Γεωμετρική και στατιστική ανάλυση των ενεργών ρηγμάτων του Κορινθιακού Κόλπου

Transcript

1 Γεωμετρική και στατιστική ανάλυση των ενεργών ρηγμάτων του Κορινθιακού Κόλπου Χρυσούλα Καραστάθη Επιβλέπων Καθηγητής: Δρ. Σωτήρης Κοκκάλας Τμήμα Γεωλογίας Σχολή Θετικών Επιστημών Πανεπιστήμιο Πατρών ΔΙΠΛΩΜΑΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ Καραστάθη Χρυσούλα «Γεωμετρική και στατιστική ανάλυση των ενεργών ρηγμάτων του Κορινθιακού Κόλπου» Πάτρα 2010

2 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ Σελ. 1. ΠΕΡΙΛΗΨH 3 2. ΕΥΧΑΡΙΣΤΙΕΣ 5 3. ΕΙΣΑΓΩΓΗ Ρήγματα Μορφοκλασματικές κατανομές...11 και σύνδεση ρηγμάτων 3.3 Κορινθιακός Κόλπος ΓΕΩΛΟΓΙΚΗ ΕΠΙΣΚΟΠΗΣΗ Γεωτεκτονικές Ζώνες Σχηματισμοί ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ ΑΝΑΛΥΣΗ ΚΑΙ ΕΡΜΗΝΕΙΑ ΔΙΑΓΡΑΜΜΑΤΩΝ Διαγράμματα ΣΥΖΗΤΗΣΗ ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ ΠΙΝΑΚΕΣ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ..51 2

3 1. ΠΕΡΙΛΗΨΗ Για να εξεταστεί η συμπεριφορά των ενεργών ρηγμάτων, πρέπει να εκτιμηθεί αρχικά η γεωμετρία και η αρχιτεκτονική τους στο χώρο. Επιπλέον, η ανάλυση των μορφοκλασματικών κατανομών (fractal) μπορεί να βοηθήσει ώστε να εκτιμηθούν τα γεωμετρικά χαρακτηριστικά, οι διαστάσεις και οι ιδιότητες των ρηγμάτων σε διάφορες κλίμακες παρατήρησης ώστε να μοντελοποιηθούν. Για το σκοπό αυτό ψηφιοποιήθηκαν τα ίχνη των κύριων ενεργών ρηξιγενών ζωνών στο νότιο χερσαίο τμήμα του Κορινθιακού κόλπου και δημιουργήθηκε βάση δεδομένων που περιλαμβάνει παραμέτρους όπως το μήκος και τη διεύθυνση του ρήγματος, τη μέγιστη κατακόρυφη μετατόπιση και τον αριθμό των επιμέρους τμημάτων στην κάθε ζώνη. Έγιναν συσχετίσεις των παραμέτρων αυτών με τη βοήθεια γραφικών παραστάσεων για τρία τμήματα του Κόλπου (δυτικό, κεντρικό και ανατολικό τμήμα). Οι κύριες διευθύνσεις των ενεργών ρηγμάτων είναι η ΔΒΔ και η ΑΒΑ διεύθυνση. Η ΔΒΔ διεύθυνση και στα τρία τμήματα του κόλπου περιλαμβάνει ρήγματα με μεγαλύτερο μήκος, και πιο προχωρημένο στάδιο εξέλιξης όσον αφορά τη σύνδεση και ωριμότητα των ρηγμάτων. Από τα διαγράμματα αθροιστικής συχνότητας σε σχέση με το μήκος του ρήγματος για κάθε ένα από τα τρία τμήματα του Κορινθιακού κόλπου, φαίνεται ότι οι κατανομές είναι πολυκλασματικές γεγονός που υποδεικνύει διακριτούς πληθυσμούς ρηγμάτων με διαφορετικά χαρακτηριστικά. Από τις κλιμακώσεις στις κατανομές των διαγραμμάτων φαίνονται κάποιες χαρακτηριστικές τιμές μηκών των ρηγμάτων στις οποίες επιτείνονται οι διαδικασίες σύνδεσης μεταξύ των τμημάτων και αντιπροσωπεύουν επίσης και τα χαρακτηριστικά μήκη τμηματοποίησης (segmentation) των ενεργών ρηξιγενών ζωνών για την κάθε περιοχή. Οι τιμές αυτές είναι :α) 6-7 km για το δυτικό τμήμα, β) 4-5 km για το κεντρικό τμήμα και γ) 5-6 km για το ανατολικό τμήμα. Με την αύξηση της παραμόρφωσης αθροίζεται περισσότερη μετατόπιση κατά μήκος του ενεργού ρήγματος που οδηγεί στη συνένωση των επιμέρους τμημάτων με αποτέλεσμα τη δημιουργία ενιαίου ρηξιγενούς μετώπου με όλο και λιγότερα τμήματα. Έτσι οι ρηξιγενείς ζώνες με μεγαλύτερη μετατόπιση παρουσιάζουν συνήθως και λιγότερο αριθμό τμήματων (segments). Οι τιμές του λόγου κατακόρυφης μετατόπισης με το μήκος ρήγματος (d/l) για τα ενεργά χερσαία ρήγματα είναι χαμηλές, μεταξύ 0,008 και 0,1 (μέση τιμή ~ 0.05) λόγω της αλληλεπίδρασης και σύνδεσης των τμημάτων της ρηξιγενούς ζώνης. Πιθανά από το χαρακτηριστικό μήκος ρήγματος των ~ 6 km και μετά η συνένωση των ρηξιγενών τμημάτων είναι ο πιο σημαντικός μηχανισμός για την εξέλιξη των ενεργών ρηγμάτων στον Κορινθιακό κόλπο. 3

4 Abstract In order to study active faults behavior their geometry and architecture must be evaluate. Fractal analysis can assist to estimate the geometric characteristics, the dimension and properties of faults in several scales of observation in order to do fault models. For this scope, we studied the onshore active faults along the south coast of Corinth Gulf. Active fault traces were digitized from already published maps and several fault parameters, such as length, orientation, throw and number of segments, were estimated for each fault zone. The study area was divided into three domains: western, central and eastern domain. Main fault orientations are WNW and ENE. The former orientation displays greater length in all domains and seems to be in a more progressive stageof evolution regarding fault segment interactiuon and linkage. From the cumulative frequency vs fault length diagrams, from all three domains; it seems that fault populations are bifractal. From the steps on the diagrams some characteristic fault lengths can be estimated that represent the segmentation length of the active fault zones. Above these characteristic fault length values fault interaction and linkage possibly takes place. These values are: a) 6-7 km for the western domain, b) 4-5 km for the central domain and c) 5-6 km for the eastern domain. Additionall, displacement-length ratios and number of fault segment show that with progressive deformation fault throw increases in the fault zone and fault segment linkage is initiated. As a result the composite fault zone comprises less number of segments as displacement increases. Fault throw-length ratios for the onshore active faults show low values between and 0.1 (average value~ 0.05) due to the interactiuon and linkage processes above the characteristic fault length of 6 km. Fault segmentation is relevant to the dynamics and size of earthquake ruptures and distribution of damage zones. Such statistical and geometric analyses are important to understand the process of fault growth and fault interaction in the Corinth Gulf. 4

5 2. ΕΥΧΑΡΙΣΤΙΕΣ Θα ήθελα να ευχαριστήσω τον Επιβλέποντα καθηγητή μου κ. Σωτήρη Κοκκάλα για την βοήθεια του στην περάτωση αυτής της διπλωματικής εργασίας. 3. ΕΙΣΑΓΩΓΗ 3.1 Ρήγματα Ρήγμα ονομάζεται μια διάρρηξη, η οποία διαχωρίζει ένα πέτρωμα σε δύο τεμάχη τα οποία έχουν κινηθεί το ένα σε σχέση με το άλλο. Τα ρήγματα συνδέονται άμεσα με την εμφάνιση γεωλογικών φαινομένων όπως οι σεισμοί, η διείσδυση των μαγματικών πετρωμάτων στον φλοιό της γης κατά μήκος ρηγμάτων και η ανάπτυξη διαφορετικών φάσεων ιζηματογένεσης σε ιζηματογενείς λεκάνες (Κουκουβέλας, 1998) Ενεργά ρήγματα Υπάρχουν πολλοί ορισμοί για τα ενεργά ρήγματα.ο πιο συχνά χρησιμοποιούμενος ορισμός είναι: ενεργό ρήγμα είναι εκείνο το οποίο έχει προκαλέσει τουλάχιστον ένα σεισμό κατά τη διάρκεια των προηγούμενων δέκα χιλιάδων χρόνων (Ολόκαινο). Η ιστορική και η παλαιοσεισμολογική έρευνα βοηθούν στο χρονικό καθορισμό του τελευταίου μεγάλου σεισμού σε ένα ρήγμα καθώς και του ρυθμού επανάληψης σεισμικών γεγονότων Αναγνώριση ρηγμάτων Σε ένα γεωλογικό χάρτη, η ύπαρξη ρήγµατος αναγνωρίζεται από τη διακοπή και µετάθεση των επαφών των σχηµατισµών. Το ίχνος του ρήγµατος είναι µία γραµµή πάνω στην οποία διακόπτονται και µετατοπίζονται τα ίχνη των επαφών των στρωµάτων. Ιδεατά, ένα ρήγµα είναι µια επίπεδη επιφάνεια διάρρηξης, δηλαδή ένα στοιχείο που µπορούµε να προσεγγίσουµε και µε γεωµετρικά κριτήρια. Επιγραµµατικά, η µελέτη των ρηγµάτων περιλαµβάνει τέσσερις γενικές 5

6 κατηγορίες αναλύσεων: 1. Γεωµετρική ανάλυση 2. Κινηµατική ανάλυση 3. υναµική ανάλυση 4. Χρονική ανάλυση Στο σύνολό τους αυτές οι αναλύσεις ανήκουν στο γνωστικό πεδίο της Τεκτονικής Γεωλογίας, στοιχεία από την οποία θα δανειστούµε προκειµένου να αναλύσουµε στη συνέχεια τις ρηξιγενείς δοµές στην περιοχή μελέτης Ταξινόμηση ρηγμάτων Προκειµένου να µελετηθούν και να αναλυθούν οι ρηξιγενείς δοµές, χρησιµοποιούµε µια σειρά ταξινοµήσεων των ρηγµάτων. Οι βασικότερες ταξινοµήσεις είναι οι ακόλουθες. Γενετική Ταξινόµηση ρηγµάτων Πρόκειται για ευρύτατα χρησιµοποιούµενη ταξινόµηση και βασίζεται στη σχετική θέση που έχουν αποκτήσει τα ρηξιτεµάχη µετά τη διάρρηξη. Υπάρχει πληθώρα προσεγγίσεων και απόψεων σχετικά µε την ονοµατολογία, την ακρίβεια και γενικότερα το χαρακτηρισµό των ρηγµάτων από γενετική άποψη, εδώ όµως θα αρκεστούµε στο ν αναφερθούµε στις βασικές και πλέον αποδεκτές κατηγορίες: Κανονικά Ρήγµατα (normal faults): ρήγµατα στα οποία η οροφή φαίνεται να έχει κατέλθει σε σχέση µε τη βάση (ή δάπεδο) (Εικ. 1). Ανάστροφα ρήγµατα (reverse faults): ρήγµατα στα οποία η οροφή φαίνεται να έχει ανέλθει σε σχέση µε τη βάση (ή δάπεδο) (Εικ. 1). Οριζόντιας ολίσθησης ρήγµατα (strike-slip faults), τα οποία διακρίνονται µε τη σειρά τους σε αριστερόστροφα (left- lateral/sinistral) ή δεξιόστροφα (rightlateral/dextral), στα οποία έχουµε οριζόντια µετατόπιση των τεµαχών τους (Εικ. 3). εξιόστροφα είναι αυτά στα οποία, αν θεωρήσουµε το ένα τέµαχος σταθερό, το άλλο έχει µετατοπιστεί προς τα δεξιά του. Το αντίθετο ισχύει για τα αριστερόστροφα. 6

7 Εικ. 1. Ένα κανονικό (επάνω) και ένα ανάστροφο (κάτω) ρήγµα σε τοµή. Η κάµψη του στρώµατος κοντά στην ρηξιγενή επιφάνεια ονοµάζεται πάρελξη και είναι συχνά ενδεικτική του κινηµατικού χαρακτήρα των ρηγµάτων. Σύστηµα Γεωµετρικής Κινηµατικής Ταξινόµησης Οι Μαριολάκος και Παπανικολάου (1986) πρότειναν ένα σύστηµα ταξινόµησης ρηγµάτων το οποίο συνεκτιµά τη γεωµετρία της επιφάνειας διάρρηξης, την κινηµατική του ρήγµατος και τη σχετική θέση των ρηξιτεµαχών (Εικ. 2). Περιληπτικά, τα ρήγµατα διακρίνονται µε βάση τη θέση της επιφάνειας διάρρηξης στο χώρο σε: Κατακόρυφα Οριζόντια Κεκλιµένα Με βάση το είδος της κίνησης διακρίνονται σε: Ρήγµατα µε ολίσθηση κατά κλίση Ρήγµατα µε ολίσθηση κατά παράταξη Ρήγµατα µε πλάγια ολίσθηση 7

8 (1986). Εικ. 2. Γεωµετρική Κινηµατική ταξινόµηση ρηγµάτων κατά Μαριολάκο & Παπανικολάου Με βάση την ολίσθηση Σε ρήγµατα ολίσθησης κατά κλίση (dip slip faults), στα οποία η µετατόπιση έχει γίνει παράλληλα στη φορά κλίσης του ρήγµατος. Σε ρήγµατα ολίσθησης κατά παράταξη (strike slip faults) στα οποία η µετατόπιση έχει γίνει παράλληλα στην παράταξη του ρήγµατος. Σε ρήγµατα πλάγιας ολίσθησης (oblique slip faults) στα οποία η το άνυσµα της ολίσθησης σχηµατίζει µετρήσιµη γωνία µε την παράταξη ή τη φορά κλίσης του ρήγµατος. Με βάση τη γωνιακή σχέση διεύθυνσης ρήγµατος διεύθυνσης στρωµάτων Σε επιµήκη (longitudinal): όταν η διεύθυνση του ρήγµατος είναι παράλληλη (ή περίπου) µε τη διεύθυνση των στρωµάτων που έχει διαταράξει. 8

9 Σε εγκάρσια (transverse): όταν η διεύθυνση του ρήγµατος είναι κάθετη (ή περίπου) µε τη διεύθυνση των στρωµάτων που έχει διαταράξει. Σε διαγώνια (oblique): όταν η διεύθυνση του ρήγµατος είναι λοξή ως προς τη διεύθυνση των στρωµάτων που έχει διαταράξει. Εικ. 3. Είδη ρηγμάτων. Αντιπροσωπευτικοί τύποι ρηγµάτων µε βάση την ολίσθησή τους. Οι γραµµώσεις στις επιφάνειες των ρηγµάτων παριστάνουν τις γραµµές τεκτονικής ολίσθησης ή προστριβής (striations), οι οποίες συχνά αποτελούν ασφαλή κινηµατικό δείκτη. Με βάση τη σχέση κλίσης ρήγµατος κλίσης στρωµάτων Πρόκειται για κατάταξη που αφορά βασικά την γεωµετρική διάταξη στρωµάτων ρήγµατος, όπως απεικονίζεται αυτή σε µία γεωλογική τοµή. Έτσι, τα ρήγµατα διακρίνονται σε: Σύµφωνα, όταν η φορά κλίσης του ρήγµατος είναι οµόρροπη µε αυτή των στρωµάτων (Εικ. 4α). Αντίθετα όταν η φορά κλίσης του ρήγµατος είναι αντίρροπη µε αυτή των στρωµάτων (Εικ. 4β). Εδώ θα πρέπει να υπογραµµιστεί ότι στην περίπτωση των εγκαρσίων ή διαγωνίων ρηγµάτων η εικόνα που θα πάρουµε σε µία γεωλογική τοµή εξαρτάται από τη διεύθυνση της τοµής. Έτσι, ένα δεδοµένο ρήγµα µπορεί να εµφανιστεί ως φαινοµενικά σύµφωνο ή φαινοµενικά αντίθετο, ανάλογα µε το ποια τοµή θα επιλέξουµε (Εικ. 5). 9

10 Εικ. 4. Ανάστροφο και σύµφωνο ρήγµα σε χάρτη (επάνω) και σε τοµή (κάτω) Ο συµβολισµός στο ρήγµα δείχνει το σχετικά ανεβασµένο τέµαχος. (β) Κανονικό και αντίθετο ρήγµα σε χάρτη (επάνω) και σε τοµή (κάτω). Ο συµβολισµός στο ρήγµα δείχνει το σχετικά κατεβασµένο τέµαχος. Και τα δύο ρήγµατα είναι επιµήκη. Οι αριθµοί δίπλα στα ίχνη των ρηγµάτων δείχνουν την κλίση τους σε µοίρες. Εικ. 5. Χάρτης που δείχνει ένα ανάστροφο ρήγµα, εγκάρσιο ως προς τα στρώµατα, το οποίο φαίνεται σύµφωνο στην τοµή Α-Β, αλλά αντίθετο στην τοµή Γ- (β). Η οδόντωση στο ρήγµα δείχνει το σχετικά ανεβασµένο τέµαχος. (γ) Χάρτης που δείχνει ένα κανονικό ρήγµα, εγκάρσιο ως προς τα 10

11 στρώµατα, το οποίο φαίνεται αντίθετο στην τοµή Α-Β, αλλά σύµφωνο στην τοµή Γ- (δ). Ο συµβολισµός στο ρήγµα δείχνει το σχετικά κατεβασµένο τέµαχος. 3.2 Μορφοκλασματικές κατανομές και σύνδεση ρηγμάτων Προκειμένου να εξεταστεί η συμπεριφορά των ενεργών ρηγμάτων, διάφορες ποσοτικές και ποιοτικές αναλύσεις σε διαφορετική κλίμακα έχουν διεξαχθεί. Η συστηματική τεκτονική-δομική ανάλυση τους ειναι κατάλληλη για να εκτιμηθεί η αρχιτεκτονική, η γεωμετρία τους και η διαπεραστικότητα των ρηξιγενών ζωνών στον ανώτερο ηπειρωτικό φλοιό. Επιπλέον με την ανάλυση των μορφοκλασματικών κατανομών (fractal) μπορούν να εκτιμηθούν τα γεωμετρικά χαρακτηριστικά, οι διαστάσεις και οι ιδιότητες των ρηγμάτων σε διάφορες κλίμακες παρατήρησης ώστε να μοντελοποιηθούν. Μετά την ανακαλύψή του από τον Mandelbrot (1967), το μοντελό των fractals βρήκε μεγάλη εφαρμογή στις γεωλογικές επιστήμες. Οι σχέσεις μεταξύ παραμέτρων των ρηγμάτων όπως το μήκος και η μετατόπιση που μπορούν να εκφραστούν με fractal σχέσεις ήταν το επίκεντρο των ερευνών τα τελευταία 30 χρόνια. Η γνώση των διαστάσεων των ρηγμάτων έγινε ένα ισχυρό εργαλείο σε ένα μεγάλο αριθμό γεωλογικών εφαρμογών όπως ο υπολογισμός σεισμικών και γεωμετρικών ροπών, η εκτίμηση τάσεων σε μια περιοχή και η δημιουργία μοντέλων για την εξήγηση της ανάπτυξης και σύνδεσης των ρηγμάτων. Οι διαστάσεις των ρηγμάτων σε μια ακολουθία μπορούν να χαρακτηριστούν σαν ιδιότητες fractal, προτείνοντας ότι οι γεωμετρικές ιδιότητες είναι ανεξάρτητες κλίμακας μεταξύ των ορίων των fractal και μπορούν να αποδοθούν με απλό τρόπο. Αυτές οι ιδιότητες των fractal μπορούν να αποδοθούν απο την παρακάτω εξίσωση: N=Cr -D (1) όπου Ν είναι ο αριθμός των αντικειμένων με μια χαρακτηριστική γραμμική διάσταση r, C είναι μια σταθερά αναλογίας και D είναι η διάσταση του fractal. Παρά το μεγάλο αριθμό στοιχείων που υπάρχουν για ρήγματα, υπάρχει μεγάλη διασπορά γύρω απο τον αριθμό του D (απο 0.67 μέχρι 2.07) και αυτό οφείλεται μερικώς λόγω των log-log διαγραμμάτων στα οποία αυτα τα στοιχεία προβάλλονται. Η διασπορά στις διαστάσεις του fractal των ρηγμάτων συνήθως εξαρτάται στο μέγεθος του δείγματος. Ένας άλλος λόγος θα μπορούσε να είναι λόγω σφάλματος στην ανάλυση διότι διαφορετικές λιθολογίες και περιορισμοί λόγω αλληλεπίδρασης των ρηγμάτων, 11

12 θα μπορούσαν να αμφισβητήσουν την επιλογή μεγάλου αριθμού δεδομένων ρηγμάτων. Η σχέση μεταξύ των ανεξάρτητων τμημάτων των ρηγμάτων, διακλαδώσεων και συνολικών ρηγμάτων είναι επίσης κριτικής σημασίας για την κατανόηση της συμπεριφοράς των ακολουθιών των ρηγμάτων. Η συνένωση των ρηγμάτων κατα τη διάρκεια της ανάπτυξής τους χρήζει ακόμα περαιτέρω ερμηνείας στην ελληνική χερσόνησο και αλλού, διότι επηρεάζει σημαντικά την εκτίμηση του σεισμικού κινδύνου. Σε μια ευρεία κλίμακα, τα ρήγματα παρατηρούνται σαν ασυνεχή κλιμακωτά τμήματα που χωρίζονται απο ζώνες μεταβίβασης. Εικ. 6. Το μοντέλο της ακτινικής διεύρυνσης των ενεργών ρηγμάτων. Δυο βασικά μοντέλα έχουν προταθεί για την εξήγηση της σύνδεσης των ρηγμάτων. Το πρώτο θεωρεί το ρήγμα σαν μια συνεχή επιφάνεια ολίσθησης που αυξάνει σε μήκος και με μετατόπιση που συσσωρεύεται αθροιστικά (Εικ. 6). Σύμφωνα με το δεύτερο μοντέλο, τα ρήγματα αυξάνουν το μήκος τους με την αλληλεπίδραση και συνένωση μικρότερων τμημάτων που προελάυνουν είτε προς τη μια ή και προς τις δύο διευθύνσεις, με αποτέλεσμα τη δημιουργία μεγαλύτερων δομών (Εικ.7 και 8). 12

13 Εικ. 7. Στάδια εξέλιξης του μοντέλου συνένωσης μικρών ρηγμάτων για τη δημιουργία μεγάλων ρηγμάτων. Στην εικόνα διακρίνεται η προοδευτική συνένωση (ενδιάμεσο στάδιο) με συνακόλουθη εξαφάνιση (τελικό στάδιο) της ταυτότητας του κάθε ρήγματος. Εικ. 8. Συνένωση δύο τμημάτων ρήγματος (τα τμήματα είναι της τάξης των 100 μ.) που βρίσκονται σε προχωρημένο στάδιο συνένωσης. Στην εικόνα είναι εμφανής η μορφολογία που παρουσιάζεται στο στάδιο της συνένωσης (παράδειγμα από την περιοχή Αγ. Ιωάννη στην Ανατολική Κορινθία). 3.3 Κορινθιακός Κόλπος Η Κορινθιακή τάφρος αποτελεί μία ενεργή ζώνη ηπειρωτικής διάνοιξης (Eικ. 9) και ο σχηµατισµός της γενικά θεωρείται ως αποτέλεσµα της διαστολής που υφίσταται η Αιγιακή µικροπλάκα λόγω της καταβύθισης και οπισθοχώρησης της Αφρικανικής πλάκας κάτω από αυτήν (Papazachos & Comninakis 1971; McKenzie 1972). 13

14 Εικ. 9. Χάρτης της ευρύτερης περιοχής της Ανατολικής Μεσογείου όπου επισηµαίνεται η Κορινθιακή τάφρος και οι κύριες γεωτεκτονικές δοµές. (από Kahle et al., 2000 και Le-Pichon et al., 1995). Η Κορινθιακή τάφρος αναπτύσσεται επί ηπειρωτικού φλοιού µπροστά από το ηφαιστειακό τόξο του Αιγαίου, σε µια περιοχή που χαρακτηρίζεται ως µία από τις περισσότερο ενεργές περιοχές διαστολής, παγκοσµίως (Papazachos & Comninakis, 1971; McKenzie, 1972, 1978; Makris, 1976; Mercier et al. 1977; Le-Pichon & Angelier, 1981; Angelier et al. 1982; Doutsos et al., 1988; Jackson & McKenzie, 1988). Η διαστολή του Αιγαίου θεωρείται ότι συντελείται από το Μειόκαινο και ακολούθησε την µετανάστευση του ορογενετικού µετώπου από την κεντρική προς τη δυτική Ελλάδα (Le-Pichon & Angelier, 1979; Mercier 1981). Ο σηµερινός ρυθµός διαστολής της Αιγιακής µικροπλάκας είναι ταχύτατος και υπολογίζεται σε 30 mm/yr συγκριτικά ως προς την Ευρασιατική πλάκα (Reilinger et al., 1997; Kahle et al., 2000; McClusky et al., 2000) (Eικ. 9). 14

15 Εικ. 10. Χάρτης της ευρύτερης περιοχής της ανατολικής Μεσογείου όπου απεικονίζεται το γεωδυναµικό καθεστώς και τα αντίστοιχα ανύσµατα κίνησης. 1:Ζώνη ηπειρωτικής σύγκρουσης, 2: Ζώνη ωκεάνιας καταβύθισης, 3: Περιοχή εφελκυσµού Β Ν, 2: Περιοχή εφελκυσµού Α, 5: Ρήγµατα οριζόντιας µετατόπισης (Τροποποίηση από Papazachos & Papazachou 1997). Οι δυνάµεις που είναι υπεύθυνες για την παρατηρούµενη διαστολή, εξακολουθούν να αποτελούν θέµα έντονης επιστηµονικής συζήτησης. Συνοψίζοντας την σχετική βιβλιογραφία οι επικρατέστερες αντιλήψεις προτείνουν ως κινητήρια δύναµη της διαστολής (Εικ.10) (α) την προς νότο υποχώρηση της επωθούµενης πλάκας λόγω κατάρρευσής της, προς την τάφρο καταβύθισης (roll-back of the subducting slab due to trench suction), (McKenzie, 1978; Le Pichon & Angelier, 1979; Hatzfeld et al., 1997; Meijer & Wortel, 1997; Doutsos & Kokkalas, 2001), (β) την πλευρική εξώθηση (lateral extrusion) που προκαλεί η προς τα δυτικά µετανάστευση της πλάκας της Ανατολίας κατά µήκος του ρήγµατος της Βόρειας Ανατολίας (Dewey & Sengor, 1979; Taymaz et al., 1991) καθώς και (γ) σε βαρυτική κατάρρευση ενός πεπαχυσµένου λόγω ορογένεσης φλοιού ( Horvath & Breckhemer, 1982; Le Pichon et al., 1995). Οι McClusky et al., (2000) και Doutsos & Kokkalas, (2001), επισηµαίνουν ότι απαιτείται συνδυασµός των παραπάνω δυνάµεων προκειµένου να εξηγηθεί η 15

16 παρατηρούµενη διαστολή στο νοτιοδυτικό τµήµα της Αιγιακής µικροπλάκας. Η συνδυαστική δράση των παραπάνω δυνάµεων για τη διαστολή της Κορινθιακής τάφρου οδηγεί στο συµπέρασµα ότι πρόκειται για µια µεγάλης κλίµακας λεκάνης διαγώνιου εφελκυσµού (transtentional pull apart ) δοµής (Reuther et al., 1993; Doutsos & Kokkalas, 2001). Μέσα σε αυτό το τεκτονικό πλαίσιο, ο Κορινθιακός κόλπος θεωρείται ότι είναι αποτέλεσμα είτε της οπισθοχώρησης της καταβυθιζόμενης Αφρικανικής πλάκας ή ότι διαμορφώθηκε στην απόληξη του ρήγματος μετασχηματισμού της Ανατολίας που προελαύνει προς την Ελληνική ηπειρωτική μάζα τα τελευταία 5 εκ. χρόνια, λόγω της προς δυσμάς εξώθηση της πλάκας της Ανατολίας, ή ότι οφείλεται σε ένα συνδυασμό αυτών των δυο κύριων μηχανισμών (Doutsos and Kokkalas, 2001).. O Κορινθιακός κόλπος, που έχει μήκος περίπου 110 χιλιόμετρα και 30 χιλιόμετρα πλάτος, αποτελεί μια ασύμμετρη τάφρο (graben) η οποία εμφανίζει έντονη σεισμικότητα λόγω της ύπαρξης ενεργών ρηγμάτων κυρίως στο νότιο περιθώριό του καθώς και στο εσωτερικό του κόλπου. Αυτό το πολύπλοκο δίκτυο ρηγμάτων μπορεί να διακριθεί σε δυο κύριες οικογένειες ρηγμάτων, μια χερσαία και μία υποθαλάσσια. Τα υποθαλάσσια ρήγματα έχουν μελετηθεί τα τελευταία 20 χρόνια με ένα πυκνό δίκτυο προφίλ σεισμικής ανάκλασης, ενώ τα επιφανειακά έχουν χαρτογραφηθεί εκτενώς σε διάφορες μελέτες (Εικ. 11). Στον Κορινθιακό κόλπο ο σύγχρονος ρυθμός εφελκυσμού που έχει προσδιοριστεί με γεωδαιτικές μεθόδους υποδηλώνει ότι όλη η περιοχή επεκτείνεται σε μια διεύθυνση Β-Ν της τάξης των ~15 mm/a. (Kokkalas et al 2006). Η εντονότερη οριζόντια παραμόρφωση έχει μετρηθεί στην άκρη του δυτικού τμήματος του κόλπου και είναι συγκεντρωμένη σε μια στενή ζώνη κοντά στη στεριά. Στην ανατολική άκρη του κόλπου ο ρυθμός διαστολής μειώνεται σε περίπου 6 mm/a. Στην ευρύτερη περιοχή του Κορινθιακού και συγκεκριμένα στην ηπειρωτική ενδοχώρα η τοπογραφία φτάνει έως και τα 2km από το επίπεδο της θάλασσας, ενώ η βαθύτερη περιοχή μέσα στον κόλπο φτάνει ένα βάθος -900μ κάτω απο το επίπεδο της θάλασσας. H ενεργή παραμόρφωση στον Κορινθιακό κόλπο μπορεί να πιστοποιηθεί απο διάφορα φαινόμενα όπως είναι οι ανυψωμένες ακτογραμμές, η ιστορική σεισμικότητα και η σύγχρονη σεισμική δραστηριότητα η οποία φαίνεται να 16

17 συγκεντρώνεται σε συγκεκριμένες περιοχές και σε συγκεκριμένες διευθύνσεις κατά μήκος του κόλπου. Η παραμόρφωση του Κορινθιακού κόλπου ξεκίνησε στο Πλειόκαινο ενώ η ανύψωση του νοτίου ηπειρωτικού τμήματος της τεκτονικής τάφρου ξεκίνησε στην αρχή της Πλειστοκαινικής περιόδου. Αυτή η εφελκυστική παραμόρφωση φιλοξενήθηκε από τα ΔΒΔ-ΑΝΑ κυρίως κανονικά ρήγματα. Πολλοί συγγραφείς θεωρούν τον κόλπο ως μία ασύμμετρη τεκτονική ημι-τάφρο με τα σημαντικά ρήγματα συγκεντρωμένα στη νότια ακτογραμμή αλλά αυτή η υπόθεση έχει τεθεί υπο αμφισβήτηση τον τελευταίο καιρό, κυρίως λόγω πρόσφατων υποθαλάσσιων σεισμικών προφίλ. Οι νέες παρατηρήσεις που έχουν γίνει συμπεριλαμβάνουν εκτός των υποθαλάσσιων και ηπειρωτικά ρήγματα, στην βόρεια ακτή, όπως τα ρήγματα των Δελφών και του Μαραθιά, τα οποία δείχνουν σημαντικές μετατοπίσεις τόσο στα αρχικά στάδια εξέλιξης του Κορινθιακού όσο και σήμερα. Γενικά τα κύρια ενεργά ρήγματα μέσα στον κόλπο έχουν μήκος της τάξης των km και η πλειοψηφία αυτών βυθίζονται προς βορρά με γωνίες της τάξης των 50º- 60º. Επίσης, φαίνονται να είναι τμηματοποιημένα κατά την παράταξη τους προσδίδοντας μια πολυπλοκότητα στην ανάλυση και γεωμετρία της παραμόρφωσης τόσο στην οριζόντια όσο και στην κατακόρυφη κλίμακα Ρήγματα στον θαλάσσιο χώρο Κατά τη διάρκεια των 2 τελευταίων δεκαετιών έχουν γίνει πολλές παράκτιες μελέτες. Η χρησιμοποίηση ήδη δημοσιευμένων προφίλ σεισμικών ανακλάσεων υψηλής ανάλυσης προερχόμενα απο διάφορες σεισμικές γραμμές με διαφορετικού τύπου εξοπλισμό είναι αναγκαία για τη σύγκριση δεδομένων και σωστών συμπερασμάτων. Η χρησιμοποίηση πληθώρας εξοπλισμού, εξασφαλίζει διάφορα επίπεδα αναλυτικής ισχύς και διείσδυσης των σεισμικών κυμμάτων, μαζί με τη συγκέντρωση δεδομένων χρήσιμων για παρατήρηση σε διάφορες κλίμακες. Σύμφωνα με τους Zygouri et al. 2008, η ακρίβεια της χαρτογράφησης του μήκους του ίχνους του ρήγματος, είναι μεταξύ 100 και 600 μ. Στην περιοχή μεταξύ του Ξυλοκάστρου και των Αντίκυρων, που γεωγραφικά αντιστοιχεί στο κεντρικό κομμάτι του κόλπου, τα δεδομένα φαίνεται να περιέχουν λιγότερα ρήγματα, που μπορεί να είναι είτε τεχνητό προιόν λόγω έλλειψης πυκνού δικτύου σεισμικών γραμμών, ή λόγω πραγματικής έλλειψης ρηγμάτων μικρού μήκους.. Το μήκος των παράκτιων 17

18 ρηγμάτων κυμαίνεται μεταξύ 1.1 και 15.1 km. Το σφάλμα μέτρησης είναι λιγότερο απο 5-7%. Εικ. 11. Δομικός χάρτης της περιοχής του Κορινθιακού Κόλπου, όπως τροποποιήθηκε από Armijo et al. (1996), Sakellariou et al. (2001) και Stefanos et al. (2002). Το χερσαίο δομικό πρότυπο στον τομέα του Αιγίου έχει τροποποιηθεί από το χάρτη των Ghisetti et al. (2001) Ρήγματα στο χερσαίο τμήμα του Κόλπου Τα ηπειρωτικά ρήγματα εξετάζονται όπως και τα παράκτια ακολουθώντας τα ίδια κριτήρια. Σε περιοχές με λίγα δεδομένα, η λήψη αεροφωτογραφιών μπορεί να αποδειχθεί πολύ χρήσιμη. Σε συγκεκριμένα σημεία του Κορινθιακού όπως το ανατολικό τμήμα που παρουσιάζει πολύπλοκη δομή, είναι αναγκαία η χρησιμοποίηση γεωλογικών χαρτών κλιμακας 1:5000 για να επιτευχθεί η μεγιστη ακρίβεια. Για το δυτικό τμήμα του κόλπου η κλίμακα 1: είναι αρκετά ικανοποιητική με την εξαίρεση κάποιων περιοχών όπου χρειάζεται λεπτομερέστερη ανάλυση. Συνήθως οι δημοσιευμένες τεκτονικές αναλύσεις μέσα στον Κορινθιακό κόλπο προσδιορίζουν τη μετατόπιση των ρηγμάτων. Μερικά απο τα ρήγματα εμφανίζουν μικρή κατακόρυφη μετατόπιση σε σχέση με το μεγάλο επιφανειακό τους ίχνος, άρα και ασυνήθιστο λόγο κατακόρυφης μετατόπισης πρός μήκος d/l, και αυτό οφείλεται κυρίως σε ανθρωπογενείς παρεμβάσεις ή την έντονη διάβρωση των πρανών (π.χ. εκτεταμένη οικιστική δραστηριότητα και αγροτική καλλιέργεια των περιοχών). Οι γεωμετρικές 18

19 και κινηματικές πληροφορίες δείχνουν ότι τα ρήγματα είναι χωρισμένα σε διακριτά τμήματα κατα μήκος της πορείας τους. Επιπλέον, παλαιοσεισμολογικά δεδομένα σε συνδυασμό με πρόσφατη ιστορική σεισμικότητα, δείχνουν ότι κατα τη διάρκεια ισχυρών σεισμών στον κόλπο, κάθε διαφορετικό τμήμα ρήγματος παραμένει διακριτό και αναγνωρίσιμο. Παρόλα αυτά, βασιζόμενοι σε d/l γεωμετρία και στη διασπορά των σεισμών, τα ρήγματα του Αιγίου, της δυτικής και ανατολικής Ελίκης, των Κεχριών, των Πισίων και του δυτικού και ανατολικου Καπαρελίου, παρόλο που είναι τεμαχισμένα, μπορούν να θεωρηθούν σαν ένα ρήγμα. Λόγω του γεγονότος ότι πολλά ρήγματα στον Κορινθιακό κόλπο έχουν και υποθαλάσσια και χερσαία τμήματα, δύο σημαντικές ερωτήσεις προκύπτουν: (1) αν είναι δυνατόν να εκτιμηθεί σωστά το μήκος τους, η μετατόπιση τους και ο κατακερματισμός τους, και (2) αν είναι σωστό να χωρίζονται οι υποθαλάσσιοι και χερσαίοι πλυθυσμοί. Διάφορες μελέτες έχουν διεξαχθεί για την απάντηση αυτών των ερωτημάτων όπως η μελέτη των Zygouri et al η οποία κατέληξε στα ακόλουθα αποτελέσματα: 1. Οι δύο διαφορετικοί πλυθυσμοί ρηγμάτων ακολουθούν ίδιες κατανομές με εύρος απο 1 εως 15 km. Τα ρήγματα μπορούν να διαχωριστούν με βάση τις fractal διαστάσεις τους σε χερσαία και υποθαλάσσια. Η επιμήκυνση των ρηγμάτων με αντίστοιχη αύξηση της μετατόπισης έως ένα μήκος 9 km μπορεί να οδηγήσει σε ένα προοδευτικό στάδιο ωριμότητας του πλυθυσμού των ρηγμάτων. 2. Διαγράμματα μέγιστης μετατόπισης με το μήκος του ίχνους παρουσιάζουν κάποια διασπορά και για τους 2 πλυθυσμούς ρηγμάτων. Η διασπορά της κατανομής της μετατόπισης είναι μεγαλύτερη και για τους 2 πλυθυσμούς σε μήκη μικρότερα απο 5 km και μειώνεται προοδευτικά καθώς τα ρήγματα αποκτούν το μέγιστο μήκος τους. 3. Παρουσιάζεται επέκταση των ρηγμάτων μέσω της αλληλεπίδρασης και συνενωσής τους στον Κορινθιακό Κόλπο. Παρόλα αυτά, οι 2 διαφορετικοί πλυθυσμοί ρηγμάτων παρουσιάζουν διαφορά στους λόγους d/l, με τα χερσαία να εμφανίζουν τιμές d/l=2.9*10-2 ενώ τα υποθαλλάσια d/l=4.5*

20 4. Η οριακή τιμή μήκους των 5 km μπορεί να αντιπροσωπεύει το όριο μεταξύ μέτριας και υψηλής σεισμικότητας και να σχετίζεται με τη ρεολογία του ανώτερου φλοιού. 4. ΓΕΩΛΟΓΙΚΗ ΕΠΙΣΚΟΠΗΣΗ ΤΗΣ ΠΕΡΙΟΧΗΣ ΜΕΛΕΤΗΣ Ο Κορινθιακός κόλπος αποτελεί ένα ευρύ τεκτονικό βύθισμα με υψηλούς ρυθμούς απομάκρυνσης, μεταξύ των δυο τεμαχών, της Πελοποννήσου και της Στερεάς Ελλάδας. Το μήκος του είναι περίπου 100 Km και το μέγιστο πλάτος 40 Km, χωρίζοντας την ηπειρωτική Ελλάδα από την Πελοπόννησο (Doutsos, 1990). Εικ. 12. Γεωλογικός χάρτης του Κορινθιακού κόλπου (απόσπασµα από το γεωλογικό χάρτη της Ελλάδος, 1: , ΙΓΜΕ, 1983). Στον ένθετο χάρτη της Ελλάδος σηµειώνεται η θέση του Κορινθιακού κόλπου. Στο ανατολικό τμήμα του κόλπου τα Καινοζωικά ιζήματα επικάθονται πάνω στο Προνεογενές υπόβαθρο της Πελοποννήσου (Poulimenos, 1993). Αυτό αποτελείται από τις γεωλογικές ζώνες της Γαβρόβου - Τρίπολης, της Ωλονού Πίνδου και της Υποπελαγονικής (Εικ. 12). 4.1 Γεωτεκτονικές Ζώνες Ζώνη Γαβρόβου Τρίπολης Η ζώνη της Τρίπολης αποτελεί την αυτόχθονη ενότητα στο δυτικό τμήμα της περιοχής πάνω στις οποία επωθήθηκε η ζώνη της Πίνδου ως αλλόχθονη ενότητα. Στο 20

21 ανατολικό τμήμα της περιοχής έρευνας επί του παλαιοζωϊκού υποβάθρου αναπτύσσονται τεμάχη της Πελαγονικής ζώνης ή σύμφωνα με άλλους ερευνητές (Ξυπολιάς, 2000) τεμάχη μίας αλλόχθονης σειράς μεταβατικού χαρακτήρα, μεταξύ της ζώνης Πίνδου και της Πελαγονικής και ενδεχομένως της Νότιας απολήξεως Παρνασσού. Έχει καθοριστεί σαν ύβωμα που είχε συνεχή νηριτική ιζηματογένεση κατά τους αλπικούς χρόνους και έδωσε μια σειρά ανθρακικών πετρωμάτων συνολικού πάχους μεγαλύτερου από m. Αυτά αποτελούνται από Άνω Τριαδικούς δολομίτες και μεσοζωικούς ασβεστόλιθους που επικαλύπτονται από ένα φλύσχη κυρίως ψαμμιτο-μαργαϊκό. Πιο συγκεκριμένα έχουμε: Δολομίτες (Ανώτερο Τριαδικό - Κατώτερο Κρητιδικό): Μεταπίπτουν σε δολομίτες υφαλώδους τύπου με φύκη και στη συνέχεια σε εναλλαγές λευκών και μαύρων δολομιτών και νηριτικών ασβεστολίθων. Ασβεστόλιθοι (Κρητιδικό αδιαίρετο): Παχυστρωματώδεις ασβεστόλιθοι και λεπτοστρωματώδεις δολομίτες και δολομιτικοί ασβεστόλιθοι. Ασβεστόλιθοι (Παλαιόκαινο - Ανώτερο Ηώκαινο): νηριτικοί, συχνά ωολιθικοί ασβεστόλιθοι, με ορίζοντες δολομιτών, οι οποίοι προς τα πάνω μεταπίπτουν σε ασβεστόλιθους με κροκαλοπαγή και ασβεστομαργαΐκά υλικά, που αποτελούν τη ζώνη μετάβασης στο φλύσχη. Στρώματα μετάβασης (Ανώτερο Ηώκαινο-Ολιγόκαινο): Στρώματα μεταβάσεως σε φλύσχη και Φλύσχης αποτελούμενος από ιλυολίθoυς και πηλίτες με λεπτές ενστρώσεις ιλυούχων ψαμμιτών και κροκαλοπαγών καθώς και βιοκλαστικούς ασβεστόλιθους και κροκαλοπαγή. Η επιφανειακή εμφάνιση της ζώνης στην περιοχή του Νομού Κορινθίας περιορίζεται στο νοτιοδυτικό άκρο νοτίως του Γαλατά και δυτικά του Λεοντίου Ζώνη Ωλονού - Πίνδου Η ζώνη Ωλονού - Πίνδου αποτελείται από ασβεστόλιθους και Δολομίτες του Τριαδικού, την σχιστοκερατολιθική διάπλαση του Ιουρασικού, τον Κάτω Τριαδικό φλύσχη, τους Άνω - Κρητιδικούς πελαγικούς ασβεστόλιθους και τέλος από τον Ηωκαινικό φλύσχη. Πιο συγκεκριμένα έχουμε: 21

22 Πλακώδεις ασβεστόλιθους (Ανώτερο Κρητιδικό): Στη βάση τους επικρατούν ενστρώσεις αργιλικών ιάσπιδων. Στην όλη την ενότητα συμμετέχουν λατυποπαγείς ασβεστόλιθοι με θραύσματα ρουδιστών, ενώ οι ιλυολιθικές ενστρώσεις είναι σπάνιες. Μεταβατικά στρώματα (Μαιστρίχτιο Παλαιόκαινο) : Στρώματα μεταβατικά προς φλύσχη, εναλλαγές πλακωδών ασβεστόλιθων, ασβεστομαργαϊκών υλικών, ψαμμιτών και λατυποπαγών ασβεστόλιθων, με ορίζοντα μαύρων πυριτόλιθων πάχους 10-12μ. Φλύσχης (Ηώκαινο) : Πρόκειται για εναλλαγές παχέων στρωμάτων ψαμμιτών και ψαμμιτικών ιλυολίθων. Στη βάση της σειράς απαντούν μαργαϊκοί ασβεστόλιθοι πάχους 50 μ. περίπου. Από τους σχηματισμούς αυτούς στην περιοχή μελέτης παρουσιάζουν επιφανειακή εμφάνιση οι Άνω - Κρητιδικοί ασβεστόλθοι και ο Ηωκαινικός φλύσχης σε μικρή περιοχή στο ΝΔ άκρο της περιοχής πέριξ και νοτιοανατολικά του Λεοντίου Υποπελαγονική Ζώνη Η Υποπελαγονική ζώνη ή ζώνη ανατολικής Ελλάδας στην περιοχή έρευνας αντιπροσωπεύεται από μια σειρά ασβεστολίθων Κάτω-Τριαδικής έως Κάτω- Ιουρασικής ηλικίας και μια σειρά ασβεστολίθων Μέσο-Ιουρασικής ηλικίας εντός των οποίων παρεμβάλλονται μια σχιστοκερατολιθική ενότητα και σώματα οφιολίθων. Πιο συγκεκριμένα υπάρχουν: Ασβεστόλιθοι (Μέσο Τριαδικό Κάτω Ιουρασικό) : Ασβεστόλιθοι λευκοί έως λευκότεφροι παχυστρωματώδεις ωολιθικοί και ενίοτε κρυσταλλικοί. Ασβεστόλιθοι (Μέσο Ιουρασικό): Ασβεστόλιθοι υπολιθογραφικοί παχυστρωματώδεις έως λεπτοστρωματώδεις κατά θέσεις δολομιτοποιημένοι με ενστρώσεις και βολβούς πυριτολίθων. Σχιστοκερατολιθική διάπλαση (Μέσο Ιουρασικό): Ψαμμίτες, άργιλοι και φαιές έως πράσινες μάργες με διαστρώσεις κερατολίθων εντός των οποίων φιλοξενούνται οφιολιθικά σώματα. Στην περιοχή του Νομού Κορινθίας η ζώνη αυτή εμφανίζεται επιφανειακά σε διάσπαρτα τεμάχη που αποτελούν κατά κανόνα τεκτονικά κέρατα (Ακροκόρινθος, 22

23 Ξυλοκέριζα, Αθίκια, Κουταλάς) καθώς και σε ένα εκτενές τμήμα στο ΝΑ άκρο της περιοχής μελέτης, νοτίως του Αγίου Βασιλείου και της Κλένιας. 4.2 Πλειοκαινικοί Τεταρτογενείς σχηματισμοί Οι σχηματισμοί με την μεγαλύτερη εξάπλωση στην περιοχή είναι αυτοί του Πλειο - Πλειστοκαίνου, γι αυτό παρακάτω, αναφέρεται συνοπτικά η τεκτονικόγεωλογική τους εξέλιξη (Εικ.13). Η λεκάνη του Κορινθιακού κατά τη διάρκεια του Κάτω Πλειόκαινου στο σύνολο της χαρακτηρίζεται από λιμνοθαλάσσιες αποθέσεις (Εικ. 13 και 14). Μέχρι και το Άνω Πλειόκαινο η Κορινθιακή τάφρος ήταν μία ομοιόμορφη λεκάνη σε πλάτος και σε βάθος, στην οποία αναπτύχθηκαν λιμνοθαλάσσια περιβάλλοντα ιζηματογένεσης. Η λεκάνη αυτή ελεγχόταν από ΑΒΑ διεύθυνσης κανονικά ρήγματα και από ρήγματα μετασχηματισμού (transfer faults) με διεύθυνση ΒΒΔ.. Στο Κατώτερο Πλειστόκαινο έχουμε αλλαγή της γεωμετρίας της λεκάνης. Τα κύρια ρήγματα που ελέγχουν τότε την λεκάνη είναι κανονικά, λιστρικά με ΔΒΔ διεύθυνση ενώ τα μετασχηματισμού που την τροποποιούν έχουν διεύθυνση ΒΒΑ. Η ζώνη μετασχηματισμού ΒΑ διεύθυνσης είχε σαν αποτέλεσμα την υποδιαίρεση της κύριας Κορινθιακής λεκάνης σε τρεις υπολεκάνες: α) στην κύρια υπολεκάνη του Κορινθιακού η οποία είχε μεγάλο βάθος και πλάτος, β) στη δευτερεύουσα υπολεκάνη του Πατραϊκού με μικρό βάθος και πλάτος και γ) στην υπολεκάνη του Ρίου η οποία ήταν στενή και ρηχή. 23

24 1988) Εικ. 13. Γεωλογικός χάρτης του Δυτικού τμήματος του Κορινθιακού Κόλπου(Doutsos et al Κατά μήκος της υπολεκάνης της Κορίνθου στη διάρκεια του Πλειστόκαινου παρατηρείται ασύμμετρη τεκτονική βύθιση με μέγιστη τιμή στα ανατολικά. Έτσι αναπτύσσονται τρία διαφορετικά περιβάλλοντα ιζηματογένεσης, το ένα δυτικά, στο Αίγιο, το δεύτερο πιο κεντρικά στην περιοχή της Εβροστίνης και το τρίτο ανατολικά, στην Κόρινθο. Το τεκτονικό καθεστώς που επικρατούσε στην υπολεκάνη της Κορίνθου είναι πιο ασθενές σε σχέση με τις υπολεκάνες του Αιγίου και της Εβροστίνης. Στο Κατώτερο Πλειστόκαινο οι συνθήκες ήταν παρόμοιες με αυτές του Άνω Πλειόκαινου, οπότε είχαμε την απόθεση λιμνοθαλάσσιων μαργών. Κατά το Ανώτερο Πλειστόκαινο όμως οι συνθήκες ιζηματογένεσης άλλαξαν και έτσι πάνω από τις μάργες αποτέθηκαν κροκαλοπαγή Καλάβριας ηλικίας (Dercourt, 1964), τα οποία στο νότιο τμήμα της περιοχής έρευνας αποτέθηκαν με την μορφή χερσαίων αλουβιακών ριπιδίων ενώ στο βόρειο τμήμα με την μορφή δελταϊκών ριπιδίων τύπου Gilbert σε εναλλαγές με λεπτομερείς φάσεις. Την απόθεση 24

25 των κροκαλοπαγών ακολούθησε η απόθεση θαλάσσιων αναβαθμίδων (terraces) του Τυρρήνιας ηλικίας. Οι θαλάσσιες αυτές αναβαθμίδες παρουσιάζουν επιφανειακή εμφάνιση κυρίως νοτίως και παραπλεύρως της εθνικής οδού Κορίνθου-Πατρών και διακρίνονται σε πέντε διαφορετικές φάσεις: α) Συμπαγή κροκαλοπαγή β) Πηλός με ελασματώσεις και βιοαναμοχλεύσεις γ) Ωολιθικοί ψαμμίτες δ) Εγκάρσιοι αμμόλοφοι ε) Λιμνοθαλάσσιες μάργες Η αναλυτική στρωματογραφία των μεταλπικών σχηματισμών στην περιοχή μελέτης αναπτύσσεται παρακάτω: Σειρά μαργών, οι οποίες αποτελούν αποθέσεις υφάλμυρης έως λιμναίας φάσης πλειο- πλειστοκαινικής ηλικίας με επικράτηση της λιμναίας φάσης στα ανώτερα τμήματα της σειράς (Zelilidis, 2000). Σύμφωνα με τις γεωλογικές τομές των γεωτρήσεων που πραγματοποιήθηκαν στην περιοχή κατά το παρελθόν ο σχηματισμός αυτός αποτελείται από υποκίτρινες έως λευκές, ενίοτε ανοικτότεφρες ή κυανίζουσες μάργες με παρεμβολές κατά περιοχές ψαμμιτών, ψηφιτοπαγών, κροκαλοπαγών και μαργαϊκών ασβεστολίθων. Απαντώνται σε ολόκληρη τη λοφώδη περιοχή και επεκτείνονται και προς τα βόρεια αποτελώντας το υπόβαθρο των προσχωματικών και νεότερων αποθέσεων της παραλιακής πεδινής ζώνης μεταξύ Κορίνθου και Κιάτου. Καλάβρια κροκαλοπαγή αλουβιακών ριπιδίων που είναι συνεκτικά κροκαλοπαγή με ευρύ κοκκομετρικό φάσμα και πτωχή διαβάθμιση αποτελούμενα κυρίως από ασβεστολιθικές κροκάλες αλλά και γωνιώδη τεμάχη διαφόρων μεγεθών. Τα παραπάνω χαρακτηριστικά τους φανερώνουν ότι αποτέθηκαν σε αλουβιακό περιβάλλον υψηλής ενέργειας. Καλάβρια κροκαλοπαγή δελταϊκών ριπιδίων. Πρόκειται για συνεκτικά κροκαλοπαγή με απόστρογγυλωμένες κροκάλες μεγέθους μέχρι 4 εκατοστά με χαρακτηριστική διασταυρούμενη στρώση και ενστρώσεις άμμων και αργίλων. Από 25

26 τα παραπάνω συνάγεται ότι αποτέθηκαν σε δελταϊκό περιβάλλον με χαρακτηριστικά δελταϊκών ριπιδίων τύπου Gilbert. Τυρρήνιες αναβαθμίδες που αποτελούνται από συνεκτικές αποθέσεις, κυρίως θαλάσσιες και παράκτιες, δηλαδή από κροκαλοπαγή, κροκάλες, λατύπες, άμμους και ψηφίδες, με κατά τόπους ενδιαστρώσεις μαργών. Το πάχος τους κυμαίνεται από 5 έως 20 μ., τα υλικά είναι τοποθετημένα σε οριζόντια στρώματα και εμφανίζονται επιφανειακά κατά μήκος ζωνών με διεύθυνση Α-Δ, αμέσως νότια της εθνικής οδού Κορίνθου-Πατρών. Αυτοί οι σχηματισμοί υπέρκεινται των πλειστοκαινικών μαργών. Η σημερινή μορφολογία τους και η τοποθέτησή τους στο χώρο αποδίδεται σε σύστημα κλιμακωτών ρηγμάτων με γενική διεύθυνση Α-Δ η οποία προς τα ανατολικά σταδιακά μεταπίπτει σε ΒΔ- ΝΑ. Έτσι εμφανίζονται βόρεια εκατέρωθεν των ρηγμάτων ενώ στις περιοχές νότια των ρηγμάτων δεν εμφανίζονται αφού αυτά έχουν διαβρωθεί. Οι Τυρρήνιες αναβαθμίδες κατά περιοχές καλύπτονται από κολουβιακές αποθέσεις και από προσχώσεις σημαντικού πάχους στην παραλιακή πεδινή ζώνη. Οι κολουβιακοί σχηματισμοί που αποτελούνται από κοκκινοχώματα, αργιλούχα υλικά, πηλούς και ιλυοαμμούχους πηλούς που προέρχονται από την εξαλλοίωση των σχηματισμών του Τυρρήνιου και του Πλειόκαινου. Εμφανίζονται κατά μήκος της γραμμής που ορίζει η επιφανειακή ανάπτυξη των Τυρρήνιων αναβαθμίδων και των Πλειοκαινικών σχηματισμών καλύπτοντας τις επιφάνειες επιπέδωσης που δημιουργούνται στη ζώνη νότια των αναβαθμίδων. Ερυθρά αργιλομιγής άμμος. Πρόκειται για υλικό που υπέρκειται των τυρρήνιων σχηματισμών και πιθανά αποτελεί παλαιές παράκτιες αποθέσεις διότι περιέχει μικρά θαλάσσια απολιθώματα. Έχει πάχος 5-10 μ. και αναπτύσσεται νότια και ανατολικά της Κορίνθου και βόρεια του Λεχαίου όπου παρουσιάζεται επιφανειακά αποσαθρωμένο σχηματίζοντας ελεύθερη άμμο. Σύγχρονες αλουβιακές αποθέσεις πεδινών περιοχών. Τα υλικά αποσάθρωσης και εξαλλοίωσης παλαιότερων σχηματισμών έχουν μεταφερθεί από μικρή σχετικά απόσταση. Πρόκειται για χαλαρά έως ελαφρά συνδεδεμένα υλικά αποτελούμενα συνήθως από άμμους, αργίλους, πηλούς και κροκάλες σε μίγματα επί το πλείστον ποικίλων αναλογιών. Καλύπτουν σχεδόν όλη την πεδινή περιοχή από το Λέχαιο έως 26

27 το Κιάτο σε ζώνη που εκτείνεται από την παραλία έως περίπου τον άξονα της εθνικής οδού Κορίνθου-Πατρών αλλά και όλη την έκταση των πεδινών περιοχών Νεμέας και Αγίου Βασιλείου-Σπαθοβουνίου. Παλαιοί και νέοι κώνοι κορημάτων και πλευρικά κορήματα. Αυτά συντίθενται από χαλαρές έως συνεκτικές και καλά συγκολλημένες αποθέσεις, αποτελούμενες κυρίως από άμμους, χάλικες, κροκάλες και λατύπες. Σύγχρονοι παράκτιοι σχηματισμοί, οι οποίοι αποτελούνται από χαλαρούς και ασύνδετους άμμους και κροκάλες ενώ κατά θέσεις τα υλικά αυτά είναι καλά συγκολλημένα. Εμφανίζονται σε όλη την παραλιακή έκταση από το Λέχαιο έως τις εκβολές του Ασωπού σε ζώνη πλάτους 5-10μ. Σύγχρονες αποθέσεις κοίτης. Πρόκειται για αποθέσεις χειμάρρων που αποτελούνται από πολύμικτα αδρομερή υλικά κυρίως άμμους, κροκάλες και λατύπες. Τα υλικά αυτά είναι συνήθως χαλαρά έως ελαφρά συνδεδεμένα και αναπτύσσονται εντός και εκτός της κοίτης των κυριοτέρων χειμάρρων της περιοχής, σχηματίζοντας σε ορισμένες περιπτώσεις αναβαθμίδες μικρού πάχους. 27

28 Κορινθίας. Εικ. 14. Γεωγραφική οριοθέτηση των γεωλογικών σχηματισμών για τους Νομούς Αχαΐας και 28

29 5. ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ Από βιβλιογραφικές αναφορές και δημοσιευμένους χάρτες της περιοχής μελέτης ελήφθησαν οι κατάλληλοι χάρτες ενεργών ρηγμάτων (Εικ.11 και 15), οι οποίοι αφού σαρώθηκαν, εισάχθηκαν στο πρόγραμμα Global mapper και γεωαναφέρθηκαν. Εικ. 15. Τεκτονικός χάρτης του Κορινθιακού Κόλπου που δείχνει τα υποθαλάσσια και χερσαία ενεργά ρήγματα, τους ρυθμούς ολίσθησης (χιλ./έτος), τους ρυθμούς ιζηματογένεσης (τιμές εντός παρενθέσεων σε χιλ./έτος) και τις θέσεις πυρηνοληψίας στην περιοχή (από Zygouri et al. 2008). Με τη βοήθεια του προγράμματος ψηφιοποιήθηκαν τα ίχνη των ρηγμάτων και δημιουργήθηκε βάση δεδομένων (πίνακας Α) που περιλαμβάνει το μήκος ρήγματος, διεύθυνση ρήγματος και μέγιστη κατακόρυφη μετατόπιση. Οι διευθύνσεις των ρηγμάτων αναπαριστάνονται σε ροδοδιαγράμματα. Αρχικά συσχετίστηκε το μήκος με την διεύθυνση του ρήγματος. Αυτό όπως και τα υπόλοιπα διαγράμματα που αναφέρονται παρακάτω κατασκευάστηκαν και για τα τρία τμήματα του Κόλπου ξεχωριστά. Επιπλέον σε κάθε ενεργή ρηξιγενή ζώνη αναγνωρίστηκε ο αριθμός των επιμέρους τμημάτων, όπως για παράδειγμα στον χάρτη της εικόνας 16 διακρίνεται η ρηξιγενή ζώνη του Αιγίου που αποτελείται από 3 τμήματα, της Ελίκης απο 4 τμήματα και του Πυργάκι απο 5 ( Micarelli et al. 2003, Morewood and Roberts et al και Hatzipetros and Kokkalas et al. 2005). Επίσης κατασκευάστηκε και διάγραμμα με τον 29

30 αριθμό των τμημάτων σε σχέση με τη μέγιστη κατακόρυφη μετατόπιση, όπως φαίνεται στο παράδειγμα της εικόνας 17. Εικ. 16. Απλοποιημένος γεωλογικός χάρτης σε τμήμα του Κορινθιακού Κόλπου όπου παρουσιάζονται τα ενεργά ρήγματα (Micarelli 2003). Εικ.17. Παράδειγμα λογαριθμικού διαγράμματος μέγιστης κατακόρυφης μετατόπισης με τον αριθμό των τμημάτων (περιοχή Νεβάδα,ΗΠΑ, από de Joussinaeu & Aydin, 2009) 30

31 Έγιναν γραφικές παραστάσεις της συχνότητας με τη διεύθυνση των ρηγμάτων καθώς και διαγράμματα αθροιστικής συχνότητας σε σχέση με το μήκος ρήγματος, όπως εμφανίζεται στο παράδειγμα της εικόνας 18. Εικ. 18. Διαγράμματα συχνότητας (πάνω) και αθροιστικής συχνότητας (κάτω) σε σχέση με το μήκος του ρήγματος από την περιοχή του Κορινθιακού Κόλπου (Zygouri et al. 2008). Τέλος έγινε συσχέτιση της μέγιστης κατακόρυφης μετατόπισης με το μήκος του ρήγματος (διάγραμμα d/l) (Εικ. 19). 31

32 Εικ. 19. Παράδειγμα λογαριθμικού διαγράμματος μέγιστης κατακόρυφης μετατόπισης με το μήκος του ρήγματος (περιοχή Νεβάδα,ΗΠΑ, από de Joussinaeu & Aydin, 2009) 6. ΑΝΑΛΥΣΗ ΚΑΙ ΕΡΜΗΝΕΙΑ ΔΙΑΓΡΑΜΜΑΤΩΝ 6.1 Διαγράμματα Ροδοδιαγράμματα N N N Key Rose Diagram Bi-Directional Total Number of Points = 27 Bucket Size = 5 degrees Error Size = 0 degrees Key Rose Diagram Bi-Directional Total Number of Points = 15 Bucket Size = 5 degrees Error Size = 0 degrees Key Rose Diagram Bi-Directional Total Number of Points = 38 Bucket Size = 5 degrees Error Size = 0 degrees Εικ. 20. Ροδοδιαγράμματα όπου παρουσιάζονται οι διευθύνσεις των ρηγμάτων αντίστοιχα στο ανατολικό, κεντρικό και δυτικό τμήμα του Κορινθιακού κόλπου. 32

33 Στην εικόνα 20 παρουσιάζονται τα ροδοδιαγράμματα με τις διευθύνσεις των ρηγμάτων αντίστοιχα στο ανατολικό, κεντρικό και δυτικό τμήμα του Κορινθιακού. Στο ροδοδιάγραμμα του ανατολικού τμήματος εμφανίζεται μια κύρια διεύθυνση σχεδόν Α-Δ και μια δευτερεύουσα ΑΒΑ-ΔΝΔ. Τα ρήγματα στο κεντρικό τμήμα παρουσιάζουν μεγαλύτερη διασπορά με κύρια διεύθυνση ΒΔ-ΝΑ και μια δευτερεύουσα μεταξύ Α-Δ και ΔΒΔ-ΑΝΑ. Εμφανίζεται επίσης και μια μικρή συχνότητα ρηγμάτων με διευθύνσεις ΒΑ-ΝΔ, που κυρίως βρίσκονται στις ζώνες μεταβίβασης μεταξύ των επιμέρους τμήματων. Τέλος στο δυτικό τμήμα του Κόλπου τα ρήγματα είναι πιο διευθετημένα και παρουσιάζουν μια κύρια διεύθυνση σχεδόν ΔΒΔ-ΑΝΑ (285 ο -305 ο ) Διεύθυνση ρήγματος Συχνότητα Στην παρακάτω εικόνα 21 απεικονίζεται η διεύθυνση των ρηγμάτων με τη συχνότητα που παρουσιάζουν στο δυτικό, κεντρικό και ανατολικό τμήμα του Κορινθιακού κόλπου. 33

34 Εικ. 21. Διαγράμματα στηλών με την διεύθυνση των ρηγμάτων και την συχνότητα που παρουσιάζουν για κάθε τμήμα του Κορινθιακού. Στο δυτικό τμήμα η ΔΒΔ διεύθυνση αντιπροσωπεύει το 70% του συνολικού πληθυσμού των ενεργών ρηγμάτων. Αντίστοιχα στο ανατολικό τμήμα το 75% του συνολικού πληθυσμού αντιπροσωπεύεται από ρήγματα που έχουν διεύθυνση ΑΒΑ έως Α-Δ. Στο κεντρικό τμήμα δεν εμφανίζεται κάποια συγκεκριμένη διεύθυνση των ρηγμάτων που να κυριαρχεί σε συχνότητα μεταξύ της ΔΒΔ, ΑΒΑ και ΒΑ διεύθυνσης Μήκος ρήγματος Διεύθυνση ρήγματος Στα διαγράμματα της εικόνας 22 που ακολουθεί απεικονίζεται η διεύθυνση των ρηγμάτων σε σχέση με το μήκος τους για κάθε ένα τμήμα του Κορινθιακού κόλπου. 34

35 Εικ. 22. Διαγράμματα διασποράς με τα μηκη των ρηγμάτων και την διεύθυνσή τους αντιστοιχα για το κάθε τμήμα του Κορινθιακού Κόλπου 35

36 Απ τα παραπάνω διαγράμματα παρατηρείται ότι και στα τρία τμήματα του Κόλπου η ΔΒΔ διεύθυνση περιλαμβάνει τα ρήγματα με το μεγαλύτερο μήκος, γεγονός που υποδηλώνει ένα πιο προχωρημένο στάδιο εξέλιξης και ωριμότητας των ρηγμάτων στην διεύθυνση αυτή. Αντίστοιχα η ΑΒΑ διεύθυνση περιλαμβάνει ρήγματα με μήκη που φτάνουν τα 5 8 Km στο κεντρικό και δυτικό τμήμα ενώ στο ανατολικό φτάνει στα 11 km, που πιθανά δηλώνει ότι τα ρηγμάτα στη διεύθυνση αυτή λειτουργούν και ελέγχουν το ανατολικό τμήμα του κόλπου στα πρώιμα στάδια ανάπτυξής του Μήκος ρήγματος Αθροιστική συχνότητα Παρακάτω απεικονίζονται τα λογαριθμικά διαγράμματα αθροιστικής συχνότητας σε σχέση με τα μήκη των ρηγμάτων για κάθε τμήμα του Κορινθιακού κόλπου. ΔΥΤΙΚΟ ΤΜΗΜΑ 100 ΑΘΡΟΙΣ.ΣΥΧΝΟΤΗΤΑ 10 Series1 Series2 Power (Series1) Power (Series2) ΜΗΚΟΣ ΡΗΓΜΑΤΟΣ 36

37 ΚΕΝΤΡΙΚΟ ΤΜΗΜΑ 1000 ΑΘΡΟΙΣΤΙΚΗ ΣΥΧΝΟΤΗΤΑ , Series1 Series2 Power (Series2) Power (Series1) ΜΗΚΟΣ ΡΗΓΜΑΤΟΣ ΑΝΑΤΟΛΙΚΟ ΤΜΗΜΑ 100 ΑΘΡΟΙΣ.ΣΥΧΝΟΤΗΤΑ 10 Series1 Series2 Power (Series1) Power (Series2) ΜΗΚΟΣ ΡΗΓΜΑΤΟΣ Εικ.23. Λογαριθμικά διαγράμματα με τα μήκη των ρηγμάτων και την αθροιστικη συχνότητα αντίστοιχα για το κάθε τμήμα του Κορινθιακού Κόλπου. Όπως φαίνεται και στα τρία διαγράμματα υπάρχει κλιμάκωση και αλλαγή κλίσης στις γραμμές τάσεις. Η κλιμάκωση αυτή της καμπύλης δηλώνει ότι η κατανομή μπορεί να είναι πολυκλασματική (bifractal) και περιγράφεται καλύτερα με δύο ευθύγραμμα τμήματα παρά με μία καμπύλη γραμμή. Οι δύο αυτές γραμμές τάσης για το κάθε διάγραμμα αντιπροσωπεύουν πληθυσμούς ρηγμάτων με διαφορετικά χαρακτηριστικά. Αυτές οι ευθείες περιγράφονται από τις παρακάτω εξισώσεις : 37

38 Δυτικο τμήμα : για τις τιμές μήκους απο 2.2 Km έως 6.01 Km y= x για τις τιμές μήκους απο 6.01 Km έως Km y= x Κεντρικό τμήμα : για τις τιμές μήκους απο 1.53 Km έως 3.62 Κm y= x για τις τιμές μήκους απο 3.62 Km έως 7.72 Κm y= x Aνατολικό τμήμα: για τις τιμές μήκους απο 1.67 Km έως 5.34 Κm y= x για τις τιμές μήκους απο 5.34 Km έως 16.5 Κm y= x Από τις κλιμακώσεις στις κατανομές των διαγραμμάτων φαίνονται κάποιες χαρακτηριστικές τιμές στα μήκη των ρηγμάτων που πιθανά δηλώνουν την έναρξη της διαδικασίας σύνδεσης μεταξύ των τμημάτων καθώς επίσης και τα χαρακτηριστικά μήκη τμηματοποίησης (segmentation) για την κάθε περιοχή. Οι τιμές αυτές είναι : α. 6-7 km για το δυτικό τμήμα β. 4-5 km για το κεντρικό τμήμα γ. 5-6 km για το ανατολικό τμήμα Κατακόρυφο άλμα με τον αριθμό τμημάτων της ρηξιγενους ζώνης. Στο διάγραμμα της εικόνας 24 απεικονίζεται το μέγιστο κατακόρυφο άλμα σε σχέση με τον αριθμό των τμημάτων συνολικά της ρηξιγενούς ζώνης. Τα δεδομένα για την κάθε ζώνη που μελετήθηκαν φαίνονται στον πίνακα 1. Όσο μικρότερο το άλμα του ρήγματος τόσο και περισσότερα τα ρηξιγενή τμήματα που αποτελούν την συνολική ρηξιγενή ζώνη. Δηλαδή με πιο απλά λόγια όσο στο ρήγμα αυξάνεται η παραμόρφωση και αθροίζεται περισσότερη μετατόπιση κατά μήκος αυτού τότε η συνένωση των επιμέρους τμημάτων επιτείνεται με αποτέλεσμα να δημιουργηθεί ένα ενιαίο ρηξιγενές μέτωπο που να περιλαμβάνει όλο και λιγότερα τμήματα. 38

39 Εικ. 24. Διάγραμμα διασποράς του κατακόρυφου άλματος της κάθε ρηξιγενους ζώνης με τον αριθμό των τμημάτων που την αποτελούν. Πίνακας 1 (Κατακόρυφο άλμα με αριθμό τμημάτων ρηξιγενους ζώνης) ΚΑΤΑΚΟΡΥΦΟ ΑΛΜΑ ΟΛΗΣ ΤΗΣ ΖΩΝΗΣ(m) ΖΩΝΕΣ AIGIO HELIKI PYRGAKI SKINOS PISSIA KAPARELLI(WKF) ALKIONIDES(SAFS) MAYRO OROS EUROSTINI VELA VALLIMITI ΑΡΙΘΜΟΣ ΤΜΗΜΑΤΩΝ ΡΗΞΙΓΕΝΗΣ ΖΩΝΗΣ Κατακόρυφο άλμα ρήγματος σε σχέση με το μήκος του ρήγματος Στο διάγραμμα της εικόνας 25 παρουσιάζεται το κατακόρυφο άλμα του ρήγματος σε σχέση με το μήκος του από τα δεδομένα του πίνακα 2. Από το 39

40 διάγραμμα φαίνεται ότι υπάρχει μια γενική τάση για αύξηση του κατακόρυφου άλματος με την αύξηση του μήκους του ρήγματος. ΔΙΑΓΡΑΜΜΑ ΚΑΤΑΚΟΡΥΦΟ ΑΛΜΑ y = 0,0165x + 0,3082 R 2 = 0,1626 Series1 Linear (Series1) 0,1 ΜΗΚΟΣ ΡΗΓΜΑΤΟΣ Εικ. 25. Λογαριθμικό διάγραμμα του κατακόρυφου άλματος σε σχέση με το μήκος των ρηγμάτων στην περιοχή του Κορινθιακού Κόλπου Η τάση αυτή όμως δεν είναι ξεκάθαρη (φαίνεται και από την πολύ χαμηλή τιμή του R 2 στη γραμμή τάσης του διαγράμματος, Εικ. 25) και υποδηλώνει έμμεσα ότι από ένα μήκος ρήγματος και μετά (περίπου στα 6 km) η συνένωση των ρηξιγενών τμημάτων είναι ο πιο σημαντικός μηχανισμός για την εξέλιξη των ρηγμάτων στον Κορινθιακό κόλπο, ενώ παράλληλα η ενιαία ζώνη που δημιουργείται από την συνένωση έχει σαν μέγιστο άλμα το το μέγιστο άλμα κάποιου από τα τμήματα πριν τη συνένωση. Όπως φαίνεται και απ το διάγραμμα οι τιμές του λόγου d/l είναι χαμηλές και είναι μεταξύ 0,1 και 0,008 (μέση τιμή ). Αυτό μπορεί να ερμηνευτεί ως αποτέλεσμα της σύνδεσης των τμημάτων της ρηξιγενούς ζώνης με αποτέλεσμα η συνολική ζώνη να παρουσιάζει μεγαλύτερο μήκος και θεωρητικά έλλειμα μετατόπισης σε σχέση με το μήκος της. Ενας άλλος λόγος στον οποίο μπορεί να οφείλεται αυτό το φαινόμενο είναι η διάβρωση της οροφής του ρήγματος ή η λανθασμένη εκτίμηση στον υπολογισμό της μετατόπισης σε κάποιες περιπτώσεις από τα τοπογραφικά προφίλ. 40

41 Πίνακας 2 (Κατακόρυφο άλμα ρήγματος με το μήκος ρήγματος) ΚΑΤΑΚΟΡΥΦΟ ΑΛΜΑ ΡΗΓΜΑΤΟΣ(Κm) ΜΗΚΟΣ ΡΗΓΜΑΤΟΣ(Κm) ΡΗΓΜΑΤΑ DOUMENA 0, AIGIO 0, HELIKI 0, PYRGAKI 0, MAMOUSSIA 0, AKRATA 0, PITITSA 0, VERINO 0, XYLOKASTRO 0, ATHIKIA 0, KECHRIAL 0, RACHIANI 0, PISSIA 0, SKINOS 0, MEGARA 0, PSATHA 0, KAPARELLI 0, LOUTRAKI 0, PORTO GERMENO 0, LIVADOSTRAS 0, Στατιστική ανάλυση για τα μήκη των ρηγμάτων ανά τμήμα του Κορινθιακού κόλπου Με τη βοήθεια του προγράμματος Global mapper ψηφιοποιήθηκαν όλα τα ίχνη των ρηγμάτων και μετρήθηκαν τα μήκη τους όπως φαίνεται από τον παρακάτω πίνακα. ΔΥΤΙΚΟ ΚΕΝΤΡΙΚΟ ΑΝΑΤΟΛΙΚΟ Μήκο(Km) Mήκος(Κm) Mήκος(Κm)

42 ΜΑΧ ΜΙΝ AVERAGE ΣL(ΑΘΡΟΙΣΜΑ) MEDIAN Από τα στοιχεία του πίνακα φαίνεται ότι η μέγιστη τιμή μήκους ρήγματος απαντάται στο ανατολικό και δυτικό τμήμα (13 και 16 km). Από τις μέσες τιμές φαίνεται επίσης ότι στα δυο άκρα του κόλπου η τιμή μήκους των 6 km είναι χαρακτηριστική ενώ μικρότερη τιμή αντιπροσωπεύει το κεντρικό τμήμα (4 km). Το μικρότερο ανιχνεύσιμο μήκος ρήγματος σε όλες τις περιοχές είναι της τάξης των Km. Αυτό οφείλεται κυρίως στην διακριτική ικανότητα της μέτρησης λόγω της κλίμακας των υπό μελέτη χαρτών. Απ το συνολικό άθροισμα των μηκών φαίνεται οτι το δυτικό τμήμα παρουσιάζει μεγαλύτερη πυκνότητα ρηξιγενών τμημάτων (230 Km) σε σχέση με το κεντρικό (54 Km) και το ανατολικό (170 Km) γεγονός που δείχνει και την εντονότερη παραμόρφωση στο τμήμα αυτό του Κόλπου. 42