η επαγγελματική εκπαίδευση στην τάξη και η αμειβόμενη πρακτική άσκηση σε επιχειρήσεις και τα Ινστιτούτα Επαγγελματικής Κατάρτισης (Ι.Ε.Κ.) του Ο.Α.Ε.Δ., ενώ υλοποιούνται δράσεις που αφορούν στην προώθηση των νέων στην αγορά εργασίας μέσω ενεργητικών πολιτικών απασχόλησης, δράσεων επιχορήγησης επιχειρήσεων για την πρόσληψη ανέργων, προγραμμάτων μαθητείας για τους αποφοίτους των ΕΠΑ.Σ., προγραμμάτων μετάβασης από την εκπαίδευση στην εργασία (επιταγές εισόδου- vouchers- για ανέργους ανάλογα με τα προσόντα τους), δράσεων συμβουλευτικής και επαγγελματικού προσανατολισμού ανέργων κ.ά. Υπουργείο Παιδείας και Θρησκευμάτων, ως ο υπεύθυνος φορέας για την εκπαίδευση και την κατάρτιση, σε συνεργασία με τους αρμόδιους εποπτευόμενους φορείς : o o o o o o o το Ινστιτούτο Εκπαιδευτικής Πολιτικής, το οποίο ως επιτελικός επιστημονικός Φορέας, υποστηρίζει το Υπουργείο Παιδείας και Θρησκευμάτων, με κύριο σκοπό την επιστημονική έρευνα και μελέτη θεμάτων τα οποία αφορούν την Πρωτοβάθμια και Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση, τη μετάβαση από τη Δευτεροβάθμια στην Τριτοβάθμια Εκπαίδευση, καθώς και τη διαρκή και τεχνική υποστήριξη του σχεδιασμού και της εφαρμογής της εκπαιδευτικής πολιτικής στα θέματα αυτά. τον Εθνικό Οργανισμό Πιστοποίησης Προσόντων και Επαγγελματικού Προσανατολισμού (E.O.Π.Π.Ε.Π.) που υλοποιεί συστημικές παρεμβάσεις με άμεσα ωφελούμενους τους νέους (15-24 ετών), όπως το Εθνικό Πλαίσιο Προσόντων, η πιστοποίηση προσόντων και οι υπηρεσίες Συμβουλευτικής, Επαγγελματικού Προσανατολισμού και Σταδιοδρομίας. την Ειδική Υπηρεσία Διαχείρισης του Επιχειρησιακού Προγράμματος «Εκπαίδευση και Δια Βίου Μάθηση», που είναι αρμόδια για τη διαχείριση του Ε.Π. «Εκπαίδευση και Δια Βίου Μάθηση», ενώ παράλληλα ασκεί και καθήκοντα στρατηγικού σχεδιασμού και συντονισμού της εφαρμογής των πράξεων του τομέα Παιδείας, των Επιχειρησιακών Προγραμμάτων του Εθνικού Στρατηγικού Πλαισίου Αναφοράς (Ε.Σ.Π.Α.) τη Γενική Γραμματεία Νέας Γενιάς, που αποτελεί επιτελικό κυβερνητικό όργανο με κύριο στόχο τη διαμόρφωση, την παρακολούθηση και τον συντονισμό της κυβερνητικής πολιτικής για τη νέα γενιά και τη σύνδεσή της με την κοινωνία και τους φορείς της. τη Γενική Γραμματεία Δια Βίου Μάθησης (Γ.Γ.Δ.Β.Μ.), που είναι ο επιτελικός φορέας Δια Βίου Μάθησης στην χώρα. Σύμφωνα με το Ν. 3879/2010 η Γ.Γ.Δ.Β.Μ. έχει ως αποστολή να σχεδιάζει τη δημόσια πολιτική της διά βίου μάθησης, να διαμορφώνει τους σχετικούς κανόνες, να εκπονεί το αντίστοιχο εθνικό πρόγραμμα και να εποπτεύει την εφαρμογή του. τα Σχολεία Δεύτερης Ευκαιρίας, που συμβάλλουν με τις δράσεις τους να ολοκληρώσουν την εννιάχρονη υποχρεωτική εκπαίδευση, να συνεχίσουν τις σπουδές τους και να αποκτήσουν τίτλο ισότιμο με το απολυτήριο του Γυμνασίου 9. τη Γενική Γραμματεία Έρευνας και Τεχνολογίας (Γ.Γ.Ε.Τ.), η οποία υλοποιεί προγράμματα 9 Νόμος 2525/97 «Ενιαίο Λύκειο, Πρόσβαση των αποφοίτων του στην Τριτοβάθμια Εκπαίδευση, Αξιολόγηση του εκπαιδευτικού έργου και άλλες διατάξεις» 15

17 υποστήριξης επιχειρήσεων για την απασχόληση προσωπικού υψηλής εξειδίκευσης. o τη Δομή Απασχόλησης και Σταδιοδρομίας (Δ.Α.ΣΤΑ.) των Πανεπιστημίων και Τεχνολογικών Ιδρυμάτων περιλαμβάνουν Γραφεία Διασύνδεσης, Γραφεία Πρακτικής Άσκησης και Μονάδες Καινοτομίας και Επιχειρηματικότητας, παρέχοντας συμβουλευτική με στόχο την υποστήριξη των νέων κατά τη μετάβασή τους από την Τριτοβάθμια Εκπαίδευση στην αγορά εργασίας. o τους Ιδιωτικούς φορείς επαγγελματικής κατάρτισης- όπως τα Κέντρα Επαγγελματικής Κατάρτισης (Κ.Ε.Κ.)- Ινστιτούτα Επαγγελματικής Εκπαίδευσης (Ι.Ε.Κ.). Στο πλαίσιο της αρμοδιότητάς του, το Υπουργείο Παιδείας και οι εποπτευόμενοι φορείς του υλοποιούν μια σειρά πρωτοβουλιών/ προγραμμάτων για την απασχολησιμότητα των νέων, όπως η σύνδεση της εκπαίδευσης με την αγορά εργασίας μέσω των Γραφείων Διασύνδεσης Πανεπιστημίων και των Τ.Ε.Ι., η προώθηση του θεσμού της πρακτικής άσκησης στην τριτοβάθμια εκπαίδευση (Πανεπιστήμια, Τ.Ε.Ι., Ι.Ε.Κ., Κ.Ε.Κ.), η υποστήριξη της επιχειρηματικότητας μέσα από την ανώτατη εκπαίδευση, καθώς και η λήψη μέτρων που στοχεύουν στη μείωση της σχολικής διαρροής. Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων που υλοποιεί πρωτοβουλίες για την απασχόληση των νέων στον πρωτογενή τομέα μέσω προγραμμάτων για την ανάπτυξη της επιχειρηματικότητας στην ύπαιθρο, της βελτίωσης των δεξιοτήτων των νέων στον αγροδιατροφικό τομέα, της δημιουργίας και εφαρμογής ευκαιριών συμβουλευτικής και πηγών χρηματοδότησης έναρξης, καθώς και της υποβοήθησης αυτών για επενδυτικές δραστηριότητες. Υπουργείο Ανάπτυξης και Ανταγωνιστικότητας, ο υπεύθυνος φορέας για την βελτίωση της Ανταγωνιστικότητας της χώρας και την υλοποίηση δράσεων ενίσχυσης της επιχειρηματικότητας, διαμέσου της Ειδικής Υπηρεσίας Διαχείρισης του Επιχειρησιακού Προγράμματος «Ανταγωνιστικότητα» και των εποπτευόμενων φορέων του, όπως επιμελητήρια, επαγγελματικές οργανώσεις κ.α. Το Υπουργείο υλοποιεί προγράμματα για την ενίσχυση της επιχειρηματικότητας των νέων με εστίαση σε νέα/ καινοτόμα προϊόντα, υπηρεσίες και τομείς επιχειρηματικότητας. Υπουργείο Ναυτιλίας και Αιγαίου, ο υπεύθυνος φορέας για την ανάπτυξη της Ελληνικής ναυτιλίας και της προώθησης της απασχόλησης, της δια βίου μάθησης και εκπαίδευσης των Ελλήνων ναυτικών. Μέσω της Διεύθυνσης Ναυτικής Εργασίας, το Γραφείο Ευρέσεως Ναυτικής Εργασίας υλοποιεί προγράμματα κατάρτισης και προώθησης στην απασχόληση των ανέργων ναυτικών. Υπουργείο Τουρισμού, μέσω των εκπαιδευτικών του μονάδων. Οι Ανώτερες Σχολές Τουριστικής Εκπαίδευσης, οι Επαγγελματικές Σχολές και τα Ινστιτούτα Επαγγελματικής Κατάρτισης παρέχουν δυνατότητες σπουδών στον τουριστικό τομέα, αναπόσπαστο κομμάτι των οποίων αποτελεί η υλοποίηση πρακτικής άσκησης σε τουριστικές επιχειρήσεις. Υπουργείο Πολιτισμού. Η αρμόδια Ειδική Υπηρεσία στον τομέα του Πολιτισμού (Ε.Υ.ΠΟ.Τ.) υλοποιεί προγράμματα κοινωφελούς εργασίας για την ενίσχυση της απασχόλησης των 16

18 ανέργων σε έργα κατασκευής, ανάδειξης και συντήρησης πολιτιστικών υποδομών καθώς και σε υπηρεσίες φύλαξης αρχαιολογικών χώρων και μουσείων. Τοπική Αυτοδιοίκηση (Δήμοι/ Περιφέρειες), η οποία συμμετέχει στην προώθηση της απασχόλησης των νέων και των κοινωνικά ευπαθών ομάδων μέσω της υλοποίησης πρωτοβουλιών σε περιφερειακό και τοπικό επίπεδο, και οι οποίες χρηματοδοτούνται από τα Περιφερειακά Επιχειρησιακά Προγράμματα. Στο έργο της συνεπικουρείται από τις Υπηρεσίες Διαχείρισης των Περιφερειακών Επιχειρησιακών Προγραμμάτων. Οι δήμοι συμμετέχουν σε μία σειρά προγραμμάτων, όπως το Πρόγραμμα Κοινωφελούς Εργασίας, τα Προγράμματα ΤοΠ ΕΚΟ (Εφαρμογή Τοπικών Σχεδίων για την Απασχόληση Ευπαθών Κοινωνικά Ομάδων) και τα Προγράμματα ΤοπΣΑ (Τοπικά Σχέδια για την Απασχόληση). Κοινωνικοί Εταίροι: o o o Γενική Συνομοσπονδία Εργατών Ελλάδος (Γ.Σ.Ε.Ε.), η τριτοβάθμια οργάνωση του συνδικαλιστικού κινήματος της χώρας μας, στην οποία εκπροσωπούνται όλες οι συνδικαλιστικές παρατάξεις. Η Γ.Σ.Ε.Ε. εκπροσωπεί περισσότερους από 2 εκατομμύρια εργαζόμενους με εξαρτημένη σχέση εργασίας (μισθωτή εργασία). Εθνική Συνομοσπονδία Ελληνικού Εμπορίου (Ε.Σ.Ε.Ε.), η τριτοβάθμια οργάνωση εκπροσώπησης του ελληνικού εμπορίου, η οποία εκπροσωπεί το ελληνικό εμπόριο σε πανελλαδική κλίμακα και σε διεθνές επίπεδο. Γενική Συνομοσπονδία Επαγγελματιών Βιοτεχνών Εμπόρων Ελλάδος (Γ.Σ.Ε.Β.Ε.Ε.), η τριτοβάθμια πανελλαδική οργάνωση εργοδοτών και αποτελεί το ανώτατο και μαζικότερο συνδικαλιστικό όργανο των επαγγελματιών, βιοτεχνών και εμπόρων όλης της χώρας. Δραστηριοποιείται στην προαγωγή και κατοχύρωση των επαγγελματικών, οικονομικών, πολιτιστικών και κοινωνικών γενικότερα συμφερόντων των μικρομεσαίων επιχειρηματιών (Μ.Μ.Ε.). o Σύνδεσμος Επιχειρήσεων και Βιομηχανιών (Σ.Ε.Β.), ο ς εκ σωπος. o o o Σύνδεσμος Ελληνικών Τουριστικών Επιχειρήσεων (Σ.Ε.Τ.Ε.), που εκπροσωπεί τις πανελλήνιες κλαδικές ενώσεις τουριστικών επιχειρήσεων καθώς και μεμονωμένες επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται ευρύτερα στην τουριστική οικονομία και καλύπτουν ολόκληρο το φάσμα των τουριστικών δραστηριοτήτων. Εθνική Συνομοσπονδία Ατόμων με Αναπηρία (Ε.Σ.Α.μ.Ε.Α.), που εκπροσωπεί σε εθνικό επίπεδο ζητήματα που αφορούν άμεσα ή έμμεσα στα άτομα με αναπηρία, και διαθέτει ένα ευρύ δίκτυο δευτεροβάθμιων φορών - μελών σ ολόκληρη τη χώρα με πάνω από 500 πρωτοβάθμιους φορείς-μέλη. Το δίκτυο αυτό της δίνει τη δυνατότητα αφενός να γνωρίζει σε τοπικό, περιφερειακό και εθνικό επίπεδο τις ανάγκες και τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν σε όλους τους τομείς της ζωής τους τα άτομα με αναπηρία, χρόνιες παθήσεις και οι οικογένειές τους, και αφετέρου να παρεμβαίνει άμεσα όπου απαιτείται. Πανελλήνια Συνομοσπονδία Ενώσεων Αγροτικών Συνεταιρισμών (ΠΑΣΕΓΕΣ), που αποτελεί το συντονιστικό φορέα των Αγροτικών Συνεταιριστικών Οργανώσεων της χώρας, και 17

19 υποστηρίζει, προωθεί, προάγει τις δραστηριότητές τους ενώ τις εκπροσωπεί σε διεθνές, ευρωπαϊκό και εθνικό επίπεδο. o Eπιμελητήρια, τα οποία προσφέρουν υπηρεσίες στις ελληνικές επιχειρήσεις για τη βελτίωση του επιχειρησιακού περιβάλλοντος στο οποίο δραστηριοποιούνται και την καλύτερη πρόσβασή τους στα διάφορα χρηματοδοτικά μέσα. Οι προαναφερθέντες κοινωνικοί εταίροι συμμετέχουν ενεργά στη διαμόρφωση της εθνικής πολιτικής απασχόλησης, και δραστηριοποιούνται στην υλοποίηση δράσεων προώθησης της απασχόλησης των νέων. Εθνικό Συμβούλιο Νεολαίας: το Εθνικό Συμβούλιο Νεολαίας (Ε.ΣΥ.Ν.) είναι ο επίσημος φορέας που εκπροσωπεί την ελληνική νεολαία στην Ελλάδα και το εξωτερικό και συνεχίζει εντατικά την προσπάθεια του για ενημέρωση και ευαισθητοποίηση γύρω από ζητήματα που αφορούν την ελληνική νεολαία. To Ε.Σ.Υ.Ν. έχει σημαντικό ρόλο στην ενημέρωση, ευαισθητοποίηση και κινητοποίηση των νέων Δημόσια Υπηρεσία Απασχόλησης (Ο.Α.Ε.Δ.) Εφαρμογή αναδιάρθρωσης του επιχειρησιακού μοντέλου H Δημόσια Υπηρεσία Απασχόλησης (Ο.Α.Ε.Δ.) αποτελεί τον κύριο βραχίονα για την υλοποίηση των Δράσεων «Εγγύησης για τη Νεολαία», καθώς αποτελεί το σημείο υποδοχής και εξυπηρέτησης της ομάδας στόχου. Η εφαρμογή της αναδιάρθρωσης του επιχειρησιακού μοντέλου του Οργανισμού (Business model reengineering) θα συμβάλει σε μεγάλο βαθμό στη δυνατότητα του Οργανισμού να ανταποκριθεί στις προκλήσεις της υλοποίησης της «Εγγύησης για τη Νεολαία». Ρόλος του Ο.Α.Ε.Δ. Ο Ο.Α.Ε.Δ. λειτουργεί βάσει τριών πυλώνων: α) την προώθηση στην απασχόληση, β) την ασφάλιση της ανεργίας και την κοινωνική προστασία της μητρότητας και της οικογένειας, και γ) την επαγγελματική εκπαίδευση και κατάρτιση. Αποτελεί τη δημόσια αρχή και κεντρική δομή διαχείρισης: των ενεργητικών πολιτικών αγοράς εργασίας για την ανάσχεση της ανεργίας, για την προώθηση της απασχόλησης και την επαγγελματική κατάρτιση ανέργων και εργαζομένων, των παθητικών πολιτικών που αφορούν σε μέτρα ασφάλισης της ανεργίας (βασικό επίδομα ανεργίας) και άλλων επιδομάτων και παροχών κοινωνικής προστασίας (μητρότητας, οικογενειακό, λειτουργία Βρεφονηπιακών Σταθμών του Ο.Α.Ε.Δ.), των ενεργητικών πολιτικών για την αρχική επαγγελματική εκπαίδευση σε συνδυασμό με την πρακτική άσκηση (σύστημα Μαθητείας), των πολιτικών στεγαστικής πρόνοιας (επιδότηση ενοικίου), άλλων κοινωνικών παροχών (κοινωνικός τουρισμός, κατασκηνωτικά προγράμματα). Τα σημεία εξυπηρέτησης του Ο.Α.Ε.Δ. Κ.Π.Α.2 Οι άνεργοι εγγεγραμμένοι στο μητρώο πολίτες και οι επιχειρήσεις εξυπηρετούνται με την προσφορά ενοποιημένων υπηρεσιών απασχόλησης και ασφάλισης στα Κ.Π.Α.2 που αποτελούν 18

20 ενιαία σημεία εξυπηρέτησης μιας στάσης (one-stop-shop). Με αυτήν τη διάρθρωση, ο Ο.Α.Ε.Δ. εξυπηρετεί αποτελεσματικότερα, με ταχύτητα και ευκολία πρόσβασης τον πολίτη, καθώς παρέχει στον ίδιο χώρο τις βασικές υπηρεσίες του: Εξατομικευμένη προσέγγιση, κατάρτιση Ατομικού Σχεδίου Δράσης (Α.Σ.Δ.), παροχή συμβουλευτικών υπηρεσιών και τοποθέτηση σε θέση απασχόλησης. Πληρωμή επιδομάτων και άλλων κοινωνικών παροχών. Εφαρμογή και διαχείριση προγραμμάτων και ενεργητικών πολιτικών απασχόλησης. Αναλυτικά, οι «υπηρεσίες μιας στάσης» που παρέχει το Κ.Π.Α.2 στους πολίτες, σε τοπικό επίπεδο, είναι οι ακόλουθες: Υποδοχή. Πληροφόρηση. Εγγραφή στο μηχανογραφικό μητρώο ανέργων και έκδοση κάρτας ανεργίας, Συνέντευξη «Εξατομικευμένης Προσέγγισης» για όσους αναζητούν εργασία. Κατάρτιση Ατομικού Σχεδίου Δράσης. Άμεση τοποθέτηση σε διαθέσιμη θέση απασχόλησης με τη διαμεσολάβηση του Ο.Α.Ε.Δ.. Ολοκληρωμένη πληροφόρηση για την αγορά εργασίας, κανόνες εργασίας, ευκαιρίες κατάρτισης και απασχόλησης, δράσεις άλλων φορέων κλπ. Παραπομπή ανέργου σε δράσεις εντός και εκτός Κ.Π.Α.2 με τη διαμεσολάβηση του Ο.Α.Ε.Δ. (παραπομπή σε προγράμματα κατάρτισης κα.). Συνδρομή (συμβουλευτική, διαμεσολάβηση) για τοποθέτηση στην ανοικτή αγορά εργασίας (μη επιδοτούμενες θέσεις). Παραπομπή, τοποθέτηση σε ενεργητικές δράσεις απασχόλησης (Ν.Θ.Ε., Ν.Ε.Ε., Εξειδικευμένα προγράμματα). Παροχή Υπηρεσιών Συμβουλευτικής από εξειδικευμένους Συμβούλους του Οργανισμού. Απόδοση κοινωνικών παροχών και υποστήριξη επιδοματικών πολιτικών. Προώθηση στην απασχόληση ειδικών κοινωνικών ομάδων (Ε.Κ.Ο.). Συνεργασία με τρίτους φορείς (ΚΕ.Θ.Ε.Α., ΟΚΑΝΑ κα.) για τα άτομα ειδικών κατηγοριών (απεξαρτημένοι, κα.). Λειτουργικότητα Δ.Υ.Α. Ικανότητα υλοποίησης «Εγγύησης για τη Νεολαία» Το όραμα και επί της ουσίας η πρόκληση για τον Ο.Α.Ε.Δ., στο πλαίσιο του ρόλου του ως της Δημόσιας Υπηρεσίας Απασχόλησης, είναι να αποτελέσει ένα φιλικό, αξιόπιστο και ενθαρρυντικό σημείο πρόσβασης, υποδοχής και αναφοράς για τους ανέργους νέους της ομάδας, ικανό να τους προσφέρει λύσεις σύμφωνες με τα προσωπικά τους χαρακτηριστικά, κατάλληλες να τους διευκολύνουν στη διαδρομή προς την ένταξή τους στην αγορά εργασίας. Οι προτεραιότητες του Οργανισμού για την υλοποίηση του Σχεδίου «Εγγυήσεων για τη Νεολαία» αφορούν: Στην αξιοποίηση των χαρακτηριστικών του Σχεδίου Εγγυήσεων για τη Νεολαία προς την κατεύθυνση της ταχύτερης ενσωμάτωσης της νέας φιλοσοφίας αναδιάρθρωσης του επιχειρησιακού μοντέλου του Οργανισμού στις δραστηριότητές του. 19

21 Στην διασφάλιση της εύρυθμης υλοποίησης του Σχεδίου, κατά τη δύσκολη συγκυρία μετάβασης που διανύει η χώρα, διαμέσου της προσπάθειας υπέρβασης των ποικίλων εσωτερικών και εξωτερικών εμποδίων. Στην αναβάθμιση της ποιότητας των παρεχόμενων υπηρεσιών του προς τους νέους της ηλικιακής ομάδας. Ο Οργανισμός, αξιοποιώντας την πλούσια γνώση και πείρα του, καθώς και τον στοχευμένο χαρακτήρα του Σχεδίου στη συγκεκριμένη ομάδα, επαναπροσανατολίζει με αποφασιστικότητα τη φιλοσοφία και την επιχειρησιακή του δράση, αναδιαρθρώνοντας τις διοικητικές πρακτικές και τις δράσεις του, προς την κατεύθυνση της εξωστρέφειας, ποιότητας και αποδοτικότητας, αντλώντας μαθήματα και αξιοποιώντας τις ευρωπαϊκές καλές πρακτικές στα σχετικά πεδία. Βασική επιδίωξή του είναι να συνδιαμορφώσει, σε στενή συνεργασία με την εθνική συντονιστική αρχή, τους κοινωνικούς εταίρους με τους οποίους εξάλλου συνεργάζεται ήδη εποικοδομητικά επί μακρόν στο πλαίσιο της διοίκησής του - το Υπουργείο Παιδείας και τους φορείς που εμπλέκονται με τη συγκεκριμένη ηλικιακή ομάδα, ένα περιβάλλον δημιουργίας των ευνοϊκών εκείνων συνθηκών που θα προσφέρουν στους νέους της ομάδας στόχου εφόδια ικανά για την προώθησή τους στην απασχόληση. Ειδικότερα, με στόχο την ανταπόκριση στις ως άνω επιδιώξεις, προωθούνται προς ενσωμάτωση στις δράσεις: H οικοδόμηση συστήματος από τη βάση προς τα πάνω Εμπλοκή των τελικών ωφελουμένων σε όλα τα στάδια της δράσης, H επαρκής και αποτελεσματική διαβούλευση/δικτύωση με άλλους δυνητικά εμπλεκόμενους φορείς σε όλα τα στάδια της δράσης, Η προώθηση ολοκληρωμένων προσεγγίσεων καινοτομικών και ευέλικτων λύσεων, σε τοπικό/ περιφερειακό/ εθνικό/ ευρωπαϊκό επίπεδο, Η διαρκής βελτίωση της ποιότητας των δράσεων, Η εναρμόνιση με τους όρους και τις εξελίξεις σε επίπεδο εθνικής/ ευρωπαϊκής πολιτικής, σε αντίστοιχα προς τις δράσεις πεδία. Σημερινή κατάσταση της λειτουργικότητας της Δημόσιας Υπηρεσίας Απασχόλησης - Ο.Α.Ε.Δ. - Προοπτικές βελτίωσης της ικανότητάς της ως προς την υλοποίηση του Σχεδίου «Εγγύηση για τη Νεολαία» Ως αφετηρία χρησιμοποιείται μία κατά το δυνατόν ρεαλιστική ανάλυση δυνάμεων αδυναμιών ευκαιριών απειλών της Δ.Υ.Α. κατά την παρούσα συγκυρία. Στη συνέχεια αναλύονται ενέργειες που, σε γενικές γραμμές, πραγματοποιούνται ήδη από τον Οργανισμό προς την κατεύθυνση της κάλυψης των αδυναμιών του. Συνοπτικά, η σημερινή κατάσταση της λειτουργικότητας της Δημόσιας Υπηρεσίας Απασχόλησης, ως προς την ικανότητά της να υλοποιήσει ποιοτικά και αποτελεσματικά το Σχέδιο «Εγγύηση για τη Νεολαία», όπως απεικονίζεται στην ακόλουθη ανάλυση S.W.O.T είναι: 20

22 Δυνατά σημεία Αδύνατα Σημεία Μηχανισμοί άμεσης δυνατότητας προσαρμογής στις ανάγκες της αγοράς εργασίας, των ανέργων και των επιχειρήσεων (διερεύνηση, σχεδιασμός, συμβουλευτική, παρακολούθηση - υποστήριξη, εκπαίδευση) Εκτεταμένο δίκτυο περιφερειακών και τοπικών δομών κατάρτισης και απασχόλησης Έμπειρο, εκπαιδευμένο, σύγχρονης νοοτροπίας προσωπικό. Προηγμένο διαδικτυακό τεχνολογικό περιβάλλον Ευκαιρίες Η διακηρυγμένη στρατηγική του πολιτοκεντρικού χαρακτήρα της λειτουργίας των Κ.Π.Α.2 (ο πολίτης ως χρήστης πελάτης μιας σύγχρονης Δ.Υ.Α.) Η σημερινή ιδιαίτερα δύσκολη οικονομική δυσπραγία και αύξηση της ανεργίας. Η εφαρμογή του νέου επιχειρησιακού μοντέλου αναδιάρθρωσης του Οργανισμού Η εφαρμογή του Σχεδίου Εγγυήσεων για τη Νεολαία Συνεργασίες με κοινωνικούς εταίρους και άλλους φορείς για προσφορά ευέλικτων σχημάτων απασχόλησης. Αυξημένος φόρτος εργασίας στα Κ.Π.Α.2 Έλλειψη μόνιμου μηχανισμού παρακολούθησης - αξιολόγησης δράσεων Έλλειψη μηχανισμού τακτής παρακολούθησης της τοπικής αγοράς εργασίας Ελλιπής δικτύωση των δομών κατάρτισης και απασχόλησης με άλλους τοπικούς φορείς Απειλές Ελλιπής διασύνδεση και δικτύωση μεταξύ των εμπλεκομένων στην «Εγγύηση για τη Νεολαία» εθνικών φορέων Υποβάθμιση της λειτουργίας εξατομικευμένης προσέγγισης στα Κ.Π.Α.2, λόγω αυξημένου φόρτου Αποδυνάμωση της δυνατότητας διαμόρφωσης «ποιοτικής» προσφοράς προς την ομάδα στόχο Απαξίωση του έμπειρου προσωπικού συμβούλων απασχόλησης, με την απασχόλησή τους σε παραδοσιακές, διεκπεραιωτικής φύσεως λειτουργίες Σχήμα 4: Λειτουργικότητα της Δημόσιας Υπηρεσίας Απασχόλησης, ως προς την ικανότητά της να υλοποιήσει ποιοτικά & αποτελεσματικά το Σχέδιο «Εγγύηση για τη Νεολαία» (ανάλυση SWOT) Για να είναι σε θέση η Δημόσια Υπηρεσία Απασχόλησης να ανταποκριθεί στις αυξημένες ανάγκες της ομάδας στόχου και ιδιαίτερα να αξιοποιήσει τις νέες ευκαιρίες που παρουσιάζονται, θα πρέπει να καλύψει τις αδυναμίες και να εξουδετερώσει τις απειλές της λειτουργίας της. Ειδικότερα, οι ενέργειες προς την κατεύθυνση βελτίωσης της ικανότητας του Ο.Α.Ε.Δ. να υλοποιήσει επιτυχώς το Σχέδιο «Εγγύηση για τη Νεολαία» αναλύονται ακολούθως: 1. Για να υλοποιηθεί το όραμα της νέας στρατηγικής αντίληψης σχετικά με τη λειτουργία των ΚΠΑ με επίκεντρο τον εργασιακά ενεργό πολίτη, ως εσωτερικό πελάτη (νέα φιλοσοφία λειτουργίας της δημόσιας διοίκησης διοίκηση ολικής ποιότητας), επιχειρείται με ταχείς ρυθμούς η βελτίωση του διοικητικού περιβάλλοντος, που διασφαλίζει τον πολιτοκεντρικό χαρακτήρα της λειτουργίας του, σε αντιπαράθεση με το παραδοσιακό γραφειοκεντρικό υπηρεσιοκεντρικό χαρακτήρα της δημόσιας διοίκησης. Κύριο εργαλείο προς τη δομική αυτή μεταρρύθμιση είναι το Σχέδιο Αναδιάρθρωσης του επιχειρησιακού μοντέλου του Οργανισμού. 2. Στο πλαίσιο αυτό, με κυρίαρχη επιδίωξη τον θετικό αντίκτυπο στους νέους της ομάδας, αποτελεί δέσμευση της Διοίκησης του Οργανισμού, η αξιοποίηση του στοχευμένου χαρακτήρα του Σχεδίου Εγγυήσεων για τη Νεολαία, προς την κατεύθυνση της ταχύτερης ενσωμάτωσης της νέας φιλοσοφίας, που εισάγεται με το Σχέδιο Αναδιάρθρωσης. 3. Οι απειλές που απορρέουν από το παραπάνω σχήμα (S.W.O.T. Ανάλυση) γίνονται ευκαιρίες όταν υλοποιούνται ενέργειες προς την κατεύθυνση της εξουδετέρωσής τους. 21

23 4. Προς αυτήν την κατεύθυνση πραγματοποιούνται ήδη ενέργειες για την άμεση άρση των εμποδίων, που διογκώθηκαν κατά την τελευταία τετραετία της κρίσης. Οι ενέργειες που αναλύονται στη συνέχεια στοχεύουν στην άμεση βελτίωση της ικανότητας του Ο.Α.Ε.Δ. να υλοποιήσει επιτυχώς το Σχέδιο «Εγγύηση για τη Νεολαία»: Οι επιχειρησιακές ενέργειες για τη βελτίωση της λειτουργικότητας διακρίνονται σε: α) ενέργειες ενδυνάμωσης της δυνατότητας διαμόρφωσης «ποιοτικής» προσφοράς προς την ομάδα στόχο (συνδυασμός παρεμβάσεων για τη λειτουργική αναβάθμιση των Κ.Π.Α.2 και παρεμβάσεων για τη βελτίωση της στόχευσης) 10, β) ενέργειες βελτίωσης του σχεδιασμού, της παρακολούθησης και της εσωτερικής αξιολόγησης 11, γ) ενέργειες δικτύωσης 12. Οι ως άνω αναφερόμενες ενέργειες, καθώς εξελίσσονται παράλληλα με τις εργασίες του Σχεδίου Αναδιάρθρωσης του επιχειρησιακού μοντέλου του Οργανισμού, εξουδετερώνουν τις απειλές. Αναδεικνύουν δε ως κομβικό τον ρόλο του Ο.Α.Ε.Δ. στην αποτελεσματική υλοποίηση του Σχεδίου Εγγυήσεων για τη Νεολαία, με κυρίαρχο εφόδιο προς αξιοποίηση τα δυνατά του σημεία: Απελευθερώνει τις δυνάμεις του έμπειρου ανθρώπινου δυναμικού του. Κατευθύνει καταλλήλως την οργάνωση της προηγμένης τεχνολογικής υποδομής. Επικαιροποιεί τη λειτουργία των ήδη υπαρχόντων μηχανισμών και εξατομικευμένων πρακτικών προς τους νέους και τις επιχειρήσεις. Εστιάζει στο περιφερειακό και τοπικό επίπεδο. Εξατομικευμένη Παρέμβαση της Ομάδας Στόχου Η εξατομικευμένη προσέγγιση αναφέρεται σε μια δυναμική, διαπροσωπική και επικοινωνιακή διαδικασία ανάμεσα στον Εργασιακό Σύμβουλο και τον άνεργο νέο πολίτη που είναι ο δυνητικά ωφελούμενος της «Εγγύησης για τη Νεολαία». Διαμέσου της Εξατομικευμένης Προσέγγισης επιτυγχάνεται: Η διερεύνηση και καταγραφή των αναγκών των νέων. Η ενεργοποίηση των νέων προκειμένου να προσδιορίσουν τον επαγγελματικό τους στόχο (παροχή συμβουλευτικής επαγγελματικού προσανατολισμού). Η κατάρτιση ενός Ατομικού Σχεδίου Δράσης. Η ενεργοποίηση των νέων για εξεύρεση εργασίας. Η προετοιμασία των νέων για δημιουργία βιώσιμης επιχείρησης. Η αποτελεσματική σύζευξη των χαρακτηριστικών του ανέργου νέου με τα χαρακτηριστικά των ζητούμενων θέσεων εργασίας. Η διαδικασία εξατομικευμένης παρέμβασης μέσω της κατάρτισης Ατομικών Σχεδίων Δράσης για την πληθυσμιακή ομάδα στόχου της «Εγγύησης για τη Νεολαία» βρίσκεται σε εξέλιξη. Ο Οργανισμός προκειμένου να παρέχει την ως άνω υπηρεσία διαθέτει εκπαιδευμένους Εργασιακούς 10 Αναλυτική παρουσίαση της λειτουργικής αναβάθμισης των Κ.Π.Α. 2 στο Παράρτημα ΙΙΙ 11 Αναλυτική παρουσίαση στο Παράρτημα ΙV 12 Αναλυτική παρουσίαση στο Παράρτημα V 22