Οι περίοδοι του Γεωλογικού Χρόνου

Μέγεθος: px
Εμφάνιση ξεκινά από τη σελίδα:

Download "Οι περίοδοι του Γεωλογικού Χρόνου"

Transcript

1 Οι περίοδοι του Γεωλογικού Χρόνου

2 Πριν από 4 δισ χρόνια Καμιά Γεωλογική καταγραφή Η Ιστορία της Γης

3 4 δισ-2,5 δισ χρόνια πριν Σχηματίζονται ήπειροι, ατμόσφαιρα και ωκεανοί. Εμφάνιση του πρώτου προκαρυωτικού κυτταρικού οργανισμού, πρόγονου των βακτηρίων και των κυανοβακτηρίων Η Ιστορία της Γης

4 Ραδιομετρική χρονολόγηση. Το γράφημα δείχνει την πτώση του αριθμού των ατόμων του ραδιενεργού ισοτόπου (μπλε) και την αύξηση του αριθμού των ατόμου του αδελφού ισοτόπου

5 Τα πρώτα Βήματα στην προέλευση της ζωής Δημιουργία Γης Σταθερή Υδρόσφαιρα Προβιοτική Χημεία Προ-RNA κόσμος RNA κόσμος Τελευταίος κοινός Πρώτη DNA/ πρόγονος πρωτεΐνες ζωή LUCA Όταν η Γη δημιουργήθηκε 4.6 δισ χρόνια πριν, ήταν ένας αφιλόξενος τόπος χωρίς ζωή. Ένα δισ χρόνια μετά έβριθε από οργανισμούς.

6 Το πείραμα του Miller Το πείραμα του Miller το 1952: Προσομοίωσε συνθήκες της Γης πριν 4 δισεκατομμύρια χρόνια όταν άρχισε η ζωή Νερό (ωκεανοί), πρωτόγονα ατμοσφαιρικά αέρια (υδρογόνο, αμμωνία, μεθάνιο) και ενέργεια από ηλεκτρικές εκκενώσεις (αστραπές) Τα πειράματα παρήγαγαν μερικές από τις θεμελιώδεις μοριακές δομές της ζωής: αμινοξέα, λιπαρά οξέα και ουρία

7 Το χημικό μονοπάτι σύνθεσης της φορμόζης

8 Σχηματικό διάγραμμα των μονοπατιών σύνθεσης μερικών μορίων κλειδιών για την εμφάνιση της ζωής

9 Παράδειγμα αυτοκαταλυτικού δικτύου με την εμπλοκή της αντιγραφής του DNA

10 Πολυμερισμός ολιγονουκλεοτιδίων με τη βοήθεια υπεριώδους ακτινοβολίας

11 Δομή φωσφολιπιδίων και λιποσώματα

12 Η δράση της ροβοζονουκλεοτιδικής αναγωγάσης

13 Δευτεροταγείς δομές του RNA που ίσως ενίσχυσαν την επιλογή του ως αρχέγονο νουκλεικό οξύ

14 L και D στερεοϊσομέρεια των αμινοξέων

15 Η προέλευση της Ζωής στη Γη Η ζωή αναπτύχθηκε σε πιο σύνθετες μορφές μέσα από σταδιακή εξέλιξη, στη διάρκεια αρκετών χιλιάδων γενεών Η ζωή ξεκίνησε στη θάλασσα ως μονοκύτταρος οργανισμός Οι αρχέγονοι πολυκύτταροι οργανισμοί δεν είχαν σκληρές δομές, ώστε να αφήσουν απολιθώματα Τα αρχαιότερα απολιθώματα χρονολογούνται ~ 4 δισ χρόνια πριν

16 ΗεξίσωσητουDrake Οι παράγοντες που πρέπει να ληφθούν υπόψη όταν υπολογίζουμε την πιθανότητα ύπαρξης και τον αριθμό τεχνολογικά προηγμένων πολιτισμών ανά γαλαξία: N c = N * f p n LZ f L f l F S Πολύ από τους παράγοντες είναι εξαιρετικά απίθανοι Το πιθανό αποτέλεσμα είναι να υπάρχει περίπου ένας πολιτισμός που θα μπορούσε να επικοινωνήσει με μας σε μερικές δεκάδες έτη φωτός στο Γαλαξία

17 2,5 δισ-570 εκ. χρόνια πριν Το ατμοσφαιρικό οξυγόνο αυξάνεται. Εμφάνιση ευκαρυωτικών οργανισμών με πυρήνα και κυτταρική μεμβράνη. Εμφάνιση πολυκύτταρων οργανισμών Η Ιστορία της Γης

18 Προτεροζωικός αιών Τοποθεσία στην Αυστραλία κοντά στην Αδελαίδα όπου βρέθηκαν πολλά απολιθώματα του Προτεροζωικού Απολίθωμα μεταζώου όπου είναι εμφανής η πολύπλοκη, πολυκυτταρική δομή

19 570 εκ-500 εκ χρόνια πριν Εκρηκτική αύξηση της πολυκύτταρης ζωής Η Ιστορία της Γης

20 Κάμβριος περίοδος εχπ η πρώτη πρακτικά εμφάνιση όλων των ζωικών φύλων με αξιοπρεπή καταγραφή απολιθωμάτων Ορισμένα ζώα (μέδουσες, κοράλλια, κτενοφόρα,, σπόγγοι, σκουλήκια) εμφανίστηκαν πριν την Κάμβριο, αλλά οι μορφές της Καμβρίου προικίστηκαν με σκληρά μέρη για πρώτη φορά Αυτό συμπεριλαμβάνει και τα κοράλλια φύκια, που κάνουν επίσης την εμφάνισή τους για πρώτη φορά στην Κάμβριο Οι κυρίαρχες ζωικές ομάδες περιλαμβάνουν, τριλοβίτες, ορισμένα βραχυόποδα,, ορισμένα αρχέγονα εχινόδερμα και σπόγγους

21 Κάμβριος περίοδος Απολιθώματα που χρονολογούνται 565 εχπ

22 Κάμβριος περίοδος Οστρακοειδή απολιθώματα της πρώιμης Καμβρίου, που δείχνουν το εύρος της μορφολογίας. Το μέγεθός τους είναι μόλις μερικά χιλιοστά

23 Κάμβριος περίοδος Πυριτιωμένα άτομα Cloudina από τον Νεοπρωτεροζωικό Επαρχία της Κίνας, όπου βρέθηκαν τα «πυριτιωμένα»» έμβρυα «Πυριτιωμένο»» απολίθωμα εμβρύου από την πρώιμη Κάμβριο

24 Κάμβριος περίοδος Επάνω: : Περιοχή στην Alberta του Καναδά, όπου βρέθηκαν άριστα διατηρημένα απολιθώματα από ένα ολόκληρο θαλάσσιο οικοσύστημα της Καμβρίου Κάτω: Αναπαράσταση του οικοσυστήματος αυτού

25 Κάμβριος περίοδος Απολίθωμα και σκαρίφημα άγναθου ιχθύος της πρώιμης Καμβρίου

26 Ο κώνος αύξησης της διαφοροποίησης Μοντέλα ειδογένεσης και διαφοροποίησης Αποδεκατισμός και διαφοροποίηση 1. Αύξηση του οξυγόνου στις θάλασσες με αποτέλεσμα την αύξηση του μεταβολισμού και της πολυπλοκότητας 2. Απόκτηση σκληρής πανοπλίας και καλύτερη προστασία από θηρευτές 3. Εμφάνιση ομοιοτικών γονιδίων που βοήθησαν στη συμμετρία και μεταμέρεια των μεταζώων

27 500 εκ-435 εκ χρόνια πριν Πρωτόγονη ζωή στη στεριά. Εμφάνιση σπονδυλωτών στους ωκεανούς. Η Ιστορία της Γης

28 Η Ορδοβίκια περίοδος: εχπ Πολύ διαφοροποιημένα θαλάσσια ασπόνδυλα, που περιλαμβάνουν τριλοβίτες, συγγενικές μορφές William B. S. Berry σκωλήκων τους γραπτολίτες, βραχυόποδα, ναυτίλους, κοράλλια, υφαλοειδείς κατασκευές σπόγγων, καθώς επίσης και πρώιμα σπονδυλωτά και πράσινα και κόκκινα φύκια. Επίσης εμφανίζονται οι πρώτοι σπόροι ενδεικτικοί της ανάπτυξης χερσαίων φυτών

29 Η Ορδοβίκια περίοδος Το αρθρόποδο Pneumodesmus newmani είναι κατηγορηματικά το πρώτο χερσαίο ζώο ικανό να αναπνεύσει αέρα Ίχνη σε βράχια που πιστεύεται ότι ανήκουν σε αμφίβια αρθρόποδα της πρώιμης Ορδοβικίου

30 435 εκ-410 εκ χρόνια πριν Τα πρώτα φυτά και έντομα εμφανίζονται στη στεριά. Η Ιστορία της Γης

31 410 εκ-360 εκ χρόνια πριν Εμφάνιση αραχνών, ακάρεων και αμφιβίων. Η Ιστορία της Γης

32 Η Δεβόνια Περίοδος: εχπ Αποικισμός της Γης από έντομα, αράχνες και αμφίβια. Εμφανίζονται τα πρώτα δάση από φτέρες και σπερματόφυτα Στις θάλασσες, ευημερούν βραχυόποδα, κοράλλια και ιχθείς Εμφανίζονται οι αμμωνίτες

33 Δεβόνια Περίοδος Συγκριτική ανατομία των πρώιμων αμφιβίων Το αρχαιότερο απολίθωμα εντόμου από τη Δεβόνια

34 Δεβόνια Περίοδος Περιοχή στη Σκωτία,, κοντά στο Aberdeen, όπου βρέθηκαν από τα πρώτα απολιθώματα φυτών και δένδρων Ποικιλία φυτών που αναπτύχθηκαν από την Οδοβίκια έως την Ανθρακοφόρο

35 360 εκ-290 εκ χρόνια πριν Εμφάνιση των πρώτων αμφιβίων. Αρχίζει ο σχηματισμός άνθρακα Η Ιστορία της Γης

36 290 εκ-250 εκ χρόνια πριν Μυστηριώδης μαζική εξαφάνιση. 90% όλων των οργανισμών πεθαίνουν. Τα ερπετά κληρονομούν τη Γη. Η Ιστορία της Γης

37 Η Πέρμια Περίοδος: εχπ Τα ζεστά ρηχά νερά αναπαράγουν συμπαγείς δομές από κοράλλια, σπόγγους, βρύα, βραχυόποδα,, φύκια, στροματολλίτες Τα φυτά διαφοροποιούνται και εμφανίζονται κωνοφόρα Ωστόσο, το ξηρό χερσαίο κλίμα δημιουργεί προβλήματα σε μεγάλα δένδρα και αμφίβια

38 240 εκ-205 εκ χρόνια πριν Μικροί εινόσαυροι, Ιχθυόσαυροι, Πλειόσαυροι, πρώτα αληθινά Θηλαστικά Η Ιστορία της Γης

39 Η Τριάσικη Περίοδος: εχπ Αρχίζει η εποχή των δεινοσαύρων, μεγάλα δένδρα κυριαρχούν στη Γη. Εννέα τάξεις εντόμων εξαφανίστηκαν στην Πέρμια,, άλλα άλλες όπως τα σκαθάρια επιβίωσαν και διαφοροποιήθηκαν. Πρώτο-εμφανίζονται σφήκες, μέλισσες, μυρμήγκια, μύγες. Αναπτύσσονται κροκόδειλοι και πτερόσαυροι. Στις θάλασσες δίθυρα και βραχυόποδα κυριαρχούν. Εμφανίζονται αστερίες και αχινοί. Εμφανίζονται τα πρώτα θηλαστικά, όπως και οι βάτραχοι.

40 205 εκ-138 εκ χρόνια πριν Τεράστιοι εινόσαυροι, ιπτάμενοι πτερόσαυροι (τα παλαιότερα γνωστά πουλιά) Η Ιστορία της Γης

41 Η Ιουρασσική Περίοδος: εχπ Η εποχή των δεινοσαύρων συνεχίζεται, και φτάνουν στη κορύφωση της κυριαρχίας τους. Εμφανίζονται πτερόσαυροι και πουλιά καθώς και ιχθυόσαυροι και πλεσιόσαυροι. Τα κυρίαρχα στη θάλασσα είναι ιχθείς, καλαμάρια κλπ. Τα θηλαστικά είναι ακόμη μικρή ομάδα Κυριαρχούν τα σπερματόφυτα

42 Ιουρασσική Περίοδος Microraptor ένας δεινόσαυρος από την πρώιμη Κρητιδική με φτερά και πτέρυγες Το Archaeopteryx από την Ιουρασσική περίοδο, χρονολογείται 150 εχπ

43 138 εκ-65 εκ χρόνια πριν Η θέρμανση του πλανήτη ενθαρρύνει την εξάπλωση των δεινοσαύρων. Μαζική εξαφάνιση, που ίσως οφείλεται σε πρόσκρουση αστεροειδούς, αφανίζει τους δεινόσαυρους. 70% όλων των οργανισμών πεθαίνουν. Η Ιστορία της Γης

44 Η Κρητιδική Περίοδος: εχπ Η εποχή των δεινοσαύρων συνεχίζεται, αν και οι αριθμοί τους μειώνονται σταδιακά. Κάποιες νέες μορφές εμφανίζονται όπως οι κερατόψιοι. Σύγχρονες ομάδες θηλαστικών εμφανίζονται Εμφανίζονται τα πρώτα φυτά με άνθη

45 65 εκ-55 εκ χρόνια πριν Τα θηλαστικά κληρονομούν τη γη. Από τα κυριότερα είναι μαρσιποφόρα, εντομοφάγα, λεμούριοι, κρεόδοντα (σαρκοφάγοι πρόγονοι όλων των γάτων και των σκύλων) και πρωτόγονα οπληφόρα ζώα. Η Ιστορία της Γης

46 55 εκ-38 εκ χρόνια πριν Προγονικές μορφές αλόγων, ρινόκερων, καμηλών και σύγχρονων ειδών όπως νυχτερίδες, πρωτεύοντα, τρωκτικά εμφανίζονται ταυτόχρονα σε Ευρώπη και Β. Αμερική. Τα θηλαστικά προσαρμόζονται στην υδρόβια ζωή. Η Ιστορία της Γης

47 38 εκ-24 εκ χρόνια πριν Τα ρινοκερορειδή κατατάσσονται ως τα μεγαλύτερα χερσαία θηλαστικά όλων των εποχών. Εμφανίζονται ελέφαντες, γάτες, σκύλοι, μαϊμούδες και μεγάλοι πίθηκοι. Η Ιστορία της Γης

48 24 εκ-5 εκ χρόνια πριν Το κλίμα ψυχραίνεται, δημιουργώντας το στρώμα πάγου της Ανταρκτικής. Ρακούν και νυφίτσες κάνουν την εμφάνισή τους. Οι μεγάλοι πίθηκοι περιπλανώνται σε Αφρική και Ν. Ευρώπη. Η Ιστορία της Γης

49 5 εκ-1,6 εκ χρόνια πριν Το κλίμα γίνεται ψυχρότερο και ξηρότερο. Τα θηλαστικά είναι οι κυρίαρχες μορφές ζωής. Η γρήγορη εξέλιξη των πρωτευόντων έδωσε είδη που θεωρούνται ως οι απευθείας απόγονοι του ανθρώπου. Η Ιστορία της Γης

50 1,6 εκ χρόνια πριν Η πιο πρόσφατη εποχή παγετώνων, που εξαπλώνονται στο 1/4 της Γης. Οι σύγχρονοι άνθρωποι εμφανίζονται και αρχίζουν τις μεταναστεύσεις τους. Η Ιστορία της Γης

51 χρόνια πριν έως τώρα Το κλίμα γίνεται ηπιότερο. Τα τελευταία στρώματα πάγου αποσύρονται Ευρώπη και Β. Αμερική. Το επίπεδο της θάλασσας ανεβαίνει. Όλη η ανθρώπινη ιστορία συμβαίνει στη διάρκεια του Ολόκενου. Η Ιστορία της Γης

52 Ενδείξεις της Αλλαγής του Κλίματος

53 Κοιτάζοντας στο παρελθόν Θα πρέπει να είμαστε προσεκτικοί με τις πληροφορίες του παρελθόντος Ίσως υπάρχουν διαφορετικές εξηγήσεις από τις κλιματικές αλλαγές Τους 17 & 18 αιώνες, ο Τάμεσης στο Λονδίνο πάγωνε το χειμώνα Πιο ψυχροί χειμώνες; Άλλες εξηγήσεις: Ο ποταμός μπορούσε να παγώνει πιο εύκολα τότε; (1) Η παλιά γέφυρα του Λονδίνου επιβράδυνε τη ροή (2) Απουσία αποβάθρων τότε (φαρδύτερος ποταμός) (3) Απουσία βιομηχανικών αποβλήτων Τα αρχεία καιρού δείχνουν πως οι χειμώνες τότε ήταν κατά 1º C ψυχρότεροι

54 Ανακατασκευάζοντας τα Κλίματα του Παρελθόντος Επιβεβαιωμένες μετρήσεις πρέπει να χρησιμοποιούνται για τη μελέτη του κλίματος του παρελθόντος Τεκτονικές πλάκες (αναδιπλώσεις, προσκρούσεις) και διάβρωση περιπλέκουν την εικόνα Πολλά από τα αρχεία είναι μπερδεμένα ή κατεστραμμένα (90-99% 99% διαβρωμένα) Λίγα υπολείμματα μας πληροφορούν για το κλίμα για το πρώτο 90% της ζωής της Γης Άγνωστες διευθετήσεις των ηπείρων και των ωκεανών Άγνωστη η ακριβή σύσταση της ατμόσφαιρας Πρώτα ιζηματογενή πετρώματα που παρατηρήθηκαν πρόσφατα: : εκ χρόνια παλιά Πρώτα σημεία ζωής: : εκ χρόνια πριν (προσφέρουν λίγες ενδείξεις για το κλίμα βακτήρια)

55 Εποχές των Παγετώνων Περίοδοι της ιστορίας της Γης που πάγος κάλυπτε μεγάλο μέρος της επιφάνειας της Γης Προτάθηκε από τον Ελβετό φυσιοδίφη Louis Agassiz Περίεργα πετρώματα βρέθηκαν σε ασυνήθιστες περιοχές Ο Agassiz βρήκε τμήματα γρανίτη μεταφερμένα 100 χμ από τις Άλπεις

56 Πριν από 2,7 έως 1,8 Δισεκατομμύρια Χρόνια Πριν Παγκόσμιοι,, εκτεταμένοι παγετώνες Ενδείξεις για παγετώνες σε μέρη της Αφρικής, τότε κοντά στον Ισημερινό Τρεις διακριτοί παγετώνες βρέθηκαν στο Wyoming μεταξύ 2,5 και 2,2 δισ χρόνια πριν Τα παγετωνικά πετρώματα εκείνης της περιόδου μετά καλύφθηκαν από ανθρακικά και μάγμα

57 Ξαφνική αλλαγή Κλίματος Καταστροφικά γεγονότα προκάλεσαν αύξηση του CO 2 Η Γη παρέμεινε χωρίς στρώματα πάγου για 1 δισ χρόνια Οι παγετώνες εμφανίστηκαν πάλι εναλλαγές παγετωνικών περιόδων και αναθέρμανσης του πλανήτη Στον Προκάμβριο παρατηρούνται δραματικές αλλαγές στα είδη Η Η έκρηξη του Κάμβριου μετά τον τελευταίο παγετώνα αυτής της περιόδου, παρατηρείται επιτάχυνση της εξέλιξης

58 The Big Five Πέντε καλά αναγνωρισμένα γεγονότα μαζικών εξαλείψεων Τα τελευταία 600 εκατομμύρια χρόνια 99,9% 9% όλων των ειδών έχουν πεθάνει Σήμερα: : 1,51 εκατομμύρια είδη,, 75% έντομα

59 Συνολικός αριθμός διαφόρων ζώων μέχρι σήμερα Η K-T εξαφάνιση, 65 εκατ. Χρόνια πριν Αριθμός ζώων που εξαφανίστηκαν μέχρι σήμερα Αριθμός ζώων που εμφανίστηκαν ως απολιθώματα μέχρι σήμερα Οι μεγάλες πέντε μαζικές εξαφανίσεις

60 Η μαζική εξάλειψη του τέλος της Ορδοβίκιας Ίσως προκλήθηκε από παγετώνες που οδήγησαν σε μείωση του βάθους των θαλασσών. Εξαφανίστηκε το 60% όλων των θαλάσσιων ασπόνδυλων

61 Η μαζική εξάλειψη της Δεβόνιας Ίσως να αποτελείται από μια σειρά μικρότερων εξαλείψεων που διήρκεσαν 3 και15 εκατομμύρια χρόνια. Ο δυσανάλογος αντίκτυπος στα θερμότερα θαλάσσια είδη υποδεικνύει ότι η θέρμανση της Γης ίσως ήταν ο ένοχος Υπάρχουν επίσης ενδείξεις για πρόσκρουση εξωγήινων σωμάτων

62 Η μαζική εξάλειψη του τέλος της Πέρμιας Είναι γνωστή και ως η «μητέρα» όλων των μαζικών εξαλείψεων. Το 90-95% 95% όλων των θαλάσσιων ειδών χάθηκαν. Η αιτία είναι ακόμη άγνωστη άλλα η αλλαγή του επιπέδου της θάλασσας σε συνδυασμό με την δημιουργία της Παγγαίας είναι μια πιθανότητα

63 Η μαζική εξάλειψη της Τριασσικής Ίσως να έγινε σε δύο κύματα με διαφορά 15 εκ. χρόνια. Δεν έχει μελετηθεί καλά και οι αιτίες δεν έχουν διευκρινιστεί. Ωστόσο το ¼ όλων οικογενειών ίσως εξαφανίστηκαν Peabody Museum of Natural History

64 Η μαζική εξάλειψη της Κρητιδική / Τριτογενούς (ΚΤ) 65 εκ. χρόνια πριν τουλάχιστον 75% των ζωικών ειδών εξαφανίστηκαν, στη δεύτερη σοβαρότερη μαζική εξάλειψη απολιθώματα που βρέθηκαν πάνω από το όριο είναι μικρότερα και λιγότερο άφθονα από ότι κάτω Πολλοί τύποι απολιθωμάτων εξαφανίστηκαν Συνέβη σε στεριά και θάλασσα KT boundary

65 Μια άσχημη μέρα πριν από 65 εκ. χρόνια που την ακολούθησαν μερικά κακά χρόνια! Tsunamis Τεράστιες πυρκαγιές Ψύχος και Σκοτάδι Φαινόμενο Θερμοκηπίου Όξινη βροχή

66 Εξαφάνιση των Δεινοσαύρων Εξάπλωση Θηλαστικών

67 100 Εκατομμύρια Χρόνια Πριν Ηθερμότερη κλιματική περίοδος που υποστηρίζεται από επιβεβαιωμένα γεγονότα 6º C έως 12º C θερμότερη από σήμερα Η διάταξη των Ηπείρων ίσως έπαιξε ρόλο: θαλάσσιος δρόμος στον Ισημερινό Σήμερα η περιπολική κυκλοφορία των Ωκεανών γύρω από την Ανταρκτική την κάνει ψυχρότερη από την Αρκτική

68 Τέλος του Μεσοζωικού Παρατηρήθηκε ξαφνική ψύχρανση Μία από τις Big Five Εξαφάνιση Δεινοσαύρων

69 Πλειστόκαινος Επαναλαμβανόμενοι παγετώνες 32% της Γης καλύπτεται από πάγους Ενδείξεις για 7 παγετωνικές περιόδους Καθεμιά συμβαίνει κάθε χρόνια Καθεμιά έχει σημαντικές διακυμάνσεις στο κλίμα από ακραίο κρύο έως πολύ θερμό. Οι διακυμάνσεις στο κλίμα συμβαίνουν σε κύκλους των 21,000, 41,000, and 100,000 ετών. Δεδομένα ιζημάτων και παγετωνικών σωμάτων δείχνουν πως οι αλλαγές μπορεί να είναι ξαφνικές!

70 Τέλος του Πλειστόκαινου Οτελευταίος παγετώνας έφτασε τη μεγαλύτερη εξάπλωση χρόνια πριν Συνολικός όγκος πάγων km 3 (30 εκ σήμερα) Επίπεδο θάλασσας χαμηλότερο κατά μέτρα Μέσες θερμοκρασίες κατά 5ºC ψυχρότερες από σήμερα Δραματική θέρμανση άρχισε χρόνια πριν

71

72 Ο Ολόκαινος Τα τελευταία χρόνια Θερμή, σταθερή διαπαγετωνική περίοδος Ιδιαιτέρως ήρεμη περίοδος σε σύγκριση με τις προηγούμενες

Η ΕΞΕΛΙΞΗ ΤΗΣ ΖΩΗΣ. Αν η ζωή στη Γη γεννήθηκε πριν από δώδεκα ώρες.

Η ΕΞΕΛΙΞΗ ΤΗΣ ΖΩΗΣ. Αν η ζωή στη Γη γεννήθηκε πριν από δώδεκα ώρες. Η ΕΞΕΛΙΞΗ ΤΗΣ ΖΩΗΣ Η ιστορία της Γης χωρίζεται σε αιώνες, περιόδους και εποχές. Καθεμία από αυτές τις χρονικές περιόδους σηματοδοτείται από σημαντικά γεγονότα για την εξέλιξη της ζωής. Αν η ζωή στη Γη

Διαβάστε περισσότερα

Στρωματογραφία-Ιστορική γεωλογία Προτεροζωικός Αιώνας. Δρ. Ηλιόπουλος Γεώργιος Σχολή Θετικών Επιστημών Τμήμα Γεωλογίας

Στρωματογραφία-Ιστορική γεωλογία Προτεροζωικός Αιώνας. Δρ. Ηλιόπουλος Γεώργιος Σχολή Θετικών Επιστημών Τμήμα Γεωλογίας Στρωματογραφία-Ιστορική γεωλογία Προτεροζωικός Αιώνας Δρ. Ηλιόπουλος Γεώργιος Σχολή Θετικών Επιστημών Τμήμα Γεωλογίας Σκοποί ενότητας Σκοπός της ενότητας είναι η γνωριμία με τα σημαντικότερα γεγονότα που

Διαβάστε περισσότερα

Οργάνωση της Ζώσας Συνιστώσας

Οργάνωση της Ζώσας Συνιστώσας Οργάνωση της Ζώσας Συνιστώσας Αναγωγική Ατμόσφαιρα H 2 S NH 3 CO 2 CH 4 N 2 H 2 0 Διάταξη των Urey και Miller Εκατοστιαία σύσταση οργανικών ενώσεων που προέκυψαν από τα πειράματα με τη διάταξη των Urey

Διαβάστε περισσότερα

ΓΕΩΛΟΓΙΚΟΣ ΧΡΟΝΟΣ. Γεωλογικός χρόνος Στρωµατογραφική κλίµακα

ΓΕΩΛΟΓΙΚΟΣ ΧΡΟΝΟΣ. Γεωλογικός χρόνος Στρωµατογραφική κλίµακα ΓΕΩΛΟΓΙΚΟΣ ΧΡΟΝΟΣ Γεωλογικός χρόνος Στρωµατογραφική κλίµακα ρ. Ε. Λυκούδη Αθήνα 2005 Γεωλογικός χρόνος Ηλικία της γης Ηλικία της γης ονοµάζεται το χρονικό διάστηµα που πέρασε από τη στιγµή που η γη αποσπάστηκε

Διαβάστε περισσότερα

Προέλευση & Εξέλιξη Των Οργανισμών

Προέλευση & Εξέλιξη Των Οργανισμών Προέλευση & Εξέλιξη Των Οργανισμών Εισαγωγή Στην εργασία μας, θα μιλήσουμε για την προέλευση και την εξέλιξη των οργανισμών. Δηλαδή θα εξηγήσουμε το φαινόμενο της δημιουργίας του κόσμου, αλληλένδετα και

Διαβάστε περισσότερα

Κεφάλαιο 2. Copyright The McGraw-Hill Companies, Inc. 2011 Utopia Publishing, All rights reserved

Κεφάλαιο 2. Copyright The McGraw-Hill Companies, Inc. 2011 Utopia Publishing, All rights reserved Κεφάλαιο 2 1 Copyright The McGraw-Hill Companies, Inc. 2011 Utopia Publishing, All rights reserved ΟΡΓΑΝΙΚΗ ΜΟΡΙΑΚΗ ΔΟΜΗ ΤΩΝ ΖΩΝΤΑΝΩΝ ΟΡΓΑΝΙΣΜΩΝ «Οργανική» ένωση αναφέρεται σε ενώσεις του C Συμμετέχουν

Διαβάστε περισσότερα

Εξέλιξη των πρωτευόντων

Εξέλιξη των πρωτευόντων Π. Πάσχου Εξέλιξη των πρωτευόντων Η ιστορία των σπονδυλωτών στη γη διαιρείται σε τρεις εποχές (αιώνες) -Παλαιοζωικό η εποχή της αρχαίας ζωής µε ψάρια, αµφίβια και πρωτόγονα ερπετά -Μεσοζωικό ενδιάµεση

Διαβάστε περισσότερα

Η πορεία της βιοποικιλότητας στο χρόνο

Η πορεία της βιοποικιλότητας στο χρόνο Τμήμα Δασολογίας & Διαχείρισης Περιβάλλοντος & Φυσικών Πόρων / ΔΠΘ Η πορεία της βιοποικιλότητας στο χρόνο ΕΞΕΛΙΚΤΙΚΗ ΒΙΟΛΟΓΙΑ & ΒΙΟΠΟΙΚΙΛΟΤΗΤΑ Αριστοτέλης Χ. Παπαγεωργίου Ιδανικός πλανήτης για τη ζωή Θερμοκρασία

Διαβάστε περισσότερα

Νεοφυτικός αιώνας (περίοδος των Αγγειοσπέρμων)

Νεοφυτικός αιώνας (περίοδος των Αγγειοσπέρμων) Νεοφυτικός αιώνας (περίοδος των Αγγειοσπέρμων) Η κυριαρχία των Αγγειοσπέρμων αρχίζει από το Mέσο Kρητιδικό (πριν 100 εκ. χρόνια) και συνεχίζεται μέχρι σήμερα. Υπάρχουν περίπου 250.000 είδη Αγγειοσπέρμων.

Διαβάστε περισσότερα

Εισαγωγή στην Επιστήμη του Μηχανικού Περιβάλλοντος Δ Ι Δ Α Σ Κ Ο Υ Σ Α Κ Ρ Ε Σ Τ Ο Υ Α Θ Η Ν Α Δ Ρ. Χ Η Μ Ι Κ Ο Σ Μ Η Χ Α Ν Ι Κ Ο Σ

Εισαγωγή στην Επιστήμη του Μηχανικού Περιβάλλοντος Δ Ι Δ Α Σ Κ Ο Υ Σ Α Κ Ρ Ε Σ Τ Ο Υ Α Θ Η Ν Α Δ Ρ. Χ Η Μ Ι Κ Ο Σ Μ Η Χ Α Ν Ι Κ Ο Σ Εισαγωγή στην Επιστήμη του Μηχανικού Περιβάλλοντος Δ Ι Δ Α Σ Κ Ο Υ Σ Α Κ Ρ Ε Σ Τ Ο Υ Α Θ Η Ν Α Δ Ρ. Χ Η Μ Ι Κ Ο Σ Μ Η Χ Α Ν Ι Κ Ο Σ Εισαγωγή στην Επιστήμη του Μηχανικού Περιβάλλοντος 1 ΜΑΘΗΜΑ 2 Ο & 3 O

Διαβάστε περισσότερα

έ ό ή ΔΑΡΒΙΝΟΣ ΕΞΕΛΙΞΗ & ΒΙΟΠΟΙΚΙΛΟΤΗΤΑ

έ ό ή ΔΑΡΒΙΝΟΣ ΕΞΕΛΙΞΗ & ΒΙΟΠΟΙΚΙΛΟΤΗΤΑ ΔΑΡΒΙΝΟΣ ΕΞΕΛΙΞΗ & ΒΙΟΠΟΙΚΙΛΟΤΗΤΑ Η βιοποικιλότητα είναι γύρω μας, παντού. «Όλα τα είδη προέρχονται από έναν κοινό πρόγονο. Κάποια αποκλίνουν και δημιουργούν νέα είδη. Οι αποκλίσεις γίνονται μέσω τηςδιεργασίαςτηςφυσικήςεπιλογήςσύμφωναμετηνοποίαένας

Διαβάστε περισσότερα

ΚΥΚΛΟΙ ΣΤΟΙΧΕΙΩΝ. Η ύλη που υπάρχει διαθέσιμη στη βιόσφαιρα είναι περιορισμένη. Ενώσεις και στοιχεία όπως:

ΚΥΚΛΟΙ ΣΤΟΙΧΕΙΩΝ. Η ύλη που υπάρχει διαθέσιμη στη βιόσφαιρα είναι περιορισμένη. Ενώσεις και στοιχεία όπως: ΚΥΚΛΟΙ ΣΤΟΙΧΕΙΩΝ Η ύλη που υπάρχει διαθέσιμη στη βιόσφαιρα είναι περιορισμένη. Ενώσεις και στοιχεία όπως: Το νερό (Η 2 Ο) Το οξυγόνο (Ο 2 ) Ο άνθρακας (C) Το άζωτο (N 2 ) Το θείο (S) Οφώσφορος(P) κυκλοφορούν

Διαβάστε περισσότερα

Η παγκόσμια έρευνα και τα αποτελέσματά της για την Κλιματική Αλλαγή

Η παγκόσμια έρευνα και τα αποτελέσματά της για την Κλιματική Αλλαγή Η παγκόσμια έρευνα και τα αποτελέσματά της για την Κλιματική Αλλαγή Αλκιβιάδης Μπάης Καθηγητής Εργαστήριο Φυσικής της Ατμόσφαιρας Τμήμα Φυσικής - Α.Π.Θ. Πρόσφατη εξέλιξη της παγκόσμιας μέσης θερμοκρασίας

Διαβάστε περισσότερα

Oι Κατηγορίες Κλιμάτων :

Oι Κατηγορίες Κλιμάτων : ΚΛΙΜΑΤΙΚΑ ΦΑΙΝΟΜΕΝΑ Oι Κατηγορίες Κλιμάτων : Κατηγορία Α : Τροπικά κλίματα Στην πρώτη κατηγορία, που συμβολίζεται με το κεφαλαίο Α, εντάσσονται όλοι οι τύποι του Τροπικού κλίματος. Κοινό χαρακτηριστικό

Διαβάστε περισσότερα

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ 1. ΛΙΓΑ ΛΟΓΙΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΤΟΥΝ ΡΑ (ΣΕΛ. 3) 2. ΠΟΣΟΙ ΤΥΠΟΙ ΤΟΥΝ ΡΑΣ ΥΠΑΡΧΟΥΝ ΚΑΙ 3. ΖΩΑ ΚΑΙ ΦΥΤΑ ΠΟΥ ΜΠΟΡΟΥΝ ΝΑ 4. ΜΕΙΟΝΕΚΤΗΜΑΤΑ (ΣΕΛ.

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ 1. ΛΙΓΑ ΛΟΓΙΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΤΟΥΝ ΡΑ (ΣΕΛ. 3) 2. ΠΟΣΟΙ ΤΥΠΟΙ ΤΟΥΝ ΡΑΣ ΥΠΑΡΧΟΥΝ ΚΑΙ 3. ΖΩΑ ΚΑΙ ΦΥΤΑ ΠΟΥ ΜΠΟΡΟΥΝ ΝΑ 4. ΜΕΙΟΝΕΚΤΗΜΑΤΑ (ΣΕΛ. ΟΝΟΜΑ: ΧΡΙΣΤΙΝΑ ΚΥΠΡΗ ΤΑΞΗ: Β 1 ΜΑΘΗΜΑ: ΓΕΩΓΡΑΦΙΑ Θέµα: Τούνδρα 1 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ 1. ΛΙΓΑ ΛΟΓΙΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΤΟΥΝ ΡΑ (ΣΕΛ. 3) 2. ΠΟΣΟΙ ΤΥΠΟΙ ΤΟΥΝ ΡΑΣ ΥΠΑΡΧΟΥΝ ΚΑΙ ΠΟΙΟΙ ΕΙΝΑΙ; (ΣΕΛ. 4-7) 3. ΖΩΑ ΚΑΙ ΦΥΤΑ ΠΟΥ ΜΠΟΡΟΥΝ

Διαβάστε περισσότερα

Φαινόµενο του Θερµοκηπίου

Φαινόµενο του Θερµοκηπίου Φαινόµενο του Θερµοκηπίου Αλεξάνδρου Αλέξανδρος, Κυριάκου Λίντα, Παυλίδης Ονήσιλος, Χαραλάµπους Εύη, Χρίστου ρόσος Φαινόµενο του θερµοκηπίου Ανακαλύφθηκε το 1824 από τον Γάλλο µαθηµατικό Fourier J. (1768)

Διαβάστε περισσότερα

Μύθοι γύρω από την πλανητική θέρμανση και την κλιματική αλλαγή: οι απαντήσεις της επιστήμης

Μύθοι γύρω από την πλανητική θέρμανση και την κλιματική αλλαγή: οι απαντήσεις της επιστήμης Μύθοι γύρω από την πλανητική θέρμανση και την κλιματική αλλαγή: οι απαντήσεις της επιστήμης Αθανάσιος Α. Αργυρίου Εργαστήριο Φυσικής της Ατμόσφαιρας Τμήμα Φυσικής Πανεπιστήμιο Πατρών Το κλίμα πάντα αλλάζει

Διαβάστε περισσότερα

Η εξελικτική πορεία των φυτών

Η εξελικτική πορεία των φυτών ΓΕΩΒΟΤΑΝΙΚΗ Η εξελικτική πορεία των φυτών Καθηγητής Δημήτριος Χριστοδουλάκης Τμήμα Βιολογίας Τομέας Βιολογίας Φυτών E-mail: dkchrist@upatras.gr Τηλ.: 2610 997277 Για τη μελέτη της εξελικτικής πορείας των

Διαβάστε περισσότερα

Τμήμα Βιολογίας Μάθημα: ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΚΥΤΤΑΡΟΥ Γ εξάμηνο 2014-2015 Διαλέξεις κάθε Τρίτη 13-15 μ.μ. και Παρασκευή 11-13

Τμήμα Βιολογίας Μάθημα: ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΚΥΤΤΑΡΟΥ Γ εξάμηνο 2014-2015 Διαλέξεις κάθε Τρίτη 13-15 μ.μ. και Παρασκευή 11-13 Τμήμα Βιολογίας Μάθημα: ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΚΥΤΤΑΡΟΥ Γ εξάμηνο 2014-2015 Διαλέξεις κάθε Τρίτη 13-15 μ.μ. και Παρασκευή 11-13 Ισιδώρα Παπασιδέρη, Καθηγήτρια...για περισσότερα... http://kyttariki.biol.uoa.gr, ttp://multimedia.biol.uoa.gr

Διαβάστε περισσότερα

Προτεροζωικός αιώνας. Δρ. Γιώργος Ηλιόπουλος

Προτεροζωικός αιώνας. Δρ. Γιώργος Ηλιόπουλος Προτεροζωικός αιώνας Δρ. Γιώργος Ηλιόπουλος Οι πρώτοι ευκαρυοτικοί οργανισμοί Οι ευκαρυοτικοί οργανισμοί εξαπλώθηκαν περίπου την ίδια εποχή που τα στρώματα σιδήρου εξαφανίστηκαν και τα κόκκινα στρώματα

Διαβάστε περισσότερα

ΔΑΣΙΚΑ & ΥΔΑΤΙΝΑ ΟΙΚΟΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΚΑΙ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ. ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ 13/06/2013 Δήμος Βισαλτίας

ΔΑΣΙΚΑ & ΥΔΑΤΙΝΑ ΟΙΚΟΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΚΑΙ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ. ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ 13/06/2013 Δήμος Βισαλτίας ΔΑΣΙΚΑ & ΥΔΑΤΙΝΑ ΟΙΚΟΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΚΑΙ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ 13/06/2013 Δήμος Βισαλτίας Τί είναι ένα Οικοσύστημα; Ένα οικοσύστημα είναι μια αυτο-συντηρούμενη και αυτορυθμιζόμενη κοινότητα ζώντων

Διαβάστε περισσότερα

ΒΙΟΓΕΩΧΗΜΙΚΟΙ ΚΥΚΛΟΙ Βιογεωχημικός κύκλος

ΒΙΟΓΕΩΧΗΜΙΚΟΙ ΚΥΚΛΟΙ Βιογεωχημικός κύκλος ΒΙΟΓΕΩΧΗΜΙΚΟΙ ΚΥΚΛΟΙ Βιογεωχημικός κύκλος ενός στοιχείου είναι, η επαναλαμβανόμενη κυκλική πορεία του στοιχείου στο οικοσύστημα. Οι βιογεωχημικοί κύκλοι, πραγματοποιούνται με την βοήθεια, βιολογικών, γεωλογικών

Διαβάστε περισσότερα

Υπερ-Άθροισμα ΣΠΕΡΜΑΤΟΦΥΤΑ (SPERMATOPHYTA)

Υπερ-Άθροισμα ΣΠΕΡΜΑΤΟΦΥΤΑ (SPERMATOPHYTA) Υπερ-Άθροισμα ΣΠΕΡΜΑΤΟΦΥΤΑ (SPERMATOPHYTA) Τα Σπερματόφυτα είναι η τελευταία και η μεγαλύτερη ομάδα του φυτικού βασιλείου και χαρακτηρίζονται από το σχηματισμό ανθέων και σπερμάτων, τα οποία χρησιμεύουν

Διαβάστε περισσότερα

«Κλιματική ή Αλλαγή: Δείκτες και Γεγονότα»

«Κλιματική ή Αλλαγή: Δείκτες και Γεγονότα» «Κλιματική ή Αλλαγή: Δείκτες και Γεγονότα» του Δημήτρη Κοσμά, icsd07055@icsd.aegean.gr d και της Γεωργίας Πολυζώη, icsd07105@icsd.aegean.gr 1 Δείκτης: Επιφανειακή Θερμοκρασία Ως μέση επιφανειακή θερμοκρασία,

Διαβάστε περισσότερα

ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ. Επιµέλεια: Οµάδα Βιολόγων της Ώθησης

ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ. Επιµέλεια: Οµάδα Βιολόγων της Ώθησης ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ Επιµέλεια: Οµάδα Βιολόγων της Ώθησης 1 ΘΕΜΑ Α ΕΘΝΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ 2013 ευτέρα έρα, 20 Μα ου 2013 Γ ΛΥΚΕΙΟΥ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙ ΕΙΑΣ ΒΙΟΛΟΓΙΑ Να γράψετε στο τετράδιό σας τον αριθμό κάθε μίας από τις παρακάτω

Διαβάστε περισσότερα

Τα Αίτια Των Κλιματικών Αλλαγών

Τα Αίτια Των Κλιματικών Αλλαγών Τα Αίτια Των Κλιματικών Αλλαγών Το Φαινόμενο του θερμοκηπίου Η τρύπα του όζοντος Η μόλυνση της ατμόσφαιρας Η μόλυνση του νερού Η μόλυνση του εδάφους Όξινη βροχή Ρύπανση του περιβάλλοντος Ραδιενεργός ρύπανση

Διαβάστε περισσότερα

V. Αρχές ταξινόμησης κατάταξη των οργανισμών

V. Αρχές ταξινόμησης κατάταξη των οργανισμών V. Αρχές ταξινόμησης κατάταξη των οργανισμών Η εξέλιξη της Γης Η εξέλιξη της ζωής Αρχές εξελικτικής θεωρίας Ειδογένεση Σχολές κατάταξης των οργανισμών Φυλογενετικά δέντρα το δέντρο της ζωής Τι είναι εξέλιξη;

Διαβάστε περισσότερα

Κλιματική αλλαγή και συνέπειες στον αγροτικό τομέα

Κλιματική αλλαγή και συνέπειες στον αγροτικό τομέα Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων Περιφέρεια Κρήτης Ημερίδα: «Κλιματική Αλλαγή και Γεωργία» Ηράκλειο, Παρασκευή 22 Μαρτίου 2019 Κλιματική αλλαγή και συνέπειες στον αγροτικό τομέα Μιχαήλ Σιούτας,

Διαβάστε περισσότερα

4. γεωγραφικό/γεωλογικό πλαίσιο

4. γεωγραφικό/γεωλογικό πλαίσιο 4. ΜΕΛΛΟΝΤΙΚΟ γεωγραφικό/γεωλογικό πλαίσιο 4. ΜΕΛΛΟΝΤΙΚΟ γεωγραφικό/γεωλογικό πλαίσιο 4. ΜΕΛΛΟΝΤΙΚΟ γεωγραφικό/γεωλογικό πλαίσιο /Ελληνικός χώρος Τα ελληνικά βουνά (και γενικότερα οι ορεινοί όγκοι της

Διαβάστε περισσότερα

ΡΑΔΙΟΧΗΜΕΙΑ 2. ΑΤΜΟΣΦΑΙΡΑ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 7. ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΡΑΔΙΕΝΕΡΓΩΝ ΣΤΟΙΧΕΙΩΝ

ΡΑΔΙΟΧΗΜΕΙΑ 2. ΑΤΜΟΣΦΑΙΡΑ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 7. ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΡΑΔΙΕΝΕΡΓΩΝ ΣΤΟΙΧΕΙΩΝ ΡΑΔΙΟΧΗΜΕΙΑ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΡΑΔΙΕΝΕΡΓΩΝ ΑΠΟΒΛΗΤΩΝ ΤΟΞΙΚΟΤΗΤΑ ΡΑΔΙΕΝΕΡΓΩΝ ΙΣΟΤΟΠΩΝ Τμήμα Χημικών Μηχανικών Ιωάννα Δ. Αναστασοπούλου Βασιλική Δρίτσα ΚΕΦΑΛΑΙΟ 7. ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΡΑΔΙΕΝΕΡΓΩΝ ΣΤΟΙΧΕΙΩΝ 2. ΑΤΜΟΣΦΑΙΡΑ

Διαβάστε περισσότερα

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ ΚΑΙ ΜΕΤΑΒΟΛΕΣ

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ ΚΑΙ ΜΕΤΑΒΟΛΕΣ Α. Ο ΠΛΑΝΗΤΗΣ ΓΗ BIG BANG: πριν 15 δις χρόνια. Αποτέλεσμα η σύμπτυξη των 11 διαστάσεων σε 4 (μήκος, πλάτος, ύψος και χρόνος) δηλ. η δημιουργία του χρόνου και του χώρου και η διαστολή της ύλης που οδηγεί

Διαβάστε περισσότερα

Εισαγωγή στη Ζωολογία. Εισηγητής: Ν. Πουλακάκης

Εισαγωγή στη Ζωολογία. Εισηγητής: Ν. Πουλακάκης Εισαγωγή στη Ζωολογία Εισηγητής: Ν. Πουλακάκης Βασικές αρχές της επιστήμης της Ζωολογίας Η ζωολογία είναι η επιστημονική μελέτη των ζώων και στηρίζεται σε παρατηρήσεις εκατοντάδων χρόνων Βασικές αρχές

Διαβάστε περισσότερα

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1. Οργάνωση της ζωής βιολογικά συστήματα

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1. Οργάνωση της ζωής βιολογικά συστήματα ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1 Οργάνωση της ζωής βιολογικά συστήματα 1.1 Τα μόρια της ζωής Καινούριες γνώσεις Ποια μόρια συμμετέχουν στη δομή και στις λειτουργίες των οργανισμών. Ποια είναι η σημασία του νερού για τη ζωή

Διαβάστε περισσότερα

Ασκήσεις για το σπίτι και για σένα! 0.5 5. μελετούμε τους ζωντανούς οργανισμούς; Τρόποι μελέτης των ζωντανών οργανισμών Επιστημονική μέθοδος

Ασκήσεις για το σπίτι και για σένα! 0.5 5. μελετούμε τους ζωντανούς οργανισμούς; Τρόποι μελέτης των ζωντανών οργανισμών Επιστημονική μέθοδος Προγραμματισμός Διδακτέας Ύλης Βιολογίας Α Γυμνασίου 2012-2013 Α ΤΕΤΡΑΜΗΝΟ Ενότητα Δραστηριότητες Βασικές Έννοιες Δ/κές Π/δοι Γνωριμία Εισαγωγικές σελίδες Γνωριμία με το βιβλίο μου 1 1 Ενότητα 1: Η Βιολογία

Διαβάστε περισσότερα

Φύλλο Εργασίας 1: Μετρήσεις μήκους Η μέση τιμή

Φύλλο Εργασίας 1: Μετρήσεις μήκους Η μέση τιμή Φύλλο Εργασίας 1: Μετρήσεις μήκους Η μέση τιμή Φυσικά μεγέθη: Ονομάζονται τα μετρήσιμα μεγέθη που χρησιμοποιούμε για την περιγραφή ενός φυσικού φαινομένου. Τέτοια μεγέθη είναι το μήκος, το εμβαδόν, ο όγκος,

Διαβάστε περισσότερα

1. Να μελετήσετε τους οργανισμούς που φαίνονται στις εικόνες Α-Ε και να απαντήσετε στις ερωτήσεις που ακολουθούν. (μ. 1)

1. Να μελετήσετε τους οργανισμούς που φαίνονται στις εικόνες Α-Ε και να απαντήσετε στις ερωτήσεις που ακολουθούν. (μ. 1) ΓΥΜΝΣΙΟ ΓΙΟΥ ΔΟΜΕΤΙΟΥ ΣΧΟΛΙΚΗ ΧΡΟΝΙ 2014-2015 ΓΡΠΤΕΣ ΠΡΟΓΩΓΙΚΕΣ ΕΞΕΤΣΕΙΣ ΙΟΥΝΙΟΥ 2015 Μάθημα: Φυσιογνωστικά Τάξη: Ημερομηνία: 15/06/2015 Διάρκεια: 1:30 Ονοματεπώνυμο: Τμήμα:.. ρ:. αθμός: Ολογράφως:.. Υπογρ.

Διαβάστε περισσότερα

Η ΕΝΝΟΙΑ ΤΟΥ ΟΙΚΟΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ. Η έννοια του οικοσυστήματος αποτελεί θεμελιώδη έννοια για την Οικολογία

Η ΕΝΝΟΙΑ ΤΟΥ ΟΙΚΟΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ. Η έννοια του οικοσυστήματος αποτελεί θεμελιώδη έννοια για την Οικολογία Η ΕΝΝΟΙΑ ΤΟΥ ΟΙΚΟΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ Η έννοια του οικοσυστήματος αποτελεί θεμελιώδη έννοια για την Οικολογία Οικολογία Οικολογία είναι η επιστήμη που μελετά τις σχέσεις των οργανισμών (συνεπώς και του ανθρώπου)

Διαβάστε περισσότερα

ΚΛΙΜΑΤΙΚH ΑΛΛΑΓH Μέρος Β : Συνέπειες

ΚΛΙΜΑΤΙΚH ΑΛΛΑΓH Μέρος Β : Συνέπειες ΚΛΙΜΑΤΙΚH ΑΛΛΑΓH Μέρος Β : Συνέπειες Βαθμοί Κελσίου Άνοδος της θερμοκρασίας Άμεσο αποτέλεσμα της έντασης του φαινομένου του θερμοκηπίου: η άνοδος της μέσης θερμοκρασίας του πλανήτη κατά 1,8 βαθμούς από

Διαβάστε περισσότερα

Σελ7: Ο βαρύτερος δεινόσαυρος Σελ8: Ο μικρότερος δεινόσαυρος Σελ9: Ο πιο πνευματώδης δεινόσαυρος

Σελ7: Ο βαρύτερος δεινόσαυρος Σελ8: Ο μικρότερος δεινόσαυρος Σελ9: Ο πιο πνευματώδης δεινόσαυρος Σελ1:ΤΙΤΛΟΣ Σελ2:ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ Σελ3: ΔΕΙΝΟΣΑΥΡΟΙ Σελ4: Ο πρώτος δεινόσαυρος που ονομάστηκε Σελ 12: Ο αρχαιότερος δεινόσαυρος Σελ5: Ο πρώτος δεινόσαυρος που ανακαλύφθηκε στην Αμερική Σελ6:O μακρύτερος δεινόσαυρος

Διαβάστε περισσότερα

ΒΙΟΛΟΓΙΑ: Η ΕΠΙΣΤΗΜΗ ΤΩΝ ΖΩΝΤΑΝΩΝ ΟΡΓΑΝΙΣΜΩΝ

ΒΙΟΛΟΓΙΑ: Η ΕΠΙΣΤΗΜΗ ΤΩΝ ΖΩΝΤΑΝΩΝ ΟΡΓΑΝΙΣΜΩΝ ΒΙΟΛΟΓΙΑ: Η ΕΠΙΣΤΗΜΗ ΤΩΝ ΖΩΝΤΑΝΩΝ ΟΡΓΑΝΙΣΜΩΝ Παρατήρηση του φυσικού κόσμου και συλλογή πληροφοριών προς επιβίωση Κυνηγοί και συλλέκτες Γεωργοί Κτηνοτρόφοι Γιατροί - Θεραπευτές Τι είναι ζωή; Ποια είναι

Διαβάστε περισσότερα

Περιβαλλοντικά Συστήματα

Περιβαλλοντικά Συστήματα Περιβαλλοντικά Συστήματα Ενότητα 10: Μεγαδιαπλάσεις Χερσαία Οικοσυστήματα Χαραλαμπίδης Γεώργιος Τμήμα Μηχανικών Περιβάλλοντος και Μηχανικών Αντιρρύπανσης Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό υπόκειται

Διαβάστε περισσότερα

ΝΕΡΟ. Η Σημασία του Υδάτινοι Πόροι Ο πόλεμος του Νερού. Αυγέρη Βασιλική Ανδριώτη Μαρινα Βλάχου Ελίνα

ΝΕΡΟ. Η Σημασία του Υδάτινοι Πόροι Ο πόλεμος του Νερού. Αυγέρη Βασιλική Ανδριώτη Μαρινα Βλάχου Ελίνα ΝΕΡΟ Η Σημασία του Υδάτινοι Πόροι Ο πόλεμος του Νερού Αυγέρη Βασιλική Ανδριώτη Μαρινα Βλάχου Ελίνα Η ΣΗΜΑΣΙΑ ΤΟΥ καλύπτει το 70,9% του πλανήτη μας είναι απαραιτητο για την διατήρηση της ζώης στη γη και

Διαβάστε περισσότερα

ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ ΕΚΠ. ΕΤΟΥΣ

ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ ΕΚΠ. ΕΤΟΥΣ ΜΑΘΗΜΑ / ΤΑΞΗ : ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ: 05/02/1017 ΘΕΜΑ 1 ο Επιλέξτε τη σωστή απάντηση: 1. Σε ένα οικοσύστημα θα τοποθετήσουμε τις ύαινες και τα λιοντάρια στο ίδιο τροφικό επίπεδο

Διαβάστε περισσότερα

ΤΟ ΣΧΟΛΙΚΟ ΒΙΒΛΙΟ ΜΕ ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ - ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ

ΤΟ ΣΧΟΛΙΚΟ ΒΙΒΛΙΟ ΜΕ ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ - ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΒΙΟΛΟΓΙΑ Α 1 ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ ΣΧΟΛΙΚΟ ΕΤΟΣ 2018 2019 ΤΟ ΣΧΟΛΙΚΟ ΒΙΒΛΙΟ ΜΕ ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ - ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ 2 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1: Η ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΤΗΣ ΖΩΗΣ 1.1 Τα χαρακτηριστικά των οργανισμών... 3,4 1.2 Κύτταρο: Η μονάδα

Διαβάστε περισσότερα

Το μεγαλύτερο μέρος της γης αποτελείται από νερό. Το 97,2% του νερού αυτού

Το μεγαλύτερο μέρος της γης αποτελείται από νερό. Το 97,2% του νερού αυτού 1. Το νερό στη φύση και τη ζωή των ανθρώπων Το μεγαλύτερο μέρος της γης αποτελείται από νερό. Το 97,2% του νερού αυτού βρίσκεται στους ωκεανούς, είναι δηλαδή αλμυρό. Μόλις το 2% βρίσκεται στους πόλους

Διαβάστε περισσότερα

Για να περιγράψουμε την ατμοσφαιρική κατάσταση, χρησιμοποιούμε τις έννοιες: ΚΑΙΡΟΣ. και ΚΛΙΜΑ

Για να περιγράψουμε την ατμοσφαιρική κατάσταση, χρησιμοποιούμε τις έννοιες: ΚΑΙΡΟΣ. και ΚΛΙΜΑ Το κλίμα της Ευρώπης Το κλίμα της Ευρώπης Για να περιγράψουμε την ατμοσφαιρική κατάσταση, χρησιμοποιούμε τις έννοιες: ΚΑΙΡΟΣ και ΚΛΙΜΑ Καιρός: Οι ατμοσφαιρικές συνθήκες που επικρατούν σε μια περιοχή, σε

Διαβάστε περισσότερα

Γενικές Αρχές Οικολογίας

Γενικές Αρχές Οικολογίας Γενικές Αρχές Οικολογίας Γιώργος Αμπατζίδης Παιδαγωγικό Τμήμα Ειδικής Αγωγής, Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας ακαδημαϊκό έτος 2016-17 Στο προηγούμενο μάθημα Κύκλος του άνθρακα Φαινόμενο του θερμοκηπίου Υπερθέρμανση

Διαβάστε περισσότερα

ΒΙΟΓΕΩΧΗΜΙΚΟΙ ΚΥΚΛΟΙ. Το σύνολο των μετασχηματισμών βιολογικής ή χημικής φύσης που λαμβάνουν χώρα κατά την ανακύκλωση ορισμένων στοιχείων

ΒΙΟΓΕΩΧΗΜΙΚΟΙ ΚΥΚΛΟΙ. Το σύνολο των μετασχηματισμών βιολογικής ή χημικής φύσης που λαμβάνουν χώρα κατά την ανακύκλωση ορισμένων στοιχείων ΒΙΟΓΕΩΧΗΜΙΚΟΙ ΚΥΚΛΟΙ Το σύνολο των μετασχηματισμών βιολογικής ή χημικής φύσης που λαμβάνουν χώρα κατά την ανακύκλωση ορισμένων στοιχείων Επιβίωση οργανισμών Ύλη o Η ύλη που υπάρχει διαθέσιμη στη βιόσφαιρα

Διαβάστε περισσότερα

που χάνεται κατά την καλλιέργεια και του Ν στην ατμόσφαιρα συνεισφέρει στο φαινόμενο του θερμοκηπίου,, στην τρύπα του όζοντος και στην όξινη βροχή.

που χάνεται κατά την καλλιέργεια και του Ν στην ατμόσφαιρα συνεισφέρει στο φαινόμενο του θερμοκηπίου,, στην τρύπα του όζοντος και στην όξινη βροχή. Επίδραση του ανθρώπου Γεωργία και επίδραση στον κύκλο του Ν Το Ν είναι το κύριο θρεπτικό που χάνεται κατά την καλλιέργεια και απελευθερώνεται ως οξείδια του Ν στην ατμόσφαιρα συνεισφέρει στο φαινόμενο

Διαβάστε περισσότερα

Κυτταρική Βιολογία. Ενότητα 01 : Εισαγωγή. Παναγιωτίδης Χρήστος Τμήμα Φαρμακευτικής ΑΠΘ ΑΝΟΙΚΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΙΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ

Κυτταρική Βιολογία. Ενότητα 01 : Εισαγωγή. Παναγιωτίδης Χρήστος Τμήμα Φαρμακευτικής ΑΠΘ ΑΝΟΙΚΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΙΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΟΙΚΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΙΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ Κυτταρική Βιολογία Ενότητα 01 : Εισαγωγή Παναγιωτίδης Χρήστος ΑΠΘ Άδειες χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό υπόκειται σε άδειες χρήσης

Διαβάστε περισσότερα

Ανοικτά Ακαδημαϊκά Μαθήματα στο ΤΕΙ Ιονίων Νήσων Τμήμα Τεχνολόγων Περιβάλλοντος Κατεύθυνση Τεχνολογιών Φυσικού Περιβάλλοντος. ΜΑΘΗΜΑ: Γενική Οικολογία

Ανοικτά Ακαδημαϊκά Μαθήματα στο ΤΕΙ Ιονίων Νήσων Τμήμα Τεχνολόγων Περιβάλλοντος Κατεύθυνση Τεχνολογιών Φυσικού Περιβάλλοντος. ΜΑΘΗΜΑ: Γενική Οικολογία Ανοικτά Ακαδημαϊκά Μαθήματα στο ΤΕΙ Ιονίων Νήσων Τμήμα Τεχνολόγων Περιβάλλοντος Κατεύθυνση Τεχνολογιών Φυσικού Περιβάλλοντος ΜΑΘΗΜΑ: Γενική Οικολογία 10 η Ενότητα Επίδραση περιβαλλοντικών παραγόντων στη

Διαβάστε περισσότερα

Περιβαλλοντικά Συστήματα

Περιβαλλοντικά Συστήματα Περιβαλλοντικά Συστήματα Ενότητα 9: Μεγαδιαπλάσεις Χερσαία Οικοσυστήματα (I) Χαραλαμπίδης Γεώργιος Τμήμα Μηχανικών Περιβάλλοντος και Μηχανικών Αντιρρύπανσης Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό υπόκειται

Διαβάστε περισσότερα

ΒΙΟΧΗΜΕΙΑ Ι. ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2 ο Βιοχημική εξέλιξη

ΒΙΟΧΗΜΕΙΑ Ι. ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2 ο Βιοχημική εξέλιξη ΒΙΟΧΗΜΕΙΑ Ι ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2 ο Βιοχημική εξέλιξη ΣΥΝΔΕΣΗ ΜΕ ΤΑ ΠΡΟΗΓΟΥΜΕΝΑ Τι είναι ΒΙΟΧΗΜΕΙΑ DNA ΠΡΩΤΕΙΝΕΣ ΑΛΛΑ ΣΥΝΔΕΣΗ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ ΚΑΙ ΧΗΜΕΙΑΣ (Δεσμοί, ενέργεια, δομή) ΕΞΕΛΙΞΗ ΤΗΣ ΖΩΗΣ Υπάρχει μια συνεχή εξελικτική

Διαβάστε περισσότερα

ΤΟ ΦΑΙΝΟΜΕΝΟ ΤΟΥ ΘΕΡΜΟΚΗΠΙΟΥ

ΤΟ ΦΑΙΝΟΜΕΝΟ ΤΟΥ ΘΕΡΜΟΚΗΠΙΟΥ ΤΟ ΦΑΙΝΟΜΕΝΟ ΤΟΥ ΘΕΡΜΟΚΗΠΙΟΥ.. Όλα όσα πρέπει να μάθετε για το φαινόμενο του θερμοκηπίου, πως δημιουργείται το πρόβλημα και τα συμπεράσματα που βγαίνουν από όλο αυτό. Διαβάστε Και Μάθετε!!! ~ ΤΟ ΦΑΙΝΟΜΕΝΟ

Διαβάστε περισσότερα

ΤΡΙΤΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ. Χλωρίδα και Πανίδα

ΤΡΙΤΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ. Χλωρίδα και Πανίδα ΤΡΙΤΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ Χλωρίδα και Πανίδα ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΚΛΕΙΣΤΟΥ ΤΥΠΟΥ Ερωτήσεις της µορφής σωστό-λάθος Σηµειώστε αν είναι σωστή ή λάθος καθεµιά από τις παρακάτω προτάσεις περιβάλλοντας µε ένα κύκλο το αντίστοιχο

Διαβάστε περισσότερα

ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΦΥΣΙΚΩΝ ΠΟΡΩΝ ΕΡΓΑΣΙΑ A' ΤΕΤΡΑΜΗΝΟΥ

ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΦΥΣΙΚΩΝ ΠΟΡΩΝ ΕΡΓΑΣΙΑ A' ΤΕΤΡΑΜΗΝΟΥ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΦΥΣΙΚΩΝ ΠΟΡΩΝ ΕΡΓΑΣΙΑ A' ΤΕΤΡΑΜΗΝΟΥ Εργάστηκαν οι μαθητές:διαβάτη Ελπίδα(Δ'1) Νεχωρίτης Κωσταντίνος (Δ'2) Στις μέρες μας, ακούμε διαρκώς και από παντού(μμε, ενήλικες, σχολείο) για την κλιμάκωση

Διαβάστε περισσότερα

ΓΕΩΧΗΜΕΙΑ ΙΣΟΤΟΠΩΝ. Eφαρμογές σε περιβαλλοντικές μελέτες. Χ. Στουραϊτη Επικ. Καθηγήτρια. Περιβαλλοντική Γεωχημεία

ΓΕΩΧΗΜΕΙΑ ΙΣΟΤΟΠΩΝ. Eφαρμογές σε περιβαλλοντικές μελέτες. Χ. Στουραϊτη Επικ. Καθηγήτρια. Περιβαλλοντική Γεωχημεία ΓΕΩΧΗΜΕΙΑ ΙΣΟΤΟΠΩΝ Eφαρμογές σε περιβαλλοντικές μελέτες Χ. Στουραϊτη Επικ. Καθηγήτρια Περιβαλλοντική Γεωχημεία Εργαστήριο - Δευτέρα 8:45 10:00 Σειρά ασκήσεων βασισμένων στη θεωρία των ισοτόπων Επίσκεψη

Διαβάστε περισσότερα

ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΣΤΑ ΘΕΜΑΤΑ ΕΞΕΤΑΣΕΩΝ 2016

ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΣΤΑ ΘΕΜΑΤΑ ΕΞΕΤΑΣΕΩΝ 2016 ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΠΑΛΑΙΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΣΤΑ ΘΕΜΑΤΑ ΕΞΕΤΑΣΕΩΝ 2016 ΘΕΜΑ Α Α1. γ Α2. β Α3. β Α4. γ Α5. γ ΘΕΜΑ Β Β1. 1 Α 2 Β 3 Α 4 Α 5 Β 6 Β 7 Α Β2. Ρύπανση είναι η επιβάρυνση του περιβάλλοντος

Διαβάστε περισσότερα

ΓΕΩ ΥΝΑΜΙΚΗ. Φυσική της Λιθόσφαιρας Κεφάλαιο 7. Καθ. Αναστασία Κυρατζή. Κυρατζή Α. "Φυσική της Λιθόσφαιρας"

ΓΕΩ ΥΝΑΜΙΚΗ. Φυσική της Λιθόσφαιρας Κεφάλαιο 7. Καθ. Αναστασία Κυρατζή. Κυρατζή Α. Φυσική της Λιθόσφαιρας ΓΕΩ ΥΝΑΜΙΚΗ Φυσική της Λιθόσφαιρας Κεφάλαιο 7 Καθ. Αναστασία Κυρατζή Κυρατζή Α. "Φυσική της Λιθόσφαιρας" 1 Εισαγωγή Υπόθεση της Μετάθεσης των ηπείρων Wegener 1912 Υπόθεση της Επέκτασης του θαλάσσιου πυθµένα

Διαβάστε περισσότερα

Στοιχεία Γεωλογίας και Παλαιοντολογίας. Μαρία Γεραγά Γεώργιος Ηλιόπουλος

Στοιχεία Γεωλογίας και Παλαιοντολογίας. Μαρία Γεραγά Γεώργιος Ηλιόπουλος Στοιχεία Γεωλογίας και Παλαιοντολογίας Μαρία Γεραγά Γεώργιος Ηλιόπουλος Ατμόσφαιρα Μοναδική μεταξύ των πλανητών Λόγω βαρύτητας Απορροφά ανεπιθύμητα φάσματα ακτινοβολίας Επιδρά στους ωκεανούς και χέρσο

Διαβάστε περισσότερα

Ανοικτά Ακαδημαϊκά Μαθήματα στο ΤΕΙ Ιονίων Νήσων Τμήμα Τεχνολόγων Περιβάλλοντος Κατεύθυνση Τεχνολογιών Φυσικού Περιβάλλοντος. ΜΑΘΗΜΑ: Γενική Οικολογία

Ανοικτά Ακαδημαϊκά Μαθήματα στο ΤΕΙ Ιονίων Νήσων Τμήμα Τεχνολόγων Περιβάλλοντος Κατεύθυνση Τεχνολογιών Φυσικού Περιβάλλοντος. ΜΑΘΗΜΑ: Γενική Οικολογία Ανοικτά Ακαδημαϊκά Μαθήματα στο ΤΕΙ Ιονίων Νήσων Τμήμα Τεχνολόγων Περιβάλλοντος Κατεύθυνση Τεχνολογιών Φυσικού Περιβάλλοντος ΜΑΘΗΜΑ: Γενική Οικολογία 3 η Ενότητα Βιογεωχημικοί κύκλοι άνθρακα και αζώτου

Διαβάστε περισσότερα

Ενότητα: ΕΥΚΑΡΥΩΤΙΚΑ ΚΑΙ ΠΡΟΚΑΡΥΩΤΙΚΑ ΚΥΤΤΑΡΑ

Ενότητα: ΕΥΚΑΡΥΩΤΙΚΑ ΚΑΙ ΠΡΟΚΑΡΥΩΤΙΚΑ ΚΥΤΤΑΡΑ Τίτλος Μαθήματος: Γενική Μικροβιολογία Ενότητα: ΕΥΚΑΡΥΩΤΙΚΑ ΚΑΙ ΠΡΟΚΑΡΥΩΤΙΚΑ ΚΥΤΤΑΡΑ Διδάσκων: Καθηγητής Ιωάννης Σαββαΐδης Τμήμα: Χημείας ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3 Ευκαρυωτικά και Προκαρυωτικά Κύτταρα Οι διάφορες βιοχημικές

Διαβάστε περισσότερα

(Μέρος 1 ο ) Εισηγητής: Ν. Πουλακάκης

(Μέρος 1 ο ) Εισηγητής: Ν. Πουλακάκης Ταξινομικοί χαρακτήρες και Φυλογενετική ανασύσταση. Σχολές ταξινόμησης. Θεωρίες για την Ταξινομική. Φυλογενετική ανάλυση: Μοριακή συστηματική. Οι κύριες διαιρέσεις της Ζωής. (Μέρος 1 ο ) Εισηγητής: Ν.

Διαβάστε περισσότερα

Άνθρωπος και Περιβάλλον

Άνθρωπος και Περιβάλλον Άνθρωπος και Περιβάλλον Οικολογία είναι: η επιστήμη που μελετά τις σχέσεις των οργανισμών (και φυσικά του ανθρώπου) με: τους αβιοτικούς παράγοντες του περιβάλλοντός τους, δηλαδή το κλίμα (υγρασία, θερμοκρασία,

Διαβάστε περισσότερα

ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗ ΓΕΩΧΗΜΕΙΑ

ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗ ΓΕΩΧΗΜΕΙΑ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗ ΓΕΩΧΗΜΕΙΑ Ενότητα 10: Αναλυτική Γεωχημεία και Οικολογία Χαραλαμπίδης Γεώργιος Τμήμα Μηχανικών Περιβάλλοντος και Μηχανικών Αντιρρύπανσης Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό υπόκειται

Διαβάστε περισσότερα

Περιεχόμενα ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4 ΕΞΕΛΙΞΗ: ΙΣΤΟΡΙΑ ΚΑΙ ΑΠΟΔΕΙΚΤΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ 103 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 5 ΕΞΕΛΙΞΗ ΚΑΙ ΓΟΝΙΔΙΑΚΕΣ ΣΥΧΝΟΤΗΤΕΣ 128

Περιεχόμενα ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4 ΕΞΕΛΙΞΗ: ΙΣΤΟΡΙΑ ΚΑΙ ΑΠΟΔΕΙΚΤΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ 103 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 5 ΕΞΕΛΙΞΗ ΚΑΙ ΓΟΝΙΔΙΑΚΕΣ ΣΥΧΝΟΤΗΤΕΣ 128 Περιεχόμενα ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1 ΖΩΟΛΟΓΙΑ: Η ΕΞΕΛΙΚΤΙΚΗ ΚΑΙ ΟΙΚΟΛΟΓΙΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ 25 Περίγραμμα του Κεφαλαίου 25 Ζωολογία: Η Εξελικτική Προσέγγιση 26 Ζωολογία: Η Οικολογική Προσέγγιση 30 Προειδοποίηση για την Άγρια

Διαβάστε περισσότερα

ΘΕΜΑ 1 Ο Α. Να επιλέξετε τη φράση που συμπληρώνει ορθά κάθε μία από τις ακόλουθες προτάσεις:

ΘΕΜΑ 1 Ο Α. Να επιλέξετε τη φράση που συμπληρώνει ορθά κάθε μία από τις ακόλουθες προτάσεις: ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΘΕΜΑ 1 Ο Α. Να επιλέξετε τη φράση που συμπληρώνει ορθά κάθε μία από τις ακόλουθες προτάσεις: 1. Μία αλεπού και ένα τσακάλι που ζουν σε ένα οικοσύστημα ανήκουν: Α. Στον ίδιο πληθυσμό Β. Στην

Διαβάστε περισσότερα

ΑΤΜΟΣΦΑΙΡΑ. Aτµόσφαιρα της Γης - Η σύνθεση της ατµόσφαιρας Προέλευση του Οξυγόνου - Προέλευση του Οξυγόνου

ΑΤΜΟΣΦΑΙΡΑ. Aτµόσφαιρα της Γης - Η σύνθεση της ατµόσφαιρας Προέλευση του Οξυγόνου - Προέλευση του Οξυγόνου ΑΤΜΟΣΦΑΙΡΑ Aτµόσφαιρα της Γης - Η σύνθεση της ατµόσφαιρας Προέλευση του Οξυγόνου - Προέλευση του Οξυγόνου ρ. Ε. Λυκούδη Αθήνα 2005 Aτµόσφαιρα της Γης Ατµόσφαιρα είναι η αεριώδης µάζα η οποία περιβάλλει

Διαβάστε περισσότερα

Φυσική Περιβάλλοντος

Φυσική Περιβάλλοντος ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΙΩΑΝΝΙΝΩΝ ΑΝΟΙΚΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ Φυσική Περιβάλλοντος Αναδράσεις, ευαισθησία του κλίματος και κλιματική αλλαγή Διδάσκοντες: Καθηγητής Π. Κασσωμένος, Λέκτορας Ν. Μπάκας Άδειες Χρήσης Το

Διαβάστε περισσότερα

3.1 ΕΙΣΑΓΩΓΗ. Ανάλυση θεωρίας

3.1 ΕΙΣΑΓΩΓΗ. Ανάλυση θεωρίας Κεφάλαιο Εξέλιξη 3.1 ΕΙΣΑΓΩΓΗ Ανάλυση θεωρίας Πολλές από τις επιστημονικές απόψεις που έχουν κατά καιρούς διατυπωθεί δεν γίνονται εύκολα αποδεκτές, διότι αντιβαίνουν την αντίληψη που οι άνθρωποι διαμορφώνουν

Διαβάστε περισσότερα

Η ΧΛΩΡΙΔΑ ΚΑΙ Η ΠΑΝΙΔΑ ΣΤΗΝ ΧΩΡΑ ΜΑΣ. ΟΜΑΔΑ 1 Κορμπάκη Δέσποινα Κολακλίδη Ναταλία Ζαχαροπούλου Φιλιππούλα Θανοπούλου Ιωαννά

Η ΧΛΩΡΙΔΑ ΚΑΙ Η ΠΑΝΙΔΑ ΣΤΗΝ ΧΩΡΑ ΜΑΣ. ΟΜΑΔΑ 1 Κορμπάκη Δέσποινα Κολακλίδη Ναταλία Ζαχαροπούλου Φιλιππούλα Θανοπούλου Ιωαννά Η ΧΛΩΡΙΔΑ ΚΑΙ Η ΠΑΝΙΔΑ ΣΤΗΝ ΧΩΡΑ ΜΑΣ ΟΜΑΔΑ 1 Κορμπάκη Δέσποινα Κολακλίδη Ναταλία Ζαχαροπούλου Φιλιππούλα Θανοπούλου Ιωαννά ΓΙΑΤΙ ΤΟ ΕΠΙΛΕΞΑΜΕ: Η χλωρίδα και η πανίδα στην χώρα μας είναι ένα πολύ σημαντικό

Διαβάστε περισσότερα

Το σημερινό θέμα μας είναι το φυσικό περιβάλλον. Το φυσικό περιβάλλον είναι ένα πολύπλοκο σύστημα που συνεχώς μεταβάλλεται και εξελίσσεται και

Το σημερινό θέμα μας είναι το φυσικό περιβάλλον. Το φυσικό περιβάλλον είναι ένα πολύπλοκο σύστημα που συνεχώς μεταβάλλεται και εξελίσσεται και Το σημερινό θέμα μας είναι το φυσικό περιβάλλον. Το φυσικό περιβάλλον είναι ένα πολύπλοκο σύστημα που συνεχώς μεταβάλλεται και εξελίσσεται και αυτοοργανώνεται! 1 Κάθε πολύπλοκο σύστημα το προσεγγίζουμε

Διαβάστε περισσότερα

Όξινη βροχή. Όξινη ονομάζεται η βροχή η οποία έχει ph μικρότερο από 5.6.

Όξινη βροχή. Όξινη ονομάζεται η βροχή η οποία έχει ph μικρότερο από 5.6. Όξινη βροχή Οξύτητα είναι η συγκέντρωση ιόντων υδρογόνου σε μια ουσία όπως αυτή ορίζεται από τον αρνητικό λογάριθμο της συγκέντρωσης των ιόντων του υδρογόνου (ph). Το καθαρό νερό έχει ουδέτερο ph ίσο με

Διαβάστε περισσότερα

ΜΕΛΕΤΗ ΠΕΡΙΒΑΛΟΝΤΟΣ. «Ζώα του τόπου μας». Ελένη Μοσχοβάκου Βασιλεία Χαρίτου Στέλιος Κάνο

ΜΕΛΕΤΗ ΠΕΡΙΒΑΛΟΝΤΟΣ. «Ζώα του τόπου μας». Ελένη Μοσχοβάκου Βασιλεία Χαρίτου Στέλιος Κάνο ΜΕΛΕΤΗ ΠΕΡΙΒΑΛΟΝΤΟΣ. «Ζώα του τόπου μας». Ελένη Μοσχοβάκου Βασιλεία Χαρίτου Στέλιος Κάνο 1 2 Από τα πολύ παλιά χρόνια ο άνθρωπος κατάλαβε, ότι τα ζώα μπορούν να του φανούν χρήσιμα, για να τον βοηθούν στις

Διαβάστε περισσότερα

Οργάνωση και λειτουργίες του οικοσυστήματος Ο ρόλος της ενέργειας. Κεφάλαιο 2.2

Οργάνωση και λειτουργίες του οικοσυστήματος Ο ρόλος της ενέργειας. Κεφάλαιο 2.2 Οργάνωση και λειτουργίες του οικοσυστήματος Ο ρόλος της ενέργειας Κεφάλαιο 2.2 Ο ρόλος της ενέργειας ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2.2 Τροφικές σχέσεις και ροή ενέργειας Τροφικές Σχέσεις και Ροή Ενέργειας Κάθε οργανωμένο σύστημα,

Διαβάστε περισσότερα

Βιοποικιλότητα και διατήρηση οργανισμών: βασικές έννοιες και προοπτικές

Βιοποικιλότητα και διατήρηση οργανισμών: βασικές έννοιες και προοπτικές Βιοποικιλότητα και διατήρηση οργανισμών: βασικές έννοιες και προοπτικές Θεοφάνης Κωνσταντινίδης Αναπληρωτής Καθηγητής Εθνικό & Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών Τμήμα Βιολογίας Τι είναι η βιοποικιλότητα;

Διαβάστε περισσότερα

Στρωματογραφία-Ιστορική γεωλογία. Ιστορική γεωλογία Δρ. Ηλιόπουλος Γεώργιος Σχολή Θετικών Επιστημών Τμήμα Γεωλογίας

Στρωματογραφία-Ιστορική γεωλογία. Ιστορική γεωλογία Δρ. Ηλιόπουλος Γεώργιος Σχολή Θετικών Επιστημών Τμήμα Γεωλογίας Στρωματογραφία-Ιστορική γεωλογία Ιστορική γεωλογία Δρ. Ηλιόπουλος Γεώργιος Σχολή Θετικών Επιστημών Τμήμα Γεωλογίας Σκοποί ενότητας Σκοπός της ενότητας είναι η εξοικείωση με τους κλάδους της ιστορικής γεωλογίας.

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΟΣ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΟΣ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ 2006

ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΟΣ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΟΣ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ 2006 ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΟΣ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΟΣ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ 2006 Β φάση 18-3-2006 1. Ένα φυτό έχει ποτιστεί με νερό σημασμένο ραδιενεργά, του οποίου το οξυγόνο είναι το ισότοπο ( 18 Ο). Η ραδιενέργεια ανιχνεύεται μετά πάροδο ορισμένων

Διαβάστε περισσότερα

ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ. ΘΕΜΑ Α Α1. β Α2. α Α3. α Α4. β Α5. γ. ΘΕΜΑ Β Β1. Στήλη Ι Στήλη ΙΙ 1 Β 2 Α 3 Β 4 Β 5 Α 6 Α

ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ. ΘΕΜΑ Α Α1. β Α2. α Α3. α Α4. β Α5. γ. ΘΕΜΑ Β Β1. Στήλη Ι Στήλη ΙΙ 1 Β 2 Α 3 Β 4 Β 5 Α 6 Α 1 ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΕΣ ΠΑΝΕΛΛΑΔΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ Δ ΤΑΞΗΣ ΕΣΠΕΡΙΝΟΥ ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΚΑΙ ΕΠΑΛ (ΟΜΑΔΑ Β) ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ 10 ΙΟΥΝΙΟΥ 2016 ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ: ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ (ΠΑΛΑΙΟ ΣΥΣΤΗΜΑ) ΘΕΜΑ Α Α1. β Α2. α Α3.

Διαβάστε περισσότερα

Στρωματογραφία-Ιστορική γεωλογία Παλαιοζωικός Αιώνας, Μεσοζωικός Αιώνας Δρ. Ηλιόπουλος Γεώργιος Σχολή Θετικών Επιστημών Τμήμα Γεωλογίας

Στρωματογραφία-Ιστορική γεωλογία Παλαιοζωικός Αιώνας, Μεσοζωικός Αιώνας Δρ. Ηλιόπουλος Γεώργιος Σχολή Θετικών Επιστημών Τμήμα Γεωλογίας Στρωματογραφία-Ιστορική γεωλογία Παλαιοζωικός Αιώνας, Μεσοζωικός Αιώνας Δρ. Ηλιόπουλος Γεώργιος Σχολή Θετικών Επιστημών Τμήμα Γεωλογίας Σκοποί ενότητας Σκοπός της ενότητας είναι η γνωριμία με τη χλωρίδα

Διαβάστε περισσότερα

ΑΤΜΟΣΦΑΙΡΑ. Γενικά περί ατµόσφαιρας

ΑΤΜΟΣΦΑΙΡΑ. Γενικά περί ατµόσφαιρας ΑΤΜΟΣΦΑΙΡΑ Γενικά περί ατµόσφαιρας Τι είναι η ατµόσφαιρα; Ένα λεπτό στρώµα αέρα που περιβάλει τη γη Η ατµόσφαιρα είναι το αποτέλεσµα των διαχρονικών φυσικών, χηµικών και βιολογικών αλληλεπιδράσεων του

Διαβάστε περισσότερα

ΤΕΛΟΣ 1ΗΣ ΑΠΟ 5 ΣΕΛΙΔΕΣ

ΤΕΛΟΣ 1ΗΣ ΑΠΟ 5 ΣΕΛΙΔΕΣ ΑΡΧΗ 1ΗΣ ΣΕΛΙΔΑΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ Γ ΤΑΞΗΣ ΗΜΕΡΗΣΙΟΥ ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΚΑΙ ΕΠΑΛ (ΟΜΑΔΑ Β ) ΣΑΒΒΑΤΟ 10 ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΥ 2015 ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ: ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΣΥΝΟΛΟ ΣΕΛΙΔΩΝ: ΠΕΝΤΕ (5) Θέμα Α Στις ερωτήσεις

Διαβάστε περισσότερα

V. Αρχές ταξινόμησης κατάταξη των οργανισμών

V. Αρχές ταξινόμησης κατάταξη των οργανισμών V. Αρχές ταξινόμησης κατάταξη των οργανισμών Το δέντρο της ζωής Η εξέλιξη της Γης Η εξέλιξη της ζωής Αρχές εξελικτικής θεωρίας Ειδογένεση Σχολές κατάταξης των οργανισμών Φυλογενετικά δέντρα Πόσα; Ποια;

Διαβάστε περισσότερα

Η ατμόσφαιρα και η δομή της

Η ατμόσφαιρα και η δομή της 1 Η ατμόσφαιρα και η δομή της Ατμόσφαιρα λέγεται το αεριώδες στρώμα που περιβάλλει τη γη και το οποίο την ακολουθεί στο σύνολο των κινήσεών της. 1.1 Έκταση της ατμόσφαιρας της γης Το ύψος στο οποίο φθάνει

Διαβάστε περισσότερα

Η έννοια του οικοσυστήματος Ροή ενέργειας

Η έννοια του οικοσυστήματος Ροή ενέργειας ΘΕΜΑ 1 ο Η έννοια του οικοσυστήματος Ροή ενέργειας Α. Ερωτήσεις πολλαπλής επιλογής Στις παρακάτω ερωτήσεις, να γράψετε στο τετράδιό σας τον αριθμό της ερώτησης και δίπλα του το γράμμα που αντιστοιχεί στη

Διαβάστε περισσότερα

ΤΑΞΗ: Α ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ: 31/ 05/ 2018 ΟΝΟΜΑΤΕΠΩΝΥΜΟ:... ΤΜΗΜΑ:... ΑΡ.:...

ΤΑΞΗ: Α ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ: 31/ 05/ 2018 ΟΝΟΜΑΤΕΠΩΝΥΜΟ:... ΤΜΗΜΑ:... ΑΡ.:... ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΑΓΙΑΣ ΒΑΡΒΑΡΑΣ ΚΑΤΩ ΠΟΛΕΜΙΔΙΩΝ ΣΧΟΛΙΚΗ ΧΡΟΝΙΑ 2017-2018 ΒΑΘΜΟΣ:... ΟΛΟΓΡ.:... ΓΡΑΠΤΕΣ ΠΡΟΑΓΩΓΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΜΑΪΟΥ- ΙΟΥΝΙΟΥ 2018 ΥΠΟΓΡ.:... ΤΑΞΗ: Α ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ: 31/ 05/ 2018 ΜΑΘΗΜΑ: ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΣΥΝΟΛΙΚΟΣ

Διαβάστε περισσότερα

Εργασία Γεωλογίας και Διαχείρισης Φυσικών Πόρων

Εργασία Γεωλογίας και Διαχείρισης Φυσικών Πόρων Εργασία Γεωλογίας και Διαχείρισης Φυσικών Πόρων Αλμπάνη Βάλια Καραμήτρου Ασημίνα Π.Π.Σ.Π.Α. Υπεύθυνος Καθηγητής: Δημήτριος Μανωλάς Αθήνα 2013 1 Πίνακας περιεχομένων ΦΥΣΙΚΟΙ ΠΟΡΟΙ...2 Εξαντλούμενοι φυσικοί

Διαβάστε περισσότερα

To φαινόμενο του θερμοκηπίου. Υπερθέρμανση του πλανήτη

To φαινόμενο του θερμοκηπίου. Υπερθέρμανση του πλανήτη To φαινόμενο του θερμοκηπίου Υπερθέρμανση του πλανήτη Έχουμε ασχοληθεί, κατά διαστήματα με το φαινόμενο του θερμοκηπίου, ως προς τον μηχανισμό δημιουργίας του, την αύξηση της θερμοκρασίας του πλανήτη εξ

Διαβάστε περισσότερα

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1. Οργάνωση της ζωής βιολογικά συστήματα

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1. Οργάνωση της ζωής βιολογικά συστήματα ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1 Οργάνωση της ζωής βιολογικά συστήματα 1.2 Κύτταρο: η μονάδα της ζωής Ιστορικά 1665: Ο Ρ.Χουκ μιλά για κύτταρα. Σύγχρονη κυτταρική θεωρία: Το κύτταρο είναι η θεμελιώδης δομική και λειτουργική

Διαβάστε περισσότερα

Εξέλιξη του Έμβιου κόσμου- Παλαιοντολογία Ενότητα 4: Πρώτη Ζωή. Δρ. Ηλιόπουλος Γεώργιος Σχολή Θετικών Επιστημών Τμήμα Γεωλογίας

Εξέλιξη του Έμβιου κόσμου- Παλαιοντολογία Ενότητα 4: Πρώτη Ζωή. Δρ. Ηλιόπουλος Γεώργιος Σχολή Θετικών Επιστημών Τμήμα Γεωλογίας Εξέλιξη του Έμβιου κόσμου- Παλαιοντολογία Ενότητα 4: Πρώτη Ζωή Δρ. Ηλιόπουλος Γεώργιος Σχολή Θετικών Επιστημών Τμήμα Γεωλογίας Σκοποί ενότητας Σκοπός της ενότητας αυτής είναι να δοθεί η απάντηση στο βασικό

Διαβάστε περισσότερα

Χαρίλαος Μέγας Ελένη Φωτάκη Ελευθέριος Νεοφύτου

Χαρίλαος Μέγας Ελένη Φωτάκη Ελευθέριος Νεοφύτου Χαρίλαος Μέγας Ελένη Φωτάκη Ελευθέριος Νεοφύτου Απαντήσεις στις ερωτήσεις: Πρόλογος Το βιβλίο αυτό γράφτηκε για να βοηθήσει το μαθητή της Γ Γυμνασίου στην κατανόηση των θεμελιωδών γνώσεων της Βιολογίας

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΑΚΑ ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΑ ΚΟΛΛΙΝΤΖΑ

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΑΚΑ ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΑ ΚΟΛΛΙΝΤΖΑ Κ Kάνιγγος ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΑΚΑ ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΑ ΚΟΛΛΙΝΤΖΑ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΑΚΑ ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΑ ΟΛΛΙΝΤΖΑ 10, (5ος όροφ. Τηλ: 210-3300296-7. www.kollintzas.gr OΙΚΟΛΟΓΙΑ 1. Όσο το ποσό της ενέργειας: α) μειώνεται προς τα ανώτερα

Διαβάστε περισσότερα

μελετά τις σχέσεις μεταξύ των οργανισμών και με το περιβάλλον τους

μελετά τις σχέσεις μεταξύ των οργανισμών και με το περιβάλλον τους Η ΕΠΙΣΤΗΜΗ ΤΗΣ ΟΙΚΟΛΟΓΙΑΣ μελετά τις σχέσεις μεταξύ των οργανισμών και με το περιβάλλον τους Οι οργανισμοί αλληλεπιδρούν με το περιβάλλον τους σε πολλά επίπεδα στα πλαίσια ενός οικοσυστήματος Οι φυσικές

Διαβάστε περισσότερα

μελετά τις σχέσεις μεταξύ των οργανισμών και με το περιβάλλον τους

μελετά τις σχέσεις μεταξύ των οργανισμών και με το περιβάλλον τους Η ΕΠΙΣΤΗΜΗ ΤΗΣ ΟΙΚΟΛΟΓΙΑΣ μελετά τις σχέσεις μεταξύ των οργανισμών και με το περιβάλλον τους Οι οργανισμοί αλληλεπιδρούν με το περιβάλλον τους σε πολλά επίπεδα στα πλαίσια ενός οικοσυστήματος Οι φυσικές

Διαβάστε περισσότερα

Τα χημικά στοιχεία που είναι επικρατέστερα στους οργανισμούς είναι: i..

Τα χημικά στοιχεία που είναι επικρατέστερα στους οργανισμούς είναι: i.. ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΣΤΟ 1 ο ΚΕΦΑΛΑΙΟ «XHMIKH ΣΥΣΤΑΣΗ ΤΟΥ ΚΥΤΤΑΡΟΥ» ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΚΑΙ Η ΧΗΜΕΙΑ ΤΗΣ ΖΩΗΣ Α. ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ ΜΕΣΑ ΣΤΗΝ ΤΑΞΗ 1. Όταν αναφερόμαστε στον όρο «Χημική Σύσταση του Κυττάρου», τί νομίζετε ότι

Διαβάστε περισσότερα

Περιβαλλοντικά Συστήματα Ενότητα 7: Οικοσυστήματα (I)

Περιβαλλοντικά Συστήματα Ενότητα 7: Οικοσυστήματα (I) Περιβαλλοντικά Συστήματα Ενότητα 7: Οικοσυστήματα (I) Χαραλαμπίδης Γεώργιος Τμήμα Μηχανικών Περιβάλλοντος και Μηχανικών Αντιρρύπανσης Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό υπόκειται σε άδειες χρήσης

Διαβάστε περισσότερα

Β. ΚΑΜΙΝΕΛΛΗΣ ΒΙΟΛΟΓΙΑ. Είναι η επιστήμη που μελετά τους ζωντανούς οργανισμούς. (Αποτελούνται από ένα ή περισσότερα κύτταρα).

Β. ΚΑΜΙΝΕΛΛΗΣ ΒΙΟΛΟΓΙΑ. Είναι η επιστήμη που μελετά τους ζωντανούς οργανισμούς. (Αποτελούνται από ένα ή περισσότερα κύτταρα). ΒΙΟΛΟΓΙΑ Είναι η επιστήμη που μελετά τους ζωντανούς οργανισμούς. (Αποτελούνται από ένα ή περισσότερα κύτταρα). Είδη οργανισμών Υπάρχουν δύο είδη οργανισμών: 1. Οι μονοκύτταροι, που ονομάζονται μικροοργανισμοί

Διαβάστε περισσότερα

Ο ΡΟΛΟΣ ΤΟΥ ΖΩΟΛΟΓΙΚΟΥ ΜΟΥΣΕΙΟΥ ΤΟΥ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ ΑΘΗΝΩΝ ΣΤΗΝ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ

Ο ΡΟΛΟΣ ΤΟΥ ΖΩΟΛΟΓΙΚΟΥ ΜΟΥΣΕΙΟΥ ΤΟΥ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ ΑΘΗΝΩΝ ΣΤΗΝ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ Ο ΡΟΛΟΣ ΤΟΥ ΖΩΟΛΟΓΙΚΟΥ ΜΟΥΣΕΙΟΥ ΤΟΥ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ ΑΘΗΝΩΝ ΣΤΗΝ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ Αναστάσιος Λεγάκις Ζωολογικό Μουσείο, Τμ. Βιολογίας, Πανεπ. Αθηνών 5 ο Πανελλήνιο Συνέδριο ΠΕΒ: Το περιβάλλον της υγείας μας, Αθήνα,

Διαβάστε περισσότερα

Γενικές Αρχές Οικολογίας

Γενικές Αρχές Οικολογίας Γενικές Αρχές Οικολογίας Γιώργος Αμπατζίδης Παιδαγωγικό Τμήμα Ειδικής Αγωγής, Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας ακαδημαϊκό έτος 2016-17 Στο προηγούμενο μάθημα Τροφική αλυσίδα Τροφικό πλέγμα Τροφικό επίπεδο Πυραμίδα

Διαβάστε περισσότερα

Περιβαλλοντικά Συστήματα Ενότητα 8: Οικοσυστήματα (II)

Περιβαλλοντικά Συστήματα Ενότητα 8: Οικοσυστήματα (II) Περιβαλλοντικά Συστήματα Ενότητα 8: Οικοσυστήματα (II) Χαραλαμπίδης Γεώργιος Τμήμα Μηχανικών Περιβάλλοντος και Μηχανικών Αντιρρύπανσης Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό υπόκειται σε άδειες χρήσης

Διαβάστε περισσότερα