Ηλεκτρονικά Καταστήµατα. Λειτουργικές Προδιαγραφές, Αρχιτεκτονικές, Τεχνολογίες

Transcript

1 Ηλεκτρονικά Καταστήµατα Λειτουργικές Προδιαγραφές, Αρχιτεκτονικές, Τεχνολογίες 1

2 Περιεχόµενα Προδιαγραφές Ηλεκτρονικού Καταστήµατος υποστήριξη του πελάτη πλοήγηση στα προϊόντα περιγραφή των προϊόντων συναλλαγές εµπιστοσύνη πελατών, κλπ. Στόχος είναι η αγοραστική διαδικασία (αγαθών αλλά και υπηρεσιών) να γίνεται µε εύκολο, άνετο και διασκεδαστικό τρόπο Αρχιτεκτονική Ηλεκτρονικού Καταστήµατος Διαθέσιµες Τεχνολογίες 2

3 Προδιαγραφές Ηλεκτρονικού Καταστήµατος 3

4 Συστατικά Καταστήµατος E-Shop On-line κατάλογος Καλάθι αγορών Επικοινωνία µε τον Πελάτη Ηλεκτρονικές Πληρωµές Πιστοποίηση Περιβάλλον διεπαφής Διαχείριση Συστήµατος 4

5 Ο πλήρης σχεδιασµός η-καταστήµατος πρέπει να περιλαµβάνει και Σχεδιασµό Περιεχοµένου Παρουσίασης και Επικοινωνίας Πλοήγησης στο κατάστηµα Λειτουργικότητας 5

6 On-line κατάλογος Στόχος: Να παρουσιάζονται στους πελάτες τα αγαθά και οι υπηρεσίες που είναι διαθέσιµες Κατασκευή: Επιλέγοντας ένα «έτοιµο» (off-theshelf) κατάλογο Κατασκευάζοντας ένα κατάλογο από την αρχή Διασύνδεση µε επιλεγµένες σελίδες του ΗΚ και το καλάθι αγορών 6

7 On-line κατάλογος (συνέχ...) Τεκµηρίωση προϊόντων Πληροφορίες για τα χαρακτηριστικά κάθε προϊόντος Εικόνες/Διαγράµµατα του προϊόντος Αναλυτικές τιµές και σύντοµες περιγραφές Συγκριτικά και στατιστικά στοιχεία Εύκολη πλοήγηση Μηχανισµός αναζήτησης On-line βοήθεια Παραµετρική αναζήτηση Περιληπτικά ένας η-κατάλογος πρέπει να υποστηρίζει Οργάνωση Παρουσίαση Αναζήτηση και Ολοκλήρωση 7

8 Καλάθι αγορών Επόµενο: Επικοινωνία 8

9 Καλάθι αγορών Στόχος: Συλλογή προϊόντων που προκάλεσαν το ενδιαφέρον του πελάτη και σχετίζεται άµεσα µε την παραγγελία και την πληρωµή Λειτουργίες: Εισαγωγή προϊόντων Διαγραφή προϊόντων Ενηµέρωση περιεχοµένων Αποθήκευση καλαθιού µε τα περιεχόµενά του για µελλοντική χρήση-αγορά Προφίλ πελάτη: Το ηλεκτρονικό καλάθι βοηθά το ΗΚ να δηµιουργεί προφίλ ανάλογα µε τις προτιµήσεις κάθε πελάτη Cross Sell: Με την επιλογή κάθε προϊόντος, προτείνεται και ένα ακόµα που το συµπληρώνει, ή είναι µέσα στα ενδιαφέροντα του πελάτη Up Sell: Με την επιλογή ενός προϊόντος, αντιπροτείνεται ένα παρόµοιο προϊόν σε τιµή προσφοράς ή/και καλύτερης ποιότητας 9

10 Επικοινωνία Επόµενο: Πληρωµές 10

11 Επικοινωνία Ηλεκτρονικό Ταχυδροµείο + Υποκαθιστά την αµεσότητα της επικοινωνίας µεταξύ πωλητή και πελάτη Η δέσµευση προσωπικού για να απαντά σε µηνύµατα. Λύση: Καθοδηγούµενα ερωτήµατα κ παρεµφερείς/επαναλαµβανόµενες απαντήσεις Πρότυπα: SMTP, POP3, IMAP, MIME Πίνακας ανακοινώσεων Οι χρήστες του πίνακα µπορούν να διαβάσουν µηνύµατα άλλων χρηστών, να καταχωρήσουν/ διαγράψουν δικά τους µηνύµατα και να αναζητήσουν µηνύµατα βάσει κάποιων κριτηρίων Frequently Asked Questions FAQ Καλύπτουν την ανάγκη για πληροφόρηση πάνω σε: Νοµικά ζητήµατα, Ασφάλεια συναλλαγών, Τρόποι αποστολής παραγγελιών πληρωµής, κτλ. Chat Rooms Χώροι διαδικτυακής συζήτησης όπου οι πελάτες µπορούν να ανταλλάξουν απόψεις, και να κάνουν την κριτική τους 11

12 Πληρωµές Επόµενο: Πιστοποίηση 12

13 Πληρωµές Στόχος: Η ευκολότερη ροή του χρήµατος σε σχέση µε τις συµβατικές µεθόδους πληρωµών Απαίτηση: Η ελάχιστη δυνατόν εµπλοκή του πελάτη και του εµπόρου στην ολοκλήρωση της εµπορικής πράξης, διατηρώντας τα απαραίτητα επίπεδα ασφάλειας Παραδείγµατα Πιστωτική Κάρτα (Secure Electronic Transactions SET ή 3-D Secure) Το SET αναπτύχθηκε από τη Visa και τη MasterCard για ασφαλείς συναλλαγές στο διαδίκτυο Κατάθεση σε τραπεζικό λογαριασµό 13

14 SET electronic_commerce/essays/ secure_electronic_transactions.html 14

15 SET Μια µη τεχνοκρατική περιγραφή Ο έµπορος ανοίγει λογαριασµό σε τράπεζα-αποδέκτη (Acquiring Bank). Η τράπεζα-αποδέκτης καθορίζει ποιες πιστωτικές κάρτες γίνονται δεκτές στις συναλλαγές. Ο πελάτης δίνει τα στοιχεία της πιστωτικής του κάρτας στον έµπορο πάνω από το Διαδίκτυο µέσω ασφαλούς σύνδεσης. Ο έµπορος µεταβιβάζει ασφαλώς τα στοιχεία που δέχτηκε στο διατραπεζικό σύστηµα επεξεργασίας χρεώσεων και διαπιστώνει την πιστοληπτική ικανότητα του πελάτη χάρη στην αυτόµατη επικοινωνία µε την τράπεζα έκδοσης της πιστωτικής κάρτας του πελάτη (Issuing Bank). Η µεταφορά των χρηµάτων στο λογαριασµό του εµπόρου γίνεται σε µεταγενέστερο στάδιο λόγω νοµικών περιορισµών. Το SET είναι πρωτόκολλο βασισµένο σε ψηφιακές υπογραφές, οπότε λύνονται οι παρεξηγήσεις «αποποίησης παραγγελίας». 15

16 SET Προαπαιτούµενα για την υλοποίησή του Λογισµικό, ηλεκτρονικό πορτοφόλι (SET wallet) το οποίο είναι ενσωµατωµένο στους σύγχρονους φυλλοµετρητές (browsers). Πιστοποιητικό πωλητή, υπογεγραµµένο µε το δηµόσιο κλειδί της «τράπεζας αποδέκτη» και το δηµόσιο κλειδί του εκδοτικού οργανισµού της κάρτας (π.χ. Visa ή MasterCard) διαδοχικά. Προαιρετικά πιστοποιητικό πελάτη από την «τράπεζα έκδοσης» της πιστωτικής κάρτας. 16

17 17

18 SET Στάδια συναλλαγής 1. Αλληλεπιδραση Πελάτη µε web site του πωλητή για επιλογή προϊόντων προς αγορά 2. Αποστολή από τον πωλητή περιγραφής της παραγγελίας, που «ξυπνά» το SET wallet του πελάτη. 3. Ο πελάτης ελέγχει την παραγγελία και ειδοποιεί µέσω SET τον πωλητή για την απόφαση του να πληρώσει. 4. Ο πωλητής στέλνει την αίτηση πληρωµής (που εµπεριέχει στοιχεία πιστωτικής κάρτας) στην πύλη µεταγωγής πληρωµής (payment gateway), για έλεγχο εγκυρότητας χωρίς να γνωρίζει τα εµπιστευτικά χαρακτηριστικά της πιστωτικής κάρτας του πελάτη. 5. Η πύλη µεταγωγής πληρωµής ελέγχει την εγκυρότητα της πιστωτικής κάρτας του πελάτη µέσω διατραπεζικού δικτύου επεξεργασίας πιστωτικών καρτών. 6. Η πύλη µεταγωγής πληρωµής επιστρέφει ένα κουπόνι κλεισίµατος παραγγελίας στον πωλητή. 7. Ο πωλητής στέλνει απόδειξη στο πορτοφόλι του πελάτη (customer wallet). 8. Ο πωλητής χρησιµοποιεί το κουπόνι κλεισίµατος παραγγελίας αργότερα για να ρυθµίσει την αποπληρωµή της εµπορικής πράξης. 18

19 19

20 SET Πως εξασφαλίζεται η ασφαλής µεταφορά δεδοµένων Το πρωτόκολλο SET θεωρεί δεδοµένη την ασφαλή µεταφορά δεδοµένων από τον φυλλοµετρητή (browser) του πελάτη στον εξυπηρετητή (server) του εµπόρου καθώς επίσης και από το server του εµπόρου στο διατραπεζικό σύστηµα επεξεργασίας χρέωσης. Αυτό συµβαίνει χάρη στην ύπαρξη του πρωτοκόλλου SSL που λειτουργεί στο παρασκήνιο. 20

21 SSL (Secure Socket Layer) - 1 Το πρωτόκολλο SSL προσφέρει στο SET τις εξής υπηρεσίες αυθεντικοποίηση για εξυπηρετητές και φυλλοµετρητές, εµπιστευτικότητα και ακεραιότητα των δεδοµένων. Το SSL προστατεύει το κανάλι επικοινωνίας λειτουργώντας χαµηλότερα στο µοντέλο διαστρωµάτωσης δικτύου (µεταξύ του επιπέδου εφαρµογών και επιπέδου TCP/IP µετάδοσης). είναι συνεπώς ανεξάρτητο εφαρµογής και επιτρέπει σε πρωτόκολλα όπως τα HTTP (HyperText Tranfer Protocol), Telnet και FTP (File Transfer Protocol) να λειτουργούν πάνω από αυτό 21

22 SSL (Secure Socket Layer) - 2 Το SSL χρησιµοποιεί τεχνικές ασύµµετρης κρυπτογράφησης στην αρχική «χειραψία» για: Την αυθεντικοποίηση του εξυπηρετητή εµπόρου και του πελάτη (προαιρετικά) µέσω ψηφιακών πιστοποιητικών. Να υποστηρίξει τη χρήση ενός συγκεκριµένου κλειδιού (session key) µετά από κοινή συµφωνία εξυπηρετητή εµπόρου και πελάτης, για την κρυπτογράφηση του υπόλοιπου της συναλλαγής. Το κλειδί κρυπτογραφείται µε το δηµόσιο κλειδί του εξυπηρετητή εµπόρου και στέλνεται στον πελάτη Το κλειδί αλλάζει από σύνδεση σε σύνδεση. Έτσι, το SSL εµποδίζει τρίτους στη συνοµιλία ενώ το SET εµποδίζει τη γνώση των στοιχείων της πιστωτικής κάρτας του πελάτη από τον έµπορο 22

23 Κατάθεση σε Τραπεζικό Λογαριασµό Ξεφεύγει από τον ορισµό της αµιγούς ηλεκτρονικής πληρωµής. Ο πελάτης προεξοφλεί την παραγγελία. Η όλη διαδικασία αποτυπώνεται σε δύο βήµατα: Κατάθεση του αντιτίµου αγοράς σε τραπεζικό λογαριασµό που ορίζει ο έµπορος. Αποστολή µε FAX της τραπεζικής εντολής πληρωµής. 23

24 Πιστοποίηση Επόµενο: Περιβάλλον Διεπαφής 24

25 Πιστοποίηση η-καταστήµατος - 1 Η αξιοπιστία του συστήµατος πληρωµών είναι πολύ σηµαντική. Καλύπτει την Ανάγκη για ταυτοποίηση του εµπόρου ώστε να µην εξαπατηθεί ο πελάτης Αυτό εξασφαλίζεται µε «σφραγίδες έγκρισης» που εκδίδονται από αρχές πιστοποίησης, δηλ. ουδέτερες αρχές που εκδίδουν πιστοποιητικά σύµφωνα µε διεθνή πρότυπα (π.χ. VeriSign, CyberTrust, Nortel, GlobalSign) 25

26 Πιστοποίηση η-καταστήµατος - 2 Μια αρχή πιστοποίησης θα δεχτεί το δηµόσιο κλειδί του εµπόρου σε συνδυασµό µε κάποιο είδος απόδειξης της ταυτότητάς του (ποικίλει ανάλογα µε την κλάση του πιστοποιητικού) και θα λειτουργήσει σαν τόπος απόθεσης ψηφιακών πιστοποιητικών. Οι πελάτες µπορούν να επαληθεύουν το δηµόσιο κλειδί του εµπόρου απευθυνόµενοι στην αρχή πιστοποίησης. Μπορούν δηλαδή να θεωρούν δεδοµένο ότι ο έµπορος είναι αυτός που ισχυρίζεται ότι είναι. Τα ΗΚ που φέρουν τη «Σφραγίδα Έγκρισης» από Αρχές Πιστοποίησης (π.χ. VeriSign) υποδηλώνουν ότι εκτελούν συναλλαγές βάσει συγκεκριµένων κανόνων 26

27 Πιστοποίηση η-καταστήµατος - 3 Το Χ.509 είναι το standard πρότυπο πιστοποιητικών δηµοσίου κλειδιού. Καθορίζει τα περιεχόµενα ενός πιστοποιητικού σε: Όνοµα κατόχου Το δηµόσιο κλειδί του (public key) Ταυτότητα του χορηγού του παρόντος πιστοποιητικού και η ψηφιακή υπογραφή του Ένας κωδικός (serial number). Δίδεται από το χορηγό Μια χρονική περίοδος εγκυρότητας πιστοποιητικού Πληροφορίες για την εξακρίβωση της ψηφιακής υπογραφής του κατόχου 27

28 Πιστοποίηση η-καταστήµατος - 4 Ένα ψηφιακό πιστοποιητικό µπορεί να εκδοθεί σε 4 διαφορετικές κλάσεις ανάλογα µε το βαθµό διασταύρωσης της ταυτότητας του εµπόρου Επίπεδα πιστοποίησης Κλάση 1: Όνοµα και Κλάση 2: Άδεια οδήγησης, Αριθµός Κοινωνικής Ασφάλισης, Ηµεροµηνία γέννησης Κλάση 3: κλάση 2 + πιστωτικός έλεγχος Κλάση 4: Επαγγελµατική υπόσταση ενδιαφεροµένου Oι αρχές πιστοποίησης συντηρούν και διαθέτουν µια Λίστα Απόσυρσης Πιστοποιητικών (Certification Revocation List) 28

29 Ψηφιακό Πιστοποιητικό Είναι µια ψηφιακή δοµή αποθηκευµένη σε ένα ηλεκτρονικό µέσο, στα πεδία της οποίας περιέχονται το υπογεγραµµένο κλειδί της οντότητας, για την οποία εκδίδεται, µαζί µε λοιπά χαρακτηριστικά αυτής Αποτελεί την επιβεβαίωση από µια τρίτη έµπιστη οντότητα της σύνδεσης ενός δηµοσίου κλειδιού µε µια «αντικείµενη» οντότητα. X.509v3: Τε de-facto πρότυπο για ψηφιακά πιστοποιητικά Το ακόλουθο ΔΗΜΟΣΙΟ ΚΛΕΙΔΙ ανήκει στον Γιάννη Παπαδόπουλο Υπογεγραµµένο από SomeCA Ισχύει µέχρι 1η Ιουλίου

30 Κύκλος Ζωής Πιστοποιητικού Έκδοση (Issuance) Λήξη (Expiration) Αναστολή (Suspension) Ανάκληση (Revocation) Ανανέωση (Renewal) Αναδηµιουργία κλειδιού (Rekeying) Ενηµέρωση (Update) 30

31 Αρχές Πιστοποίησης Certification Authorities ή CAs Είναι οι έµπιστες τρίτες οντότητες που εκδίδουν ψηφιακά πιστοποιητικά Υψηλές απαιτήσεις από πλευράς Ασφάλειας Εγκαταστάσεων Εξοπλισµού Τεχνογνωσίας Νοµικής Κάλυψης Υποψήφιοι: Ιδιωτικοί και Κρατικοί Οργανισµοί 31

32 Υποδοµή Δηµοσίου Κλειδιού Public Key Infrastructure ή PKI Ο όρος PKI αναφέρεται στην υποδοµή (υλικό και λογισµικό) που απαιτείται για την έκδοση, διαχείριση και αξιοποίηση των ψηφιακών πιστοποιητικών Η CA είναι το κεντρικό κοµµάτι ενός PKI PKI enabled εφαρµογές : Εφαρµογές που χρησιµοποιούν ψηφιακά πιστοποιητικά για τις λειτουργίες ασφάλειάς τους 32

33 Συνεργασία µε Άλλα Συστήµατα Συνεργασία σε Επίπεδο Δικτύου Δεδοµένων Εφαρµογών 33

34 Περιβάλλον Διεπαφής Επόµενο: Διαχείριση Συστήµατος 34

35 Περιβάλλον Διεπαφής Το περιβάλλον διεπαφής ενός ηλεκτρονικού καταστήµατος είναι το επιφανέστερο µέρος µιας παρουσίας στο Διαδίκτυο Eίναι το συστατικό που χαρακτηρίζει ένα έργο ηλεκτρονικού εµπορίου σαν επιτυχηµένο ή όχι Θέµατα Προδιαγραφές Πληροφοριών Προδιαγραφές Παρουσίασης Προδιαγραφές Πλοήγησης Προδιαγραφές Λειτουργικότητας 35

36 Περιβάλλον Διεπαφής Προδιαγραφές Πληροφοριών Προδιαγραφές Παρουσίασης: Βασικές σχεδιαστικές αρχές Προδιαγραφές Πλοήγησης Προδιαγραφές Λειτουργικότητας 36

37 Περιβάλλον Διεπαφής Προδιαγραφές Πληροφοριών Προβολή όλων των απαραίτητων στοιχείων για δηµιουργία εµπιστοσύνης και για επικοινωνία µε το ΗΚ Υποστήριξη πελατών συλλογή µόνο των απαραίτητων για τη συναλλαγή στοιχείων του πελάτη Ενθάρρυνση επίσκεψης του ΗΚ: Επαρκής πληροφόρηση για τα προϊόντα, Συχνή ανανέωση του περιεχοµένου (βιτρίνα), Προσφορές, Υποστήριξη προτιµήσεων πελάτη 37

38 Περιβάλλον Διεπαφής Προδιαγραφές Παρουσίασης: Βασικές σχεδιαστικές αρχές Εφαρµογή χαρακτηριστικής δοµής για όλες τις σελίδες Δοµηµένη και απλή παρουσίαση περιεχοµένου Ισορροπηµένη επιλογή από χρώµατα Τοποθέτηση των µενού σε σταθερό χώρο, µε όσο το δυνατό σταθερή διάταξη. Εµφάνιση των πλέον χρησιµοποιούµενων εικονιδίων σε όλες τις ιστοσελίδες. Επιλογή «ευδιάκριτης» γραµµατοσειράς για τη συγγραφή των κειµένων. Οι σελίδες πρέπει να φορτώνονται όσο το δυνατό γρηγορότερα προκειµένου να εξυπηρετούν πελάτες µε µικρή ταχύτητα πρόσβασης στο Διαδίκτυο. Ίδια διεπαφή του καταστήµατος ανεξάρτητα από το browser που χρησιµοποιεί ο πελάτης (cross browser προγραµµατιστικές τεχνικές). Εκµετάλλευση όλης της επιφάνειας της οθόνης ανεξάρτητα από την ανάλυση που χρησιµοποιεί ο πελάτης στον προσωπικό του υπολογιστή. 38

39 Περιβάλλον Διεπαφής Προδιαγραφές Πλοήγησης Ελαχιστοποίηση του συνολικού αριθµού σελίδων Δυναµική αλλαγή (µέρους) του περιεχοµένου Μηχανή αναζήτησης 39

40 Περιβάλλον Διεπαφής Προδιαγραφές Λειτουργικότητας Οn-line κατάλογοι και το καλάθι αγορών Δυνατότητα δωρεάν εγγραφής µέλους στο ηλεκτρονικό κατάστηµα (για εύκολη µελλοντική αναγνώριση/επίσκεψη) Δυνατότητες υπενθύµισης password (µε ) Επικύρωση παραγγελίας µε Παρακολούθηση κατάστασης παραγγελίας Αντίγραφα ασφαλείας όλων των δεδοµένων 40

41 Δυνατότητες και Περιορισµοί Στις προδιαγραφές ενός η-καταστήµατος εντάσσονται και οι δυνατότητες-περιορισµοί που προσφέρονται ή επιβάλλονται από τον τρόπο ανάπτυξης Διαθεσιµότητα Ευχρηστία Διαλειτουργικότητα Συντηρησιµότητα Ασφάλεια-Αξιοπιστία 41

42 Διαχείριση Συστήµατος Περιλαµβάνει παρακολούθηση απόδοσης βελτιωτικές ρυθµίσεις καταγραφή των διαδικασιών που ακολουθούνται για τη βελτίωση της απόδοσης και ενίσχυση της ασφάλειας εισαγωγή, διαγραφή και οµαδοποίηση χρηστών Μορφές Τοπική διαχείριση Διαχείρισης συστήµατος µέσα από πρόγραµµα διαχείρισης Διαχείριση από απόσταση Διαχείριση µέσα από µια ιστοσελίδα 42

43 Αρχιτεκτονική 43

44 Αρχιτεκτονική λογισµικού Ορισµοί H Αρχιτεκτονική λογισµικού για ένα πρόγραµµα ή για ένα υπολογιστικό σύστηµα είναι η δοµή ή οι δοµές του συστήµατος που αποτελούνται από α) τα συστατικά λογισµικού, β) τις εξωτερικά ορατές ιδιότητες αυτών των συστατικών και γ) τις µεταξύ τους συσχετίσεις (Bass, Clements, Kazman Software architecture in Practice ) Είναι το σύνολο των σηµαντικών αποφάσεων για την οργάνωση ενός συστήµατος λογισµικού, η επιλογή των δοµικών συστατικών του συστήµατος και των διεπαφών τους, µαζί µε τη συµπεριφορά τους, όπως αυτή προδιαγράφεται στις αλληλεπιδράσεις µεταξύ αυτών των συστατικών, η σύνθεση αυτών των δοµικών και συµπεριφορικών συστατικών σε όλο και µεγαλύτερα υποσυστήµατα και το στυλ της αρχιτεκτονικής που διέπει αυτη την οργάνωση (δηλ. τα συστατικά, τις διεπαφές τους, τις αλληλεπιδράσεις τους και τις συνθέσεις τους) (Booch, Rumbaugh, Jacobson The UML Modeling Language User Guide ) 44

45 Αναπαράσταση Αρχιτεκτονικής Τρόποι αναπαράστασης: Απλά Διαγράµµατα (Informal diagrams) ADLs (Architecture Design Languages) UML (Unified Modeling Language) Γνωστές αρχιτεκτονικές: Μονολιθικές (monolithic, single-computer) Client - Server Peer - to - Peer 45

46 Client-Server αρχιτεκτονική 46

47 Client Server αρχιτεκτονική Βασικά χαρακτηριστικά Διαχωρισµός µεταξύ πηγής(ών) δεδοµένων και καταναλωτών Πρόσβαση στα ίδια δεδοµένα από όλους τους χρήστες Σύνδεση του πελάτη (client) µε τον εξυπηρετητή (server) µέσω δικτύου Υποστήριξη πολλών συνδέσεων µε πελάτες (clients) Πλεονεκτήµατα Ευχρηστία (Usability) Ευελιξία (Flexibility) Διαλειτουργικότητα (Interoperability) Κλιµάκωση (Scalability) 47

48 Client-Server Αρχιτεκτονικές Παραλλαγές της Client- Server αρχιτεκτονικής: 2-tier 3-tier n-tier 48

49 2-Tier αρχιτεκτονικές 1/3 Χαρακτηριστικά: 2 επίπεδα διαχωρισµού (Data tier Presentation tier) Αντιστοιχίσεις: πελάτης (client) µε Presentation tier εξυπηρετητής (server) µε Data tier Η επιχειρηµατική λογική (business logic) είναι διαµοιρασµένη στο Presentation tier και στο Data tier 49

50 2-Tier αρχιτεκτονικές 2/3 50

51 2-Tier αρχιτεκτονικές 3/3 Περιορισµοί: Κλιµάκωση (Scalability) Ενδεδειγµένο άνω όριο του αριθµού χρηστών είναι το 100 [Schussel95]. Διαλειτουργικότητα (Interoperability) Περιορισµένη διαλειτουργικότητα λόγω του διαµοιρασµού της επιχειρηµατικής λογικής µεταξύ των 2 επιπέδων. Διαχείριση (Administration) Περιορισµένες δυνατότητες λόγω του πλήθους των χρηστών και της έλλειψης οµοιογένειας στη διαµόρφωση (configuration) της εφαρµογής στη µεριά των πελατών (clients) Οµαδοποιηµένες εργασίες (Batch Jobs) Η εκτέλεση οµαδοποιηµένων εργασιών δεσµεύει την εφαρµογή του πελάτη (client) έως ότου ολοκληρωθεί η οµάδα εργασιών στον εξυπηρετητή (server) 51

52 3-Tier αρχιτεκτονικές 1/4 Χαρακτηριστικά: Προσθήκη ενδιάµεσου tier (Μiddle tier) µεταξύ του Presentation tier και του Data tier. Ενσωµάτωση επιχειρηµατικής λογικής και επιχειρηµατικών κανόνων στο ενδιάµεσο tier Σχεδιασµός µε στόχο την επαναχρησιµοποίηση (reusability), την κλιµάκωση (scalability), την ευελιξία (flexibility), τη συντηρησιµότητα (maintainability) και την αποδοτικότητα (performance) 52

53 3-Tier vs 2-Tier 53

54 3-Tier αρχιτεκτονικές 2/4 54

55 3-Tier αρχιτεκτονικές 3/4 Πλεονεκτήµατα: Αποµόνωση της επιχειρηµατικής λογικής (Business Logic) και της πολυπλοκότητας (complexity) Κλιµάκωση (Scalability) Υποστήριξη της χρήσης πολλών γλωσσών και ετερογενών πλατφόρµων (Heterogeneity) Εξισορρόπηση φόρτου εργασίας (Load Balancing) Ευκολότερη πρόσβαση στα δεδοµένα Βελτιωµένο µοντέλο ασφάλειας (Security model) Απλοποιηµένη πρόσβαση σε εξωτερικές και παλαιότερες εφαρµογές (legacy applications). Ευκολότερη ανάπτυξη Ευκολότερη διαχείριση 55

56 3-Tier αρχιτεκτονικές 4/4 Περιορισµοί: Πολυπλοκότητα στο σχεδιασµό µίας εφαρµογής λόγω της ανάγκης για διαχωρισµό µεταξύ των τριών επιπέδων Επικάλυψη (Overlap) µεταξύ των επιπέδων της αρχιτεκτονικής. 56

57 n-tier αρχιτεκτονικές Χαρακτηριστικά: Αποτελούν γενικεύσεις της 3-Tier αρχιτεκτονικής Κατασκευάζονται µε τον διαχωρισµό κάποιου από τα 3 tiers της 3-Tier αρχιτεκτονικής σε περισσότερα επίπεδα. 57

58 Presentation Tier 1/2 Χαρακτηριστικά: Το presentation tier αποτελεί τη διεπαφή του χρήστη (User Interface ή front end) Μια εφαρµογή 3-tier µπορεί να διαθέτει περισσότερες από µία διεπαφές. Βαριά (thick) φτιαγµένη διεπαφή µε αυξηµένη λειτουργικότητα, πχ Windows application front-end Ελαφριά διεπαφή µε περιορισµένη λειτουργικότητα, πχ HTML front-end Ενδιάµεσου τύπου διεπαφές, πχ διεπαφές µεταξύ εφαρµογών 58

59 Presentation Tier 2/2 Λειτουργίες: Συλλογή πληροφορίας από τον χρήστη Αποστολή πληροφορίας προς το Middle tier για επεξεργασία Λήψη αποτελεσµάτων από το Middle tier Παρουσίαση των αποτελεσµάτων στον χρήστη 59

60 Middle Tier 1/2 Χαρακτηριστικά: Αποτελεί τον χώρο στον οποίο υλοποιείται η λογική της εφαρµογής. Ο κώδικας που βρίσκεται εκεί αποκαλείται middleware Εκεί εκτελούνται οι διεργασίες της εφαρµογής Αποτελείται συνήθως από πολλά components 60

61 Middle Tier 2/2 Λειτουργίες: Λήψη πληροφορίας από το Presentation tier Επεξεργασία και εξακρίβωση πληροφορίας που λαµβάνεται από το Presentation tier Επικοινωνία µε το Data tier για την εκτέλεση διεργασιών στα δεδοµένα Επιστροφή αποτελεσµάτων στο Presentation tier 61

62 Data Tier 1/2 Χαρακτηριστικά: Αποτελεί τον χώρο στον οποίο αποθηκεύονται τελικά τα δεδοµένα Αποτελείται συνήθως από µια συλλογή πηγών αποθήκευσης, πχ RDBMs και File systems. Συνήθως είναι κατανεµηµένο σε µιά οµάδα µηχανηµάτων (cluster systems) 62

63 Data Tier 2/2 Λειτουργίες: Αποθήκευση (store), Ανανέωση (update), Διαγραφή (delete) δεδοµένων Αναζήτηση και ανάκτηση δεδοµένων (request & retrieve) Διατήρηση της πληροφορίας (maintenance of information) Ακεραιότητα στα δεδοµένα (data integrity) Ανεµπόδιστη και γρήγορη πρόσβαση στα δεδοµένα (fast and error-free data access) 63

64 Τεχνολογίες 64

65 Oracle (Sun) - Java based JSP, Servlets -> Presentation tier JavaBeans, EJBs -> Middle tier JDBC, JDO -> επικοινωνία µε Data tier 65

66 JSP & Servlets Τι είναι τα Servlets? Αποτελούν την Java based τεχνολογία. Δυνατότητα για το χτίσιµο web-εφαρµογών χρησιµοποιώντας ένα µηχανισµό που είναι ανεξάρτητος από την πλατφόρµα και βασίζεται σε components Τι είναι οι JSPs? Οι JSPs (Java Server Pages) χρησιµοποιούν ένα συνδυασµό από XML tags και scriptlets σε java, για να συµπεριλάβουν την λογική που γεννά το περιεχόµενο κάθε σελίδας 66

67 JavaBeans & EJBs Τι είναι τα JavaBeans? Τα JavaBeans είναι επαναχρησιµοποιήσιµα, ανεξάρτητα-πλατφόρµας software components τα οποία είναι γραµµένα σε java και τα οποία µπορούν και συνεργάζονται πάνω από το δίκτυο Τι είναι τα EJBs? Τα EJBs (Enterprise JavaBeans) αποτελούν µία component-based αρχιτεκτονική για την ανάπτυξη αντικειµενοστραφών, κατανεµηµένων,εφαρµογών. Οι εφαρµογές που αναπτύσσονται σε αυτή την αρχιτεκτονική είναι κλιµακούµενες (scalable), συναλλακτικές (transactional) και ασφαλείς (secure) 67

68 JSP & Servlets JavaBeans & EJBs 68

69 JDBC & JDO Τι είναι το JDBC? Το JDBC αποτελεί ένα API το οποίο δίνει την δυνατότητα για διασύνδεση σε οποιαδήποτε πινακοειδή πηγή δεδοµένων (tabular data source) Τι είναι το JDO? Το Java Data Objects (JDO) αποτελεί ένα τρόπο για την προσπέλαση δεδοµένων αποθηκευµένων σε διάφορες πηγές (π.χ. RBMS, ERP systems) µε την χρήση plain old Java objects (POJO) για την αναπαράσταση των δεδοµένων. Η προσέγγιση αυτή διαχωρίζει τις λειτουργίες διαχείρισης των δεδοµένων από αυτές της διαχείρισης της πηγής δεδοµένων (π.χ. βάσης) επιτρέποντας έτσι την ανεξάρτητη θεώρηση των δεδοµένων 69

70 JDO vs JDBC (1/2) Το JDO δεν αντικαθιστά το JDBC. Είναι συµπληρωµατικές τεχνολογίες Το JDBC προσφέρει ευελιξία δίνοντας την δυνατότητα για τον απευθείας έλεγχο της πρόσβασης και προσωρινής αποθήκευσης των δεδοµένων είναι πιο ώριµη και καθιερωµένη τεχνολογία µε µεγάλη αποδοχή Το JDO επιτρέπει την απόκρυψη της SQL από τους προγραµµατιστές της εφαρµογής αναλαµβάνει την field-by-field αποθήκευση των δεδοµένων σε µόνιµους αποθηκευτικούς χώρους (πχ. βάσεις δεδοµένων) 70

71 Θέµατα Απόδοσης: JDO vs JDBC (2/2) Στην χρήση του JDO, η απόδοση είναι παράγοντας της ποιότητας της συνολικής υλοποίησης VS Στην χρήση του JDBC, η απόδοση είναι παράγοντας του προγραµµατισµού του JDBC 71

72 Microsoft based τεχνολογιες ASP, ASP.Net DCOM, COM+,.Net ADO, ADO.Net, OLE DB ->Presentation tier ->Middle tier ->επικοιν. µε Data tier 72

73 ASP & ASP.Net Τι είναι οι ASPs (ASP.Net)? Οι ASPs (Active Server Pages) είναι web-σελίδες οι οποίες περιέχουν server-side scripts σε συνδυασµό µε HTML tags. Που βρίσκονται? Οι ASP σελίδες βρίσκονται στον web-server της εφαρµογής µας (Internet Information Server or Personal Web Server) και εκτελούνται όταν καλούνται από τον χρήστη. Οι σελίδες αυτές έχουν κατάληξη.asp 73

74 DCOM & COM+ Τι είναι το DCOM? To DCOM (Distributed Component Object Model) αποτελεί ένα προγραµµατιστικό µοντέλο το οποίο υποστηρίζει την επικοινωνία µεταξύ components τα οποία µπορούν να βρίσκονται σε διαφορετικά µηχανήµατα στο δίκτυο Τι είναι το COM+? Το COM+ (Component Object Model) αποτελεί εξέλιξη του COM και του DCOM και ο στόχος του είναι όπως και στο DCOM η δηµιουργία συνεργαζόµενων components 74

75 .Net Τι είναι το.net? Το.NET Framework είναι η πλατφόρµα της Microsoft's για την ανάπτυξη εφαρµογών για διάφορα επιχειρησιακά πεδία, το οποίο υποστηρίζει δυνατότητες για ενιαία, ασφαλή επικοινωνία. Αποτελείται από: Common Language Runtime προσφέρει ένα επίπεδο αφαίρεσης πάνω από το λειτουργικό σύστηµα Base Class Libraries βιβλιοθήκες για την υποστήριξη διαφόρων χαµηλού επιπέδου λειτουργιών Development frameworks and technologies προσαρµοζόµενες λύσεις για υψηλού επιπέδου λειτουργίες 75

76 ADO, ADO.Net & OLE DB Τι είναι το OLE DB? Το OLE DB αποτελεί ένα εξειδικευµένο σύνολο από COM interfaces τα οποία επιτρέπουν την διάθεση δεδοµένων από πλήθος πηγών, όπως σχεσιακές και µή-σχεσιακές βάσεις Τι είναι το ADO (ADO.Net)? Tα ADO (ActiveX Data Objects) components επιτρέπουν την διαχείριση των δεδοµένων που υπάρχουν σε µία βάση δεδοµένων πάνω από το OLE DB 76

77 ASP - DCOM & COM+ - ADO & OLE 77

78 .Net vs COM & DCOM To.Net framework επιτρέπει την υλοποίηση της επιχειρησιακής λογικής µιας εφαρµογής σε οποιαδήποτε (υποστηριζόµενη) γλώσσα προγραµµατισµού πάνω από τα Common Language Runtime (CLR) & Dynamic Language Runtime (DLR) τα οποία υποστηρίζουν: Στατικές γλώσσες πχ Visual Basic & Visual C#, και Δυναµικές γλώσσες πχ Managed Jscript, IronRuby & IronPython Το.Net αποτελεί την µετεξέλιξη των τεχνολογιών COM & DCOM για την υλοποίηση του ενδιάµεσου tier, αλλά επιτρέπει την επικοινωνία και την επαναχρησιµοποίηση των διαθέσιµων COM & DCOM components 78

79 Άλλες τεχνολογίες PHP XML CORBA Web Services 79

80 PHP Hypertext Preprocessor Τι είναι η PHP? Μια ευρέως διαδεδοµένη, γενικού σκοπού scripting γλώσσα, κατάλληλη για την ανάπτυξη διαδικτυακών εφαρµογών. PHP scripts µπορούν να ενσωµατωθούν στην HTML Γιατί είναι κατάλληλη? Είναι κατάλληλη για την ανάπτυξη δυναµικών διαδικτυακών εφαρµογών γενικού σκοπού Χρήση στην ανάπτυξη η-καταστηµάτων Περιορισµένη λόγω σχετικά χαµηλής υποστήριξης από µεγάλους οργανισµούς 80

81 XML Τι είναι η XML? Η XML (Extensible Markup Language) είναι µία γλώσσα markup για κείµενα (documents) η οποία περιέχει και πληροφορία για την δοµή της πληροφορίας Γιατί είναι χρήσιµη? Η XML δηµιουργήθηκε για την µεταφορά δοµηµένων κειµένων πάνω από το δίκτυο 81

82 Web Services Τι είναι τα Web Services? Αυτόνοµες, αρθρωτές εφαρµογές που µπορούν να δηµοσιευθούν, να εντοπισθούν και να κληθούν µέσω του Web και οι οποίες βασίζονται σε standards όπως XML, HTTP, WSDL, UDDI, SOAP 82

83 CORBA Τι είναι η CORBA? Η CORBA (Common Object Request Broker) αποτελεί µία ανεξάρτητη πλατφόρµας περιγραφή αρχιτεκτονικής και υποδοµή η οποία µπορεί να χρησιµοποιηθεί για την ανάπτυξη εφαρµογών οι οποίες µπορούν να συνεργάζονται πάνω από το δίκτυο. Η διαλειτουργικότητα που προσφέρει στηρίζεται στην χρήση standards όπως OMG IDL (Interface Definition Language) και πρωτοκόλλων όπως GIOP (General Inter- ORB Protocol) και IIOP (Internet Inter-ORB Protocol) 83

84 P2P Αρχιτεκτονικές Τις έχουµε εξετάσει σε προηγούµενο µάθηµα 84