medac Asparaginase-Aktivitäts-Test MAAT Ελληνικά 550-VPSIG/070703

Transcript

1 medac Asparaginase-Aktivitäts-Test MAAT Ελληνικά

2 FABRICANTE / FABBRICANTE / ΚΑΤΑΣΚΕΥΑΣΤΗΣ medac Gesellschaft für klinische Spezialpräparate mbh Fehlandtstraße 3 D Hamburg DISTRIBUIDOR / DISTRIBUZIONE / ΙΑΝΟΜΕΑΣ Alemania/Germania MedacSchering Onkologie GmbH Nördliche Auffahrtsallee 44 D München Tel./Phone: ++49 / 89 / Fax: ++49 / 89 / Internacional / Internazionale / ιεθνώς medac Gesellschaft für klinische Spezialpräparate mbh Theaterstrasse 6 D Wedel Tel./Phone: ++49 / / Fax: ++49 / / DIRECCIÓN DE PEDIDOS/INDIRIZZO PER LE ORDINAZIONI / ιεύθυνση παραγγελιών Tel.: ++49 / / Fax: ++49 / / Castellano: pág. 1 Italiano: pag. 13 Ελληνικά: σελ. 25 Bibliografía / Bibliografia / Βιβλιογραφία: pag. 36

3 medac Asparaginase-Aktivitäts-Test (MAAT) Eνζυµική µέθοδος για τον ποσοτικό προσδιορισµό της ενεργότητος της ασπαραγινάσης Αριθµός καταλόγου :550 Χρησιµοποιείται µόνο για in vitro διάγνωση ΕΙΣΑΓΩΓΗ Η L-ασπαραγινάση είναι ένα ένζυµο πολύ σηµαντικό για την θεραπεία της οξείας λεµφοβλαστικής λευχαιµίας (ΟΛΛ) σε παιδιά και ενήλικες. Η θεραπεία µε L-ασπαραγινάση στηρίζεται στην εξάντληση των επιπέδων της ασπαραγίνης στο πλάσµα και στο εγκεφαλονωτιαίο υγρό λόγω της διάσπασης της από το προαναφερθέν ένζυµο σε ασπαρτικό οξύ και αµµωνία.( βλέπε αρχή διαδικασίας:σελ.2 ) Το κιτ χρησιµοποιείται για την µέτρηση της ενεργότητος της ασπαραγινάσης κατά την διάρκεια της θεραπείας, αποσκοπώντας στην µέγιστη δυνατή βελτίωση της θεραπείας. Σκοπός της καταγραφής της ενεργότητος της ασπαραγινάσης είναι: * Η µέτρηση της ενεργότητος της ασπαραγινάσης κατά την διάρκεια της θεραπείας, ως δείκτης για την εξάντληση της ασπαραγίνης. * Η ανίχνευση της «σιωπηλής απενεργοποίησης» (silent inactivation), προκληθείσα από τον ανοσοποιητικό µηχανισµό, µε αποτέλεσµα την µείωση του χρόνου δράσης της ασπαραγινάσης. * Η παροχή πληροφοριών µε τις οποίες δύναται να αποφασισθεί εάν θα αλλαχθεί ή όχι το χρησιµοποιούµενο στέλεχος ασπαραγινάσης ή εάν επέλθει αλλαγή στην δοσολογία για την βελτίωση της θεραπείας. Το ΜΑΑΤ είναι ένα οµοιογενές τεστ, µε την χρήση του οποίου επιτυγχάνεται πλήρως η καταγραφή της ενεργότητος της ασπαραγινάσης. 25

4 ΑΡΧΗ PRINCI ΤΗΣ ΙΑ ΙΚΑΣΙΑΣ Ασπαραγινάση Υπόστρωµα Ενζυµική υδρόλυση Προιόν ιάσπασης Α + Προιόν ιάσπασης B + Προιόν ιάσπασης B Χρωµογόνο Προιόν πρασίνου χρώµατος Μέτρηση απορρόφησης στα 700nm H ασπαραγινάση διασπά ένα υπόστρωµα ανάλογο της ασπαραγίνης σε δύο προιόντα, Α και Β. Το προιόν διάσπασης Β αντιδρά περαιτέρω µε ένα χρωµογόνο, σχηµατίζοντας ένα σύµπλοκο πρασίνου χρώµατος το οποίο απορροφά στα 700nm. Οι µετρήσεις της απορρόφησης ανάγονται σε ενεργότητες ασπαραγινάσης µε την χρήση πρότυπης καµπύλης. 26

5 ΠΛΕΟΝΕΚΤΗΜΑΤΑ ΤΗΣ ΙΑ ΙΚΑΣΙΑΣ Ευέλικτοι χειρισµοί διότι τα strip είναι διασπώµενα και άρα χρησιµοποιούνται µόνο όσα πηγαδάκια (well) απαιτούνται Απλοί χειρισµοί διότι δεν υπάρχουν στάδια πλυσίµατος και φυγοκέντρησης Μικρής διάρκειας διαδικασία (περίπου 2 ώρες) Υψηλής ακρίβειας αποτελέσµατα ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΤΟΥ ΚΙΤ Αριθµός καταλόγου : Μικροπλάκα (microplate): 6 X 8 πηγαδάκια (wells), διασπώµενα, φόρµα-u αεροστεγώς κλεισµένα σε σακκούλα αλουµινίου που περιέχει αποξηραντικό υλικό. 2. Μάρτυρας(control): 2 φυαλίδια, 0.5ml έκαστον, µε λυοφιλοποιηµένη ασπαραγινάση από Ε.coli σε ανθρώπινο ορό. 3. Βαθµονοµητές (calibrators): 2 φυαλίδια, 0.5ml έκαστον, µε λυοφιλοποιηµένη ασπαραγινάση από Ε.coli, σε ανθρώπινο ορό: 3 α.βαθµονοµητής 1: 600 U/L 3 β.βαθµονοµητής 2: 300 U/L 3 γ.βαθµονοµητής 3: 50 U/L 3 δ.βαθµονοµητής 4: 0 U/L 4. Αραιωτικό δείγµατος: 1 φυαλίδιο, 110ml, PBS/TWEEN/BSA, ph , έτοιµο προς χρήση, το οποίο περιέχει ProClin TM Υπόστρωµα: 2 φυαλίδια, 0.75ml έκαστον, έτοιµο προς χρήση, το οποίο περιέχει ProClin TM Χρωµογόνο: 2 φυαλίδια, 1.0ml έκαστον, συµπυκνωµένο, ερεθιστικό, R 36/38-52/53, S 26-37, το οποίο περιέχει dimethyl sulfoxide. 7. Αραιωτικό χρωµογόνου: 2 φυαλίδια, 2.0ml έκαστον, έτοιµο προς χρήση. 27

6 1. ΦΥΛΑΞΗ ΚΑΙ ΣΤΑΘΕΡΟΤΗΤΑ ΥΛΙΚΟ/ΑΝΤΙ ΡΑΣΤΗΡΙΟ ΜΟΡΦΗ ΦΥΛΑΞΗ ΣΤΑΘΕΡΟΤΗΤΑ Κιτ Κλειστό ο C µέχρι την ηµ/νια λήξης Μικροπλάκα Ανοιγµένο ο C στην σακκούλα µε το αποξηραντικό Μάρτυρας ανοιγµένο/ ανασυσταθέν µέχρι την ηµ/νια λήξης ο C 4 εβδοµάδες Βαθµονοµητής ανοιγµένο/ ανασυσταθέν ο C 4 εβδοµάδες Αραιωτικό δείγµατος Ανοιγµένο ο C 8 εβδοµάδες Υπόστρωµα Ανοιγµένο ο C 4 εβδοµάδες Χρωµογόνο Ανοιγµένο ο C 4 εβδοµάδες Αραιωτικό χρωµογόνου Ανοιγµένο ο C 4 εβδοµάδες Μην χρησιµοποιείτε ληγµένα αντιδραστήρια. 2. ΑΝΤΙ ΡΑΣΤΗΡΙΑ ΚΑΙ ΥΛΙΚΑ ΠΟΥ ΑΠΑΙΤΟΥΝΤΑΙ ΑΛΛΑ ΕΝ ΠΑΡΕΧΟΝΤΑΙ 2.1 Ρυθµιζόµενες πιπέττες 2.2 Γυάλινοι ή πλαστικοί περιέκτες για την αραίωση του δείγµατος και του χρωµογόνου 2.3 Φωτόµετρο µε φίλτρο στα 700nm. 3. ΠΡΟΕΤΟΙΜΑΣΙΑ ΤΩΝ ΑΝΤΙ ΡΑΣΤΗΡΙΩΝ Πριν την έναρξη της διαδικασίας, όλα τα συστατικά του κιτ θα πρέπει να αποκτήσουν θερµοκρασία περιβάλλοντος. Υπολογίστε των αριθµό των wells που θα απαιτηθούν. 3.1 Μικροπλάκα Μετά την αποµάκρυνση των απαιτούµενων wells, η σακκούλα από αλουµίνιο που θα περιέχει τα wells που δεν χρησιµοποιήθηκαν καθώς 28

7 και το αποξηραντικό υλικό, πρέπει να επανασφραγιστεί ερµητικά.η φύλαξη και η σταθερότητα των wells αναφέρεται στον πίνακα της σελίδας Βαθµονοµητές και µάρτυρες Για την επανασύσταση του λυοφιλοποιηµένου µάρτυρα και βαθµονοµητή προσθέτουµε 0.5ml αραιωτικού δείγµατος σε καθένα.κατόπιν αναποδογυρίζουµε ελαφρά το κλειστό φυαλίδιο προκειµένου να επανασυσταθεί και το λυοφιλοποιηµένο υλικό που υπάρχει στο πώµα. 3.3 ιάλυµα αραίωσης χρωµογόνου Αναµιγνύετε το χρωµογόνο µε το αραιωτικό χρωµογόνου σε αναλογία µl διαλύµατος χρωµογόνου απαιτείται για 8 wells. Παράδειγµα: Aριθµός wells Χρωµογόνο (µl) Αραιωτικό χρωµογόνου Σ (µl) Απαιτούµενος όγκος (µl) Σηµείωση: Το χρωµογόνο όταν αναµιγνύεται µε το αραιωτικό χρωµογόνου θερµαίνεται. Το µίγµα χρωµογόνου και διαλύτη χρωµογόνου δεν πρέπει να φυλάσσεται Πρέπει να χρησιµοποιείται αµέσως. Μην αναµιγνύετε αντιδραστήρια από διαφορετικές παρτίδες ή παραγωγούς. Αξιόπιστα και επαναλήψιµα αποτελέσµατα επιτυγχάνονται εάν η διαδικασία του τεστ ακολουθείται µε ακρίβεια και εάν χρησιµοποιούνται µόνο τα συγκεκριµένα αντιδραστήρια του κιτ. 29

8 4. είγµα 4.1 Το τεστ πραγµατοποιείται σε δείγµατα ορού. 4.2 Σε καµµία περίπτωση µην προεπεξεργαστείτε το δείγµα.ο ορός δεν πρέπει να είναι λιπαιµικός, δεν πρέπει να περιέχει ερυθροκύτταρα και δεν πρέπει να έχει επιµολυνθεί µε µικροοργανισµούς. 4.3 Ο ορός πρέπει να αραιωθεί σε αναλογία 1:10 µε αραιωτικό δείγµατος (π.χ 20µl ορού µε 180µl αραιωτικού δείγµατος). είγµατα µε τιµές εκτός κλίµακας πρέπει να αραιωθούν περαιτέρω. 5.Α. ιαδικασία του τεστ 5.1 Κόψτε την σακούλα αλουµινίου που περιέχει την µικροπλάκα πάνω από τη σύνδεση και βγάλτε όσα wells θα χρειασθείτε. (βλ.3.1) 5.2 Βάλτε µε την χρήση πιπέτας 20µl από το καθένα : µάρτυρα, βαθµονοµητή και δείγµατος στο well. 5.3 Προσθέστε 20µl υποστρώµατος σε καθένα well. Τα βήµατα 5.2 και 5.3 θα πρέπει να εκτελεσθούν εντός 10 λεπτών.κατόπιν αναδεύστε ελαφρώς προκειµένου να αναµιχθούν πλήρως τα αντιδραστήρια και επωάστε την µικροπλάκα σε θερµοκρασία περιβάλλοντος. 5.4 Επωάστε την καλυµµένη µικροπλάκα για 60 λεπτά (± 2 λεπτά) σε θερµοκρασία περιβάλλοντος (22 ο C ± 1 ο C). 5.5 Αµέσως µετά την λήξη της επωάσεως ετοιµάστε το διάλυµα του χρωµογόνου (βλ.3.3). 5.6 Τοποθετήστε µε την χρήση πιπέτας 100µl διαλύµατος χρωµογόνου σε όλα τα wells. 5.7 Επωάστε την καλυµµένη µικροπλάκα για 60 λεπτά (± 2 λεπτά) σε θερµοκρασία περιβάλλοντος (22 ο C ± 1 ο C). Βεβαιωθείτε ότι όλα τα συστατικά αναµίχθηκαν καλά µέσω ελαφράς ανάδευσης. Βεβαιωθείτε ότι δεν υπάρχουν φυσσαλίδες αέρα στα wells πριν φωτοµετρήσετε. Η φωτοµέτρηση πρέπει να γίνει αµέσως µετά την λήξη της τελευταίας επώασης. 30

9 5.Β Πίνακας απεικόνισης της διαδικασίας του τεστ Βαθµονοµητές Μάρτυρες είγµατα Βαθµονοµητές Μάρτυρες είγµατα 20µl µl µl Υπόστρωµα 20µl 20µl 20µl Eπώαση 60 λεπτών, σε θερµοκρασία περιβάλλοντος (22 ο C ± 1 ο C) ιάλυµα 100µl 100µl 100µl χρωµογόνου Eπώαση 60 λεπτών, σε θερµοκρασία περιβάλλοντος (22 ο C ± 1 ο C) Φωτοµέτρηση στα 700nm 6.Α Υπολογισµός των αποτελεσµάτων (Αξιοπιστία) * Φωτοµετρήστε στα 700nm. Η µέτρηση της απορρόφησης του τυφλού γίνεται στον αέρα. * Το εύρος τιµών του µάρτυρα (control) αναγράφεται στην ετικέττα του φυαλιδίου. * Κριτήρια αξιοπιστίας - Η ενεργότητα του µάρτυρα (control) πρέπει να είναι εντός του αναγραφόµενου στην ετικέττα εύρους τιµών. - Η απορρόφηση του βαθµονοµητή 1 πρέπει να είναι > Η απορρόφηση του βαθµονοµητή 4 πρέπει να είναι < Εάν τα αποτελέσµατα δεν αναποκρίνονται στις προδιαγραφές πρέπει να επαναλάβετε την διαδικασία! * Καµπύλη βαθµονόµησης (calibration curve) και ποσοτικοποίησης Για την απεικόνηση της ενεργότητος έναντι της απορροφήσεως προτείνεται η χρησιµοποίηση τριτοβάθµιας καµπύλης (cubic spline). Ο προσδιορισµός της ενεργότητος που αντιστοιχεί στην συγκεκριµένη απορρόφηση επιτυγχάνεται µε την χρήση της καµπύλης βαθµονόµησης. Το εύρος των µετρήσεων κυµαίνεται από 30 εώς 600U/L. είγµατα µε ενεργότητες χαµηλότερες του εύρους εκτιµούνται ως < 30U/L. είγµατα 31

10 µε ενεργότητες µεγαλύτερες του εύρους εκτιµούνται ως > 600U/L.Αυτά τα δείγµατα θα πρέπει να επανεκτιµηθούν σε µεγαλύτερες αραιώσεις. Εάν ένα δείγµα µετρήθηκε σε µεγαλύτερες από 1:10 αραιώσεις, η ενεργότητα που θα προσδιορισθεί από την καµπύλη βαθµονόµησης θα πρέπει να πολλαπλασιασθεί µε τον επιπλέον συντελεστή αραίωσης.(π.χ: τελική αραίωση δείγµατος 1:40,προσδιορισθείσα απορρόφηση 250U/L πραγµατική απορρόφηση = 250U/L x 4 = 1000U/L). 6.Β Επεξήγηση αποτελεσµάτων/περιορισµός µεθόδου * Το ΜΑΑΤ χρησιµοποιείται για τον προσδιορισµό της ενεργότητος όλων των ειδών ασπαραγινάσης που είναι διαθέσιµες. * Η βαθµονόµηση στο ΜΑΑΤ έγινε έναντι της ασπαραγινάσης medac.με την χρήση των βαθµονοµητών που περιέχονται στο κιτ πραγµατοποιήθηκε καµπύλη η οποία χρησιµοποιείται για τον προσδιορισµό της ενεργότητος της ασπαραγινάσης medac. Oσον αφορά άλλου είδους ασπαραγινάσες, εµφανίζουν διαφορετικές ενεργότητες. (βλ. Εικόνα 1). * Μπορεί να παρατηρηθούν αποκλίσεις στα αποτελέσµατα εάν χορηγηθεί στους ασθενείς ασπαραγινάση άλλη πλην της medac.πάρα ταύτα, έστω και η ηµιποσοτική εκτίµηση,σε περίπτωση άλλων ασπαραγινασών πλην της medac, είναι αρκετή για να ελεγχθεί εάν η ενεργότητα της ασπαραγινάσης κατά την θεραπεία ανταποκρίνεται στους στόχους. 32

11 % Aνάκτηση medac TM Oncaspar TM Crasnitin TM Elspar TM Erwinase TM Εικ.1: Εκατοστιαία ανάκτηση των συγκεντρώσεων ασπαραγινάσης από διαφορετικά είδη ασπαραγινασών, η οποία καθορίζεται, από την υδρόλυση της ασπαραγίνης σε ΤRIS-BSA ρυθµιστικό διάλυµα ph 7.4 και βαθµονοµείται (calibration) συγκρίνοντας µε δεδοµένες συγκεντρώσεις θειϊκού αµµωνίου. (ΒΟΟS Ι-ΒFΜ meeting, Prague, 2001). * Με τα σηµερινά επιστηµονικά δεδοµένα δεν είναι εφικτό να καθορισθεί η οριακή τιµή της ενεργότητος της ασπαραγινάσης άνω της οποίας εγγυάται 100% εξάντληση των επιπέδων της ασπαραγίνης για τον λόγο αυτό θα πρέπει κάθε επιστηµονική οµάδα να καθορίζει την οριακή τιµή της ενεργότητος της ασπαραγινάσης σύµφωνα µε τους στόχους που θέτει κατά την θεραπεία.πάρα ταύτα οι Riccardi et al. (1981) παρατήρησαν ότι εάν η ενεργότητα της ασπαραγινάσης είναι 100U/L και άνω, η εξάντληση των επιπέδων της ασπαραγίνης είναι εγγυηµένη και εποµένως η ενεργότητα των 100U/L µπορεί να θεωρηθεί ως η «ελάχιστη αποτελεσµατική ενεργότητα». * Υψηλές συγκεντρώσεις αιµοσφαιρίνης και χολερυθρίνης δεν επηρεάζουν τα αποτελέσµατα. 33

12 7. Χαρακτηριστικά επίδοσης Ακολουθούν τα χαρακτηριστικά της µεθόδου, τα οποία καθορίζονται κατά την διάρκεια της µεθόδου. 7.Α Επιπολασµός (Prevalence) Η ενεργότητα της ασπαραγινάσης για 102 ορούς που ελήφθησαν από δότες αίµατος υπολογίστηκε < 30U/L. Οµοίως και για 52 ορούς από παιδιά. 7.Β Ακρίβεια είγµα Απόκλιση µεθόδου (intra-assay variation) Mέση απορρό φηση είγµα SD CV(%) n Μέσος όρος Απόκλιση µεθόδου (intra-assay variation) SD CV (%) n Bάθµ.1 2,162 0,068 3,1 22 Μάρτ. 91,5 3,7 4,1 9 Mάρτ. 0,530 0,006 1,2 22 Νο.3 38,2 1,7 4,5 9 Νο.1 0,254 0,006 2,5 22 Νο.4 125,5 7,5 6,0 9 Νο.2 1,380 0,021 1,5 22 Νο.5 420,3 33,7 8,0 9 Βάθµ = Bαθµονοµητής; Μάρτ = Μάρτυρας; Νο = Ορός 7.Γ Ανάκτηση Η µέση τιµή ανάκτησης 93,6% (SD = 9.9%) υπολογίστηκε προσθέτοντας κάθε µία από 3 καθορισµένες ενεργότητες σπαραγινάσης(ασπαραγινάση medac) σε 3 διαφορετικούς ορούς. 34

13 7. Γραµµικότητα αραίωσης (Dilution linearity) H γραµµικότητα της αραίωσης ελέγχθηκε σε 10 ορούς οι οποίοι και εξετάσθηκαν σε 4-5 διαφορετικά διαλύµατα. Αραίωση 1 U/L Αραίωση 2 U/L Αραίωση 3 U/L Αραίωση 4 U/L Αραίωση 5 U/L Μέσος όρος U/L No No No No No No No No No No SD U/L CV % 7.Ε Φαινόµενο ΗΟΟΚ (Hook effect) εν εµφανίστηκε φαινόµενο ΗΟΟΚ σε ενεργότητες ασπαραγινάσης άνω των U/L. 7.Z Κατώτατο όριο ποσοτικού προσδιορισµού (LOQ) H µικρότερη συγκέντρωση που δύναται να προσδιορισθεί ανέρχεται στις 30U/L. Γενικές συµβουλές χειρισµού * Προς αποφυγή επιµόλυνσης µην ανταλλάσετε τα πώµατα των φιαλιδίων. * Προς αποφυγή µικροβιακής επιµόλυνσης και εξάτµησης να κλείνετε τα αντιδραστήρια ερµητικά µετά την χρήση τους. * Προς εξασφάλιση του αναγραφόµενου χρόνου ζωής του αντιδραστηρίου, µετά την χρήση του να φυλάσσεται ως συνίσταται. * Προς αποφυγή ανάµιξης αντιδραστηρίων διαφορετικών κιτ ή παρτίδων, συνίσταται η τοποθέτηση και φύλαξη των αντιδραστηρίων που χρησιµοποιήθηκαν στο κουτί από το οποίο ελήφθησαν (βλ.και 3). 35

14 Πληροφορίες ασφάλειας και υγιεινής * Θα πρέπει να ακολουθούνται οι καθορισµένοι κανόνες ασφάλειας και υγιεινής * Παρόλο που τα αντιδραστήρια ανθρώπινης προέλευσης εξετάσθηκαν και βρέθηκαν αρνητικά για ΗBsAg,για αντισώµατα έναντι του HIV-1/2 και του HCV,θα πρέπει να τα χειρίζεσθε ως δυνητικά µολυσµατικά και να λαµβάνετε τις απαραίτητες προφυλάξεις.οµοίως και για υλικά ζωικής προέλευσης (βλ.περιεχόµενα κιτ). * R 36/38: Ερεθίζει τα µάτια και το δέρµα. * R 52/53: Βλαβερό για τους υδρόβιους οργανισµούς. Μακροπρόθεσµα µπορεί να επιδράσει αρνητικά στο υδρόβιο περιβάλλον. * S 26: Εάν έλθει σε επαφή µε τα µάτια ξεπλύνετε µε άφθονο νερό και ζητήστε ιατρική συµβουλή. * S 37: Να φοράτε κατάλληλα γάντια. Απόρριψη Τα υπολείµµατα του κιτ θεωρούνται ως επικύνδυνα απόβλητα, για τον λόγο αυτό η απόρριψή τους θα πρέπει να γίνεται σύµφωνα µε τους εθνικούς και τοπικούς νόµους και κανονισµούς που υφίστανται. Επικοινωνήστε µε τις τοπικές αρχές ή τις εταιρείες διαχείρησης αποβλήτων που θα σας δώσουν συµβουλές σχετικά µε το πώς να απαλλαγείτε από επικύνδυνα απόβλητα. ηµεροµηνία σύνταξης: BIBLIOGRAFIA / Βιβλιογραφία Boos et al., Monitoring of asparaginase activity and asparagine levels in children on different asparaginase preparations; European Journal of Cancer, Vol:32 A, No.9, pp , Mueller et al., Pegylated asparaginase (Oncaspar) in children with ALL: drug monitoring in reinduction according to the ALL/NHL-BFM protocols; British Journal of Hematology 2000,110, Riccardi R., Holcenberg JS, Glaubinger DL, et al., L-Asparaginase pharmacokinetics and asparagine levels in cerebrospinal fluid of rhesus monkeys and humans; Cancer Res 1981; 41: Boos J. medac Asparaginase-Activity-Test (MAAT): A new method to measure asparaginase activity; I-BFM-Meeting, Prag,