ΟΓΙΕΣ ΣΤΗΝ ΒΑΛΛΟ ΟΝΤΟΣ ΤΗΣ Α ΚΗΣ ΠΕΡΙΟΧΗ ΗΣ ΗΓΟΥ ΙΑΣΤΙΚ ΥΜΕΝΙΤ ΤΣΑΣ

Transcript

1 ΙΝΣΤΙ ΙΤΟΥΤΟ ΓΕΩΛΟΓΙΚΩΝ & ΜΕΤΑΛΛΕΥΤΙΙΚΩΝ ΕΡ ΡΕΥΝΩΝ (Ι.Γ Γ.Μ.Ε.) Ν.Π.Ι.Δ. ΕΠΟΠΤΕΥΟΜ Ε ΜΕΝΟ ΑΠΟ ΤΟ Ο ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ Ο ΠΕΡΙΒΑΛΛΟ ΟΝΤΟΣ ΚΑΙ Ε ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ (Ν. 272/76 κα αι ΚΥΑ ΦΕΚ 1247/Β Β/ ) Σπ. Λούη 1, Ολυμπιακό Χωριό, Αχαρν ναί Τ.Κ , Τηλ , Fax x ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΓΕΝΙΚΗΣ Σ ΓΕΩΛΟΓ ΓΙΑΣ ΚΑΙ ΓΕΩΛΟΓΙΚΩΝ ΧΑΡ ΡΤΟΓΡΑΦΗΣΕΩΝ ΔΙΑΣ ΣΤΗΜΙΚ ΚΕΣ ΤΕΧ ΧΝΟΛΟ ΟΓΙΕΣ ΣΤΗΝ Σ ΠΑΡΑΚΟ Π ΟΛΟΥΘ ΘΗΣΗ ΤΟΥ Υ ΠΕΡΙΒ ΒΑΛΛΟ ΟΝΤΟΣ ΤΗΣ Τ Α ΑΣΤΙΚΗ Σ-ΠΕΡΙ ΙΑΣΤΙΚ ΚΗΣ ΠΕΡΙΟΧΗ ΗΣ ΗΓΟΥ ΥΜΕΝΙΤ ΤΣΑΣ από Στεφ φούλη Μαρ ριάνθη, Δρ ρ Γεωλόγο, PhD ΔΙΕΥ ΥΘΥΝΣΗ ΓΕΝΙΚΗΣ ΓΕΩΛΟΓΙ ΙΑΣ & ΓΕΩ ΩΛΟΓΙΚΩ ΩΝ ΧΑΡΤΟ ΟΓΡΑΦΗΣΕΩΝ Έργο : ΟΓΙΚΗ ΠΟΛΥ ΓΕΩΛΟ ΥΘΕΜΑΤΙΚΗ ΧΑΡΤΟΓΡΑΦΗΣΗ ΣΕ Σ ΣΤΡΑΤΗΓΙ ΙΚΕΣ ΚΑΙ ΕΠΙΧΕ ΕΙΡΗΣΙΑΚΕΣ Σ ΚΛΙΜΑΚΕΣ ΓΙΑ ΕΠΙΛΟ ΟΓΕΣ ΑΝΑΠΤ ΤΥΞΙΑΚΩΝ, ΠΕΡΙΒ ΒΑΛΛΟΝΤΙΚΩ ΩΝ ΚΑΙ ΠΟΛ ΛΙΤΙΣΤΙΚΩΝ ΣΤΟΧΩΝ Υπεύθυνος: Γαλανάκης Δ., Δρ. Γε εωλόγος Υποέργο : ΚΗ, ΓΕΩΘΕΜΑ ΑΤΙΚΗ ΓΕΩΛΟΓΙΚ ΧΑΡΤΟΓΡΑ ΑΦΗΣΗ ΜΕΓΑ ΑΛΗΣ ΚΛΙΜΑΚΑΣ Σ (1:5.000) ΠΕΡΙΟΧΗΣ Σ ΗΓΟΥΜΕΝΙΙΤΣΑΣ (ΑΣΤΗΓ) Υπεύθυνος: : Γεωργίου Χα αρ., Γεωλόγος M.Sc Κωδικός ΟΠ ΠΣ: ΕΘΝΙΚΟ Ο ΣΤΡΑΤΗ ΗΓΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙ ΙΟ ΑΝΑΦΟ ΟΡΑΣ Ε.Σ.Π.Α Α ΕΠΙΧΕΙΡΗ ΗΣΙΑΚΟ ΠΡΟΓΡ ΡΑΜΜΑ ΑΝΤΑΓΩΝ ΝΙΣΤΙΚΟΤ ΤΗΤΑ & ΕΠΙΧΕΙ ΙΡΗΜΑΤΙΚ ΚΟΤΗΤΑ Αθήνα,, Φεβρουάρ ριος 2016

2 ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟ ΓΕΩΛΟΓΙΚΩΝ ΚΑΙ ΜΕΤΑΛΛΕΥΤΙΚΩΝ ΕΡΕΥΝΩΝ (Ι.Γ.Μ.Ε.) Ν.Π.Ι.Δ. ΕΠΟΠΤΕΥΟΜΕΝΟ ΑΠΟ ΤΟ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ ΚΑΙ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ (Ν. 272/76 και ΚΥΑ ΦΕΚ 1247/Β/ ) Σπ. Λούη 1, Ολυμπιακό Χωριό, Αχαρναί Τ.Κ , Τηλ , Fax Ε.Π.Α.Ε. Επιχειρησιακό Πρόγραμμα «Ανταγωνιστικότητα & Επιχειρηματικότητα» ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΤΑΜΕΙΟ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ Το Ταμειακό Επιχειρησιακό Πρόγραμμα «Ανταγωνιστικότητα & Επιχειρηματικότητα» (Ε.Π.Α.Ε.) συγχρηματοδοτήθηκε από την Ευρωπαϊκή Ένωση (Ε.Σ.Π.Α. - Εθνικό Στρατηγικό Πλαίσιο Αναφοράς ), στο πλαίσιο των παρεμβάσεων των Διαρθρωτικών Ταμείων για την κοινωνική και οικονομική συνοχή και στόχευε στη βελτίωση της ανταγωνιστικότητας και της εξωστρέφειας των επιχειρήσεων και του παραγωγικού συστήματος, με έμφαση στη διάσταση της καινοτομικότητας. Ο στόχος αυτός επιτεύχθηκε με δράσεις που υποστήριζαν : την επιτάχυνση της μετάβασης στην οικονομία της γνώσης, την ανάπτυξη της υγιούς, αειφόρου και εξωστρεφούς επιχειρηματικότητας, και την ενίσχυση της ελκυστικότητας της Ελλάδας ως τόπου ανάπτυξης επιχειρηματικής δραστηριότητας με σεβασμό στο περιβάλλον. Η Πράξη που περιγράφεται στην παρούσα έκθεση είχε ενταχθεί στο παραπάνω αναφερόμενο Επιχειρησιακό Πρόγραμμα. Οι Πράξεις των Δράσεων αυτού του Προγράμματος συγχρηματοδοτήθηκαν από το Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης (Ε.Τ.Π.Α.), το οποίο συμβάλλει στην άμβλυνση των ανισοτήτων μεταξύ των περιφερειών της Ευρωπαϊκής Ένωσης και από το Ελληνικό Δημόσιο. Στεφούλη Μαριάνθη. (2016) & ΟΜΑΔΑ του BEYOND beyond, «Διαστημικές Τεχνολογίες στην Παρακολούθηση του Περιβάλλοντος της Αστικής - Περιαστικής Περιοχής Ηγουμενίτσας» Ι.Γ.Μ.Ε., ΕΣΠΑ /Επιχειρησιακό Πρόγραμμα «Ανταγωνιστικότητα και Επιχειρηματικότητα»/Έργο ΓΕΩΛΟΓΙΚΗ ΠΟΛΥΘΕΜΑΤΙΚΗ ΧΑΡΤΟΓΡΑΦΗΣΗ ΣΕ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΕΣ ΚΑΙ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΕΣ ΚΛΙΜΑΚΕΣ ΓΙΑ ΕΠΙΛΟΓΕΣ ΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΩΝ, ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΩΝ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΩΝ ΣΤΟΧΩΝ Αθήνα, 52 σελ.

3 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ 1 ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑ ΠΟΛΥΘΕΜΑΤΙΚΩΝ ΕΠΙΠΕΔΩΝ ΤΗΣ ΠΙΛΟΤΙΚΗΣ ΠΕΡΙΟΧΗΣ ΜΕ ΧΡΗΣΗ ΤΩΝ ΣΥΣΤΗΜΑΤΩΝ ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΗΣ ΓΗΣ ΜΕΣΑ ΠΟΥ ΧΡΗΣΙΜΟΠΟΙΗΘΗΚΑΝ ΣΤΗΝ ΕΠΙΤΕΥΞΗ ΤΩΝ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΩΝ ΤΑ ΠΟΛΥΦΑΣΜΑΤΙΚΑ ΔΕΔΟΜΕΝΑ ΤΩΝ ΔΟΡΥΦΟΡΙΚΩΝ ΛΗΨΕΩΝ ΔΟΡΥΦΟΡΙΚΕΣ ΕΙΚΟΝΕΣ ΤΟΥ LANDSAT & ASTER ΔΟΡΥΦΟΡΙΚΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ ΔΙΑΧΡΟΝΙΚΕΣ ΔΟΡΥΦΟΡΙΚΕΣ ΕΙΚΟΝΕΣ LANDSAT ΔΟΡΥΦΟΡΙΚΕΣ ΕΙΚΟΝΕΣ IKONOS & ΟΡΘΟΦΩΤΟΧΑΡΤΕΣ ΤΗΣ ΚΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΟ Α.Ε6 2.6 ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΤΕΧΝΙΚΩΝ ΤΟΝΙΣΜΟΥ ΕΙΚΟΝΑΣ ΒΟΗΘΗΤΙΚΑ ΔΕΔΟΜΕΝΑ: ΨΗΦΙΑΚΟ ΑΝΑΓΛΥΦΟ, ΧΑΡΤΗΣ ΒΙΟΦΥΣΙΚΗΣ ΚΑΛΥΨΗΣ - CORINE LAND COVER & ΔΕΔΟΜΕΝΑ ΓΣΠ ΔΗΜΟΥ ΧΑΡΤΕΣ ΚΑΛΥΨΗΣ / ΧΡΗΣΗΣ ΓΗΣ CORINE ΔΕΔΟΜΕΝΑ ΔΗΜΟΥ ΔΕΔΟΜΕΝΑ ΑΠΟ ΤΗ ΚΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΟ Πίνακας 3 Χαρακτηριστικά του IKONOS δορυφορικού συστήματος ΔΕΔΟΜΕΝΑ ΡΑΝΤΑΡ ΤΟΥ ENVISAT ΔΟΡΥΦΟΡΙΚΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ - ΣΥΜΒΟΛΟΜΕΤΡΙΑ ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ ΣΥΜΒΟΛΟΜΕΤΡΙΑ ΣΤΗΝ ΠΕΡΙΟΧΗ ΨΗΦΙΑΚΗ ΑΝΑΛΥΣΗ - ΧΑΡΤΟΓΡΑΦΙΚΕΣ ΑΠΟΔΟΣΕΙΣ - ΕΡΜΗΝΕΙΕΣ ΠΟΛΥΦΑΣΜΑΤΙΚΑ ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΗΣ ΓΗΣ ΠΕΡΙΟΧΗΣ : ΕΡΜΗΝΕΙΑ ΠΙΛΟΤΙΚΗ ΠΕΡΙΟΧΗ ΜΕΛΕΤΗΣ 1: ΕΙΚΟΝΕΣ ΤΟΥ ΔΟΡΥΦΟΡΙΚΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ ASTER ΔΟΡΥΦΟΡΙΚΕΣ ΕΙΚΟΝΕΣ & ΓΕΩΛΟΓΙΚΗ ΧΑΡΤΟΓΡΑΦΗΣΗ ΔΙΑΧΡΟΝΙΚΗ ΑΝΑΛΥΣΗ ΚΑΛΥΨΗΣ ΓΗΣ ΑΣΤΙΚΟΣ ΑΤΛΑΝΤΑΣ ΕΠΕΚΤΑΣΗ ΜΕΛΕΤΗΣ ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΑ ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ ΑΝΑΦΟΡΕΣ ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ ( ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ: GRSG 26th Annual Conference Challenges in Geological Remote Sensing ) Σελίδα 1

4 1 ΕΙΣΑΓΩΓΗ Η αστική Γεωλογία δίδει τη δυνατότητα απόκτησης εξειδικευμένων πληροφοριών που είναι απαραίτητες σε θέματα σχεδιασμού πυκνοκατοικημένων περιοχών. Σκοπός της μελέτης είναι η αξιολόγηση της δυνατότητας εφαρμογής των δεδομένων και τεχνικών των Συστημάτων Παρατήρησης Γης στη χαρτογράφηση του δομημένου περιβάλλοντος στο πλαίσιο του έργου: Γεωλογική, Γεωθεματική χαρτογράφηση μεγάλης κλίμακας (1:5,000) στη περιοχή της Ηγουμενίτσας (ΑΣΤΗΓ). Τα Συστήματα Παρατήρησης Γης ασχολούνται με τη συλλογή και την ερμηνεία πληροφοριών για την επιφάνεια της γης ή της ατμόσφαιρας. Τούτο επιτυγχάνεται με τη καταγραφή των τιμών σε περιοχές του ηλεκτρομαγνητικού φάσματος με τη χρήση οργάνων που δεν έρχονται σε επαφή με το αντικείμενο που εξετάζεται αλλά φέρονται από αεροσκάφη ή δορυφόρους. Διαφορετικές πηγές πληροφοριών που προέρχονται από πολυφασματικά συστήματα ή συστήματα ραντάρ είναι δυνατόν να αναλυθούν και να συνδυαστούν με δεδομένα που είναι διαθέσιμα στα Γεωγραφικά Συστήματα Πληροφοριών. Ειδικότερα η μελέτη αφορά: Συμπλήρωση των στοιχείων που συγκεντρώνονται στα πλαίσια του υποέργου της πιλοτικής περιοχής της Ηγουμενίτσας με εφαρμογή Διαστημικών τεχνολογιών των Συστημάτων Παρατήρησης Γης, με την συλλογή δεδομένων υπαίθρου και εφαρμοσμένες εργασίες σε έκταση 50 τετρ. Χιλιομέτρων. Οι εργασίες αφορούν την ερμηνεία δεδομένων Παρατήρησης Γης και περιλαμβάνουν δύο διαφορετικές ενότητες: 1. Την χρήση δεδομένων ραντάρ με εφαρμογή τεχνικών συμβολομετρίας 2. Τη χρήση δορυφορικών εικόνων τύπου Landsat / ASTER / IKONOS για την ερμηνεία θεμάτων που σχετίζονται με τη κάλυψη Γης. Έχει εκτελεστεί επεξεργασία των αποτελεσμάτων (δεδομένων), η συνθεσή τους σε «Γεωπληροφορίες» και η δημιουργία διαφόρων μεμονομένων ή / και σύνθετων αναλογικών και ψηφιακών θεματικών χαρτών κλίμακας 1:5,000 όπως και η σύνταξη έκθεσης με ενδεικτικά αποτελέσματα. Οι έρευνες παρέχουν μεταξύ άλλων τις ακόλουθες πληροφορίες: (1) Την Κάλυψη Γης (2) Την ανάλυση μικρομετακινήσεων (3) Τα αποτελέσματα της σύγκρισης με άλλα υπάρχοντα χαρτογραφικά υπόβαθρα χάρτες 1:5,000. Τα στοιχεία δίδονται τόσο σε αναλογική (Σχήματα έκθεσης) όσο και ψηφιακή μορφή. Η μελέτη αποτελεί το παραδοτέο του τμήματος του έργου που αφορά τη Γεωμορφολογία της Αστικής Γεωλογίας Ηγουμενίτσας. Τα γραφικά και οι χάρτες που δημιουργούνται στο πλαίσιο αυτό του τμήματος του υπο-έργου είναι διαθέσιμα με χρήση του προγράμματος Google Earth& Bing Maps τα οποία είναι ελεύθερα προς χρήση. Σελίδα 2

5 2 ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑ ΠΟΛΥΘΕΜΑΤΙΚΩΝ ΕΠΙΠΕΔΩΝ ΤΗΣ ΠΙΛΟΤΙΚΗΣ ΠΕΡΙΟΧΗΣ ΜΕ ΧΡΗΣΗ ΤΩΝ ΣΥΣΤΗΜΑΤΩΝ ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΗΣ ΓΗΣ 2.1 ΜΕΣΑ ΠΟΥ ΧΡΗΣΙΜΟΠΟΙΗΘΗΚΑΝ ΣΤΗΝ ΕΠΙΤΕΥΞΗ ΤΩΝ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΩΝ Το TNTmips πακέτο λογισμικού έχει χρησιμοποιηθεί στην ανάλυση των δορυφορικών εικόνων και την εφαρμογή των κατάλληλων για την ανάλυση των γεωλογικών χαρτών διανυσματικών τεχνικών επεξεργασίας του πεδίου των ΓΣΠ. Το σύστημα αποδείχθηκε ικανοποιητικό ως προς την: 1. Υλοποίηση τεχνικών επεξεργασίας εικόνας (τονισμός εικόνας). 2. Ανάπτυξη / έλεγχο της εφαρμογής διαφορετικών μοντέλων και εξειδικευμένων τεχνικών επεξεργασίας που ενδιαφέρουν την έρευνα του γεω-περιβάλλοντος. 3. Κάλυψης της ανάγκης παράλληλης εφαρμογής τεχνικών επεξεργασίας εικόνας και ΓΣΠ όπως και της ανταλλαγής της διαφορετικού τύπου πληροφορίας. 4. Εφαρμογή διανυσματικών και ράστερ τεχνικών. 5. Δυνατότητα συνδυασμού πληροφορίας από διαφορετικές πηγές. 6. Ευελιξία και φιλικότητα του συστήματος στον τονισμό στοιχείων των δορυφορικών εικόνων που ενδιαφέρουν την γεωλογική έρευνα. Το πρόγραμμα κυκλοφορεί και σε Ελληνική έκδοση, η οποία χρησιμοποιήθηκε κατά την εφαρμογή. Ειδικά λογισμικά έχουν χρησιμοποιηθεί από την Ομάδα του BEYOND για την ανάλυση των εικόνων ραντάρ με τις τεχνικές της Συμβολομετρίας.. Συγκεκριμένα η ανάλυση των χρονοσειρών πραγματοποιήθηκε με ελεύθερα και εμπορικά λογισμικά, όπως το Doris, ROI_PAC, StaMPS [Hooper et al., 2007] και SARscape (μια επέκταση του λογισμικού ENVI TM ). Για την τελική επεξεργασία των δορυφορικών απεικονίσεων και την εξαγωγή των τελικών αποτελεσμάτων, χρησιμοποιήθηκε το λογισμικό StaMPS [Hooper, 2008]. Με τη χρήση των λογισμικών αυτών παρήχθησαν οι χάρτες εδαφικής παραμόρφωσης. Τα λογισμικά TNT-GIS & ArcGIS έχουν επίσης χρησιμοποιηθεί στην τελειοποίηση και διαχείριση των τελικών χαρτών εδαφικής παραμόρφωσης. 2.2 ΤΑ ΠΟΛΥΦΑΣΜΑΤΙΚΑ ΔΕΔΟΜΕΝΑ ΤΩΝ ΔΟΡΥΦΟΡΙΚΩΝ ΛΗΨΕΩΝ 2.3 ΔΟΡΥΦΟΡΙΚΕΣ ΕΙΚΟΝΕΣ ΤΟΥ LANDSAT & ASTER ΔΟΡΥΦΟΡΙΚΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ Η τηλεπισκόπηση δίδει σημαντική πληροφορία που μπορεί να χρησιμοποιηθεί σε διάφορες γεω-περιβαλλοντικές εφαρμογές. Η στρατηγική της τηλεπισκόπησης βασίζεται αφενός στην δυνατότητα καταγραφής διαφοροποιήσεων του επιφανειακού ανάγλυφου ή στην δυνατότητα αναγνώρισης διαφοροποιήσεων της επιφανειακής σύστασης του εδάφους. Ειδικά για την γεωλογία βασικό ρόλο παίζουν οι διαφοροποιήσεις σε αργιλικά ορυκτά, ορυκτά σιδήρου, ασβεστίου αλλά και η κάλυψη γης με βλάστηση ή ανθρωπογενείς κατασκευές. Επίσης πολλές φορές είναι χαρακτηριστική η φασματική απόκριση των διαφόρων συστατικών του εδάφους ή των υδάτινων επιφανειών στην θερμική περιοχή του φάσματος. Εξέταση των φασματικών χαρακτηριστικών του εδάφους δίδει μία ένδειξη της δυνατότητας αναγνώρισης τους στην Υπέρυθρη περιοχή του φάσματος. Ενδιαφέρον παρουσιάζουν οι αναλύσεις δορυφορικών εικόνων Landsat / ASTER σε θέματα όπως: 1. Ανάλυση της τεκτονικής / γεωλογίας της περιοχής μελέτης 2. Σχολιασμό της Κάλυψης Γης. Στην εργασία έχει γίνει αναφορά στο αντικείμενο της ανάθεσης της μελέτης του έργου «Αστική Γεωλογία» που είναι η μελέτη της Κάλυψης Γης. Παράλληλα γίνεται συνδυαστική επεξεργασία των αποτελεσμάτων ερμηνείας της εικόνας, με στοιχεία κλίμακας 1: χαρτών. Σελίδα 3

6 Οι δορυφορικές εικόνες, που χρησιμοποιήθηκαν στην περιοχή μελέτης, είναι τύπου Landsat, του συστήματος TM (Thematic Mapper) για το έτος 1989 και συστήματος ETM (Enhanced Thematic Mapper) για τα έτη 2000 και Ο αρχικός σχεδιασμός του LANDSAT δορυφορικού συστήματος (Landsat 3,4,5) έχει γίνει έτσι ώστε να καλύπτονται τόσο οι εφαρμογές ερμηνείας του περιβάλλοντος Κάλυψης Γης, όσο και οι διάφορες γεωλογικές εφαρμογές. Έτσι οι εικόνες του LANDSAT συστήματος, είναι πολυφασματικές ενώ καλύπτουν την περιοχή φάσματος 7 η οποία είναι ειδικά σχεδιασμένη για γεωλογικές εφαρμογές, (Πίνακας 1). Οι εικόνες του LANDSAT 7 (8 κανάλια) αποδίδουν καλά τη κάλυψη Γης. Ωστόσο, η μορφή που παρέχονται οι δορυφορικές εικόνες δεν αναδεικνύει το εύρος της πληροφορίας που περιλαμβάνουν. Προκειμένου λοιπόν, να χρησιμοποιηθούν οι εικόνες αυτές, υπέστησαν επεξεργασία για την καλύτερη απεικόνιση των γεωγραφικών χαρακτηριστικών. Έτσι οι δορυφορικές εικόνες τύπου Landsat του συστήματος TM (Καλοκαίρι 1989), διαθέτουν έξι φασματικά κανάλια στο ορατό υπέρυθρο (30 m.), ένα θερμικό κανάλι (120 m), ενώ του συστήματος ETM (Αύγουστος 2000, Αύγουστος 2008) διαθέτουν δυο θερμικά κανάλια (60 / 100 m) και ένα παγχρωματικό (15 m). Στο Πίνακα 1 περιγράφονται τα χαρακτηριστικά των LANDSAT δορυφορικών συστημάτων Η λήψη των εικόνων έγινε από τον ιστότοπο της United States Geological Survey- USGS ( Με δεδομένο ότι ο εντοπισμός των στοιχείων που ενδιαφέρουν την μελέτη δεν μπορεί να γίνει από οποιεσδήποτε εικόνες, αλλά μόνο από αυτές που έχουν καλά χαρακτηριστικά (π.χ. έλλειψη νεφοκάλυψης) κρίθηκε απαραίτητη η λήψη και επισκόπηση μεγάλου πλήθους εικόνων. Συγκεκριμένα, ελήφθησαν 5 εικόνες Landsat TM 5 και ETM 7 των περιοχών μελέτης που καλύπτουν την χρονική περίοδο 1989 έως ΔΙΑΧΡΟΝΙΚΕΣ ΔΟΡΥΦΟΡΙΚΕΣ ΕΙΚΟΝΕΣ LANDSAT Στην περιοχή της Ηγουμενίτσας έγινε επιλογή δορυφορικών εικόνων τύπου LANDSAT με διαφορετική ημερομηνία λήψης έτσι ώστε να επιτευχθεί η διαχρονική ανάλυση της περιοχής μελέτης. Οι ημερομηνίες λήψης αναφέρονται στα έτη 1989 και Σχήμα 1. Δορυφορική εικόνα του Landsat 4 δορυφορικού συστήματος με ημερομηνία λήψης το καλοκαίρι του 1989 Σελίδα 4

7 Σχήμα 2. Δορυφορική εικόνα του Landsat 8 ETM δορυφορικού συστήματος με ημερομηνία λήψης το καλοκαίρι του Εκτός του Landsat συστήματος έχουν χρησιμοποιηθεί και εικόνες του ASTER δορυφορικού συστήματος του οποίου τα χαρακτηριστικά δίδονται στο Πίνακα 2. Οι εικόνες προέρχονται από το ψηφιακό αρχείο του ΙΓΜΕ στο οποίο υπάρχει πλήρης κάλυψη του Ελλαδικού χώρου με εικόνες ASTER. Η ημερομηνία λήψης της εικόνας είναι το καλοκαίρι του Σχήμα 3. Τυπική αναπαράσταση δορυφορικής εικόνας ASTER Σελίδα 5

8 Οι τύποι πληροφορίας των οποίων συνήθως είναι απαραίτητη η συνεπεξεργασία με τα στοιχεία των δορυφορικών εικόνων στις διαφορετικές μελέτες, είναι τα στοιχεία του τοπογραφικού υποβάθρου, τα στοιχεία των γεωλογικών χαρτών, συλλεγμένα στοιχεία υπαίθρου και στοιχεία διαφόρων καταγραφών και εργαστηριακών αναλύσεων. 2.5 ΔΟΡΥΦΟΡΙΚΕΣ ΕΙΚΟΝΕΣ IKONOS & ΟΡΘΟΦΩΤΟΧΑΡΤΕΣ ΤΗΣ ΚΤΗΜΑΤΟ- ΛΟΓΙΟ Α.Ε Έκτος των δορυφορικών εικόνων μέσης ευκρίνειας έχουν χρησιμοποιηθεί και δορυφορικές εικόνες IKONOS, των οποίων τα χαρακτηριστικά δίδονται στον Πίνακα 3. Σχήμα 4. Τυπική αναπαράσταση της εικόνας IKONOS. H εικόνα καλύπτει τμήμα μόνο της πιλοτικής περιοχής μελέτης που αποδίδεται με το πολύγωνο κίτρινου χρώματος. 2.6 ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΤΕΧΝΙΚΩΝ ΤΟΝΙΣΜΟΥ ΕΙΚΟΝΑΣ Υπάρχουν δύο βασικές προσεγγίσεις στην επεξεργασία εικόνας. Η πρώτη προσέγγιση βελτιστοποιεί την πληροφορία της εικόνας το περιεχόμενο της και την ποιότητα, έτσι ώστε ο αναλυτής να μπορέσει να την χρησιμοποιήσει κατ ευθεία για την ερμηνεία της. Η δεύτερη προσέγγιση καλύπτει τις τεχνικές που συμπεριλαμβάνουν τις αυτόματες ταξινομήσεις των δορυφορικών εικόνων. Ο τονισμός εικόνας ανήκει στην πρώτη προσέγγιση και έχει σαν σκοπό την καλύτερη αναπαράσταση της αρχικής εικόνας από τις οποίες πρέπει να επιλεχθούν οι πλέον κατάλληλες για την συγκεκριμένη εφαρμογή. Μοντέλα έχουν αναπτυχθεί που αφορούν τις λειτουργίες ερμηνείας των εικόνων με εφαρμογή σε μελέτες του γεωλογικού περιβάλλοντος. Επιπρόσθετα εξειδικευμένες τεχνικές χρησιμοποιούνται για τον φασματικό τονισμό των Landsat TM εικόνων, έτσι ώστε να επιτευχθεί η ερμηνεία των Γεωλογικών στοιχείων. Σελίδα 6

9 Οι βασικές τεχνικές επεξεργασίας εικόνας που έχουν χρησιμοποιηθεί στην συγκεκριμένη μελέτη δίδονται στον Πίνακα 4, ενώ στο Σχήμα 5 δίδεται διαγραμματική απεικόνιση των συνδυαστικών τεχνικών που χρησιμοποιούνται για την επίτευξη της ενημέρωσης των χαρτών. Σχήμα 5. Σχηματική αναπαράσταση της εφαρμογής των τεχνικών επεξεργασίας των δορυφορικών εικόνων Oι δορυφορικές εικόνες υπέστησαν χρωματική επεξεργασία, έτσι ώστε να βελτιωθεί η ανάλυσή τους και να εξαχθεί όσο το δυνατόν περισσότερη πληροφορία των γεωγραφικών χαρακτηριστικών που απεικονίζονται, για πληρέστερη φωτοερμηνεία. Σε όλες τις περιπτώσεις, χρησιμοποιήθηκαν τα κανάλια 4, 5 και 3 στα οποία αντιστοιχήθηκαν τα χρώματα κόκκινο, πράσινο και μπλε (4:R, 5:G, 3:B) και δημιουργήθηκαν FCC (False Color Composite) δορυφορικές εικόνες. Επιλέγοντας τη συγκεκριμένη ποικιλία χρωμάτων τονίστηκε η βλάστηση, η κάλυψη γης και το ανάγλυφο. Το επόμενο στάδιο επεξεργασίας αφορούσε τη σύνθεση των πολυφασματικών καναλιών των δορυφορικών εικόνων. Συγκεκριμένα, χρησιμοποιήθηκε η διαδικασία της πολυφασματικής μίξης (Multiresolution Fusion), μέσω του λογισμικού προγράμματος TNTmips ( Σκοπός της διαδικασίας αυτής ήταν η μίξη διαφορετικών εικόνων με διαφορετικό επίπεδο πληροφορίας, ώστε να αποκομιστεί όσο το δυνατόν περισσότερη πληροφορία από την κάθε εικόνα ξεχωριστά. Στην παρούσα εργασία πραγματοποιήθηκε μίξη μεταξύ των πολυφασματικών καναλιών διακριτικής ικανότητας 30 m. και του παγχρωματικού καναλιού 15 m. προκειμένου να προκύψει μια δορυφορική εικόνα διακριτικής ικανότητας 15 m. Το υψηλής ανάλυσης παγχρωματικό κανάλι αντικαθιστά την ένταση που προέρχεται από τα χαμηλής διακριτικής ικανότητας πολυφασματικά κανάλια (Cheng et al., 2000). Η αντικατάσταση αυτή γίνεται με αναδειγματοληψία (resampling) σε κάθε κανάλι, με βάση τον αλγόριθμο του «κοντινότερου γείτονα» (nearest neighbor), έτσι ώστε το κάθε εικονοστοιχείο (pixel) να έχει το ίδιο μέγεθος αυτό των 15 m. Η μεθοδολογία που χρησιμοποιήθηκε για την πολυφασματική μίξη είναι η Pendock, καθώς αποτελεί το καλύτερο χρωματικό μοντέλο για την απόδοση του αναγλύφου και της κάλυψης γης. Σελίδα 7

10 Η διαδιακασία μίξης των πολυφασματικών καναλιών μιας δορυφορικής εικόνας Landsat ETM με το παγχρωματικό κανάλι ανάλυσης 15 m. αποτελεί μια αξιόπιστη διαδικασία, καθώς τα κανάλια μίξης ανήκουν στο ίδιο σύστημα και καταγράφονται ταυτόχρονα με ακρίβεια, απαλλαγμένα από λάθη. Επιπλέον, ανήκουν στην ίδια ηλιακή φωτεινότητα και έχουν σαρωθεί κάτω ίδιες περιβαλλοντικές συνθήκες (Liu, 2000). Τέλος, η πολυφασματική μίξη δε βελτιώνει μόνο τη χωρική ανάλυση, αλλά δημιουργεί μια ένταση στο τοπογραφικό υπόβαθρο και επηρεάζει τη σκίαση, έτσι ώστε να μειώνεται ο θόρυβος της εικόνας ( και να είναι δυνατή η καλύτερη φωτοερμηνεία του αναγλύφου και των γεωλογικών δομών μιας περιοχής. Στερεοσκοπική ηλεκτρονική απεικόνιση Μία άλλη τεχνική που έχει εφαρμοστεί είναι αυτή της Στερεοσκοπικής όρασης των δορυφορικών εικόνων και ορθοφωτοχαρτών Ο άνθρωπος, για την οπτική αντίληψη του βάθους και της απόστασης, είναι προικισμένος με την ικανότητα της στερεοσκοπικής όρασης. Όταν παρατηρούμε κάτι και με τα δυο μας μάτια και αυτό βρίσκεται σε σχετικά κοντινή απόσταση, τότε είμαστε σε θέση να αντιληφθούμε τόσο την απόστασή του από εμάς, όσο και τη θέση και μορφή του στο χώρο. Αυτό επιτυγχάνεται από μια απλή για τον εγκέφαλό μας διαδικασία, κατά την οποία οι δύο σχετικά διαφορετικές δισδιάστατες εικόνες από το κάθε μας μάτι, συνδυάζονται σε μια πλήρη τρισδιάστατη εικόνα του περιβάλλον χώρου. Όσο πιο κοντά μας βρίσκεται ένα αντικείμενο, τόσο περισσότερο μεγαλώνει η διαφορά στην οπτική γωνία παρατήρησης του από το κάθε μάτι και συνεπώς, τόσο πιο μεγάλες είναι οι διαφορές μεταξύ της εικόνας του αντικειμένου όπως αυτή σχηματίζεται στο δεξί και αριστερό οφθαλμό αντίστοιχα. Αντιθέτως, όταν το αντικείμενο απομακρύνεται από εμάς, οι διαφορές αυτές γίνονται ολοένα και πιο μικρές.. Φορώντας ένα ζευγάρι γυαλιών με ένα μπλε και ένα κόκκινο φακό (για το δεξί και αριστερό μάτι αντίστοιχα) και παρουσιάζοντας ταυτόχρονα (με μια οποιαδήποτε συσκευή δισδιάστατης έγχρωμης απεικόνισης) την εικόνα που προορίζεται για το δεξί μάτι χρωματισμένη μπλε, ενώ αυτή για το αριστερό κόκκινη, είναι εφικτό να καταστεί η μια από τις δύο εικόνες αόρατη για το άλλο μάτι και έτσι να επιτευχθεί το επιθυμητό αποτέλεσμα της στερεοσκοπικής απεικόνισης. Ωστόσο τα χρώματα της απεικόνισης θα είναι πολύ αλλοιωμένα, ενώ όταν ο χρήστης βγάλει τα γυαλιά από τα μάτια του θα χρειαστεί μερικά δευτερόλεπτα μέχρι να αποκατασταθεί πλήρως το χρώμα στην όρασή του. Οι εικόνες μετατρέπονται αυτόματα σε στερεοσκοπικές οπότε με χρήση ειδικών γυαλιών είναι δυνατή η μέγιστη αξιοποίηση της πληροφορίας των εικόνων συνδυαστικά με το ανάγλυφο της περιοχής. Σχήμα 6. Αυτόματη δημιουργία στερεοσκοπικής εικόνας του ορθο-φωτοχάρτη Bing Maps & Γυαλιά με ζελατίνη red- cyan με τα οποία είναι δυνατό να δει κανείς τις στερεοσκοπικές εικόνες 2.7 ΒΟΗΘΗΤΙΚΑ ΔΕΔΟΜΕΝΑ: ΨΗΦΙΑΚΟ ΑΝΑΓΛΥΦΟ, ΧΑΡΤΗΣ ΒΙΟΦΥΣΙΚΗΣ ΚΑΛΥΨΗΣ - CORINE LAND COVER & ΔΕΔΟΜΕΝΑ ΓΣΠ ΔΗΜΟΥ ΨΗΦΙΑΚΟ ΜΟΝΤΕΛΟ ΕΔΑΦΟΥΣ (DEM) Το επόμενο στάδιο της μεθοδολογίας αφορούσε στην επεξεργασία του ψηφιακού μοντέλου εδάφους (DEM) και των δορυφορικών εικόνων, που στην πρωταρχική μορφή τους δεν μπορούν να χρησιμοποιηθούν αποτελεσματικά για φωτοερμηνεία των γεωγραφικών χαρακτηριστικών που απεικονίζουν. Σελίδα 8

11 Το DEM διακριτικής ικανότητας 25χ25 m. ήταν αποτέλεσμα του προγράμματος ΑSTER, το οποίο διατίθεται ελεύθερα μέσω του διαδικτύου, σε χρωματική διαβάθμιση του γκρι. Το πρώτο βήμα επεξεργασίας του μοντέλου εφόσον προσαρμόστηκε στο πλαίσιο μελέτης που είχε αρχικά διαμορφωθεί αφορούσε στον υπολογισμό των κλίσεων του εδάφους μέσω συγκεκριμένου αλγόριθμου του προγράμματος ΤΝΤmips. Ο αλγόριθμος δημιούργησε σκίαση στην εικόνα, σε αποχρώσεις του γκρι, η οποία ήταν συναφής με την τοπογραφία της περιοχής. Εν συνεχεία, το νέο αρχείο με τη σκίαση συνδυάστηκε με το αρχικό αρχείο, το οποίο είχε διαμορφωθεί σε χρωματική παλέτα του καφέ-πράσινο και διαφάνεια 40% για καλύτερο οπτικό αποτέλεσμα. Το τελικό μοντέλο είχε τη συνδυαστική μορφή έγχρωμου αναγλύφου με κλίσεις και αντίστοιχη σκίαση. Σχήμα 7.. Χάρτης αναγλύφου της πιλοτικής περιοχής. 2.8 ΧΑΡΤΕΣ ΚΑΛΥΨΗΣ / ΧΡΗΣΗΣ ΓΗΣ CORINE Στα διάφορα στάδια ανάλυσης επίσης έχουν χρησιμοποιηθεί τα ακόλουθα επίπεδα Πληροφορίας: Αυτό της Χαρτογράφησης των Συστημάτων Χρήσης Γης του CORINE (CORINE- Cordination of Information on the Evironment). Το CORINE είναι μια Κοινοτική πρωτοβουλία και αφορά δημιουργία ενός συστήματος πληροφοριών για την κατάσταση του περιβάλλοντος και των φυσικών πόρων στην Κοινότητα με σκοπό να εντοπιστούν και να περιγραφούν κατά τρόπο ενιαίο όλες οι περιοχές της ΕΕ). Τα στοιχεία αυτά είναι διαθέσιμα από το ΥΠΕΧΩΔΕ / ΟΚΧΕ. Συγκεκριμένα διατίθεται Πολυγωνική γραμμική βάση δεδομένων βιοφυσικής κάλυψης γης (Πρόγραμμα CORINE LAND COVER GREECE) σε κλίμακα 1: από επεξεργασία δορυφορικών εικόνων LandSat και αεροφωτογραφιών. Η ακρίβεια προσδιορισμού των άκρων είναι περίπου 20 μέτρα. Η διάθεση των δεδομένων γίνεται ανά Νομό. Η κάλυψη του CORINE δίδεται στο Πίνακα 5, Σχήμα 8. Το επόμενο στάδιο της επεξεργασίας αφορούσε στη διαχείριση των δεδομένων από τα προγράμματα CORINE καθώς επίσης και των δορυφορικών εικόνων. Σχετικά με την οπτικοποίηση των δεδομένων από το CORINE, επιλέχθηκε το επίπεδο της κατανομής χρήσεων γης τόσο ως προς το είδος των περιοχών (αγροτικές περιοχές, δασικές περιοχές κ.ά), όσο και ως προς τις επιμέρους χρήσεις (αεροδρόμια, λιβάδια, δάση κ.ά). Eπίσης χρησιμοποιήθηκαν δεδομένα που αφορούσαν τις λεκάνες απορροής της περιοχής μελέτης, καθώς και τις ακτογραμμές των χαρτών της ΓΥΣ. Σελίδα 9

12 Χαρτογραφική Πληροφορία των τοπογραφικών χαρτών Γενικής Χρήσης κλίμακας 1:250,000 και 1:50,000 & 1:5,000 της Γεωγραφικής Υπηρεσίας Στρατού. Στοιχεία του Bing Maps & Google Earth που αφορούν το επεξεργασμένο υπόβαθρο της δορυφορικής εικόνας και το χάρτη της οικιστικής ζώνης της περιοχής Ηγουμενίτσας. Τα δεδομένα αυτά συνδυάστηκαν με το ψηφιακό μοντέλο εδάφους και τις δορυφορικές εικόνες για καλύτερη οπτικοποίηση όλων των δεδομένων, αλλά και για την εξαγωγή συμπερασμάτων. Στην μελέτη περιλαμβάνεται επιπρόσθετα και κάθε άλλη διαθέσιμη ψηφιακή πληροφορία (π.χ. οδικό δίκτυο) που θα βοηθήσει στην ολοκληρωμένη προσέγγιση της μελέτης των αλλαγών χρήσεων γης. Σχήμα 8. Σύνθεση χάρτη CORINE της πιλοτικής περιοχής Ηγουμενίτσας Σελίδα 10

13 ΔΕΔΟΜΕΝΑ ΔΗΜΟΥ Ο Δήμος Ηγουμενίτσας διαθέτει δεδομένα σε μορφή Γεωγραφικού Συστήματος Πληροφοριών που περιλαμβάνει διαφορετικά επίπεδα πληροφοριών που καλύπτουν την λεπτομερή χαρτογράφηση της ευρύτερης περιοχής του Δήμου. Τα δεδομένα αυτά είναι διαθέσιμα από την ιστοσελίδα GEODATA.gov.gr Έχουν χρησιμοποιηθεί επιλεγμένα επίπεδα πληροφορίας του ψηφιακού Άτλαντα του Δήμου. Σχήμα 9. Χάρτης Δημοτικού Άτλαντα πιλοτικής περιοχής μελέτης Σελίδα 11

14 2.9 ΔΕΔΟΜΕΝΑ ΑΠΟ ΤΗ ΚΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΟ Για επισκόπηση της περιοχής σε μεγαλύτερη ανάλυση, κρίθηκε επίσης απαραίτητη η χρήση εικόνων που διατίθενται από την Κτηματολόγιο Α.Ε., η χρήση των οποίων γίνεται στο πλαίσιο του TNTmips λογισμικού. Επίσης από τη Κτηματολόγιο Α.Ε. έχουν διατεθεί τα δύο παρακάτω υπόβαθρα: Ψηφιακό Ανάγλυφο Εδάφους με διακριτική ευκρίνεια 5 μέτρων και του ορθοφωτοχάρτη με ευκρίνεια 1 μέτρο. Δημιουργήθηκε ενιαίο μωσαϊκό το οποίο καλύπτει το σύνολο της περιοχής. Επίσης έχει γίνει χρήση δεδομένων που έχουν δημιουργηθεί κατά την υλοποίηση του προγράμματος και αφορούν την ψηφιοποίηση των τοπογραφικών χαρτών κλίμακας 1:5,000 αλλά και τη ψηφιοποίηση του γεωλογικού χάρτη κλίμακας 1: Οι ψηφιοποιημένες ισοϋψείς έχουν χρησιμοποιηθεί για τη δημιουργία ψηφιακού μοντέλου εδάφους και τη συμπλήρωση του αντίστοιχου της Κτηματολόγιο Α.Ε για τις θέσεις που δεν υπήρχε πληροφορία. Σχήμα 10. Ψηφιακό Ανάγλυφο Εδάφους Σελίδα 12

15 Σχήμα 11. Ορθοφωτοχάρτης πιλοτικής περιοχής μελέτης Σελίδα 13

16 Σχήμα 12. Ορθοφωτοχάρτης της Bing Maps μετά από σχεδιασμό διαφόρων επιλεγμένων επιπέδων πληροφορίας των οποίων η ανάλυση γίνεται στην επόμενη ενότητα. Σελίδα 14

17 ΠΙΝΑΚΑΣ 1 Χαρακτηριστικά των Landsat 5 / 7 και 8 δορυφορικών συστημάτων. LANDSAT 4 & 5 LANDSAT 7 LANDSAT 8 ΑΝΙΧΝΕΥΤΗΣ: Thematic Mapper ΑΝΙΧΝΕΥΤΗΣ: Mapper+ Thematic ΑΝΙΧΝΕΥΤΗΣ: Operational Land Imager (OLI) and Thermal Infrared Sensor (TIRS) Περιοχές Φάσματος Περιοχές Φάσματος Περιοχές Φάσματος (μm) (μm) (μm) 1: : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : (Παγχρωματικό) 8: (Παγχρωματικό) 9: : : ΔΙΑΚΡΙΤΙΚΟΤΗΤΑ 30 μ (120 μ για Μπάντα 6) ΧΡΟΝΙΚΗ ΔΙΑΚΡΙΤΙΚΟΤΗΤΑ 16 ΗΜΕΡΕΣ ΡΑΔΙΟΜΕΤΡΙΚΗ ΔΙΑΚΡΙΤΙΚΟΤΗΤΑ 8 BIT ΔΙΑΚΡΙΤΙΚΟΤΗΤΑ 30 μ (60 μ για Μπάντα 6) (15 μ για Μπάντα 8) ΧΡΟΝΙΚΗ ΔΙΑΚΡΙΤΙΚΟΤΗΤΑ 16 ΗΜΕΡΕΣ ΡΑΔΙΟΜΕΤΡΙΚΗ ΔΙΑΚΡΙΤΙΚΟΤΗΤΑ 8 BIT ΔΙΑΚΡΙΤΙΚΟΤΗΤΑ 30 μ (100 μ για Μπάντα 10 & 11) (15 μ για Μπάντα 8) ΧΡΟΝΙΚΗ ΔΙΑΚΡΙΤΙΚΟΤΗΤΑ 16 ΗΜΕΡΕΣ ΡΑΔΙΟΜΕΤΡΙΚΗ ΔΙΑΚΡΙΤΙΚΟΤΗΤΑ 12-bits (16-bits when processed into Level-1 data products) Σελίδα 15

18 ΠΙΝΑΚΑΣ 2. Χαρακτηριστικά του ASTER δορυφορικού συστήματος Band Label Wavelength (µm) Resolution (m) Nadir or Backward Description B1 VNIR_Band Nadir Visible green/yellow B2 VNIR_Band Nadir Visible red B3 VNIR_Band3N Nadir B4 VNIR_Band3B Backward Near infrared B5 SWIR_Band Nadir B6 SWIR_Band Nadir B7 SWIR_Band Nadir B8 SWIR_Band Nadir Short-wave infrared B9 SWIR_Band Nadir B10 SWIR_Band Nadir B11 TIR_Band Nadir B12 TIR_Band Nadir B13 TIR_Band Nadir Long-wave infrared or thermal IR B14 TIR_Band Nadir B15 TIR_Band Nadir Σελίδα 16

19 ΠΙΝΑΚΑΣ 3. Χαρακτηριστικά του IKONOS δορυφορικού συστήματος Band 1-m PAN 4-m MS & 1-m PS ΧΡΟΝΙΚΗ µm µm 1 (Blue) 2 (Green) * µm 3 (Red) * µm ΔΙΑΚΡΙΤΙΚΟΤΗΤΑ 3-5 ΗΜΕΡΕΣ offnadir & 144 ΗΜΕΡΕΣ for truenadir ΡΑΔΙΟΜΕΤΡΙΚΗ ΔΙΑΚΡΙΤΙΚΟΤΗΤΑ 11-bit (0 2047) sensitivity and are delivered in an unsigned 16-bit ( ) data format. 4 (Near IR) * µm ΠΙΝΑΚΑΣ 4. Προεπεξεργασία εικόνων & φασματικές τεχνικές τονισμού εικόνων Τεχνική Τονισμού Περιγραφή Αποτελέσματα Γεωμετρική διόρθωση Μοντέλο: Αφινικό Απόδοση στο σύστημα EGSA Αναδειγματοληψία Κυβική Συνέλιξη Απόδοση στην διακριτικότητα των 15 μ. Έγχρωμες συνθέσεις Εφαρμογή στατιστικής ανάλυσης. Πειραματικός έλεγχος διαφόρων έγχρωμων συνθέσεων. Ποιοτική αξιολόγηση. Εφαρμογή τεχνικών μάσκας Έχει γίνει εκτεταμένη εφαρμογή τεχνικών μάσκας έτσι ώστε να διαχωριστούν στοιχεία με διαφορετική σύσταση. Εικόνες ΧΕΚ-HIS Εφαρμογή του μετασχηματισμού Έντασης, Χροιάς, Κορεσμού (ΧΕΚ). Ανάλυση Κύριας Συνιστώσας Δεδομένα από Ν μπάντες συνδυάζονται προσθετικά, μετά την επιβολή βαρών από τα ιδιο-διανύσματα που συνδέονται με κάθε κύρια συνιστώσα και τις μπάντες, για την παραγωγή ενός αποσυσχετισμένου συστήματος σε Ν ορθογώνιες κύριες συνιστώσες αξόνων. Οι καλύτεροι συνδυασμοί επιτυγχάνονται μετά τον συνδυασμό από τις μπάντες TM 1,3 (ή 4) και 5 (ή 7) όπως και στις πραγματικών χρωμάτων αποδείχθηκαν ικανοποιητικές στην ερμηνεία γεωλογικών χαρακτηριστικών. Οι τεχνικές μάσκας χρησιμοποιήθηκαν στη παραγωγή εικονικών προϊόντων. Υποδεικνύεται επίτευξη του τονισμού των εικόνων και συμπίεση της σκιάς. Διευκολύνεται η ερμηνεία της κάλυψης Γης. Δυσδιάκριτες διαφορές της Κάλυψης Γης μπορούν να αναγνωριστούν. Σελίδα 17

20 ΠΙΝΑΚΑΣ 5 Ταξινόμηση CORINE για τη πιλοτική περιοχή μελέτης της Ηγουμενίτσας. ΚΩΔΙΚΟΣ ΕΠΙΠΕΔΟ 3 (Ελληνικά) 112 Διακεκομμένη αστική οικοδόμηση 122 Οδικά σιδηροδρομικά δίκτυα και γειτνιάζουσα γη 133 Χώροι οικοδόμησης 212 Μόνιμα αρδευόμενη γη 333 Εκτάσεις με αραιή βλάστηση 223 Ελαιώνες 242 Σύνθετα συστήματα καλλιέργειας 243 Γη που καλύπτεται κυρίως από τη γεωργία με σημαντικές εκτάσεις φυσικής βλάστησης 311 Δάσος πλατυφύλλων 312 Δάσος κωνοφόρων 521 Παράκτιες λιμνοθάλασσες 321 Φυσικοί βοσκότοποι 322 Θάμνοι και χερσότοποι 323 Σκληροφυλλική βλάστηση 3312 Παραλίες αμμόλοφοι αμμουδιές 421 Παραθαλάσσιοι βάλτοι Σελίδα 18

21 3 ΔΕΔΟΜΕΝΑ ΡΑΝΤΑΡ ΤΟΥ ENVISAT ΔΟΡΥΦΟΡΙΚΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ - ΣΥΜΒΟΛΟΜΕΤΡΙΑ Τα ραντάρ συνθετικού ανοίγματος έχουν αποκτήσει μεγάλο γεωδαιτικό ενδιαφέρον τα τελευταία χρόνια για την παρακολούθηση μικρομετακινήσεων της γήινης επιφάνειας. Έτσι η τεχνική της Συμβολομετρίας θεωρείται σαν ένα από τα πιο σημαντικά και εξελιγμένα εργαλεία των συστημάτων Παρατήρησης Γης. Χρησιμοποιείται κυρίως για την παρακολούθηση των διαφόρων παραμορφώσεων του εδάφους κάνοντας χρήση εικόνων ραντάρ συνθετικού ανοίγματος, Σχήμα 13. Σχήμα 13. Εικονική αναπαράσταση μέτρησης από δορυφορικό σύστημα ραντάρ. Τα δεδομένα διαφορικής συμβολομετρίας μπορούν να αξιοποιηθούν για την ακριβή μέτρηση κατακόρυφων μετακινήσεων, για τη χαρτογράφηση τοπικών παραμορφώσεων που προκαλούνται από φυσικά φαινόμενα ή ανθρώπινη παρέμβαση σε μια περιοχή ενδιαφέροντος. Υπάρχουν διαφορετικά δορυφορικά συστήματα ραντάρ των οποίων είναι δυνατή η επεξεργασία, Σχήμα 14. Σχήμα 14. Δορυφορικά δεδομένα με εφαρμογή στη μέθοδο της συμβολομετρίας Σελίδα 19

22 Παρακινούμενοι από την έλλειψη μιας λεπτομερούς, ακριβούς και εκτεταμένης χαρτογράφησης της κάθετης παραμόρφωσης στην περιοχή της Ηγουμενίτσας, έχουμε ερευνήσει την δυνατότητα εφαρμογής της διαφορικής συμβολομετρίας SAR. Η έρευνα πραγματοποιείται με την εφαρμογή της ανάλυσης χρονοσειρών (time-series analysis). Έχει γίνει επεξεργασία δεδομένων μιας χρονοσειράς του ENVISAT 10 περίπου ετών, της οποίας η επεξεργασία έγινε από την ομάδα του BEYOND του Ινστιτούτου Αστρονομίας, Αστροφυσικής, Διαστημικών Εφαρμογών & Τηλεπισκόπησης (ΙΑΑΔΕΤ). Στη περιοχή της Ηγουμενίτσας έγινε επεξεργασία με εφαρμογή τεχνικών ανάλυσης χρονοσειρών δεδομένων καθοδικής τροχιάς του δέκτη ASAR / ENVISAT, της περιόδου μεταξύ για την παραγωγή χαρτών στην ευρύτερη περιοχή, Σχήμα Σχήμα 15. Περιοχή κάλυψης εικόνας SAR Η ανάλυση χρονοσειρών είναι μια τεχνική της διαφορικής συμβολομετρίας (InSAR) για την επεξεργασία και εκμετάλλευση μιας σειράς Ν πλήθους εικόνων SAR για την ίδια περιοχή μελέτης και για μεγάλο χρονικό διάστημα, για τον υπολογισμό του ετήσιου ρυθμού παραμόρφωσης Σταθερών Σκεδαστών (Persistent Scatterrers) και υποσύνολα μικρών χωρικών γραμμών βάσης (Small Baseline Subsets SBAS). Για την έναρξη της επεξεργασίας έπρεπε αρχικά να αποκτηθούν τα δεδομένα, τα οποία είναι οι απεικονίσεις από το δορυφορικό σύστημα Envisat από τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Διαστήματος καθώς επίσης και ένα Ψηφιακό Μοντέλο Εδάφους (SRTM). Έτσι έγινε η παραγγελία 22 απεικονίσεων για την περιοχή της Ηγουμενίτσας. Η αναζήτηση των δεδομένων έγινε από την εφαρμογή Eolisa του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Διαστήματος (ESA). 3.1 ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ Η τεχνική της Συμβολομετρίας βασίζεται στον συνδυασμό τουλάχιστον δύο εικόνων, οι οποίες προκύπτουν από διαφορετικές θέσεις του δορυφόρου ή χρόνους για την ίδια περιοχή λήψης, αφού γίνουν απαραίτητες διορθώσεις. Σχήμα 16. Οι ταχύτητες αναφέρονται στη παραμόρφωση κατά την διεύθυνση δορυφόρου-στόχου (Line of Sight-LOS), η οποία έχει μια κλίση περίπου 23ο ως προς την κάθετο. Σελίδα 20

23 Χρονοσειρά ονομάζεται η επεξεργασία και εκμετάλλευση μιας σειράς Ν εικόνων SAR για την ίδια περιοχή μελέτης και για μεγάλο χρονικό διάστημα, προκειμένου να παρακολουθούνται οι μεταβολές που προκαλούνται από φυσικά φαινόμενα ή ανθρώπινη παρέμβαση σε μια περιοχή ενδιαφέροντος. Η τεχνική αυτή επιτρέπει την αναγνώριση περιοχών (εικονοστοιχεία) που δείχνουν συσχετισμένη μετατόπιση (displacement) με την πάροδο του χρόνου και το προϊόν της τεχνικής αυτής είναι χάρτης ετήσιου ρυθμού εδαφικής μετατόπισης για χρονικό διάστημα που θα επιλεχθεί, Σχήμα 17. Σχήμα 17. Εικονική αναπαράσταση χρονοσειράς με χρήση στη μέθοδο Σταθερών Σκεδαστών (PS- Persistent Scatterers) Δύο από τις πιο ευρέως χρησιμοποιούμενες μεθόδους είναι η μέθοδος των Σταθερών Σκεδαστών (PS-Persistent Scatterers) ) [Ferretti et al., 2001] και η μέθοδος των μικρών υποσύνολων βάσεων (SBAS- Small Baselines Subset) [Berardino et al., 2002]. Στην μελέτη αυτή εφαρμόστηκε μια μέθοδος συνδυασμού των δύο τεχνικών (PS και SBAS) του λογισμικού StaMPS για την αύξηση της χωρικής δειγματοληψίας των συσχετισμένων εικονοστοιχείων. Για τη διερεύνηση των φαινομένων τα οποία προκαλούν εδαφική παραμόρφωση λόγω γεωφυσικών διαδικασιών μπορούν να χρησιμοποιηθούν και οι δύο τεχνικές. Τα πλεονεκτήματα αυτών των τεχνικών είναι η ακρίβεια των αποτελεσμάτων σε επίπεδο χιλιοστού και η ικανότητα μεγάλης χωρικής κάλυψης. Η γεωμετρία της τεχνικής της συμβολομετρίας απεικονίζεται στο σχήμα 18. Ως SAR1 και SAR2 είναι οι δύο δορυφόροι που απεικονίζουν από δύο διαφορετικές θέσεις την ίδια περιοχή. Ως R1 και R2 συμβολίζονται οι αντίστοιχες αποστάσεις προς τον στόχο. Η απόσταση Β καλείται διάνυσμα βάσης και είναι η απόσταση μεταξύ των δύο διαφορετικών θέσεων που είχε ο δορυφόρος κατά τις δύο ετεροχρονικές λήψεις. Σχήμα 18. Γεωμετρία λήψης συμβολομετρίας Πηγή:Luzi G., Ground Based SAR Interferometry: a Novel Tool for Geoscience: Chapter 1 in book Geoscience and Remote Sensing New Achievements" Σελίδα 21

24 Η πρώτη από τις δύο απεικονίσεις SAR ονομάζεται κύρια (master) και η δεύτερη δευτερεύουσα (slave). Κάθε εικονοστοιχείο μιας εικόνας SAR περιέχει πληροφορία για το εύρος και τη φάση του κύματος του παλμού του ραντάρ και εκφράζεται από τη μιγαδική σχέση: z (x,y) = I(x,y) e i φ(x,y), όπου (x,y): οι συντεταγμένες του εικονοστοιχείου για το απεικονιζόμενο σημείο του εδάφους, z: η μιγαδική τιμή του εικονοστοιχείου, Ι: το εύρος του σήματος στο σημείο που εκφράζεται από την ένταση του εικονοστοιχείου, Φ: η φάση του ανακλώμενου σήματος από το αντίστοιχο σημείο και i= -1: η φανταστική μονάδα. Από τον πολλαπλασιασμό κάθε σημείου μιας SAR απεικόνισης με το συζυγή μιγαδικό μιας δεύτερης προκύπτει ένα συμβολόγραμμα, το οποίο αποτελεί και το βασικό προϊόν της συμβολομετρίας. Αυτό που ενδιαφέρει στο συμβολόγραμμα είναι διαφορά φάσης ενός στόχου από διαφορετικές θέσεις στο διάστημα έχοντας αποστάσεις R1 και R2 από τον κάθε δορυφόρο. Η διαφορά φάσης εκφράζεται με τον παρακάτω τύπο: φ=φ1-φ2= 4π/λ (R1-R2)=4π/λ * ΔR Στη συμβολομετρική φάση Φ συνεισφέρουν διάφοροι παράγοντες και έτσι ισχύει: Φ = Φκαμπυλότητα της Γης + Φτοπογραφίας + Φεδαφικής παραμόρφωσης + Φτροχιακά σφάλματα + Φεπιδράσεις ιονόσφαιρας + Φεπιδράσεις τροπόσφαιρας + άλλοι θόρυβοι. Σχήμα 19. Εικονική αναπαράσταση της μέτρησης της διαφοράς φάσης ενός στόχου από διαφορετικές θέσεις στο διάστημα έχοντας αποστάσεις R1 και R2 από τον κάθε δορυφόρο. Η διαφορά φάσης εκφράζεται με τον παρακάτω τύπο: φ=φ1-φ2= 4π/λ (R1-R2)=4π/λ * ΔR Σελίδα 22

25 3.2 ΣΥΜΒΟΛΟΜΕΤΡΙΑ ΣΤΗΝ ΠΕΡΙΟΧΗ Στη μελέτη αυτή έχουν εφαρμοστεί τεχνικές ανάλυσης χρονοσειρών της περιοχής της Ηγουμενίτσας ώστε να παραχθεί ένας χάρτης ετήσιου ρυθμού παραμόρφωσης από ένα σύνολο δεδομένων 10 περίπου ετών ( ) του δορυφόρου ENVISAT, Ινστιτούτο Αστρονομίας, Αστροφυσικής, Διαστημικών Εφαρμογών & Τηλεπισκόπησης (ΙΑΑΔΕΤ) - πρόγραμμα BEYOND. Tα αποτελέσματα που παρουσιάζονται για την Ηγουμενίτσα, λαμβάνονται από το StaMPS / ΜΤΙ (Stanford Method for Persistent Scatterers; Multi-Temporal InSAR), ένα πακέτο λογισμικού που υλοποιεί όχι μόνο τη μέθοδο PS, αλλά και την SBAS καθώς επίσης και μια επεξεργασία συνδυασμού των δύο τεχνικών. Αρχικά, εφαρμόστηκε η επεξεργασία PS. Χρησιμοποιώντας την μέθοδο PS, η πρωτεύουσα εικόνα συνδυάζεται με όλες τις υπόλοιπες εικόνες που ορίζονται ως δευτερεύουσες εικόνες (slave) για να δημιουργηθούν Ν-1 συμβολογράμματα. Η πρωτεύουσα εικόνα επιλέγεται ακολουθώντας κριτήρια που σχετίζονται με την ελαχιστοποίηση της χωρικής και χρονικής αποσυσχέτισης μεταξύ των εικόνων. Η μέθοδος PS αξιοποιεί τη φάση και τα χαρακτηριστικά πλάτους του συμβολομετρικού ζεύγους για την επιλογή των σταθερών σκεδαστών που έχουν αμετάβλητα χαρακτηριστικά οπισθοσκέδασης, όπως για παράδειγμα ανθρωπογενείς κατασκευές, δρόμους, φράγματα, γέφυρες κτλ. Έπειτα, το σύνολο των δορυφορικών εικόνων επεξεργάστηκε με τη μέθοδο μικρών υποσυνόλων βάσεων SBAS. Η τεχνική SBAS βασίζεται σε ένα κατάλληλο συνδυασμό συμβολογραμμάτων, τα οποία χαρακτηρίζονται από μικρές χωρικές, Doppler και χρονικές γραμμές βάσης. Τέλος, για την εξαγωγή αποτελεσμάτων χρησιμοποιείται μια προσέγγιση συνδυασμού των μεθόδων PS και SBAS του λογισμικού StaMPS για την αύξηση της χωρικής δειγματοληψίας των συσχετισμένων εικονοστοιχείων. Το πλεονέκτημα αυτής της τεχνικής είναι ότι έχουμε ακόμη περισσότερα σημεία μέτρησης επί του εδάφους. Σχήμα 20. Διάγραμμα συνδυαστικής μεθόδου Η μέθοδος αυτή συνδυάζει τις δύο προσεγγίσεις που γίνονται για την εξαγωγή του σήματος παραμόρφωσης σε περισσότερα σημεία και με υψηλότερο ποσοστό σήματος προς θόρυβο (signalto-noise) από ότι μπορεί να προσεγγιστεί σε κάθε μέθοδο ξεχωριστά. Συνδυάζονται ουσιαστικά η φάση των επιλεγμένων εικονοστοιχείων από τα φασματικά φιλτραρισμένα συμβολογράμματα (sbas μέθοδος) με τη φάση των επιλεγμένων εικονοστοιχείων των μη φασματικά φιλτραρισμένων συμβολογραμμάτων (μέθοδος PS). Αυτό οδηγεί στην επιλογή περισσότερων εικονοστοιχείων, δηλαδή η χωρική δειγματοληψία αυξάνεται. Πολύ σημαντικό στοιχείο της επεξεργασίας αποτελεί η ορθή επιλογή της περιοχής αναφοράς. Περιοχή αναφοράς ονομάζεται μια μικρή περιοχή που θεωρείται ως σταθερή, δηλαδή τα δεδομένα GPS δείχνουν σταθερότητα για την κατακόρυφη συνιστώσα (περιορίζονται στο εύρος -1,0 έως 1,0 χιλιοστά/έτος) και οι ταχύτητες της περιοχής μελέτης προκύπτουν αναφορικά με αυτήν. Στη περίπτωση της Ηγουμενίτσας σαν Σημείο Αναφοράς έχει χρησιμοποιηθεί το κτίριο της Νομαρχίας Σχήμα 21 Σελίδα 23

26 Σχήμα 21. Με τη μαύρη κουκκίδα προσδιορίζεται το Σημείο Αναφοράς Τέλος, αξίζει να σημειωθεί ότι όλες οι ταχύτητες που προκύπτουν από την παραπάνω επεξεργασία αναφέρονται στην παραμόρφωση κατά την διεύθυνση δορυφόρου-στόχου (Line of Sight-LOS), η οποία έχει μια κλίση περίπου 23 ο ως προς την κάθετο. Στην περίπτωση της Διαφορικής Συμβολομετρίας, στόχος είναι η αφαίρεση της τοπογραφίας από την φάση, ώστε να απομονωθεί μόνο η φάση που σχετίζεται με πραγματική διαφοροποίηση της θέσης κάθε στόχου μεταξύ των δύο λήψεων. Η τεχνική αυτή, η οποία έχει σχετικά χαμηλό κόστος, αναπτύχθηκε με στόχο την παρακολούθηση γεωδυναμικών φαινομένων, μιας και μπορεί να ανιχνεύσει πολύ μικρές υψομετρικές αλλαγές της τάξης του ± 1cm ή λιγότερο στην πλάγια διεύθυνση (LOS-Line Of Sight). Η ακολουθούμενη μεθοδολογία λειτούργησε καλά σε ευρεία κλίμακα στην περιοχή ενδιαφέροντος και παρείχε ακριβείς και αξιόπιστες εκτιμήσεις σε πολλές επί μέρους περιοχές. Στην παρακάτω εικόνα απεικονίζονται τα αποτελέσματα της επεξεργασίας για τη περιοχή της Ηγουμενίτσας. Σχήμα 22. Ταχύτητες εδαφικής παραμόρφωσης της ευρύτερης περιοχής της πιλοτικής περιοχής της Ηγουμενίτσας. Σελίδα 24

27 3.3 ΨΗΦΙΑΚΗ ΑΝΑΛΥΣΗ - ΧΑΡΤΟΓΡΑΦΙΚΕΣ ΑΠΟΔΟΣΕΙΣ - ΕΡΜΗΝΕΙΕΣ Στην ενότητα αυτή παρουσιάζονται τα αποτελέσματα της σύγκρισης των αποτελεσμάτων της συμβολομετρίας με χαρτογραφικά υπόβαθρα, της πιλοτικής περιοχής της Ηγουμενίτσας. Για τη περιοχή της Ηγουμενίτσας έχει παραχθεί ένας χάρτης ετήσιου ρυθμού παραμόρφωσης από ένα σύνολο δεδομένων 10 ετών ( ) του δορυφόρου ENVISAT Ινστιτούτο Αστρονομίας, Αστροφυσικής, Διαστημικών Εφαρμογών & Τηλεπισκόπησης (ΙΑΑΔΕΤ). Σχήμα 23. Ταχύτητες εδαφικής παραμόρφωσης στην πόλη της Ηγουμενίτσας των συνδυαστικών αποτελεσμάτων της ανάλυσης της χρονοσειράς ENVISAT. Για τη πιλοτική περιοχή μελέτης η χρονοσειρά του ENVISAT δείχνει ρυθμούς παραμόρφωσης της τάξης των -9 / -5 mm ανά έτος. Παραμόρφωση του εδάφους παρατηρείται μέσα στην πόλη της Ηγουμενίτσας, οφειλόμενη στην αστική καθίζηση (όπως συμβαίνει συχνά) και κυρίως στη περιοχή του λιμανιού. Σχήμα 24.Τρισδιάστατη αναπαράσταση Γενική απεικόνιση κατακόρυφων μετακινήσεων από χρονοσειρά ανάλυσης των δεδομένων Αρνητικές τιμές παραμόρφωσης απεικονίζονται με κόκκινο χρώμα. Σελίδα 25

28 Σχήμα 25. Τρισδιάστατη αναπαράσταση Γενική απεικόνιση κατακόρυφων μετακινήσεων σε σχέση με το γεωλογικό χάρτη. Αρνητικές τιμές παραμόρφωσης απεικονίζονται με κόκκινο χρώμα. Οι Γεωλογικοί σχηματισμοί στους οποίους εμφανίζονται αρνητικές κατακόρυφες μετακινήσεις (υποβάθμιση) αναφέρονται σαν παράκτιες αποθέσεις (Ασύνδετα υλικά από άμμους με παρεμβολές από αργιλούχους άμμους και αργίλους με οργανικά υλικά) στον 1:5000 γεωλογικό χάρτη. Στα παρακάτω σχήματα παρουσιάζονται οι περιοχές στις οποίες γίνεται ερμηνεία μεγαλύτερων βαθμών κατακόρυφης παραμόρφωσης. Οι μεγαλύτερες κατακόρυφες μετακινήσεις παρατηρούνται στη περιοχή του λιμανιού. Ο χάρτης των ρυθμών παραμόρφωσης δείχνει ότι το μεγαλύτερο ρυθμό καταβύθισης έχει η περιοχή του λιμανιού της Ηγουμενίτσας με ετήσιο ρυθμό μεταμόρφωσης μεγαλύτερο των -5 mm ανά έτος. Οι επόμενες απεικονίσεις δείχνουν τη περιοχή του λιμανιού σε συνδυασμό με διάφορα πληροφοριακά επίπεδα όπως είναι: η ακτογραμμή, ο ορθοφωτοχάρτης επιλεγμένα στοιχεία του Σχεδίου της πόλης της Ηγουμενίτσας η γεωλογική χαρτογράφηση. Σελίδα 26

29 Σχήμα 26. Περιοχή λιμανιού. Παραμορφώσεις και γεωλογικός σχηματισμός Παράκτιων αποθέσεων γκρι χρώματος Οι κόκκινες κουκίδες δείχνουν με αυξημένο ρυθμό κατακόρυφης αρνητικής παραμόρφωσης. Με καφέ ανοικτό χρώμα απεικονίζεται η ακτογραμμή του χάρτη 1:5000 της ΓΥΣ. Σχήμα 27. Περιοχή μετακινήσεων /καθιζήσεων Σελίδα 27

30 Σχήμα 28. Περιοχή μετακινήσεων /καθιζήσεων και γεωλογικοί σχηματισμοί /ακτογραμμή Σχήμα 29. Περιοχή μετακινήσεων /καθιζήσεων σε σχέση με το χάρτη Χρήσης Γης του Δήμου Ηγουμενίτσας, Περιοχή Ζώνης Λιμένα /Εγνατίας οδού (Μπλε χρώμα: Ζώνη Λιμένα, Ροζ Χρώμα ΠΕ1 Λαδοχώρι Γκρι σκούρο χρώμα Ζώνη Κατάληψης Εγνατίας Οδού.) Σελίδα 28

31 Η περιοχή που υφίσταται το μεγαλύτερη παραμόρφωση είναι η περιοχή που βρίσκεται στο όριο της παλιάς ακτογραμμής. Η περιοχή παρουσιάζει υψηλή ενεργητικότητα με ρυθμό καταβύθισης περί τα 5 χιλιοστά ανά έτος στη χρονοσειρά ENVISAT. Ο γεωλογικός σχηματισμός στον οποίο δημιουργούνται οι παραμορφώσεις είναι οι: Παράκτιες αποθέσεις από αργιλικά υλικά. Επίσης αφορά υλικά πρόσχωσης που αποτελούνται από κροκάλες ή άμμους ανάλογα με την περιοχή τροφοδοσίας. Από το Σχήμα 29 φαίνεται ότι: 1. Οι καθιζήσεις στο όριο της περιοχής μετά την οποία έχει γίνει η επέκταση του λιμανιού και επομένως η περιοχή αποτελείται από συμπαγή μπάζα κτλ 2. Οι περιοχές με τις παράκτιες αποθέσεις υποχωρούν λόγω της συμπίεσης των ιζημάτων τους και είναι δυνατόν να παρατηρηθεί ένας γραμμικώς αυξανόμενος ρυθμός παραμόρφωσης καθώς προσεγγίζουμε τη παλιά ακτογραμμή. 3. Επίσης γειτνιάζουν με το γεωλογικό σχηματισμό που στο γεωλογικό χάρτη αναφέρεται σαν Ριπίδια: «ποταμοχειμάριες αποθέσεις που εντοπίζονται στις εξόδους των χειμάρρων και σε χώρους όπου η μορφολογία είναι ήπια. Αποτελούνται από υλικά ασβεστολιθικής προέλευσης με μεταβλητή διαβάθμιση. Στην έξοδο των χειμάρρων τα υλικά είναι αδρομερή ποικίλου μεγέθους και τα οποία μεταβαίνουν σε ιλυοαμμούχα έως αργιλοαμμούχα ή και τοπικά αργιλοϊλυώδη λεπτομερή υλικά με ψηφίδες χάλικες και λατύπες ασβεστολιθικής προέλευσης. Τοπικά και σε ορισμένα βάθη παρατηρείται ασθενής έως μέτρια συγκόλληση των υλικών και ο σχηματισμός γίνεται ημισυνεκτικός, με τη μορφή χαλαρού λατυποπαπαγούς. Χαρακτηριστική μορφή ανάπτυξης ριπιδίων είναι στο Λαδοχώρι.» 4. Η περιοχή με τις καθιζήσεις εντοπίζεται στη συμβολή των Οδών Αγίων Αποστόλων και Εγνατίας και περιλαμβάνει τις ενότητες: Ζώνη Λιμένα / Ζώνη Κατάληψης Εγνατίας Οδού/ΠΕ1 Λαδοχώρι. Στην εμφάνιση των καθιζήσεων είναι πιθανό να συντελεί και το γεγονός ότι η περιοχή δέχεται εξαιρετικά φορτία. Ορεινή περιοχή Στην ορεινή περιοχή δεν παρουσιάζονται αστάθειες αν και αυτό χρήζει περαιτέρω έρευνας αφού παρατηρούνται και έχουν χαρτογραφηθεί κατολισθητικά φαινόμενα στην ευρύτερη περιοχή, όπως είναι το Καστρί. Σελίδα 29

32 4 ΠΟΛΥΦΑΣΜΑΤΙΚΑ ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΗΣ ΓΗΣ ΠΕΡΙΟΧΗΣ : ΕΡΜΗΝΕΙΑ 4.1 ΠΙΛΟΤΙΚΗ ΠΕΡΙΟΧΗ ΜΕΛΕΤΗΣ 1:5.000 Η τρέχουσα ενότητα περιλαμβάνει την οπτική αξιολόγηση διαχρονικών εικόνων Landsat & ASTER για τη πιλοτική περιοχή μελέτης μια και η διακριτική ευκρίνεια τους δεν επιτρέπει την εξαγωγή ασφαλών συμπερασμάτων στη κλίμακα εργασίας του 1:5,000. Σχήμα 30. Φωτογραφίες της πιλοτικής περιοχής της Ηγουμενίτσας διαθέσιμες σε διάφορους Διαδικτυακούς τόπους Σχήμα 31. Τρισδιάστατη αναπαράσταση της περιοχής μελέτης από Εικόνα ASTER Σελίδα 30

33 Τα επόμενα σχήματα δείχνουν την πιλοτική περιοχή μελέτης για τα έτη 1989 και 2013 σε καταγραφή του Landsat δορυφορικού συστήματος, με εντοπισμό σημείων που έχουν εμφανείς αλλαγές στη περίοδο των 25 χρόνων. Παρότι τα χαρακτηριστικά της καταγραφής των δύο Landsat δορυφορικών συστημάτων διαφέρουν, είναι δυνατός ο εντοπισμός περιοχών που έχουν υποστεί αλλαγές. Οι αλλαγές της κάλυψης Γης είναι ιδιαίτερα εμφανείς σε συγκεκριμένες θέσεις. 1. Λιμάνι Επέκταση Ζώνης λιμένος, Α 3. Ανάπτυξη οδικού δικτύου Κατασκευή Εγνατίας οδού, Β 4. Θέσεις οικιστικής ανάπτυξης, Δ Είναι επίσης δυνατή η αναγνώριση των γεωλογικών χαρακτηριστικών της περιοχής, όπως εμφάνιση κυκλικής δομής στα σημεία Ω, οι εναλλαγές γεωλογικών σχηματισμών στα σημεία Ω1, και η αποτύπωση της υφής συγκεκριμένων γεωλογικών Ω2. Εικόνα Landsat 1989 Εικόνα Landsat 2013 Σχήμα 32. Οι δορυφορικές εικόνες με τα διαφορετικά χρώματα και υφή απεικονίζουν την κάλυψη Γης κατά την ημερομηνία λήψης των εικόνων. Το πράσινο χρώμα δείχνει περιοχές με βλάστηση. Σελίδα 31

34 4.2 ΕΙΚΟΝΕΣ ΤΟΥ ΔΟΡΥΦΟΡΙΚΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ ASTER Η πολυφασματικές εικόνες ASTER με τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά τους δίδουν τη δυνατότητα ερμηνείας διαφόρων χαρακτηριστικών του εδάφους. Με τα κόκκινα χρώματα αποδίδονται οι περιοχές με βλάστηση. Οι περιοχές με το άσπρο χρώμα δείχνουν περιοχές με οικιστική ανάπτυξη, χώρους εξόρυξης κτλ Ο χρωματικός συνδυασμός αποδίδει περιοχές με έντονες ανθρωπογενείς δραστηριότητες (τόνοι του κίτρινου χρώματος, Σημεία Α). Ο συνδυασμός αυτό επίσης αποδίδει τους γεωλογικούς σχηματισμούς, σημεία Ω. Σχήμα 33. Απεικόνιση της πιλοτικής περιοχής με εικόνα ASTER. Όπως και στις δορυφορικές εικόνες του τύπου LANDSAT είναι δυνατή η αναγνώριση των γεωλογικών χαρακτηριστικών της περιοχής, όπως η εμφάνιση «κυκλικής δομής» στα σημεία Ω, οι εναλλαγές γεωλογικών σχηματισμών στα σημεία Ω1, και η αποτύπωση της υφής συγκεκριμένων γεωλογικών Ω2. Επίσης ο σχεδιασμός του υδρογραφικού δικτύου δείχνει ακτινωτές μορφές στις περιοχές των χαρτογραφημένων από τις δορυφορικές εικόνες "κυκλικών δομών". Η παρατήρηση αυτή δείχνει ότι οι "κυκλικές δομές" πιθανά να συνδέονται με δομές του υποβάθρου και να σχετίζονται με την εμφάνιση των γύψων στη περιοχή αυτή της μελέτης. Σελίδα 32

35 4.3 ΔΟΡΥΦΟΡΙΚΕΣ ΕΙΚΟΝΕΣ & ΓΕΩΛΟΓΙΚΗ ΧΑΡΤΟΓΡΑΦΗΣΗ Τα αποτελέσματα της ερμηνείας των δορυφορικών εικόνων έχουν συνδυαστεί με την 1:5000 κλίμακας γεωλογική χαρτογράφηση που είναι διαθέσιμη στο πλαίσιο του προγράμματος. Σχήμα 34. Συνδυαστική απεικόνιση πληροφορίας του γεωλογικού χάρτη και της Δορυφορικής εικόνας ASTER Από το Σχήμα 34 είναι ενδεικτικό ότι υπάρχει συνάφεια των απεικονίσεων των δορυφορικών Σελίδα 33

36 εικόνων και της γεωλογικής χαρτογράφησης. Η ερμηνεία των δορυφορικών εικόνων είναι δυνατό να δώσει γεωλογική πληροφορία σε κλίμακα 1:50,000 με δεδομένο ότι οι εικόνες που έχουν χρησιμοποιηθεί είναι μέσης ευκρίνειας. Είναι όμως ενδεικτικό ότι η ερμηνεία των δορυφορικών εικόνων έχει δώσει επιπρόσθετα στοιχεία στη γεωλογική χαρτογράφηση της πιλοτικής περιοχής για παράδειγμα σε σχέση με: Την εμφάνιση γεωλογικών στρωμάτων με διαφορετικά φυσικο-χημικά χαρακτηριστικά Ω1 ή Τη χαρτογράφηση γεωμορφών που συνδυάζονται με τους γεωλογικούς σχηματισμούς των Τριαδικών λατυποπαγών Ω2 (Η σπηλαιώδης μορφή των γεωλογικών σχηματισμών εμφανίζεται με υφή φλούδας πορτοκαλιού.) Τη πιθανή διασύνδεση τους με δομές του υποβάθρου Διαπυρισμός Γύψων /Uplift, Ω. Σχήμα 35. Τρισδιάστατη αναπαράσταση της Γεωλογικής χαρτογράφησης με υπόβαθρο τον ορθοφωτοχάρτη Σελίδα 34

37 4.4 ΔΙΑΧΡΟΝΙΚΗ ΑΝΑΛΥΣΗ ΚΑΛΥΨΗΣ ΓΗΣ Σχήμα 36. Χρωματικός συνδυασμός δορυφορικών εικόνων με βέλτιστη απεικόνιση της κάλυψης Γης Παρατηρούνται Αλλαγές: Επέκταση ζώνης λιμένος, Αλλαγές στην κάλυψη γης: Μετατροπή αγροτικών εκτάσεων σε οικιστικές, Ανάπτυξη οδικού δικτύου. Landsat 8 CORINE 2000 Σχήμα 37. CORINE και Δορυφορικές εικόνες Σελίδα 35

38 Τα πολύγωνα που προσδιορίζονται σαν χώροι εξόρυξης Α έχουν αλλάξει χρήση /υπάρχει επέκταση της οικιστικής ανάπτυξης, Β Μείωση της κάλυψης με βλάστηση. Σχήμα 38. Περιοχές στις οποίες εμφανίζονται διαφοροποιήσεις στη Κάλυψη Γης Οι χάρτες που παρατέθηκαν παραπάνω, αποτέλεσαν τα αποτελέσματα που προέκυψαν από την επεξεργασία των δεδομένων. Ωστόσο, κάποια από τα επίπεδα των δεδομένων συνδυάστηκαν μεταξύ τους, προκειμένου να δώσουν νέα πληροφορία για την περιοχή μελέτης, που διαφορετικά θα ήταν δύσκολο. Σχήμα 39. Σημαντικές αλλαγές παρατηρούνται στη παράκτια ζώνη. Είναι εμφανείς οι διαφοροποιήσεις στη περιοχή του λιμανιού. Σελίδα 36

39 Σχήμα 40. Εικόνα IKONOS. H ακτογραμμή έχει υποστεί αλλαγές κυρίως με την ανάπτυξη υποδομών και την οικιστική ανάπτυξη. Επιπλέον η ίδια ανάλυση έχει εφαρμοστεί στην εικόνα του IKONOS, η οποία είναι απαλλαγμένη από σφάλματα και είναι και πιο πρόσφατη χρονικά. Έχει προσδιοριστεί μια ζώνη 500 μέτρων κατά μήκος της ακτής τόσο στη πλευρά της ξηράς, Σχήμα 40. Είναι εμφανείς οι διαφοροποιήσεις σε σχέση με τη παλαιότερη ακτογραμμή. Σελίδα 37

40 ΕΣΠΑ ΔΙΑΣΤΗΜΙΚΕΣ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΕΣ ΣΤΗΝ ΠΑΡΑΚΟΛΟΥΘΗΣΗ ΤΟΥ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ ΤΗΣ ΑΣΤΙΚΗΣ-ΠΕΡΙΑΣΤΙΚΗΣ ΠΕΡΙΟΧΗΣ Β Α Σχήμα 41. Η κόκκινη ακτογραμμή παρουσιάζει την γραμμή του χάρτη 1:5,000 της ΓΥΣ στο υπόβαθρό του ορθοφωτοχάρτη. Δύο είναι οι κύριες περιοχές στις οποίες παρουσιάζονται διαφοροποιήσεις της ακτογραμμής: Η περιοχή του Σχ. 41Α με τις εργασίες επέκτασης του λιμανιού και η περιοχή του Σχ.41 Β με τη φυσική απόθεση ιζημάτων στο εσωτερικό του ακρωτηρίου Δρέπανο (& τη διάβρωση του στο εξωτερικό τμήμα του). 4.5 ΑΣΤΙΚΟΣ ΑΤΛΑΝΤΑΣ Στην ενότητα αυτή έχει γίνει η συνδυαστική εφαρμογή του Σχεδίου Πόλης στο υπόβαθρο των δορυφορικών λήψεων της εικόνας IKONOS και ορθοφωτοχάρτη της Κτηματολόγιο Α.Ε. αλλά και δισδιάστατων / τρισδιάστατων απεικονίσεων των δεδομένων του Bing Maps. Σκοπός της ανάλυσης είναι να δοθεί μια συνδυαστική απεικόνιση των διαφόρων μονάδων χαρτογράφησης του Δήμου και να πιστοποιηθούν οι δυνητικές εφαρμογές σε σχέση με τη χαρτογράφηση αυτή. Σχήμα 42. Απεικόνιση του Σχεδίου της πόλης της Ηγουμενίτσας Σελίδα 38

41 Σχήμα 43. Σχέδιο πόλης & δορυφορικές εικόνες Στις θέσεις Α παρατηρείται "οικιστική ανάπτυξη" Α Β Σχήμα 44. Σχέδιο πόλης & δορυφορικές εικόνες Στη θέση Α η οποία έχει χαρακτηριστεί σαν ζώνη ρέματος & περιοχή ακατάλληλη για οικοδόμηση, παρατηρείται οικιστική? ανάπτυξη. Από τη σύγκριση των δύο θεματικών επιπέδων προκύπτει ότι αυτά παρέχουν συμπληρωματικές πληροφορίες. Το σχέδιο πόλης έχει λεπτομερή χαρτογράφηση της Χρήσης Γης. Είναι ενδεικτικό όμως ότι δεν περιλαμβάνει στοιχεία που αναφέρονται στη κάλυψη Γης όπως είναι η κάλυψη με βλάστηση και η χαρτογράφηση των ποιοτικών χαρακτηριστικών της. Επίσης η διαχρονική διάσταση των Συστημάτων Παρατήρησης Γης προσφέρει τη δυνατότητα συστηματικής Παρακολούθησης της εξέλιξης μιας αστικής / περιαστικής περιοχής. Το σχέδιο πόλης αλλά και τα αποτελέσματα ερμηνείας των δεδομένων των Συστημάτων Παρατήρησης Γης μπορούν να χρησιμοποιηθούν για τη δημιουργία ενός διαχρονικού Άτλαντα που να αφορά τη χαρτογράφηση και παρακολούθηση του Φυσικού κα Ανθρωπογενούς περιβάλλοντος της πόλης της Ηγουμενίτσας. Σελίδα 39

42 4.6 ΕΠΕΚΤΑΣΗ ΜΕΛΕΤΗΣ Η παρακολούθηση με τις δορυφορικές εικόνες είναι δυνατό να επεκταθεί και να καλύπτει τη λεκάνη απορροής του ποταμού Καλαμά, όπως φαίνεται στα Σχήματα 45 και 46. Τα δεδομένα της Παρατήρησης Γης είναι διαθέσιμα για κάθε χρήση και ιδιαίτερα τη Χαρτογράφηση και παρακολούθηση του περιβάλλοντος. Σχήμα 45. Απεικόνιση Λεκάνης Απορροής του Ποταμού Καλαμά Σελίδα 40

43 Σχήμα 46. Τρισδιάστατη απεικόνιση της Λεκάνης απορροής του Ποταμού Καλαμά 5 ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΑ ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ Η επεξεργασία των δεδομένων οδήγησε στην δημιουργία συγκεκριμένων αποτελεσμάτων για την εξαγωγή χρήσιμων συμπερασμάτων για την περιοχή μελέτης. Τα αποτελέσματα αφορούσαν στη δημιουργία μιας σειράς χαρτών στους οποίους τα δεδομένα απεικονίζονται είτε ξεχωριστά είτε συνδυασμένα μεταξύ τους και παρέχουν πληροφορίες όχι μόνο για τη σημερινή κατάσταση της περιοχής μελέτης, αλλά και για τη διαχρονική τους εξέλιξη. Έχουν αποκτηθεί δεδομένα "κάλυψης Γης" αλλά και της διαχρονικής εξέλιξης της σε χρονική περίοδο 25 ετών, εκτίμησης κατακόρυφων μετακινήσεων, σε μια περιοχή με έκταση 58,50km 2. Οι χάρτες των δορυφορικών εικόνων έχουν συντελέσει στην εξαγωγή σημαντικών συμπερασμάτων, σε ότι αφορά στη συγκριτική μελέτη μεταξύ τους. Συγκεκριμένα, η σύγκριση της παλαιότερης χρονικά δορυφορικής εικόνας του 1989 με τις πιο πρόσφατες, δείχνει ότι η περιοχή της Ηγουμενίτσας έχει υποστεί συγκεκριμένες μεταβολές τόσο στην μεταβολή της ακτογραμμής, όσο και στις χρήσεις γης που έχουν ευρύτερα αναπτυχθεί σε αυτή. Η συγκριτική μελέτη των δορυφορικών εικόνων αποκάλυψε και μια διαφορά ως προς την ένταση της βλάστησης ανάμεσα στο 1989 και στο Οι διαφορές οφείλονται και στο γεγονός της διαφορετικής τεχνολογίας αποτύπωσης του δορυφόρου και στη διαφορετική διακριτική ικανότητα των εικόνων. Έγχρωμες συνθέσεις έχουν αποδειχθεί ιδιαίτερα χρήσιμες στην ερμηνεία των διαφορετικού τύπου πετρωμάτων γεωλογικών δομών και της κάλυψης Γης. Ιδιαίτερα αποτελεσματικοί είναι οι συνδυασμοί των διαφορετικής διακριτικότητας εικόνων στην ερμηνεία γεωλογικών και γεωχαρακτηριστικών της κάλυψης γης του εδάφους, αφού οι διαφορετικοί τύποι σάρωσης δίδουν διαφορετική αλλά συμπληρωματική πληροφορία για τον ίδιο στόχο. Η Κάλυψη / Χρήση Γης και η αστική ανάπτυξη της περιοχής μελέτης ελέγχονται σε αρκετές περιπτώσεις από τη φύση των Γεωλογικών σχηματισμών. Το ψηφιακό Μοντέλο Εδάφους δίδει μια πολύ καλή άποψη των Γεωλογικών Σχηματισμών. Όρια περιοχών που ορίζονται σαν Φυσικοί βοσκότοποι ή με Σκληροφυλλική βλάστηση ταυτίζονται με τα όρια ασβεστολιθικών κύρια πετρωμάτων. Παρατηρούνται αλλαγές της κάλυψης Γης όσον αφορά την οικιστική ανάπτυξη αλλά και την ανάπτυξη των υποδομών της ευρύτερης περιοχής της Ηγουμενίτσας με τη κατασκευή της Εγνατίας οδού και τις επεκτάσεις της ζώνης του λιμένα κτλ Σελίδα 41

44 Γενικά η ψηφιακή μορφή των στοιχείων δίδει τη δυνατότητα, οπτικής ερμηνείας των διαφόρων επιπέδων πληροφορίας αλλά και εξαγωγής συμπερασμάτων που αφορούν ερωτήματα όπως: Σε ποιούς γεωλογικούς σχηματισμούς εμφανίζονται οι αστάθειες με την μορφή κατακόρυφων μικρομετακινήσεων? Οι μικρομετακινήσεις σε ποιές κατηγορίες κάλυψης γης ή με ποιά κατηγορία «του Σχεδίου Πόλης» εντοπίζονται? Διαχρονικά έχει αλλάξει η ευρύτερη περιοχή μελέτης? Σε ποιές περιοχές εμφανίζονται οι μεγαλύτερες αλλαγές? Σε ποιούς γεωλογικούς ή γεωτεχνικούς σχηματισμούς είναι δομημένες οι διάφορες κατηγορίες που σχετίζονται με το Σχέδιο Πόλης? Είναι ενδεικτική η χρήση των δορυφορικών εικόνων σε χαρτογραφήσεις περιφερειακής κλίμακας μελέτης. Με την χρήση των νέων δορυφορικών συστημάτων οι ακρίβειες όσον αφορά τις κλίμακες μπορούν να βελτιωθούν σημαντικά και να φθάσουν στο επίπεδο της εφαρμοσμένης έρευνας σε κλίμακες 1 : Ο χρόνος που απαιτείται για την αναγνώριση της Κάλυψης Γης αλλά και των γενικών γεωλογικών χαρακτηριστικών της περιοχής μελέτης και τον συνδυασμό με άλλα στοιχεία και την τελική ενημέρωση των χαρτών είναι ελάχιστος σε σχέση με αυτόν που απαιτείται με τη εφαρμογή κλασικών μεθόδων ανάλυσης. 6 ΑΝΑΦΟΡΕΣ EEA 2010a. The CORINE Land Cover database ( EEA 2010b. The GMES Urban Atlas. European Environment Agency, Copenhagen ( Hooper, A., A multi-temporal InSAR method incorporating both persistent scatterer and small baseline approaches, Geophys. Res. Lett., 35, L16,302, doi: /2008gl03465, Hooper, A., and H. Zebker, Phase unwrapping in three dimensions with application to InSAR time series, J. Opt. Soc. Amer. A, 24, , ASTER ΕΘΝΙΚΟ ΑΣΤΕΡΟΣΚΟΠΕΙΟ ΑΘΗΝΩΝ Δρ. Χάρης Κοντοές, Διευθυντής Ερευνών ΙΑΑΔΕΤ/ΕΑΑ, Συντονιστής έργου BEYOND. Συνεργάτες: Θεμιστοκλής Χαιρεκάκης, Δρ. Ιωάννης Παπουτσής, Δρ. Σταύρος Σολωμός, Δρ. Εμμανουέλλα Ιερωνυμίδη. Σελίδα 42

45 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ (ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ: GRSG 26th Annual Conference Challenges in Geological Remote Sensing ) Παρουσίαση εργασίας από τη κα Μαρία Κασκαρά στο πλαίσιο του Μνημονίου Συνεργασίας που υπάρχει μεταξύ του προγράμματος BEYOND και του ΙΓΜΕ, στο ετήσιο Συνέδριο Με Τίτλο: GRSG 26th Annual Conference Challenges in Geological Remote Sensing Το Συνέδριο έλαβε χώρα στο: ESA ESRIN, Frascati, Italy Στο Διάστημα: 9th 11th December Λεπτομέρειες στη διαδικτυακή ιστοσελίδα: geological-remote-sensing-esa-esrin-frascati-italy-9th-to-11th-ddecember /#sthash.3efugfyf.dpuf Radar Remote sensing applications for the detection of deformation in urban sites in Greece, exploiting the ENVISAT data archive. M. Kaskara 1, I.Papoutsis 1, M. Stefouli 2, H. Kontoes 1 1 National Observatory of Athens, Institute of Space Applications and Remote Sensing, Athens, Greece, mkaskara@noa.gr, ipapoutsis@noa.gr, kontoes@noa.gr 2 Institute of Geology and Mineral Exploration, Athens, Greece, stefouli@igme.gr This study presents for the first time the deformation time series for the cities of Volos and Igoumenitsa for the time span , aiming at integrating these results with geology towards proposing mitigation measures to suppress risks for assets and the local population. Specifically, we present ground velocities for the cities of Volos and Igoumenitsa, Greece, as obtained from the analysis of Synthetic Aperture Radar (SAR) imagery. Time series analysis of Radar data is suitable for mapping deformation in urban environments with millimeter level accuracy. In our study, displacement rates have been measured using two frames, one for each city, via the processing of ASAR/ENVISAT. The data have been processed with the Persistent Scatterrers (PS) and Small Baseline Subset (SBAS) techniques using the StaMPS software. The local displacement patterns revealed are mainly associated with anthropogenic processes. At last, we investigate the potential correlation of InSAR measurements with results obtained by detailed geological, geophysical, hydrogeology and multi-temporal land cover change surveys. This is essential both for the validation and the comprehensive interpretation of the underlying processes, anthropogenic or physical. Στην επόμενη ενότητα δίδονται οι διαφάνειες της παρουσίασης που έγινε στο πλαίσιο του Συνεδρίου. Σελίδα 43

46 Σελίδα 44

47 Σελίδα 45

48 Σελίδα 46

49 Σελίδα 47

50 Σελίδα 48

51 Σελίδα 49

52 Σελίδα 50

53 Σελίδα 51

54 Σελίδα 52

55

56