Εβδομαδιαίο Δελτίο Οικονομικών Εξελίξεων Διεύθυνση Οικονομικών Μελετών Πέμπτη, 3 Φεβρουαρίου 2011

Transcript

1 Εβδομαδιαίο Δελτίο Οικονομικών Εξελίξεων Διεύθυνση Οικονομικών Μελετών Πέμπτη, 3 Φεβρουαρίου 2011 ΕΠΙΣΚΟΠΗΣΗ Ελληνική Οικονομία Οι σημαντικότερη εξέλιξη στο προηγούμενο 7-ήμερο ήταν η εντυπωσιακή ανάκαμψη του ελληνικού χρηματιστηρίου και της αγοράς ελληνικών κρατικών ομολόγων, με τον Γενικό Δείκτη Τιμών των μετοχών στο ΧΑΑ να ανέρχεται στις 1.663,6 μον. την , από το πολύ χαμηλό επίπεδο των 1.354,6 μον. την (αύξηση: 22,8%), και το spread των ελληνικών 10ετών ομολόγων από τα αντίστοιχα γερμανικά να μειώνεται στα 773,2 bps την , από 998 bps πριν από λίγες εβδομάδες, πράγμα που συνεπάγεται αύξηση της τιμής τους την κατά 12,1% από την Οι ανωτέρω εξελίξεις έχουν πολύ μεγάλη σημασία για την Ελλάδα και δείχνουν ότι είναι πράγματι δυνατό να εξασφαλισθούν οι προϋποθέσεις και ομαλές συνθήκες στις αγορές που θα επιτρέψουν στη χώρα να προχωρήσει απρόσκοπτα στην υλοποίηση του προγράμματός της για τη δημοσιονομική προσαρμογή και τις μεγάλες μεταρρυθμίσεις στην οικονομίας της. Όσον αφορά τους παράγοντες που οδήγησαν στις ανωτέρω εξελίξεις είναι γεγονός ότι καθοριστικό ρόλο παίζουν οι εξελίξεις στην Ευρωπαϊκή Ένωση όσον αφορά την αποφασιστική προσπάθεια των χωρώνμελών να λάβουν τα αναγκαία μέτρα και να προσδιορίσουν με σαφήνεια το θεσμικό πλαίσιο που είναι αναγκαίο για την οριστική αντιμετώπιση της κρίσης δημοσίου χρέους στις χώρες της περιφέρειας της Ζώνης του Ευρώ. Είναι τώρα σχεδόν βέβαιο ότι το νέο πλαίσιο θα εξασφαλίζει: α) Την σημαντική επιμήκυνση της διάρκειας των δανείων που λαμβάνουν οι υπερχρεωμένες χώρες (Ιρλανδία και Ελλάδα) από τον χρηματοδοτικό μηχανισμό της Ζώνης του Ευρώ και του ΔΝΤ και, πιθανώς, τη μείωση του κόστους αυτών των δανείων. β) Την δυνατότητα χρησιμοποίησης των πόρων του μόνιμου χρηματοδοτικού μηχανισμού ΖτΕ-ΔΝΤ για αγορά ομολόγων των χωρών που βρίσκονται σε κρίση και για ομαλοποίηση των αγορών ομολόγων σε περιόδους μεγάλων αναταραχών. γ) Την περαιτέρω ενίσχυση των ασφαλιστικών δικλείδων που θα εξασφαλίζουν την ακριβή τήρηση και ολοκλήρωση των προγραμμάτων δημοσιονομικής προσαρμογής και μεταρρυθμίσεων στις υπερχρεωμένες χώρες και επιπλέον την αποτροπή της δημιουργίας μεγάλων δημοσιονομικών ελλειμμάτων (π.χ., άνω του 3,0% του ΑΕΠ) από όλες τις χώρες της Ζώνης του Ευρώ στο μέλλον. Η μεγάλη πρόοδος που έχει σημειωθεί στην εγκαθίδρυση των ανωτέρω μηχανισμών εξόδου από την κρίση συνέβαλε στην ανάκαμψη και των ελληνικών αγορών. Ωστόσο, η βελτίωση της εμπιστοσύνης των αγορών ενισχύεται αποφασιστικά και από τις εξελίξεις στην εγχώρια οικονομία στην Ελλάδα και ιδιαίτερα: α) Από την προώθηση (στο 3μηνο Νοεμ. 10-Ιαν. 11) ορισμένων σημαντικών διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων που συμβάλλουν στη δημοσιονομική εξυγίανση και βελτιώνουν την ανταγωνιστικότητα της οικονομίας. Οι εξελίξεις αυτές, σε συνδυασμό με την ικανοποιητική υλοποίηση του Π2010, φαίνεται ότι εξασφαλίζουν την 4 η δόση του δανείου για την Ελλάδα, ενώ οι αναγκαίες διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις εξειδικεύονται περισσότερο και προωθείται η έγκαιρη υλοποίησή τους. β) Από τη διαφαινόμενη βελτίωση των προοπτικών έγκαιρης ανάκαμψης της ελληνικής οικονομίας με κινητήριο μοχλό τις εξαγωγές, οι οποίες σημείωσαν μεγάλη άνοδο στο 4 ο 3μηνο. 10 και τις επενδύσεις που προωθούνται από την κυβέρνηση, με ιδιαίτερη έμφαση στην υλοποίηση του ΕΣΠΑ γ) Από την επιτυχή αύξηση του μετοχικού κεφαλαίου ελληνικών τραπεζών, με συμμετοχή και ξένων τραπεζών. Συνεχίζεται, παράλληλα, με επιτυχία η προσπάθεια δημοσιονομικής προσαρμογής. Η μείωση του ελλείμματος της γενικής κυβέρνησης στο 7,0% του ΑΕΠ το 2011 και κάτω από 3,0% του ΑΕΠ το 2014, θα στηριχθεί στα ακόλουθα: α) Στην εφαρμογή του νέου φορολογικού, θεσμικού και οργανωτικού, πλαισίου για τη σταδιακή μείωση της μεγάλης φοροδιαφυγής και εισφοροδιαφυγής που αποτελεί ένα από τους πιο βασικούς παράγοντες που οδήγησαν στον οδυνηρό δημοσιονομικό εκτροχιασμό της χώρας το Τα αποτελέσματα από την εφαρμογή του νέου πλαισίου στον τομέα αυτό δεν εμφανίστηκαν το 2010, όπου η αύξηση των εσόδων της γενικής κυβέρνησης στο 39,6% του ΑΕΠ το 2010, από 37,8% του ΑΕΠ το 2009 οφείλεται κατά κύριο λόγο στην αύξηση των συντελεστών φορολογίας στους έμμεσους φόρους και ιδιαίτερα στους φόρους στα καύσιμα και στα τσιγάρα, ενώ η φοροδιαφυγή στο φόρο εισοδήματος και στον ΦΠΑ δεν αντιμετωπίσθηκε. Το 2011 αναμένεται αύξηση των εισπράξεων: (1) από τα διαρθρωτικά ταμεία της Ευρωπαϊκής Ένωσης κατά 0,9 δις περίπου, (2) από τον φόρο εισοδήματος, λόγω της εφαρμογής της μεθόδου του αντικειμενικού προσδιορισμού του φορολογητέου εισοδήματος των μη-μισθωτών, κατά 1,4 δις περίπου, (3) από την καθαρή αύξηση των εισπράξεων από τον ΦΠΑ κατά 1,2 δις περίπου, (4) από την αύξηση των εισπράξεων από τους φόρους περιουσίας κατά 0,3 δις (από τα εξαιρετικά χαμηλά επίπεδα του 2010), (5) από την αύξηση των εισπράξεων από του άμεσους φόρους ΠΟΕ με περαιτέρω εντατικοποίηση των ελέγχων και της αύξησης των εισπράξεων από βεβαιωμένες ληξιπρόθεσμες φορολογικές υποθέσεις, καθώς και από πλήθος υποθέσεων που δεν έχουν ακόμη ελεγχθεί, με πρόσθετα έσοδα από την περαίωση του 2010 ύψους 0,8 δις περίπου, (6) από την αύξηση των εσόδων από εισφορές στα ασφαλιστικά ταμεία (από τα πολύ χαμηλά επίπεδα του 2010), (7) από έσοδα του διακανονισμού των

2 ημιυπαίθριων χώρων και των αυθαιρέτων κτισμάτων, πρόσθετα έκτακτα έσοδα (άδειες για το στοίχημα στο διαδίκτυο), κ.ά. Συνολικά, αναμένεται αύξηση των εσόδων της γενικής κυβέρνησης στο 41,2% του ΑΕΠ το 2011, από 39,6% του ΑΕΠ το 2010 και 37,8% του ΑΕΠ το Μετά το 2011 τα έσοδα της γενικής κυβέρνησης ως ποσοστό του ΑΕΠ μπορεί να αυξηθούν περαιτέρω στο 42% του ΑΕΠ το 2014, ως αποτέλεσμα της ανάπτυξης της οικονομίας από το 2012 και μετά, και της περαιτέρω βελτίωσης του φορολογικού συστήματος μέσω της συνεχιζόμενης σταδιακής προόδου στη μείωση της φοροδιαφυγής. β) Η συνέχιση και ολοκλήρωση των διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων στον δημόσιο τομέα, με επίτευξη και σημαντικής σταδιακής μείωσης της απασχόλησης σε αυτόν και δραστική μείωση των ελλειμμάτων των ΔΕΚΟ και των τομέων προσφοράς υπηρεσιών υγείας. Η δραστική μείωση αυτών των ελλειμμάτων θα επιτευχθεί με σημαντική αύξηση του βαθμού ανάκτησης του κόστους των ανωτέρω κρατικών οργανισμών από τους χρήστες των υπηρεσιών αυτών των οργανισμών. Τα ανωτέρω μπορεί να συμβάλουν στην σταθεροποίηση σε απόλυτα μεγέθη των πρωτογενών δημοσίων δαπανών γύρω στα 97 δις στην περίοδο , από 99,0 δις το 2010 και στη σημαντική μείωσή τους ως ποσοστό του ΑΕΠ στο 36,5% του ΑΕΠ το 2014, από 42,5% του ΑΕΠ το Οικονομικό κλίμα και εγχώρια δαπάνη: Ενθαρρυντική εξέλιξη θα πρέπει επίσης να θεωρηθεί η βελτίωση των δεικτών οικονομικού κλίματος (καταναλωτικής και επιχειρηματικής εμπιστοσύνης) της χώρας στο 75,6 τον Ιαν. 10, από 73,3 τον Δεκ. 10. Ωστόσο, οι δείκτες αυτοί εξακολουθούν να διαμορφώνονται σε πολύ χαμηλά επίπεδα παρά τη βελτίωσή τους από τα υπέρμετρα χαμηλά επίπεδά τους στο 4 ο 3μηνο. 10. Οι πρόσφατη σημαντική ανάκαμψη της χρηματιστηριακής αγοράς και των αγορών ομολόγων μπορεί επίσης να συμβάλουν σε περαιτέρω βελτίωση του οικονομικού κλίματος στους επόμενους μήνες του 2011 με ευνοϊκές επιπτώσεις στην εγχώρια κατανάλωση (ιδιαίτερα διαρκών καταναλωτικών αγαθών), αλλά και στον τομέα των ακινήτων. Η ενίσχυση της εμπιστοσύνης των καταναλωτών και των επιχειρηματιών θα πρέπει να αποτελεί βασικό στόχο της ακολουθούμενης οικονομικής πολιτικής. Η μεγάλη πτώση της καταναλωτικής εμπιστοσύνης τον Οκτ. 10 (-72,4) και τον Νοέμ. 10 (-69,0), όταν η χρηματιστηριακή αγορά και οι αγορές ομολόγων ήταν σε κατακόρυφη πτώση, συνέβαλε στη νέα μεγάλη μείωση του δείκτη όγκου των πωλήσεων στο λιανικό εμπόριο κατά -13,6% τον Νοέμ. 10, έναντι -10,4% τον Οκτ. 10. Η πτώση του δείκτη όγκου των λιανικών πωλήσεων στο 11μηνο. 10 ήταν -5,4%, αλλά αναμένεται να διαμορφωθεί στο -6,2% το 2010 ως σύνολο. Επιπλέον, μεγάλη πτώση, κατά -13% περίπου, του δείκτη αναμένεται και στο 1 ο 3μηνο. 11, αλλά στη συνέχεια η πτώση θα επιβραδυνθεί κατακόρυφα, με θετική αύξηση του όγκου των λιανικών πωλήσεων να αναμένεται στο 4 ο 3μηνο. 11. Οι προσδοκίες των καταναλωτών και των επιχειρήσεων επηρεάζουν αρνητικά την εγχώρια ζήτηση για διαρκή καταναλωτικά αγαθά και την αγορά ακινήτων αλλά και τις επενδύσεις των επιχειρήσεων. Αυτό σημαίνει ότι επηρεάζουν και τη ζήτηση για δάνεια από τις τράπεζες, αλλά και τις τραπεζικές καταθέσεις των νοικοκυριών και των επιχειρήσεων. Ως αποτέλεσμα, η πιστωτική επέκταση των τραπεζών προς τον ιδιωτικό τομέα σημείωσε τελικά μικρή πτώση κατά -0,2% σε ετήσια βάση τον Δεκ. 10, έναντι της αύξησής της κατά 0,4% τον Νοέμ. 10 και κατά 4,1% τον Δεκ. 09. Επίσης, το ύψος των καταθέσεων των νοικοκυριών και των επιχειρήσεων στο τέλος Δεκ. 10 παρέμεινε στα 208,864 δις, έναντι 208,862 δις στο τέλος Νοεμ. 10, σημειώνοντας όμως πτώση κατά 12,2% σε ετήσια βάση από τα υψηλά επίπεδα του Δεκ. 09. Παγκόσμια Οικονομία Το βασικό θέμα συζητήσεων αυτής της εβδομάδας είναι η διαρκής άνοδος στις τιμές των τροφίμων αλλά και της ενέργειας, που έχουν οδηγήσει σε αύξηση του πληθωρισμού, ιδιαίτερα στην Ευρώπη και τις αναδυόμενες αγορές. Συνεπώς, εντείνονται οι συζητήσεις για εφαρμογή μιας πιο αυστηρής νομισματικής πολιτικής από τις κυβερνήσεις, καθώς στη ΖτΕ ο πληθωρισμός ανήλθε στο 2,4% τον Ιαν. 11 ενώ και στο Ην. Βασίλειο ο πληθωρισμός ανήλθε στο 3,7% τον Δεκ. 10. Με αυτά τα δεδομένα το δολάριο δέχεται νέες πιέσεις διολισθαίνοντας στο 1,38 USD/EUR και στο 1,62 USD/GBP την Επίσης, πληθαίνουν οι πιέσεις στην Κίνα για ανατίμηση του Yuan έναντι του δολαρίου, αφού αυτή είναι η μόνη ασφαλής οδός για την αποτελεσματική αντιμετώπιση των σημαντικών πληθωριστικών πιέσεων στη μεγάλη αυτή αναδυόμενη οικονομία. Ωστόσο, οι πληροφορίες λένε ότι αντί της ανατίμησης της ισοτιμίας του Yuan, η κεντρική τράπεζα της Κίνας προσανατολίζεται σε νέα αύξηση των εγχώριων επιτοκίων. Αν αυτό συμβεί, θα έχει αρνητική επίπτωση στον ρυθμό αύξησης της εγχώριας δαπάνης στην Κίνα και στον ρυθμό αύξησης των εισαγωγών. Η τάση αυξήσεως του πλεονάσματος του ισοζυγίου αγαθών και υπηρεσιών και των συναλλαγματικών διαθεσίμων της χώρας αυτής θα συνεχισθεί και το 2011, αφού η ανταγωνιστικότητα της εγχώριας παραγωγής και των εξαγωγών της Κίνας περιφρουρείται από την συγκράτηση της συναλλαγματικής ισοτιμίας του Yuan σε υποτιμημένα επίπεδα. Σημειώνεται ότι το ΑΕΠ της Κίνας αυξήθηκε κατά 10,3% το 2010, με σημαντική συμβολή της εγχώριας δαπάνης, ενώ το ΔΝΤ προβλέπει επιβράδυνση της ανάπτυξης της Κίνας στο 9,6% το 2011, παρά την επιδιωκόμενη ενίσχυση και πάλι της θετικής συμβολής στην ανάπτυξη από την αναμενόμενη νέα αύξηση του πλεονάσματος των καθαρών εξαγωγών. Βέβαια, ο προβληματισμός που επικρατεί παγκοσμίως, για την επάνοδο των παγκόσμιων μακροοικονομικών ανισορροπιών σε πορεία επιδείνωσης, διασκεδάστηκε σε κάποιο βαθμό στο 4 ο Δελτίο Οικονομικών Εξελίξεων 2

3 3μηνο. 10, όπου η αύξηση του ΑΕΠ των ΗΠΑ κατά 3,2% σε 3μηνιαία βάση ενισχύθηκε σημαντικά και από τις καθαρές εξαγωγές, των οποίων η επίπτωση στην αύξηση του ΑΕΠ ανήλθε στις 3,44 π.μ., έναντι της σημαντικής αρνητικής επίπτωσής τους στα προηγούμενα τρίμηνα. Ωστόσο, και κατά το 4 ο 3μηνο. 10 σημειώθηκε αξιοσημείωτη αύξηση κατά 4,4% σε ετησιοποιημένη βάση και της ιδιωτικής κατανάλωσης, η οποία είχε θετική επίπτωση στην αύξηση του ΑΕΠ κατά 3,04 π.μ. Αντίθετα, αρνητική επίπτωση κατά 3,2 π.μ. στην αύξηση του ΑΕΠ στο 4 ο 3μηνο. 10 είχαν οι ιδιωτικές επενδύσεις, οι οποίες θα πρέπει να εμποδίστηκαν και από τη σφοδρή κακοκαιρία, ιδιαίτερα τον Δεκ. 10. Είναι εμφανές ότι η μεγάλη πτώση των εισαγωγών στο 4 ο 3μηνο. 10, που συνέβαλε στην άνοδο του ΑΕΠ κατά 2,4 π.μ., ήταν συγκυριακή και όχι διατηρήσιμη. Στη Ζώνη του Ευρώ, σημειώθηκε μεγάλη πρόοδος στις συζητήσεις για την εγκαθίδρυση ενός αποτελεσματικού μόνιμου χρηματοδοτικού μηχανισμού, για την παροχή βοήθειας σε όλες τις χώρες που αντιμετωπίζουν, ή ενδέχεται να αντιμετωπίσουν, κρίση στις αγορές του δημοσίου χρέους τους. Έτσι, ο κίνδυνος έξαρσης της κρίσης δημοσίου χρέους στην περιοχή φαίνεται ότι απομακρύνθηκε. Σε αυτό συνέβαλαν και τα στοιχεία της οικονομικής συγκυρίας, που δείχνουν ικανοποιητική ανάπτυξη της ΖτΕ και το 1 ο 3μηνο. 11. Ειδικότερα, σημειώνεται η διαμόρφωση σε εξαιρετικά υψηλά επίπεδα του δείκτη Οικονομικού Κλίματος στις χώρες της ΖτΕ, αλλά και η νέα βελτίωση των δεικτών Υπευθύνων Προμηθειών (ΡΜΙ) στη μεταποιητική βιομηχανία τόσο στην Ευρώπη όσο και στην παγκόσμια οικονομία. Βέβαια, η ανάπτυξη στη ΖτΕ εξακολουθεί να στηρίζεται στη μεγάλη αύξηση του ΑΕΠ στη Γερμανία και τη Γαλλία. Ωστόσο ο δείκτης ΡΜΙ στη μεταποίηση βελτιώθηκε αισθητά τον Ιαν. 11 σε όλες τις οικονομίες, ακόμα και στην Ιρλανδία και την Ισπανία, εκτός της Ελλάδος. Από την άλλη πλευρά, η αύξηση του πληθωρισμού στη ΖτΕ στο 2,4% τον Ιαν. 11, οδηγεί σε προσδοκίες για εσπευσμένη αύξηση των επιτοκίων παρέμβασης από την ΕΚΤ (πιθανότατα από το 4 ο 3μηνο. 11) και στην ανατίμηση του Ευρώ. Η ΕΚΤ αναμένεται να επιδιώξει να αποθαρρύνει αυτές τις προσδοκίες (για εσπευσμένη αύξηση των επιτοκίων) στη συνεδρίαση του ΔΣ της την Διότι κανείς στην Ευρώπη δεν επιθυμεί μια κατάσταση όπου το ανατιμημένο Ευρώ θα συνδυάζεται με αυξημένα επιτόκια και με μεγάλη αύξηση των τιμών του πετρελαίου και άλλων πρώτων υλών, καθώς και των τιμών των τροφίμων, όπως συμβαίνει τις τελευταίες εβδομάδες. Ελληνική Οικονομία Πιστωτική Επέκταση: Ο ρυθμός μεταβολής της χρηματοδότησης προς τον ιδιωτικό τομέα (επιχειρήσεις και νοικοκυριά) επιβραδύνθηκε περαιτέρω στο -0,2% σε ετήσια βάση τον Δεκ. 10, από +0,4% τον Νοέμ. 10, +1,0% τον Οκτ. 10, +1,2% τον Σεπτ. 10 και έναντι +4,1% τον Δεκ. 09. Ο 12μηνος ρυθμός της πιστωτικής επέκτασης κατέστη, όπως αναμενόταν, ελαφρά αρνητικός, εξαιτίας των αντίξοων συνθηκών στην οικονομία και τις τράπεζες, της κρίσης του δημοσίου χρέους και της υποβάθμισης της πιστοληπτικής ικανότητας του ελληνικού δημοσίου. Η μεγάλη αβεβαιότητα που συνεπάγεται η δημοσιονομική εκτροπή και η κρίση στην αγορά των κρατικών ομολόγων, έχει μειώσει υπέρμετρα την καταναλωτική εμπιστοσύνη (παρά τη μικρή βελτίωσή της τον Ιάν.11) και την ζήτηση καταναλωτικών και στεγαστικών δανείων και έχει αυξήσει το κόστος του χρήματος για τις τράπεζες και τις επιχειρήσεις και τα νοικοκυριά. Χρηματοδότηση προς τον Ιδιωτικό Τομέα (ετήσιοι ρυθμοί μεταβολής) Δεκ.'10 Νοέμ.'10 Δεκ.'09 Σύνολο ιδιωτικού τομέα -0,2 0,4 4,1 Α. Επιχειρήσεις 1,0 1,6 5,1 -Γεωργία 1,1-0,3 3,8 -Βιομηχανία -2,9-1,6-3,5 -Εμπόριο -3,5-1,5 4,2 -Τουρισμός 2,9 3,8 7,8 -Ναυτιλία 4,1 7,0 4,1 -Λοιπά Χρημ/κά Ιδρύματα 7,9-1,1 5,4 -Κατασκευές 1,9 1,4 2,7 -Ηλεκτρισμός-Φωταέριο-Ύδρευση 21,6 20,9 14,7 -Μεταφορές, Επικοινωνίες πλήν Ναυτιλίας -2,7-1,4 25,5 -Λοιπά 4,2 4,4 10,3 B. Νοικοκυριά -1,4-0,6 3,1 -Καταν/κή Πίστη + Λοιπά Καταν/κά -3,7-2,7 1,8 -Στεγαστικά Δάνεια -0,4 0,3 3,7 Πηγή: Τράπεζα της Ελλάδος Όπως προκύπτει από τον ανωτέρω Πίνακα, η πιστωτική επέκταση προς τις επιχειρήσεις επιβραδύνθηκε περαιτέρω στο +1,0%, σε ετήσια βάση τον Δεκ. 10 από +1,6% τον Νοέμ. 10, +2,2% τον Οκτ. 10 και τον Σεπτ. 10, έναντι +5,1% τον Δεκ. 09. Επιβράδυνση σημειώθηκε τον Δεκ. 10 σε πολλούς κλάδους έναντι του Δεκ. 09. Ωστόσο, παραμένει σε ικανοποιητικό θετικό πεδίο, η αύξηση της πιστωτικής επέκτασης προς τον τουρισμό (+2,9%), τη ναυτιλία (+4,1%) και προς τον κλάδο Ηλεκτρισμός-Φωταέριο-Ύδρευση (+21,6%). Αντίθετα, αρνητική ήταν η μεταβολή των πιστώσεων προς τους κλάδους, μεταφορές και επικοινωνίες (-2,7%), εμπόριο (-3,5%) και βιομηχανία (-2,9%). Ο ετήσιος αρνητικός ρυθμός ανόδου των δανείων προς τα νοικοκυριά επιδεινώθηκε στο -1,4% σε ετήσια βάση τον Δεκ. 10, από -0,6% τον Νοέμ. 10, -0,1% τον Οκτ. 10, 0,1% τον Σεπτ. 10, έναντι +3,1% τον Δεκ. 09. Ειδικότερα, ο ρυθμός μεταβολής των στεγαστικών δανείων έγινε επίσης ελαφρά αρνητικός σε ετήσια βάση, στο -0,4% τον Δεκ. 10, από +0,3% τον Νοέμ. 10, +0,7% τον Οκτ. 10, +1,0% τον Σεπτ. 10, έναντι +3,7% τον Δεκ. 09. Η ροή νέων πιστώσεων στον κλάδο των στεγαστικών δανείων ήταν αρνητική τον Δεκ. 10 κατά -49 εκατ., έναντι του Νοεμ. 10 (Δεκ. 09: +507 εκατ.). Παράλληλα, και ο 12μηνος ρυθμός μεταβολής των καταναλωτικών δανείων διαμορφώθηκε στο -3,7%, σε ετήσια βάση τον Δεκ. 10, έναντι -2,7% τον Νοέμ. 10, -1,9% τον Οκτ. 10 και τον Σεπτ. 10, έναντι +1,8% τον Δεκ. 09. Η καθαρή ροή νέων πιστώσεων στον κλάδο των καταναλωτικών δανείων ήταν επίσης αρνητική τον Δελτίο Οικονομικών Εξελίξεων 3

4 Δεκ. 10 κατά -268 εκατ. έναντι του Νοεμ. 10 (Δεκ. 09: +144 εκατ.). Η μείωση της ροής των καταναλωτικών δανείων προκύπτει και από την μεγάλη πτώση της ζήτησης για διαρκή κυρίως (σε μεγάλο βαθμό εισαγόμενα) καταναλωτικά αγαθά (12μηνος ρυθμός στο 11μηνο. 10:-10,7% σε σταθερές τιμές, 11μηνο. 09: -17,3%). Βαθμός Χρέωσης των Νοικοκυριών και των Επιχειρήσεων ως % του ΑΕΠ Ελλάδα ΖτΕ Δεκ.'10 Δεκ.'09 Δεκ.'10 Δεκ.'09 1. Επιχειρήσεις 60,1% 57,4% 81,3% 81,7% 2. Νοικοκυριά 50,8% 51,4% 66,2% 65,4% - Στεγαστικά 34,7% 34,6% 49,9% 48,9% - Καταναλωτική πίστη + Λοιπά κατ/κά 16,1% 16,8% 16,3% 16,5% Σύνολο (1+2) 110,9% 108,7% 147,5% 147,1% Σημείωση: Συμπεριλαμβάνονται οι τοποθετήσεις σε εταιρικά ομόλογα και τα τιτλοποιημένα δάνεια και εταιρικά ομόλογα Πηγή: Τράπεζα της Ελλάδος και ΕΚΤ: Mηνιαίο Δελτίο Δεκέμβριος '10 Ο βαθμός χρέωσης των νοικοκυριών και των επιχειρήσεων στην Ελλάδα, απεικονίζεται στον ανωτέρω Πίνακα: Η συνολική δανειακή επιβάρυνση των επιχειρήσεων αυξήθηκε και διαμορφώθηκε τον Δεκ. 10 στο 60,1% του ΑΕΠ, έναντι του σημαντικά υψηλότερου μέσου όρου στη ΖτΕ. Αντίστοιχα, η δανειακή επιβάρυνση των νοικοκυριών μειώθηκε τον Δεκ. 10 και διαμορφώθηκε στο 50,8% του ΑΕΠ, έναντι 66,2% στη ΖτΕ. Στους επόμενους μήνες αναμένεται να συνεχισθεί η διαμόρφωση αρνητικών ρυθμών αύξησης των πιστώσεων προς τον ιδιωτικό τομέα σε ετήσια βάση. Η τάση αυτή θα αντιστραφεί με την σταδιακή αποκατάσταση της εμπιστοσύνη των αγορών στις δυνατότητες του Ελληνικού δημοσίου να εξυπηρετήσει το χρέος του. Η καλύτερη πρόσβαση του ελληνικού δημοσίου στις αγορές θα σημάνει και την αντίστοιχη βελτίωση της πρόσβασης και των ελληνικών τραπεζών σε αυτές τις αγορές. Προς το παρόν, είναι πολύ ενθαρρυντικό το γεγονός ότι δύο μεγάλες ελληνικές τράπεζες εξασφάλισαν την εμπιστοσύνη των αγορών για να προχωρήσουν σε σημαντική αύξηση των ιδίων κεφαλαίων τους. Λιανικές Πωλήσεις: Ο γενικός δείκτης όγκου των πωλήσεων στο λιανικό εμπόριο (εκτός των καυσίμων και των λιπαντικών αυτοκινήτων) σημείωσε μεγάλη πτώση κατά -13,6% σε ετήσια βάση τον Νοέμ. 10, έναντι μείωσης κατά -10,4% τον Οκτ. 10 και -8,8% τον Νοέμ. 09. Στο 11μηνο 10, ο δείκτης σημειώνει τώρα πτώση κατά -5,3% σε ετήσια βάση, έναντι μείωσής του κατά -10,3% στο 11μηνο 09. Μετά από την εξέλιξη αυτή η πτώση του δείκτη εκτιμάται τώρα στο -14,2% στο 4 ο 3μηνο. 10, μετά την πτώση του κατά -11,0% στο 3 ο 3μηνο. 10 και κατά -5,9% στο 2 ο 3μηνο. 10 και την αύξησή του κατά 5,7% στο 1 ο 3μηνο. 10. Η πτώση του δείκτη το 2010 ως σύνολο αναμένεται τώρα στο -6,2%, με τον δείκτη να διαμορφώνεται στα επίπεδα του 2001 και να είναι κατά -21,9% μειωμένος έναντι του Το λιανικό εμπόριο υπέστη σημαντική φθορά το 2010 από τη δυσμενή οικονομική συγκυρία και την υπέρμετρη πτώση της καταναλωτικής εμπιστοσύνης. Η τελευταία διατηρήθηκε σε εξαιρετικά αρνητικά επίπεδα σε ολόκληρο το 4 ο 3μηνο 10, δεδομένου ότι εργαζόμενοι και οι καταναλωτές επιβαρύνθηκαν με το νέο κύμα αβεβαιότητας που προέκυψε από τον Νοέμ. 10 και συνέβαλε στην εκ νέου πολύ μεγάλη αύξηση των spreads των ομολόγων του Ελληνικού Δημοσίου στα επίπεδα των 1000 bps (από τα 780 bps που είχαν πέσει τον Οκτ. 10. Ωστόσο, η προσδοκίες φαίνεται να βελτιώνονται και πάλι από τον Ιαν. 11, μετά την διαφαινόμενη βελτίωση των προοπτικών σταθεροποίησης της αγοράς του δημοσίου χρέους της χώρας, την υλοποίηση του Π2010 και την επιτυχή και σημαντική αύξηση της κεφαλαιακής βάσης σημαντικών τραπεζών στο ελληνικό τραπεζικό σύστημα. Ετήσιες Ποσοστιαίες Mεταβολές τoυ Mέσου Δείκτη Όγκου Λιανικών Πωλήσεων Κατηγορίες Καταστημάτων Ιαν.-Νοέμ.'10 Ιαν.-Νοέμ.'09 Μεγάλα Kαταστήματα Tροφίμων -4,0-7,1 Πολυκαταστήματα -10,9-11,2 Τρόφιμα-Ποτά-Καπνός -2,7-2,8 Φαρμακευτικά-Καλλυντικά -0,4 1,5 Ένδυση-Υπόδηση -9,9 1,6 Έπιπλα-Ηλεκτρ. Είδη -10,3-17,3 Βιβλία-Χαρτικά-Λοιπά είδη -2,4-26,2 Γενικός Δείκτης Όγκου -4,7-12,5 Γενικός Δείκτης Όγκου εκτός Καυσίμων και Λιπαντικών -5,3-10,3 Πηγή: ΕΛ. ΣΤΑΤ. Ωστόσο, μεγάλη πτώση του όγκου των πωλήσεων στο λιανικό εμπόριο αναμένεται και στο 1 ο 3μηνο. 11, κατά -13% περίπου, λόγω της πολύ υψηλής βάσης των πωλήσεων που δημιουργήθηκε στο 1 ο 3μηνο. 09, όπου ο σχετικό δείκτης είχε αυξηθεί κατά 5,4% σε ετήσια βάση. Στη συνέχεια η πτώση του δείκτη θα επιβραδυνθεί σημαντικά και θα διαμορφωθεί γύρω στο -5,1% σε ετήσια βάση στο 2 ο 3μηνο. 11, και στο -2,0% σε ετήσια βάση στο 3 ο 3μηνο. 11. Θετική αύξηση του δείκτη κατά 2,0% περίπου θα σημειωθεί από το 4 ο 3μηνο. 11. Έτσι, για το 2011 ως σύνολο, η πτώση του δείκτη αναμένεται γύρω στο -4,5%, από -6,2% το Όσον αφορά στις κύριες κατηγορίες καταστημάτων, στο 11μηνο 10, ο όγκος των πωλήσεων στα καταστήματα ειδών διατροφής μειώθηκε κατά -4,2% σε ετήσια βάση, έναντι πτώσης του κατά -6,7% στο 11μηνο. 09, ενώ ο όγκος των πωλήσεων στα λοιπά καταστήματα (εκτός των καταστημάτων ειδών διατροφής, καυσίμων και λιπαντικών αυτοκινήτων) μειώθηκε κατά -6,6% σε ετήσια βάση, έναντι πτώσης του κατά -13,5% στο 11μηνο. 09. Όπως προκύπτει από τον παραπάνω Πίνακα, ο δείκτης όγκου των πωλήσεων παρουσίασε μείωση στο 11μηνο 10 κατά -10,9% στα πολυκαταστήματα, κατά -9,9% στα καταστήματα ένδυσης-υπόδησης και κατά -10,3% στα καταστήματα επίπλων και ηλεκτρικών ειδών, ενώ μικρή ήταν η μείωση του όγκου των πωλήσεων στα καταστήματα τροφίμωνποτών-καπνού, κατά -2,7% και στον κλάδο των βιβλίων-χαρτικών-ειδών δώρων κατά -2,4%. Δείκτες Οικονομικού Κλίματος: (Ευρωπαϊκή Επιτροπή): Ο δείκτης οικονομικού κλίματος Δελτίο Οικονομικών Εξελίξεων 4

5 στην Ελλάδα παρουσίασε τον Ιάν. 11 σημαντική βελτίωση ανερχόμενος στο 75,6 από 73,3 τον Δεκ. 10 και 69,8 τον Μάιο 10. Η θετική αυτή εξέλιξη προήλθε από όλους σχεδόν τους τομείς της ελληνικής οικονομίας ακόμη και από την καταναλωτική εμπιστοσύνη. Στην ΕΕ και τη Ζώνη του Ευρώ η οικονομική ψυχολογία παρουσίασε οριακή υποχώρηση μετά τη συνεχή και σταθερή βελτίωση που έχει ξεκινήσει από τον Δεκ. 08 (1. ΕΕ: Ιάν. 11: 105,8, Δεκ. 10: 106,1, Δεκ. 09: 92,0, Δεκ. 08: 63,5, 2. ΖτΕ: Ιάν. 11: 106,5, Δεκ. 09: 92,0, Δεκ. 08: 63,5). Ειδικότερα, στην Βιομηχανία ο δείκτης οικονομικής εμπιστοσύνης βελτιώθηκε περαιτέρω τον Ιάν. 11 στο -18,4, από -20,9 τον Δεκ. 10 και -25,6 τον Μάιο. 10. Συνολικά το 2010 ο δείκτης επιχειρηματικών προσδοκιών στη βιομηχανία αυξήθηκε στο 75,8 από 72,1 το Η βελτίωση του οικονομικού κλίματος το 2010 είναι αποτέλεσμα της αύξησης των εκτιμήσεων για τις παραγγελίες και τη ζήτηση από το εξωτερικό και τη διεύρυνση των μηνών εξασφαλισμένης παραγωγής. Συναφώς σημειώνεται η ισχυρή αύξηση της αξίας των εξαγωγών των «βιομηχανικών ειδών» κατά 46,1% και των «μηχανημάτων και υλικό μεταφορών» κατά 73,7% σε ετήσια βάση τον Νοέμ 10, γεγονός που προοιωνίζεται προσπάθεια μετάβασης της βιομηχανικής παραγωγής προς ένα πιο ανεπτυγμένο εξαγωγικό πρότυπο σύμφωνα με τα δεδομένα της παγκόσμιας οικονομίας. Στις Υπηρεσίες ο δείκτης οικονομικού κλίματος βελτιώθηκε στο -20,0 τον Ιάν. 11 από -21,2 τον Δεκ. 10, -26,4 τον Νοέμ. 10 και -31,7 τον Μάιο 10. Η βελτίωση αποδίδεται στις διαφαινόμενες βελτιωμένες προοπτικές για τον εξωτερικό τουρισμό το 2011, καθώς και στη σημαντική πτώση του συντελεστή ΦΠΑ στις τουριστικές επιχειρήσεις από , στο 6,0%, από 13%. Για πρώτη φορά τα τελευταία τρία έτη υπάρχουν ανακοινώσεις που αναφέρονται σε αυξημένες κρατήσεις στα ελληνικά ξενοδοχεία από το εξωτερικό το Στο Λιανικό Εμπόριο ο δείκτης επιχειρηματικών προσδοκιών βελτιώθηκε τον Ιαν. 11 στο -32,9 από το -33,5 τον Δεκ. 10, παρουσιάζοντας ισχυροποίηση από τον Σεπτ. 10 (Σεπτ. 10: -44,7, Οκτ. 10: -41,2, Νοέμ. 10: -38,4). Βέβαια, παρά τη βελτίωσή του ο δείκτης αυτός διαμορφώνεται ακόμη σε πολύ αρνητικά επίπεδα, αφού τον Φεβρ. 10 διαμορφωνόταν στο -16,6 και τον Ιούλ. 07 στο 39,4. Η βελτίωση των τελευταίων μηνών μπορεί να συνδέεται και με την αναμενόμενη ολοκλήρωση εντός του 2011 τεσσάρων νέων εμπορικών κέντρων στην Αττική, ενώ στο τέλος του 2010 έκαναν έναρξη της λειτουργίας τους δύο σημαντικά εμπορικά κέντρα στο ιστορικό κέντρο και στον Άγιο Δημήτριο Αττικής. Οι εξελίξεις αυτές επιταχύνουν τις διαρθρωτικές εξελίξεις στον κλάδο του λιανικού εμπορίου, αφού πολλά μικρά καταστήματα αντιμετωπίζουν συνεχώς μειούμενη ζήτηση τόσο λόγω της κρίσης, όσο και λόγω του ανταγωνισμού από τα μεγάλα καταστήματα και τα νέα εμπορικά κέντρα. Οι επιπτώσεις αυτών των εξελίξεων στις προσδοκίες των επιχειρηματιών είναι σε μεγάλο βαθμό αρνητικές, παρά το ότι οι μεγάλες επενδύσεις σε νέα καταστήματα και ο περιορισμός του κατακερματισμού της παραγωγής θα ωφελήσουν τον κλάδο και την οικονομία μεσοπρόθεσμα και μακροπρόθεσμα. Στις Κατασκευές ο δείκτης επιχειρηματικής εμπιστοσύνης παρουσίασε νέα οριακή μείωση τον Ιάν. 11 στο -64,7 από -63,4 τον Δεκ. 10 έπειτα από κατακόρυφη πτώση του έναντι του Νοέμ. 10 όπου βρισκόταν στο -48,3. Το 2010 κατεγράφη ως η χειρότερη χρονιά για τον κλάδο για πάνω από μία 15ετία. Είναι ενδεικτικό ότι ο δείκτης επιχειρηματικών προσδοκιών στις Κατασκευές υποχώρησε στο 47,5 το 2010 από 65,5 το 2009 και 95,3 το Βασική αιτία ήταν η μεγάλη καθυστέρηση που σημειώνεται στην υλοποίηση των συν-χρηματοσοτούμενων από την Ευρωπαϊκή Ένωση έργων του ΕΣΠΑ , που οδήγησε τις επενδύσεις σε κατασκευές σε δραματική πτώση κατά το Σταδιακή ανάκαμψη του κλάδου απαιτείται και αναμένεται το 2011 και είναι πολύ ανησυχητικό το ότι οι επιχειρηματικές προσδοκίες στον κάδο εξακολουθούν να επιδεινώνονται τον Ιαν. 11. Η Καταναλωτική Εμπιστοσύνη των νοικοκυριών βελτιώθηκε τον Ιάν. 11 στο -72,1, από το υπέρμετρα χαμηλό της επίπεδο του -75,4 τον Δεκ. 10. Η δραματική απαισιοδοξία των καταναλωτών επιδεινώθηκε τους δύο τελευταίους μήνες το 2010, από το ήδη χαμηλό -69 τον Οκτ. 10, κυρίως ως αποτέλεσμα των ανακοινώσεων της Κυβέρνησης ότι η ύφεση στην οικονομία θα ήταν πολύ βαθειά και το 2011, με νέα πτώση του ΑΕΠ κατά -3,0%, μετά την μεγάλη πτώση του κατά -4,2% το Επίσης, τον Νοέμ. 10 ανακοινώθηκε η νέα αύξηση των δημοσιονομικών ελλειμμάτων της χώρας, τόσο το 2009, όσο και το 2010, λόγω της ένταξης (μόνο στην Ελλάδα) στη γενική κυβέρνηση μιας σειράς ελλειμματικών ΔΕΚΟ, ανατρέποντας την μεθοδολογία που εφαρμοζόταν έως τότε και εξακολουθεί να εφαρμόζεται στις υπόλοιπες Ευρωπαϊκές χώρες. Οι εξελίξεις αυτές συνέβαλαν στην περαιτέρω διάβρωση της ήδη καταποντισμένης καταναλωτικής και επιχειρηματικής εμπιστοσύνης, με εξαιρετικά αρνητικές επιπτώσεις στην ιδιωτική κατανάλωση, τις επενδύσεις και στα φορολογικά έσοδα. Η πτώση των λιανικών πωλήσεων τον Νοέμ. 10 ήταν, επομένως, το φυσικό αποτέλεσμα των ανωτέρω εξαιρετικά απαισιόδοξων προβλέψεων και εκτιμήσεων για την πορεία της οικονομίας. Διεθνής Οικονομία ΗΠΑ: Σύμφωνα με την αναθεωρημένη έκθεση του ΔΝΤ τον Ιανουάριο 2011, το πακέτο δημοσιονομικών μέτρων που ενέκρινε το Κογκρέσο τον περασμένο Δεκέμβριο, δεν θα έχει ουσιαστική θετική συνεισφορά, καθώς εκτιμάται μικρή αύξηση του Δελτίο Οικονομικών Εξελίξεων 5

6 δημοσιονομικού ελλείμματος το 2011 (10,8% του ΑΕΠ), συγκριτικά με το 2010 (10,6% του ΑΕΠ). Σύμφωνα με το ΔΝΤ, θα επιτευχθεί ουσιαστική μείωση του ελλείμματος το 2012 και προβλέπεται ότι θα υποχωρήσει στο 7,2% του ΑΕΠ. Ο περιορισμός του ελλείμματος φυσικά προϋποθέτει περαιτέρω περιστολή των δημοσιονομικών δαπανών και προσαρμογή της φορολογίας, καθώς η συνέχιση του μέτρου των φοροελαφρύνσεων που αποφασίσθηκε πριν από λίγους μήνες, δεν βοηθά προς την επιθυμητή κατεύθυνση. Εξάλλου, το τελευταίο είναι και το βασικό επιχείρημα του Κογκρέσου (Congressional Budget Office), το οποίο εκτιμά (χαμηλότερη εκτίμηση σε σχέση με το ΔΝΤ) διεύρυνση του δημοσιονομικού ελλείμματος το δημοσιονομικό έτος 2011, στα $ 1,5 τρις (9,8% του ΑΕΠ), από $ 1,3 τρις (8,9% του ΑΕΠ) που ήταν το δημοσιονομικό έτος Τέλος, το CBO προβλέπει ότι το έλλειμμα το 2012 θα υποχωρήσει στο 7% του ΑΕΠ. Ικανοποιητική ήταν η αύξηση του ΑΕΠ, στο 3,2% σε ετησιοποιημένη βάση στο 4 ο 3μηνο 10 (αν και χαμηλότερη από την εκτίμηση των αναλυτών για 3,5%), έναντι 2,6% στο 3 ο 3μηνο 10, 1,7% στο 2 ο 3μηνο 10, 3,7% στο 1 ο 3μηνο 10 και 2,9% το Η ετήσια αύξηση του 2010 είναι η μεγαλύτερη από το Επισημαίνεται επίσης ότι το 2009 ο ρυθμός μεταβολής του ΑΕΠ ήταν αρνητικός, κατά -2,6%. Με αυτά τα δεδομένα, η αύξηση του ΑΕΠ των ΗΠΑ το 2011 εκτιμάται πλέον στο 3,0%, ωστόσο μερικοί αναλυτές θεωρούν ότι η αύξηση μπορεί να ανέλθει έως και το 4,0%. ΗΠΑ: ΑΕΠ % μεταβολή σε ετησιοποιημένη βάση 4ο 3μηνο. 10 3ο 3μηνο. 10 2ο 3μηνο ' ΑΕΠ 3,2 2,6 1,7 2,9 Κατ.Δαπάνη 4,4 2,4 2,2 1,8 Διαρκή Αγαθά 21,6 7,6 6,8 7,7 Επιχ. Επενδύσεις 4,4 10,0 17,2 16,7 Επενδ. σε Κατοικίες 3,4-27,3 25,7-3,0 Εξαγωγές 8,5 6,8 9,1 11,7 Εισαγωγές -13,6 16,8 33,5 12,6 Πηγή: Bureau of Economic Analysis Οι παράγοντες που προσδιορίζουν τον υψηλότερο ρυθμό αύξησης του ΑΕΠ στο 4 ο 3μηνο 10 είναι η μεγαλύτερη αύξηση της καταναλωτικής δαπάνης, η οποία συνέβαλε θετικά στην αύξηση του ΑΕΠ κατά 3,04 π.μ., και η επίσης μεγάλη αύξηση των εξαγωγών. Πιο συγκεκριμένα: α) Η αύξηση της ιδιωτικής κατανάλωσης ανήλθε στο 4,4% σε ετησιοποιημένη βάση, από 2,4% στο 3 ο 3μηνο 10, 2,2% στο 2 ο 3μηνο 10 και 1,9% στο 1 ο 3μηνο. 10. Σημειώνεται ότι η αύξηση του διαθεσίμου εισοδήματος στο 4 ο 3μηνο. 10 ανήλθε στο 1,7% σε ετησιοποιημένη βάση. Η αύξηση της ιδιωτικής κατανάλωσης το 2010 ως σύνολο διαμορφώθηκε στο 1,8%. Η εξέλιξη αυτή δείχνει ότι η εγχώρια ζήτηση στις ΗΠΑ εξακολουθεί να είναι ενισχυμένη. Ειδικότερα, μεγάλη ήταν η αύξηση της κατανάλωσης διαρκών καταναλωτικών αγαθών κατά 21,6% στο 4 ο 3μηνο 10, από 7,6% στο 3 ο 3μηνο. 10, 6,8% στο 2 ο 3μηνο. 10 και 8,8% στο 1 ο 3μηνο. 10, ενώ η αύξηση της κατανάλωσης μη διαρκών καταναλωτικών αγαθών ήταν επίσης σημαντική κατά 5,0% στο 4 ο 3μηνο 10, από 2,5% το 3 ο 3μηνο. 10, 1,9% στο 2 ο 3μηνο. 10 και 4,2% στο 1 ο 3μηνο. 10. Όσον αφορά τις τρέχουσες εξελίξεις, η προσωπική κατανάλωση σημείωσε αξιοσημείωτη αύξηση κατά 0,7% σε μηνιαία βάση σε τρέχουσες τιμές (+0,4% σε σταθερές τιμές) και τον Δεκ. 10, ενώ τον ίδιο μήνα η αύξηση του διαθεσίμου εισοδήματος περιορίστηκε στο 0,1% σε μηνιαία βάση. Ως αποτέλεσμα, η αποταμίευση των ιδιωτών σημείωσε πτώση στο 5,3% τον Δεκ. 10, από 5,5% τον Νοέμ. 10. Ωστόσο, η απόφαση της κυβέρνησης των ΗΠΑ να επεκτείνει τις φορολογικές απαλλαγές που έληγαν την για δύο ακόμη έτη, θα έχει ως συνέπεια τη σημαντική αύξηση του διαθεσίμου εισοδήματος κατά 6,0% σε ετησιοποιημένη βάση στο 1 ο 3μηνο. 11, έναντι 1,7% στο 4 ο 3μηνο. 10. Η εξέλιξη αυτή θα συμβάλλει προφανώς τόσο στην αύξηση της ιδιωτικής κατανάλωσης και στο 1 ο 3μηνο. 11, όσο και της αποταμίευσης. Γενικά, οι ανωτέρω εξελίξεις δείχνουν με σαφήνεια ότι η έως σήμερα ανάκαμψη της οικονομίας των ΗΠΑ και της παγκόσμιας οικονομίας γενικότερα στηρίζεται στα προγράμματα δημοσιονομικής και νομισματικής επέκτασης που εφαρμόζονται στις ΗΠΑ αλλά και σε άλλες χώρες. Ωστόσο, στην περίπτωση των ΗΠΑ η αυξητική πορεία της ιδιωτικής κατανάλωσης με ρυθμούς 4,0% σε ετήσια βάση δεν θα είναι δυνατό να υποστηριχθούν στο μέλλον εάν δεν σημειωθούν πιο σημαντικές βελτιώσεις στην αγορά εργασίας των ΗΠΑ. β) Στον τομέα των επενδύσεων, σημειώθηκε επιβράδυνση των επιχειρηματικών επενδύσεων στο 4,4% σε ετησιοποιημένη βάση στο 4 ο 3μηνο 10 από 10,0% στο 3 ο 3μηνο. 10, 17,2% στο 2 ο 3μηνο. 10 και 7,8% στο 1 ο 3μηνο. 10. Βέβαια, ακόμη και οι επενδύσεις σε κατοικίες ενισχύθηκαν κατά 3,4% σε ετησιοποιημένη βάση στο 4 ο 3μηνο 10, μετά την πτώση τους κατά -27,3% στο 3 ο 3μηνο. 10, την αύξησή τους κατά 25,7% στο 2 ο 3μηνο. 10 και την πτώση τους κατά -12,3% στο 1 ο 3μηνο. 10. Η αύξηση των επενδύσεων ενισχύει την παραγωγική δυναμικότητα στη χώρα και στηρίζεται στην αύξηση της ιδιωτικής κατανάλωσης και των εξαγωγών για απορρόφηση αυτής της παραγωγής. Έως τώρα και οι δύο αυτοί τομείς συμβάλλουν σε σημαντικό βαθμό στην ανάπτυξη των ΗΠΑ. γ) Επίσης, σημαντική εξέλιξη κατά το 4 ο 3μηνο. 10 ήταν η επιβράδυνση του ρυθμού αύξησης των εισαγωγών αγαθών και υπηρεσιών στο -13,6% από 16,8% στο 3 ο 3μηνο 10, 33,5% στο 2 ο 3μηνο. 10 και 11,2% στο 1 ο 3μηνο. 10, ενώ ταυτόχρονα ο ρυθμός αύξησης των εξαγωγών ενισχύθηκε στο 8,5% από 6,8% στο 3 ο 3μηνο. 10, 9,1% στο 2 ο 3μηνο. 10 και 11,4% στο 1 ο 3μηνο. 10. Η εξέλιξη αυτή είχε ως συνέπεια την σημαντική θετική επίπτωση των καθαρών εξαγωγών στην αύξηση του ΑΕΠ στο 4 ο 3μηνο. 10 κατά 3,44 π.μ. έναντι -1,70 π.μ. στο 3 ο 3μηνο 10, -3,50 π.μ. στο 2 ο 3μηνο. 10 και -0,31 π.μ. στο 1 ο 3μηνο. 10. Ωστόσο, για το 2010 ως σύνολο η αύξηση των εξαγωγών αγαθών και υπηρεσιών ανήλθε στο 11,7% αλλά η αύξηση των αντίστοιχων εισαγωγών ανήλθε στο Δελτίο Οικονομικών Εξελίξεων 6

7 12,6%. Επομένως, η ανάπτυξη της οικονομίας των ΗΠΑ το 2010 στηρίχθηκε αποκλειστικά στην αύξηση της εγχώριας ζήτησης, αφού η επίπτωση των καθαρών εξαγωγών ήταν αρνητική κατά -0,48 π.μ. Η ανάπτυξη των ΗΠΑ το 2010 οδήγησε νέα σημαντική άνοδο του ελλείμματος του ισοζυγίου αγαθών και υπηρεσιών τους (παρά τη σημαντική βελτίωση που σημειώθηκε στο 4 ο 3μηνο. 10) και σε εξίσου σημαντική αύξηση των αντίστοιχων πλεονασμάτων των πλεονασματικών χωρών, δηλαδή της Γερμανίας, της Ιαπωνίας, της Κίνας και άλλων αναπτυσσόμενων χωρών κυρίως στη ΝΑ Ασία. Όσον αφορά την ιδιωτική κατανάλωση, οι εξελίξεις στον τομέα της καταναλωτικής εμπιστοσύνης έγιναν εκ νέου αρνητικές: Ο δείκτης εμπιστοσύνης των καταναλωτών του Thomson Reuters/University of Michigan, μειώθηκε οριακά, στο 74,2 τον Ιαν. 11 από 74,5 τον Δεκ. 10, 71,6 το Νοέμ. 10 και 67,7 τον Οκτ. 10. Συνολικά, η καταναλωτική εμπιστοσύνη εξακολουθεί να παραμένει σε πολύ χαμηλό επίπεδο, γεγονός που αντανακλά τις συνεχιζόμενες ανησυχίες των καταναλωτών κυρίως για την βραδεία βελτίωση που σημειώνεται στην αγορά εργασίας και για την στασιμότητα σε πολύ χαμηλό επίπεδο της δραστηριότητας στην αγορά ακινήτων. Στον τομέα της παραγωγής, οι δείκτες Υπευθύνων Προμηθειών (ISM) και Chicago PMI στη μεταποίηση ενισχύθηκαν εντυπωσιακά τον Ιαν. 10 στο 60,8 ο πρώτος και στο 68,8 ο δεύτερος, από 58,5 και 66,8 τον Δεκ. 10 και 58,2 και 61,9 τον Νοέμ. 10. Σημειώνεται η μεγάλη αύξηση του δείκτη των νέων παραγγελιών του ISM στο 67,8 τον Ιαν. 10, από 59,6 τον Νοέμ. 10, καθώς και η αύξηση του δείκτη της απασχόλησης στο 61,7 τον Ιαν. 10, από 58,9 τον Δεκ. 10. Τέλος, εντυπωσιακή είναι η αύξηση του δείκτη των τιμών στο 81,5 τον Ιαν. 10, από 72,5 τον Δεκ. 10, αντικατοπτρίζοντας κυρίως τη μεγάλη αύξηση των τιμών των πρώτων υλών (τιμή πετρελαίου ήδη άνω των $ 100 ανά βαρέλι). Από την άλλη πλευρά, οι παραγγελίες διαρκών καταναλωτικών αγαθών μειώθηκαν και πάλι τον Δεκ. 10, κατά -2,5% σε μηνιαία βάση, από -0,1% τον Νοέμ. 10 και -3,1% τον Οκτ. 10, λόγω κυρίως της μείωσης των παραγγελιών για εξοπλισμό μεταφορικών μέσων και αεροσκαφών μη αμυντικού εξοπλισμού. Εντούτοις, οι παραγγελίες εξαιρουμένων των μεταφορών αυξήθηκαν οριακά κατά 0,5% σε μηνιαία βάση τον Δεκ. 10 από 4,5% τον Νοέμ. 10 και πτώσης -2,0% τον Οκτ. 10 Στην αγορά ακινήτων, ο δείκτης επικείμενων πωλήσεων κατοικιών (για τις οποίες υπογραφήκαν συμβόλαια πώλησης) ανήλθε στο 93,7 τον Δεκ. 10 από 91,9 τον Νοέμ. 10 (μηνιαία αύξηση: 2,0%, ετήσια μείωση: -4,2%). Η εξέλιξη αυτή είναι ενθαρρυντική και μπορεί να σηματοδοτεί τάσεις σταθεροποίησης της αγοράς ακινήτων των ΗΠΑ στα πολύ χαμηλά επίπεδα δραστηριότητας στα οποία έχει περιέλθει τους τελευταίους μήνες. Στην αγορά εργασίας, απογοητευτική ήταν η αύξηση των αιτήσεων για εγγραφή στα ταμεία ανεργίας των ΗΠΑ, κατά 51 χιλ. άτομα την εβδομάδα που έκλεισε στις , στις 454 χιλ., ενώ ο μέσος 4 εβδομάδων διαμορφώθηκε στις 428 χιλ. Παρά το ότι η εξέλιξη αυτή αποδίδεται κυρίως σε εποχικούς παράγοντες, τις δυσμενείς καιρικές συνθήκες και τις αργίες (Martin Luther King holiday), γεγονός παραμένει ότι οι εβδομαδιαίες αιτήσεις ανεργίας δύσκολα θα μειωθούν κάτω από τις 400 χιλ., διατηρώντας την αβεβαιότητα που εξακολουθεί να υπάρχει σχετικά με τη βιωσιμότητα της τρέχουσας αξιοσημείωτης αναπτυξιακής δυναμικής της οικονομίας των ΗΠΑ. Όσον αφορά την αύξηση της απασχόλησης τον Ιαν. 11, η οποία θα ανακοινωθεί την Παρασκευή , οι αναλυτές αναμένουν να ανέλθει σε περίπου 147 χιλ. άτομα. Ζώνη του Ευρώ: Στην τρέχουσα περίοδο, συνεχίζεται η βελτίωση των δεικτών οικονομικής συγκυρίας που δείχνουν ικανοποιητική αύξηση του ΑΕΠ και το 1 ο 3μηνο. 11. Προς το παρόν φαίνεται να αποδυναμώνεται και ο φόβος για έξαρση της κρίσης δημοσίου χρέους στις χώρες της περιφέρειας, ωστόσο τα στοιχεία αποδεικνύουν για μία ακόμη φορά την απόκλιση που υπάρχει μεταξύ των διαφόρων οικονομιών της ΖτΕ. Η ανάπτυξη της οικονομίας της ΖτΕ στηρίζεται κυρίως στην ικανοποιητική αναπτυξιακή πορεία της Γερμανίας και της Γαλλίας, ενώ η ανάπτυξη στις υπόλοιπες οικονομίες επιβραδύνεται. Χαρακτηριστικό είναι ότι το ΔΝΤ στις αναθεωρημένες προβλέψεις για την ανάπτυξη προβλέπει αύξηση του ΑΕΠ της Γερμανίας και της Γαλλίας κατά 2,2% και 1,6% αντίστοιχα το 2011, ενώ στην Ιταλία και την Ισπανία η ανάπτυξη θα είναι μόλις 1,0% και 0,6% αντίστοιχα το Ο δείκτης Οικονομικού κλίματος διατηρείται σε υψηλό επίπεδο, παρά την ελάχιστη πτώση στο 106,5 τον Ιαν. 11, από 106,6 τον Δεκ. 10 και 105,3 τον Νοέμ. 10, ενώ ο δείκτης της βιομηχανίας βελτιώθηκε σε ιστορικά υψηλό επίπεδο, δείχνοντας ότι η βιομηχανική παραγωγή συνεχίζει να στηρίζει την ανάπτυξη. Αντίθετα, ο δείκτης καταναλωτικής εμπιστοσύνης μειώθηκε στο -11,2 τον Ιαν. 11 (για 2 ο συνεχή μήνα), από -11,0 τον Δεκ. 10. Επιπλέον, ο δείκτης υπευθύνων προμηθειών στη μεταποίηση (PMI manufacturing) βελτιώθηκε σε όλες τις οικονομίες της ΖτΕ, εκτός της Γαλλίας. Ειδικότερα, στη ΖτΕ ο δείκτης ενισχύθηκε σημαντικά στο 57,3 τον Ιαν. 11 (πολύ υψηλότερα από τις εκτιμήσεις για 56,9), από 57,1 τον Δεκ. 10, και 55,3 τον Νοέμ. 10, δείχνοντας ότι η αύξηση της βιομηχανικής παραγωγής και η ανάπτυξη της ΖτΕ θα είναι ικανοποιητική και στο 1 ο 3μηνο. 11. Όσον αφορά στη Γερμανία, ο δείκτης μειώθηκε ελαφρά αλλά συνεχίζει να διατηρείται στο υψηλότερο επίπεδο της ΖτΕ, στο 60,5 τον Ιαν. 11, από 60,7 τον Δεκ. 10, ενώ σημαντική ήταν και η βελτίωση του υπο-δείκτη της απασχόλησης στο 58,6 τον Ιαν. 11, από 57,1 τον Δεκ. 10. Στην αγορά εργασίας, ο αριθμός των ανέργων (εποχικά προσαρμοσμένος) μειώθηκε κατά τον Ιαν. 11, μειώνοντας τον συνολικό αριθμό ανέργων σε 3,135 εκατ. από 3,148 εκατ. τον προηγούμενο μήνα. Επιπλέον, και το ποσοστό ανεργίας περιορίσθηκε στο 7,4%, από 7,5% Δελτίο Οικονομικών Εξελίξεων 7

8 τον Δεκ. 10. Συνεπώς, η μικρή αύξηση των ανέργων που παρατηρήθηκε στον Δεκ. 10 αποδίδεται κατά κύριο λόγο στις απρόσμενα δυσμενείς καιρικές συνθήκες που επικράτησαν τον Δεκ. 10. Στη Γαλλία, ο δείκτης στην μεταποίηση μειώθηκε στο 54,9 τον Ιαν. 11, από 57,2 τον Δεκ. 10, ωστόσο το επίπεδο του δείκτη συνεχίζει να σηματοδοτεί ικανοποιητική ανάπτυξη της οικονομίας. Στην Ιταλία, ο δείκτης βελτιώθηκε στο υψηλότερο επίπεδο από τον Ιούν. 06, στο 56,6 τον Ιαν. 11, από 54,7 τον Δεκ. 10, ενώ και στην Ισπανία, ο δείκτης ανήλθε στο 52,0 τον Ιαν. 11, από 51,5 τον Δεκ. 10. Τέλος, στην Ιρλανδία, ο δείκτης αυξήθηκε εντυπωσιακά, στο 55,8 τον Ιαν. 11, από 52,2 τον Δεκ. 10. Στην αγορά εργασίας της ΖτΕ, το ποσοστό ανεργίας παρέμεινε στο 10,0% τον Δεκ. 10, όπως και τον Νοέμ. 10, από 10,1% τον Οκτ. 10. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή εκτιμά το ποσοστό ανεργίας να παραμένει υψηλό, στο 10% και το Στη Γερμανία το ποσοστό ανεργίας παρέμεινε στο 6,6% τον Δεκ. 10 (μέτρηση της Eurostat), ενώ στην Ολλανδία το ποσοστό ανεργίας παραμένει στο χαμηλότερο επίπεδο στη ΖτΕ, στο 4,3%. Αντίθετα, το ποσοστό ανεργίας διαμορφώνεται σε πολύ υψηλό επίπεδο στην Ισπανία, στο 20,2% και τον Δεκ. 10, όπως και στην Ιρλανδία (Δεκ. 10: 13,8%), ενώ το ποσοστό παραμένει σε υψηλό επίπεδο στη Γαλλία. Ποσοστό ανεργίας στη ΖτΕ και σε επιλεγμένες οικονομίες Δεκ. 10 Νοέμ. 10 Oκτ. 10 Σεπ. 10 ΖτΕ 10,0 10,0 10,1 10,0 Γερμανία 6,6 6,6 6,6 6,6 Γαλλία 9,7 9,7 9,7 9,7 Ιταλία 8,6 8,6 8,7 8,5 Ισπανία 20,2 20,4 20,6 20,6 Ιρλανδία 13,8 13,9 13,9 13,9 Ολλανδία 4,3 4,4 4,4 4,4 Πηγή: Eurostat Ο εναρμονισμένος πληθωρισμός με βάση τον ΔΤΚ στη ΖτΕ αυξήθηκε στο 2,4% τον Ιαν. 11, από 2,2% τον Δεκ. 10 και 1,9% τον Νοέμ. 10. Ο πληθωρισμός αυξήθηκε περισσότερο από το προβλεπόμενο και πάνω από τον στόχο της ΕΚΤ. Η άνοδος του πληθωρισμού οφείλεται στις ανατιμήσεις των τροφίμων και της ενέργειας. Σε κάθε περίπτωση, οι πληθωριστικές πιέσεις στη Ζώνη του Ευρώ εξακολουθούν να θεωρούνται ελεγχόμενες και προσωρινές. Πάντως, η τυχόν παραμονή του πληθωρισμού άνω του 2,0% και στους πρώτους μήνες του 2011 μπορεί να επισπεύσει τις συζητήσεις στην ΕΚΤ για αύξηση των επιτοκίων παρέμβασης ενωρίτερα από ότι ήταν οι έως τώρα εκτιμήσεις. Σημαντικό ρόλο σε αυτή την απόφαση θα παίξει και η εξέλιξη της συναλλαγματικής ισοτιμίας του Ευρώ, η οποία με τη σειρά της εξαρτάται από τις εξελίξεις στην κρίση δημοσίου χρέους που επιβαρύνει τις χώρες της περιφέρειας της ΖτΕ. Στην αγορά χρήματος, βελτιώνονται σταδιακά οι συνθήκες χρηματοδότησης, αν και η προσφορά χρήματος Μ3 αυξήθηκε κατά 1,7% τον Δεκ. 10, από 2,1% τον Νοέμ. 10 και 1,1% τον Οκτ. 10. Η χρηματοδότηση προς τα νοικοκυριά αυξήθηκε κατά 3,0% τον Δεκ. 10, από 2,8% τον Νοέμ. 10, με τα στεγαστικά δάνεια να αυξάνονται κατά 3,7% τον Δεκ. 10 σε ετήσια βάση, ενώ τα καταναλωτικά δάνεια να μειώνονται κατά -0,9%, από πτώση κατά -0,3% τον Νοέμ. 10. Η πιστωτική επέκταση προς τις επιχειρήσεις παρέμεινε αρνητική για 15 ο συνεχή μήνα στο -0,2% τον Δεκ. 10, από -0,1% τον Νοέμ. 10, ενώ συνολικά η χρηματοδότηση προς τον ιδιωτικό τομέα αυξήθηκε κατά 1,9% τον Δεκ. 10, από 2,0% τον Νοέμ. 10. Βέβαια, οι εξελίξεις στον τομέα αυτό δεν είναι ακόμη τόσο ευνοϊκές ώστε να επιτρέψουν στην ΕΚΤ αλλαγή νομισματικής πολιτικής, παρά την διαμόρφωση του πληθωρισμού στο 2,4% τον Ιαν. 11. Συνεπώς, αναμένεται διατήρηση του βασικού επιτοκίου στο σημερινό χαμηλό επίπεδο τουλάχιστον του 3 ου 3μήνου του Τέλος, όσον αφορά την δημοσιονομική προσαρμογή, τα μέτρα που έχουν υιοθετήσει όλες οι οικονομίες της ΖτΕ για περικοπή δαπανών και αύξηση των εσόδων θα οδηγήσουν σε περιορισμό των ελλειμμάτων το 2011, σύμφωνα με την αναθεωρημένη έκθεση του ΔΝΤ τον Ιαν. 11. Όπως φαίνεται και στον παρακάτω πίνακα, το έλλειμμα στη ΖτΕ θα περιορισθεί στο 4,6% του ΑΕΠ το 2011 και περαιτέρω στο 4,0% του ΑΕΠ το 2012, από 6,4% του ΑΕΠ το Ωστόσο, ανησυχητικό παραμένει το γεγονός ότι το χρέος αυξάνεται αισθητά στο 87,1% του ΑΕΠ το 2011, από 84,3% του ΑΕΠ το Ειδικότερα, το χρέος των αναπτυγμένων οικονομιών θα ανέλθει στο 101% του ΑΕΠ το 2011, από 96,5% του ΑΕΠ το 2010, ενώ το χρέος των αναπτυσσόμενων οικονομιών θα παραμείνει σε πολύ χαμηλό επίπεδο, στο 36,8% του ΑΕΠ το 2011, από 36,9% του ΑΕΠ το Το δημόσιο έλλειμμα στις αναπτυσσόμενες οικονομίες θα μειωθεί αισθητά το 2011 στο -3,2% του ΑΕΠ, από την μεγαλύτερη της αναμενόμενης μείωση το 2010, που διαμορφώθηκε στο -4,1% του ΑΕΠ, από -4,8% του ΑΕΠ το Η υψηλή ανάπτυξη των αναπτυσσόμενων οικονομιών συμβάλλει στην υψηλότερη αύξηση των εσόδων, εξαιτίας και της αύξησης των τιμών των τροφίμων. Ωστόσο, σε ορισμένες οικονομίες, όπως στην Κίνα, την Ινδία και την Βραζιλία, τα υψηλά έσοδα οδήγησαν και σε αύξηση των δαπανών και ως εκ τούτου σε υψηλότερα ελλείμματα το 2010, από αυτά που προέβλεπε το ΔΝΤ τον Νοέμ. 10. Προβλέψεις ΔΝΤ Έλλειμμα (ως % του ΑΕΠ) Χρέος (ως % του ΑΕΠ) Ανεπτυγμένες Οικονομίες -8,8-7,9-7,1-5,2 91,4 96,5 101,0 103,6 ΗΠΑ -12,7-10,6-10,8-7,2 84,6 91,1 97,9 102,0 ΖτΕ -6,4-6,4-4,6-4,0 78,9 84,3 87,1 88,7 Γερμανία -3,0-3,5-2,6-2,3 73,5 76,6 77,1 77,1 Γαλλία -7,6-7,7-6,0-4,9 78,1 84,0 87,4 89,4 Ιταλία -5,2-5,0-4,3-3,5 116,0 118,7 120,1 120,1 Ισπανία -11,1-9,3-6,6-6,0 53,2 63,1 68,4 72,6 Ην. Βασίλειο -10,3-10,3-8,1-6,1 68,3 77,2 82,1 84,5 Ιαπωνία -10,1-9,4-9,1-8,0 217,4 220,7 227,5 232,8 Κίνα -3,1-3,1-2,1-1,5 17,7 18,4 18,1 17,6 Ινδία -10,2-9,2-9,2-8,4 77,8 75,7 75,2 74,8 Βραζιλία -3,1-2,6-3,1-3,2 67,9 65,7 67,5 66,9 Πηγή: Fiscal Monitor Update, January 2011 Κίνα - Ιαπωνία: Το ΑΕΠ αυξήθηκε τελικά κατά 9,8% το 4 ο 3μηνο. 10, από 9,6% το 3 ο 3μηνο. 10, ενώ το 2010 συνολικά το ΑΕΠ αυξήθηκε κατά 10,3%, από 9,2% το Η υψηλή ανάπτυξη που σημειώθηκε το 2010 προσδιορίσθηκε κυρίως από την αύξηση της βιομηχανικής παραγωγής κατά 15,4% το 2010, από Δελτίο Οικονομικών Εξελίξεων 8

9 11,0% το 2009, παρά την μικρή επιβράδυνση του ρυθμού αύξησης της παραγωγής που σημειώθηκε το 4 ο 3μηνο. 10 (13,3% έναντι 13,5% το 3 ο 3μηνο. 10), ενώ πολύ υψηλή ήταν και η αύξηση των λιανικών πωλήσεων κατά 18,4% το Όσον αφορά τον εξωτερικό τομέα, οι εξαγωγές αυξήθηκαν κατά 31,3% το 2010, ενώ οι εισαγωγές αυξήθηκαν κατά 38,7% και ως εκ τούτου το εμπορικό πλεόνασμα διαμορφώθηκε στα $ 183,1 δις μειωμένο κατά 6,4% το Δηλαδή ο εξωτερικός τομέας συνέβαλε ελάχιστα στην αύξηση του ΑΕΠ κατά +0,8 π.μ. το Συνεπώς, η ανάπτυξη της Κίνας το 2010 στηρίχθηκε στην εγχώρια ζήτηση, εξέλιξη που δείχνει την υπερθέρμανση της οικονομίας και συνεπώς καθιστά επιτακτική την ανάγκη εφαρμογής περιοριστικής νομισματικής πολιτικής. Πάντως και οι εξαγωγές εξακολουθούν να αυξάνουν με υψηλό ρυθμό και παρά την μείωση του πλεονάσματος που ήταν πολύ μεγαλύτερη του αναμενομένου τον Δεκ. 10, λόγω και της αύξηση των τιμών των εμπορευμάτων. Τα παραπάνω αποτελούν θετικές εξελίξεις για την ανάκαμψη της παγκόσμιας οικονομίας, αλλά και για την ανάπτυξη της οικονομίας της Κίνας. Ωστόσο, ανησυχητική παραμένει η συνεχιζόμενη συσσώρευση συναλλαγματικών διαθεσίμων από την Κίνα και την Ιαπωνία. Πάντως, το ΔΝΤ στις αναθεωρημένες προβλέψεις του εκτιμά αύξηση του ΑΕΠ κατά 9,6% το 2011 και 9,5% το 2012, από 10,3% το Ο πληθωρισμός αυξήθηκε στο 3,3% το 2010, λόγω κυρίως της αύξησης των τιμών των τροφίμων κατά 7,2%. Πάντως, φαίνεται ότι οι επιχειρήσεις έχουν μετακυλήσει τις αυξήσεις στις τιμές των τροφίμων στους καταναλωτές, με αποτέλεσμα να μην μπορεί να επιβεβαιωθεί ότι η οικονομία θα συνεχίσει να αναπτύσσεται με υψηλούς ρυθμούς. Ήδη, ο δείκτης ΡΜΙ στη μεταποίηση, μειώθηκε στο 52,9 τον Ιαν 11, από 53,9 τον Δεκ. 10 ωστόσο παραμένει σε επίπεδο που δείχνει αύξηση της παραγωγής. Στην Ιαπωνία, η οικονομία έχει ήδη δείξει σημάδια επιβράδυνσης, καθώς και το ΔΝΤ προβλέπει σημαντική επιβράδυνση της αύξησης του ΑΕΠ στο 1,6% το 2011 και 1,8% το 2012, από την πολύ υψηλή ανάπτυξη κατά 4,3% το Η ανάπτυξη το 2011 ενδέχεται να είναι ακόμη πιο περιορισμένη αν η κυβέρνηση αναγκασθεί να προχωρήσει σε περαιτέρω μείωση των δαπανών της προκειμένου να μειωθεί το δημοσιονομικό έλλειμμα, το οποίο διαμορφώθηκε στο 9,4% του ΑΕΠ το Ωστόσο, μέχρι στιγμής κάτι τέτοιο δεν φαίνεται να πραγματοποιείται καθώς τα επιπλέον έσοδα που είχαν προγραμματισθεί από την μείωση της κερδοφορίας των επιχειρήσεων θα αντισταθμισθούν από τη μείωση του φόρου κληρονομιάς και τη μειωμένη είσπραξη φόρου από τα καύσιμα. Το ΔΝΤ προβλέπει το έλλειμμα να διαμορφωθεί στο 9,1% του ΑΕΠ το 2011 και 8,0% του ΑΕΠ το 2012, ενώ το χρέος της γενικής κυβέρνησης εκτιμάται να ανέλθει στο 227,5% του ΑΕΠ το 2011, από 220,7% του ΑΕΠ το Η ανησυχητική δημοσιονομική κατάσταση της χώρας οδήγησε σε υποβάθμιση της πιστοληπτικής ικανότητας της Ιαπωνίας από τον οίκο αξιολόγησης S&P στο ΑΑ-. Ωστόσο, τα συνεχή πλεονάσματα στο ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών και το μέγεθος της οικονομίας έχουν αποτρέψει έως τώρα οποιαδήποτε σκέψη ότι η Ιαπωνία αντιμετωπίζει την προοπτική μίας κρίσης χρέους σαν αυτή της περιφέρειας της ΖτΕ. Στον εξωτερικό τομέα, το εμπορικό πλεόνασμα διαμορφώθηκε υψηλότερα του αναμενομένου στα 727,7 δις τον Δεκ. 10, αυξημένο κατά 34,1% σε ετήσια βάση, καθώς οι εξαγωγές αυξήθηκαν κατά 13,% ενώ οι εισαγωγές κατά 10,6% αντίστοιχα. Παρά την ικανοποιητική αύξηση των εξαγωγών τον Δεκ. 10, οι εξαγωγές μειώθηκαν κατά 1,5% σε 3μηνιαία βάση το 4 ο 3μηνο. 10 και συνεπώς ο εξωτερικός τομέα συνέβαλε αρνητικά στην αύξηση του ΑΕΠ κατά -0,2 περίπου στο 3μηνο αυτό. Επιπλέον, όσον αφορά την εγχώρια ζήτηση, η καταναλωτική δαπάνη μειώθηκε κατά -3,3% σε ετήσια βάση τον Δεκ. 10, ενώ και πληθωρισμός με βάση τον ΔΤΚ παραμένει αρνητικός, στο -0,4% τον Δεκ. 10. Ο δομικός πληθωρισμός, εξαιρουμένων των τροφίμων και του πετρελαίου, ήταν επίσης αρνητικός στο -0,7%. Τραπεζικός κλάδος Ισπανία: Στο επίκεντρο των προσπαθειών της κυβέρνησης της Ισπανίας για εξυγίανση της οικονομίας, ενδυνάμωση της εμπιστοσύνης των επενδυτών και εν τέλει αποφυγή της ύστατης επιλογής, την προσφυγή στο ΔΝΤ και στον Ευρωπαϊκό μηχανισμό στήριξης, ευρίσκεται τώρα η αναδιάρθρωση των περιφερειακών αποταμιευτικών τραπεζών (Cajas), οι οποίες αντιμετωπίζουν μεγάλα προβλήματα επισφαλειών λόγω της βαθειάς κρίσης που αντιμετωπίζει η χώρα στην αγορά των στεγαστικών δανείων.. Η κυβέρνηση έχει συγκροτήσει το ταμείο FROB που ρόλο έχει τον συντονισμό της αναδιάρθρωσης των cajas. Κεντρικός στόχος είναι η ενίσχυση των ιδίων κεφαλαίων και η τήρηση κατώτατου ορίου ποσοστού ιδίων κεφαλαίων 8% (10% για τα cajas εκτός χρηματιστηρίου). Το FROB προσπαθεί να δημιουργήσει διόδους για τα cajas προς επενδυτές, όπως μεγάλα ιδρύματα, κρατικά επενδυτικά κεφάλαια, εταιρείες διαχείρισης επιχειρηματικών κεφαλαίων, και μέσω εισαγωγής στο χρηματιστήριο. Το FROB έχει ήδη προχωρήσει σε road shows στην Ευρώπη και στην Αμερική (με επόμενο σταθμό την Ασία), ενώ έχει προωθήσει μέτρα αναδιάρθρωσης των cajas, όπως ο περιορισμός του αριθμού τους στο 18 από 45 και τη μείωση πολλών υπόκαταστημάτων τους που πλεονάζουν. Για όσα cajas αποτύχουν να αυξήσουν τα ιδία κεφάλαια τους στον αναγκαίο βαθμό έως τον Σεπτέμβριο, η κυβέρνηση η ίδια, μέσω του FROB, θα παρέμβει με αγορά μετοχών και στόχο την μεταπώληση αυτών σε επενδυτές. Η πορεία της εξυγίανσης των cajas έχει ιδιαίτερη σημασία καθώς σε αυτά αναλογεί περίπου το ήμισυ της συνολική δανειοδότησης της χώρας. Κύπρος: Στη βιομηχανία, ο δείκτης παραγωγής κατέγραψε πτώση κατά -1,1% σε ετήσια βάση τον Νοέμ. 10 (για 2 ο συνεχή μήνα), έπειτα από αυξήσεις Δελτίο Οικονομικών Εξελίξεων 9

10 6% και 2% αντίστοιχα τον Αύγ. 10 και Σεπ. 10. Η παραγωγή στη μεταποίηση σημείωσε μεγαλύτερη πτώση κατά -3,2% σε ετήσια βάση τον Δεκ. 10 έναντι αυξήσεων σε όλους τους λοιπούς υπό-κλάδους της βιομηχανίας. Στο λιανικό εμπόριο, ο δείκτης αξίας κύκλου εργασιών αυξήθηκε σε ετήσια βάση για έβδομο συνεχή μήνα κατά 6,7% τον Νοέμ. 10. Αύξηση κατά 4,6% τον Νοέμ. 10 σημείωσε επίσης και ο δείκτης όγκου κύκλου εργασιών στο λιανικό εμπόριο, από -1,5% τον Οκτ. 10 και 0,2% τον Σεπ. 10. Στον κατασκευαστικό κλάδο, ο αριθμός άδειων οικοδομής που εκδόθηκαν από τις αρμόδιες αρχές στο 11μηνο. 10 διαμορφώθηκε στο έχοντας μειωθεί κατά-1,4% σε ετήσια βάση. Στα δημόσια οικονομικά σημειώνεται ότι το δημοσιονομικό έλλειμμα διαμορφώθηκε στο 2,44% του ΑΕΠ στο 11μηνο. 10 από 2,97% του ΑΕΠ στο 11μηνο. 09. Βάση κυβερνητικών εκτιμήσεων το δημοσιονομικό έλλειμμα για ολόκληρο το 2010 διαμορφώθηκε στο 5,5% του ΑΕΠ, αρκετά κάτω από τις αρχικές εκτιμήσεις, και το δημόσιο χρέος στο 60,6% του ΑΕΠ. Για το 2011 η κυβέρνηση φαίνεται να επιδιώκει μείωση του ελλείμματος της γενικής κυβέρνησης στο 4% του ΑΕΠ. Το έλλειμμα στο ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών μειώθηκε σχεδόν κατά το ήμισυ στα 544 εκατ. στο 9μηνο. 10, παρά την μικρή αύξηση του εμπορικού ελλείμματος, η οποία υπέρ-αντισταθμίστηκε από την διαμόρφωση πλεονάσματος ύψους 368 στο ισοζύγιο εισοδημάτων. Σημειώνεται ότι υπήρχε καθαρή εκροή ξένων άμεσων επενδύσεων στο 9μηνο. 10 ύψους 1,1 δις που αποδίδεται στην αύξηση των επενδύσεων κατοίκων στο εξωτερικό, έναντι καθαρής εισροής 1,1 δις στο 9μηνο. 09. Εξελίξεις στο Ισοζύγιο Τρεχουσών Συναλλαγών: Ιαν.-Σεπ.'10 Ιαν.-Σεπ.'10 Ιαν.-Σεπ.'09 %Δ Εξαγωγές % Εισαγωγές % Εμπορικό Ισοζύγιο % Ισοζ. Υπηρεσιών % Ισοζ. Εισοδημάτων % Ισοζ. Τρεχουσών Μεταβιβάσεων % Ισοζ. Τρεχουσών Συναλλαγών % Πηγή: ΤτΚύπρου Η πιστωτική επέκταση προς τον ιδιωτικό τομέα ενισχύθηκε για 2 ο συνεχή μήνα στο 7,3% (ετήσια αύξηση) τον Δεκ. 10, από 6,4% τον Νοέμ. 10. Οι πιστώσεις προς τις επιχειρήσεις αυξήθηκαν κατά 5,4% και προς τα νοικοκυριά κατά 9,8%. Ειδικότερα, η καταναλωτική πιστή παρουσίασε αύξηση 4,2% και τα στεγαστικά δάνεια 14,7%, τον Δεκ. 10. Δελτίο Οικονομικών Εξελίξεων 10