ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΟΤΗTA

Transcript

1 ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΣΧΟΛΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΟΤΗTA Δρ. Νίκη Γλαβέλη, ΕΔΙΠ Τμήμα Οικονομικών Επιστημών ΑΠΘ Επιστημονική Συνεργάτης για την Κοινωνική Επιχειρηματικότητα, ΜΟΚΕ ΑΠΘ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΔΕΞΙΟΤΗΤΩΝ ΓΙΑ ΝΕΟΥΣ ΣΕ ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑ ΜΕ ΤΟ ΑΠΘ Παρασκευή Grand Hotel Palace

2 Περιεχόμενα Οι τομείς της οικονομίας: κοινωνική οικονομία Επιχειρηματικότητα Vs Κοινωνική επιχειρηματικότητα Η Κοινωνική Επιχειρηματικότητα στην Ελλάδα Το Στρατηγικό Σχέδιο Ανάπτυξής της Ο Νόμος 4019/2011: Μορφές, Λειτουργία, Παραδείγματα Πρόσφατες τροποποιήσεις Κίνητρα ανάληψης κοινωνικής επιχειρηματικής δράσης, εντοπισμός κοινωνικής ευκαιρίας, διαμόρφωση Επιχειρηματικού Σχεδίου Χρήσιμα site

3 ΔΗΜΟΣΙΟΣ, ΙΔΙΩΤΙΚΟΣ ΤΟΜΕΑΣ ΚΑΙ ΤΡΙΤΟΣ ΤΟΜΕΑΣ ΤΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ (ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ)

4 Παραδοσιακή αντίληψη Διχοτόμηση των οικονομικών δραστηριοτήτων δύο τομείς Δημόσιος τομέας: Στόχος: συλλογικό συμφέρον Φύση αγαθών/ υπηρεσιών: δημόσια / συλλογικά Χρημ/ση: δημόσια Φορείς: Δημ επιχ Ιδιωτικός τομέας: Στόχος: κέρδος επενδυτών Φύση αγαθών / υπηρεσιών: ατομικά Χρημ/ση: ιδιωτική Φορείς: Ιδιωτ επιχ

5 Ο ιδιωτικός και ο δημόσιος τομέας και η επίλυση κοινωνικών προβλημάτων (αναγκαιότητα 1) Oικονομικός φιλελευθερισμός (όχι παρέμβαση του κράτους αυτορρύθμιση των αγορών): συνδέεται με οικονομικά και κοινωνικά προβλήματα Ελλιπής αντιμετώπιση κοινωνικών προβλημάτων (ιδιαίτερα ανάγκες ειδικών κοινωνικών ομάδων, χρονισμός) σε συνδυασμό με την έλλειψη πόρων, πολιτικής θέλησης, διαφθοράς και συγκρουόμενων ιδεολογιών Περιορισμός/κρίση κράτους πρόνοιας προνοιακός πλουραλισμός: μετάβαση από το κράτος στην κοινωνία πρόνοιας (σύνδεση με αποκέντρωση και τοπική διακυβέρνηση αλληλεγγύη πολλαπλοί τρόποι παροχής κοινωνικών παροχών όχι απουσία κράτους/συντονιστή)

6 Ο ιδιωτικός και ο δημόσιος τομέας και η επίλυση κοινωνικών προβλημάτων (αναγκαιότητα 2) Αυξημένη πόλωση και διάσπαση κοινωνικού ιστού μέσω κοινωνικών ανισοτήτων (αποκλεισμού) και οικονομικής διαστρωμάτωσης Νέα τάξη πραγμάτων: παγκοσμιοποίηση = ανισότητες καταστρατήγηση ανθρωπίνων εργασιακών δικαιωμάτων Αδυναμία αντιμετώπισης ταχύτατων αλλαγών π.χ. γήρανση, αποκλεισμός, προσφυγικό

7 Από την άλλη Βελτίωση της οικονομικής κατάστασης (δεκαετίες 80 90) Αυξανόμενο ενδιαφέρον για αντιμετώπιση κοινωνικών και περιβαλλοντικών προβλημάτων στις κοινωνίες (βιώσιμη ανάπτυξη) Ανάπτυξη της τεχνολογίας = ενημέρωση για κοινωνικά και περιβαλλοντικά προβλήματα και για τις επιπτώσεις τους Αύξηση του επιπέδου εκπαίδευσης Συμμετοχή των γυναικών και ευπαθών (ευάλωτων : ψυχική/σωματική υγεία, παραβατική συμπεριφορά και ειδικών/κυρίως: οικονομικά, κοινωνικά, πολιτισμικά αίτια) ομάδων σε κοινωνικά θέματα

8 Η ανάδειξη του τρίτου τομέα της οικονομίας Ο τρίτος ή κοινωνικός τομέας ή τομέας αλληλεγγύης αναδεικνύεται με στόχο να προσφέρει λύσεις στις κοινωνικές και άλλες ανάγκες σε τοπική / εθνική/παγκόσμια κλίμακα που δεν καλύπτονται από το κράτος ή την αγορά Κοινωνικός τομέας Στόχος: παραγωγή κοινωνικής αξίας / ανάπτυξη ατόμων - κοινότητας Φύση αγαθών: συλλογικά/ατομικά Χρημ/ση: δημόσια (επιδοτήσεις) ή/και ιδιωτική (εθελοντισμός/δωρεές/επενδυτές) Φορείς: ΜΚΟ, Φιλανθρωπικές οργαν, Συνεταιρισμοί, Κοινωνικές επιχ (διαφ από χώρα σε χώρα)

9 Ορισμός της κοινωνικής οικονομίας Η Κοινωνική Οικονομία ορίζεται ως ο «χώρος» της οικονομίας που βρίσκεται ανάμεσα στον ιδιωτικό και το δημόσιο τομέα και στον οποίο διεξάγονται οικονομικές δραστηριότητες με κοινωνικούς σκοπούς και στόχους.

10 Επιδιώξεις/αξίες κοινωνικής οικονομίας Τοπική/Ενδογενή Βιώσιμη ανάπτυξη Αλληλεγγύη Ποιότητα ζωής Κοινωνική ενσωμάτωση: Δημιουργία θέσεων εργασίας και προώθηση της επιχειρηματικότητας σε ευπαθείς ομάδες του πληθυσμού Πρόληψη κοινωνικών ανισοτήτων Ενίσχυση του κοινωνικού ιστού/ συνοχή/αλληλεγγύη και ενδυνάμωση του κοινωνικού κεφαλαίου Ανάπτυξη δημοκρατικών και συμμετοχικών δομών Προτεραιότητα στα άτομα και την εργασία έναντι του κεφαλαίου/κέρδους Κοινωνική καινοτομία Ίδρυμα Barka

11 Πεδία δραστηριοποίησης της κοινωνικής οικονομίας Σε γενικές γραμμές, η κοινωνική οικονομία συνδέεται ή δραστηριοποιείται σε πεδία όπως: Κοινωνικές υπηρεσίες (παιδιά, ηλικιωμένοι, ΑΜΕΑ) Ποιότητα ζωής, πρόνοια, υγεία Ανάπτυξη/ένταξη συγκεκριμένων ομάδων/κοινωνική ενσωμάτωση Εκπαίδευση, έρευνα Πολιτισμός Περιβάλλον/διατροφή Τοπική ανάπτυξη/κατοικία Υποστήριξη δικαιωμάτων Ανακούφιση από καταστροφές

12

13 Η κοινωνική οικονομία στην Ελλάδα (1) Υπολογίζεται ότι δραστηριοποιούνται: συνεταιρισμοί παραδοσιακού τύπου 71 γυναικείοι συνεταιρισμοί, με αντικείμενο την παραγωγή παραδοσιακών προϊόντων και τροφίμων ή και λειτουργία τουριστικών καταλυμάτων 17 Κοι.Σ.Π.Ε. με αντικείμενο την ένταξη ψυχικά ασθενών στην αγορά εργασίας, αλλά και την παραγωγή αγαθών και υπηρεσιών οργανώσεις εθελοντισμού, από τις οποίες έχουν ενεργό δράση Άγνωστος αριθμός από μικτές οργανώσεις, εθελοντικές οργανώσεις, σωματεία ειδικώς αναγνωρισμένων ως φιλανθρωπικών, αστικών μη κερδοσκοπικών εταιρειών, ιδρυμάτων κλπ. ενώσεων προσώπων, οργανώσεις ή και εταιρικά ΚοινΣΕπ: κυρίως συλλογικού παραγωγικού σκοπού ικανοποίηση αναγκών συλλογικότητας (πολιτισμός, περιβάλλον, οικολογία, εκπαίδευση, παροχές κοινής ωφέλειας, αξιοποίηση τοπικών προϊόντων, διατήρηση παραδοσιακών δραστηριοτήτων και επαγγελμάτων).

14 Η κοινωνική οικονομία στην Ελλάδα (2) Η απασχόληση στον τομέα της κοινωνικής οικονομίας αντιπροσωπεύει το 1,8% της συνολικής απασχόλησης και το 2,9% της έμμισθης απασχόλησης.

15 ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ VS. ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ

16 Επιχειρηματικότητα Είναι η ικανότητα και η διάθεση: για την ανάπτυξη, οργάνωση και διοίκηση (διαδικασία) ενός επιχειρηματικού εγχειρήματος η συνεχής αναζήτηση νέων ευκαιριών ηαποδοχή του ρίσκου και της αβεβαιότητας δημιουργικότητα και καινοτομία προκειμένου να δημιουργηθεί κέρδος (αξία) μέσα σε ένα νέο ή υπάρχοντα οικονομικό οργανισμό (Ευρωπαϊκή Επιτροπή) Στόχος το κέρδος μπορεί να επιδιώκει και μη οικονομικούς σκοπούς Έμφαση και στη χρηστή διαχείριση

17 Ορίζοντας την κοινωνική επιχειρηματικότητα Κοινωνική επιχειρηματικότητα: Εναλλακτική νέα μορφή εξέλιξη στον κοινωνικό τομέα Η εφαρμογή επιχειρηματικών αρχών (κερδοσκοπικού ή μη χαρακτήρα) για την επίλυση «αδάμαστων» κοινωνικών προβλημάτων Σημαντικά στοιχεία: η καταλυτική αλλαγή όχι απλά η αντιμετώπιση η παραγωγή κοινωνικής αξίας /χρησιμότητας η καινοτομία: στη χρήση των πόρων, στη διαδικασία παραγωγής κ.α. η βιωσιμότητα του εγχειρήματος WHATIS~1.MP4

18 Κοινωνική επιχείρηση Οι Κοινωνικές (συνεταιριστικές) επιχειρήσεις είναι υβριδικής μορφής επιχειρήσεις που επιδιώκουν κυρίως κοινωνικούς (σκοπός κοινωνική αξία /όφελος) στόχους αλλά και οικονομικούς (μέσο ανάληψη ρίσκου)

19 ΣΥΝΔΥΑΣΜΟΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΚΟΙΝΩΝΙΚΩΝ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΩΝ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΑ ΚΡΙΤΗΡΙΑ Συνεχής οικονομική δραστηριότητα Υψηλός βαθμός αυτονομίας Ανάληψη ρίσκου Minimum αμειβόμενης εργασίας Επανεπένδυση κερδών ΚΟΙΝΩΝΙΚΑ ΚΡΙΤΗΡΙΑ Στόχος το όφελος/αξία στην κοινότητα/ομάδα Συλλογική διάσταση (ατομική) Η συμμετοχή στις αποφάσεις δεν καθορίζεται από τη συνεισφορά κεφαλαίου Πολύ εταιρικότητα (ακόμα και χρήστες/πελάτες) Περιορισμένη διανομή κερδών

20 Ιδιαίτερα χαρακτηριστικά ΚΕ «Ο επιχειρηματίας έχει πάθος και προσωπικό ενδιαφέρον» Την οδηγεί η αποστολή της κι όχι το κέρδος Δεν είναι γραφειοκρατική Φέρνει ριζική αλλαγή Τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά της Κοινωνικής Επιχείρησης Είναι «υπόλογος» στις ομάδες ενδιαφέροντος όχι στους μετόχους μόνο Υιοθετεί καινοτόμες λύσεις σε θέματα κοινωνικά και περιβαλλοντικά Χτίζει, διατηρεί και χρησιμοποιεί το κοινωνικό κεφάλαιο Ενισχύει την ανάπτυξη φέρνοντας ισότητα και σταθερότητα στην κοινωνία

21 Κοινωνική καινοτομία (1) Μία νέα/διαφορετική ιδέα (προϊόν, υπηρεσία, επιχειρηματικό μοντέλο) που παράλληλα δίνει λύση (πιο αποδοτική, αποτελεσματική, βιώσιμη) σε ένα κοινωνικό πρόβλημα/ανάγκη και δημιουργεί νέες σχέσεις ή συνεργασίες που προσθέτουν αξία για την κοινωνία γενικότερα και αυξάνουν την ικανότητα να ενεργεί (Hubert et.al., 2010, p.9). Συστατικά της: Δημιουργικότητα: ατομική συλλογική οργανισμών Ικανότητα: να σκέφτεσαι «out of the box» να δρας διαφορετικά να κινητοποιείς ανθρώπινους και χρημ/κούς πόρους και συνεργασίες Διαμόρφωση ενός περιβάλλοντος επάρκειας κινήτρων, πόρων, δομών

22 Καινοτομία στην κοινωνική επιχειρηματικότητα (Dees et al., 2001 βάση Schumpeter) Η δημιουργία νέων προϊόντων, υπηρεσιών, προγραμμάτων Μία νέα διαδικασία παραγωγής/διανομής υπαρχόντων προϊόντων, υπηρεσιών, προγραμμάτων Παροχή ενός υπάρχοντος προϊόντος, υπηρεσίας προγράμματος σε μία νέα ή υπο-εξυπηρετούμενη αγορά Χρήση νέων πηγών εργασίας ή άλλων πόρων Χρήση νέας δομής επιχείρησης ή κλάδου Νέοι τρόποι προσέγγισης των επωφελούμενων πελατών Χρήση νέου μοντέλου χρηματ/σης της επιχείρησης

23 Κοινωνική Καινοτομία Muhammad Yunus (Μπαγκλαντές) Nobel ειρήνης Grammen Bank Μικροπιστώσεις σε άτομα που δεν είχαν πρόσβαση στο τραπεζικό σύστημα ΚοιΣΠΕ: παράδειγμα Κοινωνικής Καινοτομίας στην Ελλάδα

24 Η Grameen Bank (τράπεζα του χωριού) Ξεκίνησε στο Μπαγκλαντές το 1977 ως ερευνητικό πρόγραμμα από τον καθηγητή Muhammad Yunus ιδρύθηκε το 1983 ο Muhammad Yunus το 2006 πήρε το Νόμπελ Ειρήνης Εισήγαγε το σύστημα της «μικροπίστωσης» (microcredit) όπου κατά το δανεισμό δε ζητούνται εγγυήσεις φερεγγυότητας από τους δανειζόμενους Μόνος όρος είναι η υποχρέωση δανεισμού ανά ομάδες των πέντε και η αλληλοβοήθεια.

25 Στόχοι προγράμματος 1. Να ξεριζώσει την τοκογλυφία και την εκμετάλλευση σε βάρος των πάμπτωχων αγροτών/τισσών στα χωριά του Μπαγκλαντές 2. Να μπορέσει να δώσει κίνητρα για ανεξαρτησία και αυτοδιαχείριση της γης από τους ίδιους τους χωρικούς οι οποίοι μαστίζονταν από την ανεργία. Η τράπεζα, αρχικά, έλαβε επιχορηγήσεις από το κράτος, αλλά σταδιακά έγινε αυτάρκης και πλέον βασίζεται κυρίως στις πλάτες των δανειζόμενων και των αγροτών καταθετών

26 Βασική αρχή Η ενίσχυση μονάχα των φτωχών στρωμάτων με προτεραιότητα στη δανειοδότηση μάλιστα χωρίς γραπτά συμβόλαια των φτωχότερων από αυτούς Ο Yunus, θέλησε να ενισχύσει πολύ περισσότερο τις αγρότισσες οι οποίες ως γυναίκες ήταν χρόνια παραγκωνισμένες, μολονότι θεωρούνται στο Μπαγκλαντές μακράν πιο αποτελεσματικές στην οικονομική αλλά και οικιακή διαχείριση.

27

28 Οι αριθμοί επιβεβαιώνουν Μετοχική σύνδεση: 90% δανειολήπτες και 10% Κυβέρνηση του Μπανγκλαντές. Με (to 2010) καταστήματα εξυπηρετεί χωριά Προσωπικό: άτομα (2010) Αρ. δανειοληπτών: 6,5 εκατ (το 97% είναι γυναίκες) Συνολικές χορηγήσεις : 6,7 δις (2008) Κακοπληρωτές: 1%, Το 64% των δανειοδοτηθέντων ξεπέρασε το όριο της φτώχειας Grameen Family: Grameen Trust (replication), Grameen Fund (SMESs), Grameen Telecom, Grameen Foundation USA

29 ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ

30 Σκοπός Στρατηγικού Σχεδίου Η άμεση ενεργοποίηση, στο πλαίσιο ενός μακρόπνοου σχεδιασμού, του Οικοσυστήματος της Κοινωνικής Οικονομίας και Επιχειρηματικότητας, για τη δημιουργία ενός ευνοϊκού περιβάλλοντος για την ανάπτυξη των (Κοιν.Σ.Επ.).

31 Στρατηγική Διαμόρφωση ενός πλαισίου υποστήριξης και ανάπτυξης των Κοιν.Σ.Επ. Παροχή των απαραίτητων κεφαλαίων εκκίνησης για την στήριξη των Κοιν.Σ.Επ. στα πρώτα τους βήματα. Εξασφάλιση των υπηρεσιών χρηματοδοτικής υποστήριξης σε βραχυπρόθεσμο και μακροπρόθεσμο ορίζοντα, με σκοπό την περαιτέρω επέκταση και ανάπτυξη των Κοιν.Σ.Επ. Άρση των νομικών και διοικητικών εμποδίων και δημιουργία ευνοϊκών προϋποθέσεων για την ανάπτυξη των Κοιν.Σ.Επ. Ενημέρωση και ευαισθητοποίηση των τοπικών κοινωνιών για τα οφέλη που προκύπτουν από την κοινωνική επιχειρηματικότητα Ανάπτυξη δράσεων διακρατικότητας για την καλύτερη αξιοποίηση της εμπειρίας άλλων κρατών μελών

32 Νόμος για Κοινωνική Οικονομία και Κοινωνική Επιχειρηματικότητα Κοινωνική Συνεταιριστική Επιχείρηση δημιουργία «κοινωνικά προσανατολισμένης επιχειρηματικότητας» Πρόσφατα σε διαβούλευση αλλαγές: Σχέδιο Νόμου «Κοινωνική και Αλληλέγγυα Οικονομία και ανάπτυξη φορέων της και άλλες διατάξεις»

33 Τι είναι η Κοινωνική Συνεταιριστική Επιχείρηση (Κοιν.Σ.Επ.); Αστικός συνεταιρισμός κοινωνικού σκοπού με περιορισμένη ευθύνη των μελών του και διαθέτει εκ του νόμου την εμπορική ιδιότητα. Επιχείρηση η οποία διοικείται ισότιμα από τα μέλη της και η λειτουργία της βασίζεται στην επιδίωξη συλλογικού οφέλους ενώ το κέρδος της προκύπτει από δράσεις που εξυπηρετούν αποκλειστικά το κοινωνικό συμφέρον.

34 Κοινωνικός Σκοπός Κέρδος είναι μέσο για την επίτευξη του Κοινωνικού Σκοπού και όχι σκοπός της Κοιν.Σ.Επ. Ικανοποιείται: Πώληση προϊόντων ή υπηρεσιών που επιτελούν κοινωνικό όφελος και παράλληλα επιφέρουν κέρδη Διάθεση των κερδών για παροχή προϊόντων ή υπηρεσιών που επιτελούν κοινωνικό όφελος χωρίς έσοδα

35 Βασικές αρχές λειτουργίας της Κοινωνικής Συνεταιριστικής Επιχείρησης (Κοιν.Σ.Επ.) 1 έχει ως αποκλειστικό καταστατικό σκοπό την κοινωνική ωφέλεια, μέσω της παραγωγής αγαθών ή της παροχής υπηρεσιών συλλογικού και κοινωνικού χαρακτήρα. δίνεται προτεραιότητα στην αύξηση της απασχόλησης, με έμφαση στις ευπαθείς ομάδες πληθυσμού και όχι στη συσσώρευση κεφαλαίου. κατά τη διαδικασία λήψης αποφάσεων, εφαρμόζεται η αρχή ένα πρόσωπο μια ψήφος, ανεξάρτητα από τον αριθμό των μερίδων που κατέχει το κάθε μέλος. το κέρδος της προκύπτει από δράσεις που εξυπηρετούν κυρίως το κοινωνικό συμφέρον και η διανομή του γίνεται για την εξυπηρέτηση των καταστατικών σκοπών και τη δημιουργία νέων θέσεων εργασίας

36 Γενικά χαρακτηριστικά ΚοινΣΕπ (1) Απαιτείται η σύνταξη καταστατικού, στο οποίο αναγράφονται υποχρεωτικά: επωνυμία, έδρα, όρους διαδικασία εισόδου μελών σε αυτών κ.ά. Το κεφάλαιο της επιχείρησης διαιρείται σε ίσης αξίας συνεταιριστικές μερίδες (αριθμός και ονομαστική αξία καταστατικό της επιχείρησης). Μέλη μπορεί να είναι είτε φυσικά πρόσωπα είτε φυσικά και νομικά πρόσωπα (έως 1/3) Τα μέλη της ΚοινΣΕπ διαθέτουν τουλάχιστον από μία υποχρεωτική μερίδα, ως ελάχιστη χρηματική συμμετοχή στο κεφάλαιο της επιχείρησης.

37 Γενικά χαρακτηριστικά ΚοινΣΕπ (2) Εκτελεστικό διοικητικό όργανο της ΚοινΣΕπ είναι η Διοικούσα Επιτροπή. Κάθε μέλος της Διοικούσας Επιτροπής είναι υποχρεωτικά και μέλος της επιχείρησης. Κατά τη διαδικασία λήψης αποφάσεων, εφαρμόζεται η αρχή ένα πρόσωπο μια ψήφος, ανεξάρτητα από τον αριθμό των μερίδων που κατέχει το κάθε μέλος. Εγγραφή στο μητρώο Υποχρέωση απολογισμού (αντίκτυπος) τροπολογία

38 Γενικά χαρακτηριστικά ΚοινΣΕπ (3) Διανομή κερδών, ετήσια, ως εξής: αποθεματικό (φερεγγυότητα έναντι 3 ων ) 5% εργαζόμενοι (κίνητρο παραγωγικότητας) έως 35% (τροπ. εκτός αν τα 2/3 της ΓΣ αποφασίσουν να επαναπενδυθούν) επανεπένδυση δημιουργία νέων θέσεις εργασίας δραστηριότητες επιχείρησης τουλάχιστον 60% (τροπ. 10 % 30% μπορεί να διατεθούν για δράσεις κοινωνικής ωφέλειας)

39 Κατηγορίες Κοινωνικών Συνεταιριστικών Επιχειρήσεων (Κοιν.Σ.Επ.) Ένταξης Κοινωνικής Φροντίδας Συλλογικού και Παραγωγικού Σκοπού ΚΟΙΣΠΕ Ένταξης Ευάλωτων ομάδων Ειδικών ομάδων Συλλογικής και κοινωνικής ωφέλειας ΚΟΙΣΠΕ Συνεταιρισμοί Εργαζομένων Αγροτικοί Συνεταιρισμοί

40 Κοιν.Σ.Επ. Ένταξης Αποσκοπούν στην ένταξη στην οικονομική και κοινωνική ζωή των ατόμων που ανήκουν στις Ευάλωτες Ομάδες Πληθυσμού: άτομα με αναπηρίες εξαρτημένα ή απεξαρτημένα από ουσίες άτομα οροθετικοί φυλακισμένοι/αποφυλακισμένοι ανήλικοι παραβάτες Σε μια Κοιν.Σ.Επ. Ένταξης, 40% κατ ελάχιστο των εργαζομένων θα πρέπει να ανήκει στις Ευάλωτες Ομάδες Πληθυσμού Για τη σύσταση απαιτούνται 7 πρόσωπα τουλάχιστον.

41

42 Κοιν.Σ.Επ. Κοινωνικής Φροντίδας Αποσκοπούν στην παραγωγή και παροχή προϊόντων και υπηρεσιών κοινωνικού προνοιακού χαρακτήρα σε συγκεκριμένες ομάδες του πληθυσμού όπως: οι ηλικιωμένοι, τα βρέφη, τα παιδιά, τα άτομα με αναπηρίες και τα άτομα με χρόνιες παθήσεις Για τη σύσταση απαιτούνται 5 πρόσωπα τουλάχιστον.

43

44 Εγχείρημα αυτοδιαχείρισης στον τομέα της προσχολικής αγωγής στην Ελλάδα Δημιουργήθηκε από την ανάγκη παροχής φροντίδας σε παιδιά σχολικής και προσχολικής ηλικίας καθώς και στις οικογένειες τους. Ο νόμος 4019/2011 έδωσε την δυνατότητα συγκρότησής του ως νομικό πρόσωπο με την επωνυμία «Συνεταιρισμός Γονέων Χαλανδρίου» Η κύρια δραστηριότητα: Συνεταιριστική Δομή Φύλαξης Μικρών Παιδιών Συνολικά 19 οικογένειες και 23 παιδιά συμμετέχουν αυτή την στιγμή. Γονείς που διοικούν και παιδαγωγοί με ανθρώπινους μισθούς, σε σπίτια που μετατρέπονται σε μικρά σχολεία. Τον Σεπτέμβριο του 2013, ο Συνεταιρισμός ίδρυσε το 1ο Συνεταιριστικό Φροντιστήριο Μέσης εκπαίδευσης στην Ελλάδα, που υπάρχει και αυτό δρώντας αλληλέγγυα τόσο προς τους μαθητές του όσο και προς τους δασκάλους του.

45 Συλλογικού και Παραγωγικού Σκοπού (3) Αποσκοπούν στην προαγωγή του τοπικού και συλλογικού συμφέροντος, στην απασχόληση, στην ενδυνάμωση της κοινωνικής συνοχής και της τοπικής ή περιφερειακής ανάπτυξης. Αφορούν στην παραγωγή προϊόντων και παροχή υπηρεσιών σε τομείς όπως : πολιτισμός περιβάλλον οικολογία εκπαίδευση παροχές κοινής ωφέλειας τοπικά προϊόντα διατήρηση παραδοσιακών δραστηριοτήτων και επαγγελμάτων Για τη σύσταση απαιτούνται 5πρόσωπατουλάχιστον.

46 Art Core Τέχνες & Ψυχαγωγία

47 «Επιχειρηματική» Δραστηριότητα Οι τρόποι με τους οποίους συντηρείται ή θα συντηρηθεί μελλοντικά η ΚοινΣΕπ: Λειτουργία ως Καφέ Μπαρ Πολυχώρος Δωρεές Κέρδη περιφερειακών δραστηριοτήτων (ανακύκλωση, composte κ.α.) Επιδότηση (ΕΣΠΑ, Κοινωνικής Οικονομίας κτλ)

48 Ο χώρος μας

49 Πως «επενδύουμε» το 60%

50

51 Πόροι Χρηματοδότηση Κίνητρα ΚοινΣΕπ (1) Κεφάλαιο της επιχείρησης Δωρεές τρίτων Έσοδα από την αξιοποίηση της περιουσίας της Έσοδα από την επιχειρηματική της δραστηριότητα Επιχορηγήσεις από το πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων και από άλλους θεσμικούς εθνικούς και κοινοτικούς πόρους Έχουν πρόσβαση στη χρηματοδότηση από το Ταμείο Κοινωνικής Οικονομίας, από το Εθνικό Ταμείο Επιχειρηματικότητας και Ανάπτυξης και μπορούν να εντάσσονται στον Επενδυτικό Νόμο 3908/2011 Μπορούν να εντάσσονται σε προγράμματα στήριξης της επιχειρηματικότητας, καθώς και σε προγράμματα του ΟΑΕΔ για τη στήριξη της εργασίας

52 Πόροι Χρηματοδότηση Κίνητρα ΚοινΣΕπ (2) Εργαζόμενοι στις ΚοινΣΕπ, που ανήκουν στις ευάλωτες ομάδες του πληθυσμού και λαμβάνουν επιδόματα (πρόνοιας, επανένταξης κ.α.) συνεχίζουν να εισπράττουν αυτές τις παροχές, παράλληλα με την αμοιβή τους από την ΚοινΣΕπ Λήψη κοινωνικών πτυχών ως κριτήριο για την επιλογή αναδόχου σε δημόσιες συμβάσεις

53 Βήματα εγγραφής ΒΗΜΑΤΑ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΘΕΣΜΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ Βήμα 1 ο Βήμα 2 ο Βήμα 3 ο Βήμα 4 ο Βήμα 5 ο Ύπαρξη τουλάχιστον εφτά (7) ενδιαφερόμενων φυσικών προσώπων για την σύσταση μίας ΚΟΙΝ.Σ.ΕΠ. «ένταξης» και πέντε (5) για την σύσταση Κοιν.Σ.Επ. Κοινωνικής Φροντίδας ή Συλλογικού Σκοπού Σύνταξη καταστατικού Εγγραφή στο μητρώο Κοινωνικής Επιχειρηματικότητας του Τμήματος «Μητρώου Κοινωνικής Οικονομίας» της Διεύθυνσης «Κοινωνικής Προστασίας» του Υπουργείου Εργασίας και Κοινωνικής Ασφάλισης (Προσωρινή Βεβαίωση) Από την εγγραφή η Κοιν.Σ.Επ. αποκτά νομική προσωπικότητα και εμπορική ιδιότητα Έναρξη στην Δ.Ο.Υ. (μέσα σε 30 ημέρες απο την ημερομηνία οριστικής εγγραφής στο μητρώο) Υποβολή δικαιολογητικών στο Μητρώο Εδάφιο α της παρ. 2 του άρθρου 3 του Ν. 4019/11, όπως τροποποιήθηκε απο την παρ. ΙΓ2 του άρθρου 138 του Ν. 4052/12 Βήμα 6 ο Οριστική βεβαίωση

54 ΚΟΙΝΩΝΙΚΟΙ ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙEΣ

55 Κοινωνικοί επιχειρηματίες δραστηριοποιούνται σε τομείς που σχετίζονται με: την αντιμετώπιση της ανεργίας ένταξη στην παραγωγική διαδικασία (κυρίως σε ευπαθείς ομάδες) του κοινωνικού αποκλεισμού πρόληψη ανισοτήτων την τοπική βιώσιμη ανάπτυξη την κοινωνική συνοχή το περιβάλλον, την εκπαίδευση, τη χρηματοδότηση (μικροπιστώσεις) κ.α. εφαρμόζουν καινοτόμες δυναμικές βιώσιμες προσεγγίσεις για την επίλυση κοινωνικών προβλημάτων (αναποτελεσματικότητα/ αδιαφορία της κυβερνητικής πολιτικής της αγοράς) φορείς κοινωνικής αλλαγής

56 Ο/η Κοινωνικός/ή Επιχειρηματίας Ενδιαφέρον για τον συνάνθρωπο/ευημερία Επιχειρηματικό πνεύμα

57 Σύγχρονοι κοινωνικοί επιχειρηματίες (1) Blake Myconskie (ΗΠΑ) Το 2006 ο είχε την καινοτόμα ιδέα να ιδρύσει μια εταιρεία παπουτσιών στο Τέξας την TOMS όπου για κάθε ζευγάρι που πωλούνταν θα έκανε δωρεά ένα ζευγάρι σε κάποιον που το είχε ανάγκη. Το concept και ο Blake έχουν γίνει σήμερα διάσημοι και η εταιρεία έχει αναπτυχθεί και σε άλλους κλάδους.

58 Σύγχρονοι κοινωνικοί επιχειρηματίες (2) For every pair of shoes sold: A new pair of shoes is given to an impoverished child For a pair of eyewear sold, part of the profit is used to save or restore the eyesight for people in developing countries. Similarly, the company launched TOMS Roasting Co. in With each purchase of TOMS Roasting Co. coffee, the company works with other organizations that they refer to as giving partners to provide 140 liters of safe water (a one week supply) to a person in need. In 2015, TOMS Bag Collection was launched to help address the need for advancements in maternal health. Purchases of TOMS Bags help provide training for skilled birth attendants and distribute birth kits containing items that help a woman safely deliver her baby

59 Σύγχρονοι κοινωνικοί επιχειρηματίες (3) Sue Riddlestone and Pooran Desai (ΗΒ) Η BioRegional επενδύει στη βιωσιμότητα επιχειρήσεων και κοινωνιών Μεταξύ άλλων έχουν δημιουργήσει το βραβευμένο BedZED ecovillage στο Λονδίνο όπου έχουν και τη βάση τους Σε αυτό ζουν 100 οικογένειες και λειτουργούν επιχειρήσεις Βραβείο κοινωνικής επιχειρηματικότητας 2011 από την Schwab Foundation Έρευνες έδειξαν ότι οι κάτοικοι του χωριού: Έχουν καλύτερη ποιότητα ζωή και αίσθημα συλλογικότητας Μείωσαν τη χρήση της ενέργειας για θέρμανση (77%) και ηλεκτροδότηση (45%) Μείωση της χρήσης νερού (58% κάτω από το μέσο της τοπικής κοινωνίας) Μείωση των αυτοκινήτων Υψηλά ποσοστά ανακύκλωσης κλπ

60 Οι κοινωνικοί επιχειρηματίες ως «πράκτορες» της αλλαγής (Change Agents) (1) Υιοθετούν μία αποστολή για τη δημιουργία και την διατήρηση κοινωνικής και όχι μόνο οικονομικής αξίας Αναγνωρίζουν μία νέα ευκαιρία και δείχνουν επίμονη για την επιδίωξη της αποστολής τους Εμπλέκονται σε μία διαδικασία συνεχούς μάθησης, αλλαγής και καινοτομίας

61 Οι κοινωνικοί επιχειρηματίες ως «πράκτορες» της αλλαγής (Change Agents) (2) Δεν περιορίζονται από τους πόρους που κατέχουν Επιδεικνύουν υψηλό αίσθημα απολογισμού (accountability) προς τις κοινότητες/άτομα που απευθύνονται και τα αποτελέσματα που παράγουν

62 Χαρακτηριστικά Κίνητρα ανάληψης κοινωνικής επιχειρηματικότητας Συναισθηματική εμπάθεια Νοητική κρίση (λάθος) Υποστηρικτές Αυτόπαρακίνηση Αυτεπάρκεια* Κατεύθυνση Στήριξη άλλων Αντιλαμβανόμενη επιθυμία Αντίληψη εφικτότητας Πρόθεση δράσης Συμπεριφορά ως κοινωνικός επιχειρηματίας Κοινωνική επιχείρηση *Self efficacy: Η αντίληψη ότι μπορώ να πετύχω στόχους/σκοπούς

63 ΤΟ μοντέλο κοινωνικής επιχειρηματικότητας POCD (People, Opportunity, Context, Deal) P: Σωστοί άνθρωποι; O: Ελκυστική ευκαιρία για παροχή κοινωνικής αξίας; C: Ελκυστικό πλαίσιο (περιβάλλον φίλτροαλληλεπίδραση); D: Προσέλκυση πόρων; Ευκαιρία Άνθρωποι Συνταίριασμα Συναλλαγή Πλαίσιο

64 Πηγές ιδεών κοινωνικής επιχειρηματικότητας Προσωπική εμπειρία Personal experiences Χόμπι Ασχολίες Hobbies or avocations Serendipity Τυχαία or accidental ανακάλυψη discovery Συστηματική Systematic or intentional έρευνα search Awareness Γνώση από generated ΜΜΕ, by media, personal and δίκτυα, επάγγελμα professional networks

65 Αναγνώριση ευκαιρίας Προσθήκη αξίας μέσω της λύσης ενός προβλήματος ή την ικανοποίηση μίας ανάγκης Ικανότητα προσθήκης αξίας στον πελάτη Χαρακτηριστικά μίας κοινωνικής ευκαιρίας Ικανότητα δημιουργίας αγοράς και κέρδους Ικανότητα επιχειρηματία να την επιδιώξει

66 Παράδειγμα : από ιδέα = ευκαιρία Ο Jamie Oliver ίδρυσε το 2002 το Fifteen (το όνομα εστιατορίου και του κοινωφελούς οργανισμού) Η αποστολή είναι να εμπνέει κάθε χρόνο 15 νέους ανθρώπους από ευπαθείς ομάδες (άνεργους, ναρκομανής κοκ) ή με ποινικό μητρώο να πιστέψουν στον εαυτό τους και να εκπαιδευτούν ως σεφ προσλαμβάνοντας μάλιστα κάποιους από αυτούς Στόχος: να γίνει διεθνές brand. Υπάρχουν ήδη: 1 στο Λονδίνο, 2 στο Άμστερνταμ, 1 στην Cornwall και 2 στην Αυστραλία, 1 στο Ηuston, 1 στο St Louis

67 Δημιουργίας ενός Business Plan Κοινωνική -- περιβαλλοντική καινοτομία Επιχειρηματικό Σχέδιο Κοινωνική περιβαλλοντική επίδραση Βιωσιμότητα/ μέγεθος

68 Βήματα δημιουργίας ενός Business Plan (1) 1. Ποιο είναι το κοινωνικό πρόβλημα στη λύση του οποίου θέλει να συμβάλει η επιχείρησή σας; 2. Ποιο είναι το όραμα και η αποστολή σας; 3. Ποια είναι η θεωρία σας για την αλλαγή που θα επιφέρετε στην κοινωνία (social impact theory); 4. Ποιο είναι το επιχειρηματικό σας μοντέλο;

69 Βήματα δημιουργίας ενός Business Plan (2) 5. Ποιοι είναι οι ανταγωνιστές σας; 6. Ποιοι θα εργαστούν μαζί σας; 7. Πως σκέφτεστε να αναπτυχθείτε; 8. Πως θα αξιολογήσετε και θα μετρήσετε την κοινωνική σας επίδραση/απόδοση; 9. Πως θα χρηματοδοτήσετε την επιχείρηση (προϋπολογισμός);

70 70

71 71

72 72

73 73

74 74

75 75

76 76

77 77

78 78

79 Από πού να ξεκινήσω; Ashoka: Aspen Institute: Echoing Green: Net Impact: Skoll Foundation: Social Enterprise Alliance: alliance.org

80 Websites για τις εξελίξεις στην ΚΕ 1. E 180: com 2. CSR Wire: 3. Change.org Social entrepreneurship: 4. Stanford Social Innovation Review: 5. Fast Company Social Responsibility: 6. Social edge: 7. Next Billion: 8. Alltop: Social entrepreneurship: 9. Alltop Good:

81 Ελληνικά websites ΜΟΚΕ ΑΠΘ: =4 Μητρώο Κοινωνικής Οικονομίας: Δίκτυο ΚοινΣΕπ: Δίκτυο ΚοινΣΕπ Κεντικής Μακεδονίας: Ινστιτούτο Κοινωνικής Οικονομίας:

82