Η εξέλιξη και η ποικιλομορφία του ανθρώπινου σκελετού Η ιστορία των ανθρωπογονικών

Transcript

1 Διάλεξη 36η, Μαρία-Ελένη Χοβαλοπούλου Η εξέλιξη και η ποικιλομορφία του ανθρώπινου σκελετού Η ιστορία των ανθρωπογονικών Δρ. Μαρία Ελένη Χοβαλοπούλου

2 Οι βιολόγοι βρίσκονται αντιμέτωποι: εκτός από την υπερβολική ποικιλομορφία των αρτίγονων και εξαφανισμένων ειδών και με τον απέραντο χρόνο που έχει διέλθει κατά την εξέλιξη της ζωής στον πλανήτη

3 Τεράστια χρονικά διαστήματα διαιρούνται σε Αιώνες Περιλαμβάνουν μία ή περισσότερες Περιόδους Διαιρούνται σε Εποχές Οι γεωλόγοι έχουν κατασκευάσει απλοποιημένα μοντέλα - Γεωλογική κλίμακα του χρόνου - για να οργανώσουν τον χρόνο

4 Οι αρχαιότερες μαρτυρίες ανθρωπογονικών που έχουν βρεθεί μέχρι σήμερα χρονολογούνται από την ύστερη Μειόκαινο και κατά κύριο λόγο περιλαμβάνουν: τμήματα δοντιών και τμήματα κρανιακών οστών Από μόνα τους όμως τα οδοντικά στοιχεία δεν αρκούν για να περιγράψουν τα ιδιαίτερα γνωρίσματα των ανθρωπογονικών και σίγουρα δεν είναι διακριτικά των μεταγενέστερων σταδίων της ανθρώπινης εξέλιξης

5 Διάφοροι επιστήμονες έχουν υποδείξει διακριτικά γνωρίσματα των ανθρωπογονικών, όπως: η οδόντωση, η μετακίνηση, ο δείκτης εγκεφαλοποίησης και η κατασκευή εργαλείων για τον προσδιορισμό των ανθρωπογονικών Είναι πολύ σημαντικό να κατανοήσουμε ότι τα παραπάνω γνωρίσματα δεν εξελίχθηκαν ταυτόχρονα ούτε με τον ίδιο ρυθμό Το εξελικτικό πρότυπο κατά το οποίο τα βιολογικά και συµπεριφορικά γνωρίσματα ενός οργανισμού εξελίσσονται το καθένα με διαφορετικό ρυθμό ονομάζεται μωσαϊκή εξέλιξη

6 Στα αρχικά στάδια της εξέλιξης των ανθρωπογονικών Δίποδη μετακίνηση Μόνο αληθινά αξιόπιστο στοιχείο ανθρωπογονικών Ωστόσο στα μεταγενέστερα στάδια, στάδια άλλα γνωρίσματα αποκτούν καθοριστική σημασία, ιδιαίτερα εκείνα που σχετίζονται με: την ανάπτυξη του εγκεφάλου και τη συμπεριφορά

7 Μετακίνηση Μειοκαινικό, γενικευμένο ανθρωποειδές Τετραποδισμός: επιμήκης λεκάνη. Ορισμένες μορφές ήταν ικανές για σχετικά καλή βραχιόνωση, τη μετακίνηση μέσω της αιώρησης. Ανατομικά Σύγχρονος Άνθρωπος Διποδισμός: βραχεία λεκάνη. Διποδισμός: βραχεία λεκάνη. Μικρότερο σωματικό μέγεθος Μεγαλύτερο σωματικό και μακριά άνω άκρα μέγεθος, μακρύτερα κάτω αναλογικά με τα κάτω, άκρα σε σχέση με τα άνω, επιμήκη δάκτυλα των χεριών βραχύτερα δάκτυλα των και των ποδιών, πιθανόν καλή χεριών και των ποδιών. αναρριχητική ικανότητα είναι μερικές διαφορές που παρουσιάζουν σε σχέση με τους μεταγενέστερους. Πρώιμος ανθρωπογονικός

8 Η διατήρηση ενός σταθερού κέντρου ισορροπίας απαιτεί τη δραστική τροποποίηση πολλών ανατομικών χαρακτηριστικών και δομών Οι πιο κρίσιμες αλλαγές εντοπίζονται στη λεκάνη Σε ένα τετράποδο ζώο, ζώο τα ανώνυμα οστά είναι: επιμηκυσμένα και προσανατολισμένα σχεδόν παράλληλα με την σπονδυλική στήλη Στους ανθρωπογονικούς, ανθρωπογονικούς τα ανώνυμα οστά είναι: συγκριτικά πολύ βραχύτερα και πλατύτερα και εκτείνονται πλευρικά Κατά την ορθοστασία, η διευθέτηση αυτή βοηθά να σταθεροποιηθεί η γραµµή μεταφοράς του σωματικού βάρους στην άρθρωση των γοφών

9 Η τροποποίηση της δομής του σκελετού της πυελικής ζώνης επέφερε αρκετές αλλαγές στον λειτουργικό της ρόλο Με την πλάτυνση των ανώνυμων οστών και τη διεύρυνσή τους γύρω από και πλευρικά του πρόσθιου μέρους του σώματος σχηματίστηκε μια δομή σε σχήμα λεκάνης, η οποία συμβάλλει στην υποστήριξη των εσωτερικών οργάνων της κοιλιάς

10 Αναπροσάρμοσαν επίσης τα σημεία πρόσφυσης αρκετών μυών του γοφού και του κάτω άκρου μεταβάλλοντας έτσι τη μηχανική τους λειτουργία Ίσως η πιο σημαντική τροποποίηση αφορά στον μείζονα γλουτιαίο μυ Στον άνθρωπο: Στα τετράποδα: Εντοπίζεται πίσω από την άρθρωση του ισχίου. Η θέση αυτή του επιτρέπει, μαζί με τους ισχιοκνηµιαίους μυς, να εκτείνει τον μηρό τραβώντας τον προς τα πίσω, όταν το άτοµο περπατά ή τρέχει Εντοπίζεται πλευρικά της άρθρωσης του ισχίου και λειτουργικά τραβά τον μηρό στο πλάι και μακριά από το σώμα

11 Η μετάβαση στον διποδισμό επέφερε τροποποιήσεις και σε άλλα σημεία του σκελετού. Οι πιο σημαντικές από αυτές, περιλαμβάνουν: (1) Την αναπροσαρμογή της θέσης του ινιακού τρήματος Το ινιακό τρήμα είναι τοποθετημένο κάτω από το κρανίο, ώστε το κεφάλι ισορροπεί στη σπονδυλική στήλη Κατά συνέπεια, απαιτούνται λιγότερο εύρωστοι μυς για τη στήριξη σε όρθια θέση (2) Την προσθήκη επιπλέον κυρτώσεων στη σπονδυλική στήλη Κατά την ορθοστασία βοηθούν στη μεταφορά του βάρους του άνω σώματος στους γοφούς

12 (3) Το κάτω άκρα είναι μακρύτερα, όπως φανερώνουν τα αναλογικά μήκη των διάφορων μερών του σώματος Για παράδειγμα, στον άνθρωπο ο μηρός αποτελεί το 20% του ύψους του σώματος, ενώ στον γορίλα μόλις το 11% (4) Το μεγάλο δάκτυλο του ποδιού έχει αυξηθεί σε μέγεθος και ευθυγραμμιστεί με τα υπόλοιπα δάκτυλα Έχει επίσης διαμορφωθεί η χαρακτηριστική καμάρα κατά μήκος του πέλματος, που συντελεί στην απορρόφηση των κραδασμών και παρέχει προωστική δύναμη στο πέλμα

13 (5) Το μηριαίο οστό έχει κλίση προς τα μέσα, κρατώντας το κάτω άκρα ακριβώς κάτω από τον κορμό Η ανατομία της άρθρωσης του γόνατος έχει επίσης υποστεί τροποποίηση, καθιστώντας εφικτή την πλήρη έκτασή της

14 Εγκέφαλος Μειοκαινικό, γενικευμένο ανθρωποειδές Μικρός σε σχέση με των ανθρωπογονικών, αλλά μεγάλος συγκριτικά με άλλων πρωτευόντων. Ένας σαφής βαθμός εγκεφαλοποίησης. Πρώιμος ανθρωπογονικός Μεγαλύτερος από των μειοκαινικών μορφών, αλλά ο δείκτης εγκεφαλοποίησης παραμένει ακόμη μέτριος. Οι προ των 6 εχπ μορφές δεν είχαν μεγαλύτερο σχετικό εγκεφαλικό μέγεθος από τον χιμπαντζή. Ανατομικά Σύγχρονος Άνθρωπος Μεγάλη αύξηση του μεγέθους του εγκεφάλου. Εξαιρετικά μεγάλος δείκτης εγκεφαλοποίησης.

15 Το εγκεφαλικό και το σωματικό μέγεθος συνδέονται στενά Προφανώς, ο χιμπαντζής (βάρους kg) έχει μεγαλύτερο εγκέφαλο από μια μαϊμού σκίουρο βάρους 1 kg Ο λόγος ωστόσο, του βάρους του εγκεφάλου προς το βάρος του σώματος δεν είναι ο ίδιος σε όλα τα είδη πρωτευόντων Η προβλεπόμενη αναλογία του εγκεφαλικού μεγέθους προς το σωματικό μέγεθος του ζώου ονομάζεται «δείκτης εγκεφαλοποίησης» εγκεφαλοποίησης χρησιμοποιείται για να υπολογιστεί το αναμενόμενο εγκεφαλικό μέγεθος για κάθε δεδομένο σωματικό μέγεθος

16 Για τα περισσότερα είδη πρωτευόντων, οι μετρήσεις βάρους εγκεφάλου - βάρους σώματος συγκλίνουν με τις αναμενόμενες, με μια αξιοσημείωτη εξαίρεση: τον άνθρωπο Ο εγκέφαλος του σύγχρονου ανθρώπου είναι πολύ μεγαλύτερος από τον αναμενόμενο για ένα πρωτεύον του ίδιου βάρους Ο βαθμός εγκεφαλοποίησης πρέπει να ερμηνευτεί ως: μοναδικό και κεντρικό στοιχείο της σχετικά πρόσφατης ανθρώπινης εξέλιξης

17 Οδόντωση Μειοκαινικό, γενικευμένο ανθρωποειδές Πρώιμος ανθρωπογονικός Μεγάλοι κοπτήρες και Μικρότεροι κοπτήρες κυνόδοντες, η μορφολογία των συγκριτικά με των γομφίων ποικίλλει μεταξύ των μειοκαινικών μορφών, οι ειδών, ορισμένοι έχουν φύματα κυνόδοντες έχουν σχετικά με λεπτό στρώμα σμάλτου και μειωθεί σε μέγεθος, απουσία άλλοι με παχύ. ακονιστικού μηχανισμού ανάμεσα στον άνω κυνόδοντα και στο πρώτο προγόμφιο. Γομφίοι με πολύ παχύ στρώμα σμάλτου. Ανατομικά Σύγχρονος Άνθρωπος Μικροί κοπτήρες και κυνόδοντες ακόμη περισσότερο συρρικνωμένοι. Απουσία ακονιστικού μηχανισμού ανάμεσα στον άνω κυνόδοντα και στο πρώτο προγόμφιο. Γομφίοι με παχύ στρώμα σμάλτου.

18 Χαρακτηριστικά του κρανίου που υποδηλώνουν μια ισχυρή μασητική δραστηριότητα αποτελούν: τα μεγάλα ζυγωματικά οστά και μια βρεγματική ακρολοφία στην κορυφή του κρανίου σχετίζονται με τις μεγάλες γνάθους και τα πίσω δόντια καθώς και µε τους ισχυρούς μασητικούς μύες Δύο μύες είναι υπεύθυνοι για το κλείσιμο του στόματος στη διάρκεια της μάσησης: 1) ο μασητήρας 2) ο κροταφίτης Όσο μεγαλύτερος είναι ο κροταφίτης, τόσο περισσότερο προεξέχει το ζυγωματικό τόξο από τα πλάγια του κρανίου

19 Στην Αφρική έζησε ποικιλία ειδών πρώιμων ανθρωπογονικών με ευρεία γεωγραφική κατανομή Τρεις κύριες ομάδες πρώιμων ανθρωπογονικών (βάσει χρονολογικής σειράς και συγκεκριμένων εξελικτικών τάσεων): Προ-αυστραλοπίθηκοι (6,0+ έως 4,4 εχπ) Αυστραλοπίθηκοι (4,2 έως 1,2 εχπ) Πρώιμος Άνθρωπος (2,0+ έως Ι,4 εχπ)

20 Σημαντικότεροι προ-αυστραλοπίθηκοι: Α) Σαχελάνθρωπος του Τσαντ (7,0 έως 6,0 εχπ) Το αρχαιότερο και πιο εντυπωσιακό δείγμα αποτελείται από ένα κρανίο που βρέθηκε στη Θέση Τόρος-Μενάλια στο Τσαντ της κεντρικής Αφρικής Μικρός κρανιακός θόλος Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις όχι μεγαλύτερος από του σύγχρονου χιμπαντζή (320 cm3 έως 380 cm3) Εύρωστος κρανιακός θόλος με: πολύ έντονα υπερόφρυα τόξα ακρολοφία στην κορυφή και ίχνη πρόσφυσης ισχυρών μυών στην οπίσθια επιφάνεια

21 Σημαντικότεροι προ-αυστραλοπίθηκοι: Α) Σαχελάνθρωπος του Τσαντ (7,0 έως 6,0 εχπ) Σε αντίθεση με τα παραπάνω πιθηκόμορφα αυτά χαρακτηριστικά: Παράγωγοι χαρακτήρες (εξελικτική καινοτομία μοναδική σε μια συγκεκριμένη γενεαλογική γραμμή) Τοποθέτηση του κατώτερου τμήματος του προσώπου κάτω από τον κρανιακό θόλο Εντοπίζεται συνήθως στις μεταγενέστερες μορφές Απουσία οδοντικής διάταξης «ακονιστικού συμπλέγματος κυνόδοντα/προγόμφιου» κυνόδοντα/προγόμφιου Ο άνω κυνόδοντας είναι μικρός σε μέγεθος και φθαρμένος από την κορυφή έως την άκρη του (αντί να φθείρεται κατά μήκος)

22 Σημαντικότεροι προ-αυστραλοπίθηκοι: Α) Σαχελάνθρωπος του Τσαντ (7,0 έως 6,0 εχπ) Ωστόσο: Ωστόσο Η θέση του ινιακού τρήματος είναι ενδιάμεση μεταξύ εκείνης ενός τετράποδου πιθήκου και ενός δίποδου ανθρωπογονικού Για αυτόν αλλά και άλλους λόγους, μερικοί ερευνητές προτείνουν ότι προς το παρόν, η ταξινόμηση του Σαχελάνθρωπου στους «πιθήκους» ίσως είναι πιο ορθή Δεν έχουν ανακαλυφθεί μετακρανιακά απολιθώματα στο Τσαντ Ανατομικά γνωρίσματα περισσότερο διακριτικά των ανθρωπογονικών (δίποδη μετακίνηση) μετακίνηση

23 Σημαντικότεροι προ-αυστραλοπίθηκοι: Β) Ορρόριν των Τούγκεν (6,0 εχπ) Τα αρχαιότερα ευρήματα από ένα άλλο γένος πολύ πρώιμων ανθρωπογονικών (που ίσως ήταν σύγχρονοι του Σαχελάνθρωπου) προέρχονται από τους Λόφους Τούγκεν, στην κεντρική Κένυα Περιλαμβάνουν: Περιλαμβάνουν κυρίως δόντια, αλλά και μερικά αρκετά πλήρη οστά των κάτω άκρων εξαιρετικά σημαντικά, σημαντικά καθώς φέρουν ενδείξεις προσαρμογής στη δίποδη βάδιση Τα απολιθώματα αυτά έχουν ταξινομηθεί στο γένος πρώιμων ανθρωπογονικών, ονόματι Ορρόριν (Orrorin)

24 Σημαντικότεροι προ-αυστραλοπίθηκοι: Γ) Αρντιπίθηκος Ραμίδος (4,4 εχπ) Στη θέση Άραμις (περιοχής της Μέσης Ισάλου) ανακαλύφθηκε μία από τις μεγαλύτερες συναθροίσεις οστών απολιθωμένων ανθρωπογονικών Συνολικά τουλάχιστον 36 άτομα εκπροσωπούνται από μεμονωμένα δόντια, οστά του κρανίου Ο σκελετός της «Άρντι» εκπροσωπείται από αρκετά καίρια μέρη, όπως: το κρανίο, την πύελο και σχεδόν πλήρη χέρια και πέλματα

25 Σημαντικότεροι προ-αυστραλοπίθηκοι: Γ) Αρντιπίθηκος Ραμίδος (4,4 εχπ) Μέγεθος εγκεφάλου αρκετά μικρό (300 cm3 και 350 cm3) Το κρανίο μοιάζει πολύ με του Σαχελανθρώπου Λαγόνιο οστό βραχύ και πλατύ Το πέλμα έχει τροποποιηθεί κατάλληλα ώστε να παρέχει αντέρεισμα στην προωστική κίνηση κατά τον βηματισμό Η «Άρντι» πιθανόν περπατούσε αρκετά ικανοποιητικά στα δύο της πόδια, αλλά θα δυσκολευόταν πολύ να τρέξει Άλλα μέρη της πυελικής ζώνης παρουσιάζουν πιο προγονικά χαρακτηριστικά Αρκετά αποκλίνον μεγάλο δάκτυλο, ικανό για ισχυρή συγκράτηση

26 Αυστραλοπίθηκοι (4,2 έως 1,2 εχπ) Δύο κύριες υποομάδες: υποομάδες Πρώιμοι: Πρώιμοι περισσότερο πρωτόγονοι ως προς τη μορφολογία και Μεταγενέστεροι: Μεταγενέστεροι με αρκετά πιο τροποποιημένες ανατομικές δομές Παρατηρούμε πολυάριθμες και πολύ ενδιαφέρουσες προσαρμοστικές διαφορές Κυριότερα κοινά γνωρίσματα: γνωρίσματα 1. Είναι όλοι σαφώς δίποδοι βαδιστές 2. 'Έχουν όλοι σχετικά μικρό εγκέφαλο (τουλάχιστον συγκριτικά με τα μέλη του γένους Άνθρωπος) 3. 'Έχουν όλοι ευμεγέθη δόντια -ειδικά τα πίσω- με ένα παχύ (έως πολύ παχύ) στρώμα αδαμαντίνης στους γομφίους

27 Πρώιμοι αυστραλοπίθηκοι (4,2 έως 3,0 εχπ): Α) Αυστραλοπίθηκος του Ανάμ Μεταξύ των απολιθωμάτων των πιο αρχαίων αυστραλοπιθήκων που έχουν μέχρι σήμερα βρεθεί συγκαταλέγονται και: ελάχιστα μετακρανιακά οστά που τεκμηριώνουν με σαφήνεια τη δίποδη μετακίνηση ορισμένα προγονικά οδοντικά χαρακτηριστικά, μεταξύ αυτών ένας μεγάλος κυνόδοντας και ένας ακονιστικός πρώτος κάτω προγόμφιος Τα συγκεκριμένα αυτά απολιθώματα έχουν αποδοθεί στο είδος Αυστραλοπίθηκος του Ανάμ

28 Πρώιμοι αυστραλοπίθηκοι (4,2 έως 3,0 εχπ): Β) Αυστραλοπίθηκος του Αφάρ Ελαφρώς μεταγενέστερα και πολύ πιο πλήρη απολιθωμένα υπολείμματα του Αυστραλοπίθηκου έχουν ανευρεθεί κατά κύριο λόγο: στο Χαντάρ (Αιθιοπία) στο Λαετόλι (Τανζανία) Αποδίδονται στο είδος Αυστραλοπίθηκος του Αφάρ και εκπροσωπούν τουλάχιστον 60 άτομα (και ίσως μέχρι 100) Το υλικό αυτό αποτελεί την καλύτερα μελετημένη συλλογή απολιθωμάτων πρώιμων ανθρωπογονικών: ο σκελετός της «Λούσυ» ανακαλύφθηκε το 1974 στο Χαντάρ οι πατημασιές ανθρωπογονικών ανακαλύφθηκαν στο Λαετόλι το 1978

29 Πρώιμοι αυστραλοπίθηκοι (4,2 έως 3,0 εχπ): Β) Αυστραλοπίθηκος του Αφάρ Μοιράζεται αρκετά πρωτόγονα γνωρίσματα με μερικούς υστερο-μειοκαινικούς πιθήκους, καθώς επίσης και τους αρτίγονους μεγάλους πιθήκους, όπως: οι κυνόδοντες είναι συχνά πολύ μεγάλα αιχμηρά δόντια ο πρώτος κάτω προγόμφιος είναι ημι-ακονιστικός οι σειρές των δοντιών είναι σε παράλληλη διάταξη συγκλίνοντας στο πίσω μέρος του στόματος το κρανίο φέρει ακρολοφία στην οπίσθια επιφάνεια και πολυάριθμα προγονικά χαρακτηριστικά στη βάση του μικρός εγκέφαλος ( 420 cm3)

30 Πρώιμοι αυστραλοπίθηκοι (4,2 έως 3,0 εχπ): Β) Αυστραλοπίθηκος του Αφάρ Σε σχέση με τα κάτω άκρα, τα άνω άκρα ήταν μακρύτερα συγκρινόμενα με του σύγχρονου ανθρώπου Ήταν ένας κοντός Ωστόσο, Ωστόσο άλλα ανθρωπογονικός: μέλη του είδους «Λούσυ» 0,90m - 1,20m της ήταν πολύ πιο μεγαλόσωμα Η πιο απλή ερμηνευτική υπόθεση για την ενδοειδική αυτή διαφορά ως προς το σωματικό μέγεθος αφορά στην παρουσία έντονου φυλετικού διμορφισμού

31 Πρώιμοι αυστραλοπίθηκοι (4,2 έως 3,0 εχπ): Β) Αυστραλοπίθηκος του Αφάρ Περαιτέρω σημαντικές ανακαλύψεις έχουν συμβεί στη θέση Ντικίκα Σχεδόν πλήρης σκελετός ενός νηπίου θηλυκού γένους Ανάλυση της ωμοπλάτης καταδεικνύει ότι θα ήταν σε θέση να αναρριχάται με μεγάλη ευκολία στα δέντρα Τα πόδια και τα πέλματα υποδεικνύουν έναν εδαφόβιο δίποδο βαδιστή

32 Μεταγενέστεροι αυστραλοπίθηκοι (3,0 έως 1,2 εχπ) Εμφανίζουν ανατομικές τροποποιήσεις που τους διαφοροποιούν σημαντικά από όλους τους άμεσους προγόνους τους βαθμιαία εξειδίκευση λόγω προσαρμογής σε ποικίλους οικολογικούς θώκους Τουλάχιστον δύο ξεχωριστές καταγωγικές γραμμές ανθρωπογονικών έζησαν (σε ορισμένες περιπτώσεις πολύ κοντά η μία στην άλλη) μεταξύ των 2,0 και 1,2 εχπ: Η πρώτη εξ αυτών εκπροσωπείται από τρία ιδιαίτερα εξειδικευμένα είδη που ανήκουν στο γένος Παράνθρωπος (Εύρωστοι Αυστραλοπίθηκοι) Η δεύτερη εκπροσωπείται από τους Λεπτοκαμωμένους Αυστραλοπιθήκους

33 Μεταγενέστεροι αυστραλοπίθηκοι (3,0 έως 1,2 εχπ): Α) Παράνθρωποι Αυστραλοπίθηκοι με περισσότερο εξειδικευμένα χαρακτηριστικά

34 Μεταγενέστεροι αυστραλοπίθηκοι (3,0 έως 1,2 εχπ): Α) Παράνθρωπος της Αιθιοπίας Στη δυτική όχθη της λίμνης Τουρκάνα (βόρεια Κένυα) ανευρέθει το πρώτο μέλος του Παρανθρώπου: Ένα σχεδόν πλήρες κρανίο, το αποκαλούμενο «Μαύρο Κρανίο» Κρανίο χημικός χρωματισμός από το πλούσιο σε μαγγάνιο έδαφος Προγονικά χαρακτηριστικά που θυμίζουν τον Αυστραλοπίθηκο τον Αφάρ: Αφάρ ανεπτυγμένη ακρολοφία στην οπίσθια επιφάνεια του κρανίου έντονα προτεταμένο άνω πρόσωπο σύγκλιση της άνω οδοντικής σειράς στο πίσω μέρος του στόματος Χαρακτηριστικά που το συνδέουν με τα μεταγενέστερα είδη Παρανθρώπου: ευρύ πρόσωπο ιδιαίτερα ευμεγέθης υπερώα μεγάλη περιοχή για τα πίσω δόντια

35 Μεταγενέστεροι αυστραλοπίθηκοι (3,0 έως 1,2 εχπ): Β) Αυστραλοπίθηκος ο Αφρικανός Δεν έχουν βρεθεί απολιθώματα του γένους Αυστραλοπίθηκος ηλικίας μικρότερης των 3 εχπ στην ανατολική Αφρική Δεν ισχύει όμως το ίδιο για τη Νότιο Αφρική Tο «παιδί του Τάουγκ» Τάουγκ (ο τύπος τον Αυστραλοπιθήκου του Αφρικανού) όπως ακριβώς και τα άλλα μέλη του είδους του είχαν μικρό εγκέφαλο, με την κρανιακή χωρητικότητα του ενηλίκου 440 cm3

36 Μεταγενέστεροι αυστραλοπίθηκοι (3,0 έως 1,2 εχπ): Β) Αυστραλοπίθηκος ο Αφρικανός Το είδος αυτό διέθετε επίσης μεγάλα πίσω δόντια όχι όμως στον υπερβολικό βαθμό που παρατηρείται στον Παράνθρωπο Επιπλέον, τα πολύ καλά διατηρημένα μετακρανιακά οστά που ανακτήθηκαν από το Στερκφοντέιν μαρτυρούν ότι ήταν πολύ καλά προσαρμοσμένα στη δίποδη μετακίνηση