WHO, Safe Management of Wastes from Health-care Activities iti, 1999

Transcript

1 ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΕΠΙΚΙΝΔΥΝΩΝ ΙΑΤΡΙΚΩΝ ΑΠΟΒΛΗΤΩΝ» Δρ. Αναστασία Πανταζοπούλου Φωτεινέα Ιατρός Εργασίας Ιατρός Δημόσιας Υγείας Προϊσταμένη Γενικής Δ/νσεως Δημόσιας Υγείας ΥΥΚΑ ΑΘΗΝΑ, 2 ΙΟΥΝΙΟΥ 2010

2 Ιατρικά απόβλητα 75% - 90% των αποβλήτων αυτών χαρακτηρίζονται ως μη επικίνδυνα (προσομοιάζουν με τα δημοτικά απόβλητα). Τα υπόλοιπα 10-25% χαρακτηρίζονται ως επικίνδυνα Όλα τα είδη των αποβλήτων ενδέχεται να δημιουργήσουν μία σειρά κινδύνωνγια την υγεία. WHO, Safe Management of Wastes from Health-care Activities iti, 1999

3 Ευρωπαϊκός Κατάλογος Αποβλήτων(2001/118/ΕΚ) Κατηγορία 18 01: απόβλητα από την περιγεννητική φροντίδα, τη διάγνωση, τη θεραπεία ή την πρόληψη ασθενειών σε ανθρώπους περιλαμβάνουν τις παρακάτω υποκατηγορίες αποβλήτων : κοπτερά εργαλεία λί μέρη και όργανα σώματος περιλαμβανομένων και σάκων αίματος και διατηρημένο αίμα (Επικίνδυνα απόβλητα) * απόβλητα των οποίων η συλλογή και διάθεση υπόκεινται σε ειδικές απαιτήσεις σε σχέση με την πρόληψη μόλυνσης απόβλητα των οποίων η συλλογή και διάθεση δεν υπόκεινται σε ειδικές απαιτήσεις σε σχέση με την πρόληψη μόλυνσης (π.χ. επίδεσμοι, γύψινα εκμαγεία, σεντόνια, πετσέτες ρουχισμός μιας χρήσης, απορροφητικές πάνες) (Επικίνδυνα απόβλητα) * χημικές ουσίες που αποτελούνται από ή περιέχουν επικίνδυνες ουσίες χημικέςουσίεςάλλεςαπότιςαναφερόμενες στο06 (Επικίνδυνα απόβλητα) * κυτταροτοξικές και κυτταροστατικές φαρμακευτικές ουσίες φαρμακευτικές ουσίες άλλες από τις αναφερόμενες στο (Επικίνδυνα απόβλητα) * αμάλγαμα οδοντιατρικής

4 KYA 37591/2031/2003 (B 1419) «Μέτρα έ και όροι για τη διαχείριση ιατρικών αποβλήτων από υγειονομικές μονάδες»

5 Υγειονομικές Μονάδες (ΥΜ) Δημόσια Θεραπευτήρια Κοινοτικοί ή Δημοτικοί υγειονομικοί σταθμοί ΝΠΙΔ παροχής υπηρεσιών υγείας Στρατιωτικά Θεραπευτήρια Ιατρεία των Ενόπλων Δυνάμεων Κέντρα Υγείας Κέντρα Αιμοδοσίας Διαγνωστικά ερευνητικά εργαστήρια Ιδιωτικά ιατρεία Κτηνιατρικά διαγνωστικά και ερευνητικά εργαστήρια, κτηνιατρεία, κλινικές μικρών και μεγάλων ζώων

6 1: 1 η ΥΠΕ Αττικής 2: 2 η ΥΠΕ Πειραιώς & Αιγαίου 3: 3 3 η ΥΠΕ Μακεδονίας 4: 4 η ΥΠΕ Μακεδονίας & Θράκης 5: 5 η ΥΠΕ Θεσσαλίας & Στερεάς 6: 6 η ΥΠΕ Πλ Πελοποννήσου, Ιονίων Νήσων & Δυτ. Ελλάδας 7: 7 η ΥΠΕ Κρήτης 8: ΣΥΝΟΛΟ Σύνολο Δημ.. Νοσοκομείων: 129 Ανεπτυγμένες κλίνες λίνες: : Σύνολο Ιδιωτ. Κλινικών: 191 Ανεπτυγμένες κλίνες: Στοιχεία ΥΥΚΑ

7 Ιατρικά Απόβλητα (ΙΑ): Τα απόβλητα που παράγονται από Υγειονομικές Μονάδες περιλαμβάνουν τις παρακάτω κατηγορίες (α)ιατρικά Απόβλητα (ΙΑ) που προσομοιάζουν με τα οικιακά απόβλητα (β)επικίνδυνα Ιατρικά Απόβλητα βη (ΕΙΑ) μολυσματικού μ χαρακτήρα β.1. αμιγώς μολυσματικά απόβλητα β.2. 2 απόβλητα με ταυτόχρονα τοξικό και μολυσματικό χαρακτήρα (γ) Επικίνδυνα Ιατρικά Απόβλητα (ΕΙΑ) μη μολυσματικού χαρακτήρα (δ) Άλλα Επικίνδυνα Απόβλητα (σπρευ, μπαταρίες, ραδιενεργά)

8 Παραγόμενα Ιατρικά Απόβλητα (tn/ημέρα) 30tn 120tn Προσομοιάζοντα με οικιακά Μολυσματικά

9 Διαχείριση Ιατρικών Αποβλήτων όλες οι εργασίες, οι οποίες αναφέρονται στη συλλογή, μεταφορά, προσωρινή αποθήκευση ή/και επεξεργασία ΙΑ καθώς και ο έλεγχος, η παρακολούθηση η και η τήρηση η σχετικού αρχείου. α. Διαχείριση εντός ΥΜ β. Διαχείριση εκτός ΥΜ

10 Εσωτερικός κανονισμός διαχείρισης ιατρικών αποβλήτων Αρμοδιότητες προσωπικό και καθήκοντα Διαχωρισμός αποβλήτων Συλλογή προσωρινή αποθήκευση μεταφορά Περιγραφή παραγόμενων αποβλήτων κατά τμήμα ανά είδος και ποσότητες Τήρηση αρχείου Ενέργειες σε έκτακτες περιπτώσεις

11 ΣΥΛΛΟΓΗ Συνιστώμενος χρωματικός κώδικας περιεκτών Κίτρινο: αμιγώς μολυσματικά προς αποστείρωση Κόκκινο: επικίνδυνα προς αποτέφρωση Μαύρο: οικιακά Πράσινο: απόβλητα με περιεκτικότητα σε οργανικές αλογονούχες ενώσεις εκφρασμένες σε χλώριο πάνω από 1%

12 Συλλογή Τήρηση συγκεκριμένου προγράμματος συλλογή Συλλογή αποβλήτων από τα τμήματα καθημερινά Οι περιέκτες των αποβλήτων (σάκοι ή κάδοι) να είναι καλά κλεισμένοι Όλοι οι περιέκτες να είναι κατάλληλα σημασμένοι μ Οι γεμάτοι περιέκτες αμέσως να αντικαθίστανται μεάδειους Συνιστάται να γεμίζουν οι περιέκτες μέχρι τα 3/4

13 Προσωρινή αποθήκευση Σε ειδικό χώρο κατάλληλα κατασκευασμένο (καλό αποστραγγιστικό, καλό φωτισμό, αδιαπέρατο υλικό σε τοίχους και πάτωμα, εύκολα καθαριζόμενο) Πρέπει να διαθέτει διευκολύνσεις για πλύσιμο Εύκολα προσπελάσιμο και στο προσωπικό και στα μέσα μεταφοράς Ασφαλής, με ειδική σήμανση, να κλειδώνει, να προστατεύεται από έντομα και άλλα αρθρόποδα, τρωκτικά και πουλιά.

14 Προσωρινή αποθήκευση ααπόβλητααπόβλητα μπορούν να παραμείνουν το χώρο μέχρι 48 ώρες το χειμώνα και 24 ρες το καλοκαίρι. Για επιπλέον αραμονή τους και μέχρι 5 ημέρες παιτείται ψυγείο και θερμοκρασία μέχρι ο C. Για ποσότητες όχι μεγαλύτερες των 00 λίτρων η προσωρινή αποθήκευση πορεί να γίνει μέχρι 30 ημέρες ε θερμοκρασία 4 ο C.

15 ΜΕΤΑΦΟΡΑ A 37591/2031/2003 (B 1419) ρα και όροι για τη διαχείριση ιατρικών αποβλήτων από νομικές μονάδες» Το όχημα μεταφοράς, κατ ελάχιστον, πρέπει να είναι ειδικό, τελείως κλειστό, στεγανό, να έχει δυνατότητα ψύξης 8 ο C, να μη φέρει μηχανισμό συμπίεσης, να επιτρέπει ασφαλή μεταφορά, να μπορεί να πλένεται και απολυμαίνεται εύκολα και να διαθέτει διευκολύνσεις για την ατομική προστασία του οδηγού και των χειριστών. Κατά τη συλλογή και μεταφορά τους εκτός ΥΜ, τα ΕΙΑ πρέπει να συνοδεύονται από έγγραφο έντυπο αναγνώρισης

16 KYA 37591/2031/2003 (B 1419) Επεξεργασία: η εφαρμογή ή ο συνδυασμός φυσικών, χημικών, θερμικών και βιολογικών διεργασιών που μεταβάλλουν τα χαρακτηριστικά των ΙΑ, έτσι ώστε να περιορίζεται ο όγκος τους ή οι επικίνδυνες ιδιότητές τους, να διευκολύνεται ο χειρισμός τους και να επιτυγχάνεται η ανάκτηση χρήσιμων υλικών ή ενέργειας. (Άρθρο 2, παρ.6)

17 «αποστείρωση»: η υγρά ή ξηρά θερμική επεξεργασία των αμιγώς μολυσματικών από τα ΙΑ, ώστε αυτά να καταστούν στείρα. Στην πραγματικότητα δεν υπάρχει τέτοια απόλυτη κατάσταση, αλλά μπορεί να γίνει αποδεκτή μια συγκεκριμένη διαδικασία ή αναγνωρισμένη μέθοδος που αδρανοποιεί μικροοργανισμούς. «αποτέφρωση»: η διαδικασία ξηράς οξείδωσης των αποβλήτων σε υψηλές θερμοκρασίες, που μειώνει το οργανικό και δυνάμενο να καεί κλάσμα τους, καθώς και άλλες τεχνικές θερμικής επεξεργασίας όπως η

18 KYA 37591/2031/2003 (B 1419) Αποστείρωση την εφαρμογή της μεθόδου αυτής θα έπει να τηρούνται συγκεκριμένα μέτρα, οι και περιορισμοί (άρθρο 8 κεφ. Β, άρθρο και παράρτημα 3)

19 KYA 37591/2031/2003 (B 1419) Αποστείρωση ρότυπο του ΕΛΟΤ 12347/98 «Βιοτεχνολογία Β λ ί Κριτήρια όδοσης για αποστειρωτές ατμού και αυτόκαυστα» ρότυπο του ΕΛΟΤ 12128/98 «Βιοτεχνολογία Εργαστήρια α έρευνα, ανάπτυξη και αναλύσεις Επίπεδα ασφάλειας κροβιολογικών ρβ εργαστηρίων,, περιοχές κινδύνου,, τασκευαστικές και φυσικές απαιτήσεις ασφαλείας» ρότυπο του ΕΛΟΤ 12740/00 «Βιοτεχνολογία Εργαστήρια α έρευνα, ανάπτυξη και αναλύσεις Καθοδήγηση για αχείριση, απενεργοποίηση και έλεγχο αποβλήτων» ρότυπο του ΕΛΟΤ σειρά 866/97 «Βιολογικά συστήματα για ν έλεγχο αποστειρωτών και διαδικασιών αποστείρωσης»

20 Αποστείρωση 121 ο C για 20 λεπτά και υπό πίεση 2bar 134 ο C για 5 λεπτά και υπό πίεση 31bar 3,1 Χρήση μικροκυμάτων (συχνότητα 2450 MHz, μήκος κύματος:12,24 24 cm) Χρήση χημικών απολυμαντικών (αλδεϋδες,, φαινολικές ενώσεις, άλατα αμμωνίας, ενώσεις χλωρίνης)

21 Αποστείρωση Παραμετρικές μέθοδοι: (καταγραφήή θερμοκρασίας, πίεσης, χρόνου παραμονής) Βιολογικοί δείκτες: Bacillus stearothermopfilus, B. subtilis Αδρανοποίηση μικροοργανισμών: (vegetative bacteria, fungi, lipophylic/hydrophylic ppy y py viruses, parasites και mycobacteria) μείωση στον 6ο λογάριθμο ή μεγαλύτερη, μγ ή μείωση των Bacillus stearothermopfilus και B. subtilis στον 4ο λογάριθμο ή μεγαλύτερη. μγ

22 KYA 37591/2031/2003 (B 1419) Αποτέφρωση την εφαρμογή της μεθόδου αυτής θα έπει να τηρούνται συγκεκριμένα μέτρα, οι και περιορισμοί (άρθρο 8 κεφ. Α, άρθρο και παράρτημα 2)

23 Αποτέφρωση ΚΥΑ 22912/1117/2005 (Β 759) έτρα και όροι για την πρόληψη και τον περιορισμό της ύπανσης του περιβάλλοντος από την αποτέφρωση των αποβλήτων» 3 Ορισμοί παράγραφος 4. Μονάδες αποτέφρωσης: Κάθε σταθερή ή τεχνική μονάδα με τον εξοπλισμό της, που προορίζεται αποκλειστικά για ή επεξεργασία αποβλήτων κλπ 6 Συνθήκες λειτουργίας παράγραφος 2: Όλες οι μονάδες αποτέφρωσης, η θερμοκρασία να αυξάνεται, με ελεγχόμενο και ομοιογενή τρόπο κόμη και υπό τις δυσμενέστερες συνθήκες στους 850 ο C. Εάν φρώνονται επικίνδυνα απόβλητα που περιέχουν πάνω από 1% νούχες οργανικές ουσίες η θερμοκρασία πρέπει να αυξάνεται

24 ΚΥΑ 24944/1159/2006 (Β 791) «Έγκριση Γενικών Τεχνικών Προδιαγραφών για τη διαχείριση επικίνδυνων αποβλήτων σύμφωνα με το άρθρο 5 (παρ. Β) της υπ αριθμ 13588/725 ΚΥΑ Μέτρα, όροι και περιορισμοί για τη διαχείριση επικίνδυνων αποβλήτων σε συμμόρφωση με τις διατάξεις της οδηγίας 91/689/ΕΟΚ / για τα επικίνδυνα απόβλητα του Συμβουλίου κλπ».

25 1) ΕΠΙΚΙΝΔΥΝΑ ΑΠΟΒΛΗΤΑ ΑΠΟΒΛΗΤΑ ΑΠΌ ΤΗΝ ΥΓΕΙΟΝΟΜΙΚΗ ΠΕΡΙΘΑΛΨΗ Ή/ΚΑΙ ΑΠΌ ΣΧΕΤΙΚΕΣ ΕΡΕΥΝΕΣ Απόβλητα από την περιγεννητική φροντίδα, τη διάγνωση, τη θεραπεία ή την πρόληψη ασθενειών * Απόβλητα των οποίων η συλλογή και διάθεση υπόκεινται σε ειδικές απαιτήσεις σε σχέση με την πρόληψη μόλυνσης * Χημικές ουσίες που αποτελούνται από ή περιέχουν επικίνδυνες ουσίες ΦΥΣΙΚΟ- ΧΗΜΙΚΕΣ ΕΠΕΞΕΡ- ΓΑΣΙΕΣ ΒΙΟΛΟ- ΓΙΚΕΣ ΕΠΕΞΕΡ ΓΑΣΙΕΣ ΣΤΑΘΕΡΟ- ΠΟΙΗΣΗ / ΣΤΕΡΕΟ - ΠΟΙΗ ΣΗ ΓΑΣΙΕΣ ΓΑΣΙΕΣ ΠΟΙΗ ΣΗ Χ ΘΕΡΜΙΚΕΣ ΕΠΕΞΕΡΓΑ- ΣΙΕΣ * Κυτταροτοξικές & Χ Χ Χ

26 Κίνδυνοι στις εργασίες διαχείρισης Μολυσματικών Ιατρικών Αποβλήτων δυνος»: η πιθανότητα, χαμηλήήυψηλή, να υποστεί βλάβη ιος όταν εκτεθεί σε μια πηγή κινδύνου καθώς και ηπιθανή ση της βλάβης. αθογόνα μπορεί να μολύνουν έναν οργανισμό με: ση επαφή με ένα ανοικτό τραύμα ή κόψιμο/τρύπημα ση επαφή με τους βλενογόννους νοή άποση ιχμηρά όχι μόνο προκαλούν τραυματισμό, αλλά μπορούν εταδώσουν μια λοίμωξη αν έχουν μολυνθεί πριν τοξικότητα είναι ηιδιότητα μιας ουσίας ήτου μεταβολίτη

27 Κίνδυνοι στις εργασίες διαχείρισης Επικίνδυνων Ιατρικών Αποβλήτων AIDS Ηπατίτιδα B και C Λοιμώξεις του γαστρεντερικού Λοιμώξεις του αναπνευστικού Λοιμώξεις του δέρματος Διαταραχές του αιμοποιητικού Δηλητηριάσεις

28 Ποιοί είναι εκτεθειμένοι σε κίνδυνο; Γιατροί και νοσηλευτικό προσωπικό Ασθενείς Προσωπικό που παρέχει τις υπηρεσίες του στο νοσοκομείο Εργαζόμενοι σε εργασίες καθαριότητας (συλλογή, μεταφορά και διάθεση αποβλήτων)

29 Η ΠΡΟΛΗΨΗ ΠΕΡΙΛΑΜΒΑΝΕΙ: ναγνώριση κινδύνων ψη μέτρων ασφάλειας ώση προστατευτικών μέσων σωστήσωστή πιλογή αλλά και χρήση παίδευση εργαζόμενων ρηση κανόνων ασφάλειας

30

31

32 Κίνδυνοι στις εργασίες διαχείρισης Επικίνδυνων Ιατρικών Αποβλήτων Φυσικοί Χημικοί Βιολογικοί

33 Κίνδυνοι για την υγεία θογόνα με αιματογενή δοση (βασικάά και HIV,, HpC, HCV) υματισμοί από βελόνες ή άλλα κοφτερά αντικείμενα

34 Κίνδυνοι για την υγεία Μολύνσεις (ανθεκτικός ς σταφυλόκοκκος)

35 Φυματίωση Κίνδυνοι για την υγεία

36 Φυματίωση Κίνδυνοι για την υγεία

37 Κίνδυνοι για την υγεία Επικίνδυνα χημικά, ραδιενεργά, αμίαντος

38 Κίνδυνοι για την υγεία Επικίνδυνα χημικά, ραδιενεργά, αμίαντος

39 ργονομικοί κίνδυνοι Κίνδυνοι για την υγεία Ηλεκτρικοί κίνδυνοι ίνδυνοι από πυρκαϊά

40 Κίνδυνοι για την υγεία λλοι κίνδυνοι ίδ atex Allergy (αλλεργία στα γάντια) lips/trips/falls (πτώση, γλύστριμα)

41 Κίνδυνοι για την υγεία λλοι κίνδυνοι ίδ 4. Noise (θόρυβος) 5. Mercury y( (υδράργυρος) ρ ργ ρ 6. Inappropriate PPE (ακατάλληλα ΜΑΠ)

42 αρμογή της Συμπεράσματα της ΚΥΑ 88555/3293/1988 (Β 721) νώριση της ανάγκης ύπαρξης και προσφοράς εσιών υγιεινής και ασφάλειας της εργασίας χώρο των υγειονομικών μονάδων και η δρωση αντίστοιχων υπηρεσιών με σκοπό: ιερεύνηση ενδεχόμενων επιπτώσεων, ρόληψή τους και