Αύξηση της χορήγησης πιστώσεων προς την οικονομία: εφαρμογή της αύξησης κεφαλαίου της ΕΤΕπ και κοινές πρωτοβουλίες Επιτροπής-ΕΤΕπ

Transcript

1 Αύξηση της χορήγησης πιστώσεων προς την οικονομία: εφαρμογή της αύξησης κεφαλαίου της ΕΤΕπ και κοινές πρωτοβουλίες Επιτροπής-ΕΤΕπ Κοινή έκθεση Επιτροπής-ΕΤΕπ προς το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο, Ιουνίου 2013

2 Αύξηση της χορήγησης πιστώσεων προς την οικονομία: εφαρμογή της αύξησης κεφαλαίου της ΕΤΕπ και κοινές πρωτοβουλίες Επιτροπής-ΕΤΕπ ΣΥΝΟΠΤΙΚΗ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ Μετά την αύξηση κεφαλαίου που συμφωνήθηκε από το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο το 2012, η Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων (ΕΤΕπ) ενίσχυσε σημαντικά τις δραστηριότητές της που έχουν αντικυκλικό αντίκτυπο στην ευρωπαϊκή οικονομία. Μολονότι ο τελικός αντίκτυπος της δραστηριότητας της ΕΤΕπ δεν μπορεί να αξιολογηθεί προτού περάσουν ορισμένα χρόνια, σημαντικά αποτελέσματα είναι ήδη ορατά. Οι ουσιαστικές αυξήσεις των υπογραφών και των νέων δανειοδοτικών πρωτοβουλιών, καθώς και η αυξημένη έμφαση που δίνεται στις ΜΜΕ και στις ευάλωτες χώρες, θα συμβάλουν στην αύξηση των επενδύσεων και της απασχόλησης στους τομείς στους οποίους χρειάζεται περισσότερο. Είναι καίριας σημασίας να συνεχίσουμε τις κοινές μας προσπάθειες, ώστε να διασφαλίσουμε ότι οι διαθέσιμοι πόροι θα διοχετεύονται κατά τρόπο αποτελεσματικό προς την πραγματική οικονομία. Για τον σκοπό αυτόν, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή και η ΕΤΕπ συνεργάζονται στενά για την ανάπτυξη νέων κοινών πρωτοβουλιών υπέρ των ΜΜΕ. Ο συνδυασμός κονδυλίων της ΕΕ και πόρων της ΕΤΕπ ενισχύει τον αντίκτυπο της δανειοδότησης της ΕΤΕπ εκεί όπου χρειάζεται περισσότερο. Το πλαίσιο Μετά την απόφαση που έλαβε το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο το 2012, η αύξηση του κεφαλαίου της ΕΤΕπ αποδεικνύει την αποτελεσματικότητά της ως ισχυρού μοχλού για την ενίσχυση της αντικυκλικής επενδυτικής δραστηριότητας της ΕΤΕπ, συμβάλλοντας στην αποκατάσταση της χορήγησης πιστώσεων προς την οικονομία με σκοπό τη στήριξη της ανάπτυξης και της απασχόλησης. Οι ευνοϊκές συνθήκες δανεισμού που η ΕΤΕπ, λόγω του καθεστώτος της ως βασικού εκδότη στις κεφαλαιαγορές, μπορεί να προσφέρει σε όλα τα κράτη μέλη της ΕΕ παρέχουν ουσιαστική στήριξη για την αντιστάθμιση του κατακερματισμού της αγοράς στην Ευρώπη με ιδιαίτερη έμφαση στις πιο ευάλωτες χώρες. Στο πλαίσιο της διευκόλυνσης για την ανάπτυξη και την απασχόληση (GEF), οι δραστηριότητες δανειοδότησης της ΕΤΕπ στην ΕΕ θα ενισχυθούν με έως 60 δισεκατ. ευρώ την περίοδο , ποσό που αντιπροσωπεύει αύξηση κατά 49% σε σύγκριση με τα δάνεια που είχαν προγραμματισθεί για την ΕΕ πριν από την αύξηση του κεφαλαίου. Η αύξηση του όγκου εξαρτάται από τη συνέχιση της προσφοράς σημαντικής πρόσβασης στις κεφαλαιαγορές με βάση τη διαρκή ικανότητα ανταπόκρισης στις ανάγκες των επενδυτών, τόσο εντός όσο και εκτός της ΕΕ. Η πρόσθετη δραστηριότητα της ΕΤΕπ αναμένεται να καταστήσει διαθέσιμα κονδύλια περίπου 180 δισεκατ. ευρώ για πρόσθετες επενδύσεις σε ολόκληρη την ΕΕ. Η επιπρόσθετη αυτή δανειοδότηση θα στηρίξει βιώσιμα σχέδια σε όλα τα κράτη μέλη με ιδιαίτερη έμφαση (i) στην καινοτομία και τις δεξιότητες, (ii) στην πρόσβαση των ΜΜΕ σε χρηματοδότηση, (iii) στην αποδοτική χρήση των πόρων, και (iv) στις στρατηγικού χαρακτήρα υποδομές. Η συνδυασμένη επίδραση της αυξημένης ικανότητας δανειοδότησης της ΕΤΕπ, των εξειδικευμένων δραστηριοτήτων του Ευρωπαϊκού Ταμείου Επενδύσεων (ΕΤΑΕ) και των κοινών χρηματοπιστωτικών μέσων Επιτροπής-ΕΤΕπ συμπεριλαμβανομένων των νέων 1

3 πρωτοβουλιών στο πλαίσιο του επόμενου πολυετούς δημοσιονομικού πλαισίου (ΠΔΠ) θα δώσει σημαντική ώθηση στην ανάπτυξη και την απασχόληση κατά τα προσεχή έτη. Τα αποτελέσματα των δραστηριοτήτων της ΕΤΕπ το πρώτο εξάμηνο του 2013 Κατά το πρώτο πεντάμηνο του 2013, είναι προφανές πλέον πώς η αύξηση κεφαλαίου δίνει ώθηση στη δανειοδοτική ικανότητα της ΕΤΕπ. Σε όλα τα κράτη μέλη, οι υπογραφές στην ΕΕ αυξήθηκαν κατά 66% κατά μέσο όρο (συμπεριλαμβανομένων των ειδικών προσπαθειών στις χώρες του προγράμματος) σε σύγκριση με την αντίστοιχη περίοδο του Οι αυξήσεις των κονδυλίων συμπληρώνονται με πρόσθετα προϊόντα. Για παράδειγμα, στην Ελλάδα, η νέα διευκόλυνση χρηματοδότησης του εμπορίου (που υπεγράφη στις αρχές Ιουνίου) αναμένεται να κινητοποιήσει πόρους έως 1,5 δισ. ευρώ, ενώ οι πρώτες πράξεις που στηρίζονται από το Ταμείο Εγγυήσεων Ελλάδας υπεγράφησαν τον Ιανουάριο του Η ενισχυμένη κεφαλαιακή βάση επέτρεψε στην ΕΤΕπ να προσαρμόσει το επίπεδο ανοχής κινδύνου, το οποίο αναμένεται να εξελιχθεί περαιτέρω παράλληλα με τις οικονομικές συνθήκες. Οι πράξεις ιδίου κινδύνου με υψηλότερο κίνδυνο στην ΕΕ Ειδικές Δραστηριότητες προγραμματίζεται να αυξηθούν σε 7,8 δισεκατ. ευρώ το 2013, εκ των οποίων τα 5,5 δισεκατ. ευρώ θα περιλαμβάνονται στον ισολογισμό της ΕΤΕπ (έναντι 1,5 δισεκατ. ευρώ το 2012). Η αύξηση της δανειοδοτικής δραστηριότητας στην ΕΕ έχει επικεντρωθεί ιδιαίτερα στη στήριξη των ΜΜΕ ως κύριου μοχλού της ανάπτυξης και της απασχόλησης στην Ευρώπη: ο αρχικός στόχος των 13,6 δισεκατ. ευρώ για χορήγηση δανείων σε ΜΜΕ το 2013 αναθεωρείται ήδη προς τα άνω σε έως 15,9 δισεκατ. ευρώ, έναντι 10,7 δισεκατ. ευρώ το Από κοινού με το ΕΤΑΕ, κονδύλια άνω των 19,1 δισεκατ. ευρώ για δανειοδότηση προς ΜΜΕ αναμένεται να υπογραφούν στην ΕΕ. Ο αντίκτυπος στη δημιουργία νέων θέσεων εργασίας και τη διατήρηση των υφιστάμενων είναι σημαντικός: η ΕΤΕπ αναμένει ότι οι δανειοδοτικές της δραστηριότητες υπέρ των υποδομών, της αποτελεσματικής χρήσης των πόρων και έργων σχετικών με την οικονομία της γνώσης το 2013 και μόνον θα δημιουργήσουν άμεσα περίπου μισό εκατομμύριο θέσεις εργασίας. Επιπλέον, οι ΜΜΕ και οι μεσαίας κεφαλαιοποίησης εταιρείες που επωφελούνται από τη χρηματοδότηση της ΕΤΕπ και του ΕΤΑΕ διατηρούν θέσεις απασχόλησης για κατ εκτίμηση 2 εκατομμύρια άτομα κάθε χρόνο. Κοινές πρωτοβουλίες Επιτροπής-ΕΤΕπ Η Επιτροπή και η ΕΤΕπ συνεργάστηκαν στενά για να αναπτύξουν και να εφαρμόσουν μέσα επιμερισμού του κινδύνου τα οποία να μοχλεύουν πόρους από τον προϋπολογισμό της ΕΕ με δάνεια της ΕΤΕπ. Η πρωτοβουλία ομολόγων έργου αποτελεί ένα από τα πιο ορατά παραδείγματα καθώς 9 έργα έχουν ήδη εγκριθεί σε 6 χώρες. Παρόμοια μέσα έχουν αναπτυχθεί σε συνεργασία με το ΕΤΑΕ για τη στήριξη ΜΜΕ και μεσαίων επιχειρήσεων. Η χρήση χρηματοδοτικών μέσων αναμένεται να αυξηθεί στη διάρκεια του επόμενου ΠΔΠ, στο πλαίσιο προγραμμάτων όπως η διευκόλυνση «Συνδέοντας την Ευρώπη», το COSME, το «Ορίζοντας 2020», καθώς και στο πλαίσιο των Ευρωπαϊκών Διαρθρωτικών και Επενδυτικών Ταμείων (ΕΔΕΤ). Όλα τα παραπάνω δρομολογήθηκαν πέρυσι και, ενώ οι αρχικές ενδείξεις βελτίωσης είναι ήδη ορατές, μπορεί να αναμένεται ότι θα έχουν ακόμη σημαντικότερο αντίκτυπο στην οικονομία κατά τα επόμενα έτη. Τι μπορεί να γίνει για να αυξηθεί περαιτέρω ο αντίκτυπος; Η κοινή πρωτοβουλία «Δεξιότητες και Θέσεις εργασίας Επένδυση στη νεολαία» ανάμεσα στην Επιτροπή, τα κράτη μέλη και την ΕΤΕπ, θα προσφέρει στις ΜΜΕ καλύτερη πρόσβαση 2

4 σε χρηματοδότηση για επενδύσεις στην εκπαίδευση, δεξιότητες που συνδέονται με την εργασία και κατάρτιση κατά την απασχόληση. Σε συνδυασμό με την επίσπευση της εφαρμογής της Πρωτοβουλίας για την Απασχόληση των Νέων που ανέλαβε η Επιτροπή, και την επιτάχυνση των επενδύσεων στους νέους μέσω του Ευρωπαϊκού Κοινωνικού Ταμείου, αυτό αναμένεται να δώσει περαιτέρω ώθηση στην απασχόληση των νέων στην Ευρώπη. Η Επιτροπή και η ΕΤΕπ διερευνούν κοινούς μηχανισμούς επιμερισμού των κινδύνων βάσει του νέου πολυετούς δημοσιονομικού πλαισίου (ΠΔΠ) οι οποίοι θα επέτρεπαν στα κράτη μέλη να διαθέσουν εθελοντικά μέρος των διαρθρωτικών ταμείων για αυτόν τον σκοπό. Ειδικότερα, για τη δημιουργία περισσότερων δυνατοτήτων δανειοδότησης σε ΜΜΕ προτείνεται ένας συνδυασμός μέσων τα οποία περιλαμβάνουν κονδύλια της ΕΕ που είναι διαθέσιμα στο πλαίσιο του COSME και του «Ορίζοντα 2020», καθώς και ειδικούς πόρους των ΕΔΕΤ ύψους 10 δισεκατ. ευρώ σε συνεργασία με την ΕΤΕπ/το ΕΤΑΕ. Η Επιτροπή πρότεινε τρεις εναλλακτικές δυνατότητες οι οποίες την περίοδο θα μπορούσαν να μοχλεύσουν έως 100 δισεκατ. ευρώ, αναλόγως, αφενός, του ύψους της συμμετοχής των κρατών μελών και, αφετέρου, των προσαρμογών που θα γίνουν στη σχεδιαζόμενη νομοθεσία για τα Ευρωπαϊκά Διαρθρωτικά και Επενδυτικά Ταμεία, αλλά και αναλόγως του χρονοδιαγράμματος και της απόκρισης των χρηματοπιστωτικών αγορών. Η ΕΤΕπ και το ΕΤΑΕ από κοινού με την Επιτροπή και την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (ΕΚΤ) αναλύουν τους καλύτερους τρόπους για τη βελτίωση της χρηματοδότησης προς τις ΜΜΕ, την αναζωογόνηση της αγοράς τιτλοποιήσεων ως διαύλου για την κινητοποίηση περισσότερων πόρων και την ανακατανομή των κινδύνων σε όλη την έκταση της οικονομίας κατά τρόπο διατηρήσιμο. 3

5 Κοινή έκθεση Επιτροπής-ΕΤΕπ προς το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο Αύξηση της χορήγησης πιστώσεων προς την οικονομία: εφαρμογή της αύξησης κεφαλαίου της ΕΤΕπ και κοινές πρωτοβουλίες Επιτροπής-ΕΤΕπ 1. Εισαγωγή Τον Ιούνιο του 2012 το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο εγκαινίασε ένα Σύμφωνο Ανάπτυξης και Απασχόλησης, το οποίο περιλαμβάνει ένα φάσμα πολιτικών που αποβλέπουν στην ενθάρρυνση μιας έξυπνης, βιώσιμης, χωρίς αποκλεισμούς, αποδοτικής ως προς τη χρήση των πόρων και συνοδευόμενης από θέσεις εργασίας ανάπτυξης. Λόγω της ταυτόχρονης ανάγκης να διασφαλιστεί η ροή δανείων προς την οικονομία, ένα από τα μέτρα που συμφωνήθηκαν στο πλαίσιο του Συμφώνου από το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο ήταν η αύξηση του κεφαλαίου της ΕΤΕπ κατά 10 δισεκατ. ευρώ. Αυτή η αύξηση κεφαλαίου αποσκοπεί στην ενίσχυση της κεφαλαιακής βάσης της ΕΤΕπ και, ως εκ τούτου, στην αύξηση των δανειοδοτήσεων της Τράπεζας για την περίοδο κατά ποσό έως 60 δισεκατ. ευρώ, ώστε, με τον τρόπο αυτό, να συγκεντρωθούν μέχρι 180 δισεκατ. ευρώ σε πρόσθετες επενδύσεις. Αυτή η αυξημένη ικανότητα δανειοδότησης κατανέμεται σε όλη την Ευρωπαϊκή Ένωση, μεταξύ άλλων και στις πιο ευάλωτες χώρες. Στο πλαίσιο αυτής της σημαντικής προσπάθειας για την αύξηση της χρηματοδότησης της οικονομίας, οι συνέργειες μεταξύ της ΕΤΕπ και του ΕΤΑΕ έχουν ενισχυθεί, καθώς το δεύτερο ενισχύει την ανάπτυξη των δραστηριοτήτων του σε συνεργασία με δημόσιους χρηματοπιστωτικούς οργανισμούς στα κράτη μέλη, με στόχο ιδίως την προώθηση του επιχειρηματικού κεφαλαίου και την παροχή συνδρομής στην επανεκκίνηση της αγοράς τιτλοποιήσεων στην Ευρώπη. Ταυτόχρονα η ΕΤΕπ και η Επιτροπή κλήθηκαν να αναπτύξουν νέα μέσα προς μόχλευση της στήριξης της ΕΤΕπ για την ανάπτυξη και την απασχόληση σε όλη την Ευρώπη. Τον Ιούνιο του 2013, το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο θα αξιολογήσει την εφαρμογή του Συμφώνου με ιδιαίτερη έμφαση σε μέτρα που αποσκοπούν στη δημιουργία θέσεων εργασίας και στην τόνωση της χρηματοδότησης της οικονομίας, ώστε να δοθεί η δυνατότητα λήψης αναπτυξιακών μέτρων ταχείας απόδοσης. Η Επιτροπή και η ΕΤΕπ κλήθηκαν να υποβάλουν έκθεση για τον τρόπο με τον οποίο θα χρησιμοποιηθεί το Σύμφωνο, συμπεριλαμβανομένης της αύξησης κεφαλαίου της ΕΤΕπ. 2. Οικονομικό και χρηματοπιστωτικό περιβάλλον Αν και έχει επιτευχθεί σημαντική πρόοδος σε ό,τι αφορά την επίλυση κρίσεων και την ενίσχυση των θεσμών στην Ευρώπη, οι οικονομικές συνθήκες εξακολουθούν να αποτελούν πρόκληση. Η μείωση των πιέσεων στη χρηματοπιστωτική αγορά δεν έχει επιδράσει πλήρως στην πραγματική οικονομία. Οι επενδύσεις στην ΕΕ συρρικνώθηκαν κατά τα τελευταία επτά τρίμηνα, με επιτάχυνση της μείωσης στο τέλος του Ταυτόχρονα, η ανάγκη να εξασφαλιστεί η βιωσιμότητα του χρέους περιορίζει τα περιθώρια για εθνικές αντικυκλικές πολιτικές στα υπερχρεωμένα κράτη μέλη. Οι συνθήκες της αγοράς εργασίας στην ΕΕ και στη ζώνη του ευρώ συνέχισαν να επιδεινώνονται από το τέλος του 2012, σε ένα πλαίσιο ασθενούς οικονομικής δραστηριότητας και προσαρμογών της αγοράς εργασίας. Οι αγορές πιστώσεων παραμένουν κατακερματισμένες και ο πραγματικός όγκος των πιστώσεων προς μη χρηματοπιστωτικές εταιρείες έχει μειωθεί τα τελευταία έτη σε πολλά κράτη μέλη, με σημαντικές διαφορές ανάλογα με τη χώρα. Οι διαφορές επιτοκίων 4

6 χορηγήσεων φαίνεται ότι σχετίζονται όχι μόνο με την πιστοληπτική ποιότητα του δανειολήπτη, αλλά και με τη γεωγραφική θέση, γεγονός που υποδηλώνει μεγάλες αποκλίσεις στους όρους χρηματοδότησης των επιχειρήσεων στην ενιαία αγορά. Παράλληλα με τις αποκλίσεις των τραπεζικών επιτοκίων χορηγήσεων μεταξύ χωρών, οι διαφορές επιτοκίων για τις μικρές σε σύγκριση με τις μεγάλες επιχειρήσεις έχουν επίσης αυξηθεί από το τέλος του Το Σύμφωνο Ανάπτυξης και Απασχόλησης αποτελεί μια σημαντική απάντηση στις προκλήσεις που αντιμετωπίζει η ΕΕ. Η αύξηση κεφαλαίου της ΕΤΕπ και η διευρυμένη προσφυγή στα κοινά μέσα επιμερισμού του κινδύνου Επιτροπής-ΕΤΕπ, σε συνδυασμό με τις συνέργειες μεταξύ των εξειδικευμένων δραστηριοτήτων της ΕΤΕπ και του ΕΤΑΕ, είναι βασικά στοιχεία για την επιτυχία του Συμφώνου. Με την έναρξη της εφαρμογής της διευκόλυνσης για την ανάπτυξη και την απασχόληση (GEF), η Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων έχει ενισχύσει περαιτέρω τη δέσμευσή της να παρακολουθεί τις επιπτώσεις των έργων που χρηματοδοτεί στην απασχόληση και την ανάπτυξη. Η ΕΤΕπ θα υποβάλλει επίσης τακτικά εκθέσεις στο Διοικητικό της Συμβούλιο σχετικά με τα αποτελέσματα των εν λόγω έργων. Η ΕΤΕπ εξακολουθεί να εστιάζει τις χρηματοδοτήσεις της σε έργα με υψηλή οικονομική απόδοση, γεγονός που εξασφαλίζει ότι τα μεμονωμένα επενδυτικά σχέδια συμβάλλουν σε μεγάλο βαθμό στην οικονομική μεγέθυνση. Ο ευρύτερος αντίκτυπος στην οικονομία της ΕΕ, μέσω των έμμεσων επιπτώσεων των επενδύσεων, θα είναι πολύ μεγαλύτερος και αναμένεται να είναι ισχυρότερος στα κράτη μέλη που αντιμετωπίζουν σήμερα πολύ υψηλά επίπεδα ανεργίας. Παραδείγματα έργων Καινοτομία & δεξιότητες Μια ισπανική εταιρεία με ηγετική θέση παγκοσμίως στις τεχνολογίες ανανεώσιμης ενέργειας, ιδίως στην θερμοηλιακή ενέργεια, επωφελείται από ένα καινοτόμο σύστημα καταμερισμού του πιστωτικού κινδύνου που έχει συσταθεί από κοινού από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και την ΕΤΕπ. Η χρηματοδότηση της ΕΤΕπ επιτρέπει στην εταιρεία να συνεχίσει την ανάπτυξη της επόμενης γενιάς εξοπλισμού με στόχο να βελτιωθεί η ικανότητα αποθήκευσης της δεσμευόμενης ενέργειας και η μετατροπή της σε ηλεκτρική ενέργεια. Στο έργο θα απασχολούνται άμεσα περίπου 750 άτομα στον τομέα Ε&Α στην Ισπανία και θα συμμετέχει μεγάλος αριθμός προμηθευτών σε όλη την ΕΕ. Στην Ιρλανδία, η ΕΤΕπ στηρίζει ένα έργο που καλύπτει συνολικά 49 σχολεία, χάρη στο οποίο θα αυξηθούν οι σχολικές θέσεις και θα βελτιωθούν οι εκπαιδευτικές εγκαταστάσεις σε όλη τη χώρα. Το έργο αυτό θα ωφελήσει άμεσα πάνω από μαθητές και θα βελτιώσει τις εγκαταστάσεις διδασκαλίας εκεί όπου υπάρχουν οι περισσότερες ανάγκες. Τα κτίρια θα πληρούν τα αυστηρότερα πρότυπα ενεργειακής απόδοσης. Το έργο θα δημιουργήσει ζήτηση εργασίας για περίπου ανθρωποέτη, η οποία θα ωφελήσει κυρίως τις μικρότερες κατασκευαστικές εταιρείες. Η εν λόγω επένδυση στην εκπαίδευση είναι απαραίτητη για την αντιμετώπιση των δημογραφικών προκλήσεων της Ιρλανδίας και για την παροχή στα παιδιά των δεξιοτήτων που απαιτούνται σε ένα εξελισσόμενο οικονομικό περιβάλλον. 5

7 Στη Γαλλία, η ΕΤΕπ χρηματοδότησε ένα μεγάλο κατασκευαστή αυτοκινήτων για να επενδύσει σε τεχνολογία ηλεκτρικών οχημάτων που θα μειώσει τις επιπτώσεις των μετακινήσεων στο περιβάλλον. Η χρηματοδότηση της ΕΤΕπ θα στηρίξει την Ε&Α και θα συμβάλει στην ανάπτυξη μιας νέας γενιάς αποδοτικών και οικονομικά προσιτών ηλεκτρικών και υβριδικών-ηλεκτρικών οχημάτων. Η νέα πλατφόρμα οχημάτων θα διαθέτει απλούστερο και σημαντικά λιγότερο δαπανηρό σύστημα κίνησης (κινητήρα και κιβώτιο ταχυτήτων), καθώς και ελαφρό αμάξωμα. Η επένδυση θα δημιουργήσει άμεση ζήτηση για περίπου ανθρωποέτη μηχανικών και επιστημόνων υψηλής εξειδίκευσης. Η ΕΤΕπ στηρίζει την κατασκευή νέων κτιρίων διδασκαλίας και έρευνας, καθώς και την επισκευή και αναβάθμιση των εγκαταστάσεων έρευνας και διδασκαλίας δέκα πανεπιστημίων έξω από την ευρύτερη περιοχή του Ελσίνκι, όπου φοιτούν περίπου σπουδαστές. Το έργο αυτό επιδιώκει να φέρει επανάσταση στη διδασκαλία με τον σχεδιασμό νέων εγκαταστάσεων που υποστηρίζουν καλύτερα τη μάθηση, τη μελέτη και τη δημιουργία νέων γνώσεων. Τα διάφορα έργα που αποσκοπούν στον εκσυγχρονισμό των υφιστάμενων εγκαταστάσεων θα βοηθήσουν επίσης να βελτιωθεί η χρηστικότητα καθώς και να εξοικονομηθούν πόροι στον τομέα των δαπανών λειτουργίας. Η εκτιμώμενη μείωση των εκπομπών CO2 ως αποτέλεσμα της αναβάθμισης είναι της τάξης του 10%. Η ΕΤΕπ παρέχει στήριξη σε ένα μεγάλο ολοκληρωμένο ιταλικό όμιλο του ενεργειακού τομέα με δραστηριότητες στον τομέα των χημικών προϊόντων, με στόχο να στηριχθεί η μετατροπή μιας παλαιάς και ζημιογόνου μονάδας πετροχημικών που βρίσκεται στη Σαρδηνία σε μια σύγχρονη εγκατάσταση σχεδίων παραγωγής και Ε&Α πράσινης χημείας. Το έργο θα συμβάλει στη διατήρηση 676 θέσεων απασχόλησης σε μια περιοχή που χαρακτηρίζεται από υψηλά ποσοστά ανεργίας και προοδευτική αποβιομηχάνιση, ενώ θα έχει επίσης και άλλες θετικές εξωτερικότητες. Πρόκειται για εμβληματικό έργο βασιζόμενο στην εγκατάσταση καινοτόμων τεχνολογιών διεργασιών και προϊόντων, συμπεριλαμβανομένων των βασικών τεχνολογιών γενικής εφαρμογής (ΒΤΓΕ). Το έργο θα ενισχύσει την ανταγωνιστικότητα ενός ευρωπαϊκού φορέα υλοποίησης μεσαίας κεφαλαιοποίησης, συμβάλλοντας στη διασφάλιση των ευκαιριών απασχόλησης στην Ευρώπη και στην ενίσχυση της θέσης της Ευρώπης ως σημαντικού φορέα παροχής τεχνολογίας. Πρόσβαση στη χρηματοδότηση για τις ΜΜΕ και τις επιχειρήσεις μεσαίας κεφαλαιοποίησης Μια συμφωνία συνεργασίας μεταξύ της ΕΤΕπ και της BPI Γαλλίας (Banque Publique d Investissement) επιτρέπει τη μόχλευση των συνδυασμένων δυνάμεων της εθνικής και της ευρωπαϊκής στήριξης των ΜΜΕ, οι οποίες διοχετεύονται μέσω εκτεταμένου τοπικού γαλλικού δικτύου που βρίσκεται κοντά στους πελάτες. Αναπτύχθηκε η πρώτη χρηματοδοτική διευκόλυνση εμπορίου της Τράπεζας, η οποία θα αυξήσει τη ρευστότητα, θα αποκαταστήσει τις εμπορικές ροές και θα μειώσει το κόστος χρηματοδότησης των ελληνικών ΜΜΕ στον τομέα των εισαγωγών-εξαγωγών. Αυτό το βραχυπρόθεσμο δανειοδοτικό μέσο θα στηρίξει ένα όγκο συναλλαγών της τάξης του 1,5 δισ. ευρώ ετησίως σε μια χρονική στιγμή κατά την οποία το εμπόριο μπορεί να διαδραματίσει σημαντικό ρόλο για την οικονομική ανάκαμψη της Ελλάδας. Στην Πορτογαλία επιτεύχθηκε συμφωνία μεταξύ της ΕΤΕπ και της Millennium bcp για τη στήριξη της οικονομικής ανάπτυξης των μικρών και μεσαίων επιχειρήσεων στην 6

8 Πορτογαλία. Η συμφωνία θα έχει θετικό αντίκτυπο στην οικονομική δραστηριότητα και τη δημιουργία απασχόλησης στη χώρα, δεδομένου ότι θα παρέχει χρηματοδότηση σε μικρότερα έργα στους τομείς της βιομηχανίας, του τουρισμού, των υπηρεσιών, συμπεριλαμβανομένης της έρευνας και της καινοτομίας, της ενέργειας και της προστασίας του περιβάλλοντος. Το ΕΤΑΕ αύξησε τη χρηματοδοτούμενη από την ΕΤΕπ εντολή χορήγησης κεφαλαίων επιχειρηματικού κινδύνου κατά 1 δισ. ευρώ, το οποίο επικεντρώνεται ιδιαίτερα σε ενδιάμεση χρηματοδότηση (mezzanine financing) υψηλότερου κινδύνου στο πλαίσιο των κοινών ενεργειών ΕΤΕπ-ΕΤΑΕ για την αντιμετώπιση των χρηματοδοτικών περιορισμών που αντιμετωπίζουν τα νέα σχέδια καινοτομίας και ανάπτυξης των ευρωπαϊκών μεσαίου μεγέθους επιχειρήσεων. Στην Ιταλία, το Ευρωπαϊκό Ταμείο Επενδύσεων (ΕΤΑΕ) έχει υπογράψει δύο πράξεις με την Banco Popolare και την Cassa di Risparmio di Cento που θα επιτρέψουν τη διάθεση δανείων μέχρις ύψους 160 εκατ. ευρώ σε καινοτόμες ΜΜΕ. Οι εν λόγω πράξεις έχουν συναφθεί στο πλαίσιο της πρωτοβουλίας για το μέσο επιμερισμού κινδύνου (RSI), ένα κοινό πιλοτικό πρόγραμμα εγγυήσεων του ΕΤΑΕ, της ΕΤΕπ και της Ευρωπαϊκής Επιτροπής (ΓΔ Έρευνας & Καινοτομίας), η οποία έχει ως στόχο να ενθαρρύνει τις τράπεζες να χορηγούν δάνεια σε ΜΜΕ και μικρές επιχειρήσεις μεσαίας κεφαλαιοποίησης (με λιγότερους από 500 εργαζομένους) που χρήζουν χρηματοδότησης επενδύσεων και/ή κεφαλαίου κίνησης για την υποστήριξη δραστηριοτήτων έρευνας, ανάπτυξης και καινοτομίας. Αποδοτική χρήση των πόρων Μια πιστωτική διευκόλυνση στην αναπτυξιακή τράπεζα της Σλοβενίας θα συγχρηματοδοτήσει έργα ενεργειακής απόδοσης και ανανεώσιμης ενέργειας. Οι μικρής κλίμακας επενδύσεις που πραγματοποιούνται από φορείς υλοποίησης τόσο του ιδιωτικού όσο και του δημόσιου τομέα θα αποφέρουν μεγάλα οικονομικά οφέλη και θα έχουν σημαντικά αποτελέσματα για την τοπική απασχόληση σε όλη την χώρα. Η χρηματοδότηση της ΕΤΕπ είναι ζωτικής σημασίας για να καλυφθεί το χρηματοδοτικό κενό που προκλήθηκε από τη μείωση των δημόσιων επιχορηγήσεων. Στήριξη για ένα μεγάλο αιολικό πάρκο με 80 στροβιλογεννήτριες στο γερμανικό τμήμα της Βόρειας Θάλασσας, το οποίο θα έχει συνολική δυναμικότητα παραγωγής 288 MW. Τα υπεράκτια αιολικά πάρκα είναι απαραίτητα για να βοηθήσουν τη Γερμανία να επιτύχει τα φιλόδοξα σχέδιά της για την προώθηση της παραγωγής πράσινης ηλεκτρικής ενέργειας. Η Τράπεζα παρέχει στήριξη για την κατασκευή του κεντρικού τμήματος της νέας γραμμής του μετρό της Βαρσοβίας, προάγοντας έτσι την ανάπτυξη βιώσιμων δημόσιων συγκοινωνιών σε μια από τις πόλεις της Ευρώπης που πάσχουν περισσότερο από συμφόρηση της κυκλοφορίας. Η στήριξη για το μετρό της Βαρσοβίας θα βελτιώσει την ποιότητα των δημόσιων συγκοινωνιών όσον αφορά την ταχύτητα, την άνεση και την αξιοπιστία τους. Η εκτιμώμενη μείωση των εκπομπών CO2 είναι περίπου τόνοι ετησίως. Εκτός από τα περιβαλλοντικά οφέλη, αυτό το στηριζόμενο από την ΕΤΕπ έργο θα προκαλέσει επίσης αύξηση των θέσεων εργασίας, δεδομένου ότι η προγραμματισμένη αύξηση των εργασιών του μετρό θα απαιτήσει πρόσθετους οδηγούς, εργαζομένους στη συντήρηση και προσωπικό γραφείου. Η ΕΤΕπ στηρίζει την υλοποίηση ολοκληρωμένου συστήματος διαχείρισης στερεών αποβλήτων στη Σόφια της Βουλγαρίας, το οποίο περιλαμβάνει χώρο υγειονομικής 7

9 ταφής αποβλήτων, σταθμό μηχανικού-βιολογικού καθαρισμού και μονάδες λιπασματοποίησης βιολογικών και πράσινων αποβλήτων. Στρατηγικές υποδομές Η ΕΤΕπ χρηματοδοτεί την ανάπτυξη ενός νέου σταθμού εμπορευματοκιβωτίων στον λιμένα της Σαβόνα (Ιταλία), ένα από τα μεγαλύτερα λιμενικά έργα στην Ευρώπη. Ο νέος τερματικός σταθμός προορίζεται για τις μεγάλες παγκόσμιες ναυτιλιακές εταιρείες που δραστηριοποιούνται στη Μεσόγειο Θάλασσα και θα διευκολύνει το εμπόριο στην Ευρώπη. Θα οδηγήσει στη δημιουργία περίπου ανθρωποετών απασχόλησης κατά την κατασκευή και θα δημιουργήσει περίπου 400 άμεσες θέσεις εργασίας κατά τη λειτουργία του στην Ιταλία. Θα βοηθήσει επίσης στη διευκόλυνση του ευρωπαϊκού εμπορίου και των δραστηριοτήτων εφοδιαστικής και με τον τρόπο αυτό θα μειώσει το κόστος παραγωγής και διανομής για τη βιομηχανία. Η χρηματοδότηση της ΕΤΕπ για επενδύσεις σε νέο τροχαίο υλικό για τον προαστιακό σιδηρόδρομο του Λονδίνου (London Overground) θα στηρίξει ανθρωποέτη απασχόλησης σε υφιστάμενες βιομηχανικές εγκαταστάσεις. Θα βελτιώσει σημαντικά την ποιότητα των δημόσιων συγκοινωνιών, θα μειώσει τη συμφόρηση στην ευρύτερη περιοχή του Λονδίνου και ως εκ τούτου θα διευκολύνει την προσπελασιμότητα προς όφελος της ευρύτερης οικονομίας. Η χρηματοδοτική στήριξη των ζωτικών διαδρόμων σιδηροδρομικών μεταφορών της Λιθουανίας θα καταστήσει δυνατή την απόκτηση 590 νέων φορταμαξών και εννέα νέων επιβατηγών τρένων. Ο αριθμός των επιβατών αυξάνεται σταθερά, φθάνοντας τα 4,8 εκατομμύρια το 2012, και τα εννέα νέα επιβατηγά τρένα μπορούν να υποστηρίξουν αυτή την τάση για τη χρησιμοποίηση δημόσιων μέσων μεταφοράς. Οι 590 νέες φορτάμαξες θα χρησιμοποιούνται κυρίως για τη διασυνοριακή σιδηροδρομική κυκλοφορία μεταξύ της Λιθουανίας και των γειτονικών χωρών στα ανατολικά και θα είναι πιο αθόρυβες και ελαφρότερες από τον εξοπλισμό που αποσύρεται. Το 2012, συνολικά 49,5 εκατομμύρια τόνοι εμπορευμάτων μεταφέρθηκαν μέσω του σιδηροδρομικού δικτύου της Λιθουανίας. 8

10 Δισ. ευρώ 3. Εφαρμογή της αύξησης του κεφαλαίου της ΕΤΕπ και των κοινών μέσων επιμερισμού του κινδύνου ΕΕ-ΕΤΕπ 3.1 Εφαρμογή της αύξησης κεφαλαίου της ΕΤΕπ Έως το τέλος του 2012, τα κράτη μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης είχαν εγκρίνει ομόφωνα την αύξηση κεφαλαίου στο Συμβούλιο των Διοικητών της ΕΤΕπ. Η εισφορά κεφαλαίου βελτίωσε σημαντικά τους δείκτες κινδύνου της ΕΤΕπ 1, συμβάλλοντας στην ενίσχυση της πιστοληπτικής διαβάθμισης της ΕΤΕπ και του καθεστώτος της ως βασικού (πρώτης κατηγορίας) εκδότη στις κεφαλαιαγορές. Το γεγονός αυτό είναι ουσιαστικής σημασίας για τη δυνατότητα της ΕΤΕπ να συνεχίσει να παρέχει χρηματοπιστωτική προστιθέμενη αξία στις οικονομίες των μετόχων της. Από επιχειρησιακής πλευράς, η αύξηση του κεφαλαίου επέτρεψε την αύξηση των στόχων δανειοδότησης στην ΕΕ σε 62 δισεκ. ευρώ (±10%) το 2013 και των συνολικών στόχων δανειοδότησης για την περίοδο σε 182 δισεκ. ευρώ. Εξέλιξη του δανειοδοτικού προγράμματος της ΕΤΕπ Πρόσθετη ικανότητα που επιτρέπει η αύξηση κεφαλαίου Υπογραφές άνω του επιπέδου προ κρίσεως Βασικό επίπεδο υπογραφών κατά το επιχειρησιακό σχέδιο Εκταμιεύσεις, πραγματικά στοιχεία και ανώτατα όρια Όλη η πρόσθετη δανειοδότηση απευθύνεται στην ΕΕ, γεγονός που μεταφράζεται σε ποσό μέχρι 60 δισεκατ. ευρώ ή επέκταση κατά 49% των στόχων δανειοδότησης στην ΕΕ κατά την τριετή περίοδο , σε σύγκριση με το επιχειρηματικό σχέδιο προ της αύξησης κεφαλαίου. Ανάλογο πρόγραμμα ενισχυμένης δανειοδότησης είχε επιτευχθεί κατά την έναρξη της οικονομικής και χρηματοπιστωτικής κρίσης. Με βάση τον μέσο όρο των ποσοστών 1 Κατόπιν της αύξησης κεφαλαίου, ο δείκτης κεφαλαιακής επάρκειας της ΕΤΕπ αυξήθηκε από 23,1% στο τέλος του 2012 σε 28,0% στο τέλος Μαρτίου 2013 και ο δείκτης μόχλευσης βελτιώθηκε από 976% σε 821% την ίδια περίοδο. 9

11 συγχρηματοδότησης, η επιπρόσθετη αυτή δανειοδότηση θα υποστηρίξει συνολικές επενδύσεις της τάξεως των 180 δισεκ. ευρώ. Η ΕΤΕπ συνεργάζεται στενά με την Επιτροπή και τα κράτη μέλη για να εφαρμόσει την αύξηση κεφαλαίου στους τομείς προτεραιότητας που αντικατοπτρίζουν τους στόχους της στρατηγικής Ευρώπη 2020 και τις ειδικές ανά χώρα συστάσεις του Ευρωπαϊκού Εξαμήνου. Στο πλαίσιο της διευκόλυνσης για την ανάπτυξη και την απασχόληση (GEF), η πρόσθετη δανειοδότηση που κατέστη δυνατή με την αύξηση κεφαλαίου στηρίζει βιώσιμα έργα σε όλα τα κράτη μέλη με ιδιαίτερη έμφαση (i) στην καινοτομία και τις δεξιότητες, (ii) στην πρόσβαση των ΜΜΕ σε χρηματοδότηση, (iii) στην αποδοτική χρήση των πόρων και (iv) στις στρατηγικού χαρακτήρα υποδομές. Για την κατάλληλη αντιμετώπιση των ολοένα και πιο αποκλινουσών οικονομικών συνθηκών στις επιμέρους χώρες της ΕΕ, έχουν σχεδιαστεί ειδικά προσαρμοσμένες επενδυτικές στρατηγικές που στοχεύουν σε περιοχές και τομείς που αντιμετωπίζουν τους πλέον σοβαρούς περιορισμούς χρηματοδότησης και όπου οι επενδύσεις μπορούν να υλοποιηθούν γρήγορα. Με την ανάπτυξη και την παροχή στοχευμένων χρηματοδοτικών προϊόντων (συμπεριλαμβανομένων των εγγυήσεων, των κεφαλαίων επιχειρηματικού κινδύνου και των μικροχρηματοδοτήσεων), η ΕΤΕπ βελτιώνει τη ζωτικής σημασίας πρόσβαση των ΜΜΕ σε χρηματοδότηση σε ολόκληρη την ΕΕ και ενισχύει την απασχόληση, την ανάπτυξη και την ανταγωνιστικότητα μέσω της επιχειρηματικότητας, της καινοτομίας, της έρευνας και της ανάπτυξης. Η δανειοδότηση της ΕΤΕπ κατανέμεται στους διάφορους τομείς πολιτικής του ακόλουθου πίνακα, ο οποίος παρέχει επίσης ενδεικτικά 2 στοιχεία για τις υπογραφές κατά τα επόμενα τρία χρόνια. Ενδεικτική δανειοδότηση της ΕΤΕπ στην ΕΕ ανά τομέα πολιτικής (στοιχεία σε δισ. ευρώ) Στόχοι δημόσιας πολιτικής (εντός της ΕΕ) 2012 Υλοποιή σεις Κατευθύνσεις Μέσος όρος Στήριξη των ΜΜΕ Οικονομία της γνώσης Μεταφορές (ΔΕΔ, βιωσιμότητα) Ενέργεια (ΔΕΔ, ανανεώσιμες πηγές και ενεργειακή απόδοση) Αστική ανανέωση και υγεία Περιβάλλον και μη εγκάρσια* δράση για το κλίμα και σύγκλιση Σύνολο (εντός της ΕΕ) * Έργα που δεν είναι επιλέξιμα βάσει οποιουδήποτε από τους κύριους στόχους του εταιρικού επιχειρησιακού σχεδίου ( COP), αλλά μπορούν να γίνουν δεκτά απλώς βάσει των κριτηρίων επιλεξιμότητας είτε για τη σύγκλιση είτε για τη δράση για το κλίμα. Στις 31 Μαΐου 2013, οι ετήσιες δανειοδοτικές δεσμεύσεις που είχαν υπογραφεί από την ΕΤΕπ ανέρχονταν συνολικά σε 13,8 δισεκ. ευρώ (αυξημένες κατά 66% σε σχέση με την 2 Τα αριθμητικά στοιχεία του πίνακα για την περίοδο είναι καθαρά ενδεικτικά, καθώς έχουν προκύψει από διαθέσιμες προβλέψεις των παρεμβάσεων της ΕΤΕπ στην Ευρώπη (περιλαμβανομένων των υποψήφιων και δυνητικά υποψήφιων προς ένταξη χωρών) με την εφαρμογή αναλογικής μείωσης, με βάση τον αναμενόμενο λόγο μεταξύ (i) των δανειοδοτήσεων στην ΕΕ προς (ii) τις συνολικές δανειοδοτήσεις στην Ευρώπη 10

12 κατάσταση στις 31 Μαΐου 2012). Η ΕΤΕπ αναμένει την επίτευξη σε μεγάλο βαθμό των ετήσιων δανειοδοτικών στόχων. Ο πίνακας που ακολουθεί δείχνει την εξέλιξη των υπογραφών της ΕΤΕπ στα κράτη μέλη τα οποία λαμβάνουν σήμερα χρηματοδοτική συνδρομή και τα οποία συμφώνησαν πρόγραμμα μακροοικονομικής προσαρμογής με την Επιτροπή. Παρά το δύσκολο χρηματοπιστωτικό και οικονομικό πλαίσιο, η ΕΤΕπ διατήρησε βιώσιμα επίπεδα δραστηριότητας σε χώρες υπαγόμενες σε πρόγραμμα. Το 2013, αναμένεται ότι άνω των 3,5 δισ. ευρώ θα επενδυθούν σε χώρες υπαγόμενες σε πρόγραμμα από συνολικό ποσό στόχου για την ΕΕ 62 δισ. ευρώ. Υπογραφές της ΕΤΕπ σε χώρες υπαγόμενες σε πρόγραμμα (εκατ. ευρώ, ίδιοι πόροι) αναμενό μενες Ελλάδα Ιρλανδία Πορτογαλία Κύπρος Κατά το πρώτο εξάμηνο του 2013, το συνολικό επίπεδο εκταμιεύσεων στο πρόγραμμα και σε πρώην χώρες του προγράμματος 3 αυξήθηκε σημαντικά σε σχέση με την αντίστοιχη περίοδο του 2012 (από 1,4 δισεκατ. ευρώ σε 1,9 δισεκατ. ευρώ) για ένα σύνολο αύξησης περίπου το 36%. Η ΕΤΕπ έχει λάβει σειρά μέτρων, δεδομένου ότι οι προτάσεις του 2012 σχετικά με την αύξηση κεφαλαίου για τη μεγαλύτερη δυνατή διευκόλυνση της επίτευξης των νέων δανειοδοτικών στόχων στο δυσχερές οικονομικό περιβάλλον. Η ΕΤΕπ εφάρμοσε δέσμη μέτρων προκειμένου να προσαρμόσει το επίπεδο ανοχής κινδύνου και την τιμολόγηση στην αλλαγή του περιβάλλοντος και να συνεχίσει να λειτουργεί σε όλα τα κράτη μέλη. Επιπλέον, η ΕΤΕπ ιεραρχεί εκ νέου τις δανειοδοτικές της δραστηριότητες, δίνοντας μεγαλύτερο βάρος στα έργα που έχουν καθοριστικές επιπτώσεις στην απασχόληση. Η ΕΤΕπ έχει ενισχύσει τη στήριξή της προς τις ΜΜΕ και τις επιχειρήσεις μεσαίας κεφαλαιοποίησης μέσω πολυάριθμων μέτρων. o o Έχει αυξήσει το ύψος της δανειοδότησης σε ΜΜΕ στην ΕΕ σε μεγάλο βαθμό. Το 2012 οι υπογραφές για ΜΜΕ αυξήθηκε φθάνοντας σε 10,7 δισεκατ. ευρώ. Ο στόχος του 2013 για τις υπογραφές για ΜΜΕ είναι 13,6 δισ. ευρώ. Η τρέχουσα πρόβλεψη είναι ακόμη υψηλότερη σε περίπου 15,9 δισεκατ. ευρώ (το οποίο αντιπροσωπεύει αύξηση περίπου 49 % σε σχέση με το 2012). Συμπεριλαμβανομένων των δραστηριοτήτων του ΕΤΑΕ και των χρηματοδοτικών κεφαλαίων τρίτων, το συνολικό ποσό, κατά το τρέχον έτος, της χρηματοδότησης για τη στήριξη των ΜΜΕ και των επιχειρήσεων μεσαίας κεφαλαιοποίησης αναμένεται να είναι περίπου 19,1 δισεκατ. ευρώ. Αναπτύσσει νέα προϊόντα και δομές ασφάλειας και δρομολογεί νέα πρωτοβουλίες. Για παράδειγμα, τον Μάιο 2013, ανέπτυξε και συνήψε χρηματοδοτική διευκόλυνση εμπορίου ύψους 500 εκατ. ευρώ για πρώτη φορά με σκοπό τη στήριξη ενός όγκου των συναλλαγών 1,5 δισεκατ. ευρώ ετησίως 3 Εκτός από την Κύπρο, την Ελλάδα, την Ιρλανδία, την Πορτογαλία, περιλαμβάνονται η Ουγγαρία, η Λετονία και η Ρουμανία. 11

13 o o στην Ελλάδα και μελετά παρόμοιες εγκαταστάσεις σε άλλες χώρες όπου δεν υπάρχουν διαθέσιμα κονδύλια από άλλες πηγές με λογικούς όρους. Σε απάντηση στο κενό που δημιουργείται από την αποχώρηση θεσμικών επενδυτών, ενισχύθηκε και εδραιώθηκε η εντολή χορήγησης κεφαλαίων επιχειρηματικού κινδύνου, ως ανοικτού τύπου, ανανεούμενο κεφάλαιο ύψους 7 δισεκ. ευρώ, την οποία θα διαχειρίζεται το ΕΤΑΕ εξ ονόματος της ΕΤΕπ. Μετά τα συμπεράσματα του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου για το Σύμφωνο, το ΕΤΑΕ ενισχύει τις συμπράξεις του με εθνικά ιδρύματα για την παροχή διαφόρων λύσεων με τη μορφή συμμετοχών και χρεωστικών τίτλων μέσω ενός ευρέος φάσματος χρηματοδοτικών εταίρων σε όλη την ΕΕ. - Στην ΕΕ, η ΕΤΕπ έχει αυξήσει τις δανειοδοτικές τον δανειοδοτικό στόχο της για ειδικές δραστηριότητες 4 το 2013 σε 7,8 δισεκατ. ευρώ, εκ των οποίων τα 5,5 δισεκατ. ευρώ θα είναι στον ισολογισμό της ΕΤΕπ. 3.2 Κοινά μέσα επιμερισμού του κινδύνου ΕΕ-ΕΤΕπ Η Επιτροπή και η ΕΤΕπ συνεργάστηκαν στενά για συνδυασμένα μέσα επιμερισμού του κινδύνου, που καθιστούν δυνατή τη μόχλευση του προϋπολογισμού της ΕΕ με την δανειοδοτική ικανότητα της ΕΤΕπ για τη χρηματοδότηση περαιτέρω ειδικών δραστηριοτήτων σε τομείς προτεραιότητας της ΕΕ. Τα εν λόγω μέσα είναι ιδιαίτερα αποτελεσματικά σε ευάλωτες χώρες και χώρες υπαγόμενες σε πρόγραμμα ή σε τομείς υψηλού κινδύνου, όπως έρευνα και ανάπτυξη, όπου οι ανάδοχοι αντιμετωπίζουν δυσκολίες στην εξεύρεση εναλλακτικών πηγές μακροπρόθεσμης χρηματοδότησης. Η χρηματοδοτική διευκόλυνση επιμερισμού του κινδύνου (Risk Sharing Finance Facility, RSFF), η εγγύηση δανείων για έργα των ΔΕΔ-Μεταφορών (LGTT) και το μέσο επιμερισμού του κινδύνου (RSI) που διαχειρίζεται το ΕΤΑΕ εμπίπτουν στην κατηγορία αυτή. Τον Νοέμβριο του 2012 η Επιτροπή και η ΕΤΕπ δρομολόγησαν την πρωτοβουλία ομολόγων έργου για τη στήριξη του ρόλου των κεφαλαιαγορών στη χρηματοδότηση μακροπρόθεσμων επενδύσεων σε υποδομές. Στο πλαίσιο αυτού του καινοτόμου μέσου, το διοικητικό συμβούλιο της ΕΤΕπ έχει ήδη εγκρίνει οκτώ έργα ΔΕΔ-Μ και ΔΕΔ-Ε σε έξι διαφορετικά κράτη μέλη. Σε αυτά περιλαμβάνονται έργα αυτοκινητοδρόμων στη Σλοβακία, τη Γερμανία, το Βέλγιο και το Ηνωμένο Βασίλειο, συνδέσεις με το δίκτυο υπεράκτιων αιολικών πάρκων στη Γερμανία και στο Ηνωμένο Βασίλειο και εγκαταστάσεις αποθήκευσης φυσικού αερίου στην Ισπανία και την Ιταλία. Οι πρώτες λήξεις των χρηματοδοτικών πράξεων των έργων αυτών αναμένονται το δεύτερο εξάμηνο του Η έγκριση της πρότασης της Επιτροπής για τροποποίηση του κανονισμού για τα Διαρθρωτικά Ταμεία και ο επακόλουθος αναπρογραμματισμός οδήγησε στη δημιουργία ενός νέου προγράμματος για τη στήριξη των ΜΜΕ στην Ελλάδα (επιπλέον της χρηματοδοτικής διευκόλυνσης του εμπορίου που περιγράφεται ανωτέρω). Βάσει του προγράμματος αυτού, οι μη αξιοποιηθέντες πόροι από τα Διαρθρωτικά Ταμεία χρησιμοποιήθηκαν για τη δημιουργία ενός ταμείου εγγυήσεων για τις δανειοδοτήσεις της ΕΤΕπ υπέρ των ΜΜΕ, διαρθρωμένου στη βάση χαρτοφυλακίου πρωτεύουσας ζημίας. Οι πρώτες πράξεις που στηρίζονται από το Ταμείο υπεγράφησαν στις αρχές του Η Επιτροπή εξέδωσε επίσης συμπληρωματική πρόταση όσον αφορά ορισμένες διατάξεις δημοσιονομικής διαχείρισης για χώρες υπαγόμενες σε πρόγραμμα. Η ανάπτυξη κοινών μέσων επιμερισμού κινδύνου αναμένεται να αυξηθεί κατά τη διάρκεια του προσεχούς ΠΔΠ στο πλαίσιο προγραμμάτων όπως η διευκόλυνση «Συνδέοντας την Ευρώπη», το πρόγραμμα «Ορίζοντας 2020», καθώς και στο πλαίσιο των ευρωπαϊκών διαρθρωτικών και επενδυτικών ταμείων (ΕΔΕΤ). 4 Ειδικές δραστηριότητες είναι πράξεις που ενσωματώνουν έναν πιστωτικό κίνδυνο υψηλότερο από ό, τι στο πλαίσιο των συνήθων εσωτερικών διατάξεων της ΕΤΕπ. 12

14 4. Η μελλοντική πορεία 4.1 Πρωτοβουλίες ΜΜΕ Η Επιτροπή και η ΕΤΕπ συνεργάζονται επίσης με την ΕΚΤ για την ανάπτυξη στρατηγικής της ΕΕ με στόχο τον μετριασμό των χρηματοπιστωτικών περιορισμών για τις ΜΜΕ. Οι συζητήσεις επικεντρώνονται σε επιλογές για την αναζωογόνηση των δομημένων πιστωτικών αγορών για τη στήριξη της χορήγησης δανείων σε ΜΜΕ, ειδικότερα (αλλά όχι αποκλειστικά), στα πιο ευάλωτα κράτη μέλη. Η συνεργασία αφορά δύο διαστάσεις: i) την επαρκή χρηματοδότηση του τραπεζικού τομέα που αφορά ειδικά την χορήγηση δανείων προς ΜΜΕ, και ii) την πιστωτική ενίσχυση υφιστάμενων ή νέων συλλογικών δανειοδοτικών σχημάτων για ΜΜΕ, έτσι ώστε να μειωθούν τα στρεβλωμένα πιστωτικά περιθώρια και να προσελκυσθούν θεσμικοί επενδυτές σε μεγάλα συλλογικά δανειοδοτικά σχήματα για ΜΜΕ μετριάζοντας τους σημαντικούς περιορισμούς που επηρεάζουν την προσφορά για επενδύσεις. Πέρα από την ανάλυση μιας ενδεχόμενης βραχυπρόθεσμης πρωτοβουλίας ΕΤΕπ-ΕΚΤ βάσει στοιχείων του ενεργητικού, η Επιτροπή και η ΕΤΕπ διερευνούν κοινούς μηχανισμούς επιμερισμού του κινδύνου που θα αναπτυχθούν στο πλαίσιο του νέου ΠΔΠ με τον συνδυασμό πόρων από τον προϋπολογισμό της ΕΕ (COSME, «Ορίζοντας 2020») και πόρων των ΕΔΕΤ, με το δανειοδοτικό δυναμικό της ΕΤΕπ, του ΕΤΑΕ και των εθνικών τραπεζών στήριξης. Η συνένωση των δυνάμεων με τον τρόπο αυτό θα επιτύχει τις οικονομίες κλίμακας που παρέχονται από ρυθμίσεις σε επίπεδο ΕΕ και θα δημιουργήσει μεγαλύτερη μόχλευση για όλα τα συμμετέχοντα κράτη μέλη. Τα μέσα θα μπορούσαν να σχεδιαστούν κατά τρόπο ώστε να παρέχουν τη βεβαιότητα ότι το ποσό των κεφαλαίων που συνεισφέρει ένα συγκεκριμένο κράτος μέλος από τα προγράμματά του ΕΔΕΤ θα επιτρέψει τη χορήγηση δανείων σε τιμή κατά πολύ υψηλότερη από το εν λόγω ποσό, μέσω της χορήγησης δανείων σε ΜΜΕ σε αυτό το κράτος μέλος προς όφελος των αντίστοιχων περιοχών προγράμματος. Το κλειδί για την αποδέσμευση των αποτελεσμάτων μόχλευσης των εν λόγω κοινών μέσων είναι η ευρύτερη δυνατή συμμετοχή των κρατών μελών. Ενώ η συμμετοχή μέσω συνεισφορών από τα προγράμματα ΕΔΕΤ θα ήταν αναγκαστικά εθελοντική, όλα τα κράτη μέλη ενθαρρύνονται ιδιαιτέρως να συνεισφέρουν στα κοινά μέσα από τις χορηγήσεις τους ΕΔΕΤ, έχοντας επίγνωση ότι οι συνεισφορές τους θα στηρίξουν την ενίσχυση της δανειοδότησης προς ΜΜΕ στο έδαφός τους, ενώ παράλληλα θα αυξηθούν τα αποτελέσματα μόχλευσης για όλους. Η Επιτροπή έχει αναπτύξει τρεις ευρείες επιλογές για τα κοινά μέσα 5. Δεδομένης της ανάγκης να δημιουργηθεί κρίσιμη μάζα γύρω από ένα βασικό κοινό μέσο της ΕΕ που θα μπορούσε να ενισχύσει τους πόρους της ΕΕ-ΕΤΕπ και να συνδεθεί, δυνητικά με αποφάσεις της ΕΚΤ, οι επιλογές που αναλύονται παρακάτω παρουσιάζονται ως εναλλακτικές λύσεις. Ένα τέτοιο κοινό όργανο θα συνυπάρχει βεβαίως με πολλαπλές πρωτοβουλίες που στηρίζονται από τα ΕΔΕΤ σε περιφερειακό ή εθνικό επίπεδο και δεν θα απέκλειε τη δημιουργία πρόσθετων παράλληλων κοινών μέσων σε άλλους τομείς πολιτικής της ΕΕ, όπως προβλέπεται επί του παρόντος από το σχέδιο κανονισμού περί κοινών διατάξεων για τα ΕΔΕΤ. Η ενδεικτική κλίμακα των 10 δισεκατ. ευρώ 6 που προτείνεται αποτελεί τμήμα του συνολικού προϋπολογισμού των ΕΔΕΤ ύψους 400 δισεκατ. ευρώ και ένα σχετικά μικρό ποσοστό του 5 Βλ. το παράρτημα για μια πιο λεπτομερή περιγραφή. 6 Επιπλέον των άλλων προτεινόμενων μέσων συνδυασμού (PBI, RSFF, RSI κ.λπ.). 13

15 συνόλου των πόρων των ΕΔΕΤ που τα κράτη μέλη και οι περιφέρειες προβλέπουν να χορηγήσουν σε μέτρα στήριξης των ΜΜΕ. Μια λεπτομερέστερη αξιολόγηση των επιπτώσεων των προτεινόμενων μέσων θα διεξάγεται πριν από την εφαρμογή. Είναι σκόπιμο να υπενθυμιστεί ότι, κατά την περίοδο και μόνο, χρησιμοποιήθηκαν 23 δισεκατ. ευρώ από τα κράτη μέλη στο πλαίσιο των επιχειρησιακών προγραμμάτων για την άμεση στήριξη των ΜΜΕ και ένα επιπλέον ποσό ύψους 25 δισεκατ. ευρώ ωφέλησε τις ΜΜΕ έμμεσα. Στο επόμενο ΠΔΠ όλα τα κράτη μέλη έχουν δηλώσει την πρόθεσή τους να αυξήσουν την στήριξή τους με τα χρηματοδοτικά μέσα, ιδίως για τις ΜΜΕ. Τέλος, η εφαρμογή και η απορρόφηση του μέσου θα εξαρτηθούν από τις εξελίξεις σε άλλους τομείς πολιτικής που αντιμετωπίζονται παράλληλα. Θέματα του δημοσιονομικού κανονισμού μπορούν να έχουν, για παράδειγμα, ιδιαίτερο αντίκτυπο στην ανάπτυξη της αγοράς τιτλοποιήσεων στην Ευρώπη και εξετάζονται στη διαβούλευση για την Πράσινη Βίβλο της Επιτροπής που λήγει στις 25 Ιουνίου. 1) Κοινός μηχανισμός εγγυήσεων υπέρ των ΜΜΕ, σε συνδυασμό με ένα κοινό μέσο τιτλοποίησης για νέα δάνεια Στο πλαίσιο αυτού του μέσου, τα κονδύλια θα συγκεντρωθούν από τα προγράμματα COSME, «Ορίζοντας 2020» και τα κεφάλαια των ΕΔΕΤ, και σε συνδυασμό με τους πόρους της ΕΤΕπ και του ΕΤΕ θα παρέχουν συνδυασμό των εξής: α) εγγυήσεις για νέα δανειοδότηση των ΜΜΕ από ενδιάμεσους χρηματοπιστωτικούς φορείς στις ΜΜΕ στο πλαίσιο του κοινού μέσου εγγυήσεων. β) εγγυήσεις για χαρτοφυλάκια των νέων δανείων υπέρ των ΜΜΕ για τους σκοπούς της τιτλοποίησης. Τα χαρτοφυλάκια αυτά θα πρέπει να αναπτυχθούν από τις τράπεζες σε καθορισμένη χρονική περίοδο (2-3 έτη) με σκοπό την τιτλοποίησή τους. Στο πλαίσιο αυτής της επιλογής που συνδυάζει το 75% των εγγυήσεων με το 25% της τιτλοποίησης, 10 δισεκατ. ευρώ από τα ΕΔΕΤ και 420 εκατ. ευρώ από τα προγράμματα Cosme και «Ορίζοντας 2020» θα διατεθούν για την παροχή δανείων στις ΜΜΕ για εκτιμώμενο ποσό 55 έως 58 δισεκατ. ευρώ (δείκτης μόχλευσης περίπου 1:5), από τα οποία επωφελούνται ΜΜΕ. Η επιλογή αυτή δεν συνεπάγεται αλλαγές στο σχέδιο κανονισμού περί κοινών διατάξεων. 2) Κοινό μέσο τιτλοποίησης για την τιτλοποίηση τόσο των νέων όσο και των υφιστάμενων χαρτοφυλακίων δανείων για ΜΜΕ Στο πλαίσιο ενός τέτοιου κοινού μέσου τιτλοποίησης, τα δημόσια κονδύλια (ΕΔΕΤ, Cosme, «Ορίζοντας 2020», ΕΤΕ, ΕΤΕπ, εθνικές τράπεζες στήριξης) θα συνδυαστούν για την τιτλοποίηση των χαρτοφυλακίων των δανείων προς τις ΜΜΕ. Θα υπάρχουν απαιτήσεις για τον ενδιάμεσο χρηματοπιστωτικό οργανισμό όσον αφορά τη χρηματοδότηση νέων δανείων προς τις ΜΜΕ που θα πρέπει να είναι ανάλογα προς το ποσό που καλύπτεται από το κοινό μέσο. Η τιτλοποίηση των χαρτοφυλακίων των υφιστάμενων δανείων θα αυξήσει τον αντίκτυπο και την αμεσότητα του μέσου αυτού σε σύγκριση με τη επιλογή 1. Στο πλαίσιο αυτής της επιλογής, ποσό 10 δισεκατ. ευρώ από τα ΕΔΕΕΤ και 420 εκατ. ευρώ από τα προγράμματα Cosme και «Ορίζοντας 2020» θα διατεθούν για την παροχή δανείων στις ΜΜΕ για εκτιμώμενο ποσό 65 δισεκατ. ευρώ (δείκτης μόχλευσης περίπου 1:6), από τα οποία επωφελούνται περίπου ΜΜΕ. Στην περίπτωση αυτή, μια μικρή αλλαγή στο σχέδιο κανονισμού περί κοινών διατάξεων θα ήταν αναγκαία για να επεκταθεί η επιλεξιμότητα των δανείων υπέρ ΜΜΕ, ώστε να συμπεριλάβει τα υφιστάμενα δάνεια, καθώς και για να επανεξετασθεί η επιλεξιμότητα του κεφαλαίου κίνησης, διευκολύνοντας με τον τρόπο αυτό την ανάπτυξη του μηχανισμού και την κατανομή του. 14

16 3) Κοινό μέσο τιτλοποίησης που επιτρέπει την τιτλοποίηση νέων και υφιστάμενων δανειακών χαρτοφυλακίων ΜΜΕ και τη συγκέντρωση των κινδύνων Η επιλογή αυτή θα ήταν παρόμοια με την επιλογή 2, αλλά μπορεί να συμπεριλάβει τη δυνατότητα συγκέντρωσης των κινδύνων και να επεκτείνει τα κριτήρια επιλεξιμότητας, ώστε να συμπεριλάβει τα υφιστάμενα δάνεια των ΜΜΕ και να επανεξετάσει την επιλεξιμότητα των κεφαλαίων κίνησης, εξασφαλίζοντας ταυτόχρονα ότι ο ενδιάμεσος οργανισμός αναδανεισμού θα χορηγεί νέα δάνεια στις ΜΜΕ σε αξία αρκετές φορές υψηλότερης από το ποσό που εγκρίνεται από το εν λόγω κράτος μέλος προς όφελος των αντίστοιχων περιοχών του προγράμματος. Η συγκέντρωση των κινδύνων επιτρέπει την καλύτερη διαφοροποίηση των χαρτοφυλακίων με αποτέλεσμα την αύξηση της μόχλευσης σε σχέση με τις προηγούμενες επιλογές. Επιπλέον, επιτρέπει την άμεση παροχή εισφοράς κεφαλαίου και ρευστότητας σε τράπεζες, γεγονός που διευκολύνει την ταχεία χορήγηση νέων δανείων σε ΜΜΕ. Στο πλαίσιο της επιλογής αυτής, ποσό 10 δισεκατ. ευρώ από τα ΕΔΕΤ και 420 εκατ. ευρώ από τα προγράμματα Cosme και «Ορίζοντας 2020» θα διατεθούν για την παροχή δανείων στις ΜΜΕ για εκτιμώμενο ποσό 100 δισεκατ. ευρώ (δείκτης μόχλευσης περίπου 1:6), από τα οποία επωφελούνται περίπου ΜΜΕ. Η επιλογή αυτή θα απαιτήσει τις ίδιες αλλαγές στο σχέδιο κανονισμού περί κοινών διατάξεων, όπως η επιλογή 2. Η ΕΤΕπ θα συνεργαστεί με την Επιτροπή για την ανάπτυξη του προτεινόμενου μέσου και στις αναγκαίες εργασίες για την προετοιμασία των απαιτούμενων αλλαγών με την πείρα που διαθέτει για την αγορά και τις επιχειρήσεις. Η μόχλευση θα εξαρτηθεί από τις τελικές επιλογές που κάνουν τα κράτη μέλη, καθώς και από τη συμμετοχή των χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων του ιδιωτικού τομέα. 4.2 Απασχόληση των νέων Μετά τη δέσμη μέτρων της Επιτροπής για την απασχόληση των νέων, του Δεκεμβρίου 2012, το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο συμφώνησε, στις 7-8 Φεβρουαρίου, να δημιουργήσει την Πρωτοβουλία για την Απασχόληση των Νέων με προϋπολογισμό 6 δισεκατ. ευρώ για την περίοδο Η πρωτοβουλία θα ενισχύσει ιδιαίτερα τους νέους ηλικίας μεταξύ 15 και 24 ετών που βρίσκονται εκτός εκπαίδευσης, απασχόλησης ή κατάρτισης, στις περιφέρειες της Ένωσης που εμφανίζουν ποσοστό ανεργίας των νέων άνω του 25 % το 2012, με την ενσωμάτωσή τους στην αγορά εργασίας. Εξαγγέλθηκαν επίσης άλλες πρωτοβουλίες από διάφορα κράτη μέλη. Η Πρωτοβουλία για την Απασχόληση των Νέων συμπληρώνει άλλα μέσα της Επιτροπής στον εκπαιδευτικό και τον κοινωνικό τομέα, τα οποία συμβάλλουν σημαντικά στη μείωση της ανεργίας των νέων. Ειδικότερα, προτείνονται νέα χρηματοδοτικά μέσα στο πλαίσιο του νέου ΠΔΠ σε σχέση με τα σπουδαστικά δάνεια (εγγυήσεις σπουδαστικών δανείων στο πλαίσιο του «Erasmus +»), τις μικροχρηματοδοτήσεις (εγγυήσεις, μικροπίστωση και ίδια κεφάλαια μέσω οργανισμών που επενδύουν ή δανείζουν σε επιχειρηματίες, ιδίως τους πλέον απομακρυσμένους από την αγορά εργασίας) και την ανάπτυξη των κοινωνικών επιχειρήσεων. Ενόψει του προσεχούς Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, η Επιτροπή εξέδωσε, στις 19 Ιουνίου 2013, μια ανακοίνωση για την «απασχόληση των νέων», που καθορίζει τις άμεσες προτεραιότητες για την καταπολέμηση της ανεργίας των νέων, μεταξύ των οποίων μια συμφωνία για το επόμενο ΠΔΠ και τα συνοδευτικά προγράμματα, η προκαταρκτική χρηματοδότηση της πρωτοβουλίας για την απασχόληση των νέων, η εφαρμογή των ειδικών ανά χώρα συστάσεων και η εγγύηση για τη νεολαία σε εθνικό επίπεδο. Από κοινού με την Επιτροπή και τα κράτη μέλη, η ΕΤΕπ προτείνει να συμπληρώσει τις προσπάθειες της Επιτροπής και των κρατών μελών με ένα ειδικό πρόγραμμα «Δεξιότητες 15

17 και θέσεις εργασίας επενδύσεις για τη νεολαία» που θα συμβάλει στην αντιμετώπιση της υψηλής και αυξανόμενης ανεργίας των νέων. Το πρόγραμμα υπογραμμίζει τη δέσμευση της Τράπεζας να αξιοποιήσει τους αυξημένους πόρους της και να τους εστιάσει στις πολιτικές προτεραιότητες της ΕΕ. Το πρόγραμμα της ΕΤΕπ περιλαμβάνει δύο συνιστώσες: (i) «Θέσεις εργασίας για τους νέους» - παροχή στις ΜΜΕ καλύτερης πρόσβασης σε χρηματοδότηση, και (ii) «Επενδύσεις σε δεξιότητες» παρέχοντας δάνεια σε έργα που επενδύουν στις δεξιότητες των νέων, συμπεριλαμβανομένων των επενδύσεων σε υποδομές στον τομέα της εκπαίδευσης, της κατάρτισης, των σπουδαστικών δανείων και της κινητικότητας. Στο πλαίσιο του προγράμματος «Θέσεις εργασίας για τους νέους», η ΕΤΕπ εξετάζει μαζί με τις τράπεζες εταίρους επιλογές για περαιτέρω αύξηση της δανειοδότησης προς ΜΜΕ ο κύριος εργοδότης των νέων προκειμένου ενισχυθεί η απασχόληση. Οι επενδύσεις που επιδιώκονται στο πλαίσιο της «Επένδυσης στις δεξιότητες» περιλαμβάνουν την καθιερωμένη χρηματοδότηση της ΕΤΕπ επενδύσεων σε σχολεία και πανεπιστήμια, καθώς και ένα ευρύ φάσμα προγραμμάτων κατάρτισης, ιδίως προγραμμάτων που αυξάνουν και βελτιώνουν την ποιότητα της επαγγελματικής κατάρτισης στην Ευρώπη. Η εστίαση στις δεξιότητες που σχετίζονται με τη θέση εργασίας, από τη δευτεροβάθμια έως την τριτοβάθμια εκπαίδευση θεωρείται ότι θα έχει τον μεγαλύτερο αντίκτυπο στη βελτίωση της απασχολησιμότητας των νέων και προσφέρει την καλύτερη προστασία κατά της ανεργίας. Τα χρηματοδοτούμενα μέτρα περιλαμβάνουν επίσης τη στήριξη των προγραμμάτων κινητικότητας για σπουδαστές και εργαζόμενους σε όλη την ΕΕ. Εκτός από την στήριξη της Επιτροπής στην ταχεία υλοποίηση της Πρωτοβουλίας για την Απασχόληση των Νέων, η ΕΤΕπ, με τους ίδιους πόρους της, θα εστιάσει την προσοχή της στην υποβοήθηση των κρατών μελών να επιταχύνουν τα οικεία εθνικά και περιφερειακά προγράμματα που ασχολούνται με την ανεργία των νέων. Ενώ οι πρωτοβουλίες αυτές αναμένεται ότι θα εστιάσουν περαιτέρω τις επενδύσεις της ΕΤΕπ σε τομείς με υψηλό αντίκτυπο στην απασχόληση των νέων και στην επαγγελματική κατάρτιση, μια αυξημένη διαθεσιμότητα των πόρων της ΕΕ για μικτά χρηματοδοτικά μέσα στον τομέα αυτό ενδέχεται να αυξήσει κατά πολύ τον αντίκτυπο των δανείων που χορηγεί η ΕΤΕπ Επίτευξη ισχυρότερου αντίκτυπου Τα κράτη μέλη, η Επιτροπή και η ΕΤΕπ εξετάζουν το ενδεχόμενο λήψης περαιτέρω μέτρων ώστε να καταστεί δυνατό για την ΕΤΕπ να συνεχίσει να διαδραματίζει σημαντικό ρόλο σε εκείνες τις αγορές και εκείνους τους τομείς, όπου υπάρχει πιστωτική στενότητα και δεν υπάρχουν κεφάλαια από άλλες πηγές με λογικούς όρους. Τα εν λόγω μέτρα θα πρέπει να επιτρέψουν στην ΕΤΕπ να επεκτείνει σημαντικά τη δράση της όσον αφορά τη στήριξη των ΜΜΕ και όσον αφορά ευάλωτες χώρες υπαγόμενες σε πρόγραμμα, όπου οι δανειοδοτικές δραστηριότητες της ΕΤΕπ θα πρέπει να αναπτυχθούν περαιτέρω. Μεταξύ των πιθανών συμπληρωματικών μέτρων, η ΕΤΕπ μελετά την ενίσχυση του ΕΤΑΕ για τη στήριξη νέων πρωτοβουλιών που πρέπει να εφαρμοστούν για λογαριασμό της ΕΤΕπ αξιοποιώντας την εξειδικευμένη πείρα του ΕΤΑΕ. Έχει επιτευχθεί ειδική εντολή μεταξύ της ΕΤΕπ και του ΕΤΑΕ για την κινητοποίηση δανείων με ένα μέσο ABS ύψους 4,5 δισεκατ. ευρώ για την περίοδο Εξετάζεται επίσης η επέκταση σε άλλες χώρες της διευκόλυνσης χρηματοδότησης του εμπορίου που εφαρμόζεται στην Ελλάδα. Εάν βελτιωθούν γενικά οι οικονομικές συνθήκες της ΕΕ μαζί με τη χρηματοπιστωτική σταθερότητα στη ζώνη του ευρώ, η ΕΤΕπ θα μπορούσε να εξετάσει τους τρόπους να προχωρήσει σε περαιτέρω δραστηριότητες υψηλής προστιθέμενης αξίας εκεί όπου 16

18 απαιτείται περισσότερο η στήριξη της ΕΤΕπ, εντός των ορίων της χρηστής δημοσιονομικής διαχείρισης. Επιπλέον, η ΕΤΕπ εξετάζει επιπλέον μέσα ώστε να ενισχύσει τις δανειοδοτικές και τις συμβουλευτικές δραστηριότητές της προκειμένου να συμβάλλει στην υλοποίηση σχεδίων, στην επιτάχυνση εκταμιεύσεων και πραγματικών επενδύσεων, καθώς και στην αύξηση της ικανότητας απορρόφησης των πόρων της ΕΕ από τα κράτη μέλη. Τέλος, η Επιτροπή και η ΕΤΕπ θα συνεχίσουν να συνεργάζονται και να δικτυώνονται με άλλα ευρωπαϊκά εθνικά ή περιφερειακά δημόσια ιδρύματα επενδύσεων και τράπεζες, καθώς και με τον ιδιωτικό τομέα, με σκοπό τη μεγιστοποίηση των συνεργειών και της ικανότητας που είναι αναγκαίες για την εφαρμογή και την κινητοποίηση πρόσθετων πόρων δανειοδότησης και πράξεων ενίσχυσης των πιστώσεων που δρομολογούνται και συγχρηματοδοτούνται από την Επιτροπή και την ΕΤΕπ. 5. Συμπέρασμα Το Σύμφωνο Ανάπτυξης και Απασχόλησης αποτελεί ένα από τα βασικά στοιχεία της απόκρισης της ΕΕ στην κρίση. Ως αναπόσπαστο μέρος του Συμφώνου, η αύξηση του κεφαλαίου της ΕΤΕπ της παρέχει τη δυνατότητα να συμβάλει σημαντικά στη στήριξη της αειφόρου ανάπτυξης και της απασχόλησης για την αντιμετώπιση των πολύ σοβαρών οικονομικών προκλήσεων. Η ανάπτυξη κοινών χρηματοδοτικών μέσων από την Επιτροπή, την ΕΤΕπ και τα κράτη μέλη στοχεύει στην προώθηση επενδύσεων στον ιδιωτικό τομέα και τον τομέα της αγοράς κεφαλαίων των ΜΜΕ και των υποδομών και, ως εκ τούτου, στη μείωση της εξάρτησης από την κρατική (ή με κρατική υποστήριξη) χρηματοδότηση τέτοιου είδους επενδύσεων προτεραιότητας. Ο κατακερματισμός των πιστωτικών αγορών και η υψηλή διασπορά των επιτοκίων που εφαρμόζονται στα κράτη μέλη για τα τραπεζικά δάνεια προς τις επιχειρήσεις υπονομεύει την ανθεκτικότητα τραπεζών και χρηματοπιστωτικών συστημάτων, ενώ μειώνει τη διαθεσιμότητα και αυξάνει το κόστος των κεφαλαίων για τις επιχειρήσεις και τους καταναλωτές. Συνεπώς, τούτο συνιστά μείζον εμπόδιο για την ανάπτυξη και την απασχόληση. Καθώς αποτελεί ένα από τα ελάχιστα ιδρύματα που εκδίδουν χρέος σε ευρωπαϊκό επίπεδο με όρους χρηματοδότησης AAA, η ΕΤΕπ μπορεί να συμβάλει στον μετριασμό των προβλημάτων του κατακερματισμού των χρηματοοικονομικών αγορών της ΕΕ. Η στοχευμένη παροχή μακροπρόθεσμης χρηματοδότησης σε τράπεζες με σκοπό τη στήριξη της πρόσβασης των ΜΜΕ σε χρηματοδότηση καλύπτει ένα σημαντικό κενό που δεν μπορεί να αντιμετωπιστεί μέσω των κεντρικών τραπεζών και μετριάζει σημαντικούς περιορισμούς προσφοράς για τις επενδύσεις. Η επίσπευση οικονομικά και χρηματοδοτικά βιώσιμων έργων υποδομής μπορεί να έχει σημαντικό αντικυκλικό αποτέλεσμα και διαδραματίζει καθοριστικό ρόλο στη δημιουργία θέσεων απασχόλησης κατά την κατασκευαστική φάση, ιδίως στις κατηγορίες εργατικού δυναμικού που έχουν πληγεί περισσότερο από την κρίση. Ταυτόχρονα, οι υποδομές που έχουν στόχο τη βελτίωση της πρόσβασης στην αγορά συμβάλλουν στην προώθηση των εξαγωγών. Η ΕΤΕπ θα συνεχίσει να χρησιμοποιεί ευρύτερα την καταλυτική της ικανότητα προσέλκυσης πόρων από τις κεφαλαιαγορές, προκειμένου να ανταποκριθεί στις μακροπρόθεσμες ανάγκες χρηματοδότησης στην Ευρώπη. Ταυτόχρονα, θα ενισχύσει τη συνεργασία της με τις δημόσιες τράπεζες επενδύσεων στα κράτη μέλη, δεδομένου ότι αυτό θα της επιτρέψει να ενισχύσει περαιτέρω τα όρια της δραστηριότητάς της, χάρη στα μεγαλύτερα δίκτυα διανομής και την πρόσθετη ικανότητα ανάληψης κινδύνου που διαθέτουν οι εθνικές δημόσιες τράπεζες. Οι προσπάθειες αυτές θα είναι σύμφωνες με τις εργασίες της Επιτροπής και θα τις 17

19 συμπληρώνουν για τη διατήρηση μακροχρόνιων επενδύσεων στην Ευρώπη, όπως τονίζεται στην Πράσινη Βίβλο της Επιτροπής για τη μακροπρόθεσμη χρηματοδότηση της ευρωπαϊκής οικονομία, της 25ης Μαρτίου Για να εξασφαλιστεί ότι οι παρεμβάσεις της ΕΤΕπ θα είναι αποτελεσματικές, είναι σημαντικό να συνεχίσουν να βελτιώνονται οι πρόσφορες συνθήκες σε ενωσιακό και εθνικό επίπεδο. Οι διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις μπορούν να συμβάλουν στην αντιμετώπιση των βαθύτερων αιτίων των εσωτερικών και εξωτερικών ανισορροπιών και να ενισχύσουν την θετική επίδραση των επενδύσεων της ΕΤΕπ στην απασχόληση. Λόγω των πολύ διαφορετικών οικονομικών και χρηματοπιστωτικών συνθηκών σε ολόκληρη την ΕΕ, η ΕΤΕπ αναπτύσσει, σε στενή συνεργασία με τα κράτη μέλη, επενδυτικές στρατηγικές προσανατολισμένες στα αποτελέσματα, δεόντως προσαρμοσμένες στις εθνικές, περιφερειακές και τοπικές αναπτυξιακές προτεραιότητες, λαμβάνοντας δεόντως υπόψη τις οριζόντιες προτεραιότητες της Ετήσιας Επισκόπησης της Ανάπτυξης της Επιτροπής και του Ευρωπαϊκού Εξαμήνου οικονομικής διακυβέρνησης. Οι επόμενοι μήνες και τα επόμενα χρόνια είναι βέβαιο ότι θα αποτελέσουν πρόκληση. Η Επιτροπή και η ΕΤΕπ παραμένουν άκρως προσηλωμένες στη διερεύνηση νέων οδών για να βοηθήσουν την Ένωση να αναζωογονήσει την ανάπτυξη και την απασχόληση. 18

20 Παράρτημα Εναλλακτικές επιλογές για την κοινή πρωτοβουλία για τις ΜΜΕ 1) Κοινός μηχανισμός εγγυήσεων υπέρ των ΜΜΕ, σε συνδυασμό με ένα κοινό μέσο τιτλοποίησης για νέα δάνεια Στο πλαίσιο αυτού του μέσου, τα κονδύλια θα συγκεντρωθούν από τα προγράμματα COSME, «Ορίζοντας 2020» και τα κεφάλαια των ΕΔΕΤ, και σε συνδυασμό με τους πόρους της ΕΤΕπ και του ΕΤΕ θα παρέχουν συνδυασμό των εξής: α) εγγυήσεις για νέα δανειοδότηση των ΜΜΕ από ενδιάμεσους χρηματοπιστωτικούς φορείς στις ΜΜΕ στο πλαίσιο του κοινού μέσου εγγυήσεων. Το μέσο αυτό θα παράσχει εγγυήσεις στις τράπεζες, οι οποίες, με τη σειρά τους, θα χορηγούν δάνεια ΜΜΕ. Οι τράπεζες θα επωφεληθούν από μερική κεφαλαιακή συνδρομή για νέα δάνεια μέσω μη προσαρμοσμένων εγγυήσεων χαρτοφυλακίου. Εν πάση περιπτώσει, οι τράπεζες θα διατηρήσουν τουλάχιστον το 20 % των κινδύνων, ώστε να εξασφαλιστεί ευθυγράμμιση συμφερόντων. β) εγγυήσεις για χαρτοφυλάκια των νέων δανείων υπέρ των ΜΜΕ για τους σκοπούς της τιτλοποίησης. Τα χαρτοφυλάκια αυτά θα πρέπει να αναπτυχθούν από τις τράπεζες σε καθορισμένη χρονική περίοδο (2-3 έτη) με σκοπό την τιτλοποίησή τους. Η κεφαλαιακή συνδρομή και η πρόσθετη ρευστότητα θα εξασφαλιστούν στο μέλλον, όταν δημιουργηθούν και τιτλοποιηθούν πλήρως τα χαρτοφυλάκια. Αξίζει να σημειωθεί ότι αυτά τα δύο μέσα θα λειτουργούν παράλληλα και όχι σωρευτικά ώστε να αποφευχθεί η διπλή χρηματοδότηση από τα ΕΔΕΤ. Το προτεινόμενο κονδύλιο είναι 75/25 % για να αντισταθμιστεί η χρήση του προϋπολογισμού. Μόχλευση ( ) 10 δισεκατ. ευρώ από τα Ευρωπαϊκά Διαρθρωτικά και Επενδυτικά Ταμεία (ΕΔΕΤ) εκατ. ευρώ από τα προγράμματα Cosme & «Ορίζοντας 2020» =>55-58 δισεκατ. ευρώ σε χορηγούμενα δάνεια προς ΜΜΕ, από τα οποία επωφελούνται ΜΜΕ (δείκτης μόχλευσης περίπου 1:5) Πλεονεκτήματα Παρέχει κίνητρα για νέα δανειοδότηση των ΜΜΕ, με τη μερική κεφαλαιακή συνδρομή για νέα χαρτοφυλάκια δανείων προς ΜΜΕ Μπορεί να παραδοθεί χωρίς σημαντικές τροποποιήσεις στο σχέδιο κανονισμού περί κοινών διατάξεων για τα ΕΔΕΤ. Τα κεφάλαια των ΕΔΕΤ των κρατών μελών θα χρησιμοποιηθούν αποκλειστικά για τη χορήγηση δανείων για την αντιμετώπιση ζημιών που προκαλούνται σε σχέση με τις ΜΜΕ στο έδαφός τους στα αντίστοιχα προγράμματα. Ο συνδυασμός των 2 μέσων θα βοηθήσει τις ΜΜΕ και θα συμβάλει στην αναζωογόνηση της αγοράς τιτλοποιήσεων που υποστηρίζεται από τις ΜΜΕ σε περίπου 3 χρόνια. 19