1 ο ΕΣΠΕΡΙΝΟ ΕΠΑ.Λ. ΑΧΑΡΝΩΝ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ

Transcript

1

2 1 ο ΕΣΠΕΡΙΝΟ ΕΠΑ.Λ. ΑΧΑΡΝΩΝ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΟΙ ΝΕΟΙ ΑΧΑΡΝΗΣ: ΜΑΘΑΙΝΩ ΤΗΝ ΠΟΛΗ ΜΟΥ ΚΑΙ ΔΡΩ ΓΙ ΑΥΤΗΝ Β, Γ Δ ΤΟΜΕΑ ΔΟΜΙΚΩΝ ΕΡΓΩΝ Επιμέλεια Μαρία Κάτου

3 ΥΠΕΥΘΥΝΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΣ: ΚΑΤΟΥ ΜΑΡΙΑ, ΠΕ ΣΥΜΜΕΤΟΧΗ: ΚΑΛΕΜΗΣ ΙΩΑΝΝΗΣ ΠΕ17.01

4 Ευχαριστούμε, όλους όσους με την βοήθειά τους συνέβαλαν στην ολοκλήρωση της εργασίας μας

5 Η ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ Τι είναι η Π.Ε. Διεθνώς η ιδέα της Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης, (Π.Ε.) ωρίμασε και αναπτύχτηκε κατά τη διάρκεια της δεκαετίας του 1960, εποχή που αναπτύχθηκε το αίτημα για την αντιμετώπιση των διαρκώς αυξανόμενων και εντεινόμενων περιβαλλοντικών προβλημάτων και αναπτύχθηκαν τα πρώτα οικολογικά κινήματα. Η αξία της Π.Ε. αναγνωρίσθηκε και προωθήθηκε από διεθνείς οργανισμούς, όπως η U.N.E.S.C.O, ο U.N.E.P και ο I.E.E.P, και το 1970 πραγματοποιείται η 1η διεθνής συνάντηση για την Π.Ε. στις ΗΠΑ, όπου καθιερώνεται ο όρος και το περιεχόμενό του (Κούσουλας, 2008). Στην Ελλάδα η Π.Ε. εμφανίζεται στα τέλη του 1976, και εισάγεται στην Δ.Ε. το ως Προαιρετική Εκπαιδευτική Καινοτομία. Ο θεσμός εδραιώνεται στα σχολεία Δ.Ε. με τον νόμο 1892/90 του ΥΠ.Ε.Π.Θ, ο οποίος ορίζει ότι «η Περιβαλλοντική Εκπαίδευση αποτελεί τμήμα των προγραμμάτων των σχολειών της δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης και ότι σκοπός της είναι να συνειδητοποιήσουν οι μαθητές τη σχέση του ανθρώπου με το φυσικό και κοινωνικό περιβάλλον του, να ευαισθητοποιηθούν για τα περιβαλλοντικά προβλήματα και να δραστηριοποιηθούν με ειδικά προγράμματα ώστε να συμβάλλουν στη γενικότερη προσπάθεια αντιμετώπισής τους». Με τον νόμο αυτό αρχίζει και η εφαρμογή Π.Π.Ε στα σχολεία της χώρας με τη συνεργασία των Υπευθύνων Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης, των Κέντρων Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης και των Μ. Περιβαλλοντικών Οργανώσεων (Κούσουλας 2008). Ουσιαστικά η Π.Ε. αποτελεί εκπαιδευτικό πρόγραμμα εκτός του αναλυτικού προγράμματος διδασκαλίας που γίνεται με πρωτοβουλία εκπαιδευτικών και μαθητών. Πραγματοποιείται εκτός των ωρών διδασκαλίας και στόχος είναι οι μαθητές να πραγματοποιήσουν μια «εργασία» θεωρητική ή πρακτική που θα εντάσσεται στους στόχους της Π.Ε.

6 Π.Π.Ε. «Οι νέοι Αχαρνής: Μαθαίνω την πόλη μου και δρω γι αυτήν» Το θέμα εντάσσεται στην ευρύτερη περιοχή μελέτης του φυσικού και ανθρωπογενούς περιβάλλοντος και προσεγγίσθηκε βιωματικά και διαθεματικά. Σκοπός του Π.Π.Ε. ήταν να μελετήσουν την πόλη στην οποία ζουν, να την παρουσιάσουν κριτικά και να διερευνήσουν «τι/πώς θα γινότανε καλύτερο το περιβάλλον που ζουν». Τα βήματα πραγματοποίησης του Π.Π.Ε. Το Π.Π.Ε. πραγματοποιήθηκε από το σύνολο των μαθητών που παρακολούθησαν την Β, Γ και Δ τάξη του τομέα Δομικών Έργων, του 1 ου Εσπερινού ΕΠΑΛ. Αχαρνών. Κατά τη διάρκεια του Προγράμματος έγιναν συναντήσεις με όλα τα μέλη της ομάδας ή ανά τάξη. Τα βήματα που ακολουθήσαμε ήταν τα εξής: 1. Γνωριμία των συμμετεχόντων μαθητών 2. Καταγραφή των πρώτων σκέψεών τους σχετικά με την περιοχή μελέτης και περιγραφή της γειτονιάς τους. 3. «Σεμινάριο» για τις μεθόδους έρευνας που θα χρησιμοποιήσουμε 4. Χωρισμός σε ομάδες εργασίας και ανάθεση θέματος μελέτης σε κάθε ομάδα. Στη συνέχεια κάθε θέμα συζητήθηκε και συμπληρώθηκε και από τις υπόλοιπες ομάδες. 5. Συγκέντρωση όλων των επιμέρους στοιχείων και τελική συνολική επεξεργασία του θέματος. 6. Παρουσίαση της έρευνας Τα θέματα που μελέτησαν οι ομάδες ήταν τα εξής: Η ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΟΥ ΔΗΜΟΥ ΑΧΑΡΝΩΝ Ο ΔΗΜΟΣ ΑΧΑΡΝΩΝ ΣΗΜΕΡΑ ΟΙ ΣΥΝΟΙΚΙΕΣ ΤΟΥ ΔΗΜΟΥ ΟΙ ΚΑΤΟΙΚΟΙ Η ΚΑΤΟΙΚΙΑ ΧΡΗΣΕΙΣ ΓΗΣ ΠΑΡΑΓΩΓΙΚΕΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ ΔΗΜΟΣΙΕΣ ΕΞΥΠΗΡΕΤΗΣΕΙΣ ΚΟΙΝΩΝΙΚΕΣ ΠΑΡΟΧΕΣ ΜΕΤΑΦΟΡΕΣ ΜΕΤΑΚΙΝΗΣΕΙΣ ΕΛΕΥΘΕΡΟΙ ΔΗΜΟΣΙΟΙ ΧΩΡΟΙ ΦΥΣΙΚΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ ΝΕΟΙ ΚΑΙ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ ΤΟΥ ΕΛΕΥΘΕΡΟΥ ΧΡΟΝΟΥ

7 Για κάθε θέμα οι μαθητές καταγράψανε την κατάσταση: τα πλεονεκτήματα και τα μειονεκτήματα και έκαναν προτάσεις πάνω στο πώς θα θέλανε να επιλυθούν τα προβλήματα ή να βελτιωθούν οι συνθήκες. Για την επεξεργασία των θεμάτων χρησιμοποιήθηκε η βιωματική εμπειρία των μαθητών που συμμετείχαν, έγινε μια ομαδική επίσκεψη και ατομικές στην περιοχή καθώς και φωτογράφιση, μελετήθηκε σχετική βιβλιογραφία και πηγές από το διαδίκτυο, ενώ σε κάποιες περιπτώσεις οι μαθητές συνομίλησαν με γνωστούς τους που είχαν μια πιο ειδική σχέση με το θέμα που εξέταζαν - αυτό που θα λέγαμε «προνομιακοί πληροφορητές». Πολύ σημαντικές για την πραγματοποίηση του Π.Π.Ε. ήταν οι διαφοροποιημένες εμπειρίες που οι ίδιοι οι μαθητές είχαν από την πόλη τους. Οι μαθητές που συμμετείχαν, αν και δεν αποτελούν ένα «αντιπροσωπευτικό δείγμα» των κατοίκων της περιοχής, μπορούν να δώσουν μια ευρεία εικόνα της. Οι 23 μαθητές που συμμετείχαν είναι από 17 έως 50 ετών, άντρες και γυναίκες, κάτοικοι του δήμου Αχαρνών στην πλειοψηφία τους και κάποιοι κάτοικοι Άνω Λιοσίων και Ζεφυρίου, εργαζόμενοι στην περιοχή ή άνεργοι, με οικογένεια ή χωρίς, Έλληνες, Πόντιοι, με καταγωγή από την Ρωσία και την Αλβανία. Το εύρος των χαρακτηριστικών των μαθητών ως προς την ηλικία και τα κοινωνικά χαρακτηριστικά έδωσε μεγάλο πλούτο στο Π.Π.Ε. Ιδιαίτερα σημαντικές ήταν οι αντικρουόμενες απόψεις που υπήρξαν για διάφορα θέματα (με κυριότερο το αν το Μενίδι είναι μια «καλή» ή μια «κακή» περιοχή). Στις περιπτώσεις αυτές γινόταν ένα debate με ανάπτυξη λογικών επιχειρημάτων και από τις δύο πλευρές, ενώ η συλλογή στοιχείων από την βιβλιογραφία επιβεβαίωνε ή όχι τα επιχειρήματα αυτά. Σαν αποτέλεσμα αυτής της διαδικασίας εντυπωμένες απόψεις στο μυαλό κάθε μαθητή άρχισαν να αμφισβητούνται και να μεταβάλλονται. Στο κείμενο χρησιμοποιούνται οι όροι και τα λόγια που χρησιμοποίησαν οι ίδιοι οι μαθητές. Αυτό δεν γίνεται με στόχο την υποβάθμιση της δουλειάς τους, πολύ περισσότερο δεν στοχεύει στην υποβάθμιση κοινωνικών ομάδων όπως οι Ρομά ή άλλοι. Όμως τα νοήματα που φέρουν οι λέξεις είναι σημαντικά και αποδίδουν τον τρόπο που οι μαθητές βιώνουν τον χώρο τους: Το «λαθραίο» σπίτι (το αυθαίρετο) Η «περαστικιά» πλατεία (αυτή που μόνο περνάς, αλλά δεν κάθεσαι) Το Μενίδι (ο δήμος Αχαρνών) Οι γύφτοι (Οι ρομά) κ.ά. Ένας από τους στόχους του προγράμματος ήταν να καταγραφεί όσο το δυνατόν αυτούσιος ο προβληματισμός των κατοίκων/μαθητών και η οποιαδήποτε διεύρυνση του προβληματισμού αυτού και τα πιθανά συμπεράσματα να βασίζονται αποκλειστικά εκεί και έτσι όσα καταγράφονται αποτελούν τις απόψεις των μαθητών.

8 Συνεργασίες Για την πραγματοποίηση του Π.Π.Ε. συνεργαστήκαμε με τους μεταπτυχιακούς σπουδαστές του μαθήματος «Προσεγγίσεις του εφαρμοσμένου σχεδιασμού στην Ελλάδα», του Δ.Π.Μ.Σ. Αρχιτεκτονική και Σχεδιασμός του χώρου, Κατεύθυνση Β: Πολεοδομία Χωροταξία, της Αρχιτεκτονικής Σχολής του Ε.Μ.Π. και τους καθηγητές τους κα. Ειρήνη Κλαμπατσέα και κ. Κωνσταντίνο Σερράο, καθώς και με τον συμμετέχοντα στο μάθημα κο. Νικόλαο Γεωργακόπουλο, Υ.Δ. και υπεύθυνο Τεχνικών Έργων του Δήμου Αχαρνών. Όλοι μαζί συμμετείχαμε στην ξενάγηση/περιήγηση που έκανε ο κ.. Γεωργακόπουλος σε περιοχές του Δήμου Αχαρνών, σε συνάντηση με φορείς του Δήμου που έγινε στο Δημαρχείο στις Στις παρουσιάσαμε την εργασία μας στο Ε.Μ.Π. και ακολούθησε ιδιαίτερα επικοδομητική συζήτηση για τα προβλήματα και τις δυνατότητες ανάπτυξης της περιοχής. Ευχαριστούμε, ιδιαίτερα την κυρία Ει. Κλαμπατσέα, τον κ. Κ. Σερράο, τον κ. Ν. Γεωργακόπουλο και όλους τους σπουδαστές για την ευκαιρία που μας έδωσαν να συνεργαστούμε.

9 ΠΡΩΤΗ - ΓΕΝΙΚΗ ΑΠΟΨΗ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΕΡΙΟΧΗ Περιέχονται επιλεγμένα αποσπάσματα από το 2 ο φύλλο εργασίας με θέμα: «Περιγράφω την πόλη μου και την γειτονιά μου» Αποδίδεται η πρώτη αυθόρμητη- περιγραφή της περιοχής από τους μαθητές: Είναι χαρακτηριστικό, ότι επικεντρώνονται στα προβλήματα της πόλης τους και πιο δύσκολα μιλούν για τα θετικά στοιχεία. Όμως αυτή η πρώτη περιγραφή μπορεί να δώσει μια συνολική εικόνα της αντίληψης που έχουν για την πόλη τους. Ελένη Τσ. Ο πληθυσμός είναι ετερόκλητος. Περιλαμβάνει διάφορες κατηγορίες ανθρώπων ανάλογα με το πού κατοικούν. Από τους πιο φτωχούς μέχρι τους πιο πλούσιους (Θρακομακεδόνες Βαρυμπόμπη). Κάπως έτσι ταξικά κατανέμονται και τα προβλήματα των κατοίκων σε σχέση με το περιβάλλον και τις υποδομές οι οποίες σε πολλές περιπτώσεις είναι ανύπαρκτες. Τα προβλήματα αυτά είναι ιδιαίτερα έντονα στις γειτονιές που κατοικούν αθίγγανοι και μετανάστες. Βαγγέλης Η περιοχή των Αχαρνών έχει το πλεονέκτημα ότι βρίσκεται στους πρόποδες της Πάρνηθας και αυτό της χαρίζει ιδιαίτερη ομορφιά. Μιχάλης, 46 Το μέρος εδώ και γενικότερα ο δήμος Αχαρνών είναι λίγο «παρεξηγημένος». Έχει καλό κλίμα και καθαρό αέρα. Αν ο δήμος είχε βάλει την περιοχή στο σχέδιο «κανονικά», θα ήταν ένα από τα καλύτερα προάστια της Αθήνας. Στο σπίτι μου ασφαλτοστρώσαμε τον δρόμο ρεφενέ, ούτε αποχέτευση έχουμε, ούτε πεζοδρόμια, ούτε τίποτα και είναι στο σχέδιο. Αν διώξουν τους Τσιγγάνους και τους Τσετσένους και τους Πακιστανούς η περιοχή θα ανασάνει και τα πράγματα θα γίνουν καλύτερα για όλον τον κόσμο. Τα καλύτερα σπίτια τα έχουν οι μαφιόζοι και οι γύφτοι. Πουλάνε πρέζα, χασίς, όπλα, λαθραία τσιγάρα. Ηλίας, 45 Το μεγαλύτερο πρόβλημα του δήμου είναι μια μερίδα ανθρώπων που αρνούνται πεισματικά να ενταχθούν κοινωνικά αλλά και νομικά με τους άλλους πολίτες. Τα ναρκωτικά και οι άνομες πράξεις είναι μέρος αυτού του προβλήματος. Άλλο πρόβλημα είναι η άναρχη δόμηση και η έλλειψη ύδρευσης και αποχέτευσης. Επίσης υπάρχει πρόβλημα με τα σκουπίδια, γιατί η παιδεία για το συγκεκριμένο θέμα είναι ελλιπής. Όμως γεωγραφικά ο δήμος είναι ένας από τους καλύτερους της Αττικής.

10 Γιώτα, 34 Θα ήθελα να υπήρχε πιο πολύς φωτισμός και οι δρόμοι να είχαν επαρκή ασφαλτόστρωση. Μαρίνα, 33 Δεν μ αρέσει το Μενίδι. Δεν έχει πού να πας, δεν έχει και παιδικές χαρές. Ο παιδικός σταθμός όμως είναι καλός. Ένα πράγμα μόνο μου άρεσε. Πήραμε τα μωρά, μπήκαμε στο τελεφερίκ και πήγαμε στο καζίνο για καφέ. Ήταν όμως πολύ ακριβά, δεν ξαναπήγαμε. Νικολέτα, 24 Είναι περίεργοι άνθρωποι στο Μενίδι. Συζητάνε τα πάντα. Όμως σε μια δύσκολη στιγμή είναι όλοι δίπλα σου π.χ. στον σεισμό. Οι περισσότεροι στην γειτονιά μου (Νεάπολη) είναι Πόντιοι. Έτσι είναι οι Πόντιοι πιο ενωμένοι και στην χαρά και στην λύπη. Δεν μου αρέσει το Μενίδι, υπάρχουν άλλες περιοχές πιο όμορφες. π.χ. οι Θρακομακεδόνες: έχει ωραία σπίτια, πρασινάδα, αλλά δεν μπορείς να κυκλοφορήσεις το βράδυ. Αλλά και στο Μενίδι δεν μπορείς να κυκλοφορήσεις το βράδυ. Προχθές βίασαν ένα 15χρονο. Έχει πολλούς Αλβανούς, Πακιστανούς. Στέλλα, 17 Μενίδι! Δεν βρίσκεις να παρκάρεις, τίγκα στα ναρκωτικά, μου σπάει τα νεύρα το Μενίδι. Δεν βρίσκεις λεωφορείο. Χρήστος, 18 Θα σας γράψω ένα τραγούδι για το Μενίδι. Έχει όμως όλο βρισιές. (Menidi ghetto, Menidi King of Athens) Σοφία Ήρθα το 1989 εδώ. Με το ζόρι με έφερε το ταξί από την Κυψέλη. Με τη δουλειά μου γνώρισα όλο το Μενίδι. Όπου θέλει ο καθένας χτίζει, ό,τι θέλουν κάνουν, με την πρώτη βροχή βουλιάζουμε, τα φρεάτια είναι βουλωμένα, κι αν δεν έχουν σχάρες γιατί τις έχουν κλέψει

11 βάζουμε κλαριά. Τα πάρκα χωρίς κούνιες γιατί τις έχουν κλέψει. Ολόκληρες γειτονιές με αυθαίρετα, γεμάτες αδέσποτα. Όπως είναι στον Άγιο Παντελεήμονα είναι και εδώ, έχει γκέτο, τσιγγάνικη μαφία και ρώσικη. Κοσμάς Σαν περιοχή δεν είναι η χειρότερη της Αθήνας, όμως: Έχει ησυχία, χαμηλά κτίρια, χαμηλή θερμοκρασία (- 2 βαθμούς το καλοκαίρι) Έχει πιο προσιτές τιμές με τα ίδια λεφτά που αγοράζεις διαμέρισμα στην Πετρούπολη, εδώ αγοράζεις οικόπεδο και το χτίζεις. Από την πρώτη ανάγνωση διαπιστώνουμε ότι αναγνωρίζονται ως θετικά στοιχεία της περιοχής τα εξής: Καλή γεωγραφική θέση / Γειτνίαση με την Πάρνηθα Καλό κλίμα Φθηνή γη Αίσθηση γειτονιάς κοινότητας Ύπαρξη εξυπηρετήσεων εντός του δήμου Αρνητικά στοιχεία: Ανεπαρκείς υποδομές: κυρίως στο οδικό δίκτυο, στην αποχέτευση - όμβρια, ελεύθεροι χώροι, ΜΜΜ Κοινωνικά προβλήματα: εγκληματικότητα, παράνομες δραστηριότητες Αυξημένος αριθμός μεταναστών και ρομά Έλλειψη δραστηριοτήτων

12 Η ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΟΥ ΔΗΜΟΥ ΑΧΑΡΝΩΝ Η ιστορία του Δήμου Αχαρνών είναι μακρόχρονη και σύμφωνα με τα ιστορικά και αρχαιολογικά τεκμήρια ξεκινά από τους νεολιθικούς χρόνους και συνεχίζει μέχρι σήμερα. Οι Αχαρνές ήταν ένας από τους Αρχαίους Δήμους της Αττικής όπως επιβεβαιώνεται από αρκετές ιστορικές πήγες και ευρήματα, τα σημαντικότερα των οποίων είναι ο Θολωτός Μυκηναϊκός Τάφος στον Κόκκινο Μύλο, ο Τάφος του φιλόσοφου Σοφοκλή στους πρόποδες της Πάρνηθας, η Στήλη με τον όρκο των Αθηναίων εφήβων και το αρχαίο θέατρο του 4ου αιώνα π.χ. Στην αρχαιότητα, οι κάτοικοι των Αχαρνών ασχολούνταν με την καλλιέργεια γεωργικών προϊόντων, τη μελισσοκομία και το εμπόριο του κάρβουνου, το οποίο προέρχονταν από τα δάση της Πάρνηθας. Πολλοί ανήκαν στην ανώτερη τάξη των ιππέων, καθώς είχαν την οικονομική δυνατότητα να εκτρέφουν άλογα. Από τα ρωμαϊκά χρόνια και για μεγάλο χρονικό διάστημα, δεν υπάρχουν πηγές που να αναφέρουν την κατάσταση των Αχαρνών. Αργότερα, κατά τον 15ο- 16ο αιώνα μ. γίνεται στην περιοχή μαζική εγκατάσταση Αρβανιτών. Στοιχεία για την ιστορία του δήμου Αχαρνών χάνονται για πολλά χρόνια, μέχρι την επανάσταση του 1821, όπου την 1 η Απριλίου οι κάτοικοι της Φυλής εξεγέρθηκαν και συνέλαβαν τους προεστούς και 10 συνεργάτες τους και τους φυλάκισαν. Το κίνημά τους με αρχηγό τον Μελέτιο Βασιλείου κυρίευσε την πόλη της Αθήνας και στις 28 Απριλίου απελευθέρωσε όλη την Αττική εκτός από την Ακρόπολη. Το 1827 όμως οι Τούρκοι επανάκτησαν τον Δήμο Αχαρνών, μέχρι τον Μάη του Τον προηγούμενο αιώνα, ο πληθυσμός αρχίζει να αυξάνεται ραγδαία, λόγω της εσωτερικής μετανάστευσης, της εγκατάστασης των Ποντίων, των Τσιγγάνων, καθώς και τη μετανάστευση από χώρες του Ανατολικού μπλοκ, Αλβανία και Ασιατικές χώρες. Σήμερα η πόλη δημιουργεί τον δήμο Αχαρνών έναν από τους μεγαλύτερους σε έκταση και πληθυσμό της χώρας. Αναφορές στην περιοχή από αρχαίους συγγραφείς Αναφορά στην περιοχή γίνεται από τον Θουκυδίδη ο οποίος αναφέρει ότι η πρώτη εκστρατεία των Πελοποννησίων έφτασε στις Αχαρνές. Ο Παυσανίας τον 2 ο μ.χ. αιώνα, στα «Αττικά» (Α 136), αναφέρει ότι στον δήμο των Αχαρνών λατρεύονταν ο Απόλλων ο Ηρακλής, η Αθηνά Υγίεια και Ιππία και ο Διόνυσος Μελπόμενος και Κισσός, επειδή κατά την παράδοση εδώ πρωτοεμφανίστηκε το φυτό κισσός.

13 Η περιοχή και οι κάτοικοί της αποτέλεσαν το θέμα της κωμωδίας που έγραψε ο Αριστοφάνης το 425 π.χ., με τίτλο «Αχαρνής». Στην κωμωδία, ο ποιητής χρησιμοποιεί τους «καρβουνιαραίους» των Αχαρνών και τις συνήθειες τους για να δώσει το μήνυμα της ειρήνης στους Αθηναίους που υπέφεραν από τον Πελοποννησιακό πόλεμο (Ρούσσος 1992). Αρχαιολογικά κατάλοιπα Σήμερα στην περιοχή έχουν ανασκαφεί και βρεθεί τα παρακάτω αρχαιολογικά ευρήματα. Κάποια από αυτά είναι επισκέψιμα για το κοινό, άλλα όχι. Τα κυριότερα αρχαιολογικά ευρήματα είναι τα εξής (ο αριθμός αντιστοιχεί στον χάρτη) 1. Ο τύμβος του Σοφοκλή, στην Βαρυμπόμπη 2. Το αρχαίο θέατρο Αχαρνών, στην οδό Σαλαμίνος στο κεντρικό Μενίδι 3. Ο Μυκηναϊκός Θολωτός τάφος, στον Κόκκινο Μύλο 4. Το Αδριάνειο Υδραγωγείο, τμήματα του οποίου είναι εμφανή στο Ολυμπιακό χωριό 5. Ο Αχαρναϊκός Οχετός (αρδευτικό έργο) 6. Η Ρωμαϊκή αγροικία, στο Γερόβουνο της Αυλίζας 7. Το Αρχαιολογικό Μουσείο Αχαρνών, με πλήθος αρχαίων ευρημάτων. Στεγάζεται σε κτίριο απέναντι από το δημαρχείο. Είναι ανοιχτό πρωινές ώρες Εκτός από αυτά τα αρχαία μνημεία υπάρχουν και άλλα που δεν είναι τόσο γνωστά ή δεν είναι επισκέψιμα, ενώ το υπέδαφος της περιοχής είναι γεμάτο αρχαία όπως διαπιστώνεται στις περισσότερες εκσκαφές έργων.

14 Βυζαντινές και νεώτερες εκκλησίες 8. Προφήτης Ηλίας Μονόκλιτη καμαροσκέπαστη βασιλική, που χρονολογείται στα χρόνια της τουρκοκρατίας μάρτυρες Τετρακιόνιος ναός με τρούλο που χρονολογείται στα χρόνια της τουρκοκρατίας 10. Παναγία η Χελιδονού Βρίσκεται στο ρέμα της Χελιδονούς. Συνδέεται με μικρό σπήλαιο σταλακτιτών, όπου βρέθηκε ένα αρχαίο φωτάναμα. Είναι συνδεδεμένο με την λατρεία των Νυμφών Έχει τοιχογραφίες του 18 ου αιώνα Δεν λειτουργεί παρά μόνο την ημέρα της γιορτής 11. Ναΐσκος Αγίου Ιωάννου Θεολόγου Βρίσκεται στη νότια πλευρά του Αγίου Βλασίου, στην κεντρική πλατεία του δήμου Αχαρνών και χρονολογείται τον 16 ο αιώνα 12. Ναός Αγίων Θεοδώρων Βρίσκεται στην δυτική πλευρά του Αγίου Βλασίου, πίσω από το κτίριο που στεγάζεται η Ιστορική και Λαογραφική Εταιρία Αχαρνών Χρονολογείται τον 17 ο αιώνα Δεν λειτουργεί παρά μόνο την ημέρα της γιορτής 13. Ιερός Ναός Παναγίας Σουμελά Βρίσκεται στην περιοχή Άγιος Πέτρος. Δεν είναι παλαιά εκκλησία, είναι όμως πολύ σημαντική για τους κατοίκους της περιοχής, ιδιαίτερα τους Πόντιους και του Ρώσους. Είναι παλαιοημερολογίτικη, λειτουργεί κάθε Κυριακή και σε όλες τις εορτές, ενώ συχνά φέρνουν λείψανα αγίων.

15 Νεώτερα σημεία ιστορικού και πολιτιστικού ενδιαφέροντος 14. Μουσείο πολεμικής αεροπορίας (Τατόι) Είναι ανοιχτό τις καθημερινές από τις 9:00 έως τις 14:00 και στη γιορτή των Αρχαγγέλων πηγή φωτογραφίας: wikipedia 15. Μουσείο Πάρνηθας Βρίσκεται στην αφετηρία του τελεφερίκ. Λειτουργεί καθημερινά από τις 10:00 έως τις 18:00 πηγή φωτογραφίας: wikipedia

16 16. Τελεφερίκ Βρίσκεται στους πρόποδες της Πάρνηθας και οδηγεί στο Mont Parnés. Λειτουργεί όλο το 24ωρο και είναι δωρεάν πηγή φωτογραφίας: wikipedia 17. Mont Parnés Βρίσκεται στο τέρμα του Τελεφερίκ. Είναι ανοιχτό όλο το 24ωρο 18. Λαογραφικό μουσείο Αχαρνών Βρίσκεται στην κεντρική πλατεία 19. Κτήματα Τατοΐου

17

18 Ο ρόλος των μνημείων στην περιοχή Βασική διαπίστωση μετά από την μελέτη είναι ότι ο δήμος Αχαρνών έχει πολλά μνημεία από την αρχαιότητα μέχρι σήμερα. Όμως στα περισσότερα από αυτά δεν έχουμε πάει και κάποια δεν γνωρίζαμε καν την ύπαρξή τους ή την τοποθεσία τους. Τα μόνα μνημεία που έχουμε επισκεφθεί είναι οι εκκλησίες στις οποίες πηγαίνουμε ως προσκυνητές. Προσδοκία μας θα ήταν αυτά τα μνημεία να γίνουν πιο γνωστά σε όσους μένουν στο Μενίδι. Θα μπορούσαν να γίνουν εκδηλώσεις σε αυτά και γι αυτά ώστε να γίνουν γνωστά. Στο σχολείο θα μπορούσαμε να ασχοληθούμε με την ιστορία της περιοχής μας και να γίνονται προγράμματα που θα επισκεπτόμαστε τα μνημεία αυτά, όπως και άλλες εκδηλώσεις και εκθέσεις. Αν τα μνημεία αναδεικνύονταν θα μπορούσε το Μενίδι να το επισκέπτονταν άνθρωποι και από άλλες περιοχές. Ιδιαίτερα για τα κτήματα Τατοΐου, προτείνεται να αξιοποιηθούν τα βασιλικά κτίσματα και να λειτουργεί ως ένα ιδιαίτερο πάρκο, πόλος τουρισμού για ντόπιους και ξένους τουρίστες.

19 ΤΟ ΜΕΝΙΔΙ ΣΗΜΕΡΑ ΓΕΝΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΓΙΑ ΤΟΝ ΔΗΜΟ Ο Δήμος Αχαρνών σήμερα (Γεωργακόπουλος 2008, ιστοσελίδα δήμου Αχαρνών) Ο δήμος Αχαρνών είναι ένας από τους μεγαλύτερους δήμους της Αττικής, ο 4 ος σε πληθυσμό σύμφωνα με την απογραφή του Διοικητικά εντάσσεται στη Νομαρχία Ανατολικής Αττικής της Περιφέρειας Αττικής. Έχει έκταση στρέμματα και από αυτές οι ενταγμένες στο σχέδιο είναι τα στρέμματα και υπό ένταξη τα 8000 στρέμματα. Μεγάλο τμήμα του δήμου βρίσκεται στον ορεινό όγκο της Πάρνηθας. Γεωγραφική τοποθεσία Ο δήμος Αχαρνών βρίσκεται στους νότιους πρόποδες της Πάρνηθας, 11 χλμ. βόρεια της Αθήνας. Συνορεύει Βόρεια με το Δήμο Αυλώνος και την Κοινότητα Μαλακάσας Δυτικά με την Φυλή, τα Άνω Λιόσια και το Ζεφύρι Νότια με το Καματερό, τους Άγιους Ανάργυρους και την Νέα Φιλαδέλφεια Ανατολικά με τις Αφίδνες, το Κρυονέρι, την Νέα Ερυθραία, την Κηφισιά και την Μεταμόρφωση

20 Συνοικίες Παλαιό Μενίδι: αποτελεί τον παλαιότερο οικισμό του δήμου. Είναι η πρώτη περιοχή που απέκτησε ρυμοτομικό σχέδιο. Αποτελεί το κέντρο του δήμου και συγκεντρώνει την πλειοψηφία των εμπορικών δραστηριοτήτων, των υπηρεσιών και της διοίκησης. Τα κυριότερα προβλήματα είναι το κυκλοφοριακό και η στάθμευση. Κάραβος: Κεντρική συνοικία του δήμου, εντός του δακτυλίου της Αριστοτέλους Μπόσκιζα: Μια από τις «καλές» συνοικίες στο βορειότερο τμήμα του δήμου. Έχει πολλές μεζονέτες και ένα μικρό τοπικό κεντρο στην οδό Μπόσκιζας. Είναι ενταγμένη στο σχέδιο. Αγία Παρασκευή: Οικισμός αυθαιρέτων κτισμάτων στην πλειοψηφία τους, στα βορειοδυτικά του δήμου. Αποκομμένη συνοικία από τον υπόλοιπο δήμο. Αυλίζα: συνοικία στην οποία κατοικεί μεγάλο ποσοστό ρομά, από το 1960 και μετά. Χαραυγή: Συνοικία στην οποία κατοικούν οικογένειες ρομά Αμυγδαλέζα: Μεγάλη έκταση που συγκεντρώνει ειδικές χρήσεις Πανόραμα: Μια από τις καλές περιοχές του δήμου. Μικρό εμπορικό κέντρο και περιοχή πολυτελούς κατοικίας (μεζονέτες). Η περιοχή έχει μπει στο σχέδιο, αλλά δεν έχει ακόμα υποδομές π.χ. η ύδρευση γίνεται από ιδιωτικές εταιρίες, δεν έχει δρόμους και πεζοδρόμια. Μεσονύχι Πάτημα Πρόοδος Ξενοδοχοϋπαλλήλων Βαρυμπόμπη: Πλούσιος οικισμός που συνενώθηκε με τον δήμο μετά το σχέδιο Καλλικράτη. Μαζί με τους Θρακομακεδόνες αποτελούν 2 έντονα διαφοροποιημένες περιοχές από τον υπόλοιπο δήμο.

21 Φλόγα Τατόι Δεκέλεια Μονοπάτι Κατεβασιά Μεγάλα Σχίνα Αγριλέζα Λαθέα Άγιος Πέτρος: συνοικία στην οποία κατοικούν πολλοί Πόντιοι. Συγκεντρώνει εμπορικά καταστήματα και υπηρεσίες στην οδό Βενιζέλου. Στον Άγιο Πέτρο βρίσκεται η Παναγία η Σουμελά, σημαντικό «σημείο» προσέλκυσης Ποντίων και όσων μιλούν Ρώσικα. Άγιοι Απόστολοι Νεάπολη: Η συνοικία που βρίσκεται το σχολείο μας. Βρίσκεται κοντά στο κέντρο. Έχει αρκετά καταστήματα κατά μήκος της Αγίου Διονυσίου. Προφήτης Ηλίας: Η συνοικία που βρίσκεται ο οικισμός του ΟΕΚ. Οι εργατικές κατοικίες είναι γενικά καλής ποιότητας και σχεδιασμού και έχουν κήπο. Κάποιοι ιδιοκτήτες τις έχουν μεταβάλει. Στον Προφήτη Ηλία βρίσκεται το υπαίθριο θέατρο του δήμου στο οποίο το καλοκαίρι γίνονται πολλές εκδηλώσεις. Έχει ακόμα την εκκλησία του Προφήτη Ηλία, όπου γίνεται το Πανηγύρι. Ο λόφος και ο οικισμός έχουν πολύ πράσινο, όμως δεν είναι καθόλου περιποιημένο. Άλλα προβλήματα είναι η έλλειψη φωτισμού και το κυριότερα οι πυλώνες της ΔΕΗ που υπάρχουν ακριβώς πάνω από τα σπίτια και τα σχολεία και η έλλειψη καταστημάτων. Θα μπορούσε να είναι ένας πολύ ωραίος λόφος για διάφορες δραστηριότητες π.χ. υπαίθριο αθλητισμό, αναψυχή. Άγιοι Σαράντα Λουτρό

22 Χαραυγή: Οικισμός νοτιότερα του κέντρου του δήμου. Εκτός από την κατοικία έχει και πολλές επαγγελματικές χρήσεις, κυρίως μικρές βιοτεχνίες, αποθήκες κ.ά. Άγιος Δημήτριος Αγία Άννα Πατητήρι Λυκότρυπα Κόκκινος Μύλος Οικισμός Σεισμοπλήκτων Καποτά Ο οικισμός δημιουργήθηκε μετά τον σεισμό του 1999 για να φιλοξενήσει τους σεισμοπαθείς κατοίκους του δήμου. Σήμερα 14 χρόνια μετά ο οικισμός εξακολουθεί να υπάρχει αν και η πλειοψηφία των σεισμόπληκτων έχουν μετεγκατασταθεί. Σήμερα στον οικισμό κατοικούν κυρίως νεοφερμένοι Πόντιοι, Ρώσοι, τσιγγάνοι και άλλοι μετανάστες. Ο οικισμός λειτουργεί σαν ένα «μικρό ιδιότυπο χωριό»: λειτουργούν σχολεία, μια εκκλησία, ένα κομμωτήριο και μια άτυπη λαϊκή με προϊόντα που συχνά παράγουν ή βρίσκουν οι ίδιοι οι κάτοικοι: ψάρια από λίμνη, καλάθια, ορτάρια (καλτσάκια), ρούχα, κηπευτικά από τον κήπο τους. Επίσης πολλές παράνομες δραστηριότητες γίνονται εδώ: εμπόριο όπλων και ναρκωτικών, κλεμμένων αυτοκινήτων και ένας οίκος ανοχής. Τα σπίτια στον οικισμό αποτελούνται πλέον από περισσότερα από ένα κοντέινερ, συνήθως 2 που έχουν συνενωθεί, ενώ νέες κατασκευές συμπληρώνουν κάθε σπίτι (αποθήκες, κουζίνες κ.ά.). Η ύδρευση παρέχεται από τον δήμο, ενώ συχνά η ηλεκτροδότηση γίνεται με απευθείας παράνομη σύνδεση με το δίκτυο της ΔΕΗ. Τα περισσότερα σπίτια έχουν δορυφορικές κεραίες. Πλάτωνας και Ρέθι: Οικισμοί αυθαιρέτων όπου κατοικούν κυρίως Πόντιοι. Βρίσκονται σε ύψωμα και έχουν ωραία θέα. Είναι πολύ αραιοχτισμένοι με χαμηλά σπίτια και μοιάζουν με χωριό (παιδιά που παίζουν στον δρόμο, κότες, λαχανόκηποι). Θρακομακεδόνες: έχει ωραία σπίτια, πρασινάδα, αλλά δεν μπορείς να κυκλοφορήσεις το βράδυ (Νικολέτα)

23 Ολυμπιακό χωριό: βρίσκεται στη θέση Λεκάνες Αχαρνών στο ΒΔ. τμήμα του Λεκανοπεδίου της Αθήνας σε ενιαία έκταση μ2 η οποία φέρει το τοπωνύμιο "Πάτημα ημόγλη. Σήμερα κατοικούν σε αυτό δικαιούχοι του Οργανισμού Εργατικής Κατοικίας. Έχει περίπου κάτοικους. πηγή: wikipedia

24 ΚΑΤΟΙΚΟΙ Ο πληθυσμός του δήμου Αχαρνών σύμφωνα με την τελευταία απογραφή (2011) υπολογίζεται σε άτομα (wikipedia). Η κοινωνική συγκρότηση του Μενιδίου δημιουργείται από την συνύπαρξη πολλών διαφορετικών ομάδων πληθυσμού. «Ο πληθυσμός είναι ετερόκλητος. Περιλαμβάνει διάφορες κατηγορίες ανθρώπων ανάλογα με το πού κατοικούν. Από τους πιο φτωχούς μέχρι τους πιο πλούσιους (Θρακομακεδόνες Βαρυμπόμπη). Κάπως έτσι ταξικά κατανέμονται και τα προβλήματα των κατοίκων σε σχέση με τις υποδομές, οι οποίες σε πολλές περιπτώσεις είναι ανύπαρκτες, και με το περιβάλλον. Τα προβλήματα αυτά είναι ιδιαίτερα έντονα στις γειτονιές που κατοικούν αθίγγανοι και μετανάστες» (Ελένη Τσ). Να δούμε ποιές είναι οι κυριότερες κοινωνικές ομάδες κατοίκων: Αρβανίτες: οι παλαιοί κάτοικοι του Μενιδίου Οι κάτοικοι του κεντρικού Μενιδίου (της παλιάς πόλης που περικλείεται από την Αριστοτέλους) είναι στην πλειοψηφία τους Αρβανίτες. Ασχολούνται κυρίως με το εμπόριο. Έλληνες εσωτερικοί μετανάστες Στο Μενίδι κατοικούν αρκετοί Έλληνες εσωτερικοί μετανάστες με καταγωγή από πολλές περιοχές της Ελλάδας. Ανάλογα με το επάγγελμα και το πότε ήρθαν στην περιοχή κατοικούν σε διάφορες συνοικίες του Μενιδίου, από τις φτωχότερες μέχρι τις πολύ πλούσιες.

25 Ρομά Βρίσκονται κυρίως σε 2 οικισμούς: στην Αγία Σωτήρα και Αυλίζα. Κάποιοι μένουν στο Καποτά, στο Πύργουθι, στον Άγιο Πέτρο, στις εργατικές του Προφήτη Ηλία, ορισμένοι μένουν διάσπαρτα στο Μενίδι, ακόμα και σε πολυκατοικίες. Οι κατοικίες τους είναι από πλουσιόσπιτα μέχρι παράγκες. Ασκούν τα επαγγέλματα του παλιατζή, του πωλητή φυτών, οικιακών σκευών, οπωροκηπευτικών. Ασχολούνται επίσης με το εμπόριο παράνομων ειδών κυρίως ναρκωτικών. Είναι επίσης μουσικοί. Στα επαγγέλματά τους δεν έχουν εργοδότες, ωράριο και μισθό. Ζουν σε κλειστές κοινότητες, όπου οι γάμοι κανονίζονται εκ των προτέρων με σκοπό την σύναψη συμμαχίας με άλλη ομόφυλη οικογένεια. Οι συνθήκες διαβίωσής τους για την πλειοψηφία δεν είναι καθόλου καλές και έχουν προβλήματα αναλφαβητισμού, φτώχειας ενώ οι νεότεροι έχουν και πρόβλημα εξάρτησης από τα ίδια ναρκωτικά που πωλούν: «Πολύ πρέζα. Οι γύφτοι είναι οι πιο χαμένοι από όλο αυτό. Μπορεί να πουλάνε αλλά καταστρέφονται τα παιδιά τους» (Κοσμάς). Όμως μέσα στην αθλιότητα υπάρχουν κάποιοι πιο πλούσιοι και κάποιοι πολύ φτωχοί. Η νοοτροπία τους όμως δεν διαφέρει. Το πρόβλημα δεν είναι πάντα οικονομικό, αλλά κοινωνικό και ένταξης εκπαίδευσης. Οι στενές σχέσεις με άτομα που δεν ανήκουν στους Ρομά, γενικά αποθαρρύνονται. Και από τις δύο πλευρές. Υπάρχουν όμως και άνθρωποι που δημιουργούν ή επιδιώκουν επαφές. Για παράδειγμα οι Ρουμανόβλαχοι όπως αυτοαποκαλούνται που κατοικούν στις εργατικές κατοικίες του Προφήτη Ηλία είναι πιο ενταγμένοι στην κοινωνία. Τα παιδιά τους πάνε σχολείο και ασχολούνται με νόμιμο εμπόριο.

26 Παλιννοστούντες Πόντιοι Οι πρώτοι Πόντιοι ήρθαν στο Μενίδι από τα τέλη της δεκαετίας του 50. Ζουν σε όλες τις συνοικίες, υπάρχουν όμως γειτονιές όπως ο Άγιος Πέτρος κ.ά. στις οποίες κατοικούν σχεδόν αποκλειστικά Πόντιοι. Οι κατοικίες τους διαφέρουν ανάλογα με το οικονομικό τους επίπεδο και το πότε ήρθαν στην Ελλάδα. Ξεκινούν από ξύλινες κατοικίες, προκάτ κατασκευές, αυτοκατασκευές, έως «καλά» σπίτια κατασκευασμένα με μπετόν. Δεν νοικιάζουν ποτέ αντιθέτως φτιάχνουν μόνοι τους τα σπίτια τους: «ένσημα και κεραμίδι πρέπει να έχεις στην Ελλάδα» είναι η άποψή τους. Οι ίδιοι χτίζουν και νοικιάζουν σε άλλους ακόμα και την «τρυπούλα». Τα πρώτα χρόνια που ήρθαν έμειναν σε άλλες περιοχές π.χ. Καλλιθέα, Κορυδαλλό, αλλά μετά ήρθαν στο Μενίδι όπου υπήρχε φθηνή γη να αγοράσουν. Οι πρώτοι κάτοικοι αγόρασαν οικόπεδα από τους ντόπιους Αρβανίτες, συχνά «προβληματικά»: οικόπεδα εκτός σχεδίου, οικόπεδα διπλοπουλημένα, οικόπεδα που ανήκαν σε δημόσιους οργανισμούς π.χ. ΟΣΚ. Σε αυτά έχτισαν γρήγορα, συνήθως αυθαίρετα. Θεωρούν ότι το Μενίδι το φτιάξαν αυτοί, με τον ερχομό τους και αυτό αποτελεί έναν βασικό λόγο κόντρας μεταξύ Ποντίων Αρβανιτών. Πολύ συχνά δραστηριοποιούνται επαγγελματικά στις οικοδομικές εργασίες είτε ως υπάλληλοι είτε ως αυτοαπασχολούμενοι (εργολάβοι κ.ά.) και το εμπόριο. Ο τρόπος ζωής τους διαφέρει σημαντικά από των υπολοίπων Ελλήνων και διαμορφώνει μια διαφορετική πραγματικότητα στην περιοχή. Στην πλειοψηφία τους είναι παλαιοημερολογίτες, έχουν διαφορετική κουζίνα, γλώσσα και έθιμα. Συχνά τα έθιμά τους φαντάζουν παράξενα σε κάποιον άλλο (π.χ. το ταφικό έθιμο, όπου τη δεύτερη μέρα του Πάσχα ή του Θωμά οι γυναίκες παίρνουν ένα σκεύος με γλυκά, τσουρέκια και αυγά και πηγαίνουν στα μνήματα. Ο ιερέας κάνει τρισάγιο και οι συγγενείς και φίλοι μιλούν για τον νεκρό τους και αισθάνονται την παρουσία του. Δεν είναι μέρα θανάτου, αλλά ανάστασης. Τα τρόφιμα προσφέρονται σε γνωστούς και άγνωστους και όλοι εύχονται «Σχωρεμένος ναέν». Μια ακόμα ιδιαιτερότητα είναι ότι βαφτίζουν το μωρό πριν κλείσει τις 40 ημέρες από τη γέννησή του ή οι ιδιαίτερες τιμές που κάνουν στους νεκρούς τους. Οι Πόντιοι δεν είναι αποκομμένοι από άλλες κοινωνικές ομάδες, έχουν όμως πολύ αναπτυγμένους δεσμούς στο εσωτερικό της κοινότητάς τους: «Έτσι είναι οι Πόντιοι πιο ενωμένοι και στην χαρά και στην λύπη» (Νικολέτα). Μεγάλη σημασία έχει επίσης και η οικογένειά τους: «Οι Πόντιοι είναι πολύ ενωμένοι με την οικογένειά τους και το σόι. Ο μικρότερος γιος ή η μικρότερη κόρη ζει μαζί με τους γονείς, ακόμα και όταν κάνει οικογένεια» (Δέσποινα).

27 Είναι πολύτεκνοι στην πλειοψηφία τους. Το πρώτο κύμα των Ποντίων που ήρθε στην Ελλάδα τις δεκαετίες του 60 και 70, μιλούσε αποκλειστικά Ποντιακά και ρώσικα ή τούρκικα ανάλογα με την περιοχή απ όπου ήρθαν. Σήμερα μιλούν όλοι ελληνικά. Από αυτούς που ήρθαν μεταγενέστερα, μετά την δεκαετία του 90 η πλειοψηφία έχουν επίσης ελληνική καταγωγή. Υπάρχουν όμως και αρκετοί που δεν έχουν αμιγώς ελληνική καταγωγή και οι άλλοι κάτοικοι τους αποκαλούν «Ρωσοπόντιους», χαρακτηρισμό που οι ίδιοι θεωρούν προσβλητικό και δεν αποδέχονται. Μετανάστες Σε όλες τις περιοχές του Μενιδίου κατοικούν μετανάστες με καταγωγή από την Αλβανία, το Πακιστάν, την Ρωσία, Ουκρανία και Γεωργία. Ανάλογα με τον τόπο καταγωγής τους εμφανίζουν διαφορετικά χαρακτηριστικά και βαθμούς ένταξης στην τοπική κοινωνία. Κάποιοι είναι πιο εύκολα αποδεκτοί (για παράδειγμα όσοι μιλούν ρώσικα) και άλλοι όχι: «Δεν μου αρέσουν οι ξένοι. Είμαι ρατσίστρια. Με τους ρώσους δεν έχω πρόβλημα, έχω φίλους και πόντιους» (Βάσω). Οι Πακιστανοί ζουν σε πολλές συνοικίες του Μενιδίου, σε σπίτια ερείπια όπου μένουν πολλοί μαζί. Εργάζονται στα χωράφια και στα θερμοκήπια και στα εργοστάσια σαν εργάτες. Κάποιοι έχουν κουρεία. Μετακινούνται στην πόλη με ποδήλατα και πάντα κυκλοφορούν πολύ μαζί γιατί φοβούνται μην τους επιτεθούν.

28

29

30

31

32 ΚΑΤΟΙΚΙΑ Στον δήμο Αχαρνών υπάρχουν πολλών ειδών κατοικίες, όπως υπάρχουν και κάτοικοι πολλών και εντελώς διαφορετικών κοινωνικών ομάδων. Τα διαφορετικά είδη κατοικιών βρίσκονται συνήθως σε διαφορετικές συνοικίες. Αναφερόμαστε λοιπόν στα διαφορετικά είδη κατοικιών που βλέπουμε στον δήμο και στις συνοικίες που δημιουργούν. Η σημαντικότερη διάκριση των κατοικιών και των συνοικιών μεταξύ τους είναι τα νόμιμα / αυθαίρετα και οι εντός σχεδίου / εκτός σχεδίου. Αυθαίρετες κατασκευές Από την δεκαετία του 60 η πρακτική της αυθαίρετης δόμησης γίνεται κύρια στον δήμο Αχαρνών. Η αυθαίρετη δόμηση αφορά είτε κτίρια που χτίζονται σε εκτός σχεδίου περιοχές, είτε κτίρια που χτίζονται σε περιοχές εντός σχεδίου, αλλά δεν τηρούν τους όρους δόμησης ή χτίζονται χωρίς καθόλου άδεια. Την εποχή αυτή συνήθεις πρακτικές, όπως προκύπτει από συζητήσεις με παλαιούς Μενιδιάτες, ήταν οι εξής: Πήγαιναν σε ένα χωράφι, βάζαν ελιές, ένα κοτέτσι ή μια γίδα, το έκαναν χρησικτησία και μετά το χτίζανε. Αν ο ιδιοκτήτης ήταν στην Αμερική ή την Γερμανία δεν το βρίσκανε ποτέ. Η διαδικασία γινόταν με 2 μάρτυρες, γέρους συνήθως, οι οποίοι πήγαιναν στο ειρηνοδικείο με ένα σχεδιάγραμμα και βεβαίωναν την χρησικτησία. Υπήρχε ακόμα ο ίδιος ο ιδιοκτήτης να το έδινε έναντι ανταλλάγματος ως χρησικτησία, αντί να το πουλήσει κανονικά. Περιφράσσανε μια δασική έκταση και μετά την καίγανε και μετά με τίτλο που αναφερόταν σε άλλο οικόπεδο το έκαναν δικό τους. Είχε κάποιος έναν παλαιό τίτλο ιδιοκτησίας (συνήθως Αρβανίτης) που δεν όριζε σύνορα και όμορα οικόπεδα. Καταπατούσε και τα διπλανά και με τον ίδιο τίτλο τα πούλαγε. Έτσι είχαν και χαρτιά για το οικόπεδο, αλλά δεν ήταν νόμιμα. Τα αυθαίρετα χτίζονταν και νύχτα και μέρα, με την κάλυψη των οργάνων, συχνά δε ήταν αυτοκατασκευές, στις οποίες βοηθούσε ολόκληρη η οικογένεια, το σόι ή και η γειτονιά. Σήμερα στους παλαιούς οικισμούς των αυθαιρέτων υπάρχουν πολύ εξωραϊστικοί σύλλογοι που στόχο έχουν να προωθήσουν την επίλυση των προβλημάτων των κατοίκων τους (π.χ. ένταξη στο σχέδιο πόλης, ασφαλτόστρωση δρόμων κ.ά.).

33 Αυθαίρετα κατασκευάζονται και σήμερα. Οι νέοι μετανάστες που έρχονται ή οι παλιννοστούντες χτίζουν αυθαίρετες κατασκευές σε νόμιμα οικόπεδα, στην προσπάθειά τους να βρουν χώρο να κατοικήσουν. Στην περίπτωση αυτή η ποιότητα των κατασκευών ποικίλει από πολύ καλή μέχρι παραπήγματα και κοντέινερ που αγοράζουν από τον οικισμό του Καποτά. Αυθαίρετες είναι και οι περισσότερες κατασκευές των τσιγγάνων. Από τις πιο αριστοκρατικές μέχρι τα παραπήγματα. Υπάρχουν όμως και αυθαίρετα εντελώς διαφορετικά από τα παλιά. Πολυτελή αυθαίρετα, μέσα σε δασικές εκτάσεις, που ακόμα και αν συνήθως έχουν άδεια παραβαίνουν κατά πολύ τους όρους δόμησης. Νόμιμες κατασκευές σε εντός σχεδίου περιοχές Διακρίνουμε τις εξής κατηγορίες κατοικιών Πολυκατοικίες: Βρίσκονται κυρίως στο παλαιό Μενίδι, και λιγότερο στην Νεάπολη, την Αγία Τριάδα και τον Κόκκινο Μύλο. Χτίστηκαν κυρίως μετά την δεκαετία του 90, συχνά με την μέθοδο της αντιπαροχής. Ανήκουν κυρίως σε Αρβανίτες και συχνά είναι οικογενειακές. Μονοκατοικίες Διπλοκατοικίες: Σε όλες τις περιοχές εντός σχεδίου η πλειοψηφία των νομίμων κτιρίων είναι μονοκατοικίες ή διπλοκατοικίες. Υπάρχουν από πολύ πλούσιες έως πολύ φτωχές. Αρκετές έχουν κατασκευαστεί μετά από τον σεισμό του Οι περισσότερες έχουν ένα μικρό κήπο και όσο απομακρυνόμαστε από το κέντρο μπορεί να έχουν λαχανόκηπο ή οικόσιτα ζώα. Μεζονέτες: Στις εντός σχεδίου περιοχές που βρίσκονται στα βορειότερα τμήματα του δήμου, υπάρχουν οι «καλές συνοικίες» με μεζονέτες πολυτελούς κατασκευής. Βίλες και άλλες πολυτελείς κατοικίες: Στους οικισμούς των Θρακομακεδόνων και της Βαρυμπόμπης, σε «στρεμματικά» οικόπεδα, υπάρχουν βίλες και άλλες πολυτελείς κατοικίες. Οι περιοχές αυτές διαφοροποιούνται σημαντικά από τις υπόλοιπες του δήμου. Οργανωμένοι Οικισμοί Μια ακόμα κατηγορία κατοικιών βρίσκεται στους οργανωμένους οικισμούς του δήμου: στον οικισμό του ΟΕΚ του Προφήτη Ηλία, στις εργατικές της Αγίας Άννας, στο Ολυμπιακό χωριό, άλλα και στον οικισμό σεισμοπλήκτων Καποτά (δες κεφάλαιο 4)

34

35 1.

36

37

38

39

40 ΧΡΗΣΕΙΣ ΓΗΣ Οι χρήσεις γης του Δήμου Αχαρνών ορίζονται και θεσπίζονται μέσω του Γενικού Πολεοδομικού Σχεδίου (Γ.Π.Σ.) όπως εγκρίθηκε με το ΦΕΚ 145Δ/1989 και τροποποιήθηκε με τα ΦΕΚ238Δ/1990 και ΦΕΚ 1238Δ/1994. Στη συνέχεια με τις διατάξεις του Ν.2730/1999 «Σχεδιασμός, ολοκληρωμένη ανάπτυξη και εκτέλεση Ολυμπιακών Έργων και άλλες διατάξεις» τροποποιήθηκε το όριο του Γ.Π.Σ. προκειμένου να συμπεριλάβει την έκταση στην όποια χωρομετρήθηκε το Ολυμπιακό Χωριό (ΦΕΚ 767Δ/1999) και να λάβει υπόψη τις επιπτώσεις από την κατασκευή μεγάλων έργων στην περιοχή ( Συγκοινωνιακό κέντρο και Αττική οδός) καθώς και των καταστροφών που προκάλεσε ο σεισμός του Τα όρια του ισχύοντος Γ.Π.Σ. (ΦΕΚ 13Δ/2004) εκτείνονται μέχρι τα όρια του Δήμου Αχαρνών, συμπεριλαμβάνοντας περιοχές εκτός σχεδίου και περιοχές ειδικής προστασίας (Γκιθώνα, Ντρούκα κ.ά. 2012). Στην πράξη όμως συχνά οι χρήσεις που υπάρχουν διαφοροποιούνται από τα θεσμοθετημένα σχέδια. Στο κεφάλαιο αυτό παρουσιάζουμε τις υφιστάμενες χρήσεις γης, δηλαδή αυτές που σήμερα παρατηρούμε στον δήμο. Περιγραφή χρήσεων γης Οικιστικές Περιοχές Οι οικιστικές περιοχές του δήμου διακρίνονται σε αυτές αμιγούς και γενικής κατοικίας. Στην πραγματικότητα η κατοικία, στον δήμο Αχαρνών και στις εντός και στις εκτός σχεδίου περιοχές, συνυπάρχει με πολλές άλλες συμβατές και ασύμβατες χρήσεις όπως η βιομηχανία και η βιοτεχνία, οι αποθήκες και οι μάντρες υλικών, οι δραστηριότητες υπερτοπικής αναψυχής, οι αγροτικές χρήσεις, οι ειδικές δραστηριότητες κ.ά. Ιδιαίτερες χρήσεις Στον δήμο Αχαρνών χωροθετούνται πολλές «ειδικές» χρήσεις, όπως το αεροδρόμιο του Τατοΐου, τα στρατόπεδα Παπαστάθη και Καποτά, οι εγκαταστάσεις της ΔΕΗ, τα διυλιστήρια της ΕΥΔΑΠ, οι αποθήκες του ΟΤΕ, οι εγκαταστάσεις της Αμυγδαλέζας και το Σιδηροδρομικό Κέντρο Αχαρνών (ΣΚΑ), το Ολυμπιακό Χωριό.

41 Βιομηχανικές και Βιοτεχνικές δραστηριότητες Σύμφωνα με το ΓΠΣ του δήμου Αχαρνών οι βιομηχανικές και βιοτεχνικές χρήσεις χωροθετούνται στη ΒΙΟΠΑ και ΒΙΠΑ εκατέρωθεν του ποταμού Κηφισού. Στην πραγματικότητα σήμερα οι δραστηριότητες αυτές είναι διάσπαρτες στον δήμο ακόμα και σε περιοχές γενικής κατοικίας, έχουν όμως μεγαλύτερη συγκέντρωση στις ανατολικές περιοχές του δήμου, κοντά στον Κηφισό και στην περιοχή γύρω από την λεωφόρο Καραμανλή. Αστικό και Περιαστικό πράσινο Ο δήμος Αχαρνών είναι πολύ πλούσιος όσο αφορά στο αστικό και περιαστικό πράσινο. Μεγάλη έκταση του δήμου καταλαμβάνεται από τον Εθνικό δρυμό της Πάρνηθας, ενώ υπάρχουν και πολλά ρέματα όπως και η ζώνη προστασίας του Κηφισού. Αγροτική γη Στην περιοχή υπάρχουν αγροτικές εκτάσεις, κυρίως καλλιέργειες λουλουδιών αλλά και δέντρων.

42 Γενική αποτίμηση των υφιστάμενων χρήσεων γης και προτάσεις Σήμερα η συγκυριακή οικιστική ανάπτυξη χωρίς σχεδιασμό και η χωροθέτηση στον δήμο όλων αυτών των χρήσεων, συγκροτούν την ταυτότητα του δήμου η οποία εμπεριέχει αντιφατικές έννοιες. Όλα αυτά δημιουργούν ταυτόχρονα πολλά προβλήματα αλλά και προοπτικές ανάπτυξης. Η σχέση του δήμου Αχαρνών με τον ορεινό όγκο της Πάρνηθας, καθώς και η στρατηγική του θέση στο λεκανοπέδιο της Αττικής βρίσκεται στη σύνδεση μεταξύ ανατολικών και δυτικών περιοχών και ταυτόχρονα πολύ κοντά στην Αθήνα- δίνουν στην περιοχή σημαντικές προοπτικές ανάπτυξης. Στόχος αυτής της ανάπτυξης πρέπει να είναι η διατήρηση του πλούτου των χρήσεων γης, αλλά ταυτόχρονα η άμβλυνση αυτών των μεγάλων αντιθέσεων και η δημιουργία μιας πιο «ομοιογενούς» περιοχής, όπου δεν θα υπάρχουν τομές στον χώρο και αντίθετες δραστηριότητες σε άμεση γειτνίαση. Πιο συγκεκριμένα δυνατότητες ανάπτυξης υπάρχουν στους εξής τομείς: Ένταξη στο σχέδιο των οικιστικών περιοχών που δεν έχουν ενταχθεί και δημιουργία υποδομών. Υποδομές και στις περιοχές που ήδη έχουν ενταχθεί, αλλά δεν έχουν γίνει τα απαραίτητα έργα (π.χ. ρυμοτόμηση, δίκτυα κ.ά.) Προστασία των υπόλοιπων θεσμοθετημένων χρήσεων από παράνομες δραστηριότητες και κυρίως του αστικού και περιαστικού πράσινου και της αγροτικής γης. Ειδικές χρήσεις: Κάποιες από τις δραστηριότητες ειδικών χρήσεων θα μπορούσαν να μεταφερθούν και οι εκτάσεις τους να αποδοθούν στον δήμο. Χαρακτηριστικά παραδείγματα αποτελούν 2 στρατόπεδα. Στρατόπεδο ΚΑΠΟΤΑ: Απομάκρυνση και παραχώρηση των ανενεργών εκτάσεων στο δήμο για την δημιουργία κοινωνικών υποδομών που λείπουν από τον δήμο (αθλητικές εγκαταστάσεις, σχολεία, διαμορφωμένοι ελεύθεροι χώροι μεγάλης έκτασης κ.ά.). Ταυτόχρονα θα ενωθούν περιοχές εντελώς αποκομμένες από τον δήμο, όπως η Αγία Παρασκευή. Στρατόπεδο Παπαστάθη: Παραχώρηση των εκτάσεων και εγκαταστάσεων στον δήμο, για δημιουργία ενός μεγάλου υπαίθριου χώρου στο κέντρο της πόλης.

43 ΣΚΑ: ανάδειξη σε πόλο ανάπτυξης του τριτογενή τομέα ή σε επιχειρηματικό κέντρο. Μια τέτοια κατεύθυνση θα ενοποιούσε αυτή την περιοχή του δήμου με το κέντρο του και τις υπόλοιπες περιοχές και θα μείωνε το «κενό» που υπάρχει μεταξύ τους. Ολυμπιακό χωριό: Ανάπτυξη προς δύο κατευθύνσεις. Μια για την καλύτερη εξυπηρέτηση των κατοίκων. Συγκοινωνιακή σύνδεση με τον υπόλοιπο δήμο, ανάπτυξη χρήσεων που τώρα δεν υπάρχουν π.χ. εμπόριο, αναψυχή, πολιτισμός ώστε να αποκτήσει χαρακτήρα αστικής γειτονιάς. Ταυτόχρονα, μετατροπή του Ολυμπιακού χωριού σε πόλο υπερτοπικού ενδιαφέροντος, όπως θα έπρεπε ως πρότυπος οικισμός να είναι. Ανάδειξη των χώρων πρασίνου της κεντρικής ζώνης, χωροθέτηση υπερτοπικών δραστηριοτήτων στις κτιριακές εγκαταστάσεις που ήδη υπάρχουν και μεταφορά κεντρικών λειτουργιών ώστε να πάρει ζωή το Ολυμπιακό χωριό και να αποφορτιστεί το κεντρικό Μενίδι. Περιαστικό πράσινο και ρέματα: Αυστηρή προστασία από την αυθαίρετη δόμηση, τις ασύμβατες χρήσεις, τις οχλούσες και ρυπαίνουσες δραστηριότητες (π.χ. βιοτεχνία βιομηχανία). Αισθητική αναβάθμιση και περιβαλλοντική προστασία. Στόχος πρέπει να είναι να φανεί το φυσικό περιβάλλον στο σύνολό του. Αγροτικές εκτάσεις: Στόχος πρέπει να είναι η διατήρησή τους, ενώ από την μετακίνηση άλλων δραστηριοτήτων, π.χ. στρατόπεδα, βιομηχανικές εγκαταστάσεις, Αμυγδαλέζα μπορούν να προκύψουν νέες εκτάσεις που θα αποδοθούν στην αγροτική παραγωγή. Οι κάτοικοι του δήμου είναι ήδη εξοικειωμένοι με την γεωργία και την κτηνοτροφία και θα μπορούσε με την επιμόρφωσή τους να απασχοληθούν σε αυτούς του τομείς απασχόλησης. Π.χ. θα μπορούσε το κέντρο κράτησης της Αμυγδαλέζας να γίνει ένα μεγάλο πρότυπο κτήμα που σε συνεργασία με το τοπικό ΕΠΑ.Λ. (ειδικότητα γεωπόνων), να εκπαιδεύει όσους θέλουν να ασχοληθούν με την αγροτική παραγωγή, τις βιολογικές καλλιέργειες, την ανθοκομία, την εκτροφή ζώων κ.ά. και παράλληλα να δίνει γη για την άσκηση των γνώσεών τους. Ένα τέτοιου τύπου «αγροτικό κέντρο» μπορεί να συνδυαστεί με την ανθαγορά, μια νέα λαχαναγορά και έναν βοτανικό κήπο.

44

45 ΠΑΡΑΓΩΓΙΚΕΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ Κοινή διαπίστωση αποτελεί ότι στο Μενίδι υπάρχουν πολλές παραγωγικές και οικονομικές δραστηριότητες: «Το Μενίδι μπορεί να καλύψει τις ανάγκες των κατοίκων του από όλες τις απόψεις γιατί παρέχει όλες τις απαραίτητες υπηρεσίες (μαγαζιά, εστιατόρια, αγορά, νοσοκομείο, συγκοινωνία)» (Βαγγέλης). Βιομηχανία και βιοτεχνία Ο δήμος Αχαρνών είναι πόλος έλξης για την εγκατάσταση παραγωγικών μονάδων του δευτερογενή τομέα και χρήσεων που συνδέονται με αυτόν (χονδρεμπόριο, αποθήκες, εκθετήρια). Οι μεταποιητικές μονάδες συγκεντρώνονται εδώ γιατί η γη είναι φθηνή, κοντά σε μεγάλους οδικούς άξονες, ενώ μέχρι πρότινος υπήρχε ανυπαρξία ελέγχου στις χρήσεις γης. Τα είδη που παράγουν οι βιομηχανικές μονάδες της περιοχής είναι τα εξής: Έπιπλα επιπλοποιία, παπούτσια (π.χ. Φειδάς), Αλουμίνια, Οικοδομικά Υλικά, Μπετό, τρόφιμα (π.χ. Κατσέλης) κ.ά. Οι περισσότερες βιομηχανίες συγκεντρώνονται στην βιομηχανική περιοχή, στην Τατοΐου, κοντά στις γραμμές του τρένου, στην Καραμανλή και στην Βρεττού. Οι βιοτεχνίες της περιοχής παράγουν ρούχα, παπούτσια, έπιπλα, είδη διατροφής κ.ά. Βιοτεχνίες υπάρχουν σε όλο τον δήμο, ακόμα και μέσα στις περιοχές κατοικίας, πολλές όμως βιοτεχνίες συγκεντρώνονται στην Καραμανλή. Η βιομηχανία και η βιοτεχνία δίνουν δυνατότητες εργασίας στους κατοίκους και κινούν το χρήμα στην περιοχή. Πολλοί από τους Μενιδιάτες δουλεύουν ή δούλευαν στις βιομηχανίες και βιοτεχνίες του δήμου. Όμως επιβαρύνουν την περιοχή με την μόλυνση και την αύξηση της κυκλοφορίας φορτηγών. Ιδιαίτερα προβλήματα έχουν οι κάτοικοι των ανατολικών συνοικιών που βρίσκονται κοντά στα εργοστάσια. Ένα μεγάλο πρόβλημα είναι ότι πολλές βιομηχανίες μειώνουν το προσωπικό τους και έτσι όλο και λιγότεροι Μενιδιάτες βρίσκουν δουλειά εκεί.

46 Αποθήκες Στην περιοχή υπάρχουν αποθήκες εργοστασίων κοντά στα εργοστάσια, αλλά και αλλού. Είναι μεγάλα μεταλλικά κτίρια που βρίσκονται στην Βιομηχανική περιοχή, στην Καραμανλή και στις εκτός σχεδίου περιοχές. Γεωργία και Κτηνοτροφία Υπάρχουν 2 ειδών γεωργικές δραστηριότητες. Οι μεγάλες που απευθύνονται αποκλειστικά στο εμπόριο και οι μικρές που απευθύνονται και στην αυτοκατανάλωση και στο μικρό ή παράνομο εμπόριο: α. Παραγωγή που απευθύνεται στο εμπόριο Γίνεται σε μεγάλα χωράφια στο Πυργούθι και στην Αυλίζα και στην Χαραυγή κοντά στους τσιγγάνους. Καλλιεργούνται ντομάτες, κρεμμύδια, πατάτες και λουλούδια (γαρύφαλλα και τριαντάφυλλα) που πωλούνται στην ανθαγορά. β. Παραγωγή για οικιακή κατανάλωση και εμπόριο Γίνεται σε μικρά χωράφια ή στους κήπους των σπιτιών. Καλλιεργούνται κηπευτικά και μυρωδικά για οικιακή κατανάλωση και για πώληση στην λαϊκή, κυρίως από γιαγιάδες από τον Πόντο. Η πώλησή τους συμπληρώνει τα οικογενειακά εισοδήματα. Όπως και με τις γεωργικές δραστηριότητες έχουμε «επαγγελματική» και οικιακή εκτροφή ζώων. Γίνεται εκτροφή προβάτων και κατσικιών για παραγωγή γάλακτος και κρέατος. Το γάλα πωλείται στον Στάμο για την παραγωγή γιαουρτιού και το κρέας στις ταβέρνες της Πάρνηθος. Οικιακή εκτροφή πουλερικών για παραγωγή κρέατος και αυγών για οικιακή χρήση και πώληση στις λαϊκές αγορές. Στην περιοχή εκτρέφονται και άλογα αγώνων. Η διατήρηση της αγροτικής παραγωγής είναι σημαντική για την περιοχή γιατί δίνει επιπλέον εισοδήματα στους κατοίκους. Όμως δεν θα πρέπει να υπάρχουν αγροτικές δραστηριότητες δίπλα στα εργοστάσια και τις βιοτεχνίες. Αν θέλουμε να διατηρήσουμε και ν αυξήσουμε την γεωργική παραγωγή πρέπει να υπάρχει και έλεγχος για την μόλυνση του περιβάλλοντος. Εμπόριο Τα εμπορικά καταστήματα βρίσκονται κυρίως στο κεντρικό Μενίδι και λιγότερο σε άλλες γειτονιές. Σε περιοχές με αυθαίρετα δεν υπάρχει καθόλου εμπόριο, ούτε για τα βασικά είδη της καθημερινότητας. Σημαντική είναι η ανθαγορά του δήμου στην οποία έρχονται καταναλωτές χονδρικής και λιανικής απ όλη την Αθήνα.

47 Ιδιωτικές Υπηρεσίες Όλες οι βασικές ιδιωτικές υπηρεσίες παρέχονται εντός του δήμου, κυρίως στο κεντρικό Μενίδι και λιγότερο στις γειτονικές συνοικίες. Οι κάτοικοι που μένουν κοντά στις εξυπηρετήσεις του κέντρου, αισθάνονται ευνοημένοι: «Το μόνο καλό είναι ότι μένω κοντά στο κέντρο. Με μια ώρα περπάτημα έχω κάνει όλες μου τις δουλειές». Για την καλύτερη εξυπηρέτηση των κατοίκων των άλλων γειτονιών χρειάζεται να υπάρχουν καταστήματα και υπηρεσίες και εκεί. Έτσι θα αποφεύγονται οι μετακινήσεις στο κέντρο του δήμου και θα ωφεληθούν οι πιο ηλικιωμένοι, οι νέοι και όσες γυναίκες δεν έχουν αυτοκίνητο. Αναψυχή Στον δήμο Αχαρνών υπάρχουν πολλά εστιατόρια και κέντρα διασκέδασης για τους κατοίκους και για ανθρώπους από άλλες περιοχές. Συγκεντρώνονται κυρίως στην οδό Πάρνηθος: αρχικά χασαποταβέρνες, στη συνέχεια αίθουσες εκδηλώσεων. Υπάρχουν ακόμα πολλά κτήματα όπου γίνονται γάμοι και άλλες κοινωνικές εκδηλώσεις. Υπάρχει ακόμα το τελεφερίκ και το καζίνο που προσελκύει επισκέπτες στην περιοχή. Όμως για τους κατοίκους αυτές οι δραστηριότητες δεν είναι τόσο προσιτές. Όπως αναφέρει η Μαρίνα: «Ένα πράγμα μόνο μου άρεσε. Πήραμε τα μωρά, μπήκαμε στο τελεφερίκ και πήγαμε στο καζίνο για καφέ. Αλλά ήταν πολύ ακριβά, δεν ξαναπήγαμε.» Δραστηριότητες αναψυχής προσφέρει και ο αθλητικός σύλλογος Βαρυμπόμπης, όπου γίνονται μαθήματα ιππασίας, αλλά και θεραπευτική ιππασία. Παράνομες δραστηριότητες Πολλές παράνομες δραστηριότητες γίνονται στο Μενίδι. Κυρίως αυτές αφορούν την εμπορία παράνομων ειδών, όπως ναρκωτικά, κλοπιμαία, όπλα, γυναίκες, τσιγάρα, αλλά και απολυτήρια λυκείου! Όσο αφορά τα ναρκωτικά, τα τελευταία χρόνια έρχονται απ όλη την Αθήνα για να αγοράσουν.

48

49 ΔΗΜΟΣΙΕΣ ΕΞΥΠΗΡΕΤΗΣΕΙΣ ΚΟΙΝΩΝΙΚΕΣ ΠΑΡΟΧΕΣ Πρώτη εντύπωσή μας είναι ότι από τον δήμο Αχαρνών λείπουν βασικές κοινωνικές υποδομές και δημόσιες εξυπηρετήσεις. Με μια διερεύνηση, ανακαλύψαμε ότι στον δήμο υπάρχουν πολύ περισσότερες παροχές από αυτές που γνωρίζουμε. Δίκτυα Ο δήμος έχει σημαντικά προβλήματα στο θέμα των δικτύων: Η ύδρευση σε κάποιες περιοχές δεν είναι από την ΕΥΔΑΠ, αλλά ιδιωτική (Μπαρμπούνης, Καπετάνιου). Πολλές συνοικίες δεν έχουν αποχέτευση και η απορροή των όμβριων δεν γίνεται σωστά, με αποτέλεσμα πολλές περιοχές να πλημμυρίζουν με την πρώτη βροχή. Εκπαίδευση Στον δήμο Αχαρνών λειτουργούν: 41 νηπιαγωγεία (δημόσια και ιδιωτικά 34 δημοτικά σχολεία 32 γυμνάσια, το ένα διαπολιτισμικό 7 λύκεια 1 ΙΕΚ Όλες οι περιοχές έχουν σχολεία, πρόβλημα υπάρχει όμως σε κάποια σχολεία ως προς τις κτιριακές εγκαταστάσεις, τα προαύλια και τους χώρους άθλησης. Υπάρχει ακόμα το ζήτημα της φύλαξης των σχολείων «Σημασία για την καλή λειτουργία των σχολείων έχει να υπάρχουν και φύλακες εκτός από δάσκαλοι» (Ελένη). Χώροι άθλησης Στην περιοχή υπάρχουν οι εξής χώροι άθλησης: Γήπεδο Αχαρναϊκού 1 ο δημοτικό κλειστό γυμναστήριο (Λιοσίων και Αριστοτέλους)

50 2 ο δημοτικό κλειστό γυμναστήριο (Κ. Αχαρνές) Χολίδης (Προφήτης Ηλίας) Στις εγκαταστάσεις αυτές αθλούνται σύλλογοι και σωματεία και σχολεία. Υπάρχουν επίσης οι υπαίθριοι χώροι άθλησης, που όμως συνήθως είναι κατεστραμμένοι, ενώ δεν υπάρχουν και σε όλες τις συνοικίες. Υγεία Περίθαλψη Η μοναδική μονάδα παροχής υπηρεσιών Υγείας είναι η Πολυκλινική του Ολυμπιακού Χωριού, της οποίας η λειτουργία κρίνεται πολύ θετική: «Το μόνο που αξίζει είναι η κλινική του Ολυμπιακού χωριού». Στην πολυκλινική υπάρχουν 9 ειδικότητες και παρέχουν υπηρεσίες με τιμές χαμηλότερες από αυτές των αυτόνομων ιδιωτικών ιατρών. Σε κάθε πρόβλημα υγείας οι κάτοικοι απευθύνονται πρώτα εκεί. Υπάρχει ακόμα το δημοτικό Φυσιοθεραπευτήριο. Προστασία φροντίδα Ηλικιωμένων (δήμος Αχαρνών) Κέντρο Ημερήσιας Φροντίδας Ηλικιωμένων (KΗΦΗ) Η Κοινωφελής Επιχείρηση Πολιτισμού & Εκπαίδευσης του Δήμου Αχαρνών λειτουργεί Κέντρο Ημερήσιας Φροντίδας Ηλικιωμένων στον Κόκκινο Μύλο. Το ΚΗΦΗ απευθύνεται σε ηλικιωμένους μη δυνάμενους να αυτοεξυπηρετηθούν απόλυτα (κινητικές δυσκολίες- άνοια) και προσφέρει νοσηλευτική Φροντίδα, βοήθεια για πρακτικές ανάγκες και την ατομική υγιεινή, προγράμματα δημιουργικής απασχόλησης και υπηρεσία μετακίνησης των φιλοξενούμενων από και προς το Κ.Η.Φ.Η. Μονάδες Κοινωνικής Μέριμνας Στον δήμο λειτουργούν έξι μονάδες κοινωνικής μέριμνας, οι οποίες προσφέρουν φροντίδα σε ηλικιωμένους και άτομα με αναπηρίες. Προσφέρουν συμβουλευτική, ψυχοσυναισθηματική στήριξη, νοσηλευτική μέριμνα, φροντίδα του νοικοκυριού, συντροφιά και ατομική υγιεινή. Για την καλύτερη εξυπηρέτηση των ωφελούμενων λόγω της μεγάλης έκτασης του Δήμου Αχαρνών, λειτουργούν έξι Μονάδες Κοινωνικής Μέριμνας: Βοήθεια Στο Σπίτι Το πρόγραμμα «Βοήθεια στο Σπίτι» είναι πρόγραμμα κοινωνικής προστασίας που έχει ως στόχο την παροχή οργανωμένης φροντίδας σε ηλικιωμένους και άτομα με αναπηρίες. Προσφέρει συμβουλευτική, ψυχοσυναισθηματική στήριξη, νοσηλευτική μέριμνα, φροντίδα του νοικοκυριού, συντροφιά και ατομική υγιεινή.

51 ΚΑΠΗ Στον δήμο λειτουργούν 6 ΚΑΠΗ, στα οποία εκτός από κοινωνικοποίηση προσφέρεται στους ηλικιωμένους Ιατρική και Νοσηλευτική Φροντίδα. Προστασία φροντίδα Ευπαθών Κοινωνικών Ομάδων (δήμος Αχαρνών) Άτομα Με Ειδικές Ανάγκες Το Κέντρο Δημιουργικής Απασχόλησης Παιδιών με αναπηρία (ΚΔΑΠ- ΜΕΑ), απευθύνεται σε παιδιά με αναπηρία και σε εφήβους με νοητική και κινητική αναπηρία. Υπάρχουν τμήματα εργοθεραπείας, Φυσικής Αγωγής, Λογοθεραπείας, Κεραμικής, Ξυλογλυπτικής, Χειροτεχνίας, Ζωγραφικής. Κέντρο Υποστήριξης Πληροφόρησης Ευπαθών Κοινωνικών Ομάδων Λειτουργεί στο Παλαιό Δημαρχείο και προσφέρει κοινωνική και νομική υποστήριξη σε όλες τις κοινωνικές ομάδες. Κοινωνικές δομές κατά της φτώχειας και του κοινωνικού αποκλεισμού Για την καταπολέμηση των αποτελεσμάτων της κρίσης τον τελευταίο χρόνο λειτουργεί ο δημοτικός λαχανόκηπος, η τράπεζα χρόνου, το γραφείο διαμεσολάβησης, το κοινωνικό παντοπωλείο, φαρμακείο και μαγειρείο. Παιδικοί σταθμοί (Γεωργακόπουλος 2008 / δήμος Αχαρνών) Στον δήμο, υπάρχουν έξι Παιδικοί Σταθμοί - νομικά πρόσωπα του δήμου, και δύο στο πλαίσιο ειδικού προγράμματος με επιχορήγηση του Υπουργείου Εργασίας με ευθύνη της δημοτικής Επιχείρησης Ανάπτυξης. Επίσης λειτουργούν μέσα στους οικισμούς λυομένων των σεισμοπαθών τρεις παιδικοί σταθμοί: ένας στο στρατόπεδο «Καπότα» με την υποστήριξη του Ταμείου Υπάλληλων της Τράπεζας Ελλάδος και του Υπουργείου Υγείας Πρόνοιας, ένας στη Λάθεψα με την υποστήριξη των Αρσάκειων Εκπαιδευτηρίων, καθώς επίσης και το Κέντρο δημιουργικής Απασχόλησης Παιδιών στην περιοχή «Πλάτωνας» με τη φροντίδα της Ομοσπονδίας Ποντιακών Συλλογών Νότιας Ελλάδας. Μεγάλη πρόβλημα αποτελεί η ανυπαρξία βρεφικών σταθμών