ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΤΩΝ ΕΥΡΩΠΑΪΚΩΝ ΚΟΙΝΟΤΗΤΩΝ ΑΝΑΚΟIΝΩΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠHΣ ΣΤΟ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ ΚΑΙ ΤΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ

Transcript

1 ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΤΩΝ ΕΥΡΩΠΑΪΚΩΝ ΚΟΙΝΟΤΗΤΩΝ Βρυξέλλες, COM(1999) 464 ΑΝΑΚΟIΝΩΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠHΣ ΣΤΟ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ ΚΑΙ ΤΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ Η Στρατηγική για την Εσωτερική Αγορά της Ευρώπης

2 ΑΝΑΚΟIΝΩΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠHΣ ΣΤΟ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ ΚΑΙ ΤΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ Η Στρατηγική για την Εσωτερική Αγορά της Ευρώπης Η παρούσα γνωµοδοτική ανακοίνωση παρουσιάζει τον προβληµατισµό της Επιτροπής σχετικά µε µια στρατηγική για την Εσωτερική Αγορά, κατά την επόµενη πενταετία. Στόχος της είναι η ενθάρρυνση του διαλόγου στο πλαίσιο του Συµβουλίου, του Κοινοβουλίου και της Οικονοµικής και Κοινωνικής Επιτροπής και µεταξύ των ενδιαφερόµενων µερών. Η Επιτροπή θα προετοιµάσει στη συνέχεια την οριστική µορφή της εν λόγω στρατηγικής λαµβάνοντας υπόψη την πραγµατοποιηθείσα διαβούλευση προκειµένου να προσαρµόσει, εφόσον είναι απαραίτητο, τους στρατηγικούς και επιχειρησιακούς στόχους και να ορίσει ειδικές δράσειςστόχους. Το αναθεωρηµένο αυτό κείµενο θα αποτελέσει τη βάση για συζήτηση στο Συµβούλιο «Εσωτερική Αγορά» της 7ης εκεµβρίου 1999 και στο Ευρωπαϊκό Συµβούλιο του Ελσίνκι το εκέµβριο. Η προθεσµία είναι αναγκαστικά σύντοµη - 7 Νοεµβρίου - προκειµένου να επιτρέψει στην Επιτροπή να λάβει πλήρως υπόψη τις παρατηρήσεις κατά την εκπόνηση του οριστικού εγγράφου για το Συµβούλιο της 7ης εκεµβρίου. Οι απόψεις σχετικά µε την παρούσα ανακοίνωση πρέπει να διαβιβαστούν (έως τις 7 Νοεµβρίου) στον: Mr. John Mogg, Director General, Internal Market DG, Rue de la Loi / Wetstraat 200, (C107 5/32) B-1049, Brussels ή, µε ηλεκτρονικό ταχυδροµείο, στη διεύθυνση: A1@dg15.cec.be. 2

3 Η ΕΣΩΤΕΡΙΚΗ ΑΓΟΡΑ ΣΗΜΕΡΑ Η Εσωτερική Αγορά και το ενιαίο νόµισµα είναι βασικοί πυλώνες της Οικονοµικής και Νοµισµατικής Ένωσης. Με το άνοιγµα των εθνικών αγορών σε µεγαλύτερο ανταγωνισµό, η Εσωτερική Αγορά ενθάρρυνε τη δηµιουργία θέσεων απασχόλησης, διεύρυνε τις δυνατότητες επιλογής αγαθών και υπηρεσιών και προώθησε την αποτελεσµατικότητα, την παραγωγικότητα και την καινοτοµία. Η εξάλειψη των εµποδίων στις εµπορικές συναλλαγές απαιτούσε επίσης συµπληρωµατικά µέτρα για τη βελτίωση της ποιότητας ζωής των ευρωπαίων πολιτών (όπως ασφάλεια τροφίµων, δηµόσια υγεία και δικαιώµατα των καταναλωτών). Το εν λόγω δυναµικό για την αύξηση της απασχόλησης και της ευηµερίας των πολιτών, τη δροµολόγηση της διαρθρωτικής µεταρρύθµισης, τη βελτίωση της ανταγωνιστικότητας είναι τεράστιο και δεν έχει ακόµη αξιοποιηθεί πλήρως. Το σχέδιο δράσης 1 που εγκρίθηκε το 1997 αποσκοπούσε στη βελτίωση της λειτουργίας της Εσωτερικής Αγοράς στην πορεία για την καθιέρωση του ευρώ. Ο στόχος αυτός έχει ήδη επιτευχθεί σε µεγάλο βαθµό 2. Για την παρακολούθηση της προόδου, η Επιτροπή ανέπτυξε ένα σύνολο µέσων - και κυρίως τον πίνακα αποτελεσµάτων της Εσωτερικής Αγοράς, µια ετήσια έρευνα για τις επιχειρήσεις και το διάλογο µε τους πολίτες και τις επιχειρήσεις. Η έκθεση για τη λειτουργία των αγορών προϊόντων και κεφαλαίων 3 (που αποτελεί µέρος της διαδικασίας οικονοµικής µεταρρύθµισης η οποία δροµολογήθηκε από το Ευρωπαϊκό Συµβούλιο του Cardiff) ήταν ιδιαίτερα πολύτιµη. Το σχέδιο δράσης του 1997 απέδειξε ότι ο ορισµός σαφώς καθορισµένων προτεραιοτήτων, η καθιέρωση ενός συµφωνηµένου χρονικού πλαισίου και η στενή παρακολούθηση της προόδου οδηγούν πραγµατικά στην εξασφάλιση της επιθυµητής πολιτικής ώθησης. Αλλά τώρα χρειάζονται ευρύτεροι, συµφωνηµένοι στρατηγικοί στόχοι. Εν ολίγοις, η Ένωση χρειάζεται τώρα µια προσέγγιση για την Εσωτερική Βλέπε CSE(1997) 1τελικό, «Σχέδιο ράσης για την Ενιαία Αγορά», Βλέπε COM(1999) 74 τελικό, «Αξιολόγηση του Σχεδίου ράσης για την Ενιαία Αγορά», Βλέπε COM(1999) 10 τελικό, «Οικονοµική µεταρρύθµιση: Έκθεση για τη λειτουργία των κοινοτικών αγορών προϊόντων και κεφαλαίων»,

4 Αγορά η οποία συνδυάζει ένα κοινό όραµα των πιο µακροπρόθεσµων (πενταετών) στόχων της µε τους συµφωνηµένους βραχυπρόθεσµους επιχειρησιακούς στόχους. Καθώς ωριµάζει η Εσωτερική Αγορά, το επίκεντρο αποµακρύνεται από τη δηµιουργία ενός νοµικού πλαισίου για την ολοκλήρωση των εθνικών αγορών. Αυτό που χρειάζεται τώρα είναι µια ολοκληρωµένη στρατηγική για την Εσωτερική Αγορά η οποία εξασφαλίζει απτά οφέλη στους πολίτες, υψηλά επίπεδα απόδοσης από τις επιχειρήσεις και δηµιουργία θέσεων εργασίας. Στη νέα αυτή φάση, πρέπει να µεγιστοποιηθούν οι συνέργειες µεταξύ της πολιτικής για την Εσωτερική Αγορά και άλλων κοινών πολιτικών της Ένωσης. Ειδικότερα, η πολιτική για την Εσωτερική Αγορά πρέπει να εξεταστεί στο νέο πλαίσιο για το συντονισµό της οικονοµικής πολιτικής. Η διαδικασία οικονοµικής µεταρρύθµισης του Cardiff προσθέτει µια σηµαντική µικροοικονοµική συνιστώσα στις πολιτικές συστάσεις που διατυπώθηκαν από την Επιτροπή, για συζήτηση στο Συµβούλιο Ecofin. Η στρατηγική που περιγράφεται στην παρούσα ανακοίνωση επιδιώκει να εξασφαλίσει ότι, στην ετήσια ενηµέρωση, οι λεπτοµερείς δράσεις-στόχοι για την Εσωτερική Αγορά που προτείνονται από την Επιτροπή συµφωνούν µε τις προτεραιότητες που καθορίζονται στις συστάσεις τις Επιτροπής τον γενικό προσανατολισµό των οικονοµικών πολιτικών. Πολλοί έχουν συµφέροντα από την Εσωτερική Αγορά - επιχειρήσεις, ανεξάρτητα από το µέγεθος ή τη θέση τους, ανεξάρτητα από τα προϊόντα ή τις υπηρεσίες τους εργαζόµενοι στις επιχειρήσεις καταναλωτές και πολίτες. Όλων τα συµφέροντά πρέπει να ληφθούν εξίσου υπόψη στον καθορισµό των στρατηγικών στόχων για την Εσωτερική Αγορά. Τα εν λόγω συµφέροντα δεν αλληλοαποκλείονται. Όπου συγκρούονται θα πρέπει να επιτυγχάνεται συµβιβασµός. Η Εσωτερική Αγορά είναι και η κινητήριος δύναµη της ευρωπαϊκής οικονοµίας, η οποία την οδηγεί προς την ανάπτυξη, τα υψηλά επίπεδα απασχόλησης και την αυξηµένη παραγωγικότητα και το µέσο παροχής πραγµατικών οφελών στους πολίτες ολόκληρης της Κοινότητας. Η κρίση τους αποτελεί βασικό µέτρο της επιτυχίας της. Τα Ευρωπαϊκά Συµβούλια του Cardiff και της Κολωνίας τόνισαν τη σηµασία µιας συνολικής διαρθρωτικής µεταρρύθµισης και εκσυγχρονισµού προκειµένου να βελτιωθεί η καινοτόµος ικανότητα και αποτελεσµατικότητα των αγορών αγαθών, υπηρεσιών και κεφαλαίων. Η δυνατότητα επίτευξης των µεταρρυθµίσεων αυτών παραµένει σε µεγάλο βαθµό στα χέρια των κρατών µελών. Αλλά τα θεσµικά όργανα της Ένωσης έχουν αυξανόµενο ρόλο στην παρακολούθηση της προόδου που σηµειώνεται στην επίτευξη της οικονοµικής µεταρρύθµισης και τη βελτίωση της αποτελεσµατικότητας της αγοράς. 4

5 Η Εσωτερική Αγορά δεν είναι αυτοσκοπός. Τα οφέλη της καλύτερης οικονοµικής απόδοσης θα πρέπει να κατανεµηθούν ισότιµα µεταξύ όλων των κρατών µελών και µεταξύ όλων των τµηµάτων της κοινωνίας. Απτά οφέλη για πολίτες και καταναλωτές ασφαλή και καλύτερης ποιότητας τρόφιµα, προϊόντα και υπηρεσίες µεγαλύτερη επιλογή και χαµηλότερες τιµές πρέπει να θεωρηθούν ως πλεονεκτήµατα των πολιτικών της Εσωτερικής Αγοράς. Οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής - τόσο σε ευρωπαϊκό όσο και σε εθνικό επίπεδο - πρέπει εποµένως να ανταποκρίνονται όλο και περισσότερο στις απόψεις εκείνων τους οποίους υπηρετούν. Για το λόγο αυτό, ο διάλογος µε τους πολίτες και τις επιχειρήσεις υπόσχεται νέους τρόπους ( ιαδίκτυο και ηλεκτρονικό ταχυδροµείο) βελτίωσης του διαλογικού χαρακτήρα της ανάπτυξης πολιτικών. Η εµβάθυνση της Εσωτερικής Αγοράς και η εξασφάλιση της εύρυθµης λειτουργίας της δεν πρέπει να είναι µια εσωστρεφής διαδικασία. Η ανταγωνιστικότητα της ευρωπαϊκής οικονοµίας σε µια παγκόσµια οικονοµία εξαρτάται από πολλές πολιτικές της Εσωτερικής Αγοράς - αυτές περιλαµβάνουν την πρόσβαση των µικρότερων επιχειρήσεων σε επιχειρηµατικά κεφάλαια σύγχρονα συστήµατα πνευµατικής και βιοµηχανικής ιδιοκτησίας πολιτικές στον τοµέα των ανοικτών δηµόσιων συµβάσεων κανονιστικά θέµατα που συνδέονται µε την ανάπτυξη του ηλεκτρονικού εµπορίου και της κοινωνίας των πληροφοριών και την ανάπτυξη διασυνοριακών υπηρεσιών για επιχειρήσεις και πολίτες. Η θετική εµπειρία της Εσωτερικής Αγοράς της Ένωσης µπορεί επίσης να συµβάλλει στη διαµόρφωση µιας καλύτερης παγκόσµιας οικονοµικής διαχείρισης. Και ως µία από τις πιο ανοικτές αγορές στον κόσµο, η Ένωση µπορεί µόνο να ωφεληθεί από περαιτέρω πρόοδο προς την κατεύθυνση της ελευθέρωσης του εµπορίου και της βελτίωσης (διµερούς ή πολυµερούς) της πρόσβασης στις αγορές των κύριων εµπορικών εταίρων µας. Η ΝΕΑ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ Στρατηγικοί στόχοι Προκειµένου να αξιοποιηθούν πλήρως οι δυνατότητές της, µια επιτυχής πολιτική για την Εσωτερική Αγορά πρέπει να ικανοποιεί δύο θεµελιώδεις σκοπούς: αύξηση της ανταγωνιστικότητας της ευρωπαϊκής οικονοµίας και βελτίωση της ποιότητας ζωής των ευρωπαίων πολιτών. Για το λόγο αυτό, προτείνονται τέσσερις στρατηγικοί στόχοι οι οποίοι περιγράφονται πληρέστερα στο επόµενο κεφάλαιο. Οι στόχοι αυτοί αναµένεται να παράσχουν ένα πλαίσιο αναφοράς για ανάπτυξη πολιτικών. Οι µελλοντικές πρωτοβουλίες για 5

6 την Εσωτερική Αγορά θα συνδέονται ρητώς µε έναν ή περισσότερους στόχους. Τα τοµεακά πλαίσια πολιτικής (ορισµένα από τα οποία, όπως οι δηµόσιες συµβάσεις και το σχέδιο δράσης για τις χρηµατοοικονοµικές υπηρεσίες 4 έχουν ήδη δηµιουργηθεί) θα ενταχθούν σ αυτήν την ευρύτερη πολιτική εικόνα, έτσι ώστε να συµβάλλουν εποικοδοµητικότερα στους θεµελιώδεις σκοπούς της Εσωτερικής Αγοράς. Οι τέσσερις στρατηγικοί στόχοι θα προσφέρουν τη δυνατότητα συγκριτικής ανάλυσης µε βάση την οποία θα µπορεί να κριθεί η πρόοδος. Έτσι, η Επιτροπή θα αναπτύξει τους υφιστάµενους ποσοτικούς και ποιοτικούς δείκτες προκειµένου να αξιολογήσει όχι µόνο εάν και κατά πόσο τα µέτρα της Εσωτερικής Αγοράς - νοµοθετικά ή µη νοµοθετικά - είχαν τον επιδιωκόµενο αντίκτυπο, αλλά και πόσο συνέβαλαν στην επίτευξη των ευρύτερων στρατηγικών στόχων. Η διαδικασία θα εντοπίσει επίσης συγκεκριµένα εµπόδια ή νέες προκλήσεις. Επιχειρησιακοί στόχοι Προσδιορίστηκε επίσης µια σειρά επιχειρησιακών στόχων. Καθένας καλύπτει µια συγκεκριµένη διάσταση πολιτικής (ή σπανιότερα, µιας οµάδας συνδεδεµένων πολιτικών), η οποία συµβάλλει στην επίτευξη του στρατηγικού στόχου, ενώ συχνά εξυπηρετεί και άλλους στρατηγικούς στόχους. ράσεις-στόχοι Αν και δεν ορίζεται στην παρούσα ανακοίνωση, οι βραχυπρόθεσµες προτεραιότητες για την επίτευξη κάθε στρατηγικού και επιχειρησιακού στόχου θα προσδιοριστούν ως δράσεις-στόχοι (νοµοθετικές ή µη νοµοθετικές). Κάθε δράση-στόχος θα έχει συµφωνηµένες προθεσµίες και µετρήσιµα αποτελέσµατα και θα απαιτεί πρωτοβουλίες σε εθνικό ή κοινοτικό επίπεδο (ή και στα δύο). Η προετοιµασία αυτών των δράσεων-στόχων έχει ήδη ξεκινήσει και θα ολοκληρωθεί λαµβάνοντας υπόψη τις απαντήσεις στην παρούσα ανακοίνωση, προκειµένου να συµπεριληφθούν στην τελική έκδοση της Στρατηγικής η οποία θα διαβιβαστεί στο Συµβούλιο «Εσωτερική Αγορά», το Κοινοβούλιο και το Ευρωπαϊκό Συµβούλιο. Στην περίπτωση των νοµοθετικών προτάσεων, µια συγκεκριµένη πρωτοβουλία µπορεί να υποδιαιρείται σε περισσότερους διαδοχικούς στόχους µε µετατόπιση ευθυνών µεταξύ 4 Βλέπε COM(1999) 232, «Χρηµατοπιστωτικές υπηρεσίες: Εφαρµογή του πλαισίου για τις χρηµατοπιστωτικές αγορές: πρόγραµµα δράσης»,

7 κοινοτικών οργάνων ανάλογα µε τις φάση της νοµοθετικής διαδικασίας. Οµοίως, η πρακτική λειτουργία των συµφωνηµένων κανόνων της Εσωτερικής Αγοράς µπορεί να απαιτήσει παράλληλη δράση από τα κράτη µέλη και την Επιτροπή. Η εφαρµογή των διαρθρωτικών µεταρρυθµίσεων που δροµολόγησε η διαδικασία του Cardiff θα αποτελέσει προτεραιότητα για τα κράτη µέλη. Οι δράσεις-στόχοι θα αναθεωρούνται κάθε χρόνο ανάλογα µε την πρόοδο που θα σηµειώνεται. Θα µπορούν να συµπληρώνονται όποτε τίθενται νέες προτεραιότητες σε ανταπόκριση, για παράδειγµα, στις τεχνολογικές µεταβολές, στις εµπορικές εξελίξεις ή στις κοινωνικές ανάγκες. Ο ετήσιος κύκλος Κατά τη διάρκεια των δύο τελευταίων ετών, έχει κάνει την εµφάνισή του ένας ετήσιος κύκλος της Εσωτερικής Αγοράς. Η Επιτροπή έχει προσθέσει στις εργασίες του Συµβουλίου µια σειρά µέσων παρακολούθησης και ανάλυσης. Αυτά περιλαµβάνουν τον Πίνακα επιδόσεων τη διεξοδική ανάλυση στην έκθεση για τη λειτουργία των αγορών προϊόντων και κεφαλαίων (έκθεση Cardiff I) τα αποτελέσµατα της ανατροφοδότησης από το διάλογο µε τους πολίτες και τις επιχειρήσεις. Οι απαντήσεις του Συµβουλίου, του Κοινοβουλίου και της Οικονοµικής και Κοινωνικής Επιτροπής σε όλα αυτά τα έγγραφα και το κοινό πρόγραµµα εργασίας διαδοχικών προεδριών ήταν επίσης πολύτιµες. Η Επιτροπή σκοπεύει τώρα να παρουσιάζει µια ετήσια αναθεώρηση και ενηµέρωση των δράσεων-στόχων για συζήτηση στο δεύτερο Συµβούλιο «Εσωτερική αγορά» κάθε έτους. Η αναθεώρηση αυτή θα εξετάζει την πρόοδο και θα µελετά σε ποιο βαθµό το τρέχον πρόγραµµα ικανοποιεί πιο µακροπρόθεσµους στόχους. Εφόσον απαιτείται, θα µεταβάλλονται ή θα προστίθενται δράσεις-στόχοι, προκειµένου να ικανοποιούν νέες ανάγκες και να καλύπτουν αδυναµίες ή κενά που εντοπίζονται στο υπάρχον κανονιστικό πλαίσιο. Οι δράσεις που θα ολοκληρώνονται θα δηµιουργούν νέες προτεραιότητες ενώ η ανάγκη ικανοποίησης των στόχων της Εσωτερικής Αγοράς σχετικά µε το περιβάλλον ή την προστασία των καταναλωτών, καθώς και η διαδικασία οικονοµικής σύγκλισης και πολυµερούς παρακολούθησης - ενδέχεται να απαιτούν συµπληρωµατικά µέτρα. Ιδιαίτερα θα είναι σηµαντικό να εξασφαλιστεί ότι οι ετήσιες προσαρµογές των δράσεωνστόχων της Εσωτερικής Αγοράς συµφωνούν µε τις προτεραιότητες για διαρθρωτικές µεταρρυθµίσεις στις αγορές προϊόντων και κεφαλαίων που ορίζονται στις ευρύτερες κατευθυντήριες γραµµές οικονοµικής πολιτικής. Τα διάφορα στοιχεία της Στρατηγικής για την Εσωτερική Αγορά, συµπεριλαµβανοµένων των αποτελεσµάτων της πρώτης συζήτησης 7

8 του Συµβουλίου "Εσωτερική Αγορά" κάθε χρόνο θα παράσχουν στοιχεία που θα αποτελέσουν τη βάση τόσο για τις προτάσεις της Επιτροπής σχετικά µε την αναθεώρηση των δράσεων-στόχων, όσο και για τις συστάσεις της Επιτροπής σχετικά µε τις ευρύτερες κατευθυντήριες γραµµές οικονοµικής πολιτικής. Ευθύνη της Επιτροπής αρχικά, και αργότερα των κρατών µελών στις συνεδριάσεις του Συµβουλίου, είναι να διατηρηθεί µια συνεκτική προσέγγιση. Η αναθεώρηση θα καλύπτει επίσης πληροφορίες για τις σηµαντικότερες εξελίξεις σε διεθνές επίπεδο, όπως η πρόοδος που σηµειώνουν οι υποψήφιες χώρες προς την κατεύθυνση της ευθυγράµµισης µε το κεκτηµένο της Εσωτερικής Αγοράς και η διαπραγµάτευση συναφών διµερών ή πολυµερών συµφωνιών. Το σχήµα 1 απεικονίζει τον προβλεπόµενο ετήσιο κύκλο. Το επόµενο κεφάλαιο εξετάζει λεπτοµερέστερα τους τέσσερις στρατηγικούς στόχους. Σχήµα 1: ο ετήσιος κύκλος της Στρατηγικής για την Εσωτερική Αγορά 8

9 ΟΙ ΤΕΣΣΕΡΙΣ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΟΙ ΣΤΟΧΟΙ Τέσσερις στρατηγικοί στόχοι θα ορίσουν τη γενική κατεύθυνση της πολιτικής για την Εσωτερική Αγορά την επόµενη πενταετία. 1. Βελτίωση της ποιότητας ζωής των πολιτών 2. Αύξηση της αποτελεσµατικότητας των κοινοτικών αγορών προϊόντων και κεφαλαίων 3. Βελτίωση του επιχειρηµατικού περιβάλλοντος 4. Εκµετάλλευση των αποτελεσµάτων της Εσωτερικής Αγοράς σ' ένα µεταβαλλόµενο κόσµο ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΟΣ ΣΤΟΧΟΣ 1: ΒΕΛΤΙΩΣΗ ΤΗΣ ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ ΖΩΗΣ ΤΩΝ ΠΟΛΙΤΩΝ Η Εσωτερική Αγορά προσφέρει πολλά οφέλη στα 370 εκατ. ανθρώπους που ζουν στην Ένωση. Καθώς βαθαίνει η ολοκλήρωση, τα δικαιώµατα των ατόµων στο πλαίσιο της Εσωτερικής Αγοράς εξετάζονται όλο και περισσότερο στο ευρύτερο πλαίσιο συνολικής πολιτικής της Ένωσης. Είναι αδιαµφισβήτητο ότι η Κοινότητα πρέπει να ανταποκριθεί στις αυξανόµενες προσδοκίες του κοινού όσον αφορά την ποιότητα της ζωής και τη βιώσιµη ανάπτυξη. Αυτό προϋποθέτει ότι θεωρούνται ως βασικοί στόχοι της Εσωτερικής Αγοράς. Οι πολίτες θα ωφεληθούν από πραγµατικά ανοικτές και αποτελεσµατικές αγορές. Η τύχη της Εσωτερικής αγοράς εξαρτάται από την εµπιστοσύνη που δείχνουν οι πολίτες ως καταναλωτές ότι τα οφέλη της Εσωτερικής Αγοράς ενισχύονται από αποτελεσµατικούς µηχανισµούς για την αντιµετώπιση καταστάσεων όπου απειλούνται η υγεία τους, η ασφάλειά τους ή τα οικονοµικά τους συµφέροντα. Ως εργαζόµενοι, οι πολίτες πρέπει να έχουν εµπιστοσύνη ότι ο αυξηµένος ανταγωνισµός συνοδεύεται από κατάλληλα επίπεδα επαγγελµατικής προστασίας. Η ευρωπαϊκή ιθαγένεια παρέχει ένα γενικό δικαίωµα ελεύθερης µετακίνησης και εγκατάστασης εντός της Ένωσης, ανεξάρτητα από την οικονοµική κατάσταση του ατόµου και της οικογένειάς του. Παρέχει αστικά και πολιτικά δικαιώµατα, όπως το δικαίωµα ψήφου στις τοπικές εκλογές και στις εκλογές του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου στη χώρα κατοικίας. Το Κοινοβούλιο έχει ζητήσει να συµπληρωθούν σταδιακά τα δικαιώµατα που παρέχει η ευρωπαϊκή ιθαγένεια και να επεκταθούν, όπως προβλέπει το άρθρο 22 της Συνθήκης. 9

10 Το δικαίωµα των ανθρώπων, ανεξάρτητα από την ιθαγένειά τους, να κυκλοφορούν διαµέσου των συνόρων για βραχυπρόθεσµες παραµονές χωρίς ελέγχους διαβατηρίων είναι ήδη πραγµατικότητα στο µεγαλύτερο µέρος της Ένωσης. Αυτό ωφελεί κατά κανόνα όσους ταξιδεύουν και αποτελεί σηµαντικό σύµβολο ολοκλήρωσης. Η επίτευξή της στο πλαίσιο ενισχυµένης δράσης κατά της εγκληµατικής δραστηριότητας και της λαθροµετανάστευσης καθώς και βελτιωµένης δικαστικής συνεργασίας, οδήγησε στη συµπερίληψη, στη συνθήκη, του στόχου της δηµιουργίας ενός χώρου ελευθερίας, ασφάλειας και δικαιοσύνης. Οι Επιχειρησιακοί στόχοι του Στρατηγικού στόχου 1 Εξασφάλιση βιώσιµης ανάπτυξης µέσω περαιτέρω ολοκλήρωσης των πολιτικών για την Εσωτερική Αγορά και το περιβάλλον Η Συνθήκη προβλέπει την ένταξη της περιβαλλοντικής προστασίας στον καθορισµό και την εφαρµογή των κοινοτικών πολιτικών, ιδίως προκειµένου να προωθηθεί η βιώσιµη ανάπτυξη (άρθρο 6). Η βιώσιµη ανάπτυξη µπορεί να επιτευχθεί µόνο µέσω µιας ολοκληρωµένης προσέγγισης που λαµβάνει υπόψη τις ανησυχίες σχετικά µε την προστασία του περιβάλλοντος, την ανταγωνιστικότητα των επιχειρήσεων και την απασχόληση. Στην ανακοίνωση της, τον Ιούνιο του 1999, για την Εσωτερική Αγορά και το περιβάλλον 5, η Επιτροπή παρουσίασε την προσέγγισή της για να καταστούν οι πολιτικές αυτές αλληλοϋποστηριζόµενες και αλληλοενισχυόµενες. Όρισε επίσης µια σειρά περαιτέρω µέτρων για να εξασφαλιστεί µεγαλύτερη σύγκλιση µεταξύ αυτών αναπτύσσοντας, όπως απαιτείται από το Ευρωπαϊκό Συµβούλιο, µια στρατηγική για την ολοκλήρωση της πολιτικής για το περιβάλλον και της πολιτικής για την Εσωτερική Αγορά. Προστασία των συµφερόντων των καταναλωτών στην Εσωτερική Αγο ρά Το άρθρο 153 (2) της συνθήκης απαιτεί τώρα να λαµβάνεται υπόψη η προστασία του καταναλωτή κατά τον ορισµό άλλων κοινοτικών πολιτικών. Με την άρση των εµποδίων στις εµπορικές συναλλαγές µεταξύ των κρατών µελών, η Εσωτερική Αγορά προσέφερε στους καταναλωτές καλύτερη πρόσβαση σε αγαθά και υπηρεσίες από άλλα µέρη της Ένωσης. Η ανάπτυξη των πωλήσεων εξ αποστάσεως, σε συνδυασµό µε την εξάπλωση του ηλεκτρονικού 5 Βλέπε COM(1999) 263 τελικό, «Ενιαία Αγορά και Περιβάλλον»,

11 εµπορίου και τη διαφάνεια των τιµών λόγω του ευρώ, θα ενθαρρύνει επίσης τις διασυνοριακές αγορές. Το εµπόριο αγαθών µεταξύ κρατών µελών ανέρχεται ήδη στο 30% της κοινοτικής παραγωγής, πράγµα το οποίο συνεπάγεται µεγαλύτερη επιλογή για τον καταναλωτή. Ο αντίκτυπος στις τιµές είναι λιγότερο σαφής: ο αυξηµένος ανταγωνισµός αναµένεται να οδηγήσει σε χαµηλότερες και συγκλίνουσες τιµές, εφόσον τα αποτελεσµατικά οφέλη µετακυλίονται στους τελικούς καταναλωτές. Αν και η διασπορά τιµών 6 έχει µειωθεί στην Ένωση, παραµένει ωστόσο πολύ υψηλότερη απ ό,τι στις Ηνωµένες Πολιτείες. Τα στοιχεία για τα επίπεδα τιµών παραµένουν ελλιπή και χρειάζονται περαιτέρω µελέτες. Μεγαλύτερες συναλλαγές σε αγαθά και υπηρεσίες µεταξύ κρατών µελών ενδέχεται να εµπεριέχουν πρόσθετους κινδύνους για τον καταναλωτή. Οι πολίτες θα κρίνουν την επιτυχία της Εσωτερικής Αγοράς πάνω απ όλα ως καταναλωτές. Η Ένωση πρέπει να αντιµετωπίσει τις ανησυχίες των καταναλωτών ως βασικό στοιχείο της δέσµευσης της Εσωτερικής Αγοράς απέναντι στον πολίτη. Απαιτείται, συνεπώς, υψηλό επίπεδο προστασίας και ορθή επιβολή των κανόνων. Ιδιαίτερη προσοχή θα πρέπει να δοθεί στην ασφάλεια των αγαθών και των υπηρεσιών και ειδικότερα, από τη σκοπιά του καταναλωτή, στη νοµιµότητα των εµπορικών συναλλαγών στην Εσωτερική Αγορά. Η αποτελεσµατική χρήση µηχανισµών έγκαιρης προειδοποίησης και ανταλλαγής πληροφοριών από τις αρµόδιες διοικήσεις είναι ασφαλώς ουσιαστική. Η πολιτική ενίσχυσης της παρακολούθησης της αγοράς πρέπει επίσης να συνεχιστεί δυναµικά από όλα τα κράτη µέλη. Υποστήριξη της απασχόλησης και εξασφάλιση του συντονισµού της κοινωνικής προστασίας Το άνοιγµα των εθνικών αγορών στο διασυνοριακό ανταγωνισµό από άλλα κράτη µέλη και οι προσπάθειες της Ένωσης για τη βελτίωση της αποτελεσµατικότητας της αγοράς µέσω της διαδικασίας του Cardiff συµβάλλει σηµαντικά στη διαδικασία δηµιουργίας θέσεων απασχόλησης. Αλλά οι πρωτοβουλίες από πλευράς προσφοράς πρέπει να συµπληρωθούν από προσπάθειες ανάπτυξης των δεξιοτήτων, της ευελιξίας και της κινητικότητας του εργατικού δυναµικού της Ευρώπης, όπως αναγνωρίζεται από τη Συνθήκη του Άµστερνταµ. Η Επιτροπή και τα κράτη µέλη πρέπει εποµένως να συνεχίσουν να εφαρµόζουν την Ευρωπαϊκή Στρατηγική Απασχόλησης, ώστε οι εργαζόµενοι να µπορέσουν να συµβάλουν στην 11

12 παραγωγικότητα και την ανάπτυξη των εργασιακών συνθηκών που οδηγούν στην προσπάθεια που απαιτείται. Η επίτευξη της σωστής ισορροπίας µεταξύ επαγγελµατικής ευελιξίας και κοινωνικής ασφάλισης είναι σηµαντική για τη βελτίωση της ανταγωνιστικότητας 7. Ο διάλογος και η συνεργασία σχετικά µε τα θέµατα αυτά θα πρέπει να στοχεύουν στην επίτευξη συναίνεσης η οποία θα βοηθήσει τα κράτη µέλη στις προσπάθειές τους για εκσυγχρονισµό των συστηµάτων κοινωνικής ασφάλισης, για παράδειγµα, παρέχοντας κίνητρα για εργασία ως αντίβαρο στην ανεργία, ενώ παράλληλα θα είναι ευαισθητοποιηµένα στις απαιτήσεις υγείας και ασφάλειας και στις οικογενειακές ευθύνες. Η αποτελεσµατική οργάνωση της εργασίας είναι επίσης ουσιαστικής σηµασίας. Οι κοινωνικοί εταίροι ενθαρρύνονται συνεπώς να επιτύχουν συµφωνία για συνθήκες οι οποίες θα αποτελέσουν πλαίσιο ευνοϊκό για την καθιέρωση νέων µορφών εργασίας 8. Η ανατροφοδότηση από πολίτες µέσω του διαλόγου µε τους πολίτες και τις επιχειρήσεις αποκαλύπτει ότι η επαγγελµατική κινητικότητα - η οποία είναι αναγκαία σε µια ευπροσάρµοστη οικονοµία - εξακολουθεί να είναι περιορισµένη. Απαιτείται πιο αποτελεσµατική και εύχρηστη εφαρµογή των δικαιωµάτων σχετικά µε την Εσωτερική Αγορά - όπως η αναγνώριση των διπλωµάτων. Εξασφάλιση του ότι οι ευρωπαίοι πολίτες θα µπορούν να απολαµβάνουν πλήρως τα δικαιώµατά τους Οι πολίτες πρέπει να είναι πλήρως ενηµερωµένοι και να µπορούν ελεύθερα να ασκούν τα δικαιώµατά τους. Χρειάζονται κατάλληλη ενηµέρωση, υποστήριξη και παροχή συµβουλών. Ο διάλογος µε τους πολίτες και τις επιχειρήσεις µπορεί να χρησιµοποιείται όλο και περισσότερο για να βοηθά τους πολίτες να απολαµβάνουν τα δικαιώµατά τους. Η Ένωση και οι εθνικές διοικήσεις θα πρέπει να συνεργαστούν για να αναπτύξουν µια κοινή διοικητική παιδεία που θα προσφέρει υψηλό επίπεδο υπηρεσιών και θα επιτρέπει την ταχύτατη επίλυση Η διασπορά τιµών είναι ένα µέγεθος το οποίο µετρά πόσο πολύ διαφέρουν οι τιµές, κατά µέσο όρο, από τη µέση τιµή της αγοράς. Βλέπε COM(1999) 347, «Συντονισµένη στρατηγική για τον εκσυγχρονισµό της κοινωνικής προστασίας», Βλέπε COM(1998) 592, «Οργάνωση της εργασίας: µια θετική προσέγγιση»,

13 των προβληµάτων. Μια κοινή διοικητική παιδεία δεν σηµαίνει εναρµόνιση των εθνικών συστηµάτων: απαιτεί συµφωνία επί ορισµένων βασικών αρχών - δυνατότητα πρόσβασης, διαφάνεια, αποτελεσµατικότητα - και επί της αποτελεσµατικής επικοινωνίας και συνεργασίας µεταξύ όλων των διοικήσεων που είναι επιφορτισµένες µε την επιβολή των κανόνων της Εσωτερικής Αγοράς. Εξασφάλιση της υλοποίησης του χώρου ελευθερίας, ασφάλειας και δικαιοσύνης Η συνθήκη του Άµστερνταµ επέβαλε τη δέσµευση να καταστεί απτή πραγµατικότητα ο χώρος ελευθερίας, ασφάλειας και δικαιοσύνης της Ένωσης. Η έννοια της "ελευθερίας" που ενσωµατώθηκε στη συνθήκη πηγαίνει πέρα από την ελεύθερη κυκλοφορία των ανθρώπων διαµέσου των εσωτερικών συνόρων. Οι πολίτες έχουν εύλογες ανησυχίες σχετικά µε την ισορροπία που θα πρέπει να δηµιουργηθεί µεταξύ της κατάργησης των ελέγχων των ατόµων στα σύνορα και της ανάγκης να καταπολεµηθεί το οργανωµένο έγκληµα, τα ναρκωτικά και η λαθροµετανάστευση. Η αστυνοµική και δικαστική συνεργασία σε ποινικές υποθέσεις πρέπει να διαδραµατίζει όλο και πιο σηµαντικό ρόλο. Η Κοινότητα πρέπει να ευαισθητοποιηθεί στα θέµατα αυτά και να τα λαµβάνει υπόψη κατά το σχεδιασµό µέτρων για τη εµβάθυνση της Εσωτερικής αγοράς. Θα πρέπει να ληφθεί δεόντως υπόψη η διατήρηση της κατάλληλης ισορροπίας µεταξύ ελευθερίας, ασφάλειας και δικαιοσύνης, ιδίως βάσει του κεκτηµένου της συµφωνίας του Schengen. Η δικαστική συνεργασία σε αστικές υποθέσεις θα διαδραµατίσει σηµαντικό ρόλο στη διευκόλυνση και τη βελτίωση της επίλυσης διασυνοριακών διαφορών και των αποτελεσµατικών µέσων προστασίας σε εθνικό επίπεδο. Η ανάπτυξη της δικαστικής συνεργασίας πρέπει να λαµβάνει υπόψη τις ανάγκες της Εσωτερικής Αγοράς και να συµφωνεί µε τη δηµιουργία νοµικού πλαισίου για το ηλεκτρονικό εµπόριο. ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΟΣ ΣΤΟΧΟΣ 2: ΑΥΞΗΣΗ ΤΗΣ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑΣ ΤΩΝ ΚΟΙΝΟΤΙΚΩΝ ΑΓΟΡΩΝ ΠΡΟΪΟΝΤΩΝ ΚΑΙ ΚΕΦΑΛΑΙΩΝ Προκειµένου να επιτευχθεί ο στόχος αύξησης της ανταγωνιστικότητας της οικονοµίας της, η Ένωση χρειάζεται ανταγωνιστικές αγορές αγαθών, υπηρεσιών και κεφαλαίων. Η καθιέρωση του ενιαίου νοµίσµατος προσφέρει εξαιρετικές προοπτικές για θεµελιώδη αλλαγή ενώ η Εσωτερική Αγορά είναι το κλειδί για τη δηµιουργία του σωστού κανονιστικού περιβάλλοντος για µια δυναµική, βασιζόµενη στη γνώση, οικονοµία η οποία δηµιουργεί θέσεις εργασίας. Η έκθεση Cardiff του 1999 κατέληξε στο συµπέρασµα ότι, µολονότι η Εσωτερική Αγορά έφτασε έναν ορισµένο βαθµό ωριµότητας, υπάρχει περιθώριο για µεγαλύτερη ολοκλήρωση, 13

14 ιδίως δε στις αγορές υπηρεσιών και κεφαλαίων. Η µεγαλύτερη ολοκλήρωση τονώνει την ευελιξία και την αποτελεσµατικότητα. Οι ευέλικτες και αποτελεσµατικές αγορές ενθαρρύνουν την παραγωγικότητα, ενώ επιτρέπουν την απαραίτητη προσαρµογή στους εξωτερικούς κραδασµούς µέσω των τιµών και όχι µέσω περικοπών θέσεων απασχόλησης. Ο πρώτος στόχος της πολιτικής για την Εσωτερική Αγορά και προϋπόθεση για µεγαλύτερη αποτελεσµατικότητα της αγοράς πρέπει να είναι η περαιτέρω εµβάθυνση της ολοκλήρωσης της αγοράς. Η πλήρης εφαρµογή και επιβολή των συµφωνηµένων κανόνων είναι εκ των ων ουκ άνευ. Η προσαρµογή των υφιστάµενων κανόνων προκειµένου να αντιµετωπίζονται οι µεταβολές ή να καλύπτονται οι αδυναµίες στη λειτουργία της Εσωτερικής Αγοράς αποτελεί επιπλέον απαίτηση. Η µεγαλύτερη προσοχή στην αποτελεσµατικότητα της αγοράς απαιτεί την ανάπτυξη της διαδικασίας οικονοµικής µεταρρύθµισης που συµφωνήθηκε από το Ευρωπαϊκό Συµβούλιο στο Cardiff. Τα κράτη µέλη και τα κοινοτικά όργανα πρέπει να ανταποκριθούν στη διαδικασία αυτή µε την ενεργό εφαρµογή των απαραίτητων αλλαγών σε εθνικό ή κοινοτικό επίπεδο. Η συνολική διαρθρωτική µεταρρύθµιση και ο εκσυγχρονισµός των αγορών αποτελούν αναπόσπαστο µέρος της διαδικασίας οικονοµικού συντονισµού στην Ένωση, όπως εκφράζεται µέσα από τις ευρύτερες κατευθυντήριες γραµµές οικονοµικής πολιτικής. Μια σωστά συντονισµένη και συνεκτική πολιτική επιχειρήσεων σε ολόκληρη την Κοινότητα είναι ιδιαίτερα σηµαντική, δίδοντας ιδιαίτερη προσοχή στις ανάγκες των µικροµεσαίων επιχειρήσεων, προκειµένου να εξασφαλιστεί η πλήρης αξιοποίηση του δυναµικού τους για καινοτοµία, ανάπτυξη και δηµιουργία θέσεων απασχόλησης. Οι µικρές εταιρίες έχουν το µειονέκτηµα περιορισµένων ανθρώπινων και χρηµατοδοτικών πόρων. Αλλά ακόµη και σ αυτό το µειονέκτηµα ενυπάρχουν ισχυρά σηµεία: ευελιξία, καινοτοµία και ικανότητα ταχείας προσαρµογής προκειµένου να εκµεταλλευθούν τις ευκαιρίες που προσφέρει η Εσωτερική Αγορά. Οι Επιχειρησιακοί στόχοι του Στρατηγικού στόχου 2 Ενθάρρυνση της οικονοµικής µεταρρύθµισης προς όφελος της αποτελεσµατικότητας της αγοράς Η Εσωτερική Αγορά µπορεί να λειτουργήσει άριστα µόνο αν τα κράτη µέλη, µαζί µε τα κοινοτικά όργανα, δεσµευτούν πλήρως να εξαλείψουν την περιττή δυσκαµψία. Το ζήτηµα δεν είναι µόνο αν οι ρυθµίσεις των κρατών µελών είναι συµβατές από νοµική άποψη µε την Εσωτερική Αγορά, αλλά και αν επιτρέπουν τη µέγιστη εκµετάλλευση των ολοκληρωµένων 14

15 αγορών από την άποψη της ανταγωνιστικότητας και της απασχόλησης. Η διαδικασία οικονοµικής µεταρρύθµισης που θεσπίστηκε από το Ευρωπαϊκό Συµβούλιο του Cardiff στοχεύει στην αύξηση της αποτελεσµατικότητας των αγορών προϊόντων και κεφαλαίων. Επισηµαίνει τοµείς στους οποίους απαιτείται δράση σε κοινοτικό ή εθνικό επίπεδο, ενσωµατώνοντας µια µικροοικονοµική διάσταση στην εκπόνηση των ευρύτερων κατευθυντήριων γραµµών οικονοµικής πολιτικής. Η διαδικασία αξιολόγησης από κοινού που ακολουθείται για την εξέταση των εκθέσεων των κρατών µελών στο πλαίσιο του Συµβουλίου «Εσωτερική Αγορά» πρέπει να µετατραπεί σε άσκηση αξιολόγησης από οµότιµους ειδικούς προκειµένου να επιτραπεί η πλήρης αξιοποίηση των δυνατοτήτων του νέου αυτού µέσου. Η σηµασία της διαδικασίας του Cardiff και η προοπτική της για σηµαντική συµβολή στη βελτίωση της καινοτόµου ικανότητας και αποτελεσµατικότητας των αγορών υπογραµµίστηκε από την επιλογή της ως ενός από τους τρεις πυλώνες του Ευρωπαϊκού Συµφώνου για την Απασχόληση που συµφωνήθηκε στο Ευρωπαϊκό Συµβούλιο της Κολωνίας. Εξασφάλιση της πλήρους αξιοποίησης των δυνατοτήτων των χρηµατοπιστωτικών υπηρεσιών Οι χρηµατοπιστωτικές υπηρεσίες αντιπροσωπεύουν ένα βασικό τοµέα ο οποίος επεκτείνεται και µεταβάλλεται µε έντονους ρυθµούς και ο οποίος θα συµβάλει σηµαντικά στο να καταστεί η Εσωτερική Αγορά πραγµατικότητα για τους καταναλωτές και τις επιχειρήσεις. Τα οφέλη της καθιέρωσης του ευρώ για τις χρηµατοπιστωτικές υπηρεσίες, από την άποψη της µεγαλύτερης διαφάνειας και της µεγαλύτερης ευκολίας πραγµατοποίησης διασυνοριακών εµπορικών συναλλαγών πρέπει να ενισχυθούν από µια συντονισµένη προσπάθεια να προσφερθεί στους καταναλωτές πρόσβαση σε µεγαλύτερη επιλογή ανταγωνιστικών προϊόντων λιανικών χρηµατοοικονοµικών υπηρεσιών τα οποία µπορούν να εµπιστεύονται οι καταναλωτές, να προσφερθεί στις επιχειρήσεις (ιδίως τις ΜΜΕ) ευκολότερη πρόσβαση σε µια ενιαία αγορά µε βάθος και ρευστότητα για επενδύσεις κεφαλαίων και να εξασφαλιστεί η συνεχής σταθερότητα των χρηµατοπιστωτικών αγορών. Η εφαρµογή του σχεδίου δράσης για τις χρηµατοπιστωτικές υπηρεσίες, του Μαΐου του 1999, το οποίο επικεντρώνεται ειδικά στα ζητήµατα αυτά, θα αποτελέσει σηµαντικό στοιχείο της συνολικής στρατηγικής για την Εσωτερική Αγορά. Το αποτέλεσµα θα πρέπει να είναι η ενίσχυση της απασχόλησης, µε τη διευκόλυνση των επενδύσεων στον τοµέα της καινοτοµίας, ιδίως από τις µικρότερες επιχειρήσεις, και η εξασφάλιση µεγαλύτερης επιλογής ποιοτικών υπηρεσιών για την ικανοποίηση των απαιτήσεων των καταναλωτών, ιδιαίτερα µε την ανάπτυξη του ηλεκτρονικού εµπορίου. 15

16 Προκειµένου να διευκολυνθεί η πρόοδος όσον αφορά την επίτευξη συµφωνίας για τα απαραίτητα µέτρα, καθώς και την εφαρµογή τους, η Επιτροπή θα συνεργαστεί στενά µε υπαλλήλους των κρατών µελών, παράγοντες της αγοράς και χρήστες. Ολοκλήρωση του συµφωνηµένου νοµοθετικού πλαισίου, έχοντας ως βάση την κοινή κατανόηση των κανόνων και την καθιέρωση µιας κοινής δέσµευσης για την ενεργό επιβολή του Η θεµελιώδης προϋπόθεση για µια πλήρως ολοκληρωµένη αγορά η οποία κερδίζει την εµπιστοσύνη των συντελεστών της είναι ένα κοινό σύνολο κανόνων που εφαρµόζονται οµοιόµορφα από τα κράτη µέλη. Ως εκ τούτου, η αποτυχία της µεταφοράς συµφωνηµένων οδηγιών παραµένει αντικείµενο επείγουσας µέριµνας. Πολλά έχουν επιτευχθεί: ο «συντελεστής κατακερµατισµού» - το ποσοστό οδηγιών που δεν έχουν ακόµη εφαρµοστεί σε ένα ή περισσότερα κράτη µέλη - µειώθηκε στο 12,8% σε σύγκριση µε το 35% τον Ιούνιο του Όλα τα κράτη µέλη θα πρέπει τώρα να είναι σε θέση να επιτύχουν τα επίπεδα των πιο προχωρηµένων χωρών: το εν λόγω σηµείο αναφοράς θα πρέπει να είναι η διατήρηση ενός ελλείµµατος µεταφοράς µικρότερου του 1,5%. Η νέα έννοµη τάξη απαιτεί επίσης την κοινή κατανόηση του νοήµατος των κανόνων και την εκπόνηση συµφωνηµένων στρατηγικών επιβολής, συµπεριλαµβανοµένης της βελτιωµένης διοικητικής συνεργασίας. Οι εθνικές διοικήσεις πρέπει να συνεργάζονται προκειµένου να καταλήξουν σ' ένα ενιαίο και υψηλό επίπεδο επιβολής και να επιλύουν αποτελεσµατικά τα προβλήµατα που συναντούν οι επιχειρήσεις και τα άτοµα. Οι εθνικοί υπάλληλοι δεν θα πρέπει να είναι απλώς φορείς επιβολής του κοινοτικού δικαίου, αλλά και παράγοντες που βοηθούν τις επιχειρήσεις να κατανοούν τη νοµοθεσία και να συµµορφώνονται µε αυτήν. Πρέπει να δεχτούν την πρόκληση αυτή και να µοιράζονται τη γνώση και την τεχνογνωσία τους. Αν και η βασική ευθύνη για την εφαρµογή ανήκει στα κράτη µέλη, η Επιτροπή µπορεί να ξεκινήσει και να διευκολύνει κοινές δράσεις και την ανταλλαγή ορθών πρακτικών και θα συνεχίσει να παρακολουθεί την πρόοδο. Τέτοιες προσπάθειες αναµένεται να µειώσουν τον αριθµό των διαδικασιών κυρώσεων για παράβαση των κανόνων της Εσωτερικής Αγοράς. Ωστόσο, η Επιτροπή θα συνεχίσει να εφαρµόζει επιµελώς τις διαδικασίες κυρώσεων ενώ τα κράτη µέλη θα πρέπει να εξασφαλίσουν ότι όλες οι προειδοποιητικές επιστολές και οι αιτιολογηµένες γνώµες εξετάζονται αµέσως µε τη δέουσα προσοχή. 16

17 Η πρόσβαση στην πληροφόρηση και την παροχή συµβουλών βοηθάει σηµαντικά τις επιχειρήσεις και τους πολίτες να επωφελούνται όσο γίνεται περισσότερο από την Εσωτερική Αγορά και να επιλύουν τυχόν προβλήµατα. Εκτός από τη χρήση των υφιστάµενων δικτύων Ευρωπαϊκών Κέντρων Πληροφόρησης και Ευρωθυρίδων, η Επιτροπή θα δώσει την προτεραιότητα στην περαιτέρω ανάπτυξη του διαλόγου µε τους πολίτες και τις επιχειρήσεις και των Ευρωθυρίδων. Άρση των υφιστάµενων ή δυνητικών εµποδίων στο διασυνοριακό εµπόριο και βελτίωση της εφαρµογής της αρχής της αµοιβαίας αναγνώρισης Η Εσωτερική Αγορά έχει αποδειχτεί αποτελεσµατικό µέσο ολοκλήρωσης των αγορών αγαθών, µολονότι εξακολουθούν να υπάρχουν ορισµένα προβλήµατα. Μικρότερη πρόοδος έχει σηµειωθεί στον τοµέα των υπηρεσιών 9. Στόχος της Κοινότητας πρέπει να είναι τώρα η εκρίζωση τυχόν υπόλοιπων εµποδίων στο διασυνοριακό εµπόριο και η µέριµνα ώστε να µην εµφανιστούν νέα εµπόδια. Έχουν ήδη αναληφθεί συγκεκριµένες εργασίες για την αντιµετώπιση των προβληµάτων που εντοπίζονται στις έρευνες για τις επιχειρήσεις. Αυτά περιλαµβάνουν προβλήµατα µε την εφαρµογή της αρχής της αµοιβαίας αναγνώρισης 10, τις πρόσθετες δαπάνες στις οποίες υποβάλλονται οι επιχειρήσεις προκειµένου να συµµορφωθούν µε τις εθνικές διαδικασίες δοκιµής και έγκρισης ανεπαρκή πρόσβαση στις εθνικές δηµόσιες συµβάσεις κατάχρηση των εθνικών διατάξεων σχετικά µε την προστασία του «δηµόσιου συµφέροντος» προκειµένου να περιοριστεί αυθαίρετα η διασυνοριακή παροχή υπηρεσιών. Στο σχέδιο δράσης για την Ενιαία Αγορά διαπιστώνεται ότι πολλές από τις αδυναµίες αυτές απαιτούν περισσότερη προσοχή. Η ανάπτυξη του ηλεκτρονικού εµπορίου προσφέρει νέες δυνατότητες για διασυνοριακές συναλλαγές. Προσφέρει στις επιχειρήσεις πρόσβαση σε νέες αγορές µε σχετικά χαµηλό κόστος και ιδίως στις αγορές άυλων αγαθών (χρηµατοοικονοµικές υπηρεσίες, ασφάλειες) ή καταναλωτικών προϊόντων χαµηλού όγκου και υψηλής αξίας (CD, επώνυµα είδη). Το ηλεκτρονικό εµπόριο επιτρέπει επίσης στους καταναλωτές να αναζητούν την καλύτερη τιµή στην Εσωτερική Αγορά και σ όλον τον κόσµο. Ενδέχεται να χρειαστεί περαιτέρω κοινοτική δράση προκειµένου να εξασφαλιστεί ότι τα οφέλη του ηλεκτρονικού εµπορίου δεν 9 10 Βλέπε COM(1999) 10 τελικό, «Οικονοµική µεταρρύθµιση: Έκθεση για τη λειτουργία των κοινοτικών αγορών προϊόντων και κεφαλαίων», Βλέπε COM (1999) 299 τελικό, «Αµοιβαία αναγνώριση στο πλαίσιο της συνέχειας που δίνεται στο σχέδιο δράσης για την Ενιαία Αγορά»,

18 εξουδετερώνονται από διαφορές µεταξύ των εθνικών διατάξεων. Στόχος της Κοινότητας πρέπει να είναι η δηµιουργία κατάλληλου κανονιστικού περιβάλλοντος: περιορισµός των ρυθµίσεων στο ελάχιστο αναγκαίο ώστε να προσφέρεται ασφάλεια δικαίου για τους παρόχους υπηρεσιών παροχή υψηλού επιπέδου προστασίας στους καταναλωτές και πρόληψη της χρήσης του ιαδικτύου για εγκληµατικές δραστηριότητες. Η αυξανόµενη χρήση της ψηφιακής τεχνολογίας για την επεξεργασία των εµπορικών συναλλαγών εµπεριέχει ορισµένους κινδύνους για το απόρρητο του ιδιωτικού βίου. Οι υφιστάµενοι κοινοτικοί κανόνες εξασφαλίζουν υψηλό επίπεδο προστασίας των προσωπικών στοιχείων και του ιδιωτικού βίου και είναι ουσιώδεις για την εµπιστοσύνη των καταναλωτών στις διασυνοριακές συναλλαγές. Η οδηγία για την προστασία των δεδοµένων θα αναθεωρηθεί τον Οκτώβριο του Η αναθεώρηση αυτή πρέπει να λαµβάνει υπόψη τη διεθνή διάσταση των ανταλλαγών δεδοµένων, καθώς και τις εξελίξεις των τεχνολογιών και των αγορών. Εξασφάλιση αποτελεσµατικής νοµοθεσίας για το άνοιγµα της αγοράς στους τοµείς κοινής ωφελείας και µεταφορών, µε ταυτόχρονη διατήρηση των υποχρεώσεων παροχής καθολικής υπηρεσίας Η ελευθέρωση στους τοµείς των τηλεπικοινωνιών, της ηλεκτρικής ενέργειας και των εναέριων και οδικών µεταφορών παράγει ήδη οφέλη µε την έννοια των µειωµένων τιµών και της υψηλότερης ποιότητας. Η ελευθέρωση των σιδηροδροµικών µεταφορών εµπορευµάτων αποτελεί σηµερινή προτεραιότητα. Για να µπορέσει να παγιώσει και να αυξήσει την επιτυχία αυτή, η Κοινότητα πρέπει να µεριµνήσει ώστε οι κανονιστικές δοµές που δηµιουργήθηκαν για τη διευκόλυνση της ελευθέρωσης να συνεχίσουν να τροφοδοτούν την ανταγωνιστική διαδικασία, δίδοντας ιδιαίτερη προσοχή στις ρυθµίσεις σχετικά µε τη διασύνδεση, τη διαλειτουργικότητα και τη χορήγηση αδειών και στη διευκόλυνση των πανευρωπαϊκών υπηρεσιών. Πρέπει να εξασφαλιστεί επίσης η συστηµατική και συνεκτική εφαρµογή του κοινοτικού δικαίου από όλες τις εθνικές κανονιστικές αρχές, ενώ θα πρέπει να αναπτυχθούν επειγόντως διαδικασίες για την ενίσχυση της συνεργασίας µεταξύ εθνικών κανονιστικών αρχών σε επίπεδο της Ένωσης. Καθώς εδραιώνεται ο ανταγωνισµός, το ενδιαφέρον θα επικεντρωθεί στη συµπεριφορά των οικονοµικών παραγόντων. Έτσι, το δίκαιο του ανταγωνισµού θα καταστεί τελικά το κυριότερο εργαλείο διαχείρισης των εν λόγω αγορών, αν και οι στόχοι της παροχής καθολικής υπηρεσίας και της διαλειτουργικότητας ενδέχεται να 18

19 συνεχίσουν να χρειάζονται ειδικές ρυθµίσεις. Η ελευθέρωση των τηλεπικοινωνιών, σε συνδυασµό µε την παροχή καθολικής υπηρεσίας, θα επιτρέψει σε όλους τους πολίτες να έχουν πρόσβαση, σε προσιτές τιµές, σε µια καθολική υπηρεσία που θα οριστεί σε ευρωπαϊκό επίπεδο, καθώς και στις υπηρεσίες της κοινωνίας των πληροφοριών. Οι εθνικές εκθέσεις για τις αγορές προϊόντων και κεφαλαίων δείχνουν ότι, σε τοµείς όπου δεν είναι εφικτή η πλήρης ελευθέρωση, άλλες προσεγγίσεις µπορούν να βελτιώσουν την αποτελεσµατικότητά τους. Αυτές περιλαµβάνουν τη λειτουργία και διαχείριση των δηµόσιων υπηρεσιών από δηµόσιους ή ιδιωτικούς φορείς ή εταιρίες που θα επιλεγούν βάσει ανοικτού διαγωνισµού, µε κατάλληλες εγγυήσεις για τους καταναλωτές. Ενθάρρυνση της δηµιουργικότητας και της καινοτοµίας µε την επαρκή προστασία των δικαιωµάτων βιοµηχανικής και πνευµατικής ιδιοκτησίας Η επαρκής προστασία των δικαιωµάτων βιοµηχανικής και πνευµατικής ιδιοκτησίας είναι ουσιαστική για την εξασφάλιση ενός κλίµατος που θα οδηγήσει στην καινοτοµία, τη δηµιουργικότητα και την επένδυση. Η υφιστάµενη εναρµόνιση της βιοµηχανικής και πνευµατικής ιδιοκτησίας έχει εξαλείψει την αβεβαιότητα και τον εγγενή διοικητικό φόρτο στη συνύπαρξη πολλών εθνικών δικαιωµάτων µε διαφορετικά επίπεδα προστασίας, διευκολύνοντας και ενθαρρύνοντας έτσι την εκµετάλλευση αγαθών και υπηρεσιών σ ολόκληρη την Εσωτερική Αγορά. Οι αγορές των δικαιωµάτων βιοµηχανικής και πνευµατικής ιδιοκτησίας εξελίσσονται συνεχώς ενθαρρυνόµενες από τις τεχνολογικές εξελίξεις, τις νέες στρατηγικές εµπορίας και τη συµπεριφορά των καταναλωτών / χρηστών. Σε κοινοτικό επίπεδο εποµένως, είναι απαραίτητη η ανάληψη δράσης για τη διαφύλαξη της αποτελεσµατικής λειτουργίας της Εσωτερικής Αγοράς στον τοµέα αυτό. Καθώς επιταχύνεται ο ρυθµός των µεταβολών, η Κοινότητα πρέπει να αντιδρά ενεργητικά, προλαµβάνοντας τις νέες εξελίξεις. Οι κανόνες της Εσωτερικής Αγοράς στον τοµέα αυτό θα πρέπει να ενθαρρύνουν την εµφάνιση ενός περιβάλλοντος που θα ευνοεί τον ανταγωνισµό και, παράλληλα, να επιτυγχάνουν την ισορροπία όλων των εµπλεκόµενων συµφερόντων. ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΟΣ ΣΤΟΧΟΣ 3: ΒΕΛΤΙΩΣΗ ΤΟΥ ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΟΥ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ Η δράση µε στόχο την εµβάθυνση της ολοκλήρωσης της αγοράς µέσω της άρσης των τοµεακών εµποδίων στις αγορές προϊόντων και υπηρεσιών και µέσω της βελτίωσης της λειτουργίας του κεκτηµένου θα έχει πλήρη αποτελέσµατα µόνον εφόσον το συνολικό περιβάλλον στο οποίο ασκούνται επιχειρηµατικές δραστηριότητες είναι ευνοϊκό. Αυτό επίσης 19

20 απαιτεί από κοινού δέσµευση των κρατών µελών και των κοινοτικών οργάνων να εξαλείψουν τις πρακτικές κατά του ανταγωνισµού: φορολογικά εµπόδια στις διασυνοριακές δραστηριότητες και αθέµιτος φορολογικός ανταγωνισµός. Τόσο σε εθνικό όσο και σε κοινοτικό επίπεδο απαιτούνται επίσης συνεχείς και εντονότερες προσπάθειες προκειµένου να επιτευχθεί ένα κανονιστικό πλαίσιο που θα επιβάλει λιγότερο φόρτο και υψηλή ποιότητα ρυθµίσεων. Οι Επιχειρησιακοί στόχοι του Στρατηγικού στόχου 3 Κοινή βούληση και αποφασιστικότητα προκειµένου να εξασφαλιστεί ότι η ολοκλήρωση της αγοράς δεν θα υποσκαφθεί από πρακτικές κατά του ανταγωνισµού εν θα επιτραπεί ούτε στη συµπεριφορά κατά του ανταγωνισµού εκ µέρους των επιχειρήσεων ούτε στις ενισχύσεις που χορηγούνται από τα κράτη µέλη να εµποδίσουν την περαιτέρω ολοκλήρωση ή τη µεγαλύτερη αποτελεσµατικότητα στην Εσωτερική Αγορά. Απαιτείται αυστηρή εφαρµογή των κοινοτικών και εθνικών διατάξεων προκειµένου να εξασφαλιστεί ότι οι παραγωγοί και οι διανοµείς δεν µπορούν να ανακατακερµατίζουν την αγορά ή να διατηρούν τεχνητά τις τιµές σε υψηλά επίπεδα µέσω δόλιας συµπεριφοράς ή κατάχρησης δεσπόζουσας θέσης. Αρκετά κράτη µέλη έχουν ήδη ξεκινήσει τη µεταρρύθµιση της εθνικής πολιτικής τους στον τοµέα του ανταγωνισµού και η "Λευκή βίβλος της Επιτροπής για τον εκσυγχρονισµό των κανόνων εφαρµογής των άρθρων 85 και 86 της συνθήκης ΕΚ" 11 αναφέρει το ενδεχόµενο περαιτέρω αλλαγών στο ρυθµιστικό πλαίσιο. Η συνεργασία της Επιτροπής και των εθνικών φορέων που είναι επιφορτισµένοι µε τον ανταγωνισµό είναι απαραίτητη προκειµένου να εξασφαλιστεί ο ελεύθερος και θεµιτός ανταγωνισµός σε όλα τα επίπεδα της αγοράς. Αν και τα συνολικά επίπεδα κρατικών ενισχύσεων µειώνονται, εξακολουθούν να αποτελούν σηµαντική απειλή για την ολοκλήρωση και την αποτελεσµατικότητα της αγοράς. Το Συµβούλιο και η Επιτροπή θέσπισαν πρόσφατα µια σειρά µέτρων που στοχεύουν στη δηµιουργία πιο διαφανούς και συνεκτικού πλαισίου για την εφαρµογή των διατάξεων της συνθήκης σχετικά µε τις κρατικές ενισχύσεις. Ωστόσο, η επιµέρους αξιολόγηση των κοινοποιηθεισών ενισχύσεων θα πρέπει να συµπληρωθεί από µελέτη των σωρευτικών επιπτώσεων στην Εσωτερική Αγορά των κρατικών ενισχύσεων που νοθεύουν τον /C132/01. Τα άρθρα 85 και 86 αντιστοιχούν στα νέα άρθρα 81 και