ΑΚΤΙΝΟΛΟΓΙΚΗ ΟΡΟΛΟΓΙΑ. Φονταρά Σοφία, Ιατρός Ακτινολόγος Πανεπιστημιακός Υπότροφος Ά Εργαστήριο Ακτινολογίας Πανεπιστημίου Αθηνών

Transcript

1 ΑΚΤΙΝΟΛΟΓΙΚΗ ΟΡΟΛΟΓΙΑ Φονταρά Σοφία, Ιατρός Ακτινολόγος Πανεπιστημιακός Υπότροφος Ά Εργαστήριο Ακτινολογίας Πανεπιστημίου Αθηνών

2 Α.Γυναίκα 60 ετών, με αιμόπτυση την τελευταία εβδομάδα. Β.Άντρας, 55 ετών με έντονο άλγος στο ΔΕ πόδι από μηνός

3 Γ. Γυναίκα 45 ετών, προληπτικός μαστογραφικός έλεγχος. Δ. Γυναίκα 73 ετών, δύσπνοια. Ιστορικό γυναικολογικού χειρουργείου προ 10 ημερών

4 ΣΤΟΧΟΙ Να αναγνωρίζεται : Το είδος της απεικονιστικής εξέτασης Το όργανο που απεικονίζει Να περιγράφετε με την κατάλληλη ορολογία την παθολογία, εάν υπάρχει Να δίνετε διαφοροδιάγνωση/διάγνωση

5

6 Ακτινολογική ορολογία Ακτινολογία : Ιατρική απεικόνιση Η οπτική αποτύπωση μακροσκοπικών πληροφοριών από επιφανειακές ή εν τω βάθει δομές του ανθρώπινου σώματος σε δισδιάστατες προβολές (προβολικές μέθοδοι) ή δισδιάστατες τομές (τομογραφικές μέθοδοι) με βάσει διάφορες φυσικές ιδιότητες των υπό μελέτη ιστών. Καθοριστικό και διευρυμένο ρόλο στην άσκηση της σύγχρονης Κλινικής Ιατρικής

7 Ακτινολογική ορολογία Ιστορικό Πολύ καλή γνώση Ανατομίας και τη σχέση των ανατομικών δομών στο χώρο Παθολογοανατομικά /κλινικά στοιχεία

8 Ακτινολογική ορολογία Μέθοδοι Απεικόνισης 1. Προβολικές

9 Η πρώτη ακτινογραφία μέλους ανθρώπινου σώματος. Είναι το χέρι της κυρίας Roentgen. Έγινε από τον καθηγητή Roentgen, τον Νοέμβριο του 1895, στο τμήμα Φυσικής του Πανεπιστημίου του Wurzburg.

10 Ακτινολογική ορολογία Απλή Ακτινογραφία Εξέταση α εκλογής ακόμη και σήμερα Ακτίνες Χ-Ιοντίζουσα Ακτινοβολία Εξασθένηση των ακτίνων Χ στην πορείας τους εντός του ασθενούς - δημιουργούμενη διάχυσή τους.

11 Ακτινολογική ορολογία Τελικό αποτέλεσμα της ακτινογραφικής εικόνας Η ανθρώπινη ανατομία σε ένα film

12 Αναλογική

13 Ψηφιακή

14 Ακτινολογική ορολογία Διαύγαση Σκίαση

15 Ακτινολογική ορολογία Απλή Ακτινογραφία Διαβάθμιση πυκνότητας 5 διαφορετικές πυκνότητες

16 1.Αέρας 2.Λίπος 3.Μαλακά μόρια/υγρό 4.Οστά 5. Μέταλλα

17 Ακτινολογική ορολογία Ο ασθενής αποτελείται από μια πολύπλοκη κατανομή διαφορετικών ιστών και δομών. Εκείνο που τελικά κυριαρχεί στην καταγραφόμενη εικόνα είναι η δομή με την μεγαλύτερη απορρόφηση.

18 Ακτινολογική ορολογία Λήψη δύο προβολών ( η μία κάθετη στην άλλη) Προσθιοπίσθια/ Οπισθιοπρόσθια /Πλάγια /Λοξή)

19

20

21 Ακτινολογική ορολογία Απλή Ακτινογραφία Διαβάθμιση πυκνότητας

22

23

24

25

26

27 Μαστογραφία

28 Μαστογραφία

29 Ακτινολογική ορολογία Χορήγηση σκιαγραφικών μέσων Καλύτερη απεικόνιση κοιλοτήτων- ΓΕΣ Αποχετευτικής μοίρας ουροποιητικού Αγγείων με καθετηριασμό Βαριούχος Υποκλισμός, Εντερόκλυση, Πυελογραφία, Σαλπιγγογραφία Αγγειογραφία, Λεμφογραφία

30 Ακτινολογική ορολογία Ακτινοσκόπηση Η απεικόνιση σε πραγματικό χρόνο (real time) κινούμενων δομών με τη χρήση συνεχούς ή παλμικής ιοντίζουσας ακτινοβολίας Μελέτη της φυσιολογίας της κατάποσης, του περισταλτισμού του ΓΕΣ,της αναπνευστικής μετατόπισης των ημιδιαφραγμάτων

31

32

33 Ακτινολογική ορολογία Μέθοδοι Απεικόνισης 2. Τομογραφικές

34 Ακτινολογική ορολογία Υπερηχοτομογραφία Μηχανικά διαμήκη κύμματα συχνότητας άνω των 20k Hz (ανώτατο όριο ακοής) Φαινόμενο αντανάκλασης στις διαχωριστικές επιφάνειες μεταξύ των διαφόρων δομών του ανθρώπινου σώματος

35 Ακτινολογική ορολογία Ηχοβολέας :Πομπός-Hχητικά κύμματα- Ανιχνευτές Υδαρής γέλη (gel) Aκουστικό παράθυρο

36 Υπερηχωγενές Υποηχωγενές

37 Ακτινολογική ορολογία Ακουστική σκιά = μεγάλη εξασθένηση της δέσμης υπερήχων Ακουστική ενίσχυση= μειωμένη εξασθένηση της δέσμης υπερήχων «Βρώμικη σκιά» =ακουστική σκιά με εσωτερικές ανακλάσεις (πχ.αέρας)

38

39

40

41

42 U/S Doppler

43 Ελαστογραφία

44 Ακτινολογική ορολογία Υπολογιστική Τομογραφία Sir Godfrey Hounsfield και Cormack 1979 βραβείο Νόμπελ Ιατρικής Ακτίνες Χ Σύστημα λυχνίας- ανιχνευτών Gantry O ασθενής κατακεκλιμένος

45

46

47 Ακτινολογική ορολογία Μεγάλη διακριτική ικανότητα Μονάδες Hounsfield (CT Αριθμός)

48 Ακτινολογική ορολογία Υπέρπυκνο Υπόπυκνο Ισόπυκνο

49

50

51

52

53

54 Τρισδιάστατες Ανασυνθέσεις

55

56 Ακτινολογική ορολογία Μαγνητική Τομογραφία Μαγνητικός συντονισμός πυρήνων υδρογόνου Η διαδικασία της απεικόνισης Διεγείρω περιμένω-ακούω-περιμένωεπαναλαμβάνω από την αρχή

57 Ακτινολογική ορολογία T1-προσανατολισμένες ακολουθίες T2-προσανατολισμένες ακολουθίες Ακολουθίες αντίθεσης φάσης Δυναμική μελέτη με εφ μη ειδικό εξωκυττάριο σκιαγραφικό (χηλικό σύμπλοκο Gd)

58 Τ1-ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΕΝΕΣ ΑΚΟΛΟΥΘΙΕΣ Ένταση σήματος Λίπος Αίμα Πρωτεϊνικό περιεχόμενο Ίνωση Μελανίνη Ένταση σήματος Οι περισσότερες παθολογίες ( διάμεσος χώρος) Αιμοσιδηρίνη Σκιαγραφικό (Gd) Σκιαγραφικό σε μεγάλη συγκέντρωση

59 Τ2-ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΕΝΕΣ ΑΚΟΛΟΥΘΙΕΣ Ένταση σήματος Οι περισσότερες παθολογίες ( διάμεσος χώρος) Λίπος (ενδιάμεση προς υψηλή) Ούρα, χολή, ΕΝΥ Ένταση σήματος Ώριμη ίνωση Αιμοσιδηρίνη Σκιαγραφικό σε μεγάλη συγκέντρωση

60

61

62

63

64 Ακτινολογική ορολογία Σκιαγραφικά Μέσα στην Ακτινολογική απεικόνιση Οποιαδήποτε ουσία τροποποιεί τις απεικονιστικές ιδιότητες του ιστού στον οποίο βρίσκεται ανάλογα με την απεικονιστική μέθοδο που χρησιμοποιείται

65 Ακτινολογική ορολογία Θετικά σκιαγραφικά μέσα Αρνητικά σκιαγραφικά μέσα Διά του στόματος/ορθού/κοίλο όργανο Ενδαγγειακά

66 Ακτινολογική ορολογία Σκιαγραφικά μέσα του ΓΕΣ Θειικό Βάριο περιτονίτιδα Υδατοδιαλυτά ιωδιούχα σκιαγραφικά Αέρια σκιαγραφικά μέσα( CO 2 ) Ενδαγγειακά ιωδιούχα σκιαγραφικά Ιονικά Αλλεργικές αντιδράσεις Μη ιονικά Νεφροπάθεια Παραμαγνητικές ουσίες Νεφραγγειακή σκλήρυνση Σκιαγραφικά υπερήχων

67 Ακτινολογική ορολογία Eνδοφλέβια σκιαγραφικά μέσα στην ΥΤ/ΜΤ Φάσεις σκιαγραφικής ενίσχυσης Αρτηριακή (30 sec) Παρεγχυματική Φλεβική (60-70sec) Καθυστερημένη(2-5 min)

68

69

70

71 Ακτινολογική ορολογία

72 Ακτινολογική ορολογία Τhere are always exceptions to our rules except this rule: Be careful. Do not subscribe to the notion. Get out there and be a player. That s the excitement of our profession! Kαλή ακαδημαϊκή χρονιά!