ΗΜΟΣΙΑ ΚΑΙ ΩΡΕΑΝ ΠΑΙ ΕΙΑ ΓΙΑ ΟΛΟΥΣ ΤΟΥΣ ΕΛΛΗΝΕΣ. Αποφασιστική παρέµβαση στη συζήτηση για τη συνταγµατική αναθεώρηση του άρθρου 16.

Transcript

1 ΗΜΟΣΙΑ ΚΑΙ ΩΡΕΑΝ ΠΑΙ ΕΙΑ ΓΙΑ ΟΛΟΥΣ ΤΟΥΣ ΕΛΛΗΝΕΣ Αποφασιστική παρέµβαση στη συζήτηση για τη συνταγµατική αναθεώρηση του άρθρου 16. Το πραγµατικό διακύβευµα στις πολιτικές συζητήσεις και κοινωνικές συγκρούσεις για την Ανώτατη Παιδεία δεν είναι σίγουρα η αναθεώρηση του Άρθρου 16, αλλά ότι κρύβεται πίσω απ αυτήν. Η πρόταση του Παγκοσµίου Οργανισµού Εµπορίου (GATT) να συµπεριληφθεί η Ανώτατη Εκπαίδευση στις υπό απελευθέρωση «υπηρεσίες», συνάντησε τη σθεναρή αντίσταση τόσο των 100 µεγαλύτερων Πανεπιστηµίων των ΗΠΑ, όσο και της ΕΕ, σύµφωνα µε την αρχή ότι η Ανώτατη Εκπαίδευση είναι «δηµόσιο αγαθό και όχι εµπόρευµα» και εποµένως πρέπει να είναι αντικείµενο «δηµόσιας ευθύνης και ελέγχου». Συνεπώς τα δικαιώµατα εγκατάστασης και ελεύθερης παροχής υπηρεσιών οργανισµών τριτοβάθµιας εκπαίδευσης δεν πρέπει να υπάγονται υποχρεωτικά στο πεδίο εφαρµογής των σχετικών διατάξεων της Συνθήκης. Η Ευρωπαϊκή πρόκληση της Bologna για τη διαµόρφωση ως το 2010 του Κοινού Ευρωπαϊκού Χώρου της Ανώτατης Εκπαίδευσης στο όνοµα της διευκόλυνσης της κινητικότητας και της διαµόρφωσης ενός ευρωπαϊκού συστήµατος αναγνώρισης των ακαδηµαϊκών κα επαγγελµατικών ισοτιµιών επιχειρεί τον κατακερµατισµό των σπουδών σε 3-ετείς και 5-ετείς κύκλους σπουδών, απορυθµίζοντας τόσο τα επαγγέλµατα όσο και το Πανεπιστήµιο. Η αντίσταση πολλών Εθνικών Κυβερνήσεων σ αυτήν την στρατηγική, συνέβαλε ώστε σήµερα η πολιτική της Bologna να µην είναι υποχρεωτική όσον αφορά στις Εθνικές Πολιτικές για την Παιδεία. Το διακύβευµα λοιπόν παραµένει η αναβάθµιση της ηµόσιας Ανώτατης Εκπαίδευσης και η διασφάλιση της Ποιότητάς της. Σήµερα η κοινωνία της γνώσης συνδέεται µε την επιστηµονική υποστήριξη στη λήψη των αποφάσεων, δηλαδή µε την τεκµηρίωση, την αντικειµενικοποίηση και τον εξορθολογισµό της πολιτικής. Το Πανεπιστήµιο της Κοινωνίας της Γνώσης σε σχέση µε το Πανεπιστήµιο (Universitas) της Αναγέννησης έχει σήµερα πολύ σηµαντικότερο ρόλο να παίξει στην διαµόρφωση ενεργών πολιτών, που θα µπορούν να χρησιµοποιούν την γνώση όχι µόνο για να τεκµηριώνουν λύσεις προβληµάτων και λήψη αποφάσεων, αλλά και για να κρίνουν τα συστήµατα που τους αφορούν καθώς και τις επιπτώσεις των λύσεων που προτείνονται. Και επειδή βεβαίως η Κοινωνία της Γνώσης για να µην αποτελεί ψευδεπίγραφη υπόσχεση για τις Νέες Γενιές, πρέπει να έχει αντίκρισµα στην Κοινωνία της Απασχόλησης και της Ανάπτυξης, η Ανώτατη Εκπαίδευση καλείται να εξασφαλίζει τόσο τα προσόντα

2 των νέων για απασχόληση, όσο και το δηµόσιο συµφέρον και την ανάπτυξη του τόπου κατά την άσκηση των επαγγελµάτων µε όρους ασφάλειας ακεραιότητας, ποιότητας οικονοµίας, αισθητικής, περιβάλλοντος και υγιεινής, όσον αφορά σε προϊόντα, έργα, συστήµατα, εγκαταστάσεις και διεργασίες. Γι αυτό και η αντιµετώπιση της εµπορευµατοποίησης και ιδιωτικοποίησης της Ανώτατης Εκπαίδευσης, που τείνει να τη µετατρέψει σε απλή διαδικασία ταχύρυθµης κατάρτισης για τους Έλληνες (Κοινοτική Οδηγία 2005/36), πρέπει να είναι αποφασιστική. Απαιτεί ένα µέτωπο όλων των δυνάµεων της Παιδείας και του Επαγγέλµατος, µε παρέµβαση στο Εθνικό και Ευρωπαϊκό γίγνεσθαι. Στο πλαίσιο αυτό το ΤΕΕ πρέπει να πάρει άµεσα τολµηρές πρωτοβουλίες, προλαβαίνοντας τις δυσµενείς εξελίξεις και να υποστηρίξει: τη διατήρηση, χωρίς καµία διαπραγµάτευση, του άρθρου 16 του Συντάγµατος µε το οποίο διακηρύσσεται ότι η ανάπτυξη και προαγωγή της Τέχνης και της Επιστήµης, της Έρευνας και της ιδασκαλίας αποτελεί υποχρέωση της Πολιτείας (άρθρο 16 παρ.1). Η υποχρέωση αυτή ανάγεται και ανυψώνεται σε ύψιστη εντολή: «η Παιδεία αποτελεί βασική αποστολή του κράτους» (άρθρο 16 παρ.2). Αναγνωρίζει και επιτάσσει πως «όλοι οι Έλληνες έχουν δικαίωµα δωρεάν Παιδείας, σε όλες τις βαθµίδες της, στα κρατικά Εκπαιδευτήρια» (άρθρο 16 παρ.4) Άλλωστε, η ίδρυση µη κερδοσκοπικών ή κοινωφελών Πανεπιστηµίων που δεν αντιστρατεύονται, αλλά υπηρετούν το ηµόσιο Συµφέρον, είναι εφικτή στο πλαίσιο του άρθρου 16 (παράγραφος 5) µε τη σηµερινή του µορφή, υπό την προϋπόθεση σύναψης σχετικής συµφωνίας µε την Πολιτεία και την κύρωσή της µε Νόµο. Καµία όµως Συνταγµατική Αναθεώρηση δεν πρόκειται από µόνη της να µεταβάλλει την κατάσταση της Εκπαίδευσης, που αν απειλείται από κάτι, δεν είναι από τον ηµόσιο χαρακτήρα της, αλλά από την ελλείπουσα µέριµνα της Πολιτείας που πρέπει να ενισχυθεί θεσµικά και οικονοµικά για να αποτρέψει την διολίσθηση της ποιότητας και την έλλειψη σύνδεσης µε τις ανάγκες της Ανάπτυξης. Γι αυτό και θεωρούµε ότι η συζήτηση που γίνεται σε κοινοβουλευτικό και πολιτικό επίπεδο για την ανάγκη αναθεώρησης του άρθρου 16 του Συντάγµατος, σχετικά µε την θεσµοθέτηση των µη κερδοσκοπικών Πανεπιστηµίων, αποπροσανατολίζει σε σχέση µε το πραγµατικό διακύβευµα που είναι η ενίσχυση και η αναβάθµιση της Ανώτατης Παιδείας. Η διεκδίκηση αύξησης των δαπανών για την παιδεία στο 5% και για την έρευνα στο 3% του ΑΕΠ, και η ουσιαστική διασφάλιση της αυτοδιοίκησης, της αυτοτέλειας και της ποιότητας των Πανεπιστηµίων, αποτελεί αντίθετα ελάχιστη πραγµατική υποχρέωση της Πολιτείας, η οποία καλείται σήµερα να διασφαλίσει τις οικονοµικές και θεσµικές προϋποθέσεις της ηµόσιας και ωρεάν Παιδείας και τον εκσυγχρονισµό της. ΠΟΙΑ ΜΕΤΑΡΡΥΘΜΙΣΗ ΕΧΕΙ ΑΝΑΓΚΗ ΣΗΜΕΡΑ Η ΑΝΩΤΑΤΗ ΕΚΠΑΙ ΕΥΣΗ; Η επαρκής χρηµατοδότηση συνδέεται µε την χρηστή, διαφανή και αποτελεσµατική διαχείριση των πόρων µε κοινωνικά οικονοµικά και αναπτυξιακά κριτήρια. Εποµένως κοµβικό χαρακτήρα έχει η ενίσχυση της αυτοτέλειας και της αυτοδιοίκησης των Πανεπιστηµίων µε διασφάλιση όµως της ποιότητας τους. Η ουσιαστική διασφάλιση της αυτοτέλειας και της αυτοδιοίκησης προϋποθέτει:

3 - την γενναία χρηµατοδότηση, ώστε να εξασφαλιστούν οι απαραίτητες υποδοµές σε όλα τα Πανεπιστήµια της Χώρας (αίθουσες διδασκαλίας, εξοπλισµός, βιβλιοθήκες πολλαπλά συγγράµµατα-, εργαστήρια) - την λειτουργική ευελιξία των Πανεπιστηµίων που προϋποθέτει την θεσµική δυνατότητα να ρυθµίζουν µε Εσωτερικούς Κανονισµούς Λειτουργίας τα θέµατα τους. Σε αντιδιαστολή µε τις υπερβολικά λεπτοµερείς ρυθµίσεις του ισχύοντος Νόµου Πλαισίου, ο οποίος δεν µπορεί στις σηµερινές συνθήκες να διασφαλίσει την απαιτούµενη προσαρµογή της ακαδηµαϊκής, διοικητικής και οικονοµικής αυτοτέλειας κάθε Ιδρύµατος ή/ και Σχολής µε βάση τις ιδιαιτερότητές του. - την καθιέρωση καθολικής ψηφοφορίας στις διαδικασίες εκλογής διοικητικών οργάνων, ως βάσης για την αντιµετώπιση της κοµµατικής γραφειοκρατίας που σήµερα θίγει την δηµοκρατική λειτουργία και την αυτονοµία των Πανεπιστηµίων. - προνοιακές παροχές στους εργαζόµενους φοιτητές καθώς και την λήψη ενισχυτικών µέτρων για τους οικονοµικά ασθενέστερους - την ενίσχυση της Παιδείας για την κοινωνική και πολιτική συµµετοχή της Νέας Γενιάς, ώστε να συµβάλει στην διαµόρφωση ενεργών και δηµοκρατικών πολιτών. Η διασφάλιση της ποιότητας προϋποθέτει: - την εφαρµογή αφενός ενιαίων κριτηρίων και διαδικασιών στην εκλογή και εξέλιξη µελών ΕΠ, αφετέρου θεσµικών ρυθµίσεων αναγνώρισης και κατοχύρωσης των νέων ερευνητών, οι οποίοι στο σύνολο τους αποτελούν το ανθρώπινο δυναµικό που εγγυάται την ποιότητα του Πανεπιστηµίου ως µηχανισµού παραγωγής και µετάδοσης της γνώσης. - Την σύνταξη / Πανεπιστήµιο µεσοπρόθεσµου αναπτυξιακού ακαδηµαϊκού προγράµµατος που θα διασφαλίζει τον εκσυγχρονισµό και την ποιότητα προπτυχιακών και µεταπτυχιακών σπουδών. - την ανάπτυξη µε κανόνες και κριτήρια ακαδηµαϊκού συστήµατος εισαγωγής νέων φοιτητών και κανονισµών ρύθµισης των φοιτητικών θεµάτων (εξετάσεις κ.ά). - την αξιολόγηση των Πανεπιστηµίων µε κριτήρια που θέτει η ίδια η ακαδηµαϊκή κοινότητα και µε κοινωνική συµµετοχή από τους φορείς άσκησης του Επαγγέλµατος που διασφαλίζει την εναρµόνιση των προσόντων µε τις σύγχρονες απαιτήσεις άσκησης του επαγγέλµατος προς το ηµόσιο συµφέρον - την σύνδεση εκπαίδευσης και έρευνας ΠΡΟΑΣΠΙΣΗ ΤΟΥ 5-ΕΤΟΥΣ ΚΥΚΛΟΥ ΣΠΟΥ ΩΝ ΤΩΝ ΜΗΧΑΝΙΚΏΝ - ΑΜΕΣΗ ΑΝΑΓΝΩΡΙΣΗ ΤΟΥ ΙΠΛΩΜΑΤΟΣ ΤΩΝ ΜΗΧΑΝΙΚΏΝ ΩΣ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΟΥ Το Τ.Ε.Ε. επί πολλά χρόνια έχει εις µάτην διεκδικήσει από το ΥΠΕΠΘ αναγνώριση των 5ετών σπουδών των µηχανικών ως επιπέδου Μάστερ. Σήµερα µε βάση την υπουργική απόφαση του ΥΠΕΠΘ (αριθµ.φ5/72535/β3, Εφηµερίδα της Κυβερνήσεως, Α.Φ /8/06) για τα παραρτήµατα διπλώµατος, όλα τα Πολυτεχνεία και οι Πολυτεχνικές Σχολές της χώρας µπορούν να προβούν στην de

4 facto αναγνώριση των διπλωµάτων τους ως Masters οf Science. Όπως άλλωστε έχει συνοµολογηθεί και στο διήµερο που διοργάνωσε τον Μάρτιο 2005 το Τ.Ε.Ε. «Οι µηχανικοί στον ηµόσιο διάλογο για την παιδεία», η αναγραφή από τα αρµόδια ΑΕΙ στο παράρτηµα του ιπλώµατος θα πρέπει να είναι Master of science in Τίτλος Σχολής ή Τµήµατος, ενώ τα διπλώµατα εξειδίκευσης θα πρέπει να είναι Master of science in τίτλος του Μεταπτυχιακού Προγράµµατος (τίτλος διακριτός από τον τίτλο της Σχολής). H πρόταση αυτή είναι ένα δείγµα ανάληψης των πρωτοβουλιών από το ΤΕΕ και τα Πολυτεχνεία. Είναι καιρός η Παιδεία και το Επάγγελµα του Μηχανικού από προνοµιακό πεδίο µάχης χαρακωµάτων να γίνει πεδίο πρωτοβουλιών πιλότος δροµολόγησης των εξελίξεων. Η ΗΠΑΜ στο δρόµο αυτό θα κρατήσει ψηλά την σηµαία του διαλόγου της πρωτοβουλίας, της ποιότητας και της ουσιαστικής παρέµβασης στις εξελίξεις, χωρίς κοµµατικές παρωπίδες και εξαρτήσεις

5 ΑΠΟ ΤΗΝ ΙΑΚΗΡΥΞΗ ΤΗΣ ΗΠΑΜ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΑΙ ΕΙΑ ΚΑΙ ΤΟ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑ ΤΟΥ ΜΗΧΑΝΙΚΟΥ Η πολιτική πρόταση της ΗΠΑΜ προς τους Έλληνες Μηχανικούς αφορά στην διαµόρφωση ενός κοινού και σύγχρονου προγράµµατος δράσης στο ΤΕΕ, στις κατευθύνσεις: Προάσπισης, αναβάθµισης και εκσυγχρονισµού των προγραµµάτων 5ετούς κύκλου σπουδών ως προϋπόθεσης για την άδεια άσκησης του επαγγέλµατος. Με άµεση αναγνώριση του διπλώµατος των Μηχανικών στα Πολυτεχνεία της χώρας ως Μεταπτυχιακού ιπλώµατος στην Επιστήµη των... (ειδικότητα) Μηχανικών. Σε διάκριση µε τα ιεπιστηµονικά Μεταπτυχιακά ιπλωµάτα Ειδίκευσης που δίνουν Μεταπτυχιακό ίπλωµα στην Επιστήµη... (τίτλος Προγράµµατος) και συνιστούν προσόν εξειδίκευσης, αλλά όχι προϋπόθεση άσκησης του επαγγέλµατος. Στην αναµόρφωση του θεσµικού πλαισίου και στην αποφασιστική πολιτική παρέµβαση στους τοµείς ανάπτυξης της έρευνας, της τεχνολογίας, της καινοτοµίας µε έµφαση στην αναγνώριση και θεσµοθέτηση του ρόλου των νέων επιστηµόνων και ερευνητών Και ταυτόχρονα: Στρατηγικής ενίσχυσης και ανάδειξης του ρόλου των Ελλήνων Μηχανικών, µε έµφαση: στην ανάληψη από το ΤΕΕ της ευθύνης πιστοποίησης των προσόντων των Μηχανικών για την πρόσβαση στο επάγγελµα και την απόδοση επαγγελµατικών ισοτιµιών στην αναµόρφωση του θεσµικού πλαισίου άσκησης του επαγγέλµατος των Μηχανικών µε διαβάθµιση επιπέδων τεχνικής ευθύνης ανάλογα µε την εκπαίδευσή τους, στην αναγνώριση των επαγγελµατικών δικαιωµάτων, ιδιαίτερα των νέων ειδικοτήτων, µε παράλληλη πρόσβαση σε επαγγελµατικές δραστηριότητες για όσους έχουν τα προσόντα στην προάσπιση των επαγγελµατικών δικαιωµάτων των εν ενεργεία µηχανικών που το παρωχηµένο θεσµικό πλαίσιο τους αρνείται πρόσβαση σε επαγγελµατικές δραστηριότητες για τις οποίες έχουν τα προσόντα.