MHXANIΣΜΟΙ ΕΞΑΡΤΗΣΗΣ ΑΠO ΤΗΝ ΝΙΚΟΤΙΝΗ ΝΕΥΡΟΒΙΟΛΟΓΙΑ

Μέγεθος: px

Εμφάνιση ξεκινά από τη σελίδα:

Download "MHXANIΣΜΟΙ ΕΞΑΡΤΗΣΗΣ ΑΠO ΤΗΝ ΝΙΚΟΤΙΝΗ ΝΕΥΡΟΒΙΟΛΟΓΙΑ"

Ποδαργη Γιαννακόπουλος
7 χρόνια πριν
Προβολές:

1 MHXANIΣΜΟΙ ΕΞΑΡΤΗΣΗΣ ΑΠO ΤΗΝ ΝΙΚΟΤΙΝΗ ΝΕΥΡΟΒΙΟΛΟΓΙΑ ΠΑΝΑΓΟΥ ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ MD,PhD Πνευµονολόγος τ. Δντης Βρογχολογικού και Εργαστηρίων Υπνου, Νοσ. 401 ΓΣΝΑ και ΝΙΜΤΣ

2 ΚΑΠΝΙΣΜΑ-ΕΞΑΡΤΗΣΗ Η µεγαλύτερη αιτία θανάτου και νοσηρότηττας που µπορεί να προληφθεί 24% των ενηλίκων είναι ενεργοί καπνιστές στις Η.Π. Α. ( Centers for Disease Control and Prevention 2002) To 2020 θα είναι το µοναδικό µεγαλύτερο πρόβληµα υγείας παγκοσµίως 8.4 εκατοµµύρια θάνατοι ετησίως (Murray and Lopez, 1997) θάνατοι ετησίως και 160 δις δολ. σε κόστη υγείας στις Η.Π.Α. 10% των καπνιστών abstinent µετα από 1 χρόνο Behav Pharmacol 2008;19:

3 Μηχανισµοί εξάρτησης: 4 σηµαντικοί καθοριστικοί παράγοντες Θετικές ενισχυτικές επιδράσεις (σηµαντικές για έναρξη εξάρτησης - δρουν µέσω απελευθέρωσης κατεχολαµινών, ακετυλχολίνης, β-ενδορφίνης, γλυκοκοτρικοειδών) Φαρµακολογική ανοχή Εντονη επιθυµία (Craving), προκαλείται και αυξάνεται από τρείς παράγοντες: ψυχογενής στέρηση (άγχος, κατάθλιψη, δυσφορία)- συσχέτιση νικοτίνης µε περιβαλλοντικούς παράγοντες, µνήµη των θετικών επιδράσεων Νευροβιολογία εξάρτησης (σύστηµα ανταµοιβής αµυγδαλή-κερκοφόρος πυρήνας, νευρωνικές συνδέσεις

4 P300 Δυναµικό διέγερσης εγκεφάλου ERP - καταγράφεται από τη µεσοκροταφική περιοχή Παράγεται µε το άτοµο να παρακολουθεί µια διαρκώς µετακινούµενη µπάλα P300 σηµαντικά ελαττωµένο στους καπνιστές (διόρθωση σε σχέση µε αλκοολισµό, ψυχοπαθολογία και τοξικοµανία) Ευρος P300 πιθανός δείκτης κινδύνου για εξάρτηση από νικοτίνη-αναστρέψιµη εγκεφαλική βλάβη Psycopharmacology 2000;149:

5 Νικοτινικοί υποδοχείς ακετυλχολίνης (nachrs) Ρυθµίζουν τη δραστηριότητα αρκετών νευροδιαβιβαστών Τροποποίηση γνωσιακής λειτουργίας και επιθυµίας Ο κύριος τόπος δράσης της νικοτίνης στον εγκέφαλο 5 διαµεµβρανικές υποοµάδες (α2-α10 και β2-β4 ισοµορφές) - µε διάφορους συνδυασµούς αποτελούν ιοντικά κανάλια Σπανιότητα εκλεκτικών διεγερτών

6 nachrs Tightly regulated Modulation of transmitter release release dopamine,glutamate, GABA, NE, serotonin a5 nachr important role Upon repeated exposure dynamin rearrangement (a4,β2) Most common a4β2 U-shaped curve Nicotine dose response swallow and narrow

9 Γενετική ανάλυση εξάρτησης Η νικοτίνη µεταβολίζεται από το κυττόχρωµα P450(CYP)2A6 Κληρονοµικότητα από µελέτες διδύµων από 46-84% Λειτουργικοί πολυµορφισµοί γονιδίου για το P450 µε ταχύτερο µεταβολισµό νικοτίνης Λειτουργικοί πολυµορφισµοί σε ντοπαµινεργικά γονίδια επηρεασµός αριθµού και λειτουργίας υποδοχέων

10 Εκθεση σε καπνό νικοτίνης προκαλεί εξάρτηση Σε κουνέλια χρόνια έκθεση σε νικοτίνη προκαλεί επίπεδα ανάλογα µε αυτά καπνιστών και εξάρτηση µε συµπτώµατα στέρησης TRP channel protein πιθανόν εµπλέκεται σε συµπεριφορικές διαταραχές Neighborhood problems vigilance (Wiskonsin inventory of smoking dependence motives-68)

11 Γενετική εξάρτησης-υποτροπή vs.µακρά διακοπή Xylosyltransferace II gene polymorphism (rs ) σχετίζεται µε υποτροπή, (b=-0.504, p=<10-6) Noradrenergic pathways in stress induced relapse-prazocin,, B/D? Glucogen synthase kinase -3beta -1727A/T, - -50T/C polymorphisms, X2= P=0.01 L-type calcium channels, calcium/calmodulin dependent protein kinase II

12 Monoamine oxidase-tobacco dependence Non-nicotinic components προκαλούν αναστολή της ΜΑΟ και αλλάζουν τα επίπεδα νευροδιαβιβαστών neurotoxicology 2007;28: Σε ασθενείς µε διπολική διαταραχή ο υψηλότερος επιπολασµός καπνίσµατος (69%) σε σχέση µε axis I ψυχικές διαταραχές ( self medication hypothesis) Cyclic AMP pathway

13 Νευροφυσιολογία εξάρτησης Rewarding properties of nicotine stimulation of the mesolimbic dopamine system νικοτινικοί υποδοχείς ετερογενείς και µε διαφορετικη µοριακή δοµή και φαρµακολογία Stimulation-desensitization better reflect reiforcing properties addiction 1994;89: nahrs also located on non cholinergic neurons (presynaptic-postsynaptic)

14 Cocaine-alcoholism nachrs regulate compulsive cocaine seeking Πολυµορφισµοί a3/a5/β4 cluster increased vulnerability to alcoholism HPA function has important role anxiety disorders, depression, schizophrenia, NAChRs regulate HPA function via CRF, corticosteroids

15 Tobacco advertisement Neuronal cue reactivity (MRI) Behavioral subjective craving Limbic brain activation in moderate smokers Potential danger to smokers and non smokers

16 Εξάρτηση από νικοτίνη και ADHD Εξάρτηση και φύλο Εξάρτηση και σχιζοφρένεια-neurocognitive deficits Smoking and age Smoking and pregnancy Αντινικοτινικό Εµβόλιο

Σχετικά έγγραφα

Η ΣΥΝΕΙΣΦΟΡΑ ΤΟΥ ΕΙΔΙΚΟΥ

ΔΙΑΚΟΠΗ ΚΑΠΝΙΣΜΑΤΟΣ Η ΣΥΝΕΙΣΦΟΡΑ ΤΟΥ ΕΙΔΙΚΟΥ ΓΝΩΣΤΑ ΕΩΣ ΠΑΣΙΓΝΩΣΤΑ Το κάπνισμα αποτελεί τη μόνη αιτία θανάτου που μπορεί να προληφθεί Η νικοτίνη προκαλεί αληθινή εξάρτηση παρόμοια με της ηρωίνης, της