ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ ΕΡΓΟΥ. Τίτλος Παραδοτέου: Ηλεκτρονικό Αρχείο: Έκδοση: /10/2003. Παράδοσης:

Transcript

1 ΣΗΜΕΙΩΣΗ Το έργο αυτό εκπονήθηκε από τον ΕΕΟ GROUP AE στα πλαίσια του έργου «Σύµβουλος Ενδιάµεσης Αξιολόγησης των Προγραµµάτων Κοινοτική πρωτοβουλίας Interreg IIIA Ελλάδα Κύπρος, Interreg IIIA/CARDS Ελλάδα ΠΓ Μ, Interreg IIIA/CARDS Ελλάδα Αλβανία, Interreg IIIA/PHARE CBC Ελλάδα Βουλγαρία» που έχει αναλάβει η Ένωση των εταιρειών ΕΕΟ Group AE, Global View A.E. σύµφωνα µε τη σύµβαση που υπογράφηκε (23/09/03) µεταξύ της Ένωσης εταιρειών και του Υπουργείου Οικονοµίας και Οικονοµικών. ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ ΕΡΓΟΥ Τίτλος Έργου: Τίτλος Παραδοτέου: Ηλεκτρονικό Αρχείο: Ενδιάµεση Έκθεση Αξιολόγησης του Interreg IIIA/CARDS Ελλάδα - Αλβανία Τελική Έκθεση Ενδιάµεσης Αξιολόγησης του Interreg IIIA/CARDS Ελλάδα - Αλβανία Eeo/evaluations/interreg/ea_interreg_teliko draft ellada Albania/eadraftelalbTeliko.doc Έκδοση: 2.0 Ηµεροµηνία Παράδοσης: ιανοµή σε: 31/10/2003 Ειδική Υπηρεσία ιαχείρισης Π.Κ.Π. Ιnterreg (5 αντίτυπα) Υπουργείο Οικονοµίας και Οικονοµικών/Ειδική Υπηρεσία Σχεδιασµού & Αξιολόγησης Περιφερειακής Πολιτικής και Προγραµµάτων (1 αντίτυπο) Εσωτερική διανοµή (1 αντίτυπο) ΤΡΟΠΟΠΟΙΗΣΕΙΣ Έκδοση Ηµεροµηνία Αιτιολογία Αλλαγών Σελίδες που αντικαθίστανται /10/ /12/2003 Παρατηρήσεις Ε.Παρακολούθησης και Επιτροπής Παραλαβής

2 ΕΚΘΕΣΗ ΕΝ ΙΑΜΕΣΗΣ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ Π.Κ.Π. INTERREG IIIA/ ΕΛΛΑ Α-ΑΛΒΑΝΙΑ ΠΙΝΑΚΑΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΩΝ 1 ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ ΤΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΤΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΚΟΥ ΣΧΕ ΙΑΣΜΟΥ Η ΕΚ ΤΩΝ ΠΡΟΤΕΡΩΝ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΑΝΑΛΥΣΗ ΤΟΥ ΚΟΙΝΩΝΙΚΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟΥ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ Ευρωπαϊκό Πλαίσιο ηµογραφικές Εξελίξεις Μακροοικονοµικές Εξελίξεις Αγορά Εργασίας- Ανεργία Πληθωρισµός Ελληνικό Πλαίσιο ηµογραφικές Εξελίξεις Μακροοικονοµικές Εξελίξεις Αγορά Εργασίας- Ανεργία Πληθωρισµός Περιφέρεια Ηπείρου ηµογραφικές Εξελίξεις Μακροοικονοµικές Εξελίξεις Αγορά Εργασίας- Ανεργία Ποιότητα Ζωής Περιφέρεια Ιονίων Νήσων ηµογραφικές Εξελίξεις Μακροοικονοµικές Εξελίξεις Αγορά Εργασίας- Ανεργία Ποιότητα Ζωής Περιφέρεια υτικής Μακεδονίας ηµογραφικές Εξελίξεις Μακροοικονοµικές Εξελίξεις Αγορά Εργασίας- Ανεργία Ποιότητα Ζωής Αλβανία ηµογραφικές Εξελίξεις Μακροοικονοµικές εξελίξεις Αγορά εργασίας- Ανεργία Πληθωρισµός ιεθνής χρηµατοδότηση Γενική Θεώρηση του κοινωνικοοικονοµικού περιβάλλοντος Επικαιροποίηση της ανάλυσης SWOT Ανάλυση της κατανοµής των πόρων του Π.Κ.Π. INTERREG IIIA/CARDS ΕΛΛΑ Α-ΑΛΒΑΝΙΑ ΕΕΟ GROUP Α.Ε.- GLOBAL VIEW A.E. Σελ. 1-2

3 ΕΚΘΕΣΗ ΕΝ ΙΑΜΕΣΗΣ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ Π.Κ.Π. INTERREG IIIA/ ΕΛΛΑ Α-ΑΛΒΑΝΙΑ Αποτίµηση της συνεχιζόµενης ορθότητας και συνέπειας της στρατηγικής Συσχέτιση Στρατηγικής-Αναγκών Προτάσεις Συµπεράσµατα Το Νέο Μέσο Γειτνίασης και η επίπτωση του στο πρόγραµµα Συσχέτιση στρατηγικής-στόχων του Προγράµµατος ΕΠΙΚΑΙΡΟΤΗΤΑ ΚΑΙ ΚΑΤΑΛΛΗΛΟΤΗΤΑ ΤΟΥ ΣΧΕ ΙΑΣΜΟΥ Εσωτερική συνοχή Συνάφεια του Προγράµµατος µε τις προτεραιότητες της Κ.Π. INTERREG IIIΑ Συνάφεια του Προγράµµατος µε τις προτεραιότητες του CARDS Εσωτερική συνέργια του Π.Κ.Π. INTERREG IIIA/CARDS ΕΛΛΑ Α-ΑΛΒΑΝΙΑ ΣΥΓΚΡΙΣΗ ΠΟΣΟΤΙΚΟΠΟΙΗΣΗΣ ΚΟΙΝΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΚΟΥ ΕΓΓΡΑΦΟΥ ΚΑΙ ΣΥΜΠΛΗΡΩΜΑΤΟΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΣΜΟΥ Εξωτερική συνοχή Συνάφεια µε Οριζόντιες Πολιτικές της Ευρωπαϊκής Κοινότητας Συνάφεια µε τα ΠΕΠ των επιλέξιµων περιοχών ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΠΟΣΟΤΙΚΟΣ ΠΡΟΣ ΙΟΡΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΕΠΙΚΑΙΡΟΠΟΙΗΣΗ ΤΩΝ ΣΤΟΧΩΝ ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΑΝΑΛΥΣΗ ΣΕ ΕΠΙΠΕ Ο ΜΕΤΡΟΥ Μέτρο 1.1. Υποδοµές Μεταφορών και ιασυνοριακών ικτύων Μέτρο 1.2. Βελτίωση της ασφάλειας των εξωτερικών συνόρων Μέτρο 2.1. Συνεργασία φορέων στήριξης ΜΜΕ Μέτρο 2.2. Συνεργασία εκπαιδευτικών, ερευνητικών φορέων- ανάδειξη και προβολή πολιτιστικών πόρων Μέτρο 2.3. Συνεργασία για την αναβάθµιση και προστασία περιβαλλοντικών πόρων Μέτρο 2.4. Συνεργασία µεταξύ περιφερειακών και τοπικών φορέων για την αναβάθµιση των διοικητικών δοµών Μέτρο 2.5. Συνεργασία για τη βελτίωση της ποιότητας ζωής των πολιτών στη διασυνοριακή περιοχή Μέτρο 3.1. ιαχείριση του Προγράµµατος Μέτρο 3.2. Τεχνική Στήριξη ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΤΗΣ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑΣ ΚΑΙ ΤΗΣ ΑΠΟ ΟΤΙΚΟΤΗΤΑΣ ΤΗΣ ΠΑΡΕΜΒΑΣΗΣ ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ Π.Κ.Π. INTERREG IIIA/CARDS ΕΛΛΑ Α-ΑΛΒΑΝΙΑ ΑΝΑ ΜΕΤΡΟ, ΜΕΧΡΙ ΕΕΟ GROUP Α.Ε.- GLOBAL VIEW A.E. Σελ. 1-3

4 ΕΚΘΕΣΗ ΕΝ ΙΑΜΕΣΗΣ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ Π.Κ.Π. INTERREG IIIA/ ΕΛΛΑ Α-ΑΛΒΑΝΙΑ Μέτρο 1.1. «Υποδοµές µεταφορών» Μέτρο 1.2. «Βελτίωση της ασφάλειας των εξωτερικών συνόρων» Μέτρο 2.1. «Συνεργασία φορέων και ΜΜΕ» Μέτρο 2.2. «Συνεργασία µεταξύ εκπαιδευτικών, ερευνητικών φορέων- Ανάδειξη και προβολή πολιτιστικών πόρων» Μέτρο 2.3. «Συνεργασία για την αναβάθµιση και προστασία περιβαλλοντικών πόρων» Μέτρο 2.4. «Συνεργασία τοπικών και περιφερειακών φορέων για αναβάθµιση των διοικητικών δοµών» Μέτρο 2.5. «Συνεργασία για τη βελτίωση της ποιότητας ζωής των πολιτών στη διασυνοριακή περιοχή» Μέτρο 3.1. «ιαχείριση προγράµµατος» Μέτρο 3.2. «Τεχνική υποστήριξη» ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΤΩΝ ΜΗΧΑΝΙΣΜΩΝ ΠΑΡΑΚΟΛΟΥΘΗΣΗΣ, ΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΚΑΙ ΕΛΕΓΧΟΥ ΤΩΝ ΠΑΡΕΜΒΑΣΕΩΝ ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΥΣΤΗΜΑ ΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΤΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ Συνολική δοµή διαχείρισης Υπηρεσία ιαχείρισης Π.Κ.Π. INTERREG III Στελέχωση της Υπηρεσίας ιαχείρισης Π.Κ.Π. INTERREG Επιτροπή Παρακολούθησης Επιτροπή Καθοδήγησης Τεχνική Γραµµατεία Αρχή Πληρωµής ηµοσιονοµικός Έλεγχος Αξιολόγηση της αποτελεσµατικότητας του συστήµατος διαχείρισης και παρακολούθησης ΙΑ ΙΚΑΣΙΑ ΕΝΤΑΞΗΣ ΠΡΑΞΕΩΝ ΣΤΟ Π.Κ.Π. INTERREG IIIA/ CARDS ΕΛΛΑ Α-ΑΛΒΑΝΙΑ Αξιολόγηση προτάσεων Συγκριτική Αξιολόγηση ιαδικασία συντονισµού Έγκριση από την Επιτροπή Καθοδήγησης Απόφαση ένταξης πράξεων Καταχώρηση στο Ολοκληρωµένο Πληροφοριακό Σύστηµα (ΟΠΣ) Αξιολόγηση των διαδικασιών ένταξης πράξεων ΣΥΜΒΟΛΗ ΤΗΣ ΕΤΑΙΡΙΚΗΣ ΣΧΕΣΗΣ ΣΤΗΝ ΠΟΙΟΤΗΤΑ ΥΛΟΠΟΙΗΣΗΣ ΚΑΙ ΠΑΡΑΚΟΛΟΥΘΗΣΗΣ ΟΛΟΚΛΗΡΩΜΕΝΟ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΑΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ (ΟΠΣ) ΤΕΛΙΚΟΙ ΙΚΑΙΟΥΧΟΙ ΚΡΙΤΗΡΙΑ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ ΚΑΙ ΕΠΙΛΟΓΗΣ ΠΡΑΞΕΩΝ ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΕΕΟ GROUP Α.Ε.- GLOBAL VIEW A.E. Σελ. 1-4

5 ΕΚΘΕΣΗ ΕΝ ΙΑΜΕΣΗΣ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ Π.Κ.Π. INTERREG IIIA/ ΕΛΛΑ Α-ΑΛΒΑΝΙΑ 7.1 ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ Οριζόντια Προβλήµατα Ειδικά Προβλήµατα ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ Γενικές Προτάσεις Ειδικές προτάσεις ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΑΝΑΘΕΩΡΗΣΗΣ ΤΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΜΕΘΟ ΟΛΟΓΙΑ ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΤΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΚΟΥ ΣΧΕ ΙΑΣΜΟΥ Ανάλυση Κοινωνικοοικονοµικού περιβάλλοντος και επικαιροποίηση της ανάλυσης SWOT Στόχος Αντικείµενο Ανάλυση ραστηριοτήτων Αποτίµηση της συνεχιζόµενης ορθότητας και συνέπειας της στρατηγικής Επικαιρότητα και Καταλληλότητα του σχεδιασµού Στόχος Αντικείµενο Ανάλυση ραστηριοτήτων ΠΟΣΟΤΙΚΟΣ ΠΡΟΣ ΙΟΡΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΕΠΙΚΑΙΡΟΠΟΙΗΣΗ ΤΩΝ ΣΤΟΧΩΝ Στόχος Αντικείµενο Ανάλυση ραστηριοτήτων Έλεγχος βάσης αξιολόγησης Επικαιροποίηση συστήµατος ποσοτικών στόχων / δεικτών ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΤΗΣ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑΣ ΚΑΙ ΤΗΣ ΑΠΟ ΟΤΙΚΟΤΗΤΑΣ ΤΗΣ ΠΑΡΕΜΒΑΣΗΣ Εισαγωγή Στόχος Αντικείµενο Αξιολόγηση της αποτελεσµατικότητας Στόχος Αντικείµενο Αξιολόγηση της αποδοτικότητας Στόχος Αντικείµενο Ανάλυση δραστηριοτήτων Μέτρηση εκροών, αποτελεσµάτων και επιπτώσεων Μεθοδολογικές αποσαφηνίσεις Παράγοντες που επηρεάζουν την αποτελεσµατικότητα και αποδοτικότητα Εκτίµηση των επιπτώσεων του Προγράµµατος Στόχος ΕΕΟ GROUP Α.Ε.- GLOBAL VIEW A.E. Σελ. 1-5

6 ΕΚΘΕΣΗ ΕΝ ΙΑΜΕΣΗΣ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ Π.Κ.Π. INTERREG IIIA/ ΕΛΛΑ Α-ΑΛΒΑΝΙΑ Αντικείµενο Συλλογή και επεξεργασία στοιχείων. Προβλήµατα Αντιµετώπιση ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΤΩΝ ΜΗΧΑΝΙΣΜΩΝ ΠΑΡΑΚΟΛΟΥΘΗΣΗΣ, ΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΚΑΙ ΕΛΕΓΧΟΥ ΤΩΝ ΠΑΡΕΜΒΑΣΕΩΝ ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ ΚΑΙ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΚΟΙΝΟΤΙΚΗ ΠΡΟΣΤΙΘΕΜΕΝΗ ΑΞΙΑ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΕΡΓΑΛΕΙΩΝ Παρουσίαση της οικογένειας των δεικτών είκτες αξιολόγησης της πορείας του προγράµµατος Συνολική Παρουσίαση των εικτών ΚΑΤΑΛΟΓΟΣ ΠΙΝΑΚΩΝ ΚΑΙ ΣΧΗΜΑΤΩΝ ΚΑΤΑΛΟΓΟΣ ΠΙΝΑΚΩΝ ΚΑΤΑΛΟΓΟΣ ΣΧΗΜΑΤΩΝ ΠΙΝΑΚΑΣ ΣΥΝΤΟΜΟΓΡΑΦΙΩΝ ΕΕΟ GROUP Α.Ε.- GLOBAL VIEW A.E. Σελ. 1-6

7 ΕΚΘΕΣΗ ΕΝ ΙΑΜΕΣΗΣ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ Π.Κ.Π. INTERREG IIIA/ ΕΛΛΑ Α-ΑΛΒΑΝΙΑ 1 Εισαγωγή Η παρούσα Έκθεση αποτελεί την Τελική έκθεση της Ενδιάµεσης Αξιολόγησης του Προγράµµατος Κοινοτικής Πρωτοβουλίας INTERREG IIIA/CARDS ΕΛΛΑ Α- ΑΛΒΑΝΙΑ, στο πλαίσιο του έργου του Συµβούλου της Ενδιάµεσης Αξιολόγησης, σύµφωνα µε την από 23/9/2003 σχετική σύµβαση του ΥΠΟΙΚΟ και της Υπηρεσίας ιαχείρισης των Π.Κ.Π. INTERREG III µε τις εταιρείες EEO GROUP Α.Ε. και GLOBAL VIEW Α.Ε. Η Έκθεση είναι διαρθρωµένη σύµφωνα µε τις προδιαγραφές της σχετικής σύµβασης, το δε περιεχόµενό της είναι απόλυτα συναφές τόσο µε τις προδιαγραφές αυτές, όσο και µε τις κατευθύνσεις που έχουν δοθεί σε συναντήσεις εργασίας µε τα στελέχη του ΥΠΟΙΚΟ. Ειδικότερα, η Έκθεση περιλαµβάνει τα εξής Κεφάλαια: Κεφάλαιο 1 Κεφάλαιο 2 Κεφάλαιο 3 Κεφάλαιο 4 Κεφάλαιο 5 Κεφάλαιο 6 Κεφάλαιο 7 Κεφάλαιο 8 Εισαγωγή Ταυτότητα του Προγράµµατος Αξιολόγηση του Προγραµµατικού Σχεδιασµού Ποσοτικός Προσδιορισµός και Επικαιροποίηση των Στόχων Αξιολόγηση της αποτελεσµατικότητας και αποδοτικότητας της παρέµβασης Αξιολόγηση των µηχανισµών παρακολούθησης, διαχείρισης και ελέγχου των παρεµβάσεων Συµπεράσµατα-Προτάσεις Μεθοδολογία ΕΕΟ GROUP Α.Ε.- GLOBAL VIEW A.E. Σελ. 1-7

8 ΕΚΘΕΣΗ ΕΝ ΙΑΜΕΣΗΣ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ Π.Κ.Π. INTERREG IIIA/ ΕΛΛΑ Α-ΑΛΒΑΝΙΑ 2 Ταυτότητα του Προγράµµατος Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, σύµφωνα µε την απόφαση αριθµ.e (2002) 828 / , ενέκρινε στις 21 Μαΐου 2002 το Επιχειρησιακό Πρόγραµµα INTERREG IIIA/CARDS Ελλάδα- Αλβανία, Οι επιλέξιµες Ελληνικές περιοχές του Προγράµµατος είναι οι Περιφέρειες υτικής Μακεδονίας (Νοµοί Φλώρινας και Καστοριάς), Ηπείρου (Νοµοί Ιωαννίνων και Θεσπρωτίας) και Ιονίων Νήσων (Νοµός Κέρκυρας) ενώ αντίστοιχα οι Αλβανικές περιοχές είναι οι Περιφέρειες Αργυροκάστρου (Νοµοί Αργυροκάστρου και Πρεµετής), Κορυτσάς (Νοµοί Κορυτσάς και Ντεβόλ, ήµος Κολόνιας) και Περιφέρεια Βλόρε ( ήµος Αγίων Σαράντα). Ο συνολικός προϋπολογισµός του Προγράµµατος για την περίοδο ανέρχεται σε Ο στρατηγικός στόχος του Προγράµµατος αναφέρεται στην ισόρροπη ανάπτυξη των όµορων διασυνοριακών περιοχών, βελτιώνοντας τις οικονοµικές δυνατότητες και ενισχύοντας τον κοινωνικοοικονοµικό ιστό τους. Ειδικότερα, συνεκτιµώντας τις ιδιαιτερότητες της διασυνοριακής περιοχής και τα πλεονεκτήµατα και µειονεκτήµατα αυτής η αναπτυξιακή στρατηγική επικεντρώνεται σε µία σειρά ενεργειών οι οποίες έχουν τους κάτωθι στόχους: Την αναβάθµιση του κοινωνικού και οικονοµικού περιβάλλοντος στη διασυνοριακή ζώνη σε επίπεδο σαφώς βελτιωµένου του σηµερινού Τη διατήρηση και βελτίωση του φυσικού και πολιτιστικού πλούτου Την προστασία και ανάδειξη του περιβάλλοντος Τη βελτίωση των όρων διαβίωσης και εν γένει της ποιότητας ζωής των πολιτών Στοχεύοντας βραχυπρόθεσµα το Πρόγραµµα στην αναβάθµιση της περιοχής σε επίπεδο υποδοµών και την υποστήριξη διασυνοριακών συνεργασιών σε όλους τους κοινωνικοοικονοµικούς τοµείς θέτει τον εξής γενικό στόχο : «Η ανάδειξη της περιοχής σε πυρήνα και κοµβικό σηµείο παγίωσης της ειρήνης και της αναπτυξιακής διαδικασίας στη υτική Βαλκανική χερσόνησο». Παράλληλα, οι ειδικοί στόχοι του Προγράµµατος συνοψίζονται στην άρση της γεωγραφικής και επικοινωνιακής αποµόνωσης καθώς και την ενίσχυση της διασυνοριακής συνεργασίας µε την υποστήριξη τοπικών δραστηριοτήτων µικρής κλίµακας σε όλους τους τοµείς κοινού ενδιαφέροντος Οι δύο προαναφερθέντες στόχοι θα υλοποιηθούν µέσω παρεµβάσεων που εντάσσονται στους ακόλουθους 3 Άξονες Προτεραιότητας και ειδικότερα σε 9 Μέτρα των οποίων οι χρηµατοδοτικοί πόροι παρατίθενται στον Πίνακα που ακολουθεί. ΕΕΟ GROUP Α.Ε.- GLOBAL VIEW A.E. Σελ. 2-8

9 ΕΚΘΕΣΗ ΕΝ ΙΑΜΕΣΗΣ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ Π.Κ.Π. INTERREG IIIA/ ΕΛΛΑ Α-ΑΛΒΑΝΙΑ ΆΞΟΝΑΣ ΠΡΟΤΕΡΑΙΟΤΗΤΑΣ 1. ιασυνοριακές υποδοµές Πίνακας 2-1: Χρηµατοδοτικός πίνακας ΠΚΠ Ελλάδα-Αλβανία ΜΕΤΡΑ ΚΟΣΤΟΣ ΑΝΑ ΜΕΤΡΟ ΣΕ ΕΥΡΩ ( ) 1.1. Υποδοµές µεταφορών Βελτίωση της ασφάλειας των εξωτερικών συνόρων Οικονοµική ανάπτυξη και απασχόληση 3.Τεχνική Βοήθεια 2.1. Συνεργασία φορέων και ΜΜΕ Συνεργασία µεταξύ εκπαιδευτικών, ερευνητικών φορέων- Ανάδειξη και προβολή πολιτιστικών πόρων 2.3. Συνεργασία για την αναβάθµιση και προστασία περιβαλλοντικών πόρων 2.4. Συνεργασία τοπικών και περιφερειακών φορέων για αναβάθµιση των διοικητικών δοµών 2.5. Συνεργασία για τη βελτίωση της ποιότητας ζωής των πολιτών στη διασυνοριακή περιοχή 3.1. ιαχείριση προγράµµατος Τεχνική υποστήριξη Σε αυτό το πλαίσιο ο σχεδιασµός του Προγράµµατος, λαµβάνει υπόψη του τα πλεονεκτήµατα και µειονεκτήµατα της διασυνοριακής περιοχής και τις γενικές αρχές της Κοινοτικής Πρωτοβουλίας INTERREG III, ενώ επιδιώκει τη συµπληρωµατικότητα των παρεµβάσεων που θα χρηµατοδοτηθούν µε τις εθνικές, κοινοτικές και περιφερειακές πολιτικές ή/και µε έργα άλλων Επιχειρησιακών Προγραµµάτων και του Ταµείου Συνοχής. Παράλληλα, εφόσον οι ενέργειες που θα υλοποιηθούν αφορούν διασυνοριακές συνεργασίες µε χώρα εκτός Ευρωπαϊκής Ένωσης που χρηµατοδοτείται από άλλα χρηµατοδοτικά µέσα της Ε.Ε. και ειδικότερα το CARDS, επιδιώκεται η συνεκτικότητα και η συµπληρωµατικότητα µε το χρηµατοδοτικό µέσο CARDS, το οποίο στοχεύει: στην ανασυγκρότηση, στη βοήθεια για επιστροφή των προσφύγων και εκτοπισθέντων και στη σταθεροποίηση της περιοχής i. στη δηµιουργία θεσµικού και νοµοθετικού πλαισίου για τη στήριξη της δηµοκρατίας, του κράτους δικαίου, των δικαιωµάτων του ανθρώπου και των µειονοτήτων, στη συµφιλίωση και σταθεροποίηση της κοινωνίας των πολιτών, στην ανεξαρτησία των µέσων ενηµέρωσης και στην ενίσχυση της νοµιµότητας και του αγώνα κατά του οργανωµένου εγκλήµατος ΕΕΟ GROUP Α.Ε.- GLOBAL VIEW A.E. Σελ. 2-9

10 ΕΚΘΕΣΗ ΕΝ ΙΑΜΕΣΗΣ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ Π.Κ.Π. INTERREG IIIA/ ΕΛΛΑ Α-ΑΛΒΑΝΙΑ ii. στη βιώσιµη οικονοµική και κοινωνική ανάπτυξη και στις οικονοµικές µεταρρυθµίσεις προς την οικονοµία αγοράς iii. στην κοινωνική ανάπτυξη, και κυρίως του αγώνα κατά της φτώχειας, στην ισότητα των φύλων, στην παιδεία, εκπαίδευση και κατάρτιση και στην αποκατάσταση του περιβάλλοντος στην ανάπτυξη στενότερων σχέσεων µεταξύ των δικαιούχων χωρών και µεταξύ των εν λόγω χωρών και της Ευρωπαϊκής Ένωσης, καθώς και µεταξύ των εν λόγω χωρών και των χωρών που είναι υποψήφιες για προσχώρηση στην Ευρωπαϊκή Ένωση, σε συντονισµό µε τα άλλα µέσα που αποσκοπούν στη διασυνοριακή, διακρατική και διαπεριφερειακή συνεργασία µε τις τρίτες χώρες. Στην προώθηση της περιφερειακής, διακρατικής, διασυνοριακής και διαπεριφερειακής συνεργασίας µεταξύ των δικαιούχων χωρών και µεταξύ των χωρών αυτών και της Ευρωπαϊκής Ένωσης καθώς και µεταξύ των δικαιούχων χωρών και άλλων χωρών της περιοχής Το Πρόγραµµα, στο τέλος του Ιουνίου 2003 δύο χρόνια µετά την έναρξη του, βρισκόταν σε πρώιµη φάση υλοποίησης και κατ επέκταση δεν έχει να επιδείξει αποτελέσµατα σχετικά µε οικονοµική απορρόφηση και φυσική πρόοδο. Κατά συνέπεια, δεν υπάρχουν στοιχεία για να αξιολογηθεί η αποτελεσµατικότητα και η αποδοτικότητα της παρέµβασης του Προγράµµατος εφόσον δεν σηµειώθηκε πρόοδος ως προς την επίτευξη των επιχειρησιακών και ειδικών στόχων αυτού. Υπό την έννοια αυτή δηλ. της κατάστασης του προγράµµατος τη στιγµή ελέγχου, η αξιολόγηση περισσότερο οµοιάζει περισσότερο µε ex ante αξιολόγηση και λιγότερο µε ενδιάµεση αξιολόγηση. Παρά ταύτα, ο Σ.Α. θεωρεί ιδιαίτερης σηµασίας συµβολή την επικαιροποίηση, κατ αρχήν, της ιεράρχησης των αναγκών της διασυνοριακής περιοχής ενδιαφέροντος και την αξιολόγηση της ορθότητας της υιοθετηµένης στρατηγικής του παρόντος Προγράµµατος. Παράλληλα, ο Σ.Α. δύναται να εξετάσει την επικαιρότητα και την καταλληλότητα του σχεδιασµού, καθώς και να διατυπώσει προτάσεις σχετικά µε µεταβολές στην ισορροπία του χρηµατοδοτικού σχήµατος. Τέλος, ο Σ.Α. µπορεί κατά την παρούσα φάση, να αξιολογήσει την επάρκεια και ορθότητα του συστήµατος ποσοτικών δεικτών καθώς και την επικαιροποίηση αυτών. Η συµβατική υποχρέωση του Σ.Α. αναφέρεται στην αξιολόγηση της αποτελεσµατικότητας και της αποδοτικότητας της παρέµβασης του Προγράµµατος µε στιγµή ελέγχου 30/06/2003. Ωστόσο, δεν σηµειώθηκε πρόοδος µέχρι εκείνη την ηµεροµηνία κι εφόσον υπήρξε κάποια ενεργοποίηση του Προγράµµατος τους επόµενους τρεις µήνες, κρίθηκε σκόπιµη η παράθεση του Πίνακας 2.2. ο οποίος συνοψίζει το σύνολο των χρηµατοοικονοµικών στοιχείων για το ΠΚΠ INTERREG IIIA/CARDS ΕΛΛΑ Α-ΑΛΒΑΝΙΑ τη στιγµή 23/12/2003. ΕΕΟ GROUP Α.Ε.- GLOBAL VIEW A.E. Σελ. 2-10

11 ΕΚΘΕΣΗ ΕΝ ΙΑΜΕΣΗΣ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ Π.Κ.Π. INTERREG IIIA/ ΕΛΛΑ Α-ΑΛΒΑΝΙΑ ΑΞΟΝΑΣ ΠΡΟΤΕΡΑΙΟΤΗΤΑΣ/ ΜΕΤΡΟ Πίνακας 2-2: Η κατάσταση του ΠΚΠ Interreg IIIA Ελλάδα-Αλβανία τη στιγµή 23/12/2003 ΕΝΕΡΓΟΠΟΙΗΣΗ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΠΟΥ ΥΠΟΒΛΗΘΗΚΑΝ ΕΝΤΑΞΕΙΣ ΠΛΗΡΩΜΕΣ Π/Υ Αριθµός Αριθµός % της ( ΗΜΟΣΙΑ Προσκλήσεων προσκλήσεων % προτάσεων θέντων ενταχθέντων ρυξης Μέτρου έργων Ποσό Μέτρου Π/Υ Αριθµός Ενταχ- Π/Υ προκή- % του Αριθµός % του ΑΠΑΝΗ) =4/ = 8/4 10=8/ =12/ Υποδοµές µεταφορών Α. ιασυνοριακές υποδοµές 1.2. Βελτίωση της ασφάλειας των εξωτερικών συνόρων 2.1. Συνεργασία φορέων και ΜΜΕ Συνεργασία µεταξύ εκπαιδευτικών, ερευνητικών φορέων Ανάδειξη και προβολή πολιτιστικών πόρων 2.3. Συνεργασία για την αναβάθµιση και Β. Οικονοµική προστασία Ανάπτυξη & περιβαλλοντικών Απασχόληση πόρων 2.4. Συνεργασία τοπικών και περιφερειακών φορέων για αναβάθµιση των διοικητικών δοµών 2.5. Συνεργασία για τη βελτίωση της ποιότητας ζωής των πολιτών στη διασυνοριακή περιοχή % % ΕΕΟ GROUP Α.Ε.- GLOBAL VIEW A.E. Σελ. 2-11

12 ΕΚΘΕΣΗ ΕΝ ΙΑΜΕΣΗΣ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ Π.Κ.Π. INTERREG IIIA/ ΕΛΛΑ Α-ΑΛΒΑΝΙΑ ΑΞΟΝΑΣ ΠΡΟΤΕΡΑΙΟΤΗΤΑΣ/ ΜΕΤΡΟ Γ. Τεχνική Βοήθεια ΕΝΕΡΓΟΠΟΙΗΣΗ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΠΟΥ ΥΠΟΒΛΗΘΗΚΑΝ ΕΝΤΑΞΕΙΣ ΠΛΗΡΩΜΕΣ Π/Υ Αριθµός Αριθµός % της ( ΗΜΟΣΙΑ Προσκλήσεων προσκλήσεων % προτάσεων θέντων ενταχθέντων ρυξης Μέτρου έργων Ποσό Μέτρου Π/Υ Αριθµός Ενταχ- Π/Υ προκή- % του Αριθµός % του ΑΠΑΝΗ) =4/ = 8/4 10=8/ =12/ ιαχείριση προγράµµατος ιαχείριση προγράµµατος ΣΥΝΟΛΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ % ΕΕΟ GROUP Α.Ε.- GLOBAL VIEW A.E. Σελ. 2-12

13 3 Αξιολόγηση του Προγραµµατικού Σχεδιασµού 3.1 Η εκ των προτέρων αξιολόγηση Στα πλαίσια της εκπόνησης κι ως τµήµα του Συµπληρώµατος Προγραµµατισµού του Π.Κ.Π. INTERREG IIIA/CARDS ΕΛΛΑ Α-ΑΛΒΑΝΙΑ εκπονήθηκε η εκ των προτέρων αξιολόγηση (ex ante) του Προγράµµατος. Βασική επιδίωξη της εκ των προτέρων αξιολόγησης αποτελούσε η αποσαφήνιση των στόχων του Προγράµµατος, για κάθε Μέτρο χωριστά, οι αναµενόµενες επιπτώσεις των πράξεων και η συνοχή µεταξύ της προτεινόµενης στρατηγικής και των στόχων που είχαν επιλεγεί. Πιο ειδικά, η εκ των προτέρων αξιολόγηση εκτιµάται ότι συνέβαλλε στον προσδιορισµό των βασικών πτυχών του προγράµµατος όπως η καταλληλότητα, η συνάφεια, η συσχέτιση και η αποτελεσµατικότητα των προτεινόµενων ενεργειών. Η εκπονηθείσα εκ των προτέρων αξιολόγηση περιελάµβανε για κάθε Μέτρο χωριστά συνοπτικά χρηµατοδοτικά στοιχεία του Μέτρου καθώς επίσης και η οικονοµική σηµαντικότητα του κάθε Μέτρου σε όρους συνολικού κόστους όλου του προγράµµατος, δηµόσιας και ιδιωτικής δαπάνης. Παράλληλα, αξιολογούνταν η συνοχή των Μέτρων κάθε Άξονα Προτεραιότητας του Π.Κ.Π. INTERREG IIIA/CARDS ΕΛΛΑ Α-ΑΛΒΑΝΙΑ τόσο µε τις προτεραιότητες και τους ειδικούς στόχους του Προγράµµατος όσο και των ισχυρών και αδύνατων σηµείων όπως αυτά είχαν εντοπισθεί από την ανάλυση SWOT που περιλαµβάνεται στο εγκεκριµένο προγραµµατικό κείµενο του Π.Κ.Π. INTERREG IIIA/CARDS ΕΛΛΑ Α- ΑΛΒΑΝΙΑ. Η ποσοτικοποίηση των στόχων του Προγράµµατος στην εκ των προτέρων αξιολόγηση, παρά το ότι, παρουσιάζει κάποιες διορθώσεις ή συµπληρώσεις εµφανίζει ελλείψεις, λόγω αντικειµενικών δυσκολιών που συνδέονται µε την χρονική περίοδο εκπόνησης. Οι συγκεκριµένες ελλείψεις εξειδικεύονται σε ελλείψεις δεικτών ποσοτικοποίησης και αξιολόγησης του Προγράµµατος. Χαρακτηριστικά, παρατίθενται 33 δείκτες αξιολόγησης εκ των οποίων 18 δείκτες εκροών, 6 δείκτες αποτελέσµατος και 9 δείκτες επιπτώσεων. Ωστόσο, θα πρέπει να σηµειωθεί ότι, η εκ των προτέρων αξιολόγηση του Προγράµµατος προτείνει την επανεξέταση των δεικτών και της ποσοτικοποίησής τους, ειδικότερα των Μέτρων του Άξονα Προτεραιότητας 2 ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΚΑΙ ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗ, σε µια επόµενη φάση όταν θα έχουν υποβληθεί συγκεκριµένες προτάσεις από τους Τελικούς ικαιούχους. ΕΕΟ GROUP Α.Ε.- GLOBAL VIEW A.E. 3-11

14 3.2 Ανάλυση του κοινωνικοοικονοµικού περιβάλλοντος Ευρωπαϊκό Πλαίσιο ηµογραφικές Εξελίξεις Ένα από τα βασικότερα χαρακτηριστικά της δηµογραφικής εξέλιξης του πληθυσµού της ΕΕ είναι η σταδιακή µείωση του σε σχέση µε τον παγκόσµιο πληθυσµό. Ενώ το 1950 ο πληθυσµός της ΕΕ-15 αντιπροσώπευε πάνω από το 10% του παγκόσµιου πληθυσµού, έκτοτε το ποσοστό αυτό έχει παρουσιάσει «ανησυχητική» 1 πτώση (το 2000 ήταν λίγο πάνω από το 5%) και προβλέπεται η πτωτική αυτή πορεία να συνεχιστεί τουλάχιστον µέχρι το 2020 (υπολογίζεται να πέσει κάτω από το 5%), γεγονός που θα επηρεάσει σηµαντικά πολλές πτυχές της ΕΕ. Το 1998 ο µέσος αριθµός παιδιών ανά γυναίκα ήταν 1,45 µε αποτέλεσµα οι γενεές να µην αντικαθίστανται. Η ηλικιακή οµάδα 0-30, χρόνο µε το χρόνο αντιπροσωπεύει ολοένα και µικρότερο ποσοστό του συνολικού πληθυσµού της Ευρώπης. Το 1975 η ίδια ηλικιακή κατηγορία αντιπροσώπευε σχεδόν το 46% του συνολικού της πληθυσµού ενώ το 2000 το 36% Ασία Αφρικ ή Λατινική Αµερική και Καραϊβική EU-15 US JP Σχήµα 3-1:. Πληθυσµός της ΕΕ-15 σε σχέση µε τον παγκόσµιο πληθυσµό Μακροοικονοµικές Εξελίξεις Στις αρχές του 2002 σηµειώθηκε περιορισµένη ανάκαµψη του ρυθµού αύξησης του πραγµατικού ΑΕΠ µετά την επιβράδυνση της οικονοµικής δραστηριότητας στην Ευρώπη, ακολουθώντας τις διεθνείς εξελίξεις, καθ όλη τη διάρκεια του Εντούτοις, η ανάκαµψη µετριάστηκε, λόγω της αναταραχής στις χρηµατοπιστωτικές 1 Η Ευρώπη των εκαπέντε: Αριθµοί Κλειδιά, Έκδοση Key Data on Education in Europe 2002 ΕΕΟ GROUP Α.Ε.- GLOBAL VIEW A.E. 3-12

15 αγορές καθώς και των γεωπολιτικών εντάσεων που επηρέασαν την τιµή του πετρελαίου. Τελικά, η ετήσια αύξηση του πραγµατικού ΑΕΠ στη ζώνη του ευρώ εκτιµάται ότι ήταν 0,8% το 2002, έναντι 1,4% το 2001, αντανακλώντας τη µεταφερόµενη επιβάρυνση από το 2001, σε συνδυασµό µε τους µέτριους ρυθµούς αύξησης που σηµειώθηκαν στη διάρκεια του Το µέσο δηµοσιονοµικό έλλειµµα αυξήθηκε σε 2,2% του ΑΕΠ από 1,6% το 2001, ενώ οι περισσότερες χώρες δεν πέτυχαν τους στόχους που είχαν θέσει στα προγράµµατα σταθερότητας Αγορά Εργασίας- Ανεργία Το 2002 ήταν έτος οικονοµικής επιβράδυνσης της οικονοµικής δραστηριότητας στην Ευρωζώνη, το οποίο επηρέασε και την αγορά εργασίας στην Ευρώπη. Η αύξηση της συνολικής απασχόλησης, σύµφωνα µε την ετήσια έκθεση 2002 της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας εκτιµάται ότι έφτασε σε 0,4% το 2002, έναντι 1,4% το Παράλληλα µε την επιβράδυνση του ρυθµού αύξησης της απασχόλησης αυξήθηκε σταδιακά και η ανεργία σε 8,5% (δ τρίµηνο 2002). Η διαφορά στα ποσοστά ανεργίας ανάµεσα στις κατηγορίες ηλικίας και παρέµεινε σηµαντική µέχρι και το Η τάση βέβαια αυτή διαφέρει ανάµεσα στις χώρες µέλη της ΕΕ-15. Ενδεικτικά αναφέρεται ότι στο Βέλγιο, στην Ελλάδα, στην Ισπανία την Γαλλία και την Φινλανδία εξακολουθεί να είναι αισθητή, ενώ σε χώρες όπως η Ιρλανδία και η Σουηδία έχει µειωθεί κατά τη διάρκεια της τελευταίας δεκαετίας ( ). Εντούτοις, η χειροτέρευση των συνθηκών εργασίας, κατά τη διάρκεια του 2002 δε φαίνεται να επηρέασε τις γυναίκες και τους νέους που συνήθως επηρεάζονται περισσότερο Πληθωρισµός Ο µέσος ετήσιος πληθωρισµός, βάσει του Εναρµονισµένου είκτη Τιµών Καταναλωτή για το 2002 ήταν 2,2%, µειωµένος κατά 0,2% από τον αντίστοιχο του Σύµφωνα µε την ετήσια έκθεση 2002 της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας «η εξέλιξη του µετρούµενου πληθωρισµού το 2002 αντανακλούσε κυρίως τις βραχυχρόνιες µεταβολές των τιµών των µη επεξεργασµένων ειδών διατροφής και της ενέργειας» Ελληνικό Πλαίσιο ηµογραφικές Εξελίξεις Ο πραγµατικός πληθυσµός της Ελλάδας δεν παρουσίασε ιδιαίτερη αύξηση την τελευταία δεκαετία όπως φαίνεται και από τον κάτωθι πίνακα. Η µικρή αύξηση του πληθυσµού οφείλεται σε µεγάλο βαθµό στη µείωση του ρυθµού των γεννήσεων, η οποία αντανακλάται στη σηµαντική µείωση του ποσοστού συµµετοχής της ηλικιακής κατηγορίας 0-14 στο σύνολο του πληθυσµού. Είναι χαρακτηριστικό ότι ενώ το 1971 η συγκεκριµένη κατηγορία αντιπροσώπευε το ¼ του πληθυσµού των ελλήνων, η απογραφή του 2001 έδειξε ότι το αντίστοιχο ποσοστό είναι µόλις 14,12%. 3 Ετήσια Έκθεση 2002 της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας 4 Ετήσια Έκθεση 2002 της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας ΕΕΟ GROUP Α.Ε.- GLOBAL VIEW A.E. 3-13

16 Πίνακας 3-1: Πραγµατικός Πληθυσµός της Ελλάδας κατά φύλο και οµάδες ηλικιών ΑΠΟΓΡΑΦΕΣ Σύνολο Ελλάδος Άρρενες Θήλεις ετών ετών ετών και άνω Ποσοστιαία κατανοµή % Άρρενες.. 48,89 49,07 49,27 49,49 Θήλεις. 51,11 50,93 50,73 50, ετών.. 25,36 23,69 19,25 14, ετών 63,72 63,58 67,06 67,36 65 ετών και άνω 10,92 12,73 13,69 18,52 Πηγή: ΕΣΥΕ, Μακροοικονοµικές Εξελίξεις Η Ελληνική οικονοµία, από το 1996 µέχρι σήµερα, αναπτύσσεται µε ρυθµούς πολύ υψηλότερους από το µέσο όρο της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Το 2001 ήταν η δεύτερη ταχύτερα αναπτυσσόµενη Ευρωπαϊκή οικονοµία. Το 2002 ο ρυθµός ανάπτυξης ήταν υψηλότερος και από τις άλλες ανεπτυγµένες χώρες. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή προβλέπει ότι η πορεία αυτή θα συνεχιστεί και κατά το επόµενο έτος 2003, µε ρυθµό ανάπτυξης 4,2% 5. Το 2001 εκτιµάται ότι ο ρυθµός αύξησης του ΑΕΠ ήταν 4,1%, όσο δηλαδή και το Παρά την πρόσφατη διεθνή ύφεση που εντάθηκε µετά το τροµοκρατικό κτύπηµα της 11 ης Σεπτεµβρίου του 2001, το τέταρτο τρίµηνο του 2001, το ΑΕΠ αυξήθηκε σε σχέση µε το αντίστοιχο τρίµηνο του 2000 κατά 3,7%, έναντι αυξήσεων 4,3% και 2,1% τα αντίστοιχα τρίµηνα του 2000 και Η τάση αυτή παρέµεινε ανοδική και τους πρώτους µήνες του Ελλάδα Ευρωπαϊκή Ένωση Σχήµα 3-2 Εξέλιξη του ρυθµού ανάπτυξης της ελληνικής οικονοµίας Πηγή: Eurostat 5 Υπουργείο Οικονοµίας και Οικονοµικών, «Η Ελλάδα συγκλίνει προς την Ευρώπη», Ιούνιος Υπουργείο Οικονοµίας και Οικονοµικών Εξαµηνιαία Έκθεση Ιούνιος 2002 ΕΕΟ GROUP Α.Ε.- GLOBAL VIEW A.E. 3-14

17 Αγορά Εργασίας- Ανεργία Η ανεργία στην Ελλάδα, αφού πλησίασε το 12% το , µειώθηκε διαδοχικά µέσα στα επόµενα έτη, 11,1% το 2000, 10,2% το 2001, και 9,7% το Από το σύνολο των ανέργων η πλειοψηφία είναι γυναίκες. Ειδικότερα το 2000 το 60,7% των ανέργων ήταν γυναίκες και το 39,3% των ανέργων άνδρες, ενώ το 2002 τα αντίστοιχα ποσοστά ήταν 61,6% και 38,4%. Ως εκ τούτου αυξήθηκε η συµµετοχή των γυναικών ανέργων στο σύνολο των ανέργων ή διαφορετικά, η µείωση των ανδρών ανέργων ήταν µεγαλύτερη από τη µείωση των γυναικών ανέργων 8. Η µείωση του εργατικού δυναµικού την περίοδο κατά άτοµα οφείλεται κυρίως στη µείωση του εργατικού δυναµικού της ηλικιακής κατηγορίας ετών κατά άτοµα και της ηλικιακής κατηγορίας ετών κατά άτοµα. Παρόλο που το σύνολο του εργατικού δυναµικού µειώνεται την περίοδο και αυξάνεται την περίοδο , το εργατικό δυναµικό ηλικίας ετών και ετών µειώνεται τόσο την πρώτη όσο και τη δεύτερη περίοδο. Μία πιθανή εξήγηση για την αποχώρηση των ατόµων αυτών των ηλικιακών κατηγοριών από το εργατικό δυναµικό είναι η επιστροφή τους και η συµµετοχή τους εκ νέου στην εκπαιδευτική διαδικασία. Πίνακας 3-2: Ποσοστιαία κατανοµή των ανέργων ως προς το σύνολο των ανέργων την περίοδο ετών 7,7 6,5 5, ετών 23,6 24,1 23, ετών 21,3 20,7 21, ετών 32,3 32,3 33, ετών 15,1 16,5 16,5 Πηγή : ΕΣΥΕ Έρευνα Εργατικού υναµικού Επεξεργασία : Π.Α.Ε.Π. Α.Ε. Επιπλέον όπως φαίνεται από τον κάτωθι πίνακα το επίπεδο εκπαίδευσης είναι σε µεγάλο βαθµό, προσδιοριστικός παράγοντας της ανεργίας. Πίνακας 3-3: Ποσοστό ανεργίας κατά επίπεδο εκπαίδευσης την περίοδο Σύνολο 11,1 9,6 ιδακτορικό ή µεταπτυχιακός τίτλος 5,7 7,4 Πτυχίο Ανωτάτων Σχολών 7,5 5,9 Πτ. Ανώτερης Τεχν. Επαγγ. Εκπαίδευσης 13,2 13,5 Απολυτήριο Μέσης Εκπαίδευσης 14,9 11,9 Απολυτήριο 3-ταξ. Μέσης Εκπαίδευσης 12,2 12,2 Απολυτήριο ηµοτικού 8,2 6,6 7 Εθνικό Σχέδιο ράσης για την Απασχόληση Παρατηρητήριο Απασχόλησης Ερευνητική Πληροφορική ΑΕ, Κείµενο Εργασίας Νο 2 Η αγορά Εργασίας στην Ελλάδα: Τι µας λένε τα στοιχεία για την ανεργία, Νοέµβριος 2002 ΕΕΟ GROUP Α.Ε.- GLOBAL VIEW A.E. 3-15

18 Μερικές Τάξεις ηµοτικού 3,0 6,1 εν πήγε καθόλου σχολείο 6,9 3,7 Πηγή : ΕΣΥΕ Έρευνα Εργατικού υναµικού Επεξεργασία : Π.Α.Ε.Π. Α.Ε. Ο αριθµός των απασχολουµένων γυναικών αυξήθηκε από άτοµα το 2000 σε άτοµα το 2002, δηλαδή αύξηση της τάξης του 1,2%. Η αύξηση της απασχόλησης των γυναικών προήλθε από την αύξηση της απασχόλησης στις ηλικιακές κατηγορίες ετών και ετών 9. Πίνακας 3-4: Ποσοστιαία µεταβολή γυναικείας απασχόλησης κατά ηλικία την περίοδο ΠΟΣΟΣΤΙΑΙΑ ΜΕΤΑΒΟΛΗ ΤΗΣ ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗΣ Σύνολο 1, ετών -21, ετών -5, ετών -0, ετών 2, ετών 3,0 Πηγή : ΕΣΥΕ, Έρευνα Εργατικού υναµικού, Υπολογισµοί : Π.Α.Ε.Π. Α.Ε. Η Ελλάδα από τις αρχές τις δεκαετίας του 90 χαρακτηρίζεται από ανεργία, η οποία σε µεγάλο βαθµό είναι διαρθρωτική και επικεντρώνεται σε συγκεκριµένες οµάδες του πληθυσµού (π.χ. γυναίκες). Η αντιµετώπιση του προβλήµατος συνίσταται κυρίως στην αναβάθµιση του ανθρώπινου δυναµικού Πληθωρισµός Το 2001, ο πληθωρισµός κυµάνθηκε γύρω στο 3,4%. Όπως φαίνεται και από το κάτωθι γράφηµα η µικρή άνοδος του πληθωρισµού που σηµειώθηκε σε όλη την Ευρωζώνη το 2001 επηρέασε, όπως ήταν αναµενόµενο, και την Ελλάδα αλλά σε µικρότερο βαθµό 11. Σύµφωνα µε το ΕΣ Α 2002 ο πληθωρισµός για το 2002 κυµαίνεται κοντά στον κοινοτικό µέσο όρο (2,5% περίπου). 9 Παρατηρητήριο Απασχόλησης Ερευνητική Πληροφορική ΑΕ, Κείµενο Εργασίας Νο 5 Η αγορά εργασίας για τις γυναίκες την περίοδο , Ιανουάριος Εθνικό Σχέδιο ράσης για την Κοινωνική Ενσωµάτωση Υπουργείο Οικονοµίας και Οικονοµικών, «Η Ελλάδα συγκλίνει προς την Ευρώπη», Ιούνιος 2002 ΕΕΟ GROUP Α.Ε.- GLOBAL VIEW A.E. 3-16

19 Πληθωρισµ ός 20% 15% 10% 5% 0% Ελλάδα ΕΕ Σχήµα 3-3. Εξέλιξη του πληθωρισµού (Πηγή : Eurostat) Σύµφωνα µε το Υπουργείο Οικονοµίας ο µεγαλύτερος πληθωρισµός στην Ελλάδα από το µέσο κοινοτικό όρο οφείλεται: στο µεγαλύτερο ρυθµό ανάπτυξης της ελληνικής οικονοµίας σε σχέση µε την υπόλοιπη ΕΕ που έχει ως αποτέλεσµα την αυξηµένη ζήτηση και τη δηµιουργία µεγαλύτερων πληθωριστικών πιέσεων στην ελληνική οικονοµία. στη σηµαντική διαφορά στα επίπεδα παραγωγικότητας της εργασίας στην Ελλάδα και ΕΕ και τη διαδικασία οικονοµικής σύγκλισης της ελληνικής οικονοµίας (επίπτωση του αποτελέσµατος Balassa-Samuelson στον πληθωρισµό). Εκτιµάται ότι 1,2 εκατοστιαίες µονάδες απόκλισης του πληθωρισµού της Ελλάδος µε την ΕΕ αποδίδεται στον παράγοντα αυτόν Περιφέρεια Ηπείρου ηµογραφικές Εξελίξεις Ο συνολικός πληθυσµός της Περιφέρειας Ηπείρου, σύµφωνα µε τα πλέον πρόσφατα στοιχεία (ΕΣΥΕ, 2001) ανέρχεται σε 353,8 χιλ. άτοµα αποτελώντας το 3,2% του συνολικού πληθυσµού της χώρας. Εξετάζοντας την εξέλιξη του πληθυσµού της Περιφέρειας κατά την περίοδο διαπιστώνεται ότι κατά την τελευταία δεκαετία αυτός παρουσίασε αύξηση της τάξης του 4,2% όταν κατά την προηγούµενη περίοδο είχε αυξηθεί κατά 4,6%. Μελετώντας την διάρθρωση του πληθυσµού της Περιφέρειας µε κριτήριο το φύλο, βάσει προσωρινών στοιχείων 2001, διαπιστώνεται ότι ο συνολικός πληθυσµός των γυναικών καταλαµβάνει το 50,2% του συνολικού πληθυσµού, ποσοστό οριακά χαµηλότερο από το αντίστοιχο συνόλου της χώρας όπου το ποσοστό που καταλαµβάνουν οι γυναίκες είναι µεγαλύτερο από αυτό των ανδρών (50,4%). Ο είκτης Γήρανσης της Περιφέρειας Ηπείρου (2001) είναι ο υψηλότερος µεταξύ των εικτών Γήρανσης του συνόλου των Περιφερειών της χώρας, σηµειώνοντας τιµή 135,4 υποδεικνύοντας την δηµιουργία αυξηµένων αναγκών υποστήριξης και 12 ΕΕΟ GROUP Α.Ε.- GLOBAL VIEW A.E. 3-17

20 περίθαλψης συγκρινόµενος και µε τον αντίστοιχο του συνόλου της χώρας (102,8). Ο είκτης Εξάρτησης (2001) σηµείωσε αύξηση σε σχέση µε τον αντίστοιχο είκτη Εξάρτησης του έτους 1991 σηµειώνοντας τιµή 56,8 όταν το 1991 είχε σηµειώσει τιµή 48,8 βρισκόµενος σε υψηλότερο επίπεδο από αυτόν του συνόλου της χώρας (50,6) Μακροοικονοµικές Εξελίξεις Σύµφωνα µε τα πλέον πρόσφατα διαθέσιµα στοιχεία, έτους 2001, το κατά κεφαλήν ΑΕΠ της Περιφέρειας Ηπείρου ανέρχεται µόλις σε 3,13 εκατ. δρχ. κατατάσσοντας αυτήν στην τελευταία θέση µεταξύ των Περιφερειών µε το µεγαλύτερο παραγόµενο κατά κεφαλήν ΑΕΠ κι αποτελώντας το 77% του αντίστοιχου κατά κεφαλήν ΑΕΠ σε Σύνολο Χώρας. Το µεγαλύτερο µερίδιο συµµετοχής στο Περιφερειακό ΑΕΠ διαθέτει ο τριτογενής τοµέας, ήτοι το 74,6% ενώ ακολουθούν ο δευτερογενής (16,1%) και ο πρωτογενής (9,2%). Μελετώντας εκτενέστερα, την συνολική οικονοµική δραστηριότητα της Περιφέρειας διαπιστώνεται ότι η Μέση Ετήσια Μεταβολή (ΜΕΜ) του Περιφερειακού ΑΕΠ της περιόδου ανήλθε σε 5,6% υψηλότερο από την αντίστοιχη ΜΕΜ του ΑΕΠ σε Σύνολο Χώρας (2,7%). Συνολικά, οι επενδύσεις ιδιωτικές και δηµόσιες, κατά το έτος 2001 αποτέλεσαν το 31% του Περιφερειακού ΑΕΠ, µεγαλύτερο από το αντίστοιχο ποσοστό του Συνόλου της Χώρας (23%) τοποθετώντας την Περιφέρεια Ηπείρου στην 3 η θέση µεταξύ των Περιφερειών µε το µεγαλύτερο ποσοστό των συνολικών Επενδύσεων ως προς το περιφερειακώς παραγόµενο ΑΕΠ. Η ΜΕΜ των Συνολικών Επενδύσεων προς το Περιφερειακό ΑΕΠ κατά την περίοδο ήταν της τάξης του 1,1%, κατά λίγο µεγαλύτερη από την αντίστοιχη ΜΕΡΜ σε Σύνολο Χώρας (0,8%) Αγορά Εργασίας- Ανεργία Μελετώντας την αγορά εργασίας της Περιφέρειας Ηπείρου, κι εξετάζοντας τα πλέον πρόσφατα διαθέσιµα στοιχεία για την απασχόληση και το εργατικό δυναµικό της Περιφέρειας Ηπείρου, β τριµήνου 2002 (ΕΣΥΕ), διαπιστώνεται ότι η εν λόγω Περιφέρεια καταλαµβάνει την 4 η θέση στο σύνολο των δεκατριών Περιφερειών της χώρας µε το µεγαλύτερο ποσοστό ανεργίας, ήτοι 10,6%, υψηλότερο από το αντίστοιχο του συνόλου της χώρας (9,6%). Η εν λόγω Περιφέρεια, διαθέτει άτοµα εργατικό δυναµικό (2002) εκ των οποίων άτοµα δηλώνουν άνεργοι. Κατά την περίοδο η Μέση Ετήσια Μεταβολή (ΜΕΜ) της Περιφερειακής ανεργίας ήταν της τάξης του -1,1%, διαφοροποιηµένη από την µείωση της ΜΕΜ σε Σύνολο Χώρας (-0,7%) σηµειώνοντας την 3 η καλλίτερη εξέλιξη κατ αυτήν την περίοδο, µεταξύ των Περιφερειών της Χώρας. Οι νέοι άνεργοι ηλικίας ετών, αποτελούν το 29% του συνόλου των ανέργων της Περιφέρειας ενώ, το 71,7% των ανέργων αποτελούν µακροχρόνια άνεργους (το µεγαλύτερο ποσοστό µακροχρόνιων ανέργων στο σύνολο ανέργων της Περιφέρειας) Ποιότητα Ζωής Εξετάζοντας την βελτίωση της ποιότητας ζωής και των παρεχόµενων κοινωνικών υπηρεσιών στην εξεταζόµενη Περιφέρεια, στον τοµέα της υγείας, προκύπτει ότι στην Περιφέρεια Ηπείρου, βάσει στοιχείων 1999, ο βαθµός αντιστοιχίας ιατρών ανά 1000 ΕΕΟ GROUP Α.Ε.- GLOBAL VIEW A.E. 3-18

21 κατοίκους ανέρχεται σε 3,7 χαµηλότερος από τον αντίστοιχο βαθµό σε Σύνολο Χώρας το οποίο κατά το ίδιο έτος ανήλθε σε 4,4 τοποθετώντας την εξεταζόµενη Περιφέρεια µαζί µε την Περιφέρεια υτικής Ελλάδας στην 4 η θέση, µεταξύ των Περιφερειών της Χώρας µε τον µεγαλύτερο βαθµό αντιστοίχησης ιατρών ανά 1000 κατοίκους. Ωστόσο, αύξηση παρουσιάζει η ΜΕΜ του ανωτέρω βαθµού κατά την περίοδο η οποία ανήλθε σε 5,3% όταν η αντίστοιχη ΜΕΜ σε Σύνολο Χώρας ήταν της τάξης του 2,4%. Όσον αφορά στον αριθµό των κλινών νοσοκοµείων της Περιφέρειας, αυτός παρουσίασε συνολικά µείωση κατά την περίοδο ποσοστού 2,5% λίγο µεγαλύτερη µείωση από την αντίστοιχη σε σύνολο χώρας σηµείωσε µείωση της τάξης του 1,1%. Επιπρόσθετα, η εξεταζόµενη Περιφέρεια καταλαµβάνει την 5 η θέση στις Περιφέρειες µε τον υψηλότερο δείκτη φαρµακείων ανά 1000 κατοίκους σηµειώνοντας τιµή 0,6 ανά 1000 κατοίκους. Μελετώντας την πρόσβαση των κατοίκων της Περιφέρειας Ηπείρου σε δίκτυο αποχέτευσης, κι αξιοποιώντας τα πλέον πρόσφατα διαθέσιµα στοιχεία διαπιστώνεται ότι µόλις το 32,1% του πληθυσµού είναι συνδεδεµένο µε δίκτυο αποχέτευσης καταλαµβάνοντας την 11 η θέση µεταξύ των Περιφερειών µε το µεγαλύτερο ποσοστό πληθυσµού που έχει πρόσβαση σε αποχετευτικό δίκτυο. Εξετάζοντας ειδικότερα, την µεταβολή κατά την περίοδο , του εξυπηρετούµενου πληθυσµού της Περιφέρειας από δίκτυο αποχέτευσης, προκύπτει ότι σηµειώθηκε αύξηση της τάξεως του 12,6% κατατάσσοντας αυτήν στην 3 η θέση µεταξύ των Περιφερειών µε την µεγαλύτερη αύξηση εξυπηρετούµενου πληθυσµού. Όσον αφορά στην παροχή τρεχούµενου νερού εντός της κατοικίας των κατοίκων της Περιφέρειας (1999), προκύπτει ότι η εξεταζόµενη Περιφέρεια βρίσκεται στην 8 η θέση (98,6% των κατοίκων), µεταξύ των Περιφερειών µε το µεγαλύτερο ποσοστό των κατοίκων που έχουν πρόσβαση σε τρεχούµενο νερό εντός της κατοικίας τους. Κατά την περίοδο η εξεταζόµενη Περιφέρεια σηµείωσε την δεύτερη µεγαλύτερη αύξηση µεταξύ των Περιφερειών, των κατοίκων µε πρόσβαση σε τρεχούµενο νερό, εντός της κατοικίας τους, αύξηση ποσοστού 2,2% (2 η θέση µεταξύ των Περιφερειών µε την µεγαλύτερη αύξηση κατ αυτήν την περίοδο). Τέλος, όσον αφορά στην εξοικείωση των κατοίκων µε τις νέες τεχνολογίες, σύµφωνα µε πρόσφατα στοιχεία της ΕΣΥΕ (2003) 13, η Περιφέρεια Ηπείρου παρουσιάζει χαµηλό ποσοστό του πληθυσµού που κάνει χρήση Η/Υ (µόλις το 18%) καθώς και ποσοστό του πληθυσµού που κάνει χρήση του διαδικτύου (µόλις το 9,8%). 13 ΕΣΥΕ (2003) Έρευνα χρήσης τεχνολογιών πληροφόρησης και επικοινωνιών, Αθήνα ΕΕΟ GROUP Α.Ε.- GLOBAL VIEW A.E. 3-19

22 3.2.4 Περιφέρεια Ιονίων Νήσων ηµογραφικές Εξελίξεις Ο συνολικός πληθυσµός της Περιφέρειας Ιονίων Νήσων, σύµφωνα µε τα πλέον πρόσφατα στοιχεία (ΕΣΥΕ, 2001), ανέρχεται σε 213 χιλ. άτοµα αποτελώντας το 1,9% του συνολικού πληθυσµού της χώρας. Εξετάζοντας την εξέλιξη του πληθυσµού της Περιφέρειας κατά την περίοδο διαπιστώνεται ότι κατά την τελευταία δεκαετία αυτός παρουσίασε σηµαντική αύξηση της τάξης του 10% όταν κατά την προηγούµενη περίοδο είχε αυξηθεί κατά 6%. Μελετώντας την διάρθρωση του πληθυσµού της Περιφέρειας µε κριτήριο το φύλο, βάσει προσωρινών στοιχείων 2001, διαπιστώνεται ότι ο συνολικός πληθυσµός των γυναικών καταλαµβάνει το 50,1% του συνολικού πληθυσµού, ποσοστό οριακά χαµηλότερο από το αντίστοιχο συνόλου της χώρας όπου το ποσοστό που καταλαµβάνουν οι γυναίκες είναι µεγαλύτερο από αυτών των ανδρών (50,4%). Ο είκτης Γήρανσης της Περιφέρειας Ιονίων Νήσων (2001) είναι αρκετά υψηλός σε σύγκριση µε τους αντίστοιχους είκτες των άλλων Περιφερειών της χώρας (στην 4 η θέση µεταξύ των Περιφερειών µε την µεγαλύτερη τιµή), σηµειώνοντας τιµή 124,2 υποδεικνύοντας την δηµιουργία αυξηµένων αναγκών υποστήριξης και περίθαλψης συγκρινόµενος και µε τον αντίστοιχο του συνόλου της χώρας (102,8). Ο είκτης Εξάρτησης (2001) σηµείωσε αύξηση σε σχέση µε τον αντίστοιχο είκτη Εξάρτησης του έτους 1991 σηµειώνοντας τιµή 58,4 όταν το 1991 είχε σηµειώσει τιµή 54,9 βρισκόµενος σε υψηλότερα επίπεδα από αυτόν του συνόλου της χώρας (50,6) Μακροοικονοµικές Εξελίξεις Σύµφωνα µε τα πλέον πρόσφατα διαθέσιµα στοιχεία, έτους 2001, το κατά κεφαλήν ΑΕΠ της Περιφέρειας Ιονίων Νήσων κατατάσσει αυτήν στην 7 η θέση µεταξύ των Περιφερειών µε το µεγαλύτερο κατά κεφαλήν ΑΕΠ. Αυτό ανέρχεται σε 3,44 εκατ. δρχ. κι αποτελεί το 85% του αντίστοιχου κατά κεφαλήν ΑΕΠ σε Σύνολο Χώρας. Το µεγαλύτερο µερίδιο συµµετοχής στο Περιφερειακό ΑΕΠ διαθέτει ο τριτογενής τοµέας, ήτοι το 82,2% ενώ ακολουθούν ο δευτερογενής (9,6%) και ο πρωτογενής (8,2%). Μελετώντας εκτενέστερα, την συνολική οικονοµική δραστηριότητα της Περιφέρειας διαπιστώνεται ότι η Μέση Ετήσια Μεταβολή (ΜΕΜ) του Περιφερειακού ΑΕΠ της περιόδου ανήλθε σε 2,6%, σχεδόν στα ίδια επίπεδα της αντίστοιχης ΜΕΜ του ΑΕΠ σε Σύνολο Χώρας (2,7%). Συνολικά, οι επενδύσεις ιδιωτικές και δηµόσιες, κατά το έτος 2001 αποτέλεσαν το 25% του Περιφερειακού ΑΕΠ, µεγαλύτερο από το αντίστοιχο ποσοστό του Συνόλου της Χώρας (23%) τοποθετώντας την Περιφέρεια Ιονίων Νήσων στην 4 η θέση µεταξύ των Περιφερειών µε το µεγαλύτερο ποσοστό των συνολικών Επενδύσεων ως προς το περιφερειακώς παραγόµενο ΑΕΠ. Ωστόσο, η ΜΕΜ των Συνολικών Επενδύσεων προς το Περιφερειακό ΑΕΠ κατά την περίοδο ήταν της τάξης του 0,4% (µόλις στην 12 η θέση µεταξύ των Περιφερειών µε το µεγαλύτερο ποσοστό επενδύσεων στο ΑΕΠ), καθώς και κατώτερη από την αντίστοιχη ΜΕΡΜ σε Σύνολο Χώρας (0,8%). ΕΕΟ GROUP Α.Ε.- GLOBAL VIEW A.E. 3-20

23 Αγορά Εργασίας- Ανεργία Μελετώντας την αγορά εργασίας της Περιφέρειας Ιονίων Νήσων, κι εξετάζοντας τα πλέον πρόσφατα διαθέσιµα στοιχεία για την απασχόληση και το εργατικό δυναµικό της Περιφέρειας, β τριµήνου 2002 (ΕΣΥΕ), διαπιστώνεται ότι η εν λόγω Περιφέρεια καταλαµβάνει την 9 η θέση στο σύνολο των δεκατριών Περιφερειών της χώρας µε το µεγαλύτερο ποσοστό ανεργίας, ήτοι 10,2%, υψηλότερο από το αντίστοιχο του συνόλου της χώρας (9,6%). Επιπρόσθετα, η Περιφέρεια Ιονίων Νήσων διαθέτει άτοµα εργατικό δυναµικό (2002) εκ των οποίων άτοµα δηλώνουν άνεργοι. Κατά την περίοδο η Μέση Ετήσια Μεταβολή (ΜΕΜ) της Περιφερειακής ανεργίας ήταν της τάξης του 0,1% σηµειώνοντας την δεύτερη πιο δυσµενή εξέλιξη µεταξύ του συνόλου των Περιφερειών, διαφοροποιηµένη από την µείωση της ΜΕΜ σε Σύνολο Χώρας (-0,7%). Οι νέοι άνεργοι ηλικίας ετών, αποτελούν το 26,4% του συνόλου των ανέργων της Περιφέρειας ενώ, µόλις το 39,6% των ανέργων αποτελούν µακροχρόνια άνεργους (το δεύτερο χαµηλότερο ποσοστό µακροχρόνιων ανέργων στο σύνολο ανέργων της Περιφέρειας) Ποιότητα Ζωής Εξετάζοντας την βελτίωση της ποιότητας ζωής και των παρεχόµενων κοινωνικών υπηρεσιών στην εξεταζόµενη Περιφέρεια, στον τοµέα της υγείας, προκύπτει ότι στην Περιφέρεια Ιονίων Νήσων, βάσει στοιχείων 1999, ο βαθµός αντιστοιχίας ιατρών ανά 1000 κατοίκους ανέρχεται σε 3,1 χαµηλότερος από τον αντίστοιχο βαθµό σε Σύνολο Χώρας το οποίο κατά το ίδιο έτος ανήλθε σε 4,4, τοποθετώντας την εξεταζόµενη Περιφέρεια στην 6 η θέση µαζί µε την Περιφέρεια Βορείου Αιγαίου µεταξύ των Περιφερειών της Χώρας µε τον µεγαλύτερο βαθµό αντιστοίχησης ιατρών ανά 1000 κατοίκους. Ωστόσο, ιδιαίτερα θετική εκτιµάται η αύξηση που παρουσιάζει η ΜΕΜ του ανωτέρω βαθµού κατά την περίοδο η οποία ανήλθε σε 6,1% όταν η αντίστοιχη ΜΕΜ σε Σύνολο Χώρας ήταν της τάξης του 2,4%. Επιπρόσθετα, την 5 η θέση καταλαµβάνει η εξεταζόµενη Περιφέρεια, στις Ελληνικές Περιφέρειες µε τον µεγαλύτερη αναλογία φαρµακείων ανά 1000 κατοίκους (0,6/1000), ενώ καταλαµβάνει την 10η θέση στις Περιφέρειες µε την µεγαλύτερη ΜΕΜ αριθµού φαρµακείων ανά 1000 κατοίκους (-1,1%). Ο αριθµός των κλινών νοσοκοµείων της Περιφέρειας, παρουσίασε συνολικά µείωση κατά την περίοδο ποσοστού 0,9%, λίγο µικρότερη µείωση από την αντίστοιχη σε σύνολο χώρας (µείωση της τάξης του 1,1%). Σύµφωνα µε πρόσφατα διαθέσιµα στοιχεία της ΕΣΥΕ, µόλις το 34,5% του πληθυσµού της Περιφέρειας Ιονίων Νήσων διαθέτει σύνδεση µε δίκτυο αποχέτευσης, κατατάσσοντας αυτήν στην 10 η θέση µεταξύ των Περιφερειών µε το µεγαλύτερο ποσοστό πληθυσµού συνδεδεµένου µε δίκτυο αποχέτευσης, ενώ η εξεταζόµενη Περιφέρεια παρουσίασε µείωση (-1,8%) του ποσοστού του πληθυσµού που είναι συνδεδεµένος µε δίκτυο αποχέτευσης, κατά την εξεταζόµενη περίοδο ΕΕΟ GROUP Α.Ε.- GLOBAL VIEW A.E. 3-21

24 Όσον αφορά στην παροχή τρεχούµενου νερού εντός της κατοικίας των κατοίκων της Περιφέρειας (1999), προκύπτει ότι η εξεταζόµενη Περιφέρεια βρίσκεται στην 6 η θέση (99,3% των κατοίκων), µεταξύ των Περιφερειών µε το µεγαλύτερο ποσοστό των κατοίκων που έχουν πρόσβαση σε τρεχούµενο νερό εντός της κατοικίας τους. Κατά την περίοδο η εξεταζόµενη Περιφέρεια σηµείωσε την µεγαλύτερη αύξηση µεταξύ των Περιφερειών, των κατοίκων µε πρόσβαση σε τρεχούµενο νερό, εντός της κατοικίας τους, αύξηση ποσοστού 2,7% (1 η θέση µεταξύ των Περιφερειών µε την µεγαλύτερη αύξηση κατ αυτήν την περίοδο). Σχετικά µε την εξοικείωση µε τις νέες τεχνολογίες, σύµφωνα µε πρόσφατα στοιχεία της ΕΣΥΕ (2003), η Περιφέρεια Ιονίων Νήσων παρουσιάζει στα µέσα επίπεδα, ποσοστό του πληθυσµού που κάνει χρήση Η/Υ (το 22,5%) καθώς και ποσοστό του πληθυσµού που κάνει χρήση του διαδικτύου (το11,4%) Περιφέρεια υτικής Μακεδονίας ηµογραφικές Εξελίξεις Ο συνολικός πληθυσµός της Περιφέρειας υτική Μακεδονίας, σύµφωνα µε τα πλέον πρόσφατα στοιχεία (ΕΣΥΕ, 2001) ανέρχεται σε 301,5 χιλ. άτοµα αποτελώντας το 2,8% του συνολικού πληθυσµού της χώρας. Εξετάζοντας την εξέλιξη του πληθυσµού της Περιφέρειας κατά την περίοδο διαπιστώνεται ότι κατά την τελευταία δεκαετία αυτός παρουσίασε αύξηση της τάξης του 3,0% όταν κατά την προηγούµενη περίοδο αυξήθηκε κατά 1,3%. Μελετώντας την διάρθρωση του πληθυσµού της Περιφέρειας µε κριτήριο το φύλο, βάσει προσωρινών στοιχείων 2001, διαπιστώνεται ότι ο συνολικός πληθυσµός των γυναικών καταλαµβάνει το 49,6% του συνολικού πληθυσµού, όντας λιγότερος από τον πληθυσµό των ανδρών της Περιφέρειας σε αντίθεση µε το σύνολο της χώρας όπου το ποσοστό που καταλαµβάνουν οι γυναίκες είναι µεγαλύτερο από αυτών των ανδρών (50,4%). Ο είκτης Γήρανσης της Περιφέρειας υτική Μακεδονίας (2001) σηµειώνει τιµή 109,2 ανώτερος από τον αντίστοιχο του συνόλου της χώρας (102,8). Ο είκτης Εξάρτησης (2001) σηµείωσε αύξηση σε σχέση µε τον αντίστοιχο είκτη Εξάρτησης του έτους 1991 σηµειώνοντας τιµή 57,6 όταν το 1991 είχε σηµειώσει τιµή 51,0 βρισκόµενος σε υψηλότερο επίπεδο από αυτόν του συνόλου της χώρας (50,6) Μακροοικονοµικές Εξελίξεις Σύµφωνα µε τα πλέον πρόσφατα διαθέσιµα στοιχεία, έτους 2001, το κατά κεφαλήν ΑΕΠ της Περιφέρειας υτική Μακεδονίας ανέρχεται µόλις σε 4,31 εκατ. δρχ. κατατάσσοντας αυτήν στην 4η θέση µεταξύ των Περιφερειών µε το µεγαλύτερο παραγόµενο κατά κεφαλήν ΑΕΠ κι αποτελώντας το 106% του αντίστοιχου κατά κεφαλήν ΑΕΠ σε Σύνολο Χώρας. Το µεγαλύτερο µερίδιο συµµετοχής στο Περιφερειακό ΑΕΠ διαθέτει ο τριτογενής τοµέας, ήτοι το 56,13% ενώ ακολουθούν ο δευτερογενής (30,56%) και ο πρωτογενής (13,31%). Μελετώντας εκτενέστερα, την συνολική οικονοµική δραστηριότητα της Περιφέρειας, διαπιστώνεται ότι η Μέση ΕΕΟ GROUP Α.Ε.- GLOBAL VIEW A.E. 3-22

25 Ετήσια Μεταβολή (ΜΕΜ) του Περιφερειακού ΑΕΠ της περιόδου ανήλθε σε 4,6% υψηλότερη από την αντίστοιχη ΜΕΜ του ΑΕΠ σε Σύνολο Χώρας (2,7%). Συνολικά, οι επενδύσεις ιδιωτικές και δηµόσιες, κατά το έτος 2001 αποτέλεσαν το 44% του Περιφερειακού ΑΕΠ, µεγαλύτερο από το αντίστοιχο ποσοστό του Συνόλου της Χώρας (23%) τοποθετώντας την Περιφέρεια υτική Μακεδονίας στην 1 η θέση µεταξύ των Περιφερειών µε το µεγαλύτερο ποσοστό των συνολικών Επενδύσεων ως προς το περιφερειακώς παραγόµενο ΑΕΠ. Η ΜΕΜ των Συνολικών Επενδύσεων προς το Περιφερειακό ΑΕΠ κατά την περίοδο παρουσιάζει την υψηλότερη τιµή 13,1%, µεταξύ των Περιφερειών της και υψηλότερη από την αντίστοιχη ΜΕΡΜ σε Σύνολο Χώρας (0,8%) Αγορά Εργασίας- Ανεργία Μελετώντας την αγορά εργασίας της Περιφέρειας υτική Μακεδονίας, κι εξετάζοντας τα πλέον πρόσφατα διαθέσιµα στοιχεία για την απασχόληση και το εργατικό δυναµικό της Περιφέρειας υτική Μακεδονίας, β τριµήνου 2002 (ΕΣΥΕ), διαπιστώνεται ότι η εν λόγω Περιφέρεια καταλαµβάνοντας την 1 η θέση στο σύνολο των δεκατριών Περιφερειών της χώρας µε το µεγαλύτερο ποσοστό ανεργίας, ήτοι 15,9%, κατά πολύ υψηλότερο από το αντίστοιχο του συνόλου της χώρας (9,6%), διαθέτοντας άτοµα εργατικό δυναµικό (2002) εκ των οποίων άτοµα δηλώνουν άνεργοι. Οι νέοι άνεργοι ηλικίας ετών, αποτελούν το 26,0% του συνόλου των ανέργων της Περιφέρειας ενώ, το 64,5% των ανέργων αποτελούν οι µακροχρόνια άνεργοι Ποιότητα Ζωής Εξετάζοντας την βελτίωση της ποιότητας ζωής και των παρεχόµενων κοινωνικών υπηρεσιών στην εξεταζόµενη Περιφέρεια, στον τοµέα της υγείας, προκύπτει ότι στην Περιφέρεια υτική Μακεδονίας, βάσει στοιχείων 1999, ο βαθµός αντιστοιχίας ιατρών ανά 1000 κατοίκους ανέρχεται σε 2,2, χαµηλότερος από τον αντίστοιχο βαθµό σε Σύνολο Χώρας ο οποίος κατά το ίδιο έτος ανήλθε σε 4,4. Ωστόσο, αύξηση παρουσιάζει η ΜΕΜ του ανωτέρω βαθµού κατά την περίοδο η οποία ανήλθε σε 4,3% όταν η αντίστοιχη ΜΕΜ σε Σύνολο Χώρας ήταν της τάξης του 2,4%. Όσον αφορά στον αριθµό των κλινών νοσοκοµείων της Περιφέρειας, αυτός παρουσίασε συνολικά αύξηση κατά την περίοδο ποσοστού 6,3% σε αντίθεση µε την αντίστοιχη σε σύνολο χώρας η οποία σηµείωσε µείωση της τάξης του 1,1%. Επιπρόσθετα, την 5 η θέση καταλαµβάνει η εξεταζόµενη Περιφέρεια, στις Ελληνικές Περιφέρειες µε τον µεγαλύτερη αναλογία φαρµακείων ανά 1000 κατοίκους (0,6/1000), ενώ καταλαµβάνει την 2η θέση στις Περιφέρειες µε την µεγαλύτερη ΜΕΜ αριθµού φαρµακείων ανά 1000 κατοίκους (1,7%). Σύµφωνα µε πρόσφατα διαθέσιµα στοιχεία της ΕΣΥΕ, σηµαντικό ποσοστό του πληθυσµού της Περιφέρειας υτικής Μακεδονίας, ήτοι το 77,3%, διαθέτει σύνδεση µε δίκτυο αποχέτευσης, κατατάσσοντας αυτήν στην 2 η θέση µεταξύ των Περιφερειών ΕΕΟ GROUP Α.Ε.- GLOBAL VIEW A.E. 3-23