πô ÏÈÔ - ÂappleÙ Ì ÚÈÔ 2008 Â Ô 68 Ô

Transcript

1 πô ÏÈÔ - ÂappleÙ Ì ÚÈÔ 2008 Â Ô 68 Ô Û Ì ÔÏ ÙË ÌËÙ Ú ÛÙËÓ ÈÎ ÁÂ Î È ÈÛÔÚÚÔapple ÙÔ apple È ÈÔ Ì Ó ÓÈÎfi È ÙË Η µητρότητα είναι µια πράξη γενναιοδωρίας απέναντι στη χώρα, στον πολιτισµό, στην κοινωνία στην οποία ανήκουµε, είναι κυρίως η ύψιστη µορφή γενναιοδωρίας, απέναντι στην ίδια τη ζωή! Γνωρίζουµε όλοι ότι χρειάζονται 2 για να φέρουν ένα πλάσµα στον κόσµο, αλλά το προνόµιο να το κουβαλάς στη δική σου µήτρα, να το θρέφεις µε το δικό σου αίµα, να αποδέχεσαι την ευθύνη σου να διαφυλάσσεις τον ερχοµό του στον κόσµο, αποτελεί αποκλειστικά γυναικεία υπόθεση και για τον λόγο αυτό δηµιουργείται και ένας ιδιαίτερος ψυχικός δεσµός µεταξύ της µητέρας και του παιδιού! Βλέπετε, το να φέρνεις ένα άλλο πλάσµα στον κόσµο αποτελεί το µοναδικό µονοπάτι προς την αθανασία. Όταν έχεις φέρει ένα άλλο ον στον κόσµο δεν χάνεσαι όταν πεθαίνεις, γιατί συνεχίζεις να ζεις µέσα στον άνθρωπο που είναι φτιαγµένος από την ίδια σου τη σάρκα και το αίµα. O ρόλος της µητέρας είναι ιερός, ο ρόλος της µητέρας όµως είναι και δύσκολος. Πόσο µάλλον όταν πρέπει να αντιµετωπίσει και αναπάντεχα ζητήµατα σχετικά µε την ανάπτυξη και την υγεία του παιδιού της. Στη συγκεκριµένη περίπτωση εξετάζουµε το θέµα της µητέρας µε παιδί που πάσχει από νεανικό διαβήτη. Η διάγνωση του ιαβήτη τύπου 1, ευρέως γνωστού ως νεανικού διαβήτη, από µόνη της δηµιουργεί ένα σοκ τόσο στα ίδια τα παιδιά όσο και στους γονείς. Η άφιξη του διαβήτη στη οικογενειακή ζωή είναι πάντα κεραυνός εν αιθρία! Κανείς δεν τον περιµένει, κανείς δεν θέλει να τον αποδεχθεί. Κατά την πρώτη περίοδο της διάγνωσης οι αλλαγές της οικογενειακής ισορροπίας είναι έντονες και γρήγορες : παρατηρείται µία περίοδος σοκ που συνοδεύεται συνήθως από συναισθήµατα κατάθλιψης και κατάρρευσης στους γονείς και κυρίως στη µητέρα. Εµφανίζεται στη συνέχεια µία περίοδος διαµαρτυρίας και θυµού απέναντι στην ασθένεια, που µπορεί να ποικίλει σε διάρκεια ανάλογα µε τη δυναµική και τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά της οικογένειας. Σε κάθε περίπτωση ξεκινά από την άρνηση της ασθένειας και καταλήγει στη συνεργασία µε τον θεράποντα γιατρό. Τέλος, η µονιµότητα της ασθένειας επιφέρει µία αναδιοργάνωση της οικογενειακής οικονοµίας. Θα πρέπει να τονίσουµε σε αυτό το σηµείο την τεράστια σηµασία που έχει η αντίδραση της οικογένειας για τη µελλοντική ισορροπία του παιδιού µε ιαβήτη. Οι αντιδράσεις άγχους, µεγάλης σύγχυσης ακόµα και πανικού είναι συνηθισµένες κατά την ανακοίνωση της ασθένειας. Οι γονείς επικεντρώνονται συνήθως στη διερεύνηση της αιτιολογίας και της κληρονοµικότητας. Στην αρχή από άµυνα, η µητέρα νιώθει ενοχή, µε αποτέλεσµα συνήθως να έχει αντιφατική συµπεριφορά απέναντι στο παιδί και να υιοθετεί στάσεις, όπως αγχώδη υπερπροστασία, απόρριψη, απόλυτη άρνηση της ασθένειας ή επιφυλακτικότητα προς τον ιατρό. Γενικά, η οικογένεια περνά από τα διάφορα αυτά στάδια για να καταλήξει στη συγκαταβατική και ρεαλιστική αποδοχή της ασθένειας. Βέβαια υπάρχει και η περίπτωση το παιδί να χρησιµοποιεί, εντός εισαγωγικών το χρησιµοποιεί βέβαια, τον ιαβήτη για να δικαιολογεί σκέψεις, συµπεριφορές και συναισθήµατα του ιδίου κυρίως αλλά και των άλλων προς αυτό. Για να αποτρέψει η µητέρα κάτι τέτοιο λοιπόν θα πρέπει όσον είναι δυνατόν να ελέγχει τις αντιδράσεις της, και να αντιµετωπίζει την ασθένεια µε ρεαλισµό και ηρεµία. Γιατί δεν πρέπει ποτέ να ξεχνάµε ότι η ύπαρξη του ιαβήτη είναι συνυφασµένη µε την ύπαρξη του παιδιού που πάσχει απ αυτόν. Παιδί και ιαβήτης είναι ένα. ƒπª π π À π µ π À π ƒ π À À π π ƒπ À ª π À «ª ƒ» ƒà ƒ À Àƒ À 6, ª ƒ À π ( , FAX: cbartsocas@nurs.uoa.gr - π π π À À : Ã. ª ƒ, ª. π π ƒπ ƒà ƒ À Àƒ À 6, ª ƒ À π π ƒ À ø : π ø π À, π π, π À, π ƒ ƒ, ª ƒ, ª π ƒπ π À, π º, À ƒ π : π π, ºπ ª, π À ƒ ªª π À ø : π πƒ À π à π πª π - À ø : ISOGRAMA - Ã. Ã π ª -ª :. ƒ Àƒ à ƒ : NOVO NORDISK HELLAS ISSN X 1

2 Θα πρέπει και οι δύο πλευρές, παιδί και γονείς, σταδιακά να: Αποδεχθούν την ασθένεια και τις ιδιαιτερότητές της µε ρεαλιστικό τρόπο. Να ελέγξουν τη δική τους ψυχολογική αντίδραση στη διάγνωση. Να υιοθετήσουν καινούργιες συνήθειες σχετικά µε τον έλεγχο του ιαβήτη. Να µην επιτρέψουν στο ιαβήτη να επέµβει στην επίτευξη των φυσιολογικών στόχων. Με απλά λόγια να καταφέρουν να ελέγξουν αυτοί τον ιαβήτη και όχι να ελέγχει αυτός την ζωή τους. Ένα συνηθισµένο λάθος που κάνουν οι γονείς, ιδίως η µητέρα, και ιδιαίτερα κατά την πρώτη περίοδο εµφάνισης του διαβήτη, είναι η αντιµετώπιση του παιδιού µε επιείκεια και οίκτο. Για να είναι ένα παιδί χαρούµενο, υγιές, µε αυτοπεποίθηση, χρειάζεται να υπάρχουν πειθαρχία και όρια στη ζωή του ανάλογα φυσικά µε την ηλικία στην οποία βρίσκεται. Η Πειθαρχία θεωρείται απαραίτητη για την σωστή διαπαιδαγώγηση των παιδιών, και δεν θα πρέπει να την συγχέουµε µε την τιµωρία, αλλά µε την οριοθέτηση των σωστών κατευθυντήριων γραµµών. Η τιµωρία αφορά στις ενέργειες των γονιών όταν το παιδί ξεπεράσει τις κατευθυντήριες γραµµές. Ωστόσο, η συνεχής πειθαρχία είναι δύσκολη στην εφαρµογή της και γίνεται ακόµα δυσκολότερη για τη µητέρα όταν το παιδί έχει σακχαρώδη διαβήτη. Τι θα πρέπει, εποµένως, να κάνει η µητέρα στην προκειµένη περίπτωση; Είναι σηµαντικό να µην αγνοεί και να µην παραβλέπει την κακή συµπεριφορά του παιδιού. Σε κάθε περίπτωση η διαπαιδαγώγηση του παιδιού µε διαβήτη δεν διαφέρει σε τίποτα από αυτή ενός παιδιού δίχως διαβήτη. Η προσαρµογή του διαβήτη στη ζωή του παιδιού και της οικογένειάς του βοηθά την οµαλή ψυχική και οργανική ανάπτυξη του παιδιού, τη διαµόρφωση ενός υγιούς χαρακτήρα και µιας υγιούς προσωπικότητας. Η σωστή εκπαίδευση από εξειδικευµένη οµάδα, η καλή σχέση των γονιών και του παιδιού µε το γιατρό του, αλλά και µε όλα τα µέλη της οµάδας είναι πολύ σηµαντικά για την καλή σχέση µε τον διαβήτη. Να παρακάµψουµε τη βρεφική ηλικία όπου τα περιστατικά είναι σπάνια. È ÙË Î È ÓËappleÈ Î ËÏÈÎ Οι αντιδράσεις του παιδιού απέναντι στη διάγνωση του ιαβήτη εξαρτώνται από την ηλικία του παιδιού και το βαθµό στον οποίο το παιδί µπορεί να κατανοήσει την ασθένειά του. Πριν από την ηλικία των 3-4 χρόνων, η ασθένεια δύσκολα γίνεται κατανοητή αυτή καθαυτή από το ίδιο το παιδί. Κάθε επεισόδιο βιώνεται ξεχωριστά. Το παιδί είναι ευαίσθητο στον αποχωρισµό, στην νοσηλεία, στις επιθέσεις που υφίσταται, όπως ίσως µπορεί να αντιλαµβάνεται και να θεωρεί τις ενέσεις ινσουλίνης. Οι ψυχολόγοι έχουν περιγράψει «το σύνδροµο του τρωτού παιδιού» στα παιδιά που κατά τη διάρκεια των πρώτων χρόνων της ζωής τους, έχουν βιώσει µία δύσκολη περίοδο όσον αφορά την υγεία τους. Αυτό το σύνδροµο χαρακτηρίζεται κυρίως από µία έντονη και διαρκή παθητική προσκόλληση στη µητέρα. Το πρόβληµα, µε µια χρόνια πάθηση όπως ο ιαβήτης είναι πάντα διπλό: αυτό της επένδυσης του παιδιού σε ένα σώµα που λειτουργεί κατά τρόπο ελλιπή, και αυτό της επένδυσης των γονιών σε ένα παιδί που πάσχει από ιαβήτη. Οι γονείς όπως γνωρίζουµε επενδύουν σ ένα παιδί πριν ακόµα γεννηθεί µε φαντασιώσεις και επιθυµίες για το µέλλον του, και φυσικά ο ερχοµός του ιαβήτη ανατρέπει την εικόνα του υγιούς παιδιού που είχαν φανταστεί. Θα πρέπει να δίνονται εξηγήσεις κάθε φορά στο παιδί για τις καθηµερινές διαδικασίες των ενέσεων και των µετρήσεων ούτως ώστε να µη λαµβάνονται από αυτό ως επιθέσεις, αλλά ως φυσιολογικές και φιλικές διαδικασίες που είναι απαραίτητες για τη ζωή του. Επειδή σε αυτή την ηλικία ο κόσµος του παιδιού περιορίζεται και επικεντρώνεται συνήθως, όπως είναι φυσιολογικό, στην οικογένεια, η συναναστροφή µε συνοµήλικα παιδιά µε την ίδια ιδιαιτερότητα δίνει στο παιδί τη δυνατότητα να γνωρίσει ότι υπάρχουν και άλλοι συνοµήλικοι µε τα ίδια βιώµατα. Ο ρόλος της κατασκήνωσης έχει αυτό το στόχο και η µητέρα πρέπει να ενθαρρύνει το παιδί να συµµετέχει σε αυτό. È ÙË Î È Àapple ı ÓfiÙËÙ ÛÙË apple È ÈÎ ËÏÈÎ Στα παιδιά από 4 έως 10 χρόνων, η ασθένεια είναι αρχικά όπως κάθε σφοδρό επεισόδιο, η ευκαιρία για µια παλινδρόµηση που µπορεί να ποικίλει σε βάθος και διάρκεια. Απέναντι στην επιµονή της ασθένειας το παιδί αναπτύσσει αµυντικούς µηχανισµούς που µπορούµε χονδρικά να κατηγοριοποιήσουµε σε τρεις περιπτώσεις: 1. Η περίπτωση της αντίστασης: το παιδί αρνείται τα όρια που του επιβάλλονται από την ίδια την ασθένεια ή τις φροντίδες της. 2. Η περίπτωση της υποταγής-υπακοής και της µειονεξίας: Η µειονεξία εκφράζεται µε παθητική στάση και αποδοχή της εξάρτησης, γεγονός που οφείλεται και στην έλλειψη νοητικής ωρίµανσης του παιδιού ώστε να µπορεί να κατανοήσει την ασθένεια. Αυτό το αίσθηµα µειονεξίας µπορεί να καταλήξει σε σχολική αποτυχία. 3. Η εξύψωση και η συνεργασία: είναι οι πιο θετικοί αµυντικοί µηχανισµοί που µπορούµε να συναντήσουµε. Μπορεί να πρόκειται για µια ταύτιση µε τον γιατρό ή κάποιο µέλος της ιατρικής οµάδας που είναι συχνή περίπτωση ή µε κάποιον γονιό που έχει την ίδια πάθηση. Όποιος και να είναι ο µηχανισµός άµυνας που θα αναπτυχθεί, ο φαντασιακός κόσµος του παιδιού που έχει προσβληθεί από µία χρόνια ασθένεια κινδυνεύει να επικεντρωθεί στο τραυµατικό γεγονός, κυρίως αν ο οικογενειακός περίγυρος, από την αγωνία, την υπερβολική φροντίδα ή τις επαναλαµβανόµενες απαγορεύσεις, έρχεται να επιβαρύνει τους ήδη υπάρχοντες περιορισµούς. Η ασθένεια κατευθύνει συνήθως το παιδί στα εξής δύο ζευγάρια σκέψης: λάθος-ενοχή και επίθεση-τιµωρία. Ξεκινώντας από την διαπίστωση ότι ο ιαβήτης είναι µία εσωτερική ανεπάρκεια του οργανισµού ή όπως χαρακτηριστικά τον αποκαλούµε µία µη ορατή ανεπάρκεια, αφού δεν την βλέπουµε, µπορού- µε να µπούµε στη διαδικασία να σκεφτούµε λόγους για τους οποίους ένα παιδί δεν µπορεί να καταλάβει τι του συµβαίνει ακριβώς και τους λόγους για τους οποίους θα πρέπει να ακολουθήσει όλες τις διαδικασίες που του επιβάλλονται. Θα πρέπει λοιπόν η µητέρα να εξηγεί στο παιδί µε απλά λόγια από πολύ µικρή ηλικία τι συµβαίνει στον οργανισµό, γιατί χρειάζονται οι καθηµερινές φροντίδες των ενέσεων και των µετρήσεων. Τι ρόλο παίζει η άσκηση και η υγιεινή διατροφή στον ιαβήτη και να το βοηθήσουµε υιοθετώντας οικογενειακώς αντίστοιχα µοντέλα συνηθειών αποδεικνύοντας ότι ο ιαβήτης δεν αποτελεί µόνο τον δικό τους τρόπο ζωής. 2

3 Ο ρόλος του Σχολείου είναι σηµαντικός, αφού όπως γνωρίζου- µε αποτελεί την δεύτερη οικογένεια του παιδιού και το πρώτο κύτταρο της κοινωνίας. Η είσοδος στο σχολείο αποτελεί ορόσηµο στη ζωή του παιδιού, η σχολική κοινότητα και οι καινούργιες εµπειρίες συµβάλλουν στη διαµόρφωση της ταυτότητάς του και στην ανάπτυξη του Εγώ του. Είναι σηµαντικό να αναφέρουµε ότι ο βαθ- µός αυτοεκτίµησης ενός παιδιού καθορίζεται από την αξία που του αποδίδουν οι άλλοι των οποίων η γνώµη βαρύνει γι αυτό, οι γονείς, τα αδέλφια, η ευρύτερη οικογένεια, το σχολικό περιβάλλον. Μέσα στην οικογένεια η µεροληψία των γονέων και η έλλειψη κοινού µέτρου δεν επιτρέπουν µια αντικειµενική εκτίµηση των ικανοτήτων του παιδιού. Η αποδοχή του είναι εκ των προτέρων δεδο- µένη. Αντίθετα µέσα στη σχολική κοινότητα τίποτα δεν είναι εξασφαλισµένο, όλα θα πρέπει να κατακτηθούν. Το παιδί συνεπώς φοβάται µήπως ένα ενδεχόµενο επεισόδιο µιας υπογλυκαιµίας ή µιας υπεργλυκαιµίας παρουσία των συµµαθητών ή του δασκάλου το εκθέσει. Ο φόβος αυτός του εντείνει τέτοιου είδους ανασφάλειες. Παρόµοιες αντιδράσεις επηρεάζουν την οµαλή προσαρµογή του παιδιού στο σχολείο. Συµπεριφορές που θα πρέπει να ανησυχήσουν τη µητέρα ως προς την προσαρµογή του παιδιού στο σχολείο είναι η εµφάνιση σωµατικών συµπτωµάτων, όπως αδιαθεσία, στοµαχόπονοι, κατά την προσέλευση στο σχολείο, αίσθηµα µοναξιάς, µελαγχολίας, έντονο άγχος, αδυνα- µία συγκέντρωσης στην τάξη, αδιαφορία για τα µαθήµατά του, δυσκολίες µε τους συµµαθητές ή µε τον δάσκαλο, αίσθηµα µειονεξίας και απαισιοδοξίας όσον αφορά τις µαθητικές επιδόσεις. Είναι σηµαντικό να αναφερθεί ότι τέτοιου είδους συµπεριφορές δεν δικαιολογούν τον χαρακτηρισµό της «τεµπελιάς» ή «του κακού χαρακτήρα», και ότι τα πραγµατικά αίτια µπορούν µέσω της έγκαιρης διάγνωσης και της κατάλληλης αντιµετώπισης να επιλυθούν ικανοποιητικά. Η συλλογική αντιµετώπιση της κατάστασης σε συνεργασία µε τους γονείς, τον δάσκαλο, το προσωπικό του σχολείου, και τέλος µε τους συµµαθητές είναι η ιδανική κατάσταση. Πολλές φορές συµβαίνει οι εκπαιδευτικοί από ελλιπή ενηµέρωση ή άγνοια, να θεωρούν ότι ένα παιδί µε ιαβήτη χρειάζεται ιδιαίτερη µεταχείριση, ή από έγνοια γι αυτό που του συµβαίνει να µην έχουν τις ίδιες απαιτήσεις και να το ξεχωρίζουν από τα άλλα παιδιά. Θα πρέπει να σηµειωθεί ότι οι προσδοκίες και οι απαιτήσεις τόσο των γονέων όσο και των δασκάλων επηρεάζουν σε µεγάλο βαθµό τη σχολική συµπεριφορά και τις σχολικές επιδόσεις των παιδιών. Η ενθάρρυνση του ενδιαφέροντος και του ενθουσιασµού του παιδιού να χρησιµοποιεί τις ικανότητές του και να αποκτά δεξιότητες, θα εδραιώσει στη ψυχή του παιδιού το συναίσθηµα της εργατικότητας και της φιλοπονίας. Η µητέρα είναι ο άνθρωπος που µπορεί να του εµφυσήσει αυτοπεποίθηση και τις αξίες που είναι απαραίτητες για τη σχολική του πρόοδο, δείχνοντάς του εµπιστοσύνη. Ο ρόλος της µητέρας στη νηπιακή και σχολική ηλικία του παιδιού θα πρέπει να έχει ως στόχο τη σωστή κοινωνικοποίηση του παιδιού. Τη συναναστροφή µε συνοµηλίκους και τις εξωσχολικές δραστηριότητες. Πολλές φορές παρατηρούµε µια κοινωνική απόσυρση των παιδιών µε διαβήτη ακόµα και κοινωνική απο- µόνωση. Σε αυτή την κατεύθυνση έρχεται να συνδρά- µει και η κατασκήνωση, η οποία βοηθά το παιδί να κατανοήσει ότι δεν είναι το µόνο µε αυτή την ιδιαιτερότητα και να ενισχύσει την αυτοπεποίθησή του. Ο ρόλος της µητέρας είναι ζωτικής σηµασίας γιατί Bob Elliot πρέπει να θυµόµαστε ότι τα παιδιά καθρεπτίζονται στα µάτια των γονιών. Επίσης, θα πρέπει η µητέρα να βοηθά το παιδί να ανακτήσει την αυτονοµία που αντιστοιχεί σε κάθε ηλικία. Η ρύθµιση του διαβήτη δεν αποτελεί θέµα προς διαπραγµάτευση. Το παιδί πρέπει να κατανοήσει ότι η αυτορρύθµιση και η φροντίδα για τη νόσο είναι απαραίτητη προϋπόθεση για την καλή του υγεία και όχι τιµωρία. Τα αδέλφια του ιδίου ή του αντιθέτου φύλου θα πρέπει να αντιµετωπίζονται µε τον ίδιο ακριβώς τρόπο µε το παιδί µε ιαβήτη, χωρίς καµία απολύτως διάκριση σε όλους τους τοµείς, στην απαγόρευση, πειθαρχία στην επιβράβευση, στην τιµωρία. Αυτό βέβαια δεν σηµαίνει ότι δεν έχει και ο πατέρας σηµαντικό ρόλο να παίξει στην ανατροφή του παιδιού και στη διαχείριση του διαβήτη. Ελίνα Γκίκα, Ph.D. Ψυχολόγος-Ψυχοθεραπεύτρια Παιδιατρική Κλινική ΜΗΤΕΡΑ ÙÙ Ú ÛÙË ıâú appleâ ÙÔ È ÙË Βιοτεχνολογική εταιρεία της Νέας Ζηλανδίας ανήγγειλε σηµαντική ανακάλυψη µετά την µεταµόσχευση κυττάρων χοίρου, µε τα οποία ανεστάλη η χορήγηση ενέσεων ινσουλίνης σε γυναίκα µε διαβήτη. Η εταιρεια Living Cell Technologies (LCT) του Auckland ανήγγειλε την πιθανή θεραπεία του διαβήτη στη µία εκ δύο ασθενών που µετείχαν σε ρωσική δοκιµασία. «Εντυπωσιακά διαπιστώσαµε, ότι ένα µήνα µετά την πρώτη δόση η µία ασθενής δεν εξαρτάται από την ινσουλίνη, δήλωσε ο καθηγητής Bob Elliot. Αν και είναι λίγο πρόωρο για την εφαρµογή του πρωτοκόλλου της ασθενούς, θεωρούνται τα αποτελέσµατα αυτά ως λίαν ενθαρρυντικά. Η LCT, η οποία έχει τη βάση της και στην Μελβούρνη της Αυστραλίας, ελπίζει να ξεκινήσει τις κλινικές δοκιµασίες εντός του έτους. Η θεραπεία αυτή συνίσταται στη µεταµόσχευση περισσοτέρων του ενός δισεκατοµµυρίου ινσουλινοπαραγωγών κυττάρων από το πάγκρεας χοιριδίων στο στοµάχι ασθενούς µε τύπο 1 διαβήτη. Ο πρώτος ασθενής, ένας άνδρας 26 ετών, έλαβε την πρώτη δόσηένεση τον Ιούνιο 2007 χωρίς ανεπιθύµητες ενέργειες. Η καλή ρύθ- µιση των επιπέδων της γλυκόζης αίµατος διατηρήθηκε, ενώ οι ηµερήσιες ανάγκες ινσουλίνης βαθµιαίως µειώθηκαν κατά 40% περίπου στους επόµενους µήνες. Ο δεύτερος λήπτης ήταν γυναίκα 40 ετών, στην οποία εµφυτεύθηκε η πρώτη δόση του DiabeCell τον Σεπτέµβριο χωρίς ανεπιθύµητες ενέργειες και ο έλεγχος της γλυκόζης αίµατος διατηρήθηκε µε προοδευτική µείωση των ηµερησίων αναγκών ινσουλίνης. Ένα µήνα µετά την εµφύτευση διεκόπη πλήρως η χορήγηση ινσουλίνης. Κατά τον καθηγητή Elliot, τα πρώιµα αυτά αποτελέσµατα υπερέβησαν τις προβλέψεις. Αύξησαν µάλιστα τις ελπίδες για να καταστεί το DiabeCell ένα αποτελεσµατικό προϊόν για τον διαβήτη. Στην δοκιµασία της Μόσχας έχουν προγραµµατισθεί έξι ασθενείς να λάβουν από δύο µεταµοσχεύσεις ο καθένας µε την µικρότερη δόση, που αποτελεί το ένα τρίτο της µεγίστης δόσης που έχει σχεδιασθεί για τη µελέτη της Νέας Ζηλανδίας. Αξίζει να σηµειωθεί εδώ ότι και προηγούµενη µελέτη του 1996 στο Auckland ανεστάλει από τον φόβο µεταδόσεως στους ανθρώπους χοίρειων ιών! 3

4 Úfi ÏÂ Ë ÂÌÊ ÓÈÛË ÙÔ appleô 1 È ÙË Η πρόβλεψη εµφάνισης Τύπου 1 ιαβήτη µέχρι σήµερα βασιζόταν στο µείζον σύµπλεγµα ιστοσυµβατότητας, το HLA, καθώς και στην παρουσία ενός ή περισσοτέρων αντιπαγκρεατικών αντισωµάτων (ICA, αντιgad και ΙΑ-2). Ερευνητές στο Denver του Colorado ανακάλυψαν ένα τέταρτο αντίσωµα, µε το οποίο µπορεί να προβλεφθεί µε µεγαλύτερη ακρίβεια ποιος έχει προδιάθεση για την εµφάνιση διαβήτη. Φυσικά, ο προσδιορισµός των αντισωµάτων θα έχει αξία όταν θα είναι γνωστό πώς να καθυστερήσει ή να ανασταλεί η εξέλιξη της νόσου. Η παρουσία τριών αυτοαντισωµάτων προβλέπει τύπο 1 διαβήτη µε ακρίβεια 90%. Το νέο αυτό αντίσωµα, το ΖnΤ8, το πρώτο που ανακαλύπτεται στη δεκαετία, αυξάνει την πρόβλεψη στο 96%, σύµφωνα µε τη δηµοσίευση στο περιοδικό Proceedings of the National Academy of Sciences. To ΖnΤ8 συνδέθηκε µε τον τύπο 1 διαβήτη µέσω ανάλυσης µικροσυστοιχιών, η οποία καταγράφει την έκφραση όλων των γονιδίων του οργανισµού σε βάση ιστού προς ιστό. Οι ερευνητές παρατήρησαν ότι το γονίδιο ZnT8 εκφράζεται µόνο στα ινσουλινοεκκριτικά κύτταρα και συνδέεται µε τον µηχανισµό εκκρίσεως της ινσουλίνης. Η επιβεβαίωση της υπόθεσης των συγγραφέων του άρθρου επετεύχθη µε τη µελέτη δειγµάτων αίµατος από παιδιά µε τύπο 1 διαβήτη, που µετείχαν στη Μελέτη Αυτοανοσίας ιαβήτη (DAISY) στο Κέντρο Barbara Davis για τον Παιδικό ιαβήτη στο Denver. Το 70% των ατόµων µε τύπο 1 διαβήτη βρέθηκαν θετικά για το αντίσωµα, ενώ στα υγιή άτοµα ήταν λιγότερο από 1%. Όπως δήλωσε ο John Hutton, PhD, ο διευθυντής έρευνας του Κέντρου Barbara Davis και κύριος ερευνητής της µελέτης, το ZnT8 δείχνει µεγάλη αξία ως διαγνωστικό εργαλείο και πιστεύουµε ότι ελέγχοντάς το θα γίνει πολύ σύντοµα εξέταση ρουτίνας σε όλες τις κλινικές ερευνητικές µελέτες. Ô ÂÌ fiïèô Î Ù ÙÔ È ÙË ÔÎÈÌ ÂÙ È Û ÌÂÏ Ù º ÛË πππ ÁÈ ÙË ıâú appleâ ÙÔ È ÙË! Η φαρµακευτική εταιρεία Diamyd Medical ( ανακοίνωσε ότι ο Οργανισµός Ιατρικών Προϊόντων της Σουηδίας για την Ευρώπη και ο Οργανισµός Τροφών και Φαρµάκων (FDA) των ΗΠΑ, ενέκριναν να ξεκινήσουν µελέτες Φάσης ΙΙΙ µε το θεραπευτικό εµβόλιο διαβήτη Diamyd. Κύριος ερευνητής της µελέτης είναι ο Καθηγητής Johnny Ludvigsson, στο Πανεπιστήµιο του Linköping της Σουηδίας. Στην πόλη αυτή της Σουηδίας συγκεντρώθηκαν στις 4 Απριλίου 2008 εκπρόσωποι 20 σουηδικών παιδιατρικών κλινικών και επεξεργάστηκαν τις λεπτοµέρειες της µελέτης, στην οποία πρέπει να µετάσχουν 306 νεοδιαγνωσµένα άτοµα µε τύπο 1 διαβήτη. Η Diamyd Medical σχεδιάζει να ζητήσει άδεια για κλινικές δοκιµές σε άλλες 3 ή 4 ευρωπαϊκές χώρες και να συµπεριλάβει άλλες 20 κλινικές στη µελέτη. Σύµφωνα µε την Elizabeth Linder, Πρόεδρο και ιευθύνουσα Σύµβουλο της Diamyd Medical, η έγκριση του Σουηδικού Οργανισµού Φαρµάκων αποτελεί σηµαντικό βήµα για την εµπορική διάθεση του 4 Johnny Ludvigsson Diamyd. Το διεθνές ενδιαφέρον είναι µεγάλο και αφού ελήφθη η έγκριση του FDA για παράλληλες δοκιµασίες Φάσης ΙΙΙ στις ΗΠΑ, το TrialNet σχεδιάζει την αντίστοιχη µελέτη στη Βόρεια Αµερική. Ανυποµονούµε όλοι για τα αποτελέσµατα της θεραπευτικής εφαρ- µογής του Diamyd. ˆ Ó ÁÓˆÚ ÂÙ È Ô ÏËı È ÙË ÙË Ûˆ ; Πρόσφατη µελέτη έδειξε ότι το 7% των γυναικών, που διαγνώσθηκαν ως πάσχουσες από διαβήτη κυήσεως, ήταν ήδη διαβητικές κατά την πρώτη επίσκεψη και λανθασµένα διαγνώσθηκαν µε διαβήτη κυήσεως, ενώ έπασχαν από διαβήτη. Παρατηρήθηκε επίσης ότι γυναίκες µε επίπεδο ΗβΑ1C µικρότερο των 5,3%, κατά τη πρώτη επίσκεψη, δεν θα ανέπτυσσαν διαβήτη της κυήσεως καθ όλη τη διάρκεια της εγκυµοσύνης. Συνεπώς η µέτρηση της ΗβΑ1C θα πληροφορήσει αν µια γυναίκα υπήρξε διαβητική ακόµη και πριν από την σύλληψη. Ασφαλώς ο προσδιορισµός των επιπέδων ΗβΑ1C πρέπει να γίνεται από την πρώτη επίσκεψη στον µαιευτήρα, ιδιαίτερα αν είναι παθολογική η δοκιµασία καµπύλης σακχάρου. Συνηθίζεται κάθε γυναίκα που αναπτύσσει διαβήτη στην εγκυµοσύνη να θεωρείται ως πάσχουσα από διαβήτη της κυήσεως. Ο τρόπος ελέγχου για διαβήτη κυήσεως όµως καθιστά δύσκολη την διαπίστωση αν ο διαβήτης προϋπήρξε ή αν αναπτύχθηκε µε την εγκυ- µοσύνη. Φυσικά, γυναίκες που έπασχαν ήδη από διαβήτη, αλλά η διάγνωση τέθηκε κατά τη κύηση δεν µπορούν να θεωρηθούν ως πάσχουσες από διαβήτη κυήσεως. Ο συνήθης τρόπος για την αναγνώριση διαβήτη κυήσεως είναι µετά από καµπύλη γλυκόζης. Όµως αυτή η δοκιµασία έχει περιορισµό, ότι δεν µπορεί να πληροφορήσει για το εάν ο διαβήτης προϋπήρξε της εγκυµοσύνης. Αντίθετα µε την καµπύλη γλυκόζης, ο προσδιορισµός της ΗβΑ1C πληροφορεί καλύτερα αν η γυναίκα προϋπήρξε διαβητική. Αυτό ισχύει διότι η ΗβΑ1C παρέχει τον µέσο όρο των τιµών της γλυκόζης στο αίµα για περίπου 3 µήνες πριν. Η εργασία αυτή δηµοσιεύθηκε πέρυσι στο περιοδικό Diabetes Care από τον Dr. Balaji και συνεργάτες, οι οποίοι διαπίστωσαν ότι 33 από 507 γυναίκες είχαν ΗβΑ1C µεγαλύτερη του 6%. Σαφώς αυτό αποδεικνύει ότι οι 33 αυτές γυναίκες ήταν ήδη διαβητικές πριν από την σύλληψη. Η ανίχνευση του διαβήτη σε γυναίκες πριν από την σύλληψη είναι πολύ σηµαντική γιατί η έγκαιρη ρύθµιση των επιπέδων σακχάρου θα βοηθήσει στη πρόληψη εµβρυικών ανωµαλιών και άλλων ακόµη προβληµάτων. Η οργανογένεση του εµβρύου επιτελείται κατά τις πρώτες 6-8 εβδοµάδες της κυήσεως. Συνεπώς, η έγκαιρη ανίχνευση διαβήτη είναι πολύ σηµαντική. Πρέπει να σηµειωθεί ότι η ΗβΑ1C είναι χρήσιµη µόνο για την έγκαιρη διάγνωση και όχι την ακολουθητέα θεραπευτική αγωγή. Ακόµη και όταν η τιµή της ΗβΑ1C ήταν φυσιολογική στο χρόνο της πρώτης ανίχνευσης, ενώ η καµπύλη γλυκόζης δεν ήταν, µια δεύτερη οµάδα 53 γυναικών ανέπτυξε την νόσο κατά την διάρκεια της κυήσεως. Οι 53 αυτές γυναίκες έπασχαν πραγµατικά από διαβήτη κυήσεως. Σύµφωνα πάντα µε τον Dr. Balaji είναι πολύ σηµαντικό να ελέγχονται κάθε µήνα για διαβήτη κυήσε-

5 ως όταν η ΗβΑ1C είναι κάτω του 6% στον χρόνο της πρώτης δοκι- µασίας. Σύµφωνα µε την µελέτη τα επίπεδα γλυκόζης, τόσο στην καµπύλη, όσο και µε µέτρηση της ΗβΑ1C σε µερικές γυναίκες ακολουθούν κάποια περιπλεγµένη εικόνα. είχνουν ότι µερικές φορές η ΗβΑ1C χρειάζεται κάποιο χρονικό διάστηµα για να αποδείξει διαβήτη κυήσεως. Αυτό καθιστά ανεπαρκή τη µέτρηση της ΗβΑ1C µόνο κατά την αρχική επίσκεψη, διότι θα διαφύγουν µερικές περιπτώσεις. Τέλος, η µελέτη τέταρτης οµάδας 159 γυναικών αποδεικνύει την σηµασία να είναι γνωστές οι πραγµατικά φυσιολογικές γυναίκες. Βοήθησε να γίνει γνωστό ότι µε επίπεδα ΗβΑ1C µικρότερα από 5,3% δεν θα αναπτυχθεί διαβήτης κυήσεως. Με τιµές 5,3-6% µερικές (23) γυναίκες είχαν αναπτύξει διαβήτη στις επόµενες επισκέψεις. Αυτές οι τιµές επιβάλουν καλύτερη παρακολούθηση ακόµη και αν η καµπύλη γλυκόζης είναι φυσιολογική. ÁÎfiÛÌÈ Ì Ú È ÙË 2008 Στην εκστρατεία του 2007 κυριάρχησαν τρεις κύριες προτάσεις για δράση µε στόχο: πολιτική δράση, καθοδήγηση της προσοχής των ΜΜΕ και οργάνωση κοινοτικής δράσης. Εντυπωσιακά ήταν τα αποτελέσµατα µε περίπου 200 διακηρύξεις υποστήριξης της Παγκόσµιας Ηµέρας ιαβήτη και εγγραφές περισσοτέρων των συµµετεχόντων σε πορείες σε ολόκληρη την υφήλιο, ενώ 279 µνηµεία φωταγωγήθηκαν κυανά. Η κάλυψη της Ηµέρας από τα media υπήρξε η καλύτερη στην ιστορία (τύπος, ραδιόφωνο, τηλεόραση και διαδίκτυο άγγιξαν 1,2 δισεκατοµµύρια συνανθρώπων µας). Ο ιστότοπος έλαβε πάνω από επισκέπτες, ενώ 900 φωτογραφίες από εκδηλώσεις καταχωρήθηκαν στο διαδίκτυο. εκαοκτώ video υποβλήθηκαν µέσω του YouTube! Το Εκτελεστικό Συµβούλιο της ιεθνούς Οµοσπονδίας ιαβήτη και στη συνέχεια ο Παγκόσµιος Οργανισµός Υγείας ενέκριναν την επέκταση των θεµάτων της Παγκόσµιας Ηµέρας ιαβήτη για ένα ακόµη έτος. Συνεπώς, το θέµα της Παγκόσµιας Ηµέρας ιαβήτη για το 2008 είναι ο ιαβήτης στα Παιδιά και τους Εφήβους. Για την εκστρατεία του 2008 παραµένουν οι ακόλουθοι στόχοι: Να αυξηθεί η αναγνώριση των προειδοποιητικών σηµείων του διαβήτη. Να υποστηριχθούν πρωτοβουλίες για την µείωση της διαβητικής κετοξέωσης (που apple ÁÎfiÛÌÈ ËÌ Ú È ÙË σήµερα αποτελεί την κυριότερη αιτία θανάτου σε παιδιά µε τύπο 1 διαβήτη) και να διανεµηθεί υλικό προκειµένου να υποστηριχθούν οι πρωτοβουλίες αυτές. Να προωθηθούν υγιείς τρόποι ζωής για να βοηθήσουν στη πρόληψη του τύπου 2 διαβήτη στα παιδιά. Επιπλέον συνεχίζεται η χρήση της Παγκόσµιας Ηµέρας ιαβήτη και η καθιέρωση του γαλάζιου κύκλου, ως του παγκόσµιου συµβόλου για τον διαβήτη και τη διατήρηση του κινήµατος «Ενωθείτε για τον διαβήτη». Οι εφετεινοί στόχοι περιλαµβάνουν την µπλε φωταγώγηση 500 σηµαντικών κτιρίων ανά την υφήλιο. Θα υποστηριχθεί η συµµετοχή ατόµων να κινηθούν την ηµέρα αυτή µε ένα µπλε φως. Θα δοθούν επίσης στα σχολεία εργαλεία για να προωθηθούν οι δραστηριότητες αναγνώρισης του διαβήτη στα σχολεία. ÚÔÁÔÓÈÎ ÁÎÚÂ ÙÈÎ ÙÙ Ú Βέλγοι ερευνητές ανακάλυψαν προγονικό παγκρεατικό κύτταρο, δηλαδή κύτταρο που διαθέτει την ικανότητα να παράγει νέα ινσουλινοπαραγωγά κύτταρα. Η πρόσφατη αυτή ανακάλυψη προωθεί σηµαντικά την πρόοδο για την εφαρµογή της αναγεννήσεως β- κυττάρων ως θεραπείας του τύπου 1 διαβήτη. Τα σηµαντικά αυτά αποτελέσµατα έρευνας του Κέντρου JDRF για Θεραπεία του ιαβήτη (JDRF Center for Beta Cell Therapy in Diabetes) στις Βρυξέλλες, δηµοσιεύθηκε στο τεύχος της 25ης Ιανουαρίου 2008 του περιοδικού Cell. Αν τα αποτελέσµατα αυτά που παρατηρήθηκαν στα ποντίκια ισχύουν και για τους ανθρώπους, τα νεοαναγνωρισθέντα προγονικά κύτταρα µπορούν να αντιπροσωπεύουν έναν εµφανή στόχο για τη θεραπευτική αναγέννηση των β-κυττάρων στο διαβήτη. Ένα από τα πλέον ενδιαφέροντα χαρακτηριστικά αυτών των προγονικών κυττάρων είναι ότι είναι σχεδόν αδιάκριτα από τα εµβρυονικά προγονικά κύτταρα. Σύµφωνα µε τον Harry Heimberg, κύριο ερευνητή της νέας δηµοσίευσης: «όσον αφορά την δοµή και την γονιδιακή έκφραση δεν υφίστανται αξιόλογες διαφορές. Οµοιάζουν και συµπεριφέρονται ακριβώς όπως τα προγονικά εµβρυονικά β-κύτταρα». Η Patricia Kilian, διευθύντρια του προγράµµατος αναγεννήσεως β- κυττάρων του JDRF δήλωσε, ότι: «Εµείς στο JDRF πιστεύουµε ότι η νέα αυτή έρευνα παρέχει νεότερες βλέψεις, που µπορούν να συντελέσουν σε θεραπευτικές δυνατότητες αναγέννησης των β- κυττάρων στον τύπο 1 διαβήτη». Θα πρέπει να υπενθυµηθεί ότι παλαιότερες µελέτες έδειξαν την ύπαρξη προγονικών β-κυττάρων στο πάγκρεας µετά την γέννηση, αλλά η ταυτοποίηση και ο χαρακτηρισµός αυτών των κυττάρων δεν έχει πλήρως αποσαφηνισθεί. Άλλες µελέτες έχουν δείξει ότι πολλαπλασιασµός των ενηλίκων β-κυττάρων µπορεί να συµβάλει για την διατήρηση του αριθµού των β-κυττάρων και την επέκταση των ινσουλινοπαραγωγών β-κυττάρων υπό φυσιολογικές συνθήκες. Τα ευρήµατα αυτά προκαλούν το ερώτηµα στους επιστήµονες για τον ρόλο ή την ύπαρξη προγονικών κυττάρων στην αναγέννηση. Οι περισσότεροι επιστήµονες είχαν σταµατήσει την έρευνα στο θέµα αυτό, γιατί τα κύτταρα είναι πολύ λίγα και πολύ δύσκολα ενεργοποιούνται. Στη µελέτη αυτή η οµάδα του Heimberg απολίνωσε τον παγκρεατικό πόρο, απ όπου εκκρίνονται τα παγκρεατικά ένζυµα και το αποτέλεσµα ήταν ο διπλασιασµός της µάζας των β-κυττάρων στο 5

6 τραυµατισµένο σηµείο του παγκρέατος µέσα σε δύο εβδοµάδες. Τα παγκρέατα των ζώων άρχισαν να παράγουν περισσότερη ινσουλίνη, απόδειξη ότι τα νεοπαραχθέντα β-κύτταρα είχαν πλήρη λειτουργία. Εφαρµόζοντας τεχνική γενετικής σηµάνσεως, οι ερευνητές ανεκάλυψαν ότι τα νέα β-κύτταρα προήρχοντο από προδροµικά κύτταρα, τα οποία εξέφραζαν Νευρογενίνη-3, σηµαντικό γονίδιο στα εµβρυονικά προγονικά κύτταρα, και ότι η παραγωγή νέων β-κυττάρων εξηρτάτο από την δραστηριότητα αυτού του γονιδίου. Σύµφωνα µε υπόνοια του Heimberg, η αναγεννητική διαδικασία προκαλείται από φλεγµονώδη αντίδραση στο πληµµυρισµένο από ένζυµα πάγκρεας. Η περισσότερο σηµαντική πρόκληση είναι η επέκταση των ευρηµάτων αυτών σε πάσχοντες από διαβήτη. Φυσικά, απαιτούνται πρόσθετες έρευνες πριν αναπτυχθεί δυνητική θεραπεία του διαβήτη από αυτή τη µελέτη. ÔÓÈ ÈˆÌ ÙÈÎ ÂappleÈ Â ÈÒÓÂÈ ÙËÓ «ÊÏÂÁÌÔÓÒ Ë appleôáú Ê» Û ÓÂÔ È - ÁÓˆÛÌ ÓÔ È ËÙÈÎÔ ÛıÂÓÂ. Ερευνητές στο Ιατρικό Κολλέγιο του Wisconsin στις ΗΠΑ εφήρµοσαν ευαίσθητη γονιδιωµατική τεχνική για να αποδείξουν ότι νεοδιαγνωσθέντα άτοµα µε τύπο 1 διαβήτη διαθέτουν µία µοναδική «προφλεγµονώδη υπογραφή». Η µελέτη που δηµοσιεύεται σε πρόσφατο τεύχος του The Journal of Immunology, ανακάλυψαν επίσης σε οµάδα ατόµων µε κίνδυνο ανάπτυξης διαβήτη τύπου 1, ότι η φλεγµονώδης υπογραφή προϋπήρχε από τη διάγνωση και την εµφάνιση νησιδιοκυτταρικών αυτοαντισωµάτων. Στα αυτοάνοσα νοσήµατα, όπως ο τύπος 1 διαβήτη, η προφλεγµονώδης υπογραφή αναφέρεται στη παρουσία διαφόρων πρωτεϊνών και κυτταρικών µορίων, τα οποία ειδοποιούν τα ανοσοκύτταρα να δραστηριοποιηθούν, που σηµαίνει την έναρξη της νόσου. Συνεπώς είναι σηµαντικό να καθορισθεί η αξία αυτών των υπογραφών στην πρόβλεψη της πιθανής εµφάνισης τύπου 1 διαβήτη και να θεωρούνται ως κριτήρια για να συµπεριληφθούν ως µέτρα σε κλινικές µελέτες µε σκοπό την πρόληψη. Είναι γνωστό ότι στον νεοδιάγνωστο τύπο 1 διαβήτη διαπιστώνονται αυξηµένες πρωτεΐνες, οι κυτταροκίνες και οι χηµοκίνες. Οι αυξήσεις αυτές µάλλον υποσηµειώνουν την ενεργοποίηση της επιθέσεως του ανοσιακού συστήµατος κατά των ινσουλινοπαραγωγών κυττάρων του παγκρέατος και συνεπώς αντιπροσωπεύουν ένα σηµαντικό κλινικό εργαλείο για την πρόβλεψη έναρξης της νόσου. Παρά ταύτα, τα επίπεδα των παραγόντων αυτών στο αίµα είναι συχνά πολύ χαµηλά για να µετρηθούν µε ακρίβεια. Στη µελέτη αυτή, υπό τη διεύθυνση του Xujing Wang στα εργαστήρια του Martin J. Hessner, οι ερευνητές εφήρµοσαν γονιδιωµατική στρατηγική για να ελέγξουν την παρουσία προφλεγµονωδών παραγόντων στον ορό ασθενών µε τύπο 1 διαβήτη. Συλλέχθηκαν δείγµατα ορών και στη συνέχεια χρησιµοποιήθηκαν για να επάγουν γονιδιακή έκφραση σε καλλιέργειες κυττάρων αίµατος από υγιείς δότες. Η προσέγγιση αυτή παρέχει περισσότερο ευαίσθητη δοκιµασία για την αναγνώριση προφλεγµονωδών παραγόντων στον ορό, όπου ακόµη και χαµηλά επίπεδα ανοσορρυθµιστικών παραγόντων θα είναι επαρκή για να επάγουν την έκφραση των γονιδίων κάτω από την επίδρασή τους. Μετά την καλλιέργεια, η γονιδιακή έκφραση µετρήθηκε µε αυτόµατη ανάλυση µικροσυστοιχιών-τεχνική στην οποία µικροσκοπική συλλογή γονιδίων συνδέεται µε σεσηµασµένο DNA από δείγµατα µελετών, επιτρέποντας έτσι τη µέτρηση των επιπέδων της έκφρασης χιλιάδων γονιδίων συγχρόνως. ÂÚ appleô 200 ÁÔÓ È Ορός αίµατος από κάθε άτοµο µε νεοδιαγνωσµένο διαβήτη ενεργοποίησε την έκφραση 192 γονιδίων, στα οποία περιλαµβάνονται γονίδια υπεύθυνα για πολυάριθµους υποδοχείς πρωτεϊνών και σηµατοδοτικά µόρια, µεταξύ των οποίων και η ιντερλευκίνη-1 (IL- 1). Η µοριακή υπογραφή των 192 γονιδίων δεν ήταν εµφανής σε άτοµα µε µακροχρόνιο διαβήτη ή στην οµάδα ελέγχου που συνίστατο από υγιή άτοµα. Η απουσία υπογραφής σε ασθενείς µε µακροχρόνιο διαβήτη είναι συµβατή µε το ανοσολογικά αδρανές στάδιο, στο οποίο βρίσκονται και υποστηρίζει την υπόθεση ότι ο νεοδιαγνωσµένος διαβήτης αποτελεί στάδιο ενεργούς αυτοανοσίας. Ίσως είναι ενδιαφέρουσα η µακροχρόνια διερεύνηση τριών αδελφών µε υψηλό κίνδυνο για εµφάνιση διαβήτη, οι οποίοι τελικά ανάπτυξαν τύπο 1 διαβήτη. Παρατηρήθηκε στους αδελφούς αυτούς η φλεγµονώδης υπογραφή χρόνια πριν από την κλινική εµφάνιση του διαβήτη και σε έναν, µάλιστα, ακόµη και πριν από την αύξηση των νησιδιοκυτταρικών αυτοαντισωµάτων. Στον ασθενή αυτόν δεν διαπιστώθηκαν αυτοαντισώµατα έως και 5 έτη πριν από την εµφάνιση του τύπου 1 διαβήτη. Είναι σηµαντικό να γνωρίσουµε αν η φλεγµονώδης υπογραφή που περιγράφεται στη µελέτη αυτή, η οποία αποδεδειγµένα εξαφανίζεται σε ποικίλο διάστηµα µετά την έναρξη της νόσου, συµπίπτει µε το πέρας της περιόδου του µέλιτος, δηλαδή της ανοσολογικά ενεργούς περιόδου, η οποία επακολουθεί την έναρξη της ινσουλινοθεραπείας. Κατά τη διάρκεια της περιόδου του µέλιτος, οι πάσχοντες συχνά παρουσιάζουν αποκατάσταση της λειτουργίας των β-κυττάρων, που µπορεί να διαρκέσει από µήνες µέχρι και χρόνια. Το διάστηµα αυτό ασφαλώς παρέχει ένα παράθυρο ευκαιρίας για δυνητική θεραπευτική παρέµβαση. Πιθανώς, σηµαντική επέκταση της έρευνας αυτής µπορεί να είναι η µελέτη της χρησιµότητας της φλεγµονώδους υπογραφής ως δείκτη της εξέλιξης της νόσου και της πρόβλεψης καλών θεραπευτικών στόχων. Το JDRF ξεκινά δοκιµασία φαρµάκου το οποίο εµποδίζει την προφλεγµονώδη διαδικασία στην οποίο µεσολαβεί η ιντερλευκίνη-1 (IL-1) χρησιµοποιώντας έναν ανταγωνιστή του υποδοχέα της IL-1 µε σκοπό να παρατείνεται η περίοδος του µέλιτος σε νεοδιαγνωζόµενους ασθενείς. È Ù ÔÚÈÛÌ ÓÔÈ ÛıÂÓ ÂÓ Ó appleù ÛÛÔ Ó È ËÙÈÎ ÓÂÊÚÔapple ıâè ; Μία γενετική µελέτη έδειξε ότι άτοµα µε τύπο 1 διαβήτη που διαθέτουν παραλλαγή ενός ειδικού γονιδίου προστατεύονται από την εµφάνιση διαβητικής νεφροπάθειας. Ως γνωστόν η διαβητική 6

7 νεφροπάθεια αποτελεί προοδευτική και απειλητική για την ζωή νεφρική νόσο, που αναπτύσσεται σε περίπου έναν από τους τρεις ασθενείς µε τύπο 1 διαβήτη. Τα άτοµα που έχουν κληρονοµήσει την αλληλική µορφή του γονιδίου, το DRB1*04, είναι σε θέση να ανέχονται ή να αναστέλλουν τους βλαπτικούς κινδύνους της υπεργλυκαιµίας. Το DRB1*04, αναγνωρισµένος δείκτης για τύπο 1 διαβήτη εµφανίζεται να δρα, τόσο ως παράγοντας κινδύνου όσο και ως προστατευτικός παράγοντας κατά της νεφροπάθειας, σύµφωνα µε τους ερευνητές του άρθρου στο περιοδικό Diabetes. Η έρευνα αυτή, που διεξήχθη από την Suzanne K. Cordovaro στο εργαστήριο της Patricia W. Mueller στο Εθνικό Κέντρο για Περιβαλλοντική Υγεία των Κέντρων για Έλεγχο και Πρόληψη των Νόσων στην Atlanta, Georgia των ΗΠΑ, είναι η πρώτη που αναφέρει σχέση µεταξύ κληρονοµικής ποικιλοµορφίας στο γονίδιο DRB1 και προδιάθεσης για διαβητική νεφροπάθεια. Τα ευρήµατα της µελέτης παρέχουν σηµαντικά στοιχεία και µπορούν να συµβάλουν στην ανάπτυξη στοχευµένων θεραπειών, καθώς και νέων θεραπευτικών στόχων. Προηγούµενες µελέτες έχουν αναγνωρίσει τέσσερις σηµαντικούς κληρονοµικούς παράγοντες κινδύνου για τον τύπο 1 διαβήτη: τα γονίδια του HLA DRB1, DQA1 και DQB1, που εντοπίζονται στο χρωµατόσωµα 6, (το οποίο ενέχει ιδιαίτερο ρόλο στο ανοσοσύστηµα), καθώς και στο γονίδιο της ινσουλίνης, στο χρωµατόσωµα 11. Προκειµένου να διαπιστωθεί αν ειδικοί γενετικοί παράγοντες παίζουν κάποιο ρόλο στην ανάπτυξη διαβητικής νεφροπάθειας, οι ερευνητές ανέλυσαν τα γονίδια αυτά χρησιµοποιώντας δείγµατα DNA από την συλλογή GoKinD, µία πρωτοβουλία που υποστηρίζεται από το JDRF, τα NIH (Εθνικά Ινστιτούτα Υγείας των ΗΠΑ) και το CDC (Κέντρο Ελέγχου Νόσων). Η Μελέτη Γενετικής Νεφρών στον ιαβήτη (GoKinD-Genetics of Kidneys in Diabetes Study) δηµιουργήθηκε ως πηγή υλικού για τους ερευνητές που µελετούν την γενετική της διαβητικής νεφροπάθειας, παρέχοντάς τους δείγµατα DNA, καθώς και εκτεταµένες κλινικές πληροφορίες από ασθενείς µε διαβήτη, που είτε εµφανίζουν, είτε δεν πάσχουν από διαβητική νεφροπάθεια. Στη µελέτη αυτή οι ερευνητές ανέλυσαν 829 διαβητικούς ασθενείς µε νεφροπάθεια και 904 χωρίς την επιπλοκή αυτή. Το πλέον εντυπωσιακό εύρηµα υπήρξε ότι οι ασθενείς µε τύπο 1 διαβήτη που έφεραν δύο αντίγραφα του αλληλίου DRB1*04 είχαν 50% λιγότερες πιθανότητες να εµφανίσουν νεφροπάθεια, άσχετα µε την διάρκεια του διαβήτη τους. Οι συγγραφείς διαπίστωσαν συσχέτιση µεταξύ του αριθµού των αντιγράφων DRB1*04 και επιπέδων της ΗβΑ1C. Αναφέρουν ότι στην υποοµάδα των ασθενών, που δεν είχαν εµφανίσει διαβητική νεφροπάθεια παρά την µακρά διάρκεια του διαβήτη, η ΗβΑ1C κυµαίνεται µεταξύ 7,2 και 7,3% ανάλογα αν διέθεταν κανένα ή ένα αντίγραφο του γονιδίου, ενώ 7,7% αν διαθέτουν δύο αντίγραφα του αλληλίου. Σύµφωνα µε την παρατήρηση αυτή το DRB1*04 προσφέρει κάποιου βαθµού προφύλαξη από τη νεφροπάθεια, πιθανώς µέσω µηχανισµού ανοχής προς την υπεργλυκαιµία. Ασφαλώς, απαιτούνται συµπληρωµατικές µελέτες προκειµένου να κατανοηθεί η βιολογία της προστατευτικής επίδρασης του DRB1*04. Â ÂÎ fiûâè Η Ελληνική Οµοσπονδία ιαβήτη εξέδωσε νέο περιοδικό µε τίτλο: «Σακχαρώδης ιαβήτης: Φροντίδα για Όλους». Στόχος του περιοδικού είναι να προβάλλονται κυρίως οι ανάγκες των ατόµων µε σακχαρώδη διαβήτη, τόσο σε θέµατα ασφαλιστικών φορέων, όσο και σε θέµατα των νέων, όπως θέσεων εργασίας, εθελοντικής στράτευσης και εκπαίδευσης. Παράλληλα γίνεται προσπάθεια για τη σωστή ενηµέρωση σχετικά µε τον διαβήτη, για τις νεότερες εξελίξεις, τόσο στην αιτιολογία, όσο και στη διάγνωση, ιδιαίτερα µάλιστα στην τρέχουσα θεραπευτική αντιµετώπιση. Το πρώτο τεύχος (Ιανουάριος-Φεβρουάριος 2008) στις 64 σελίδες του περιέχει χρήσιµα άρθρα από καταξιωµένους επιστήµονες του διαβήτη, τα οποία καλύπτουν το ευρύ φάσµα του διαβήτη, τόσο του τύπου 1, όσο και του τύπου 2. Το περιοδικό της ΕΛΟ Ι θα αποτελεί από σήµερα και µελλοντικά, ένα σηµαντικό ενηµερωτικό όργανο για τα άτοµα µε διαβήτη και τις οικογένειές τους. o Ηλίας Ν. Μυγδάλης (Υπεύθυνος Έκδοσης) «ιαβητική Νευροπάθεια», Ιατρικές Εκδόσεις ΖΗΤΑ, Αθήνα 2008, σελίδες 259 (ISBN: ). Ένα µεγάλο κενό της ελληνικής βιβλιογραφίας του διαβήτη έρχεται να καλύψει η εξαιρετική µονογραφία του ακούραστου Ηλία Μυγδάλη. Σε µία λίαν καλαίσθητη έκδοση περιγράφονται από τον συγγραφέα οι διάφορες πτυχές της διαβητικής νευροπάθειας από πλευράς ταξινόµησης, επιδηµιολογίας, παθογένειας, πρόληψης και αντιµετώπισής της. Η εικονογράφηση είναι πλούσια, όπως είναι και η εκτεταµένη βιβλιογραφία. Γραµµένο κατά τρόπο επαγωγικό, επεξηγηµατικό και διδακτικό, το βιβλίο του κ. Μυγδάλη αποτελεί πολύτιµο βοήθηµα για τον διαβητολόγο. Η ανάγνωση του βιβλίου είναι απαραίτητη και χρήσιµη, διότι σε πολλά σηµεία η διαβητική νευροπάθεια ήταν terra incognita και ασαφής. o Ηλίας Ν. Μυγδάλης (Υπεύθυνος Έκδοσης) «Στρατηγικές στο Σακχαρώδη ιαβήτη 2008», Ιατρικές Εκδόσεις ΖΗΤΑ, σελίδες 449, Αθήνα 2008 (ISBN: ). Στη σειρά των εκδόσεων 7

8 του Ηλία Μυγδάλη «Στρατηγικές στο Σακχαρώδη ιαβήτη» κυκλοφόρησε προσφάτως το εφετεινό βιβλίο, προϊόν των παρουσιάσεων στα οµώνυµα εκπαιδευτικά Μαθήµατα. Κάθε νέα επιστηµονική πληροφορία, θεωρία ή παρατήρηση για τον σακχαρώδη διαβήτη περιγράφεται στις 450 σελίδες, σε 30 κεφαλαία. Οι συγγραφείς, γνωστοί διαβητολόγοι, παρέχουν την γνώση και την εµπειρία τους στη πλούσια αυτή εικονογραφηµένη έκδοση και περιλαµβάνουν την πρόσφατη διεθνή βιβλιογραφία. Το βιβλίο αυτό, όπως και τα προηγούµενα της σειράς είναι χρησιµότατο εφόδιο για κάθε διαβητολόγο. È ËÌÔÛÈÂ ÛÂÈ Ì Κατά το τρίµηνο Απριλίου-Ιουνίου 2008 µετείχαµε στις παρακάτω επιστηµονικές δηµοσιεύσεις για τον διαβήτη: Σεµινάριο µε θέµα: «Παχυσαρκία και Σακχαρώδης ιαβήτη Τύπου 2». o 20 Απριλίου 2008 (Αθήνα). «ιεθνείς Εξελίξεις & Προοπτικές στη Θεραπεία του Σακχαρώδη ιαβήτη Τύπου 1». Το ιαβητολογικό Κέντρο του Νοσοκοµείου Παίδων «Π & Α Κυριακού» µε µία συγκινητική επιστηµονική εκδήλωση στην «Αίγλη» του Ζαππείου, τίµησε τον ιδρυτή του κ. Χρ. Μπαρτσόκα. Στην κατάµεστη αίθουσα από γιατρούς και οικο- Χ.Σ.ΜΠΑΡΤΣΟΚΑΣ: «Αντιµετώπιση του σακχαρώδους διαβήτη στα παιδιά και τους εφήβους», σελ , στο βιβλίο του Ηλία Μυγδάλη (υπεύθυνου έκδοσης) «Στρατηγικές στο Σακχαρώδη ιαβήτη 2008». Ιατρικές Εκδόσεις ΖΗΤΑ, Αθήνα DAVIES M, LAVALLE-GONZALES F, STORMS F, GOMIS R, AT. LANTUS Study Group: Initiation of insulin glargine therapy in type 2 diabetes subjects suboptimally controlled on oral antidiabetic agents. Results from the AT. LANTUS trial. Diabetes Obesity & Metabolism 10: , Ô ËÌÂÚÔÏfiÁÈfi Ì Κατά το τρίµηνο Απριλίου-Ιουνίου 2008 συµµετείχαµε στις παρακάτω επιστηµονικές εκδηλώσεις, που είχαν σχέση µε τον διαβήτη: o Απριλίου 2008 (Αθήνα). 7ο ιεθνές Μετεκπαιδευτικό Αντ. Γαβαλάς Μ. Μητράκου Αντ. Αλαβέρας Γ. Χρούσος Γερ. Μπονάτσος Σοφ. Κίτσιου ηµ. Χιώτης Φ. Παυλάτος Σοφ. Μανέα Σωτ. Ράπτης Αλεξ. Παπαδοπούλου. ελής Η Ντιάνα Βαζαίου επιδίδει τιµητική πλακέτα στον Χρ. Μπαρτσόκα Λ. Σταµογιάννου Χ. Καραγιάννη 8

9 Ο Ηλ. Μυγδάλης έχοντας δίπλα του τους καθηγητές David Leslie (κέντρο) και Stefano Del Prato γένειες µε διαβήτη, διηγήθηκαν στιγµές από το πέρασµα του κ. Χρ. Μπαρτσόκα παλαιοί συνεργάτες και φίλοι, όπως η τωρινή υπεύθυνος του ιαβητολογικού Κέντρου κ. Ντιάνα Βαζαίου, η νυν διευθύντρια της Α Παιδιατρικής Κλινικής του Νοσοκοµείου Παίδων «Π & Α Κυριακού» κ. Λέλα Σταµογιάννου, ο αναπλ. ιευθυντής παιδίατρος του κέντρου ηµ. ελής, η επίκ. Καθηγήτρια κ. Χριστίνα Καραγιάννη, που διάβασε και µήνυµα του καθηγητή της Β Παιδιατρικής Κλινικής του Πανεπιστηµίου Αθηνών ηµ. Καφετζή, η πρόεδρος της ΠΕΑΝ κ. Σόφη Μανέα, η Επίκ. Καθηγήτρια Μίνα Μητράκου για το JDRF Hellas, ο καθηγητής Γεράσ. Μπονάτσος από το Τµήµα Νοσηλευτικής του Πανεπιστηµίου Αθηνών, ο Πρόεδρος της ΕΛΟ Ι κ. ηµ. Χιώτης, ο καθηγητής Γεώργιος Χρούσος, ο κ. Αντ. Αλαβέρας ως πρόεδρος της Ε Ε και ο καθηγητής Σωτ. Ράπτης, ως πρόεδρος του ΕΚΕ Ι. Γλαφυρός όπως πάντα ο καθηγητής Φώτης Παυλάτος απήγγειλε και ποίηµα που έγραψε για την συγκεκριµένη εκδήλωση. Μετά την επίδοση τιµητικής πλακέτας στον κ. Μπαρτσόκα, από την κ. Βαζαίου, µε µεγάλη συγκίνηση αυτός ευχαρίστησε για την αγάπη, ιδιαίτερα τους συνεργάτες µε τους οποίους συντελέστηκε η προσπάθεια για την όσο το δυνατόν καλύτερη βοήθεια στο παιδί µε διαβήτη. Στο δεύτερο µέρος ακολούθησαν εισηγήσεις του κ. Αντώνη Γαβαλά (Βλαστοκύτταρα στη θεραπεία του σακχαρώδη διαβήτη τύπου 1: Πρόοδος και προοπτικές), της κ. Ανδριανής Βαζαίου (Τεχνητό πάγκρεας: Παρόν και Μέλλον), του κ. ηµήτρη ελή (Αντιµετώπιση του σακχαρώδη διαβήτη τύπου 1 στα παιδιά: η ελληνική πραγ- µατικότητα) και της κ. Αλεξάνδρας Παπαδοπούλου (Σακχαρώδης διαβήτης τύπου 1 και κοιλιοκάκη: µία παράδοξη συγγένεια). o 7 Μαΐου 2008 (Αθήνα). Εορτασµός της Παγκόσµιας Ηµέρας της Μητέρας. Με την ευκαιρία της Παγκόσµια Ηµέρας της Μητέρας, υπό την αιγίδα του Υπουργείου Υγείας, το περιοδικό VITA µε χορηγία της εταιρείας NOVO NORDISK Hellas οργάνωσε εκδήλωση στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών µε θέµα: «Η συµβολή της µητέρας του διαβητικού παιδιού και εφήβου στη πρόληψη και θεραπεία του διαβήτη». Οµιλητές ήταν οι κ. Χρ. Μπαρτσόκας, η κλινική ψυχολόγος του ΜΗΤΕΡΑ κ. Ελίνα Γκίκα και η διαιτολόγος του ΜΗΤΕΡΑ κ. Μελίνα Καριπίδου. Τονίστηκε ο σηµαντικός ρόλος της µητέρας στην εκπαίδευση, την παρακολούθηση, την υποστήριξη, αλλά και την αντιµετώπιση των καθηµερινών αναγκών των παιδιών µε διαβήτη, καθώς και η συµβολή της στην ψυχική υγεία και ισορροπία του παιδιού της. Τέλος, έγινε ευρεία συζήτηση για την ορθή διατροφή των παιδιών µε διαβήτη. o Μαΐου 2008 (Λουτράκι). «Στρατηγικές στο Σακχαρώδη ιαβήτη 2008». 7ο Μετεκπαιδευτικό Σεµινάριο, που οργανώθηκε από τον Ηλία Μυγδάλη, ιευθυντή του ιαβητολογικού Κέντρου της Β Παθολογικής Κλινικής του Νοσηλευτικού Ιδρύµατος Μετοχικού Ταµείου Στρατού (ΝΙΜΤΣ). Το Σεµινάριο που ήταν υπό την αιγίδα της Ελληνικής ιαβητολογικής Εταιρείας και της European Association for the Study of Diabetes απευθύνθηκε σε 70 και πλέον υπεύθυνους διαβητολογικών ιατρείων της χώρας. Μετείχαν ως οµιλητές όλοι σχεδόν οι γνωστοί έλληνες οµιλητές, καθώς και ο Πρόεδρος της EASD καθηγητής Eli Ferrannini (University of Pisa, Ιταλία), ο καθηγητής David Leslie (St. Bartholomew s Hospital, University of London) και ο καθηγητής Stefano Del Prato (University of Pisa, Ιταλία), οι οποίοι κάλυψαν το ευρύτατο φάσµα των εξελίξεων στο σακχαρώδη διαβήτη. Οµιλητής και ο Χρ. Μπαρτσόκας µε θέµα: «Αντιµετώπιση του σακχαρώδους διαβήτη στα παιδιά και τους εφήβους». o 8 Μαΐου 2008 (Αθήνα). Ο Νίκος Κεφαλάς οργάνωσε µε µεγάλη επιτυχία συνάντηση γονέων για συζήτηση στα γραφεία της ΕΛΟ Ι. o Μαΐου 2008 (Αθήνα). 34ο Ετήσιο Πανελλήνιο Ιατρικό Συνέδριο. Συντονισµός και Εισήγηση ιεταιρικής Συζήτησης από τον κ. Χ. Μπαρτσόκα, µε θέµα: «Σπάνιες Παθήσεις-Ορφανά Φάρµακα: Προβληµατισµοί στη διάγνωση και αντι- µετώπιση». o 6-10 Ιουνίου 2008 (San Francisco, California). Ετήσιο Συνέδριο της Αµερικανικής ιαβητολογικής Εταιρείας. (Λεπτοµέρειες στο επόµενο τεύχος). ºÈÏÔÙÂÏÈÎfi È ÙË 41 Μετά τη δηµοσίευση αυστριακού γραµµατοσήµου που απεικόνιζε διαβητική αµφιβληστροειδοπάθεια στο 20ο τεύχος µας, παρουσιάζουµε σήµερα τρία ακόµη γραµµατόσηµα για την αµφιβληστροειδοπάθεια. Το πρώτο (Α) εκδόθηκε από την Uganda το Η αξία του ήταν 2 σελλίνια. Αναφέρεται στον αγώνα κατά της υπέρτασης και απεικονίζει τον αµφιβληστροειδή µε διαβητικές βλάβες. Το δεύτερο (Β) κυκλοφόρησε από το Ισραήλ το 1998 και ήταν αφιερωµένο στην ιατρική τεχνολογία και συγκεκριµένα στις ακτίνες laser και την εφαρµογή τους στη θεραπεία της οφθαλµοπάθειας. Το τρίτο (Γ) αποτελεί ένα γραµµατόσηµο γαλλικής σειράς που εκδόθηκε για τις σηµαντικές ανακαλύψεις του 20ου αιώνος. Απεικονίζει ακτίνες laser, που εφαρµόζονται για τη θεραπεία σοβαρού οιδήµατος της ωχράς κηλίδας ή της νεοαγγείωσης του διαβήτη. Στη περίπτωση της προηγούµενης οι ακτίνες laser χρησιµοποιού- 9

10 και να σταµατήσουν την παραγωγή αγγειογόνων παραγόντων. νται για να σταµατήσουν την εξαγγείωση και στην άλλη για να καταστρέψουν την περιφερική ισχαιµία του αµφιβληστροειδούς Ó ÁÎË ÁÈ Ó Ô Î ÓfiÓ ÛÊ ÏÂÈ Ú Ûˆ ÙË ÓÙÏ πóûô Ï ÓË Νέα στοιχεία που παρουσιάστηκαν στην FDA ( ιοίκηση Τροφών και Φαρµάκων των ΗΠΑ) δείχνουν ότι υφίσταται σοβαρό πρόβλη- µα ασφαλείας των ασθενών από τη χρήση αντλίας ινσουλίνης. Η ιατρός που συνέλεξε τις πληροφορίες αναφέρει 1594 τραυµατισµούς και 13 θανάτους παιδιών και εφήβων από αντλίες µέσα σε µία δεκαετία. 82% αυτών των περιπτώσεων χρειάσθηκαν εισαγωγή σε νοσοκοµείο. Άλλωστε, ο Dr. Richard Hellman, Πρόεδρος της Αµερικανικής Εταιρείας Κλινικών Ενδοκρινολόγων επαίνεσε τις ενέργειες της FDA να προστατεύσει την ασφάλεια των παιδιών και των εφήβων, που χρησιµοποιούν αντλίες ινσουλίνης. Σύµφωνα µε την Dr. Judith Cope σε άρθρο που δηµοσίευσε στο τεύχος Μαΐου 2008 του περιοδικού Pediatrics, το περισσότερο κοινό πρόβληµα ήταν η έλλειψη επαρκούς εκπαίδευσης και φυσικά ούτε ο πάσχων, ούτε ο υπεύθυνος ενήλικος διέθετε επαρκείς γνώσεις για την λειτουργία της αντλίας και για το πώς θα αποφεύγετο ο τραυµατισµός ή ο θάνατος. Αν και υπήρξαν µερικές περιπτώσεις µηχανικής δυσλειτουργίας της αντλίας, τα περισσότερα προβλήµατα ήταν αποτέλεσµα των ανθρωπίνων παραγόντων που αφορούν την χρήση αντλιών. υστυχώς, µέχρι στιγµής το FDA δεν έχει ανακοινώσει παρόµοια στοιχεία για τον αριθµό σοβαρών τραυµατισµών στην ευρύτερη οµάδα των ενηλίκων που χρησιµοποιούν αντλίες. Τα στοιχεία αυτά, που θα είναι κρίσιµα, θεωρούνται δύσκολα για να συλλεχθούν και µόνο η FDA φαίνεται να έχει την ικανότητα να συλλέξει στοιχεία τραυµατισµών και θανάτων από όλους τους παραγωγούς αντλιών ινσουλίνης. O Dr. Hellman συµπεραίνει ότι οι παράγοντες που αναφέρονται στη παιδιατρική µελέτη, οι οποίοι συνέβαλαν στη δυσάρεστη έκβαση στα παιδιά και τους εφήβους, θα πρέπει να υφίστανται και σε σηµαντική αναλογία των ενηλίκων που φορούν αντλίες ινσουλίνης. Κοινό πρόβληµα στα παιδιά και τους εφήβους θεωρείται η περιορισµένη εκπαίδευσή τους στην αρχή της εφαρ- µογής της αντλίας. Μπορεί το πρόβλη- µα να είναι σοβαρότερο για τους ενηλίκους. Είναι εµφανής και η µειονεκτική διαθεσιµότητα υποστήριξης της χρήσης αντλίας σε επείγουσες καταστάσεις. Πολλοί γιατροί και οι συνεργάτες τους, που φροντίζουν πάσχοντες µε αντλία ινσουλίνης, δεν διαθέτουν επαρκείς γνώσεις για τη λειτουργία της αντλίας προκειµένου να λύουν άµεσα τα λάθη του ασθενούς ή την δυσλειτουργία της αντλίας. Μολονότι είναι συνήθως διαθέσιµη η τηλεφωνική υποστήριξη από την παραγωγό εταιρεία, το προσωπικό υποστήριξης συνήθως δεν είναι εντολεύς της δοσολογίας ινσουλίνης και δεν έχει άµεση σχέση µε την φροντίδα του ασθενούς. Επιπλέον, πολλές νεότερες αντλίες είναι περισσότερο «έξυπνες» και πολύπλοκες. Η πολυπλοκότητά τους µπορεί να παραπλανεί ακόµη και έµπειρους χρήστες και να αυξήσει σηµαντικά τον κίνδυνο σε ασθενείς που είναι άπειροι µε την αντλία, που µπορεί να έχουν άγχος, κατάθλιψη ή ακόµη να εµφανίζουν µεταβατικά προβλήµατα αντιλήψεως, όπως συχνά συµβαίνει είτε µε τα πολύ χαµηλά ή και τα πολύ υψηλά επίπεδα γλυκόζης στο αίµα. Ο Dr. Hellman δήλωσε ότι η Αµερικανική Εταιρεία Κλινικών Ενδοκρινολόγων από τριετίας διαθέτει ετήσιο πρόγραµµα διδασκαλίας και πρακτικής εµπειρίας για όλους τους γιατρούς που συµπληρώνουν την εκπαίδευσή τους στην ειδικότητα της Ενδοκρινολογίας. Οι γιατροί διδάσκονται πώς να φροντίζουν ασθενείς µε αντλία ινσουλίνης, πώς να προστατεύονται οι πάσχοντες από δυσλειτουργία της αντλίας και πως θα βελτιώσουν τις ικανότητες του ασθενούς να φορά την αντλία καλά και µε ασφάλεια. Οι γιατροί θεωρούν το πρόγραµµα αυτό ως πολύτιµο, αλλά απαιτούνται πολλά παρόµοια προγράµµατα. Από πέρυσι µάλιστα θεσµοθετήθηκε οµάδα κρούσεως εµπειρογνωµόνων για αντλίες, προκειµένου να αναπτύξουν καθοριστικές γραµµές και απαιτούµενα χαρακτηριστικά για την εγκατάσταση αντλιών, ως και τι θεωρείται ουσιώδες για να εξασφαλίζει ασφαλή και αποτελεσµατική φροντίδα στα άτοµα µε αντλίες ινσουλίνης. Η Αµερικανική Εταιρεία Κλινικών Ενδοκρινολόγων είναι λίαν υποστηρικτική της τεχνολογίας των αντλιών ινσουλίνης, πιστεύει δε ότι ακόµη περισσότεροι ασθενείς µπορούν να ωφεληθούν από αντλία. Είναι ξεκάθαρο όµως ότι ένας σηµαντικός αριθµός ασθενών δεν έπρεπε να φορά αντλία. Σ αυτούς περιλαµβάνονται άτοµα µε βαρέα ψυχολογικά προβλήµατα, τα οποία τους αποµακρύνουν από την ασφαλή αυτοφροντίδα, ως επίσης και οι ασθενείς, οι οποίοι δεν είναι σε θέση να αντιµετωπίζουν την πολυπλοκότητα της αντλίας, που ως αποτέλεσµα υποφέρουν από αντιληπτική φόρτιση και φυσικά εµφανίζουν κακή ρύθµιση. Οι περισσότεροι ασθενείς χρειάζονται περισσότερη εκπαίδευση και ιατρική υποστήριξη πληροφόρησης. υστυχώς, συνεχιζόµενο πρόβληµα είναι ότι η εκπαίδευση και η αρχική, αλλά και η συνεχιζόµενη, καθώς και η ιατρική υποστήριξη για την αντιµετώπιση των ειδικών προβληµάτων και αναγκών των χρηστών αντλίας, ούτε παρέχεται, ούτε πληρώνεται. Ως αποτέλεσµα έχουµε πρόβληµα ασφαλείας του ασθενούς, που δυνατόν να µην οφείλεται στην αντλία, αυτή καθ εαυτή, αλλά σε πρόβληµα, αποτυχία του συστή- µατος φροντίδας για υποστήριξη της αντλίας. Είναι υποχρεωµένη η FDA να συλλέξει στοιχεία ασφαλείας για τις αντλίες ινσουλίνης και να τα κοινοποιήσει στην επιστηµονική κοινότητα το ταχύτερο. Απαιτείται να προχωρήσουµε, ούτως ώστε να καταστεί ασφαλέστερη η αντλία ινσουλίνης και να εξαφανιστούν οι θάνατοι και οι τραυµατισµοί από την χρήση της, όπως αυτοί που ανέφερε η Dr. Cope και η οµάδα της FDA. 10

11 π ª ª À π À π ƒàª ƒ À π À π µ Ú ıúô Ù ÚÔ 6, ª ÚÔ ÛÈ ËÏ./Fax: , µú È ÊÈÂÚˆÌ ÓË ÛÙË appleúô Υπό την αιγίδα της Κυπριακής Πρεσβείας το Ελληνικό Τµήµα του ιεθνούς Ιδρύµατος Έρευνας Νεανικού ιαβήτη οργάνωσε στις 15 Μαΐου 2008 φιλανθρωπικό gala µε επίδειξη µόδας της Κύπριας σχεδιάστριας κ. Elina Leventi µε τίτλο «Αποτυπώµατα αγάπης» (οίκος µόδας MARINI & LEVENTI) και γεύµα µε κυπριακά εδέσµατα. Guest stars της βραδιάς ήταν η Μαρία Σταµατέρη και η ηθοποιός Χριστίνα Αλεξανιάν, ενώ την βραδιά παρουσίασε η κ. Βάσια Λόη. Πολλές ήταν οι εκλεκτές παρουσίες από την κοσµική Αθήνα Οι κυρίες Μ. Ξάνθου, Π. Γεώργα και Αγγ. Παπανικόλα Νανά Φράγκου, Βάση Λακιώτη και Λίζα Έβερτ Ο πρέσβης της Κύπρου µαζί µε τρεις γνωστές κυρίες Ì Ïfi Ú ÙË 2008 Με µεγάλη επιτυχία πραγµατοποιήθηκε στον Οµαλό των Χανίων Κρήτης τις ηµέρες 2 έως 4 Μαΐου η εκδήλωση του Ελληνικού Τµή- µατος του JDRF σε συνεργασία µε τα ιαβητολογικά Κέντρα των Νοσοκοµείων Παίδων Π&Α Κυριακού, Πανεπιστηµιακού Γενικού Νοσοκοµείου Ηρακλείου και «Βενιζέλειου- Πανάνειου» Γενικού Νοσοκοµείου Ηρακλείου. Στα πλαίσια της εκδήλωσης αυτής, εξετάστηκε το κατά πόσον το υποδόριο σύστηµα συνεχούς καταγραφής γλυκόζης της Medtronic Minimed Guardian RT, είναι αξιόπιστο σε καταστάσεις έντονης άσκησης. Για το λόγο αυτό πραγµατοποιήθηκε πεζοπορία 5 ωρών σε µια εκ των κορυφών των Λευκών Ορέων (Γκίγκιλοςυψόµετρο 2000m), στη θέση του εθνικού δρυµού του φαραγγιού της Σαµαριάς. Στην πεζοπορία συµµετείχαν µια οµάδα 20 παιδιών και νέων ηλικίας ετών µε τύπο Ι διαβήτη, όπου φόρεσαν το Guardian, και συνοδευόµενοι από τους γιατρούς κ. Α. Μητράκου (επίκουρη καθηγήτρια Παθολογίας- Θεραπευτική Κλινική Πανεπιστηµίου Αθηνών ταµία του JDRF- Hellas), κ. Α.Βαζαίου (Αναπλ. ιευθύντρια Α Παιδιατρικής και υπεύθυνη του ιαβητολογικού Κέντρου του Νοσοκοµείου Παίδων Π&Α Κυριακού), κ. ηµ. Μαµουλάκη αναπληρωτή διευθυντή στο Πανεπιστηµιακό Γενικό Νοσοκοµείο Ηρακλείου, κ. Παπά από το «Βενιζέλειο- Πανάνειο» Γενικό Νοσοκοµείο Ηρακλείου και τη νοσηλεύτρια του ιαβητολογικού Ιατρείου ΠαΓΝΗ Νατάσα Χρυσανθακοπούλου κατέκτησαν την κορυφή. Αρκετοί βέβαια αφού απόλαυσαν τη διάρκειας 2,5 ωρών διαδρο- µή, που ήταν αρκετά κουραστική, σταµάτησαν πιο χαµηλά και δροσίστηκαν από το γάργαρο νερό της πηγής που βρισκόταν στο Οι νέοι µας στην Κρήτη 11

12 σηµείο, απολαµβάνοντας ταυτόχρονα αφ υψηλού τη θέα των ορεινών όγκων που κατέληγαν στο Φαράγγι της Σαµαριάς κάτω από λαµπρό ήλιο που έλουζε την Κρητική Γή. Το θέαµα έκοβε την ανάσα και τους αποζηµίωνε για την προσπάθεια που είχανε καταβάλλει. Ωστόσο οι πιο τολµηροί και γυµνασµένοι συνέχισαν για ακόµη µια ώρα, ξεπερνώντας την κούραση που είχαν, καταφέρνοντας να πατήσουν την κορυφογραµµή και να αντικρύσουν από την άλλη όψη των ορεινών αυτών όγκων, τα δύο απόµακρα και συνάµα νότια όρια της χώρας µας, τις νήσους Γαύδο και Γαυδοπούλα. Σηµαντικότατη, στη διεξαγωγή αυτής της εκδήλωσης ήταν και η συµµετοχή των δύο συλλόγων, της Πανελλήνιας Ένωσης Αγώνα κατά του Νεανικού ιαβήτη (ΠΕΑΝ ) και του Παγκρήτιου Συλλόγου για το Νεανικό ιαβήτη (ΠΑΣΥΝΕ ). Οι πρόεδροι, του ΠΑΣΥΝΕ κ. Γιάννης Πατσάκης και της ΠΕΑΝ κ. Σόφη Μανέα, οι ιατροί-µέλη του Σ της ΠΕΑΝ,.Σακκάς, Σ.Τζαλαβρά και Ι.Βασιλάκης µαζί µε άλλα εξέχοντα µέλη των 2 συλλόγων, υποστήριξαν το εγχείρηµα προσφέροντας την εµπειρία τους από άλλες παρόµοιες αθλητικές δραστηριότητες. Υποστηρικτής της εκδήλωσης αυτής ήταν εκτός από την εταιρεία Medtronic, που διέθεσε τον εξοπλισµό και την τεχνογνωσία και η εταιρεία Nestlé που προσέφερε τις µπάρες δηµητριακών. Η σύντοµη παραµονή µας στο όµορφο νησί της Κρήτης ήταν αξέχαστη, αφού µε την άψογη οργάνωση που υπήρχε, βιώσαµε τη φιλοξενία, γευθήκαµε τα εδέσµατα, δοκιµάσαµε τη ρακί, χαρήκα- µε τη φυσική οµορφιά και κυρίως συναντηθήκαµε µε φίλους µε τους οποίους µοιραζόµαστε πολλά κοινά. Η όλη αυτή προσπάθεια, µας έδειξε για µια ακόµη φορά, αφενός ότι όταν είµαστε όλοι µαζί µπορούµε να πετύχουµε πολλά και, αφετέρου, πως όταν βάλουµε ένα στόχο (όπως η κορυφή ενός βουνού) µπορούµε να τον πετύχουµε χωρίς ο διαβήτης να αποτελεί εµπόδιο ή άλλοθι. Είναι απλά ένας παράγων που µας κάνει πιο υπεύθυνους και δυνατούς ώστε να αντιµετωπίζουµε τη ζωή κατάµατα και να ζούµε κάθε της στιγµή κατακτώντας κάθε φορά και νέες κορυφές. Η εκδήλωση ήταν υπό την αιγίδα του Υπουργείου Υγείας και Κοινωνικής Αλληλεγγύης και τη Νοµαρχιακή Αυτοδιοίκηση Χανίων. Το JDRF χρηµατοδότησε το όλο εγχείρηµα εκπληρώνοντας το στόχο του για την έρευνα, µε σκοπό την ίαση του ιαβήτη, ενώ προγραµµατίζονται ανάλογες εκδηλώσεις στο άµεσο µέλλον και σε άλλα µέρη της Ελλάδος. Το ιοικητικό Συµβούλιο της ΠΕΑΝ MÂÛÔÁÂ ˆÓ 24, Aı Ó, TËÏ.: , -mail: peand@live.com ÁÎfiÛÌÈ Ì Ú ÀÁÂ Με την ευκαιρία της Ηµέρας της Υγείας η ΠΕΑΝ µετείχε µε περίπτερο στη Πλατεία Συντάγµατος καθ όλη τη διάρκεια της εβδοµάδας 7 µε 13 Απριλίου Μέλη της ΠΕΑΝ διένεµαν φυλλάδια σχετικά µε τον διαβήτη στους διερχόµενους, ενώ το περίπτερο επισκέφθηκε πλήθος ενδιαφεροµένων. Παγκόσµια Ηµέρα Υγείας, το περίπτερο της ΠΕΑΝ È ÈÎ Î Ù ÛÎËÓÒÛÂÈ ÁÈ ÙÔ 2008!! Να ενηµερώσουµε παιδιά και γονείς πως ξεκίνησαν οι εγγραφές για τη φετινή κατασκήνωση, έναν θεσµό που καθιέρωσε η ΠΕΑΝ από το 1991 και λειτουτγεί µε φοβερή οργάνωση και συµµετοχή καθώς αποτελεί ιδιαίτερα σηµαντική εµπειρία για το παιδί µε Νεανικό ιαβήτη. Η κατασκήνωση που θα φιλοξενήσει φέτος τα υπερδραστήρια 12

13 διαβητόπουλα είναι η "Kinderland ", στον Κάλαµο Αττικής. Η χρονική περίοδος διαµονής είναι από 12 Ιουλίου έως και 2 Αυγούστου (22 ηµέρες) και οι ηλικίες που µπορούν να συµµετάσχουν είναι 6 έως 15 ετών. Το κόστος συµµετοχής είναι: a. για τους ιδιώτες (όσους δεν έχουν ασφαλιστικό φορέα ή ο φορέας που ανήκουν δεν καλύπτει κατασκηνώσεις) 720 συν 80 για το νοσηλευτή. b. Για τους υπόλοιπους επιβαρύνονται µόνο µε το κόστος του νοσηλευτή 80. Λόγω µεγάλης συµµετοχής οι θέσεις κατοχυρώνονται µόνο µετά από κατάθεση προκαταβολής 200 µέχρι 15 Ιουνίου στους παρακάτω λογαριασµούς: Alpha Bank: Eurobank: Εθνική Τράπεζα: 072/ ΠΡΟΣΟΧΗ!!! στην κατάθεση µην ξεχάσετε να γράψετε το ονοµατεπώνυµο του παιδιού καθώς και ένα τηλέφωνο επικοινωνίας. Τέλος το αποδεικτικό στείλτε το στο fax για άµεση κράτηση της θέσης. Θα τηρηθεί σειρά προτεραιότητας καθώς επίσης και θα προηγηθούν τα παιδιά µε διαβήτη έναντι των αδερφών και φίλων τους. Λοιπές πληροφορίες για τη λειτουργία του προγράµµατος µπορείτε να καλέσετε στα τηλέφωνα κ. Μανέα απογευµατινές ώρες κ. Βασιλάκης Για όσους ενδιαφέρονται να επισκεφθούν το χώρο της κατασκήνωσης, όλα να επόµενα σαββατοκύριακα 9.00πµ-3.00µµ θα παραµείνουν ανοικτά και θα δέχονται επισκέπτες. Η Πρόεδρος Σοφία Μανέα Από τον Γιάννη Σταθόπουλο Η Γραµµατέας Σοφία Τζαλαβρά ºÚÔÓÙ Ô ÌÂ ÙÔ Ì ÏÏÔÓ Η ίδρυση µιας υψηλού επιστηµονικού επιπέδου τριτοβάθµιας Παιδιατρικής Κλινικής στην Αθήνα αποτέλεσε σηµαντική πρόκληση. Γι αυτό έπρεπε να υπάρξει η σωστή χρονική περίοδος και οι συγκυρίες για την επιτυχία του εγχειρήµατος. Ένας σηµαντικός παράγοντας για την ίδρυση και λειτουργία της κλινικής υπήρξε η ανάγκη για τη συνέχιση της παρακολούθησης και νοσηλείας του µεγάλου αριθµού βρεφών που γεννώνται στο ΜΗΤΕΡΑ. Είχε καταστεί αναγκαίο για το «ΜΗΤΕΡΑ», µε τους τοκετούς το χρόνο και µε την όντως τεράστια µονάδα εντατικής θεραπείας νεογνών µε δυναµικότητα 100 κλινών και θερµοκοιτίδων, να συνεχίζει την ιατρική περίθαλψη των νεογέννητων, ιδιαίτερα αυτών µε προβλήµατα υγείας. Αυτό αποτέλεσε πάγια επιθυµία των γονέων, αλλά και των µαιευτήρων που πίστεψαν στην ανάγκη ενός πλήρως στελεχωµένου και εξοπλισµένου παιδιατρικού/παιδοχειρουργικού τµήµατος, αντάξιου του επιστηµονικού επιπέδου και της φήµης του ΜΗΤΕΡΑ. Χρήστος Μπαρτσόκας /ντης Παιδιατρικής Κλινικής ΜΗΤΕΡΑ Από την συνέντευξή του στο περιοδικό Art of Life & Health È È ÙÚÈÎ ÏÈÓÈÎ ª ƒ appleï ÛÙÔ Ì ıëù ÙˆÓ Û ÔÏÂ ˆÓ Î È ÛÙÔ ıïëù ÙˆÓ ıïëùèîòó Î ËÌÈÒÓ ÙË ÙÙÈÎ. Την Παιδιατρική Κλινική ΜΗΤΕΡΑ επιλέγουν ολοένα και περισσότερα εκπαιδευτικά ιδρύµατα και αθλητικές ακαδηµίες, για να επωφεληθούν των υπηρεσιών της τόσο σε νοσηλευτικό επίπεδο, όσο και σε επίπεδο επιµόρφωσης και υποστήριξης των δραστηριοτήτων των παιδιών. Μερικά από τα εκπαιδευτήρια τα οποία έτυχαν των υπηρεσιών και της υποστήριξης της Παιδιατρικής Κλινικής ΜΗΤΕΡΑ είναι η Ελληνογερµανική Αγωγή, τα Ιδιωτικά Εκπαιδευτήρια ACS, η Σχολή ΞΕΝΟΠΟΥΛΟΥ, το Αρσάκειο Εκάλης, η Ελληνογαλλική Σχολή Saint Joseph και τα Εκπαιδευτήρια Κωστέα-Γείτονα, ενώ από τις αθλητικές ακαδηµίες το Family Sports Club των Βριλησσίων και οι Ποδοσφαιρικές Ακαδηµίες «Κένταυρος» ζήτησαν την συνδροµή της Παιδιατρικής Κλινικής ΜΗΤΕΡΑ, για δραστηριότητες των αθλητών τους. Έτσι και το Πρότυπο Εκπαιδευτήριο Αθηνών στη Βάρη, µε O ιατρός εργασίας του ΜΗΤΕΡΑ, ενώ ενηµερώνει τους µαθητές του Προτύπου Αθηνών, σχετικά µε τις Πρώτες Βοήθειες. Η Παιδοενδοκρινολόγος κ. Μαρία Καράτζα-Χαρώνη, ενώ ενηµερώνει του γονείς των αθλητών των ποδοσφαιρικών ακαδηµιών Soccer Station, σχετικά µε τις συνέπειες της χρήσης αναβολικών από τους αθλητές. αφορµή την ολοένα παρατηρούµενη αύξηση περιστατικών παιδικής παχυσαρκίας, διαβήτη, νευρικής ανορεξίας καθώς και των ατυχηµάτων που συµβαίνουν σε σπίτι και σχολείο, ζήτησαν την συνεργασία της Κλινικής, για την διενέργεια σχετικών επιµορφωτικών οµιλιών στους µαθητές του. 13

14 Η Παιδιατρική Κλινική ΜΗΤΕΡΑ ανταποκρινόµενη στο αίτηµά τους και µε την συνδροµή του ιατρού εργασίας κ. Ηλία Μπέλλου, της ψυχολόγου κ. Ελίνας Γκίκα και της διαιτολόγου κ. Μελίνας Καριπίδου βρέθηκαν στο σχολείο και ενηµέρωσαν αναλυτικά όχι µόνο τους µαθητές, αλλά και τους δασκάλους, εστιάζοντας στην αξία της έγκαιρης πρόληψης. Την Κυριακή 2 Μαρτίου διεξήχθει στο Συνεδριακό Κέντρο «Νικόλαος Λούρος» ενηµερωτική οµιλία από επιστήµονες της Παιδιατρικής Κλινικής ΜΗΤΕΡΑ, στους γονείς των Ποδοσφαιρικών Ακαδη- µιών Soccer Station. Τα θέµατα της συνάντησης αυτής ήταν «Αναβολικά και Άθληση» και «ιατροφή και Άθληση», τα οποία ανέπτυξαν η Παιδοενδοκρινολόγος κ. Μαρία Καράτζα-Χαρώνη και η Κλινική ιαιτολόγος- ιατροφολόγος κυρία Μελίνα Καριπίδου αντίστοιχα. Οι συµβουλές και οι παρατηρήσεις των 2 επιστη- µόνων προς του γονείς των παιδιών, εν όψει µάλιστα του επικείµενου τουρνουά που συµµετέχουν στο γήπεδο της Barcelona. È ÔÎ Ú ÈÔ ÂÈÚÔ ÚÁÈÎ ªËÙ Ú Ξεκίνησε επίσηµα η λειτουργία της πρώτης ιδιωτικής Παιδοκαρδιοχειρουργικής και Παιδοκαρδιολογικής Κλινικής στη χώρα µας, εντός των εγκαταστάσεων της Παιδιατρικής Κλινικής του ΜΗΤΕΡΑ. Για τη νέα αυτή Κλινική διαµορφώθηκε εξ αρχής µία ολόκληρη πτέρυγα, η οποία περιλαµβάνει, µεταξύ άλλων, Χειρουργείο προορισµένο αποκλειστικά για παιδοκαρδιοχειρουργικές επεµβάσεις, Παιδοκαρδιοχειρουργική Μ.Ε.Θ. και Αιµοδυναµικό-Ηλεκτροφυσιολογικό Εργαστήριο, εξοπλισµένα µε ό,τι τελειότερο έχει να επιδείξει η ιατρική τεχνολογία. Ο κάθε ασθενής παρακολουθείται σε ειδικό monitor τηλεµετρίας καθ όλη τη διάρκεια της νοσηλείας του. Είναι δυνατή η πραγµατοποίηση χειρουργικών επεµβάσεων συγγενών καρδιοπαθειών κάθε µορφής, ακόµη και αυτών που µε βάση τα επιστηµονικά κριτήρια θεωρούνται ως οι πλέον περίπλοκες. Επίσης, µπορούν να θεραπευθούν µε µη χειρουργικές επεµβατικές τεχνικές πολλές συγγενείς καρδιοπάθειες και σοβαρές αρρυθµίες. Τα Εξωτερικά Ιατρεία τα οποία λειτουργούν καθ όλο το 24ωρο, καλύπτουν όλο το εύρος των καρδιακών παθήσεων της παιδικής ηλικίας. Η Κλινική έχει στελεχωθεί µε το πλέον εξειδικευµένο και έµπειρο ιατρικό και νοσηλευτικό προσωπικό, η παρουσία του οποίου διασφαλίζει υψηλό επίπεδο παροχής ιατρικών υπηρεσιών. Υπεύθυνοι της νέας Κλινικής ορίστηκαν οι κ.κ.: Γεώργιος Σαρρής, Καρδιοχειρουργός Παίδων, ως ιευθυντής της Καρδιοχειρουργικής Κλινικής Παίδων, µε εκπαίδευση και προϋπηρεσία στις Η.Π.Α (Πανεπιστήµια Harvard, Stanford, Emory, Cleveland Clinic) και στο Ωνάσειο Καρδιοχειρουργικό Κέντρο. Ιωάννης Παπαγιάννης, Παιδοκαρδιολόγος, ως ιευθυντής της Καρδιολογικής Κλινικής Παίδων, µε εκπαίδευση και προϋπηρεσία στις Η.Π.Α. (Πανεπιστήµια Washington, Duke, Harvard) και στο Ωνάσειο Καρδιοχειρουργικό Κέντρο. Γεώργιος Κυρβασίλης, Αναισθησιολόγος, ως ιευθυντής Καρδιοαναισθησιολογίας και Εντατικής Θεραπείας Παίδων, µε εκπαίδευση και προϋπηρεσία στις Η.Π.Α. (Πανεπιστήµια Washington, Harvard) και στο Ωνάσειο Καρδιοχειρουργικό Κέντρο. Η ΜΗΤΕΡΑ Α.Ε. µε υψηλό αίσθηµα κοινωνικής ευαισθησίας και µε προσήλωση στις αρχές που διέπουν την παροχή υπηρεσιών υγείας, ιδιαίτερα στα παιδιά, προχώρησε στη δηµιουργία της νέας αυτής Κλινικής, η επένδυση της οποίας άγγιξε τα 6 εκατοµ- µύρια ευρώ. Η νέα Κλινική είναι σε θέση να παρέχει ιατρικές υπηρεσίες υψηλότατου επιπέδου και να αντιµετωπίσει παιδιατρικές καρδιοπάθειες οιασδήποτε βαρύτητας, ακόµη και όσες έως σήµερα νοσηλεύονταν σε κλινικές του εξωτερικού. ΠψÛË ÁÈ ÙÔ apple È Î È ÙÔ appleâúè ÏÏÔÓ Η Παιδιατρική Κλινική ΜΗΤΕΡΑ και ο Πολιτιστικός Σύλλογος Λυκαβητός διοργάνωσαν ένα πολύ όµορφο street event, στην Πλατεία Κολωνακίου, µε θέµα: Παιδί και Περιβάλλον, µε την ελπίδα να µην επαναληφθούν τα δραµατικά γεγονότα των πυρκαγιών, που έπληξαν την χώρα, πέρσι το καλοκαίρι. Η ανταπόκριση του κοινού ήταν πολύ µεγάλη και η πλατεία γέµισε από κόσµο, που ενηµερώθηκε για ένα θέµα που µας αφορά όλους και είχε να κάνει µε το τι περιβάλλον θα παραδώσουν οι «µεγάλοι» στις νεότερες γενιές, στα παιδιά τους. Ο κ. Γιάννης Μωυσίδης, Αλλεργιολόγος-Ανοσολόγος, συνεργάτης των νοσοκοµείων ΥΓΕΙΑ και ΜΗΤΕΡΑ ήταν ένας εκ των βασικών οµιλητών Η νεαρά ταλαντούχα τραγουδίστρια ήµητρα ουµένη µαζί µε παιδιά και τους ανθρώπους της Παιδιατρικής Κλινικής ΜΗΤΕΡΑ, στην εκδήλωση για το Παιδί και το Περιβάλλον. 14 συνέχεια στη σελ. 16

15 Ο ρόλος της µητέρας στην αρµονική συµβίωση µε το διαβήτη Τη σηµασία της αποδοχής του νεανικού διαβήτη, της σωστής αντιµετώπισής του και της εκπαίδευσης του παιδιού από τη µητέρα, συζήτησαν κορυφαίοι ειδικοί στην ηµερίδα που διοργάνωσε το περιοδικό VITA, µε αφορµή τη γιορτή της Μητέρας, µε την ευγενική χορηγία της Νovo Νordisk και υπό την αιγίδα του Υπουργείου Υγείας. Το ενδιαφέρον των συγκεντρωµένων, ανάµεσα στους οποίους ήταν και ορισµένα παιδιά, ήταν πολύ εµφανές όχι µόνο από τον αριθµό τους, αλλά και από την ποιότητα και την πληθώρα των ερωτήσεων που έθεσαν στους ειδικούς οµιλητές. Ο παιδικός διαβήτης είναι άλλωστε µια κατάσταση που καθορίζει την ποιότητα ζωής χιλιάδων οικογενειών στην Ελλάδα. Η ηµερίδα ξεκίνησε µε χαιρετισµό από τη διευθύντρια του περιοδικού Vita κ. Χριστίνα Ψυχάρη, ενώ στη συνέχεια ανέλαβαν να ενηµερώσουν το κοινό σε σχέση µε το ιδιαίτερα ενδιαφέρον θέµα του σακχαρώδους διαβήτη στα παιδιά τρεις εξέχοντες επιστήµονες. Φυσικά, µεγάλο βάρος έριξαν όλοι στο ρόλο της µητέρας ως καθοδηγητή και εκπαιδευτή για το παιδί που έχει διαβήτη. Τρόπος ζωής Πρώτος µίλησε ο κ. Χρήστος Μπαρτσόκας, οµότιµος καθηγητής Παιδιατρικής του Πανεπιστηµίου Αθηνών και διευθυντής της Παιδιατρικής Κλινικής του Νοσοκοµείου «ΜΗΤΕΡΑ», για το σηµαντικό ρόλο της µητέρας στην αντιµετώπιση του σακχαρώδους διαβήτη στα παιδιά και στους εφήβους. Ο κ. Μπαρτσόκας εξήγησε ότι ο διαβήτης τύπου 1 είναι ένας διαφορετικός τρόπος ζωής, στον οποίο τα παιδιά ευτυχώς προσαρµόζονται πολύ εύκολα. Τόνισε επίσης ότι απαιτείται πολύ καλή εκπαίδευση, τόσο των παιδιών όσο και του άµεσου περιβάλλοντός τους, ώστε να επιτευχθεί άριστη ρύθµιση του διαβήτη, που αποδεδειγµένα προλαµβάνει ή τουλάχιστον καθυστερεί πολύ τις επιπλοκές. Επιπλέον, έδωσε αρκετές ελπίδες για το µέλλον όσον αφορά στην καλύτερη αντιµετώπιση του διαβήτη µε τη συµβολή της επιστηµονικής προόδου. Ο κ. Μπαρτσόκας τόνισε ιδιαίτερα την αύξηση της συχνότητας του διαβήτη τύπου 2 στα παιδιά ως συνέπεια του σύγχρονου τρόπου ζωής και φυσικά της παχυσαρκίας, που θεωρείται πλέον επιδηµία. Η σηµασία της ψυχολογίας Για το συµβουλευτικό και υποστηρικτικό ρόλο των ψυχολόγων απέναντι στους γονείς, µε σκοπό την οµαλή ανάπτυξη των παιδιών µε διαβήτη και την επίλυση των προβληµάτων που πιθανώς αντιµετωπίζουν µίλησε η ρ. Ελίνα Γκίκα, κλινική ψυχολόγος - ψυχοθεραπεύτρια της Παιδιατρικής Κλινικής του «ΜΗΤΕΡΑ», που υπογράµµισε ιδιαίτερα ότι ο ψυχολόγος είναι συνεργάτης των παιδιών και σύµβουλος για ό,τι χρειαστούν. Ο ρόλος της διατροφής Μιλώντας για τη σηµασία της σωστής διατροφής στη ρύθµιση του σακχαρώδους διαβήτη, η κ. Μελίνα Σ. Καριπίδου, MSc, κλινική διαιτολόγος - διατροφολόγος, υπεύθυνη Τµήµατος ιαιτολογίας - ιατροφής του «ΜΗΤΕΡΑ», τόνισε ότι η µητέρα είναι εκείνη που καθορίζει και οργανώνει το φαγητό στο σπίτι, καθώς και τις ώρες ενασχόλησης των παιδιών µε τις διάφορες δραστηριότητές τους. Τόνισε επίσης ότι η µητέρα είναι εκείνη που εξοικειώνεται πρώτη µε την ποιότητα, την ποσότητα και τη σωστή κατανοµή των γευµάτων του παιδιού µε διαβήτη τύπου 1. 15

16 συνέχεια από τη σελ. 14 της εκδήλωσης και αναφέρθηκε εκτενώς για τις επιπτώσεις της µόλυνσης του περιβάλλοντος στην υγεία των παιδιών, όσον αφορά την πρόκληση αλλεργιών και άσθµατος. Τα παιδιά, που είχαν την τύχη να παρευρεθούν στην εκδήλωση, διασκέδασαν µε την ψυχή τους, καθώς οι οργανωτές είχαν φροντίσει να υπάρχουν παιχνίδια, διαγωνισµοί και πολλά δώρα για όλους, ενώ όλοι µαγεύτηκαν από τις υπέροχες φωνές της Μαριάννας Τόλη και της µικρής ήµητρας ουµένη, που τραγούδησαν αφιλοκερδώς για τους σκοπούς της εκδήλωσης. Την προσπάθεια αυτή της Παιδιατρικής Κλινικής ΜΗΤΕΡΑ και του Πολιτιστικού Συλλόγου «Ο Λυκαβηττός», πλαισίωσαν µε την παρουσία τους ο ραδιοφωνικός σταθµός 9,84, το «Χαµόγελο του Παιδιού», η Ελληνική Εταιρία Προστασίας της Φύσης κ.α Η Παιδιατρική Κλινική ΜΗΤΕΡΑ θα συνεχίσει να είναι αρωγός σε κάθε προσπάθεια, που έχει σαν στόχο την προστασία του περιβάλλοντος. È È ÙÚÈÎ ÏÈÓÈÎ ÛÙËÓ ÓıÔÎÔÌÈÎ ŒÎıÂÛË ËÊÈÛÈ ÁÈ ÙËÓ Ì Ú ÙË ªËÙ Ú Η Παιδιατρική Κλινική ΜΗΤΕΡΑ ανταποκρίθηκε στην πολύ όµορφη πρωτοβουλία του ήµου Κηφισιάς, ο οποίος στα πλαίσια της 30ης Ανθοκοµικής Έκθεσης, διοργάνωσε εκδηλώσεις και δραστηριότητες για τα παιδιά και τα τιµώµενα πρόσωπα, τις µητέρες τους. Έτσι οµάδα στελεχών της Κλινικής µε εξειδικευµένο νοσηλευτικό προσωπικό, βρέθηκε στην Ανθοκοµική και παρείχε ενηµέρωση στους παρευρισκόµενους για την Κλινική και συµβουλές σχετικά µε τις ασθένειες της άνοιξης. Το ασθενοφόρο της Κλινικής ήταν κι αυτό εκεί για κάθε ενδεχόµενο, αλλά ευτυχώς δεν χρειάστηκε σε καµία περίπτωση. Η οµάδα των Στελεχών και των Νοσηλευτών της Κλινικής µε τον ήµαρχο Κηφισιάς, κ. Νίκο Χιωτάκη και την Πρόεδρο της Ανθοκοµικής Έκθεσης, κ Ελευθερία Λιαπάκη Harvard Medical School Department of Pediatrics ÚfiÛÎÏËÛË Το προσεχές εκπαιδευτικό σεµινάριο της Παιδιατρικής Κλινικής του ΜΗΤΕΡΑ Α.Ε. θα γίνει το Σάββατο 27 Σεπτεµβρίου 2008, 10πµ-4µµ. Το σεµινάριο συνοργανώνεται µε το Children s Hospital της Βοστώνης (Ιατρική Σχολή Harvard) και θα γίνει, όπως και τα προηγούµενα, στο αµφιθέατρο «Νικ. Λούρος» του ΜΗΤΕΡΑ, Ερυθρού Σταυρού 6, Μαρούσι. Στα θέµατα περιλαµβάνονται εισηγήσεις των καθηγητών Joseph Majzoub («ιαταραχές ισορροπίας του ύδατος»), Lisa Albers («Αυτισµός»), Francisco Bonilla («Πρωτοπαθείς ανοσοανεπάρκειες»), Thomas Sandora («Ανθεκτικοί Μικροοργανισµοί»). Στα θέµατα περιλαµβάνονται επίσης: η αναφυλαξία, τα συγκοπτικά επεισόδια στα παιδιά και τους εφήβους, ο στραβισµός και τα συµπληρώµατα διατροφής, κ.ά. Για πληροφορίες στα τηλέφωνα: (κ. Νίκη Σπίρτου) ή (κ. Καίτη Μαθιουδάκη). 16