«Τάσεις & ελπίδες περιβαλλοντικής Αρχιτεκτονικής στο Oλυµπιακό Κέντρο Κανώ Slalom στο Ελληνικό»

Transcript

1 «Τάσεις & ελπίδες περιβαλλοντικής Αρχιτεκτονικής στο Oλυµπιακό Κέντρο Κανώ Slalom στο Ελληνικό» Ν. Φυντικάκης, ΑΜ, Μελετητής Oλυµπιακού Κέντρου Κανώ Slalom Θέλω να ευχαριστήσω την Οργανωτική Επιτροπή, που µε κάλεσε να κάνω αυτή την εισήγηση. Θα προσπαθήσω να είµαι όσο το δυνατόν συντοµότερος. εν είναι βέβαια στόχος να παρουσιαστεί η αρχιτεκτονική του ολυµπιακού κέντρου Κανό και Σλάλοµ. Στόχος είναι να συµβάλλουµε στον προβληµατισµό της Ηµερίδας και εποµένως ως τίτλο στην παρέµβασή µου έδωσα το «Τάσεις και ελπίδες για µια περιβαλλοντική αρχιτεκτονική» µε παράδειγµα το ολυµπιακό Κέντρο, και εποµένως θα καταλάβετε το νόηµα της εισήγησής µου, εξ αυτού του λόγου. Ξεκινώντας, θέλω να σας πω ότι βρεθήκαµε ως ανάδοχοι αυτής της µελέτης, τυχαία. ιότι δεν είχε εκδηλώσει κανένας άλλος ενδιαφέρον γι αυτό το ολυµπιακό Κέντρο. Είµαστε η µόνη οµάδα που εκδηλώσαµε ενδιαφέρον, µαζί βέβαια µε άλλη µία, η οποία είχε αναλάβει τον Σχοινιά και φυσικά δεν µπορούσε να πάρει δυο δουλειές. Άρα πήραµε εµείς το ολυµπιακό Κέντρο Κανό και Σλάλοµ, γι αυτό τον λόγο. Ήταν πρόκληση και γι αυτό συµµετείχαµε στην εκδήλωση ενδιαφέροντος, να σχεδιάσουµε αρχιτεκτονικά, - κι ήταν πρόκληση και για τις δικές µου απόψεις -, ένα φυσικό κανάλι. ηλαδή, µε τεχνητό τρόπο, ένα φυσικό ποτάµι. Βέβαια, πρόκληση ήταν όταν το πρωτοείδαµε στην εκδήλωση ενδιαφέροντος, το Ριζάρι Μαραθώνα. Οµολογώ δεν ήξερα πού είναι το Ριζάρι Μαραθώνα και µαζί µε τον συνεργάτη µου, τον κύριο Μπανιά, και την κυρία.. λέγαµε «πού είναι αυτό το Ριζάρι;». Μόλις πήραµε τη µελέτη, διαπιστώσαµε ότι η µελέτη είχε χωροθετηθεί στην παραλία του Σχοινιά. Καταλαβαίνετε ότι πια η πρόκληση και το πρόβληµα ήταν πολύ µεγάλο, διότι συνειδητοποιήσαµε ότι στην παραλία του Σχοινιά, έπρεπε να κατασκευάσουµε έναν τεχνητό λόφο, από τι; Από µπετόν. εν µπορούσε να γίνει αλλιώς. Πάνω στην παραλία, µε εννιά δέκα µέτρα ύψος. Γιατί τόσο χρειάζεται το ποτάµι για να κατέβει. Άρα, δηµιουργήθηκε ένα µείζον θέµα. Τι κάνουµε εκεί; Ευτυχώς, µ ένα τρόπο, ο οποίος, θα έλεγα, δεν ήταν φωνάζοντας, αλλά προσπαθώντας µε επιχειρήµατα, καταφέραµε και πείσαµε την µεταφορά του. Και το θεωρώ µεγάλο πλεονέκτηµα αυτό, το ότι έφυγε το Κέντρο αυτό από τον Μαραθώνα. Υπήρχε µια αγωνιώδης αναζήτηση, πού θα µπει. Προτάσεις, προτάσεις, που αποδεικνύουν την έλλειψη µιας πολιτικής επί του τρόπου µε τον οποίο χωροθετούνται τα ολυµπιακά έργα. Με αγώνα, - και θυµάµαι τότε που αναζητούσα από τον φίλο µου, τον κο Βασενχόφεν, την ιδέα της ένταξης, επειδή επρόκειτο περί τελείως περιβαλλοντικής προσέγγισης, στο µητροπολιτικό πάρκο του Ελληνικού. Πήγα, συνεργάστηκα µαζί του, ζήτησα τη γνώµη του, εάν θα είχε κάποια αντίρρηση για την τοποθέτηση εκεί. Μου είπε, κάθε άλλο, συµφωνεί 1

2 απολύτως και εποµένως έγινε αυτή η πρόταση και οµολογώ, θέλω να πω, ότι στον αγώνα αυτόν που δώσαµε ως µελετητές, δεν πρέπει να παραγνωρίσω ότι µας βοήθησε το ΥΠΕΧΩ Ε, µε τον τρόπο του, ο Οργανισµός Αθήνας, η Οµοσπονδία. ηλαδή αγωνιζόµαστε µεν, αλλά είχαµε συµπαραστάτες. Το κατάλαβαν. Εποµένως, από τότε, οφείλω να το πω, ότι για µας, είχαµε την ευτυχία αυτής της συνεργασίας. Η οποία, ελπίζω, ότι θα είναι και µέχρι το τέλος και γι αυτό λέω «Τάσεις και ελπίδες». Η αρχιτεκτονική, όταν ξεκινά κανείς ένα τέτοιο έργο, το οποίο είναι τέτοιο, και κατ επέκταση, κατ εµάς, το αρχιτεκτονικό έργο, για να µπορέσει να αποδώσει το µέγιστο, θα πρέπει τουλάχιστον να είναι δεµένο µε τη φύση, θα έλεγα, όχι καθ υπερβολή, αλλά όσο ένα φυτό. Αλλά και µε το τοπίο. Όσο ένα δένδρο. Αυτό βέβαια αγγίζει τα όρια του ιδεατού. Όµως στην περίπτωση της δηµιουργίας µε τεχνητό τρόπο ενός φυσικού καναλιού, αυτή ήταν η πρόκληση. Κι εδώ τώρα, θα σας δείξω δύο σχέδια από τον σχεδιασµό. Είναι η επιλογή που έγινε στο Ελληνικό. Ήταν, όπως είδατε στο προηγούµενο σλάιντ, στον µόνο υπάρχοντα λόφο εκεί, ο οποίος είχε τη διαµόρφωση εκείνη, η οποία µπορούσε να υποδεχθεί το Κέντρο. Και εποµένως προτείναµε, αντί να υπάρχει ένας λόφος δίπλα στην αµερικάνικη βάση, ο οποίος ήταν ναρκοθετηµένος, - το εννοώ αυτό, γιατί έγινε εξόρυξη ναρκών για να µπει αυτό -, δηλαδή άχρηστος, µε τη συµβολή του Κέντρου εκεί, τουλάχιστον θα είχαµε µία εξόρυξη των ναρκών, τουλάχιστον επίσης σαν ένα τρόπο αναβίωσης του λόφου. Ο λόφος λοιπόν ήταν αυτός. Και είχαµε την τύχη και τον επιλέξαµε, να είναι στον βοριά το κοµµάτι του ψηλού λόφου και εποµένως, - εδώ ήταν όλες οι εγκαταστάσεις, όλα αυτά υπήρχαν. Μη βλέπετε το σχέδιο. εν έχω τον χρόνο και δεν είναι η στιγµή να σας δείξω. Γιατί κι αυτή ήταν το παλιό cargo. Εγώ ήθελα να κατεδαφιστεί το cargo. Αλλά για λόγους οικονοµίας, µου είπαν ότι πρέπει να το αξιοποιήσουµε. Το αξιοποιήσαµε. εν θα σας περιγράψω αυτή τη στιγµή πώς. Πιστεύω ότι το εντάξαµε σ ένα βαθµό. Κι αυτή είναι µία εικόνα την οποία είχαµε κάνει στην αρχή, όπου ό,τι εγκατάσταση προβλέπαµε, να είναι µέσα στο λόφο. Το πετύχαµε σε αρκετά µεγάλο βαθµό. Αυτή είναι απ την αρχή της φάσης της κατασκευής. Ο λόφος υπήρχε. Όλες οι εκσκαφές οι οποίες έγιναν για τη δηµιουργία της λίµνης, προσέθεσαν ένα µικρό ύψος στον λόφο, που αυτό εξυπηρετούσε στο να µην έρχονται οι βόρειοι άνεµοι στην πίστα και να µην έχουµε προβλήµατα από την κίνηση του αέρα στο νερό. Βλέπετε ότι κάναµε, όσο το δυνατόν, προσπάθειες µιας γήινης προσέγγισης. Τόσο γήινης.. Αυτός είναι ο υπάρχων λόφος. Και αυτές είναι µπαζώµατα επιπλέον, τα οποία µπήκαν και µας βοήθησαν και εγώ επέλεξα να µπουν εκεί, - σας είπα, για λόγους καθαρά περιβαλλοντικούς και ανεµοπροστασίας -, και διαµορφώσαµε έναν λόφο, ο οποίος πραγµατικά έγινε κατά πρότυπο τρόπο. Αυτές είναι οι γεωκυψέλες, µε τις οποίες κάναµε τη συµπύκνωση του χώµατος. 2

3 Μ αυτόν τον τρόπο, µε τον οποίο επιµέναµε πάρα πολύ. Και οµολογώ η Υπηρεσία βοήθησε, και η Οµοσπονδία βοήθησε. Επέµενα πολύ βέβαια για να βοηθήσουν, αλλά το έκαναν. Και θεωρώ ότι το αποτέλεσµα αυτό είναι η πρώτη φορά που έχουµε πραγµατικά Αυτός είναι ο λόφος. Ο λόφος όµως ξανααποκαταστάθηκε από την πλευρά της θάλασσας. Και εδώ είναι ένα «µάτι» του λόφου. Και µέσα από εδώ, βλέπετε την εγκατάσταση. Όταν θα ολοκληρωθεί, - και θα δείτε στο τελευταίο σλάιντ τι εννοώ λέγοντας όταν θα ολοκληρωθεί -, από τη µεριά της θάλασσας θα ξαναβλέπετε πάλι τη γη. Και προχωράµε µέσα, και µπαίνουµε µέσα, και βλέπετε. Αυτή είναι η εγκατάσταση. Όλες οι κατασκευές είναι ξύλινες. Και βλέπετε επίσης ότι όπου απαιτείται να έχουµε κάποια υπόγεια κατασκευή και ήταν αυτές οι υπόγειες κατασκευές, αντιµετωπίστηκαν µε απόλυτο περιβαλλοντικό και βιοκλιµατικό τρόπο. Για την προστασία από τον ήλιο, για τη σωστή είσοδο κα έξοδο του αερισµού και του ηλιασµού. Αυτές είναι οι φωτογραφίες, οι οποίες είναι από το κατασκευασµένο έργο µε πλήρως εφαρµοσµένες βιοκλιµατικές αρχές. Ένα έργο που δεν φαίνεται απέξω καθόλου. Και βλέπετε ότι ο λόφος ολοκληρώθηκε. Αυτή είναι προχθεσινή φωτογραφία. Πράγµατι έχετε µία εικόνα, διότι πάνω από τις βιοκυψέλες επιµέναµε και µπήκαν ξύλινες τάβλες για να κάθονται οι θεατές. ηλαδή δεν δεχθήκαµε να µπουν αυτές οι προσωρινές, µεταλλικές κατασκευές, οι οποίες θα αλλοίωναν εξ ολοκλήρου τον φυσικό χαρακτήρα του τοπίου. Ενώ µε επιµονή µας, αλλά µπήκαν τελικώς, δηµιουργήθηκε µια µόνιµη διαστρωµάτωση του λόφου, η οποία δεν θα επιτρέψει ποτέ ο λόφος αυτός να διαβρωθεί από βροχές. Αυτές είναι οι επεµβάσεις, οι ξύλινες γέφυρες, τις οποίες προτείναµε και τις οποίες εφάρµοσαν. Βλέπετε, αυτές, είναι απλές ξύλινες κατασκευές από λεπιδωτή ξυλεία. Αυτές είναι οι διαµορφώσεις τις οποίες έχουµε πετύχει γύρω γύρω. Αυτές είναι άλλες διαµορφώσεις, οι οποίες πραγµατικά αποκαθιστούν την εικόνα. ιότι υπάρχει και ένα θέµα, ότι γύρω από την πίστα πρέπει να κάθονται ελεύθερα σε µορφή πάρκου ο κόσµος ή οι αθλητές, για να παρακολουθούν αλλά και να ξεκουράζονται. Βλέπετε διαµορφώσεις. Κι ενώ όλα πήγαιναν καλά, και ήµουν ευτυχής, δεν το πίστευα, διαµιάς εκδήλωσε ενδιαφέρον η οµάδα Καγιάκ των Βεδουίνων. Η οποία φαίνεται είχε παρέµβαση στο Και κατάφερε, «φαίνεται», - εντός εισαγωγικών -, να φέρει τους εργολάβους τους δικούς τους. Ήρθαν λοιπόν οι εργολάβοι των Βεδουίνων. Και δέστε το αποτέλεσµα του Νάτη. Η πρώτη εγκατάσταση. Τη βλέπετε; Και τώρα θα δείτε κι άλλες. Για να ευχαριστηθείτε. Για να µη νοµίζετε δηλαδή, ότι δεν ενέδωσε σε µία παγκοσµιοποίηση της εργολαβίας το Πού βρέθηκαν οι εργολάβοι των Βεδουίνων, δεν µπορώ να καταλάβω. Θα τους αναζητήσει η Επιτροπή περιβάλλοντος. 3

4 Κοιτάξτε εδώ τις σκηνές. Αυτές τις πλαστικές σκηνές, που µολύνουν το περιβάλλον. Κοιτάξτε τι σας έδειχνα πριν και τι βλέπετε τώρα. Προχθές, - αυτό έγινε µια βδοµάδα πριν -, διαµαρτυρήθηκα, ήρθαν οι εφηµερίδες, έγραψε ευτυχώς η «Καθηµερινή»: «Οι Βεδουίνοι ήρθαν..», γιατί τους το είπαν. Ήρθαν, αλλοίωσαν την προσπάθεια, - όχι τη δική µου. Του υπουργείου, της Οµοσπονδίας, όλων. Των κατασκευαστών. Ακόµα και οι εργολάβοι είχαν υποχρεωθεί και έκαναν τις οικολογικές παρεµβάσεις που επιµέναµε. Γιατί έλεγα «θα βγω και θα φωνάξω». Κοιτάξτε συνέχεια. Κοιτάξτε εδώ τι έχουν βάλει. Αυτές δεν είναι µονάχα επικίνδυνες θερµοκρασιακά, που µας είπε ο κύριος Χατζηµπίρος, αλλά υπάρχει µία λογική. Αν κάποιος αθλητής χτυπήσει, να έρθει ένα ασθενοφόρο γύρω γύρω, να τον πάρει γρήγορα, να φύγει. Αυτές οι διαβάσεις έχουν κλείσει. ηλαδή είναι ενάντια και στην ασφάλεια των αθλητών. ιαµαρτυρήθηκε ο Πρόεδρος της Οµοσπονδίας. Της ιεθνούς Οµοσπονδίας, για την τοποθέτηση αυτή. Και λένε «µη πεις τίποτα, θα τα βγάλουµε». εν επρόκειτο να τα βγάλουν αν δεν πω τίποτα. Και αν δεν διαµαρτυρηθεί το Τ.Ε.Ε., εκεί θα µείνουν. Αύριο είναι οι αγώνες. Κοιτάξτε. Κοιτάξτε εδώ. Και τώρα πλησιάζω προς το τέλος. Και σας λέω. Να ορισµένα κοµµάτια, τα οποία, έτσι από κοντά, δείχνουν το πάρκο. Μη νοµίζετε ότι είναι έτσι. Υπάρχει και άλλη µία ελπίδα. Έχει µείνει ο λόφος, ο οποίος πρέπει να γίνει πράσινος. Γιατί ήταν πράσινος. Έχει γεµίσει αυτή τη στιγµή µε τσιµέντο. Όλα αυτά.. θα βλέπετε τέτοιο πράσινο. εν έχει γίνει ακόµα. εν λέω τίποτα ακόµα, γιατί ελπίζω. Η ελπίδα πεθαίνει τελευταία, λένε. Και εποµένως, ελπίζω κι εγώ, ότι και κάνω επίκληση στην Μόνιµη Επιτροπή Περιβάλλοντος του Τ.Ε.Ε., να φροντίσει, έτσι ώστε πράγµατι να αποκατασταθεί ο λόφος. Ελπίζω ότι θα γίνει. Και αν σας αφήσω µε αυτή την εικόνα, σας αφήνω ξανά µε µια ευχάριστη εικόνα, σας αφήνω µ αυτή την εικόνα, που υποτίθεται και θέλω να συνεχίσει να αντικατοπτρίζει η αρχιτεκτονική το περιβάλλον, και η αρχιτεκτονική να υποτάσσεται στο περιβάλλον. Γι αυτό κάνω επίκληση και κλείνοντας την οµιλία µου, µιλώντας για το µητροπολιτικό πάρκο του Ελληνικού, θα ήθελα να πω ότι: Αυτή η εγκατάσταση, είναι µία εγκατάσταση η οποία απευθύνεται σε παιδιά, σε παιδιά του γυµνασίου, του δηµοτικού, σε φοιτητές, σε πανεπιστήµια. Είναι µία εκπαιδευτική αναψυχή. Είναι µία λαϊκή αναψυχή. Είναι µία αναψυχή δηλαδή, η οποία προσφέρει τη δυνατότητα να πηγαίνει ο απλός άνθρωπος και να γυµνάζεται. εν έχει κόστος καθόλου. Είναι ανταποδοτικότατη. ιότι έχει εφαρµοστεί σε όλο τον κόσµο, αλλά κατά έναν τρόπο απόλυτα αποδοτικό. Γιατί; Γιατί συµµετέχει ο ηµόσιος Φορέας. Στον δηµόσιο φορέα απευθύνεται. Στα παιδιά της περιοχής απευθύνεται. Αντί να πρέπει να πηγαίνουν να κάνουν µάθηµα στον Εύηνο, - που βέβαια θα πάνε -, µπορούν να το κάνουν και εδώ. Και αυτό, είναι αυτό που προσφέρει. Προσφέρει εκπαιδευτική αναψυχή. 4

5 Αλλά, πολύ φοβάµαι, ότι η εγκατάσταση αυτή θα εγκαταλειφθεί µετά. Και πρέπει οι φορείς της περιοχής, να φροντίσουν ακριβώς, ώστε να µείνει η εγκατάσταση αυτή στα χέρια τους. ιότι φοβάµαι ότι, ό,τι έγινε µε το Μουσείο της Ακρόπολης, µε τους πέντε διαγωνισµούς, θα γίνει και µε το Ελληνικό. Και θα έχουµε την επόµενη εικοσαετία, κάθε τρία χρόνια και κάθε νέα κυβέρνηση και έναν καινούργιο διαγωνισµό. Ό,τι µπορούµε να κερδίσουµε, να το κερδίσουµε. Και εγώ νοµίζω ότι οι κάτοικοι της περιοχής και το Τ.Ε.Ε. µπορούν να συµβάλλουν σ αυτή την κατεύθυνση. Ευχαριστώ πολύ. 5