O ΕΥΡΩΠΑΪΚΟΣ ΚΛΑ ΟΣ ΤΩΝ ΤΡΟΦΙΜΩΝ:

Transcript

1 O ΕΥΡΩΠΑΪΚΟΣ ΚΛΑ ΟΣ ΤΩΝ ΤΡΟΦΙΜΩΝ: Σηµερινή κατάσταση και προοπτικές Η ευρωπαϊκή απάντηση στις βιοµηχανίες τροφίµων διαµέσου της διεθνούς εµπειρίας και παρακολούθησης βασισµένη σε παραδείγµατα σε θέµατα κλειδιά για τις ΜΜΕ Υγιεινή, Ασφάλεια, Προστασία και Περιβάλλον (HSSE) Τεχνολογίες Πληροφορικής και Επικοινωνιών (ICT) Καινοτοµία Ανάγκες και Προτιµήσεις Καταναλωτών Προοπτικές ( Μηχανισµοί πρόβλεψης) Εκπαιδευτικές ανάγκες. European Agro-food Thematic Network Food-MAC project Leonardo da Vinci programme

2 TABLE OF CONTENTS 1 ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΥΝΟΠΤΙΚΗ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΠΛΑΙΣΙΟ ΚΑΙ ΣΤΟΧΟΙ Υπόβαθρο: Ένα δοµηµένο πρόγραµµα: 6 θεµατικές ενότητες για 10 χώρες Μεθοδολογία: βασικά βήµατα: Αποτελέσµατα: ΣΥΝΘΕΣΗ ΤΩΝ ΘΕΜΑΤΙΚΩΝ ΕΝΟΤΗΤΩΝ Υγιεινή, Aσφάλεια, Προστασία & Περιβάλλον (HSSE) Τεχνολογία πληροφορικής και επικοινωνιών (ICT) : Καινοτοµία Ανάγκες και προτιµήσεις των καταναλωτών προοπτική ιερεύνηση (Μηχανισµοί πρόβλεψης) Εκπαιδευτικές ανάγκες ΣΦΑΙΡΙΚΗ ΣΥΝΘΕΣΗ Αλληλεπίδραση µεταξύ των διάφορων βασικών θεµάτων: Ευρωπαϊκή ανάλυση SWOT βασισµένη σε 6 θεµατικές ενότητες του ευρύτερου κλάδου των τροφίµων Προτάσεις ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ...22 Thematic Network programme

3 1 ΕΙΣΑΓΩΓΗ 1 Το food - MAC 2 είναι ένα θεµατικό δίκτυο, το οποίο υποστηρίζεται από το ευρωπαϊκό πρόγραµµα Leonardo da Vinci, που προσφέρει ένα πραγµατικά πανευρωπαϊκό δίκτυο πόρων, εξειδίκευσης και επίλυσης προβληµάτων, και στοχεύει τις Μικροµεσαίες Επιχειρήσεις (ΜΜΕ) που συµµετέχουν σε κάθε κρίκο της διατροφικής αλυσίδας. Το συνθετικό MAC προκύπτει από τα αρχικά των λέξεων: Multi Actors Cooperation (ΠολύΠαραγοντική Συνεργασία) και περιλαµβάνει παράγοντες όπως : ΜΜΕ, µεγαλύτερες εταιρίες, ιδιώτες, πανεπιστήµια, εκπαιδευτικά κέντρα, ερευνητικά κέντρα, επαγγελµατικά σωµατεία, αντιπροσώπους δηµόσιας και κοινωνικής ανάπτυξης, εµπορικά επιµελητήρια, κέντρα αναδιανοµής, µη κυβερνητικές οργανώσεις κ.α. Το δίκτυο food - MAC αντιπροσωπεύει την επέκταση του προγράµµατος food- MAC 3. Οι υπηρεσίες που προσφέρει το ίκτυο αλλά και ο ιδιαίτερος τρόπος σκέψης του, ως πελάτη, το κάνει ανοικτό σε νέα µέλη ( συνεργάτες διασύνδεσης). Η Βιωσιµότητα, η Εµπειρία και η Ποιότητα των Υπηρεσιών είναι βασικές λέξεις των συνεργατών/ διακρατικών εταίρων του Food-MAC και αναφέρονται στο σύνθηµα "κοινή εµπιστοσύνη - καινοτοµία - αποδοτικότητα" που ενώνει το διακρατικό αυτό ίκτυο. Η αποστολή του food-mac είναι: Να βελτιώσει το επίπεδο διαλόγου µεταξύ των γεωργικών ΜΜΕ (πρωτογενούς, δευτερογενούς, τριτογενούς παραγωγής) και των καταναλωτών στον ευρύτερο χώρο της Ευρώπης µε : Την ενθάρρυνση ενός δυναµικού διεθνούς δικτύου, συµπεριλαµβανοµένων όλων των παραγόντων της τροφικής αλυσίδας, "από την παραγωγή στην κατανάλωση" Τη δηµιουργία µιας βιώσιµης Πολύ-παραγοντικής συνεργασίας (MAC) σε θέµατα ειδικού ενδιαφέροντος προσδιορίζοντας τις ανάγκες οποιασδήποτε εταιρείας τροφίµων Την παροχή ίσων ευκαιριών πρόσβασης σε πληροφορίες και τη διάχυση τους σε όλες τις επιχειρήσεις ανεξαρτήτως µεγέθους, Την κάλυψη των προτιµήσεων και των απαιτήσεων των καταναλωτών Τον προσδιορισµό των εκπαιδευτικών αναγκών, καθώς επίσης και των µελλοντικών τάσεων της παγκοσµιοποιηµενης οικονοµίας. Το δίκτυο food-mac είναι οργανωµένο σε ένα πρόγραµµα που υποστηρίζεται από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Το πρόγραµµα Leonardo Da Vinci 4 επέλεξε έναν πυρήνα από το δίκτυο food-mac για να οργανώσει ένα θεµατικό δίκτυο ευρωπαϊκών επιχειρήσεων, πανεπιστηµίων, επαγγελµατικών οργανισµών, εθνικών οργανώσεων & καταναλωτών στον γεωργικό τοµέα (αγροτικά προϊόντα, τρόφιµα, τυποποίηση, συσκευασία, εµπόριο κλπ.). 1 - Οι απόψεις που εκφράζονται σε αυτήν την έκθεση είναι εκείνες των συντακτών και δεν απεικονίζουν απαραιτήτως την άποψη της επίσηµης Ευρωπαϊκής Επιτροπής σχετικά µε το θέµα. 2 - Περισσότερες και πιο πρόσφατες πληροφορίες για το food-mac υπάρχουν στο ή info@food-mac.com 3 - το έργο food-mac έχει υποστηριχθεί από το ευρωπαϊκό πρόγραµµα Leonardo Da Vinci ως θεµατικό έργο δικτύων κάτω από τον αριθµό: P/NT/ Ο συντονισµός έγινε από το Πανεπιστήµιο του Porto(P) και το ΤΕΙ Αθήνας συµµετείχε ως διακρατικός εταίρος 4 - Οι πληροφορίες προγράµµατος για την Ευρώπη υπάρχουν στο europa.eu.int/comm/education/programmes/leonardo/new/leonardo2_en.html Thematic Network programme

4 2 ΣΥΝΟΠΤΙΚΗ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ Το πλαίσιο εργασίας του food-mac αποτελείται κατ αρχάς από 6 Θεµατικές Ενότητες (ΘΕ) 5, η κάθε µία από τις οποίες επικεντρώνεται σε ένα θέµα κλειδί και στοχεύει ειδικά στις ΜΜΕ: Υγιεινή, Ασφάλεια, Προστασία & Περιβάλλον (HSSE ή Health,Safety,Security,Environment) Τεχνολογίες Πληροφορικής & Επικοινωνιών(ICT ή Information & Communication Technologies) Καινοτοµία Ανάγκες και Προτιµήσεις Καταναλωτών Προοπτικές ( Μηχανισµοί πρόβλεψης) Εκπαιδευτικές ανάγκες. SWOT (Strengths, Weaknesses, Opportunities, Threats) - IAEA Ανάλυση Ισχυρά σηµεία. Προνοµιακή χρηµατοδότηση και κίνητρα για τις ΜΜΕ Αδυναµίες. Η συνεργασία µεταξύ ΜΜΕ και των πανεπιστηµίων δεν είναι ισχυρή.. Η έλλειψη συγκεκριµένης πληροφόρησης και καθοδήγησης για ορισµένους τοµείς της βιοµηχανίας επηρεάζει τις ΜΜΕ περισσότερο από τις µεγαλύτερες επιχειρήσεις. Το κόστος των σύγχρονων συστηµάτων διοίκησης είναι αναλογικά υψηλότερο στις µικρότερες επιχειρήσεις (οικονοµία κλίµακας) Ευκαιρίες. Οι σύγχρονες τάσεις αγοράς για τα φρέσκα, υψηλής ποιότητας, εύκολα στην χρήση τρόφιµα πιθανώς να ευνοήσει περισσότερο τις ΜΜΕ λόγω γειτνίασης των αγορών. Οι ΜΜΕ θα µπορούσαν να γνωρίζουν καλύτερα τους τοπικούς καταναλωτές και εποµένως να ανταποκριθούν καλύτερα στις προτιµήσεις τους. Απειλές. Η έλλειψη οργανωµένης πληροφόρησης για τις ΜΜΕ µπορεί να µειώσει την ικανότητα προβλέψεων ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ Περισσότερη Πολύ Παραγοντική Συνεργασία σε διεθνές επίπεδο µεταξύ: Έρευνας / Βιοµηχανίας Πελατών / Παραγωγών Πανεπιστηµίων / Επιχειρήσεων, καθώς οι απαιτήσεις για νέες δεξιότητες προϋποθέτουν νέα προσόντα και συνεχή κατάρτιση. Η διεεπιχειρισιακη διασύνδεση των ΜΜΕ και η ανάλυση πετυχηµένων περιπτώσεων αλλά και παραδειγµάτων προς αποφυγήν. (Βέλτιστες πρακτικές εφαρµογής) ηµιουργία ισχυρών κυττάρων, τα οποία θα συµπεριλαµβάνουν ένα ευρύ φάσµα επιχειρήσεων και υπηρεσιών σε µια περιοχή ή σε ορισµένο τοµέα δραστηριοτήτων Αύξηση των διεθνών ευκαιριών δια βίου εκπαίδευσης λόγω των ολοένα και περισσοτέρων επιχειρησιακών αναγκών και των αναγκών σε δεξιότητες και γνώσεις. Ανάγκη να προσαρµοστούν οι πολιτικές σε επίπεδο Κοινής Αγροτικής Πολιτικής (ΚΑΠ), Νοµοθεσίας, επεξεργασίας υλικών & προϊόντων και προτύπων υγιεινής 5 - Οι εκθέσεις βρίσκονται σε ηλεκτρονική µορφή στο τµήµα βιβλιοθήκη του Thematic Network programme

5 3 ΠΛΑΙΣΙΟ ΚΑΙ ΣΤΟΧΟΙ 3.1 Υπόβαθρο: Tο πρόγραµµα food-mac είναι ένα θεµατικό δίκτυο που ξεκίνησε επίσηµα την 1 η Απριλίου του 2001 και υποστηρίχθηκε για 3 έτη από το ευρωπαϊκό πρόγραµµα Leonardo da Vinci ΙΙ : για να µοιραστεί την εµπειρία και να ενθαρρύνει την καινοτοµία (νέες προσεγγίσεις) στην επαγγελµατική κατάρτιση µε τη συνάντηση ειδικών ή οργανισµών ειδικευµένων σε έναν συγκεκριµένο τοµέα. Το δίκτυο µπορεί να υπάρξει σε περιφερειακό επίπεδο ή σε µεµονωµένους τοµείς δραστηριότητας. για να προσδιορίσει τις τάσεις και τις απαιτήσεις του χώρου και να βελτιώσει το προσδοκώµενο όφελος των πρωτοβουλιών επαγγελµατικής κατάρτισης για να δηµοσιεύσει τα αποτελέσµατα της εργασίας που αναλαµβάνονται από τέτοια διεθνή δίκτυα διαµέσου των σχετικών καναλιών ώστε να προωθήσει περισσότερη καινοτοµία και διεθνή συνεργασία στην επαγγελµατική κατάρτιση. Για να καλύψει τις ανάγκες του τοµέα µέσω νέων προγραµµάτων, ώστε να ενισχυθεί η διεθνή ζωτική συνεργασία της κοινοπραξίας και των συνεργατών τους. 3.2 Ένα δοµηµένο πρόγραµµα: 6 θεµατικές ενότητες για 10 χώρες Έξι βασικά θέµατα έχουν αποφασιστεί να αποτελούν το µεθοδολογικό πλαίσιο για τη συλλογή στοιχείων και διάδοση πληροφοριών για την αγορά, την νοµοθεσία, για περιπτώσεις καλής πρακτικής, µεταφορές τεχνολογίας, εκπαιδευτικές ανάγκες και συστηµάτων κατάρτισης, δεξιότητες (σχετικές µε την προσφορά και την ζήτηση), κ.α. Αυτά τα έξι βασικά και κύρια θέµατα έχουν καθοριστεί σύµφωνα µε ένα ευρύ ευρωπαϊκό φάσµα δεδοµένου ότι περιλαµβάνουν αρχικά τουλάχιστον 10 χώρες: Γαλλία, Γερµανία, Ελλάδα, Εσθονία, Ισπανία, Ουγγαρία, Πολωνία, Πορτογαλία, Σουηδία και Φινλανδία. Οι βασικοί ρόλοι έχουν προσδιοριστεί και έχουν διανεµηθεί στους συνεργάτες: Έχουν συσταθεί 3 επιτροπές ιαχείρισης (για τα διοικητικά και στρατηγικά θέµατα) Τεχνική (για την τεχνολογική υποστήριξη και την εφαρµογή των εργαλείων δικτύου) Περιεχοµένου ( για την µεθοδολογία, την συλλογή και ανάλυση στοιχείων και την σύνθεση και διάδοση πληροφοριών και συµπερασµάτων). ιάφορα εργαλεία έχουν εφαρµοστεί για ολόκληρη τη συνεργασία: ιοικητικά εργαλεία: Συµβατικές οδηγίες ως συµπλήρωµα στις επίσηµες οδηγίες του προγράµµατος Leonardo Πρότυπα και house style οδηγίες για την εσωτερική επικοινωνία Κοινά πρότυπα συλλογής διαχειριστικών στοιχείων σε µια διαρκή βάση ιαδικτυακή γραµµή επικοινωνίας για τους συνεργάτες του food-mac συµπεριλαµβανοµένου ενός ανοιχτού συστήµατος αξιολόγησης βασισµένο στις αρχές της Ολικής ιαχείρισης Ποιότητας TQM. Τεχνολογικά εργαλεία : Ενδοδιαδυκτιακά και συλλογικά εργαλεία (smartgroups): κεντρικός αποθηκευτικός χώρος για όλα τα έγγραφα, διαδικασίες... δυνατότητα πρόσβασης και προσθήκης έγγραφων, διατήρηση ηµερολόγιου, δυνατότητα υποβολής ερωτηµατολόγιου, δυνατότητα ψήφου και λήψης αποφάσεων. Ενδοδικτυακό σύστηµα για την εισαγωγή στοιχείων (database): κεντρική ηλεκτρονική βάση δεδοµένων για τους εταίρους για την καταχώρηση στοιχείων σε πραγµατικό χρόνο στο διαδύκτιο ιατηλεοπτικά εργαλεία σύσκεψης (video conference) : Τα τηλεοπτικά εργαλεία σύσκεψης χρησιµοποιούνται συνήθως στις ιεθνής Συνεδριάσεις για την συµµετοχή των εταίρων που δεν µπορούν να ταξιδέψουν είτε για συζήτηση µε συνεργάτες 4 ου επιπέδου ή ΜΜΕ που δεν θα µπορούσαν να παρευρεθούν ιαδυκτιακά εργαλεία σύσκεψης (web conference). Αυτά τα εργαλεία χρησιµοποιούνται για να προετοιµάσουν τις διεθνείς συνεδριάσεις και τις διαβουλεύσεις. Thematic Network programme

6 Εργαλεία διαδικτυωσης και φαινοµένου χιονοστιβάδας(snowball effect) συνεργάτες διασύνδεσης (4 ου επιπέδου συνεργάτες): µε βάση το πνεύµα της MAC ( πολύπαραγοντική προσέγγιση συνεργασίας για να συµπεριλάβει όλους τους τύπους οργανώσεων / ατόµων και σε όλα τα επίπεδα) συνεργάτες διασύνδεσης για τη διάδοση και την αύξηση mutualisation των πόρων, της πείρας, της τεχνογνωσίας για τη βελτιστοποίηση των δεξιοτήτων επίλυσης προβληµάτων από το δίκτυο food- MAC. συνεργάτες διασύνδεσης όπως ΜΜΕ, βιοµηχανίες και επιχειρήσεις για τον προσδιορισµό αναγκών, ενίσχυση του ευρωπαϊκού αγροτροφικόυ τοµέα, την πρόβλεψη των κοινωνικοοικονοµικών αλλαγών µε µια προσέγγιση που δεν θα διαταράξει την παραγωγή ή τους πόρους των ΜΜΕ. Αύξηση της κοινής γνώσης/πείρας µέσω της ανταλλαγής ορθών πρακτικών επυτιγχανεται µε την συµµετοχή περιπτώσεων που χειρίζονται οι ειδικοί του food-mac 3.3 Μεθοδολογία: βασικά βήµατα: Στο πρώτο στάδιο του προγράµµατος κάθε εταίρος του food-mac έκανε, στην αντίστοιχη χώρα του / της, µια εντατική αναζήτηση πληροφοριών σχετικών µε τα βασικά θέµατα που καθορίζονται στο πρόγραµµα. Κατόπιν, όλα τα στοιχεία που συντάχθηκαν εισήχθησαν σε µια βάση δεδοµένων στον ιστοχώρο του food-mac που περιλαµβάνει περισσότερα από 700 αρχεία και περιέχουν πληροφορίες σχετικά µε εκπαιδευτικά προγράµµατα, υλικών κατάρτισης, εγχειριδίων, οδηγών, λογισµικού, δηµοσιεύσεων, περιοδικών, περιπτωσιολογικών µελετών, ιστοχώρων και άλλων πηγών πληροφόρησης που επιτρέπουν την εύρεση περισσότερων ή πιο ειδικών στοιχείων όσον αφορά τις Θεµατικές Ενότητες. Κατόπιν δυο παράλληλες αναλύσεις πραγµατοποιήθηκαν, µια ανά χώρα από κάθε χώρα σε εθνικό επίπεδο, και µια ανά Θεµατική Ενότητα. Το τρίτο βήµα είναι η σφαιρική σύνθεση των αποτελεσµάτων και η διάδοσή τους. Στο παρόν έγγραφο µπορείτε να βρείτε όχι µόνο πληροφορίες για τον αγροτροφικό τοµέα αλλά και αναφορές όσον αφορά την αλληλεπίδραση µεταξύ των διαφορετικών Θεµατικών Ενοτήτων, µια ευρωπαϊκή ανάλυση SWOT (ΠΑΕΑ) 6, προτάσεις για το αντικείµενο των ΘΕ του προγράµµατος και των διευκρινιστικών πληροφοριών σχετικά µε το δίκτυο food-mac. Το παρόν έγγραφο αναπτύσσεται ειδικά για να βοηθήσει και να υποστηρίξει τις αγροτροφικές ΜΜΕ στις χώρες στην Ευρώπη. 3.4 Αποτελέσµατα: Μπορείτε να παραγγείλετε όλα τα έγγραφα από το εθνική σηµείο επαφής ή από τον ιστοχώρο του food-mac στο τµήµα βιβλιοθήκης: 1/ Αναφορές των Θεµατικών Ενοτήτων: 6 πλήρεις έρευνες Η σύνθεση κάθε συγκεκριµένης έρευνας µπορεί να βρεθεί στον ιστοχώρο του προγράµµατος και θα µεταφραστεί σε 11 εθνικές γλώσσες 2/ ΣΦΑΙΡΙΚΗ σύνθεση: Αυτή η σύνθεση είναι επίσης διαθέσιµη σε 11 γλώσσες και στους ιστοχώρους των συνεργατών. Έχει αξιολογηθεί και επικυρωθεί από τους ειδικούς της κοινοπραξίας και από επιλεγµένους 4 ου επιπέδου συνεργάτες (κυρίως ΜΜΕ) που θα µπορούσαν να ελέγξουν τη σχετικότητα των κυρίων θεµάτων και των διαφορετικών τρόπων κάλυψης των αναγκών τους. 3/ Φυλλάδια στις εθνικές γλώσσες: Ένα ελκυστικό φυλλάδιο έχει προετοιµαστεί έτσι ώστε οι τελικοί χρήστες να µάθουν περισσότερα για τις ενέργειες και την υποστήριξη της Επιτροπής προς τις επιχειρήσεις του τοµέα των τροφίµων, και για να τους δοθούν οι βασικές συνδέσεις οι οποίες θα τους βοηθήσουν να βρουν τις σχετικές λύσεις, είτε τοπικά είτε σε ένα ευρωπαϊκό επίπεδο. 4/ Ιστοχώρος: Η χρήσιµη διεύθυνση όπου υπάρχει µια πλήρης βάση δεδοµένων, οι συνδέσεις µε επίκαιρες πληροφορίες, τα πιο πρόσφατα κείµενα για τον κανονισµό τροφίµων της ΕΕ, οι κύριοι παράγοντες-κλειδιά στον τοµέα, παραδείγµατα ορθής πρακτικής, και η απευθείας σύνδεση µε εθνικούς ειδικούς και µε πιθανούς συνεργάτες, δηλαδή : 5/Ενα πανευρωπαϊκό δίκτυο δεξιοτήτων, ειδικοτήτων, πόρων και υπηρεσιών: 6 SWOT (ΠΑΕΑ) Ανάλυση σε 4 επίπεδα: Ισχυρά σηµεία, Αδυναµίες, Ευκαιρίες, Απειλές Thematic Network programme

7 4 ΣΥΝΘΕΣΗ ΤΩΝ ΘΕΜΑΤΙΚΩΝ ΕΝΟΤΗΤΩΝ Το πρόγραµµα food-mac έχει ως στόχο τις ΜΜΕ του ευρύτερου κλάδου των τροφίµων. Είναι γενικά παραδεκτό, ότι ανεξάρτητα από τον βαθµό ανάπτυξης µιας χώρας, οι ΜΜΕ έχουν πιο δύσκολη πρόσβαση στην πληροφόρηση επιχειρησιακών θεµάτων, από ότι οι µεγαλύτερες επιχειρήσεις Έξι Θεµατικές Ενότητες είχαν αρχικά αναγνωριστεί µέσα στα πλαίσια του προγράµµατος : Υγιεινή, Ασφάλεια, Προστασία & Περιβάλλον (HSSE ή Health,Safety,Security,Environment) Τεχνολογίες Πληροφορικής & Επικοινωνιών (ICT ή Information & Communication Technologies) Καινοτοµία Ανάγκες και Προτιµήσεις Καταναλωτών Προοπτικές ( Μηχανισµοί πρόβλεψης) Εκπαιδευτικές ανάγκες. Η κάθε χώρα προσέγγισε και ανάλυσε αυτές τις Ενότητες, µε αποτέλεσµα να συγκεντρωθεί ένα σηµαντικός αριθµός πληροφοριών, οι οποίες και καταχωρήθηκαν στη βάση δεδοµένων. Η βαση, αυτή, µπορει να χρησιµοποιηθεί πλέον για να παρέχει στις ΜΜΕ πληροφόρηση σχετικά µε τις Θ.Ε., ενθαρρύνοντας ετσι την προσσέγιση ενος βιώσιµου πολυ-παραγοντικού περιβάλλοντος. Με βάση αυτές τις πληροφορίες και από την ισχύουσα κατάσταση, όπως γίνεται αντιληπτό από τους ειδικούς που συµµετέχουν στο πρόγραµµα, πραγµατοποιήθηκε µια SWOT (ΠΑΕΑ) ανάλυση για κάθε ένα Thematic Network programme

8 από τα θέµατα, οι οποία συνοδεύτηκε και από µια παράγραφο προτάσεων για τις προοπτικές που δηµιουργούνται από τις σηµαντικότερες ανάγκες όπως αυτές προσδιορίστηκαν. 4.1 Υγιεινή, Aσφάλεια, Προστασία & Περιβάλλον (HSSE)7 Μικροµεσαίες Επιχειρήσεις (ΜΜΕ) και Ασφάλεια Τροφίµων Οι Μικροµεσαίες Επιχειρήσεις αποτελούν ένα σηµαντικό ποσοστό των επιχειρήσεων τροφίµων, και είναι υπεύθυνες για ένα µεγάλο µέρος της ποσότητας τροφίµων που καταναλώνεται στην Ευρώπη και στον υπόλοιπο κόσµο. Η ασφάλεια τροφίµων, είτε στο στάδιο της παραγωγής και επεξεργασίας είτε της λιανικής πώλησης, είναι θεµελιακός παράγοντας της ίδιας της βιωσιµότητας µιας επιχείρησης τροφίµων. Κάθε κρίκος στην παραγωγική αλυσίδα των τροφίµων (εργαζόµενοι, επόπτες και διαχείριση βιοµηχανίας τροφίµων) έχει τη νοµική και ηθική ευθύνη να παραγάγει ασφαλή τρόφιµα. ιάφορες µελέτες επισηµαίνουν ότι πολλές από τις µικρές επιχειρήσεις τροφίµων στερούνται ακόµα τα επαρκή συστήµατα διασφάλισης και διαχείρισης ποιότητας και δεν καλύπτουν τις απαιτήσεις της εθνικής ή Ευρωπαϊκής νοµοθεσίας SWOT (Strengths, Weaknesses, Opportunities, Threats) - IAEA Ανάλυση Ισχυρά σηµεία Ο οικονοµικός και πολιτικός αντίκτυπος των διατροφικών ασθενειών θέτει ως προτεραιότητα των επίσηµων αρχών την έρευνα για ασφάλεια τροφίµων και τη χάραξη νέων πολιτικών και των προγραµµάτων Βελτιστοποίηση της απορρόφησης των επιχορηγήσεων και της λειτουργίας της πολιτικής κινήτρων για τον κλάδο των ΜΜΕ. Αδυναµίες ιάφοροι περιορισµοί και εµπόδια δυσχεραίνουν την εφαρµογή των προγραµµάτων ελέγχου ασφάλειας στις ΜΜΕ (οικονοµικοί περιορισµοί, περιορισµοί που σχετίζονται µε το ανθρώπινο δυναµικό, έλλειψη εµπειρίας και τεχνικής υποστήριξης, ανεπαρκείς υποδοµές, ανεπαρκής επικοινωνία) εν παρατηρείται µεγάλη συνεργασία µεταξύ της βιοµηχανίας και πανεπιστηµίων σε αυτόν τον τύπο επιχειρήσεων Έλλειψη συγκεκριµένων πληροφοριών και καθοδήγησης σε ορισµένους βιοµηχανικούς τοµείς έχουν δυσµενέστερες επιπτώσεις στις ΜΜΕ από τι στις µεγαλύτερες επιχειρήσεις Η γενική δοµή των επίσηµων οργάνων και τα κριτήρια ασφάλειας τροφίµων διαφέρουν από χώρα σε χώρα. ιαφορετικές προτιµήσεις, τοποθετήσεις και πολιτιστικές ανησυχίες για τα τρόφιµα απάνες των σύγχρονων συστηµάτων διαχείρισης αναλογικά υψηλότερες στις µικρότερες επιχειρήσεις (οικονοµία κλίµακας). Ευκαιρίες Οι σύγχρονες τάσεις αγοράς για τα υψηλής ποιότητας, φρέσκα, κατάλληλα τρόφιµα µπορούν να ευνοήσουν περισσότερο τις ΜΜΕ λόγω της γειτνίασης τους προς τις αγορές Οι ΜΜΕ είναι συχνά τοπικοί προµηθευτές για τα εµπορικά σήµατα ειδικά στα ελάχιστα επεξεργασµένα τρόφιµα Οι ΜΜΕ αναµένεται να έχουν µεγαλύτερη γνώση των τοπικών καταναλωτών ώστε να ανταποκριθούν καλύτερα στις προτιµήσεις τους - η συνειδητοποίηση και το αυξανόµενο ενδιαφέρον των καταναλωτών σε ζητήµατα ποιότητας και ασφάλειας τροφίµων θα αποτελέσει σηµαντικό ερέθισµα για τη βιοµηχανία Η αυξανόµενη σηµασία της διανοµής και η επιβολή των προτύπων υψηλού επιπέδου της ποιότητας και της ασφάλειας Οι ΜΜΕ είναι περισσότερο έτοιµες να λειτουργήσουν στο χώρο του λιανικού εµπορίου που συχνά καθορίζεται από ιδιαίτερες αντιλήψεις περί ασφάλειας τροφίµων π.χ. οι ειδικές διαιτητικές ανάγκες (γλουτένη κ.λ.π...), ευαίσθητες πληθυσµιακές οµάδες. Απειλές Το µέγεθος των ΜΜΕ καθιστά, τις ζηµίες, που υφίστανται εξαιτίας αποτυχιών των συστηµάτων ασφάλειας, πιο άµεσα αισθητές. 7 - Την θεµατική ενότητα HSSE έχει επιµεληθεί η AESBUC (P) µε την υποστήριξη όλων των χώρων για τη συλλογή στοιχείων και την εθνική ανάλυση. Η εκτενής ηλεκτρονική έκθεση είναι διαθέσιµη στη βιβλιοθήκη τρόφιµο-mac σε Thematic Network programme

9 Η επιβολή νοµικών και εµπορικών κανόνων σχετικά µε την ασφάλεια τροφίµων µπορούν να καταστήσουν ορισµένες διαδικασίες µη-συµµορφούµενες. Η έλλειψη εξειδικευµένης πληροφόρησης σε αυτόν τον τύπο επιχειρήσεων δυσχεραίνει την διαχείριση κρίσεων και την εµπέδωση της ασφάλειας σε καινοτόµα προγράµµατα Προτάσεις Ορισµένοι τοµείς της βιοµηχανίας χρειάζονται συγκεκριµένες πληροφορίες και καθοδήγηση. Μερικές από αυτές τις πληροφορίες µπορούν ήδη να υπάρχουν αλλά λόγω της ανεπαρκούς επικοινωνίας δεν φθάνει συχνά στον τελικό αποδέκτη. Η δηµιουργία υποδοµών επικοινωνίας οι οποίες θα λειτουργούν ως κατάλληλα και αποτελεσµατικά κανάλια επικοινωνίας µεταξύ των διαφορετικών παραγόντων του κλάδου των τροφίµων (γεωργία, βιοµηχανία, πανεπιστηµιακές, εµπορικές ενώσεις, καταναλωτές...) είναι πολύ σηµαντική. Η δυναµική συνεργασία µεταξύ των διαφορετικών παραγόντων, σε ευρωπαϊκό επίπεδο, θεωρείτο απολύτως απαραίτητη Thematic Network programme

10 4.2 Τεχνολογία πληροφορικής και επικοινωνιών (ICT) 8 : Ένας επιτυχής µοχλός σε αυτόν τον ακόµα παραδοσιακό τοµέα! Έτοιµοι για την παγκόσµια αγορά; Τα κύρια εµπόδια παραµένουν η ασφάλεια / εµπιστευτικότητα των συστηµάτων για τα οποία τόσο καταναλωτής όσο και ο βιοµήχανος πρέπει αφενός να πειστεί γι αυτη, αφετέρου να του παρέχεται ασφαλέστερη προστασία. Η βασική πρόσβαση στην Πληροφορική στις ευρωπαϊκές χώρες δεν είναι πλέον περιοριστικός παράγοντας Η ICT δεν είναι µόνο λογισµικό και εξοπλισµός αλλά και όλες οι υπηρεσίες γύρω από αυτό. Η ICT ενσωµατώνονται όλο και περισσότερο: έχουµε πλέον "συγκεκριµένη ICT τροφίµων" µε νάνο - αισθητήρες που περιλαµβάνονται στα τρόφιµα ή στα υφάσµατα ενδυµάτων. Η ICT αναπτύσσεται γρήγορα και µε τεραστία βήµατα: το σύστηµα κωδικοποίησης ΕΑΝ, περιµένει την δυναµικότερη, διαδραστικότερη και παγκόσµια ενσωµάτωση της τεχνολογίας ευφυούς σήµανσης, η οποία θα επιτρέπει την πλήρη ιχνηλασιµότητα των προϊόντων και θα είναι φιλική προς το χρήστη καλύπτοντας έτσι τις καταναλωτικές ανάγκες. Ανάλυση SWOT από τις εθνικές έρευνες που γίνονται στις συµµετέχουσες χώρες Ισχυρά σηµεία: Ισχυρή διείσδυση των βασικών γνώσεων πληροφορικής, Αυξανόµενος αριθµός επαγγελµατιών υψηλών προσόντων και υψηλής ειδίκευσης εκπαιδευτικών προγραµµάτων Ύπαρξη κύτταρων συνεργασίας επιχειρήσεων / ερευνάς στις περισσότερες χώρες, Φιλικά προς τον χρηστή ICT εργαλεία, Μείωση του κόστους των τηλεπικοινωνιών και του υλικού, Αδυναµίες: Έλλειψη ικανοποιητικής κατάρτισης στο προσωπικό των ΜΜΕ (κοινωνικοπολιτιστικά εµπόδια), Καθυστέρηση των γρήγορων δικτύων σύνδεσης στις αποµακρυσµένες περιοχές (άνιση διανοµή), Αµφισβήτηση προς τη ασφάλεια των στοιχείων και των συναλλαγών, Αδυναµία ενσωµάτωσης κάποιων εργαλείων, Έλλειψη συντονισµού, σε κάποιες χώρες, από τους φορείς χάραξης πολιτικής Αυξανόµενη ανάγκη για οριζόντια και πολύ-παραγοντική συνεργασία, ανάγκη για νέα σχήµατα συνεργασίας Να βρεθεί µια ανεξάρτητη σχέση µεταξύ των επιχειρήσεων και των παραγόντων Ευκαιρίες: Ισχυρές προϋποθέσεις έρευνας και µάρκετινγκ των επιχειρήσεων τηλεπικοινωνιών, Υποστήριξη από τις αρχές (συνήθως στις ανατολικές νεοεισερχόµενες χώρες) ιάδοση δικτύων ADSL (γρήγορη επικοινωνία), παγκόσµια αγορά που ωθεί τη χρήση των ICT, Υψηλότερη ζήτηση για ποιοτικά προϊόντα και άµεση διαχείριση (just in time management). Υψηλή ικανότητα και προθυµία των ΜΜΕ τροφίµων προς την καινοτοµία, Μεγαλύτερη σηµασία στην εικόνα της επιχείρησης. Απειλές: Σκληρότερος ανταγωνισµός (όλο και περισσότερες επιχειρήσεις έχουν έναν ιστοχώρο), Η επόµενη µέρα µετά την φούσκα των επιχειρήσεων ιαδικτύου, Ταχέως ξεπερασµένοι εξοπλισµοί, Καθυστερηµένη αντίδραση των νοµοθετών (περισσότερο έλεγχος παρά την προώθηση της ασφάλειας) Κοινωνικά εµπόδια στην προσφορά πρόσβασης στην κατάρτιση σε ICT στους χαµηλά καταρτισµένους εργαζοµένους (υπάλληλοι & διαχείριση) Άνισο επίπεδο εξοπλισµού (αριθµός, ποιότητα, δίκτυο πρόσβασης και υλικό) 8 - Το βασικό θέµα στις ICT έχει επιµεληθεί η France Telecom (F) µε την υποστήριξη όλων των χώρων για τη συλλογή στοιχείων και την εθνική ανάλυση. Η εκτενής ηλεκτρονική έκθεση είναι διαθέσιµη στη βιβλιοθήκη του food -MAC στο Thematic Network programme

11 Προτάσεις Λαµβάνοντας υποψιν το υψηλό επίπεδο καινοτοµίας και την ανταγωνιστικότητα στον τοµέα των τροφίµων, και το γεγονός ότι η ICT παρέχει µια απέραντη ευκαιρία για το συντονισµό της οικονοµικής δραστηριότητας και της εργασίας, είναι ουσιαστικό να εστιάσουµε σε: Η ανάγκη να ρυθµιστούν οι πολιτικές της ΕΕ σε επίπεδο νοµοθεσίας, υπηρεσιών και εξοπλισµού, Περισσότερη Πολυπαραγοντικη Συνεργασία (διεθνή επίπεδο) µεταξύ: Έρευνας / Βιοµηχανίας Πελατών / Παραγωγών και Πανεπιστήµιων / Επιχειρήσεις δεδοµένου ότι οι νέες απαιτήσεις για τις νέες δεξιότητες απαιτούν και νέα προσόντα. Τοπική, εθνική και ευρωπαϊκή υποστήριξη, µέσω της συµµετοχής των υπεύθυνων για τη λήψη αποφάσεων ώστε να είναι εφικτή η αξιολόγηση των πλεονεκτηµάτων, ανεπάρκειας και των πραγµατικών αναγκών των οικονοµικών δραστών. Βοήθεια στις ΜΜΕ παρέχοντας ισχυρότερες συνδέσεις µέσω µιας ενισχυµένης υποστήριξης από ειδικούς, Ενθάρρυνση της δια-μμε συνεργασίας, αν είναι δυνατόν σε διεθνή βάση, και ενισχύσει της δυνατότητά τους να ενσωµατώσουν πρότυπα διοίκησης. Thematic Network programme

12 4.3 Καινοτοµία 9 Οι παραγωγοί στην ευρωπαϊκή βιοµηχανία τροφίµων πρέπει να καινοτοµήσουν προκειµένου να επιζήσουν στη σηµερινή ανταγωνιστική ευρωπαϊκή αγορά τροφίµων. Κρίσιµοι παράγοντες επιτυχίας: Η καινοτοµία χρειάζεται έναν συνδυασµό συστατικών που οι περισσότερες ΜΜΕ του τοµέα των τροφίµων πρέπει να τον βρουν µε συνεργασίες σε διεθνή, εθνικό ή / και περιφερειακό επίπεδο: Οικονοµικά µέσα / βοήθεια κεφαλαίο επιχειρηµατικού κινδύνου (Venture capital) Τεχνικά µέσα ακριβά υλικά ή εργαστήρια Γνώση ειδίκευση ή επιστηµονικές ικανότητες Προστασία πνευµατικής και βιοµηχανικής ιδιοκτησίας τόσο επίσηµα όσο και άτυπα Γνώση της πιθανής αγοράς και πώς να φθάσει σε αυτή Συνεταιρισµοί & δηµιουργία κύτταρων ισχυρές συνδέσεις µεταξύ της βιοµηχανίας και του πανεπιστηµίου Ευρωπαϊκά κύτταρα Όταν αναλύουµε την πρόοδο στον τοµέα τροφίµων στην Ευρώπη, προοδευτικότερες είναι εκείνες οι περιοχές όπου µπορούν να δηµιουργηθούν τα ισχυρά κύτταρα, τα οποία θα συµπεριλαµβάνουν ένα ευρύ φάσµα επιχειρήσεων και υπηρεσιών σε µια περιοχή ή σε ορισµένο τοµέα δραστηριοποίησης. Είναι προφανής, η σηµασία της ισχυρής υποστήριξης από την κοινωνία, τον πολιτικό χώρο, τα πανεπιστήµια, της έρευνας, και των διαφορετικών ειδών επιχειρήσεων στον τοµέα. SWOT (Strengths, Weaknesses, Opportunities, Threats) - IAEA Ανάλυση Ισχυρά σηµεία: Η αυξανόµενη προοπτική σύνδεσης των τροφίµων µε την υγεία και την ευηµερία από τους καταναλωτές Αδυναµίες: Η εικόνα που υπάρχει για τη βιοµηχανίας τροφίµων ως παραδοσιακό τοµέα που συνδέεται µε το φόβο για τις πρόσθετες ουσίες οι οποίες δεν θεωρούνται φυσικές. Ευκαιρίες: Περισσότερα γεύµατα λαµβάνονται έξω και απαιτούν γρήγορη, ασφαλή και απλή προετοιµασία. Αυξανόµενο καταναλωτικό ενδιαφέρον για τα υγιεινά προϊόντα / λειτουργικά τρόφιµα. Απειλές: Ο ανταγωνισµός µεταξύ διανοµέων πέρα από την επίδραση στην τιµή, οδήγησε σε µείωση του ποιοτικού επιπέδου τροφίµων. Προτάσεις Είναι σηµαντικό για τη βιοµηχανία τροφίµων να λάβει υπόψη τη "συνεργασία τριπλής έλικας" (Triple Helix Collaboration) (µεταξύ της κοινωνίας, της βιοµηχανίας και της έρευνας) για να επιτρέψει την ανάπτυξη και την βιωσιµότητα της. 9 - Το βασικό θέµα στην καινοτοµία έχει επιµεληθεί το SLU (S) µε την υποστήριξη όλων των χώρων για τη συλλογή στοιχείων και την εθνική ανάλυση. Η εκτενής ηλεκτρονική έκθεση είναι διαθέσιµη στη βιβλιοθήκη του food-mac σε Thematic Network programme

13 4.4 Ανάγκες και προτιµήσεις των καταναλωτών 10 Προς ένα ευρωπαϊκό καταναλωτικό περιβάλλον Τα καταναλωτικά ζητήµατα είναι επαρκώς δοµηµένα σε κάθε χώρα. Υποστηρίζονται τόσο από κυβερνητικές και ιδιωτικές οργανώσεις όσο και από διάφορα προγράµµατα και πρωτοβουλίες. Κάποιες χώρες έχουν και ισχυρούς θεσµούς και µακροχρόνια εµπειρία σε δοµές και δικαιώµατα καταναλωτών. Μεταξύ αυτών η Φινλανδία, η Γαλλία, η Γερµανία και η Σουηδία παρουσιάζεται (από τα στοιχεία που έχουν συλλεχθεί µέσω του food-mac) να έχουν πρωταγωνιστικό ρόλο. Κάποιες άλλες χώρες, ειδικά εκείνες που έχουν προσχωρήσει πρόσφατα στην ΕΕ, είναι σε περίοδο αναδιοργάνωσης των υπηρεσιών τους και των δοµών τους. Το ίδιο ισχύει και για τους παράγοντες που συµµετέχουν σε ζητήµατα προστασίας καταναλωτών. Σε διάφορες χώρες της ΕΕ υπάρχουν νέες δοµές και συστήµατα (όπως GREENPEACE, ATTAC κ.λπ...) οι οποίες υποστηρίζουν τον καταναλωτή και "ωθούν" τις αρχές στη λήψη νοµοθεσίας και την διανοµή σχετικών πληροφοριών Έχει εδραιωθεί ένα καλό ευρωπαϊκό καταναλωτικό περιβάλλον και κάποιες οργανώσεις όπως η EFSA εµφανίζουν σηµαντικό ρόλο. Εντούτοις, είναι αναγκαία η συνεχής υποστήριξη (επιχορηγήσεις, προγράµµατα), εκπαίδευση και δίκτυα προκειµένου να επιτευχθεί ένα ενοποιηµένο βιώσιµο και ισχυρό ευρωπαϊκό καταναλωτικό περιβάλλον Ανάλυση ΙΑΕΑ από τις εθνικές έρευνες που γίνονται στις συµµετέχουσες χώρες. Ισχυρά σηµεία: Ισχυρό ευρωπαϊκό καταναλωτικό περιβάλλον Ίδρυση EFSA και αποδοχή των εθνικών φορέων ασφάλειας τροφίµων Υποστήριξη της ΕΕ στις ενώσεις καταναλωτών Εφαρµογή της φιλοσοφίας και των συστηµάτων διασφάλισης ποιότητας Αδυναµίες: Οι υπάρχουσες δοµές διαφέρουν από χώρα σε χώρα Ανεπαρκής γνώση για την προστιθέµενη αξία των καινοτόµων τροφίµων Ανεπαρκή διατροφικά πρότυπα Ελλιπής εκπαίδευση προσωπικού Αδυναµία πιστοποίησης των συστηµάτων διασφάλισης ποιότητας από τις µικρές επιχειρήσεις Ευκαιρίες: Σφαιρική προσέγγιση Εκπαίδευση καταναλωτών Συνεργασία µεταξύ των οργανώσεων και των ενώσεων καταναλωτών Εναρµόνιση µεταξύ των χωρών Υποστήριξη της καταναλωτικής συµµετοχής Συνεργασία µεταξύ των κρατών µελών της ΕΕ µε τα δίκτυα τροφίµων Απειλές: Ταξική διαφοροποίηση στη διατροφή Ελλιπής ανάλυση και διαχείριση κινδύνου για τα τρόφιµα που προέρχονται από χώρες εκτός της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Κίνδυνος από τα τρόφιµα χαµηλού κόστους και πρόχειρου φαγητού ιατροφικές ασθένειες 10 - Το βασικό θέµα στις " Ανάγκες και τις προτιµήσεις καταναλωτών " έχει επιµεληθεί το TEI Αθήνας (GR) µε την υποστήριξη όλων των χωρών για τη συλλογή στοιχείων και την εθνική ανάλυση. Η εκτενής ηλεκτρονική έκθεση είναι διαθέσιµη στη βιβλιοθήκη του food-mac: Thematic Network programme

14 υσκολίες των ΜΜΕ να επιβιώσουν σε ένα ιδιαίτερα ανταγωνιστικό παγκόσµιο περιβάλλον. Προτάσεις Συντονισµένες ενέργειες βασισµένες σε προγράµµατα πολύ Παραγοντικής Συνεργασίας (MAC) Η οργάνωση και η αναβάθµιση των δηµόσιων και ιδιωτικών δοµών που προσφέρουν υποστήριξη στον καταναλωτή και "ωθούν" τις αρχές στη λήψη κανονιστικών µέτρων και την διάχυση σχετικών πληροφοριών. Σφαιρική προσέγγιση των απαιτήσεων, των δικαιωµάτων, και της προστασίας του καταναλωτή. Αυτή η προσέγγιση καθιστά αναγκαία την εναρµόνιση των διαδικασιών και των µέτρων που εφαρµόζονται σε κάθε χώρα της ΕΕ. Συνεργασία των κρατών µελών της ΕΕ, που θα εξασφαλίσει συγχρόνως και τη βιωσιµότητα. Συµµόρφωση µε την θέση της Επιτροπής για ανάπτυξη δραστηριοτήτων σύµφωνα µε τα υψηλότερα πρότυπα της επιστήµης, της τεχνολογίας και της διαφάνειας µε απώτερο σκοπό την ασφάλεια του καταναλωτή. Αν και η Επιτροπή έχει λάβει µέτρα για να υποστηρίξει τις προαναφερθείσες προτάσεις (και να εκπληρωθεί έτσι ο σχετικός στόχος), όπως η καθιέρωση φορέων π.χ. EFSA, ωστόσο υπάρχει ακόµη ανάγκη για συνεχή υποστήριξη (επιχορηγήσεις, προγράµµατα), εκπαίδευση και δίκτυα (food-mac), προκειµένου να επιτευχθεί ένα ενοποιηµένο, βιώσιµο και ισχυρό ευρωπαϊκό καταναλωτικό περιβάλλον. Thematic Network programme

15 4.5 προοπτική ιερεύνηση 11 (Μηχανισµοί πρόβλεψης) Το περιβάλλον στο οποίο λειτουργεί η ευρωπαϊκή βιοµηχανία τροφίµων είναι γεµάτο προκλήσεις, γεγονός που αναγκάζει τις επιχειρήσεις να αποκτήσουν την ικανότητα να αναλύουν και να προσδιορίζουν τα ανταγωνιστικά σηµεία τους µε έναν αποδοτικότερο τρόπο. Η πρόβλεψη παρέχει στις επιχειρήσεις ένα χρήσιµο εργαλείο για την ιερεύνηση της προοπτικής του κοινωνικοοικονοµικού περιβάλλοντός. Η πρόβλεψη µπορεί να χρησιµοποιηθεί για πολλούς και διαφορετικούς σκοπούς, δεδοµένου ότι µπορεί να υποστηρίξει στρατηγικές αποφάσεις σε εθνικό, περιφερειακό, βιοµηχανικό ή επιχειρησιακό επίπεδο. Στην πρόβλεψη, έχουν αναπτυχθεί πολλές και διαφορετικές µεθοδολογίες και προσεγγίσεις για να βοηθήσουν τις επιχειρήσεις και άλλους παράγοντες να κυβερνήσουν το µέλλον τους. Οι ποσοτικές µέθοδοι έχουν χάσει µέρος από τη δηµοτικότητά τους καθώς στηρίζονται συνήθως σε ιστορικά στοιχεία γεγονός που δεν παρέχει µια αρκετά ευπροσάρµοστη βάση για την ανάλυση των µελλοντικών τάσεων. Καθώς οι µελλοντικές εξελίξεις µπορεί να είναι ιδιαίτερα απρόβλεπτες, διαφορετικοί µέθοδοι τύπου σεναρίων, µελέτες Delphi και προγράµµατα πρόβλεψης βασισµένα σε panels & task forces, έχουν γίνει πιο δηµοφιλείς. Εντούτοις, είναι σηµαντικό να παρατηρηθεί ότι κάθε µέθοδος εξυπηρετεί το σκοπό της και εποµένως δεν είναι αναγκαίο να επικεντρώσουµε στις διάφορες µεταξύ των µεθόδων. Η προοπτική ιερεύνηση της ευρωπαϊκής οικονοµίας τροφίµων δείχνει τρεις περιοχές ενδιαφέροντος: βιοτεχνολογία και η εφαρµογή της στην παραγωγή τροφίµων, ΓΤΟ γενετικά τροποποιηµένοι οργανισµοί που χρησιµοποιούνται στην παραγωγή τροφίµων και µελλοντικές τεχνολογικές λύσεις. Οι ακόλουθες περιπτωσιολογικές µελέτες επεξηγούν πώς η χρήση µηχανισµών πρόβλεψης βοήθησε παράγοντες της ευρωπαϊκής οικονοµίας τροφίµων να κυβερνήσουν το µέλλον τους: Εσθονικό πρόγραµµα προοπτικής διερεύνησης βιοτεχνολογίας : επικεντρώνεται στην ανάπτυξη πολιτικών και καινοτοµικών µέτρων για την µακροπρόθεσµη (10-20 έτη) ανάπτυξη στη βιοτεχνολογία και των σχετικών βιοµηχανιών στην Εσθονία. Προβλέποντας την εµπορική εισαγωγή νέων ΓΤΟ στη (διευρυµένη) ΕΕ :πρόγραµµα που στοχεύει στην πρόβλεψη των ΓΤΟ στο γεωργικό τοµέα που θα ζητήσουν την έγκριση για την εµπορευµατοποίηση στην ερχόµενη δεκαετία. LiFT µελλοντικές τεχνολογίες για τη παραγωγή τροφίµων : πρόγραµµα το οποίο στοχεύει στην υποστήριξη της σουηδικής βιοµηχανίας τροφίµων µε την αύξηση της ανταγωνιστικότητας και την παραγωγή της γνώσης που απαιτείται για την ανάπτυξη της µελλοντικής τεχνολογίας τροφίµων. Προτάσεις Η ευρωπαϊκή βιοµηχανία τροφίµων αντιµετωπίζει τεράστιες προκλήσεις. Οι δραστηριότητες πρόβλεψης µπορούν να βοηθήσουν διαφορετικούς παράγοντες να ενισχύσουν µια κοινή βάση για τη συλλογή διαφορετικών δεξιοτήτων και απόψεων που απαιτούνται για την καθιέρωση µιας από κοινού-αποδεκτής πορείας ανάπτυξης. Εντούτοις, κατά οικοδόµηση των προγραµµάτων ανάπτυξης σε επιχειρησιακό επίπεδο, πρέπει να θυµόµαστε ότι: οι δραστηριότητες πρόβλεψης πρέπει να ενσωµατωθούν σε άλλες µορφές επιχειρησιακής ανάπτυξης η διοίκηση πρέπει να είναι σε θέση να προσδιορίσει σαφώς την προστιθέµενη αξία των µηχανισµών πρόβλεψης σε σύγκριση µε τα ήδη υπάρχοντα συστήµατα στρατηγικού προγραµµατισµού 11 - Το βασικό θέµα στην Προοπτικές (µηχανισµοί πρόβλεψης) έχει επιµεληθεί το FIEM (F) µε την υποστήριξη από όλες τις χώρες για τη συλλογή στοιχείων και την εθνική ανάλυση. Η εκτενής ηλεκτρονική έκθεση είναι διαθέσιµη στη βιβλιοθήκη του food-mac στο Thematic Network programme

16 η εισαγωγή διαφορετικών µεθόδων και εργαλείων πρόβλεψης πρέπει να προωθηθεί ενεργά µε την ανάπτυξη επιµορφωτικών προγραµµάτων πρόβλεψης Όλες αυτές οι πτυχές πρέπει να ληφθούν υπόψη προσεκτικά κατά τον προγραµµατισµό των δραστηριοτήτων πρόβλεψης. ιαφορετικά υπάρχει κίνδυνος ότι η πρόβλεψη και οι µέθοδοι που εφαρµόζονται στην εφαρµογή τους ερµηνεύονται σε επίπεδο επιχείρησης µόνο ως "academic inanities" ή/και "nice to know" πληροφορίες. αυτό θα σήµαινε ότι η ιερεύνηση θα αναφερόταν µόνο σε µια µικρή οµάδα εµπειρογνωµόνων, ενώ οι επιχειρήσεις που αναπτύσσουν δραστηριότητες στη βιοµηχανία τροφίµων και το προσωπικό τους θα αποτελούσαν µόνο αντικείµενα µελέτης αντί να είναι οι ίδιοι παράγοντες, το οποίο είναι και ο αντικειµενικός στόχος. Thematic Network programme

17 4.6 Εκπαιδευτικές ανάγκες 12 Οι Εκπαιδευτικές ανάγκες δηµιουργούνται από διαφορετικές απαιτήσεις: αφενός από την εθνική και ευρωπαϊκή νοµοθεσία και αφ' ετέρου από τον επιχειρησιακό ανταγωνισµό, την οικονοµική ανάπτυξη και καινοτοµιτικη τεχνολογία. Οι λύσεις µπορούν να βρεθούν µόνο µέσω πολύ παραγοντικών και διεθνείς συνεργασίας. Προβληµατικά πλαίσια και τάσεις που απασχολούν τις ΜΜΕ Μια άποψη στο µέλλον µας παρουσιάζει ότι η ανάγκη για εκπαίδευση θα αυξηθεί. Παραδείγµατος χάριν η νοµοθεσία EG/178/2002 θα είναι µετά την εφαρµογή της στην εθνική νοµοθεσία θεµελιώδης για τις νέες Εκπαιδευτικές ανάγκες και λύσεις (ιχνηλασιµότητα, αξιολόγηση, διαχείριση κινδύνου). Οι οδηγίες της βρετανικής κοινοπραξίας λιανεµπορίου (BRC) και τα διεθνή πρότυπα τροφίµων (IFS) είναι παραδείγµατα των εκπαιδευτικών αναγκών που δηµιουργήθηκαν από τον επιχειρησιακό ανταγωνισµό. Μηχανισµοί, υποστήριξη, επαγγελµατικά επιµελητήρια, οι οποίοι θα µπορούσαν να βοηθήσουν τις ΜΜΕ Σε ολόκληρη την Ευρώπη υπάρχουν πολλοί µηχανισµοί για να βοηθήσουν τους επαγγελµατίες να βρουν Εκπαιδευτικές λύσεις. Οι εθνικές οργανώσεις και τα ιδρύµατα, γραφεία επίβλεψης, έχουν ειδικό ενδιαφέρον, αφού αποτελούν το σηµείο επαφής µεταξύ των νοµικών αρχών και των ΜΜΕ. Τα πανεπιστήµια, τα επαγγελµατικά επιµελητήρια καθώς επίσης και οι ιστοχώροι και οι δικτυακές πύλες(portals) µπορούν να παρουσιάσουν στις ΜΜΕ µια σειρά προσφερθέντων προϊόντων στον τοµέα των αναγκών της εκπαίδευσης / λύσεων. Για τις ΜΜΕ η ευρωπαϊκή διάσταση είναι ένα από τα σηµαντικότερα σηµεία για το µέλλον. Η Ευρωπαϊκή Κοινότητα προσφέρει µια καλή ευκαιρία να µάθει η µια από την άλλη. SWOT (Strengths, Weaknesses, Opportunities, Threats) - IAEA Ανάλυση Ισχυρά σηµεία: Οι περισσότερες πληροφορίες είναι στο διαδίκτυο (εύκολη πρόσβαση σε κάθε επιχείρηση και προσωπικό) Όλα τα θέµατα καλύπτονται (ακόµα κι αν χρειάζονται την προσαρµογή στο προφίλ και την νοοτροπία της επιχείρησης) Αυξανόµενη συνειδητοποίηση της δια βίου µάθησης (ωθούµενη και από τον κανονισµό) Αδυναµίες υσκολία ταξινόµησης της υπερπληροφορησης (όχι πάντα στην τοπική γλώσσα) Έλλειψη χρόνου και πόρων στις ΜΜΕ (η γρήγορη επιστροφή των χρηµάτων είναι η προτεραιότητα) Οι περισσότερες ΜΜΕ τροφίµων είναι σε αποµακρυσµένες περιοχές (που προσθέτουν χρόνο σε ταξίδια, µε απώλεια παραγωγικότητας) Ευκαιρίες Αυξανόµενη κάλυψη των εγκαταστάσεων ICT (για να χαµηλώσουν τα εµπόδια: νοοτροπία επιχείρησης, χρόνος, χάσµατα γνώσης) Οδηγίες της ΕΕ (που επιβάλλουν ένα πιο υψηλό επίπεδο στην ποιότητα, εποµένως τεχνογνωσία) Αναπτυγµένη παγκόσµια αγορά (πελάτες και προµηθευτές προσιτοί οπουδήποτε και αν είναι) Απειλές Οι περισσότερες ΜΜΕ είναι παραδοσιακά "οικογενειακή υπόθεση" µε ισχυρούς δεσµούς στις τοπικές αγορές (συχνά απρόθυµες να αντιµετωπίσουν το άγνωστο) Η νοοτροπία του "βιοµηχανικού απορρήτου" στις ΜΜΕ που προσπαθεί να καινοτοµήσει µε δικά της µέσα (επιβράδυνση της ανάπτυξης τους) ύσκολη οικονοµική κατάσταση στις πολύ µικρές επιχειρήσεις (η εκπαίδευση έρχεται µετά από την παραγωγή) Το βασικό θέµα στις "εκπαιδευτικές ανάγκες" έχει επιµεληθεί το FH Τρίερ (D) µε την υποστήριξη όλων των χωρών για τη συλλογή στοιχείων και την εθνική ανάλυση. Η εκτενής ηλεκτρονική έκθεση είναι διαθέσιµη στη βιβλιοθήκη του food-mac στο Thematic Network programme

18 Προτάσεις Οι ΜΜΕ στον αγροτροφικό τοµέα χρειάζονται ένα ισχυρό δίκτυο για να ικανοποιήσουν τις µακροχρόνιες τις δια βίου εκπαίδευσης απαιτήσεις τους ή / και τις µη εκφρασµένες ανάγκες της εκπαίδευσής τους. Φαίνεται σηµαντικό οι ειδικοί να τις βοηθήσουν να γίνουν ή να παραµείνουν µακροπρόθεσµα ανταγωνιστικές µέσω: Παροχής δεξιοτήτων που δεν τις αντέχουν οικονοµικά(εξωτερικές συµβουλές, επιστηµονική πείρα, τεχνικές υποδοµές) Ενισχύοντας την γνώση για τα Πλεονεκτήµατα που θα έχουν από την συνεχή εκπαίδευση (συλλογή και επιλογή πληροφοριών, αναδιοργάνωση του εργατικού δυναµικού τους, εφαρµογή νέας τεχνογνωσία...) Ανταλλαγή ορθών & αποτυχηµένων πρακτικών µε άλλες επιχειρήσεις (ευκολότερη σε διεθνή επίπεδο). Η εµπειρία απέδειξε ότι είναι ευκολότερο και αποδοτικότερο η ανταλλαγή µε ένα πολύ δυναµικό, διεθνή και διατµηµατικό τρόπο. Είναι σηµαντική η ενηµέρωση για επιτυχηµένες περιπτώσεις ώστε να τονιστούν τα οφέλη της συνεργασίας πανεπιστηµίων / επιχειρήσεων, και ο θετικός αντίκτυπός του στην ανταγωνιστικότητα των επιχειρήσεων. Οι νέες δεξιότητες απαιτούν και νέα κατάρτιση. Είναι κρίσιµο ότι οι εκπαιδευτικοί οργανισµοί και οι επιχειρήσεις να αναπτύσσονται µαζί, ώστε να χτίσουν τις σωστές βάσεις για τη βιώσιµη ανάπτυξη του τοµέα των τροφίµων. Thematic Network programme

19 5 ΣΦΑΙΡΙΚΗ ΣΥΝΘΕΣΗ Αλληλεπίδραση µεταξύ των διάφορων βασικών θεµάτων: Καθώς τα προβλήµατα που έχουν να αντιµετωπίσουν οι επιχειρήσεις είναι πολύπλευρα, οι απαντήσεις θα δοθούν από τη συνεργασία διαφορετικών ειδικών και διαφορετικών θεµατικών ενοτήτων Σηµειώσαµε τα πιο προφανή µεταξύ των ακόλουθων θεµάτων: Καταναλωτικές προτιµήσεις σε θέµατα υγιεινής και ασφάλειας τροφίµων Οι ICT είναι ένας σηµαντικός παράγοντας για τις εκπαιδευτικές ανάγκες και τους µηχανισµούς πρόβλεψης Η καινοτοµία εξαρτάται από πρότυπα, κανονισµούς (Ποιότητα) και πρέπει να καλύψει τις καταναλωτικές απαιτήσεις και να λάβει υπόψη την ανάπτυξη και την βιωσιµότητα µιας επιχείρησης, Η καινοτοµία δηµιουργεί νέες ανάγκες της εκπαίδευσης καθώς και νέα νοµοθεσία Ασφάλεια τροφίµων & εκπαίδευση HACCP Το HACCP είναι ένα καλό παράδειγµα που δείχνει πόσο σηµαντική υπήρξε η εκπαίδευση τα τελευταία χρόνια. Αποτελεί ένα βασικό µέρος της εθνικής νοµοθεσίας τροφίµων και έτσι έχει προσαρµοστεί στις επιχειρήσεις τροφίµων και τα συστήµατα επίβλεψής τους. Το HACCP είναι αναγκαίο για τον παραγωγό τροφίµων, από τους µεγάλους εµπόρους/διανοµεις, ως τις ΜΜΕ και τις µικρό-επιχειρήσεις. Η νέα ευρωπαϊκή νοµοθεσία EG/178/2002 θα αποτελέσει το επόµενο βήµα στην πορεία προς έναν εναρµονισµένο ευρωπαϊκό κανονισµό στον χώρο των τροφίµων. Αυτές οι εκπαιδευτικές ανάγκες προκύπτουν από τις ευρωπαϊκές και εθνικές νοµοθεσίες. Αλλά τι γίνεται µε εκείνες που «γεννάει» ο ανταγωνισµός των επιχειρήσεων; Ο αυξανόµενος αριθµός επιχειρήσεων που πρόκειται να εφαρµόσουν το BRC ή το IFS σύστηµα (British Retail Consortium = Βρετανική Λιανική Κοινοπραξία, International Food Standards = ιεθνή Πρότυπα Τροφίµων) είναι ενδεικτικός της τάσης που επικρατεί. Οι µεγάλοι λιανοπωλητές έχουν εφαρµόσει ήδη τέτοια συστήµατα, π.χ. Carrefour, και οι µικρότεροι προµηθευτές πρέπει να ακολουθήσουν τους "µεγάλους". Έτσι οι ΜΜΕ δεν µπορούν να κλείσουν τα µάτια τους στην ανάγκη εκπαίδευσης. Η εκπαίδευση πρέπει να καλύψει όλους τους κρίκους της αλυσίδα σε όλη την ΕΕ. Εσθονικό αρτοποιείο Ένα εσθονικό αρτοποιείο θέλησε να διαπεράσει τη φινλανδική αγορά µε έναν νέο υγιεινό προϊόν ψωµιού σίκαλης. Ο διευθυντής του αρτοποιείου συζήτησε το πρόβληµά του µε το εσθονικό µέλος του δικτύου food-mac. Με βάση αυτές τις συζητήσεις το δίκτυο food-mac βοήθησε το αρτοποιείο µε τις απαραίτητες επαφές µε τον φινλανδικό φορέα παροχής υπηρεσιών αγοράς, και µε την συνδροµή του οποίου διαµορφώθηκε ένα προκαταρκτικό πρόγραµµα δράσης για την έρευνα αγοράς. Το πρόγραµµα δράσης περιέλαβε διάφορα βήµατα π.χ.: Οργάνωση των καταναλωτικών επιτροπών(πάνελ) Έλεγχους µάρκετινγκ στις επιλεγµένες φινλανδικές υπέρ-αγορές Ανάλυση των αποτελεσµάτων των καταναλωτικών πάνελ και των ελέγχων µάρκετινγκ Βοήθεια στον νοµοθετικό και χρηµατοοικονοµικό τοµέα. Το νέο προϊόν ψωµιού προγραµµατίζεται να συσκευαστεί µε τέτοιο τρόπο ώστε το όνοµα του πελάτη (εσθονικό αρτοποιείο) να µην µπορεί να προσδιοριστεί, τα στοιχεία για την τελική απόφαση σχετικά µε το σχέδιο εφαρµογής τίθενται στην διάθεση του εσθονικού αρτοποιείου. Γαλλική καινοτόµος επιχείρηση βιοτεχνολογίας Μια Γαλλική ΜΜΕ, οι οποία διαθέτει πατέντες πάνω σε επιµόλυνση προϊόντων τροφίµων µικρής επεξεργασίας, αντιµετώπιζε πρόβληµα εξαιτίας της ελλιπής πληροφόρησης της σε θέµατα νοµοθεσίας ασφάλειας τροφίµων στην ΕΕ. Το δίκτυο food- MAC παρείχε σε αυτήν την επιχείρηση: Οδηγίες της ΕΕ για τους τεχνολογικά ζητήµατα κατάλογος αδειοδοτηµενων προϊόντων και τεχνικών στις συγκεκριµένες χώρες ενδιαφερόµενους πιθανούς πελάτες σε διάφορες ευρωπαϊκές χώρες 13 Τη Σφαιρική Σύνθεση επιµελήθηκε το FGSUAL (E) βασισµένη στις εκθέσεις των ΘΕ µε την υποστήριξη όλων των χώρων για τη συλλογή στοιχείων και την εθνική ανάλυση. Η εκτενής ηλεκτρονική έκθεση είναι διαθέσιµη στη βιβλιοθήκη του food-mac σε Thematic Network programme

20 διαφήµιση στον ιστοχώρο του προγράµµατος όταν η επιχείρηση έλαβε το βραβείο καινοτοµίας για την ενσωµάτωση IPR στη διαχείριση της επιχείρησης Η καινοτόµος διαδικασία έχει συστηθεί από κάποιους ευρωπαϊκούς φορείς ασφάλειας τροφίµων, και η επιχείρηση εξετάζει αυτήν την περίοδο επιχειρήσεις που θα είναι πιθανοί χρηστές στη Γαλλία, την Ελβετία, τη Γερµανία, την Ιταλία, τη Φινλανδία και την Ισπανία. Το άρωµα της επιτυχίας (Ελλάδα / Γαλλία) Μια ελληνική ΜΜΕ τεχνολογίας τροφίµων, σε µια τεχνολογία αισθητήρων ( ηλεκτρονική µύτη ) για την ανάλυση τροφίµων, και η διεύρυνση της ευρωπαϊκής αγοράς µιας γαλλικής επιχείρησης που έχει δηµιουργήσει το σύστηµα. Η ηλεκτρονική µύτη µπορεί να επιφέρει µια επανάσταση στον ποιοτικό έλεγχο τροφίµων, ένα ζήτηµα αυξανόµενης ανησυχίας για το κοινό, των δηµόσιων αρχών και των παραγωγών τροφίµων στην Ευρώπη. Η γαλλική επιχείρηση ανέπτυξε τη "ηλεκτρονική µύτη" ως απάντηση σε µια οδηγία της ΕΕ για τις οσµές και τη συσκευασία τροφίµων. Οι αισθητήρες δηµιουργούν µια γενική υπογραφή αρώµατος που συγκρινόµενη µε υπογραφές ήδη γνωστών συστηµάτων (αρωµατικών προφίλ), που το όργανο διαθέτει σε µια βάση δεδοµένων, µπορεί να δώσει ενδείξεις για την πιθανή επιµόλυνση του τροφίµου µε προσµίξεις ή για προβλήµατα που εµφανίστηκαν στην παραγωγή του.. Το αποτέλεσµα είναι ένα εργαλείο ικανό να βελτιώσει την ασφάλεια των τροφίµων, και να µειώσει τα απόβλητα µέσω του προσδιορισµού των και της εξάλειψης της φύρας στη διαδικασία παραγωγής. ηλώνει επίσης την πρόοδο στις τεχνολογίες που χρησιµοποιούνται για την καταπολέµηση της απάτης στην παραγωγή τροφίµων µε την επαλήθευση της αυθεντικότητας των τροφίµων, την αξιολόγηση της αγνότητας της σύνθεσης και την σήµανση παράνοµων πρόσθετων ουσιών. Περιφερειακή και ευρωπαϊκή συνεργασία Ένα µικρό οικογενειακό αρτοποιείο µε παράδοση 120 ετών και 20 υπαλλήλους έχει δηµιουργήσει ένα νέο "εµπορικό σήµα οµπρέλα". Το νέο αυτό σήµα δείχνει στον πελάτη πως τα προϊόντα αυτά παράγονται σε συγκεκριµένη περιοχή σύµφωνα µε υψηλές προδιαγραφές ποιότητας. Ως καινοτόµος επιχείρηση, αυτή η ΜΜΕ υιοθέτησε µια νέα τεχνολογία για germinated δηµητριακά. Σε συνεργασία µε το Πανεπιστήµιο Εφαρµοσµένων Επιστηµών στο Trier, αναπτύχθηκαν νέα προϊόντα και οι λειτουργικές ιδιότητες των germinated δηµητριακών αναλύθηκαν. Γι αυτή την καλή συνεργασία µεταξύ Πανεπιστηµίου και µµε τιµήθηκαν µε το γνωστό γερµανικό βραβείο καινοτοµίας «Prof.- Adalbert-Seifrz» τον Νοέµβριο του 2003, που τους απονεµήθηκε από τον Υπουργό Οικονοµικών στο Rhineland Palatinate. Μέσω της εφαρµογής της επικοινωνιακής και τεχνολογίας υπολογιστών (ICT), η επιχείρηση ήταν σε επαφή µε ένα εσθονικό αρτοποιείο και θα µπορούσαν να αξιολογούν (benchmark) τα δεδοµένα τους. Πρόγραµµα ARGO To ARGO είναι ένα πρόγραµµα Leonardo Da Vinci το οποίο λειτουργεί µε την υποστήριξη του ισπανικού γραφείου Λεονάρντο και του ισπανικού Υπουργείο Παιδείας και Πολιτισµού. Από τον Νοέµβριο του 2003 µέχρι το Μάιο του 2005 θα δώσει την ευκαιρία σε 800 κατόχους πανεπιστηµιακού τίτλου από οποιοδήποτε ισπανικό πανεπιστήµιο να αναπτύξει εκπαιδευτικές θέσεις µέσα σε ευρωπαϊκές επιχειρήσεις. Η οµάδα του food-mac θα βοηθήσει την Γενική ιεύθυνση του Πανεπιστήµιου της Σαλαµάνκας να παρέχει στις επιχειρήσεις τους πτυχιούχους που θα ικανοποιούν τις ανάγκες τους, σχετικά µε την καινοτόµο διαδικασία, τον νοµοθεσία, την επιστηµονική γνώση ή / και τις νέες αγορές. Thematic Network programme

21 5.2 Ευρωπαϊκή ανάλυση SWOT βασισµένη σε 6 θεµατικές ενότητες του ευρύτερου κλάδου των τροφίµων Η ανάλυση SWOT σύµφωνα µε τις έρευνες κατά θεµατική ενότητα από τις συµµετέχουσες χώρες Ισχυρά σηµεία Η αγορά τροφίµων παρουσιάζει σταθερότητα που οφείλεται στην καθηµερινή ανάγκη για τροφή Η δυναµική σύνδεση που συνεχώς δηµιουργείται στον καταναλωτή µεταξύ της τροφής και της υγιεινής ζωής. Η µείωση του κόστους των ICT επικοινωνιών και υποδοµής, ευκολότερη πρόσβαση σε κάθε είδους πληροφορία, σε οποιαδήποτε γλώσσα µέσω διαδικτύου. Αύξηση του αριθµού των υψηλά καταρτισµένων επαγγελµατιών και πληθώρα εκπαιδευτικών προγραµµάτων Η ύπαρξη τµηµάτων έρευνας σε επιχειρηµατικούς οµίλους σχεδόν σε όλες τις χώρες Αδυναµίες Η ανεπαρκής εκπαίδευση του προσωπικού των ΜΜΕ, συχνά εξαιτίας των κοινωνικώνπολιτισµικών εµποδίων Άνιση διανοµή των γρήγορων συνδέσεων σε αποµακρυσµένες περιοχές Το ενδιαφέρον της κοινωνίας για τα τρόφιµα οδηγεί στον κρατικό παρεµβατισµό και εµποδίζει τις δυνάµεις της αγοράς να λειτουργούν προς όφελός του Η εικόνα των βιοµηχανιών τροφίµων ως παραδοσιακή, χαµηλής τεχνολογίας βιοµηχανία που συνδέεται µε το φόβο των πρόσθετων που πιστεύονται να είναι ανθυγιεινά. Η δυνατότητα προστασίας µέσω πατέντας είναι περιορισµένη από καινοτοµίες που συχνά προσαρµόζονται σε ένα προϊόν και στα αντίγραφά του. Οι παραγωγοί δεν µπορούν να διατηρήσουν τα νέα προϊόντα και για αυτό δεν µπορούν να κάνουν µεγάλες επενδύσεις στην ανάπτυξη καινοτοµίας. Ένα αδύνατο σηµείο είναι ότι η πληροφόρηση (ανάγκες, εργαλεία και λύσεις) στην οποία έχουν πρόσβαση οι επιχειρήσεις είναι ήδη πάρα πολύ υψηλή µε αποτέλεσµα να µην έχει κανείς µια πλήρη άποψη για όλες αυτές τις ευκαιρίες. Σε ορισµένες χώρες υπάρχει έλλειψη συντονισµού στους νοµοθέτες. Ευκαιρίες Υψηλότερη ζήτηση για ποιοτικά προϊόντα και just in time διοίκηση. Η παγκοσµιοποίηση και η τροµακτικά αυξανόµενη ανάγκη για πιο γρήγορη επικοινωνία επιβάλλει νέες τεχνολογίες και διεθνή συνεργασία. Το αυξανόµενο ποσοστό τροφίµων που καταναλώνεται εκτός σπιτιού και το καταναλωτικό ενδιαφέρον για λειτουργικά τρόφιµα αναγκάζει στην εφαρµογή νέων τεχνικών και λύσεων marketing. Μελλοντικές Οδηγίες της Ε.Ε όπως η νοµοθεσία EG/78/2002 για την εναρµόνιση των ευρωπαϊκών προτύπων Σήµανσης, Αξιολόγησης και ιαχείρισης Κινδύνων και ο Ευρωπαϊκός Thematic Network programme

22 Φορέας είναι βασικά βήµατα για την δηµιουργία του ευρωπαϊκού νοµοθετικού πλαισίου για τα τρόφιµα. Μεγάλη προθυµία και πολύ χώρος για τις ΜΜΕ τροφίµων απέναντι στην καινοτοµία. Το αυξανόµενο πολιτικό ενδιαφέρον και στήριξη για την ανανέωση της µεταποιητικής βιοµηχανίας τροφίµων και την επαφή µε την αγορά µπορεί να οδηγήσει σε πρωτοβουλίες για καινοτοµία στην χάραξη πολιτικής τροφίµων. Απειλές Η πάλη µεταξύ των διανοµέων για τις τιµές οδήγησε σε µείωση του ποιοτικού επιπέδου των τροφίµων. Κοινωνικοί φραγµοί στην πρόσβαση εκπαίδευσης στο τοµέα των ICT στους εργάτες µε ελλιπή προσόντα (τόσο από τους εργοδότες όσο και από την διοίκηση) και άρνηση των περισσότερων ΜΜΕ να ξοδέψουν χρόνο και χρήµα στην εκπαίδευση. Οι επιχειρήσεις που δεν µπορούν να ακολουθήσουν, συνήθως ΜΜΕ, ενδέχεται να τεθούν υπό απειλή, εάν δεν είναι προετοιµασµένες να ενσωµατώσουν νέο δυναµικό, να επενδύσουν χρόνο και χρήµα σε εκπαίδευση και υλικό, να προσαρµοστούν στην νέα κουλτούρα και να κερδίσουν περαιτέρω µερίδια στην αγορά αν δεν σκεφτούν σφαιρικά. Οι δυνάµεις της αγοράς µπορούν να τεθούν σε κίνδυνο από τις προσπάθειες να δηµιουργηθούν µονοπώλια στην βιοµηχανία τροφίµων και στο χονδρεµπόριο, όπως επίσης και από πολιτικές στον τοµέα των τροφίµων που ενδεχοµένως να επηρεάσουν αρνητικά την καινοτόµο και αναπτυξιακή πορεία. Οι καταναλωτές προτιµούν τα φτηνά τρόφιµα γεγονός το οποίο ωθεί τις βιοµηχανίες τροφίµων να λαµβάνουν πολύ σοβαρά υπόψη το κόστος της παραγωγής. Thematic Network programme