ΘΕΜΑ: Νοµαρχιακή Αυτοδιοίκηση και Οδική Ασφάλεια Εισηγητής: Πάκης Σιβένας Νοµάρχης Πέλλας

Transcript

1 ΘΕΜΑ: Νοµαρχιακή Αυτοδιοίκηση και Οδική Ασφάλεια Εισηγητής: Πάκης Σιβένας Νοµάρχης Πέλλας Η µετακίνηση τόσο των ανθρώπων όσο και των εµπορευµάτων είναι ένα θέµα απόλυτα συνυφασµένο µε την ανάπτυξη της οικονοµικής και κοινωνικής δραστηριότητας και σε µεγάλο βαθµό συνιστώσα καθορισµού της αναπτυξιακής προοπτικής ενός τόπου. Η αδυναµία εξυπηρέτησης των αναγκών για µετακίνηση µε σύγχρονους και αποτελεσµατικούς τρόπους χαρακτηρίζει την αποτελεσµατικότητα αναπτυξιακών πολιτικών για ευρύτερες περιοχές όπου εξελίσσεται δυναµικά η κοινωνική δραστηριότητα. Η µετακίνηση είναι µια αναγκαία κοινωνική ενέργεια η οποία θα πρέπει να επιτελείται µε όρους ασφάλειας, άνεσης, οικονοµίας και ταχύτητας, χαρακτηριστικά αντιφατικής σχέσεως, µεταξύ των οποίων όµως η βέλτιστη λύση αποτελεί και διέξοδο στο σχεδιασµό των σύγχρονων δικτύων και συστηµάτων µεταφορών. Σηµαντικό τµήµα των µετακινήσεων διεξάγεται τόσο σε παγκόσµια όσο και σε εθνική κλίµακα µέσω των οδικών δικτύων αφού διαπιστώνεται ότι η οδική µεταφορά προσφέρει δελεαστικά κίνητρα στον µετακινούµενο µε όρους άµεσης και άνετης εξυπηρέτησης. Παρόλα αυτά, το πεπερασµένο του χώρου ορίζει συγχρόνως και τις πεπερασµένες δυνατότητες του δικτύου των οδικών µεταφορών µε όρους ποιότητας εξυπηρέτησης και ασφάλειας. Οι στατιστικές που προσδιορίζουν τις ποσοτικές παραµέτρους αξιολόγησης οδικής µεταφοράς τόσο των προσώπων όσο και των 1

2 εµπορευµάτων χαρακτηρίζουν την οδική ασφάλεια ως κυρίαρχο ζήτηµα µε σηµαντικές κοινωνικές και οικονοµικές διαστάσεις. Είναι χαρακτηριστικό το γεγονός ότι περίπου 1,2 εκ. άνθρωποι πεθαίνουν στους δρόµους το χρόνο παγκοσµίως ενώ η Ε.Ε. θρηνεί περισσότερους από νεκρούς ετησίως στους δρόµους. Εξάλλου η Ε.Ε. έχει θέσει ως κυρίαρχο στόχο στην πολιτικής της για τις µεταφορές (Λευκή Βίβλος 2000 για τις µεταφορές) τη µείωση των ατυχηµάτων κατά 50% ως το έτος 2010, στόχος ιδιαίτερα φιλόδοξος αλλά προσεγγίσιµος για χώρες και περιοχές µε σαφείς πολιτικές και µέτρα για την οδική ασφάλεια. Στην Ελλάδα το ζήτηµα της οδικής ασφάλειας παραµένει κυρίαρχο µε όρους αριθµών και διαπιστώσεων-περίπου 1700 νεκροί κάθε έτος -αφού κατείχαµε την προτελευταία θέση στην Ευρώπη των 15. Το ζήτηµα είναι εξόχως σηµαντικό µε κοινωνικούς και οικονοµικούς όρους αφού το οικονοµικό κόστος που συνεπάγεται αντιστοιχεί σε εκατοντάδες εκ., σύµφωνα µε τους συνήθεις όρους ποσοτικής αποτίµησης του κόστους της οδικής ασφάλειας διεθνώς. Τελευταία γίνεται µια προσπάθεια σε εθνικό επίπεδο µε την εφαρµογή του 1 ου και του 2 ου στρατηγικού σχεδίου για οδική ασφάλεια το οποίο διέπεται µέσα από δηµιουργική προσέγγιση και µε κάποιο βαθµό επιτυχίας όπως αυτό βεβαιώνεται από την στατιστική για οδική ασφάλεια (τα τελευταία πέντε χρόνια νεκροί το 2.000, 1700 νεκροί το 2005). Το ζήτηµα όµως της οδικής ασφάλειας είναι ένα πολυδιάστατο και σύνθετο το οποίο απαιτεί σαφή πολιτικό σχεδιασµό και µέτρα τα οποία πρέπει να χαρακτηρίζονται από όρους διάρκειας και 2

3 επιµονής. Το οδικό ατύχηµα είναι ένα τυχαίο γεγονός το οποίο οφείλεται σε ετεροβαρή συνύπαρξη διαφορετικών παραγόντων, του οχήµατος, του οδοστρώµατος και του οδηγού. Αποτελεί παγκόσµια διαπίστωση ότι η αποτελεσµατική προσέγγιση στο ζήτηµα της οδικής ασφάλειας πρέπει να περιλαµβάνει θεωρήσεις που αφορούν τόσο την πρόληψη όσο και την καταστολή. Η διαµόρφωση της υγιούς νοοτροπίας και συµπεριφοράς των χρηστών και ο έλεγχος των δικτύων αποτελούν βασικά χαρακτηριστικά της δόµησης µιας υγιούς και αποτελεσµατικής πολιτικής για την αντιµετώπιση των ζητηµάτων της οδικής ασφάλειας. Καθίσταται σαφές ότι δεν µπορεί παρά να προσδιορίζεται το ζήτηµα της πολιτικής για την οδική ασφάλεια µε όρους εθνικού σχεδιασµού και καθορισµού εθνικής πολιτικής για την αντιµετώπιση µιας σύγχρονης κοινωνικής µάστιγας. Το ερώτηµα όµως που τίθεται είναι το εξής: η βελτίωση των δεικτών οδικής ασφάλειας αποτελεί κεντρικό πολιτικό ζήτηµα ή η ευθύνη µετακυλύετε και στις περιφερειακές διοικήσεις; Η απάντηση είναι σαφής: το σύνολο της Πολιτείας σε όλα τα επίπεδα της διοίκησης είναι υποχρεωτικά εµπλεκόµενο στην κοινωνική προσπάθεια για την αντιµετώπιση ενός κοινωνικού φαινοµένου µε όρους διάρκειας και δυσµενών επιπτώσεων. Η εθνική κυβέρνηση χαράσσει την κεντρική πολιτική, η τοπική αυτοδιοίκηση όµως καθώς και οι τοπικοί φορείς έχουν το δικό τους ρόλο στην εφαρµογή των απαραίτητων µέτρων για την αντιµετώπιση του ζητήµατος. Σήµερα η Νοµαρχιακή Αυτοδιοίκηση είναι ο κεντρικός φορέας για τον σχεδιασµό και την εφαρµογή µέτρων πολιτικής που αφορούν την µετακίνηση και κατά συνέπεια την οδική ασφάλεια σε 3

4 νοµαρχιακό επίπεδο. Είναι υπεύθυνη για την καλή συντήρηση και λειτουργία του επαρχιακού δικτύου και πρέπει να συντονίζει τις προσπάθειες των οργανισµών 1 ου βαθµού για το εν λόγω ζήτηµα. Κατά συνέπεια δεν µπορεί παρά να αποτελεί βασική συνιστώσα του σχεδιασµού της εφαρµογής αλλά και της λειτουργίας των δικτύων η οδική ασφάλεια. Το ερώτηµα όµως είναι εάν αυτό συµβαίνει, σε ποιο βαθµό και ποιες είναι οι δυνατότητες των Ν.Α. σε αυτόν τον τοµέα. Η µέχρι σήµερα εµπειρία δείχνει ότι το θέµα της οδικής ασφάλειας τίθεται δευτερευόντως στις επίσηµες πολιτικές, ενώ κυρίως λαµβάνονται µόνο κατασταλτικά µέτρα, µέσα από την προσπάθεια εφαρµογής του κώδικα οδικής κυκλοφορίας (Κ.Ο.Κ.). Εξάλλου, είναι ελάχιστες οι συγκεκριµένες προσπάθειες της τοπικής κοινωνίας να θέσει ως κυρίαρχο το ζήτηµα της οδικής ασφάλειας και να παρέµβει ενεργά στη διαµόρφωση άποψης στρατηγικής και παρουσίας στο εν λόγω ζήτηµα. Σχεδιάζουµε περιφερειακά και τοπικά οδικά δίκτυα στο γεωµετρικό και µόνο σχεδιασµό δίχως να τίθεται θέµα ελέγχων ασφαλειών σε κάθε επίπεδο. Κατά συνέπεια η παρέµβαση και ο σχεδιασµός της Νοµαρχιακής Αυτοδιοίκησης στο θέµα της οδικής ασφάλειας θα ήταν δυνατό να αναπτυχθεί στους παρακάτω άξονες : Α. Πρόβλεψη ελέγχων οδικής ασφάλειας στους οδικούς σχεδιασµούς (σύγχρονες προδιαγραφές χάραξης οδών, µελέτες προσδιορισµού επικινδύνων θέσεων κτλ.) Β. Καθιέρωση προγραµµάτων ετήσιας µείωσης της οδικής ανασφάλειας σε νοµαρχιακό επίπεδο (ίσως µέχρι 10%), όπως άλλωστε συµβαίνει σε πολλές χώρες µέσα από συγκρότηση 4

5 σαφών σχεδίων παρεµβάσεων τα οποία µπορεί να χρηµατοδοτούνται τοπικά και να επιβραβεύονται εθνικά. Γ. Συνεργασία µε τους φορείς της αυτοδιοίκησης τους τοπικούς κοινωνικούς φορείς και τις αρµόδιες υπηρεσίες στην ανάπτυξη µε συστηµατικό τρόπο δράσεων προλήψεων και διαµόρφωση νοοτροπίας και συµπεριφοράς στα νεαρά άτοµα (κυκλοφοριακή αγωγή, ασφαλή οδήγηση και καµπάνιες ευαισθητοποίησης) Είναι σαφές ότι η οδική ανασφάλεια αποτελεί κοινωνική µάστιγα και θεωρούµε ότι η Ν.Α. µπορεί να συµβάλει αποτελεσµατικά στην αντιµετώπιση ενός σηµαντικού ζητήµατος µε σαφείς δυσµενείς κοινωνικές επιπτώσεις. 5