Informationsmaterialien zu den Themen Arbeitslosengeld II (ALG II) / Sozialgeld

Transcript

1 Berlin-Brandenburgschlesische Oberlausitz e.v. Informationsmaterialien zu den Themen Arbeitslosengeld II (ALG II) / Sozialgeld Ενημερωτικό υλικό για τα θέματα Επίδομα Ανεργίας ΙΙ (ALG II) / Κοινωνικό Επίδομα Organisations- und Qualitätsentwicklung zur interkulturellen Öffnung sozialer Dienste und Einrichtungen Berlins Ανάπτυξη οργάνωσης και ποιότητας για το διαπολιτισμικό άνοιγμα των κοινωνικών υπηρεσιών

2

3 Berlin-Brandenburgschlesische Oberlausitz e.v. Informationsmaterialien zu den Themen Arbeitslosengeld II (ALG II) / Sozialgeld Ενημερωτικό υλικό για τα θέματα Επίδομα Ανεργίας ΙΙ (ALG II) / Κοινωνικό Επίδομα

4 4 Inhaltsverzeichnis Inhalt Περιεχόμενα 6 1. Grundsätzliches 7 2. Wer hat Anspruch auf die Grundsicherung für Arbeitsuchende? Die fünf allgemeinen Leistungsvoraussetzungen Alter Erwerbsfähigkeit Hilfebedürftigkeit Gewöhnlicher Aufenthalt in Deutschland Erreichbarkeit Wer ist von Leistungen ausgeschlossen? Zur Leistungserbringung bei Ausländern Allgemeines zum Leistungsanspruch Ist der Bezug von Leistungen der Grundsiche - rung schädlich für die Aufenthaltserlaubnis? Zur Leistungserbringung bei Auszubildenden, Schülern und Studierenden Bedarfs-/Haushalts- oder Wohngemeinschaft? Die Bedarfsgemeinschaft Die Haushaltsgemeinschaft Die Wohngemeinschaft Leistungen zur Sicherung des Lebensunterhalts Der Regelbedarf Mehrbedarfe Bedarfe für Unterkunft und Heizung Einmalige Bedarfe, die als Zuschuss gewährt werden Darlehen bei unabweisbarem Bedarf Bedarfe für Bildung und Teilhabe Einschub: Zur Leistung Kinderzuschlag Einkommensberücksichtigung Vermögensberücksichtigung Fördern von Arbeit und Fordern Zur Zumutbarkeit Leistungen zur Eingliederung in Arbeit 6 1. Βασικά στοιχεία 7 2. Ποιοί είναι οι δικαιούχοι της βασικής κάλυψης για άτομα που αναζητούν εργασία; Οι πέντε γενικές προϋποθέσεις λήψης παροχών Ηλικία Ικανότητα για άσκηση εργασίας Ανάγκη για βοήθεια Συνήθης διαμονή στην Γερμανία Διαθεσιμότητα Ποιος αποκλείεται από τις παροχές; Σχετικά με την παροχή βοηθημάτων σε αλλοδαπούς Γενικά στοιχεία σχετικά με το δικαίωμα λήψης παροχών 16 Μπορεί η λήψη παροχών της βασικής κάλυψης να βλάψει την άδεια παραμονής; 17 Σχετικά με την παροχή βοηθημάτων σε μαθητευόμενους, μαθητές και φοιτητές, οι οποίοι λαμβάνουν το επίδομα επαγγελματικής εκπαίδευσης (BAB) ή επίδομα σπουδών BΑfög Κοινότητα κατ ανάγκη, κοινότητα νοικοκυριού ή συγκατοίκηση; Η κοινότητα κατ ανάγκη Η κοινότητα ενός νοικοκυριού Συγκατοίκηση Παροχές για την εξασφάλιση των δαπανών διαβίωσης Βασικές ανάγκες Πρόσθετες ανάγκες Δαπάνες διαμονής και θέρμανσης Εφάπαξ ανάγκες, που παρέχονται ως επίδομα Δάνειο για αναντίρρητη ανάγκη Εκπαιδευτικές ανάγκες και ανάγκες για τη συμμετοχή στην κοινωνική ζωή Παρένθεση: Σχετικά με την παροχή «επίδομα τέκνων χαμηλόμισθων οικογενειών Σχετικά με τον συνυπολογισμό του εισοδήματος Σχετικά με τον συνυπολογισμό της περιουσίας Ενίσχυση εργασίας και απαίτηση Σχετικά με την ευλογοφάνεια Παροχές για την ένταξη στην αγορά εργασίας

5 Περιεχόμενα Sanktionen Kürzung oder Streichung von Leistungen Sanktionen wegen Pflichtverletzungen bzw. Meldeversäumnissen Sanktionen wegen Verletzung allgemeiner Mitwirkungspflichten Anhang: 59 I Adressen von Beratungsstellen in Berlin und wo Sie weitere nützliche Informationen erhalten können 60 II Abkürzungsverzeichnis Κυρώσεις Περικοπές ή διαγραφή των παροχών Κυρώσεις λόγω μη τήρησης καθηκόντων ή παράλειψης παρουσίας 57 Κυρώσεις εξαιτίας παράβασης γενικών καθηκόντων συνεργασίας Appendix: 59 I Διευθύνσεις συμβουλευτικών κέντρων στο Βερολίνο και περαιτέρω πληροφορίες 60 Συντομογραφίες

6 6 Informationsmaterialien zu den Themen Arbeitslosengeld II (ALG II) / Sozialgeld 1. Grundsätzliches Am Anfang einige grundsätzliche Anmerkungen und Empfehlungen, die Sie unbedingt beachten sollten: Die gesetzliche Grundlage für die Grundsicherung für Arbeitsuchende ist das Sozialgesetzbuch Zweites Buch SGB II. Darum wird im Folgenden von SGB II-Leistungen gesprochen. Die Leistungen der Grundsicherung erfordern einen Antrag. Der Antrag wirkt, wenn die Leistungsvoraussetzungen erfüllt werden, auf den ersten Tag des Monats zurück, in dem der Antrag gestellt wurde. Der Antrag kann schriftlich, persönlich oder per Fax gestellt werden. Es ist ratsam die Antragstellung schriftlich vom Jobcenter bestätigen zu lassen. Leistungen, für die ein gesonderter Antrag notwendig ist, sind z.b.: Leistungen nach dem Bildungs- und Teilhabepaket, Leistungen für die Erstausstattung bei Schwangerschaft und Geburt oder die Erstausstattung der Wohnung. Wenn ein Bewilligungsabschnitt endet, muss rechtzeitig ein Weiterbewilligungsantrag gestellt werden. Wenn Sie mit Familienmitgliedern zusammenleben, sind diese in den Antrag mit eingeschlossen. Sie gelten dann als Vertreter der Bedarfsgemeinschaft (siehe unter 3.1) Aber: Kinder müssen ab ihrem 25. Geburtstag, auch wenn sie mit den Eltern zusammenwohnen, einen eigenen Antrag stellen. Das gilt auch für Kinder - unabhängig von ihrem Alter - wenn sie selbst ein Kind bekommen. Sie können sich von einem Beistand zum Amt begleiten bzw. vertreten lassen, auch als Hilfe zum Übersetzen. Das Arbeitslosengeld II (ALG II) bzw. Sozialgeld wird zum Monatsanfang auf Ihr Konto überwiesen. Wer kein Konto besitzt, kann einen Scheck erhalten. Wer keine Meldeanschrift hat, kann seine Korrespondenz an die Anschrift einer sozialen Beratungsstelle senden lassen, wenn er diese autorisiert. Wer völlig mittellos ist, kann einen Vorschuss beantragen, wenn die Mittellosigkeit durch Bankauszüge oder durch eine persönliche Erklärung (wenn kein Konto existiert) belegt wird. 1. Βασικά στοιχεία Αρχικά, μερικές βασικές παρατηρήσεις και συμβουλές, που πρέπει οπωσδήποτε να προσέξετε: Η νομική βάση για τη βασική κάλυψη για άτομα που αναζητούν εργασία είναι ο δεύτερος τόμος του Κοινωνικού Κώδικα SGB II. Για αυτόν το λόγο θα γίνεται αναφορά στη συνέχεια για παροχές SGB-II. Οι παροχές της βασικής κάλυψης απαιτούν μία αίτηση. Η αίτηση ισχύει, όταν πληρούνται οι προϋποθέσεις επιδομάτων την πρώτη ημέρα του μήνα, κατά τον οποίο έγινε η αίτηση Η αίτηση μπορεί να γίνει εγγράφως, αυτοπροσώπως είναι να σταλεί με φαξ. Θα ήταν καλό να ζητήσετε από το JobCenter (κέντρο εργασίας) έγγραφη επιβεβαίωση της αίτησης. Παροχές, για τις οποίες απαιτείται ειδική αίτηση, είναι π.χ.: παροχές σύμφωνα με το πακέτο εκπαίδευσης και συμμετοχής στην κοινωνική ζωή, παροχές για τον αρχικό εφοδιασμό κατά την εγκυμοσύνη και τον τοκετό ή τον αρχικό εξοπλισμό της κατοικίας. Όταν λήγει ένα διάστημα χορήγησης παροχής, πρέπει να γίνεται έγκαιρα αίτηση για περαιτέρω χορήγηση. Εάν μένετε μαζί με άλλα μέλη της οικογένειας, αυτά συμπεριλαμβάνονται στην αίτηση, οπότε εσείς θεωρείστε ο «εκπρόσωπος της κοινότητας κατ ανάγκη» (βλ. στην παράγραφο 3.1) Αλλά: ακόμα και αν τα παιδιά μένουν με τους γονείς, πρέπει από τα 25α τους γενέθλια να υποβάλλουν δική τους αίτηση. Αυτό ισχύει και για τα παιδιά ανεξάρτητα από την ηλικία τους εάν τα ίδια αποκτήσουν παιδί. Ένας υπηρεσιακός σύμβουλος μπορεί να σας παρασταθεί ή να σας εκπροσωπήσει στη διαδικασία, ακόμα και σαν βοήθεια στην μετάφραση. Το επίδομα ανεργίας ΙΙ (ALG II) ή το κοινωνικό επίδομα θα καταβάλλεται στην αρχή του μηνός με έμβασμα στον τραπεζικό σας λογαριασμό. Όποιος δεν διαθέτει τραπεζικό λογαριασμό, μπορεί να λάβει τραπεζική επιταγή. Όποιος δεν διαθέτει ταχυδρομική διεύθυνση ειδοποίησης, μπορεί να δηλώσει για την αποστολή της αλληλογραφίας του τη διεύθυνση ενός κοινωνικού συμβουλευτικού κέντρου, εάν εξουσιοδοτήσει αντίστοιχα το κέντρο. Όποιος είναι άπορος ολοκληρωτικά, μπορεί να αιτηθεί μία προκαταβολή, εάν αποδείξει την απορία με αντίγραφα τραπεζικού λογαριασμού ή με μία προσωπική δήλωση (εφόσον δεν διαθέτει

7 Ενημερωτικό υλικό για τα θέματα Επίδομα Ανεργίας ΙΙ (ALG II) / Κοινωνικό Επίδομα 7 Rat Verlangen Sie immer eine Empfangsbestätigung, wenn Sie Dokumente, Unterlagen oder Antragsformulare abgeben. Das Jobcenter ist dazu verpflichtet, den Empfang zu bestätigen. Sie sollten alle Unterlagen mit der Nummer der Bedarfsgemeinschaft kennzeichnen. Außerdem gilt: Sie dürfen bei einer Antragstellung nicht zurückgewiesen werden, wenn das Personal der Meinung ist, das Sie keinen Anspruch auf die Leistungen haben. Sie haben in jedem Fall den Anspruch auf einen schriftlichen Bescheid. τραπεζικό λογαριασμό). Συμβουλή Να ζητάτε πάντα μία βεβαίωση παραλαβής, όταν παραδίδετε επίσημα έγγραφα, άλλα έγγραφα ή έντυπα αιτήσεων. Το Job- Center υποχρεούται να βεβαιώσει την παραλαβή. Θα πρέπει να επισημαίνετε όλα τα έγγραφα με τον αριθμό της κοινότητας κατ ανάγκη. Εκτός αυτού ισχύει: Δεν επιτρέπεται να απορριφθεί η αίτησή σας, εάν το προσωπικό είναι της άποψης, ότι δεν έχετε αξίωση για παροχές. Σε κάθε περίπτωση έχετε το δικαίωμα να λάβετε γραπτή ενημέρωση. 2. Wer hat Anspruch auf die Grundsicherung für Arbeitsuchende? ( 7, 7a, 8, 9 SGB II) Um einen Anspruch auf die Grundsicherung für Arbeitsuchende zu haben, müssen Sie bestimmte allgemeine Voraussetzungen erfüllen, welche wir im Folgenden näher erläutern. Einige Gruppen sind vom Bezug der Leistungen grundsätzlich ausgeschlossen. 2.1 Die fünf allgemeinen Leistungsvoraussetzungen Vorbemerkung: Nur wenn Sie alle 5 Voraussetzungen erfüllen, sind Sie leistungsberechtigt. Wenn Sie mit Familienangehörigen zusammenleben, also eine Bedarfsgemeinschaft bilden (siehe unter Punkt 3.1), muss wenigstens eine Person innerhalb der Bedarfsgemeinschaft erwerbsfähig sein. Dann können die anderen Personen, wie z.b. Kinder unter 15 Jahren, auch Leistungen erhalten, wenn kein weiterer Ausschlussgrund vorliegt Alter ( 7 Abs. 1 Nr. 1 i.v.m. 7a SGB II) Bei Vorliegen der übrigen Voraussetzungen können Sie ALG II erhalten, wenn Sie mindestens 15 Jahre alt sind bis zu dem Ablauf des Monats, an dem die gesetzliche Altersgrenze für den Rentenbezug erreicht wird. 2. Ποιοί είναι οι δικαιούχοι της βασικής κάλυψης για άτομα που αναζητούν εργασία; ( 7, 7a, 8, 9 SGB II) Για να δικαιούστε την βασική κάλυψη για άτομα που αναζητούν εργασία, θα πρέπει να πληροίτε συγκεκριμένες γενικές προϋποθέσεις, τις οποίες εξηγούμε στη συνέχεια λεπτομερειακά. Μερικές ομάδες αποκλείονται κατά βάση από τη λήψη των παροχών. 2.1 Οι πέντε γενικές προϋποθέσεις λήψης παροχών Προεισαγωγική παρατήρηση: Μόνο εάν πληροίτε και τις πέντε προϋποθέσεις είσαστε δικαιούχοι των παροχών. Εάν μένετε μαζί με άλλα μέλη της οικογένειας, δηλαδή αποτελείτε μία κοινότητα κατ ανάγκη (βλ. στην παράγραφο 3.1), πρέπει τουλάχιστον ένα άτομο μέσα στην κοινότητα κατ ανάγκη να είναι ικανό για εργασία. Τότε μπορούν τα άλλα άτομα, όπως π.χ. παιδιά κάτω των 15 ετών, να λάβουν επίσης παροχές, εφόσον δεν υφίσταται άλλος λόγος αποκλεισμού από τη λήψη παροχής Ηλικία ( 7 παρ. 1 νούμ. 1 σε σχέση με το άρθρο 7a SGB II) Εφόσον πληροίτε τις υπόλοιπες προϋποθέσεις, μπορείτε να λάβετε το ALG II, εάν είσαστε τουλάχιστον 15 ετών έως και την πάροδο του μήνα, στον οποίο ολοκληρώνεται το όριο ηλικίας που ορίζει ο νόμος για την σύνταξη.

8 8 Informationsmaterialien zu den Themen Arbeitslosengeld II (ALG II) / Sozialgeld Personen, die vor dem 01. Januar 1947 geboren sind, erreichen die Altersgrenze mit 65 Jahren. Für die, die später geboren sind, erhöht sich die Altersgrenze schrittweise bis auf 67 Jahre (Jahrgang 1964). Beispiel: für den Geburtenjahrgang 1950 erhöht sich die Altersgrenze auf 65 Jahre und 4 Monate. Ab dem vollendeten 63. Lebensjahr (also ab Ihrem 63. Geburtstag) sind Sie grundsätzlich verpflichtet, die vorzeitige Altersrente zu beantragen, womit Kürzungen der Rente in Kauf zu nehmen sind ( 12a SGB II). In welchen Fällen sind Sie nicht verpflichtet, vorzeitig Rente in Anspruch zu nehmen? Dies ist insbesondere bei Leistungsberechtigten, bei denen es unbillig ist, sie trotz Erreichen des 63. Geburtstags zwangszuverrenten. Maßgeblich ist in diesem Zusammenhang die UnbilligkeitsVO, in der beispielshaft Einzelfälle der Unbilligkeit der Zwangsverrentung aufgeführt werden. Hierzu zählen: (Verordnung zur Vermeidung unbilliger Härten durch Inanspruchnahme einer vorgezogenen Altersrente Unbilligkeits- VO, fachliche Hinweise der BA zum 12a, Stand ) Wenn Sie noch Anspruch auf Arbeitslosengeld I haben, wenn Sie in Kürze (innerhalb der nächsten drei Monate) das Rentenalter erreichen wenn Sie mindestens halbtags sozialversicherungspflichtig arbeiten wenn Sie in nächster Zukunft (innerhalb von drei Monaten) eine sozialversicherungspflichtige Halbtagsbebeschäftigung aufnehmen können. Es muss aber stets im Einzelfall durch das Jobcenter geprüft werden, ob eine Unbilligkeit der Zwangsverrentung vorliegt. Von der Zwangsverrentung bleiben des Weiteren verschont, Leistungsberechtigte, die noch unter dem Schutz der sog. 58er Regelung nach 65 SGB II ivm 428 SGB III. Hierunter fallen Leistungsberechtigte, die vor dem Jahre wurden und seitdem ununterbrochen Alg II beziehen. Es handelt sich um eine Übergangsvorschrift. Άτομα, τα οποία γεννήθηκαν πριν την 1η Ιανουαρίου 1947, έχουν φθάσει το όριο ηλικίας στα 65 χρόνια. Για τα άτομα που γεννήθηκαν μετά από την παραπάνω ημερομηνία, αυξάνεται το όριο ηλικίας βαθμιαία μέχρι τα 67 χρόνια (π.χ. για το έτος γεννήσεως 1948 στα 65 χρόνια και 2 μήνες). Παράδειγμα:για τις ηλικίες του 1950 και άνω αυξάνεται το όριο ηλικίας στα 65 χρόνια και 4 μήνες. Από το ολοκληρωμένο 63ο έτος ηλικίας (δηλαδή από τα 63α σας γενέθλια) είσαστε ουσιαστικά υποχρεωμένοι να κάνετε αίτηση για πρόωρη σύνταξη γήρατος, όπου θα πρέπει να υπολογίσετε ότι θα γίνουν περικοπές στη σύνταξη ( 12a SGB II). Σε ποιες περιπτώσεις δεν είσαστε υποχρεωμένος να προβείτε σε πρόωρη σύνταξη Αυτό ισχύει ειδικότερα για όσους δικαιούνται τα επιδόματα, και θεωρείται «άδικο», να πάρουν υποχρεωτικά σύνταξη στα 63. Παραδειγματικός είναι σε αυτή την περίπτωση ο «κανονισμός ανισότητας», κατά τον οποία παρουσιάζονται μεμονωμένες περιπτώσεις αδικίας όσον αφορά τις πρόωρες συντάξεις. Σε αυτόν συμπεριλαμβάνονται: (Διάταξη για την αποφυγή ανεπιεικούς δυσχέρειας από την χρήση μίας προσύνταξης γήρατος UnbilligkeitsV, DH ειδικές υποδείξεις του BA στο άρθρο 12a, Αξιολόγηση ) Εάν δικαιούστε ακόμα επίδομα ανεργίας Ι, εάν φθάνετε σύντομα (μέσα στους επόμενους τρεις μήνες) την ηλικία συνταξιοδότησης εάν εργάζεστε τουλάχιστον σε μερική απασχόληση που υπάγεται στο σύστημα υποχρεωτικής κοινωνικής ασφάλισης εάν στο άμεσο μέλλον (μέσα σε τρεις μήνες) μπορείτε να ξεκινήσετε μία μερική απασχόληση που υπάγεται στο σύστημα υποχρεωτικής κοινωνικής ασφάλισης. Θα πρέπει όμως σε κάθε μεμονωμένη περίπτωση να γίνεται έλεγχος από το JobCenter, για το εάν υπάρχει η αδικία της πρόωρης σύνταξης. Από την πρόωρη συνταξιοδότηση εξαιρούνται όσοι δικαιούνται το επίδομα, και βρίσκονται ακόμα υπό την προστασία του λεγόμενου κανονισμού 58 σύμφωνα με την παρ. 65 του ΚΚΝ ΙΙ ivm 428 ΚΚΝ III. Εδώ υπόκεινται οι δικαιούμενοι παροχών, οι οποίοι έκλεισαν τα 58 χρόνια πριν από την και από τότε παίρνουν αδιάκοπα το Επίδομα Ανεργίας ΙΙ. Πρόκειται για μια μεταβατική διάταξη.

9 Ενημερωτικό υλικό για τα θέματα Επίδομα Ανεργίας ΙΙ (ALG II) / Κοινωνικό Επίδομα Erwerbsfähigkeit ( 8 SGB II) Sie müssen erwerbsfähig sein. Die Erwerbsfähigkeit umfasst zwei Voraussetzungen: Die Erwerbsfähigkeit im medizinischen Sinne (mit anderen Worten: die körperliche und psychische Leistungsfähigkeit): Erwerbsfähig im medizinischen Sinne ist, wer in der Lage ist, täglich mindestens 3 Stunden unter den normalen Bedingungen des Arbeitsmarktes zu arbeiten. Die zweite Voraussetzung für das Vorliegen der Erwerbsfähigkeit wird durch die Zugangsberechtigung zum Arbeitsmarkt bestimmt. Das bedeutet: wer eine Arbeitserlaubnis hat ( Erwerbstätigkeit gestattet ) oder erhalten könnte ( Erwerbstätigkeit nur mit Erlaubnis der Ausländerbehörde ), ist erwerbsfähig im rechtlichen Sinne. Ausländer, die einem absoluten Arbeitsverbot unterliegen, können kein Arbeitslosengeld II erhalten. Personen, die aus diesem Grund von Leistungen nach dem SGB II ausgeschlossen sind und auch keine Ansprüche nach dem Asylbewerberleistungsgesetz haben, können versuchen Leistungen der Sozialhilfe zu beantragen (siehe auch unter 2.3). Das ist rechtlich umstritten. Ein Kind gilt im Sinne des SGB II ab dem 15. Geburtstag als erwerbsfähig Hilfebedürftigkeit ( 9 SGB II) Eine Voraussetzung für den Bezug von SGB II-Leistungen ist, dass Sie und Ihre Familie hilfebedürftig im Sinne des Gesetzes sind und sich selbst aus eigener Kraft nicht oder nur unzureichend helfen können. Dies trifft zu, wenn Sie keine bzw. nicht ausreichende Einkünfte haben, um den Lebensunterhalt und die Kosten der Unterkunft und Heizung für sich und ihre Familie zu sichern. Was als Einkünfte zählt, siehe unter Punkt 7. Sie dürfen bestimmte Vermögensgrenzen nicht überschreiten, siehe unter Punkt Ικανότητα για άσκηση εργασίας ( 8 SGB II) Θα πρέπει να είστε ικανός για εργασία. Η ικανότητα για εργασία περιλαμβάνει δύο προϋποθέσεις: Η ικανότητα για εργασία υπό την ιατρική έννοια (με άλλα λόγια: η σωματική και ψυχική ικανότητα προς απόδοση): ικανός για εργασία υπό την ιατρική έννοια είναι όποιος είναι σε θέση να εργάζεται καθημερινά τουλάχιστον 3 ώρες υπό τις κανονικές συνθήκες της αγοράς εργασίας. Η δεύτερη προϋπόθεση για την ικανότητα εργασίας ορίζεται από το δικαίωμα εισόδου στην αγορά εργασίας. Αυτό σημαίνει: όποιος διαθέτει άδεια εργασίας («επιτρέπεται η εργασιακή απασχόληση») ή θα μπορούσε να λάβει άδεια εργασίας («εργασιακή απασχόληση μόνο με την άδεια της Υπηρεσίας Αλλοδαπών»), είναι ικανός για εργασία υπό την νομική έννοια. Αλλοδαποί, οι οποίοι υπόκεινται σε απόλυτη απαγόρευση εργασίας, δεν μπορούν να λάβουν επίδομα ανεργίας ΙΙ. Άτομα, τα οποία για αυτό το λόγο αποκλείονται από τις παροχές σύμφωνα με τον SGB II και δεν έχουν καμία αξίωση σύμφωνα με το νόμο περί παροχών κοινωνικής ασφάλειας σε αιτούντες άσυλο, μπορούν να προσπαθήσουν να κάνουν αίτηση για παροχές κοινωνικής πρόνοιας (βλ. επίσης στην παράγραφο 2.3). Ένα παιδί θεωρείται σύμφωνα με το ΚΚΝ ΙΙ ικανό για εργασία από το 15ο του έτος Ανάγκη για βοήθεια ( 9 SGB II) Μία προϋπόθεση για τη λήψη παροχών SGB II είναι, ότι εσείς και η οικογένειά σας έχει ανάγκη για βοήθεια υπό την έννοια του νόμου και ότι ο ίδιος δεν είσαστε σε θέση ή μπορείτε μόνο ανεπαρκώς να βοηθηθείτε με τις δικές σας δυνάμεις. Αυτό συμβαίνει, όταν δεν έχετε καθόλου ή έχετε ανεπαρκή εισοδήματα και δεν μπορείτε να εξασφαλίσετε τα προς το ζην όπως και το κόστος διαμονής και θέρμανσης για εσάς και την οικογένειά σας. Τι υπολογίζεται ως εισοδήματα, δείτε στο κεφάλαιο 7. Δεν επιτρέπεται επίσης να ξεπερνάτε συγκεκριμένα όρια περιουσίας, βλέπε στο κεφάλαιο 8.

10 10 Informationsmaterialien zu den Themen Arbeitslosengeld II (ALG II) / Sozialgeld Rat Hilfebedürftige sind verpflichtet, vorrangige Leistungen anderer Träger in Anspruch zu nehmen, d.h. Anträge auf andere Sozialleistungen zu stellen wie z.b. auf Kinderzuschlag, Kindergeld, Unterhaltsvorschuss, wenn dadurch die Hilfebedürftigkeit verringert, beseitigt oder verkürzt wird. Wohngeld oder Kinderzuschlag braucht aber nur dann beantragt werden, wenn damit die Hilfebedürftigkeit aller Mitglieder der Bedarfsgemeinschaft für mindestens drei zusammenhängende Monate beseitigt würde, so 12a, Satz 2 Nr Gewöhnlicher Aufenthalt in Deutschland ( 7 Abs. 1 Nr. 4 SGB II) Sie haben nur Anspruch auf SGB II-Leistungen, wenn Ihr gewöhnlicher Aufenthalt in Deutschland ist. Normalerweise haben Ausländer aus einem Drittstaat (d.h., Staaten außerhalb der EU) ihren gewöhnlichen Aufenthalt in Deutschland, wenn sie eine Aufenthaltserlaubnis oder eine Niederlassungserlaubnis haben. Bei Unionsbürgern und ihren Familienangehörigen reicht das Aufenthaltsrecht nach dem Freizügigkeitsgesetz EU in Deutschland. Wenn Sie wohnungslos sind, verlieren Sie nicht automatisch den gewöhnlichen Aufenthalt in Deutschland. Auch Wohnungslose haben ein Recht auf die Hilfen des Jobcenters. Sie sollten sich an eine Beratungsstelle für Wohnungslose wenden, dort können sie eine Postanschrift für die Korrespondenz mit dem Jobcenter erhalten. Sie müssen dazu eine Vollmacht unterschreiben Erreichbarkeit ( 7 Abs. 4a SGB II) Wenn Sie Leistungen erhalten, sind Sie gesetzlich verpflichtet, für das Jobcenter erreichbar zu sein. Grundsätzlich gilt: Sie sind nur erreichbar, wenn Sie in der Lage sind, Mitteilungen des Jobcenters persönlich zur Kenntnis zu nehmen, das Jobcenters aufzusuchen, mit einem möglichen Arbeitgeber Verbindung aufzunehmen und eine vorgeschlagene Arbeit anzunehmen oder eine berufliche Einglie- Sfat Άτομα που έχουν ανάγκη είναι υποχρεωμένα να αξιοποιήσουν παροχές κατά προτεραιότητα άλλων φορέων, δηλαδή να υποβάλλουν αιτήσεις για άλλες κοινωνικές παροχές, όπως π.χ. επίδομα τέκνων χαμηλόμισθων οικογενειών, επίδομα τέκνων, προκαταβολή παροχών διατροφής τέκνων, εάν με αυτό τον τρόπο η ανάγκη για βοήθεια μειώνεται, συντομεύει ή εξαλείφεται. Αίτηση για επίδομα στέγασης ή επίδομα τέκνων οικογενειών με χαμηλό εισόδημα θα πρέπει να υποβάλλεται μόνο εάν με αυτόν τον τρόπο εξαλείφεται η ανάγκη για βοήθεια όλων των μελών της κοινότητας κατ ανάγκη για τουλάχιστον τρεις συνεχόμενους μήνες, όπως αναφέρεται στο άρθρο 12a, πρόταση 2 νουμ Συνήθης διαμονή στην Γερμανία ( 7 παρ. 1 νουμ. 4 SGB II) Έχετε το δικαίωμα να λάβετε παροχές SGB II μόνο, εάν η συνήθης διαμονή σας είναι στην Γερμανία. Συνήθως έχουν αλλοδαποί από μία τρίτη χώρα (δηλαδή από χώρες εκτός της Ευρωπαϊκής Ένωσης) τη συνήθη διαμονή τους στη Γερμανία, όταν διαθέτουν μια άδεια παραμονής ή μια άδεια διαμονής αορίστου διαρκείας. Για τους πολίτες της Ευρωπαϊκής Ένωσης και τα μέλη οικογενείας τους αρκεί το δικαίωμα διαμονής στη Γερμανία σύμφωνα με το νόμο περί ελεύθερης κυκλοφορίας στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Εάν είστε άστεγος/άστεγη, δεν χάνετε αυτομάτως το κριτήριο συνήθους διαμονής στην Γερμανία. Ακόμα και οι άστεγοι έχουν το δικαίωμα να λάβουν βοήθεια από το JobCenter. Θα πρέπει να απευθυνθείτε σε ένα συμβουλευτικό κέντρο για άστεγους, εκεί μπορείτε να λάβετε μία ταχυδρομική διεύθυνση για αλληλογραφία με το Jobcenter. Πρέπει για το σκοπό να υπογράψετε μία εξουσιοδότηση Διαθεσιμότητα ( 7 παρ. 4a SGB II) Όταν λαμβάνετε παροχές είσαστε υποχρεωμένοι από το νόμο να είσαστε διαθέσιμοι για το Jobcenter. Κατά βάση ισχύει: είσαστε διαθέσιμοι, όταν είσαστε σε θέση να λάβετε προσωπικά γνώση των ειδοποιήσεων από το Jobcenter, να

11 Ενημερωτικό υλικό για τα θέματα Επίδομα Ανεργίας ΙΙ (ALG II) / Κοινωνικό Επίδομα 11 derungsmaßnahme zu beginnen. Sie müssen an jedem Werktag zumindest einmal persönlich und postalisch erreichbar sein. Dies bedeutet, dass zumindest einmal täglich kontrolliert werden muss, ob Post vom Jobcenter eingegangen ist. Wenn Sie auf Schreiben des Jobcenters nicht rechtzeitig reagieren, drohen Sanktionen in Form von Kürzungen der Geldleistungen, die bis hin zu einer vollständigen Einstellung der Zahlungen reichen können. Sie können beim Jobcenter Urlaub beantragen. Das Jobcenter kann in der Regel bis zu drei Wochen im Kalenderjahr Ortsabwesenheit genehmigen, auch um ins Ausland zu reisen. Ohne Zustimmung des Jobcenters ist eine Reise nicht erlaubt. Wichtig: Die Genehmigung muss vor Reiseantritt eingeholt werden! In Abstimmung mit dem Arbeitsvermittler können Sie auch bis zu 6 Wochen im Urlaub sein, Sie erhalten dann allerdings nur Leistungen für die ersten 3 Wochen. Eine persönliche Zustimmung der persönlichen Ansprechpartnerin zur Ortsabwesenheit ist nur dann nicht notwendig, wenn der Leistungsberechtigte keine Eingliederungsbemühungen gegenüber dem Jobcenter nachzuweisen braucht bspw. bei einer Vollzeit-Beschäftigung. Das Jobcenter hat nach dem Gesetz die Zustimmung zu erteilen, wenn ein wichtiger Grund vorliegt und die Eingliederung in Arbeit nicht beeinträchtigt wird. Das kann z. B. eine medizinische Rehabilitation sein, die Ausübung einer ehrenamtlichen Tätigkeit oder die Teilnahme an einer Veranstaltung, z.b. zu gesellschaftspolitischen Themen. Diese Zustimmung wird nicht auf den Urlaub ohne wichtigen Grund angerechnet. Sie erhalten die Zustimmung nur, wenn Sie nicht in eine Maßnahme vermittelt werden sollen. In den ersten 3 Monaten des Leistungsbezugs erhalten Sie normalerweise keine Zustimmung. επισκεφτείτε το Jobcenter, να έρθετε σε επαφή με έναν πιθανό εργοδότη και να αναλάβετε μία προτεινόμενη εργασία ή να ξεκινήσετε ένα μέτρο επαγγελματικής ένταξης. Θα πρέπει να είστε διαθέσιμος τουλάχιστον μία φορά κάθε εργάσιμη μέρα αυτοπροσώπως ή ταχυδρομικά. Αυτό σημαίνει ότι τουλάχιστον μία φορά ημερησίως πρέπει να ελέγχετε, εάν λάβατε ταχυδρομείο από το Jobcenter. Εάν δεν αντιδράσετε εγκαίρως στο κάλεσμα του JobCenter, ίσως έχετε κυρώσεις τύπου μείωσης των παροχών, οι οποίες φτάνουν μέχρι και την παύση των παροχών. Μπορείτε να υποβάλλετε στο Jobcenter αίτηση για «άδεια». Το Jobcenter μπορεί να εγκρίνει κατά κανόνα έως και τρεις εβδομάδες «τοπική απουσία» στο ημερολογιακό έτος, ακόμα και για ταξίδι στο εξωτερικό. Χωρίς την έγκριση του Jobcenter δεν επιτρέπονται ταξίδια. Σημαντικό: Η έγκριση πρέπει να χορηγηθεί πριν από το ταξίδι! Σε συμφωνία με το γραφείο εργασίας μπορείτε επίσης να είστε μέχρι και 6 εβδομάδες «σε άδεια». Θα λάβετε όμως τότε τα βοηθήματα μόνο για τις τρεις πρώτες εβδομάδες. Μία προσωπική άδεια από τον/την προσωπικό/ή σύμβουλο επικοινωνίας για την τοπική απουσία δεν είναι απαραίτητη μόνο όταν ο δικαιούχος των παροχών δεν υποχρεούται να αποδείξει στο JobCenter ότι καταβάλλει προσπάθειες ένταξης στην αγορά εργασίας, π.χ. επειδή εργάζεται σε πλήρη απασχόληση. Το Jobcenter πρέπει σύμφωνα με το νόμο να δώσει την έγκριση, εάν «υφίσταται σημαντικός λόγος και δεν περιορίζεται η ένταξη στην εργασία». Αυτό μπορεί για παράδειγμα να είναι μία ιατρική αποκατάσταση, η άσκηση μίας εθελοντικής/ φιλανθρωπικής δραστηριότητας ή η συμμετοχή σε μία εκδήλωση, π.χ. σχετικά με κοινωνικοπολιτικά θέματα. Αυτή η έγκριση δεν συνυπολογίζεται στην «άδεια» χωρίς σημαντικό λόγο. Θα λάβετε έγκριση, μόνο όταν δεν πρέπει να συμμετέχετε σε ένα μέτρο. Τους πρώτους τρεις μήνες της λήψης του βοηθήματος δεν θα λάβετε κανονικά καμία έγκριση. Wichtig Wenn Sie nicht erreichbar sind und keine Anschrift haben, um die Post des Jobcenters an Werktagen zu empfangen, haben Sie keinen Anspruch auf SGB II- Leistungen. Für den Fall, dass Sie keine Unterkunft haben, können Sie über eine Erreichbarkeitsanschrift einer Beratungsstelle für Wohnungslose für das Jobcenter erreichbar sein. Σημαντικό Εάν δεν είστε διαθέσιμοι και δεν έχετε διεύθυνση, για να λάβετε το ταχυδρομείο από το Jobcenter τις εργάσιμες ημέρες, δεν δικαιούστε τις παροχές SGB II. Για την περίπτωση που δεν διαθέτετε κατοικία διαμονής, μπορείτε να είσαστε διαθέσιμος/η για το JobCenter μέσω μίας ταχυδρομικής διεύθυνσης επικοινωνίας ενός συμβουλευτικού κέντρου για άστεγους.

12 12 Informationsmaterialien zu den Themen Arbeitslosengeld II (ALG II) / Sozialgeld Auch Alleinerziehende mit einem Kind unter 3 Jahren müssen für das Jobcenter erreichbar sein nicht um zu arbeiten, wenn er/sie allein mit dem Kind ist - sondern um auf die Schreiben des Jobcenters reagieren zu können. Allerdings kann das Jobcenter in diesem Fall eine Erlaubnis zur längeren Ortsabwesenheit geben. Kinder unter 15 Jahren müssen nicht erreichbar sein und keine Erlaubnis einholen, wenn Sie in den Ferien verreisen. Für Zeiten nicht genehmigter Ortsabwesenheit haben Sie keinen Anspruch auf Leistungen. Wenn das Jobcenter unerlaubte Abwesenheitszeiten entdeckt, wer-den Sie zur Rückzahlung der Leistungen für diesen Zeitraum aufgefordert. 2.2 Wer ist von Leistungen ausgeschlossen? ( 7 Abs. 4 SGB II) Ausgeschlossen von den Leistungen des SGB II sind: Personen, die eine Altersrente beziehen. Die Leistungen werden aber bis zum Ablauf des Monats weitergezahlt, in dem die Altersgrenze erreicht wird ( 7a Satz 1 SGB II). Beispiel: Herr S. ist im Jahr 1950 geboren und wird am 10. Juli Jahre alt, Er erreicht die Altersgrenze mit 65 Jahren und 4 Monaten Ende November Folglich hat er bei Hilfsbedürftigkeit bis zum Anspruch auf SGB II - Leistungen. Personen, die sich nach einer ärztlichen Prognose länger als 6 Monate in einem Krankenhaus aufhalten. Personen, die in einer stationären Einrichtung oder in einer Einrichtung zum Vollzug richterlich angeordneter Freiheitsentziehung untergebracht sind ab dem 1. Tag des Aufenthalts, wenn der Leistungsberechtigte nicht mdst. 15 Stunden wöchentlich zu regulären Arbeitsmarktbedingungen erwerbstätig ist. Personen, die sich ohne Zustimmung des Jobcenters außerhalb des zeit- und ortsnahen Bereiches aufhalten, dazu siehe vorher unter Ακόμα και αρχηγοί μονογονεϊκών οικογενειών με ένα παιδί κάτω των 3 ετών πρέπει να είναι διαθέσιμοι για το Jobcenter όχι για να εργαστούν, εάν ο γονέας είναι μόνος με το παιδί, αλλά για να μπορούν να ανταποκριθούν στις επιστολές του Jobcenter. Εντούτοις μπορεί το Jobcenter σε αυτήν την περίπτωση να δώσει έγκριση για τοπική απουσία μεγάλης διάρκειας. Τα παιδιά κάτω των 15 ετών δεν χρειάζεται να είναι διαθέσιμα ή να λάβουν έγκριση, εάν ταξιδεύουν σε διακοπές. Για τις χρονικές περιόδους μη εγκεκριμένης τοπικής απουσίας δεν δικαιούστε βοηθήματα. Εάν το Jobcenter ανακαλύψει μη εγκεκριμένες περιόδους απουσίας, θα σας ζητηθεί να επιστρέψετε τα βοηθήματα για αυτές τις περιόδους. 2.2 Ποιος αποκλείεται από τις παροχές; ( 7 παρ. 4 SGB II) Αποκλείονται από τις παροχές του SGB II: Άτομα που λαμβάνουν σύνταξη γήρατος. Τα βοηθήματα όμως συνεχίζουν να καταβάλλονται μέχρι το τέλος του μήνα, στον οποίο το άτομο θα φθάσει το όριο ηλικίας ( 7a πρόταση SGB II). Παράδειγμα: Ο κύριος Σ. γεννήθηκε το έτος 1950 και θα γίνει 65 χρόνων στις 10 Ιουλίου του Θα φτάσει το όριο ηλικίας στα 65 χρόνια και τους 4 μήνες τέλος Νοεμβρίου του Επομένως, έχει μέχρι τις δικαίωμα στο επίδομα σύμφωνα με τον ΚΚΝ ΙΙ, σε περίπτωση που το χρειάζεται. Άτομα που παραμένουν μετά από ιατρική διάγνωση στο νοσοκομείο περισσότερο από 6 μήνες. Τα άτομα, που βρίσκονται σε κλινική εγκατάσταση ή σε εγκατάσταση στερητικής της ελευθερίας ποινής από την 1η μέρα της διαμονής τους, σύμφωνα με δικαστική απόφαση, εάν ο δικαιούχος επιδόματος δεν είναι ικανός για εργασία τουλάχιστον 15 ώρες την εβδομάδα υπό τακτικές συνθήκες αγοράς. Άτομα που παραμένουν χωρίς την έγκριση του Jobcenter εκτός της εγγύτερης χρονικής και γεωγραφικής περιοχής, δείτε σχετικά πρώτα στην παράγραφο Bei 2 Personengruppen gibt es besondere Bedingungen für den Leistungsbezug. Sie werden im

13 Ενημερωτικό υλικό για τα θέματα Επίδομα Ανεργίας ΙΙ (ALG II) / Κοινωνικό Επίδομα 13 Folgenden extra behandelt: - Ausländer unter dem Punkt 2.3 und - Auszubildende, Schüler und Studierende, die dem Grunde nach einen Anspruch auf Berufsausbildungsbeihilfe (BAB) oder Bafög beziehen unter dem Punkt Zur Leistungserbringung bei Ausländern ( 7 Abs. 1 Satz 2-4) Allgemeines zum Leistungsanspruch Welche Ausländer sind vom Leistungsbezug ausgeschlossen? Ausländer, die keinen gewöhnlichen Aufenthalt in Deutschland haben Ausländer, die einen Anspruch auf Leistungen nach 1 Asylbewerberleistungsgesetz haben Ausländer, die ihr Aufenthaltsrecht allein von der Arbeitssuche ableiten Ausländer in den ersten drei Monaten des Aufenthalts in Deutschland, wenn sie weder als Arbeitnehmer oder selbstständig erwerbstätig sind, noch auf Grund des 2 Abs. 3 FreizügigkeitsG/EU freizügigkeitsberechtigt sind Ausländer, denen eine Beschäftigung ausländerrechtlich nicht erlaubt ist oder erlaubt werden könnte. Aber: Sind Sie geringfügig als Arbeitnehmer oder Selbständiger tätig oder als Unionsbürger unverschuldet arbeitslos geworden, gilt für Sie der Ausschluss für die ersten 3 Monate des Aufenthalts nicht. Auch Ausländer mit einem Aufenthaltstitel aus humanitären Gründen (z. B. Flüchtlingsanerkennung, Resettlement) sind vom dem Ausschluss ausgenommen. Des Weiteren gilt der Ausschluss für die ersten drei Monate weiterhin nicht, für einreisende Familienangehörige, die einen dauerhaften Aufenthaltstitel erhalten werden, weil der Ehepartner bereits über einen dauerhaften Aufenthaltstitel verfügt. Για δύο ομάδες ατόμων ισχύουν ιδιαίτερες προϋποθέσεις για την χορήγηση παροχών. Για αυτόν το λόγο γίνεται ειδική αναφορά σε αυτές στη συνέχεια: - αλλοδαποί παράγραφος 2.3 και - μαθητευόμενοι, μαθητές και φοιτητές που ουσιαστικά δικαιούνται να λαμβάνουν επίδομα επαγγελματικής εκπαίδευσης (BAB) ή επίδομα σπουδών (ΒΑfög) παράγραφος Σχετικά με την παροχή βοηθημάτων σε αλλοδαπούς ( 7 παρ. 1 πρόταση 2-4) Γενικά στοιχεία σχετικά με το δικαίωμα λήψης παροχών Ποιοι αλλοδαποί αποκλείονται από την λήψη παροχών; Αλλοδαποί, οι οποίοι δεν έχουν συνήθη διαμονή στην Γερμανία Αλλοδαποί, οι οποίοι δικαιούνται παροχές σύμφωνα με το άρθρο 1 του νόμου περί παροχών κοινωνικής ασφάλειας σε αιτούντες άσυλο Αλλοδαποί, των οποίων το δικαίωμα διαμονής προέρχεται μόνο από την αναζήτηση εργασίας Αλλοδαποί κατά τους πρώτους τρεις μήνες της διαμονής τους στη Γερμανία, εάν δεν είναι ούτε εργαζόμενοι ή απασχολούνται σε ανεξάρτητη εργασία, ούτε έχουν το δικαίωμα ελεύθερης κυκλοφορίας στην Ευρωπαϊκή Ένωση βάσει του άρθρου 2 παρ. 3 του αντίστοιχου νόμου Αλλοδαποί, στους οποίους δεν επιτρέπεται ή θα μπορούσε να μην επιτραπεί η εργασιακή απασχόληση σύμφωνα με τη νομοθεσία περί αλλοδαπών Αλλά: Εάν ασκείται ελάχιστη επαγγελματική απασχόληση σαν μισθωτός ή ελεύθερος επαγγελματίας ή οδηγηθήκατε ως πολίτης της Ευρωπαϊκής Ένωσης στην ανεργία χωρίς δική σας υπαιτιότητα, δεν ισχύει για σας ο αποκλεισμός από τις παροχές για τους πρώτους τρεις μήνες της διαμονής σας. Επίσης αλλοδαποί με άδεια διαμονής

14 14 Informationsmaterialien zu den Themen Arbeitslosengeld II (ALG II) / Sozialgeld Zum Leistungsanspruch für EU-Bürger An dieser Stelle möchten wir nur sehr kurz zu dieser Frage Stellung nehmen, da sich auf Grund unterschiedlicher Auffassungen, einschließlich unterschiedlicher Gerichtsentscheidungen, eine klare, eindeutige Antwort nicht finden lässt. Vom Bundessozialgericht gibt es noch kein Urteil zum generellen Anspruch auf SGB II-Leistungen. Am 12. Deuember 2013 hat der 4. Senat des Bundessozialgerichts ein entsprechendes Verfahren ausgesetzt und dem Gerichtshof der Europäischen Union diesbezüglich Fragen zur Vorabentscheidung vorgelegt. Aus diesem Grund ist zurzeit nicht abzusehen, wann es zu einer eindeutigen Klärung kommen wird. Rechtlich sicher ist, dass diejenigen EU-BürgerInnen, die Einkommen aus Arbeitnehmertätigkeit oder Selbständigkeit erwerben, wenn dieses Einkommen nicht für die Bestreitung des Lebensunterhalts ausreicht, Anspruch auf ergänzende Leistungen vom Jobcenter haben. Für eine Arbeitnehmertätigkeit reicht auch ein Minijob, wo genau die Untergrenze der Arbeitszeit und des Verdienstes ist, ist vor Gericht allerdings umstritten. Wer kein Einkommen aus einer Erwerbstätigkeit nachweisen kann, bekommt i. d. Regel eine Ablehnung vom Jobcenter. Es gibt überwiegend positive Gerichtsentscheidungen bzgl. einer Leistungsgewährung, doch wir empfehlen, alle Energie in die Arbeitssuche zu investieren und parallell die Rechte im Widerspruchsverfahren oder im einstweiligen Rechtsschutzverfahren vor dem Sozialgericht durchzusetzen. Info Ausländer, die keine Arbeitserlaubnis besitzen, sollten SGB II-Leistungen beantragen, wenn sie mit ihrem erwerbsfähigen Partner in einer Bedarfsgemeinschaft zusammenleben und sie sich nicht ausschließlich zur Arbeitssuche in Deutschland aufhalten und außerdem der Ausschluss für die ersten drei Monate für neu eingereiste Ausländer nicht greift. Beispiel: Eine im Haushalt und (eheähnlicher) Bedarfsgemeinschaft lebende ausländische Verlobte eines Deutschen hat wegen der bevorstehenden Eheschließung eine Fiktionsbescheinigung erhalten; die Verlobte ist gesundheitlich in der Lage zu arbeiten. Hier sollten beim Jobcenter Leistungen beantragt werden. Nach der Unionsbürgerrichtlinie und dem Freizügigkeitsgesetz/EU behalten in bestimmten Fällen Unionsbürger ihren Status als Arbeitnehmer bzw. als selbständig Erwerbstätige, obwohl sie arbeitslos geworden sind, so z. B. bei unfreiwilliger Arbeitslosigkeit (oder nach selbständiger Tätigkeit unter den για ανθρωπιστικούς λόγους (π.χ. αναγνώριση καθεστώτος πρόσφυγα, εκπατρισμός) εξαιρούνται από τον αποκλεισμό. Επιπλέον, δεν ισχύει η παύση για τους πρώτους τρεις μήνες για συγγενείς που έχουν μόλις φτάσει στη χώρα και θα λάβουν μόνιμο τίτλο διαμονής, επειδή ο/η σύζυγος ήδη διαθέτει έναν μόνιμο τίτλο διαμονής. Σχετικά με το δικαίωμα λήψης παροχών για πολίτες της ΕΕ Για την αξίωση επιδομάτων για τους κατοίκους της ΕΕ Σε αυτό το σημείο θα πάρουμε σύντομη θέση σε αυτό το ερώτημα, επειδή εξαιτίας διαφορετικών θεωριών και διαφορετικών δικαστικών αποφάσεων δεν υπάρχει μια ξεκάθαρη απάντηση. Δεν έχει παρθεί ακόμα απόφαση από το ομοσπονδιακό κοινωνικό δικαστήριο όσον αφορά τις γενικές απαιτήσεις του επιδόματος σύμφωνα με το ΚΚΝ ΙΙ. Στις 12 Δεκεμβρίου 2013 η 4η Γερουσία του ομοσπονδιακού κοινωνικού δικαστηρίου ανέστειλε την αντίστοιχη διαδικασία και έθεσε ερωτήσεις όσον αφορά την προδικαστική απόφαση στο δικαστήριο της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Γι αυτό το λόγο δε μπορούμε να γνωρίζουμε πότε θα δοθούν οριστικές απαντήσεις. Νομικά είναι σίγουρο, ότι οι κάτοικοι της ΕΕ που έχουν εισοδήματα από μισθωτή δραστηριότητα ή ως ελεύθεροι επαγγελματίες, έχουν δικαίωμα για συμπληρωματικό επίδομα από το JobCenter, έάν το εισόδημά τους δεν επαρκεί για τη διαβίωση τους. Για μια μισθωτή εργασία φτάνει και μια εργασία είκοσι ωρών την εβδομάδα, πού όμως βρίσκεται το κάτω όριο των ωρών εργασίας και του εισοδήματος δεν έχει αποφασιστεί ακόμα από το δικαστήριο. Όποιος δε μπορεί να αποδείξει ότι έχει εισόδημα από μισθωτή εργασία, λαμβάνει υπό κανονικές συνθήκες απόρριψη από το JobCenter. Υπάρχουν κυρίως θετικές δικαστικές αποφάσεις όσον αφορά την έγκριση παροχών, συστήνουμε όμως, να επενδύσετε την ενέργεια σας στην ανεύρεση εργασίας και παράλληλα να επιβάλλετε τα δικαιώματα σας στη διαδικασία ένστασης ή στην προσωρινή διαδικασία νομικής προστασίας ενώπιον του κοινωνικού δικαστηρίου. Πληροφορία Αλλοδαποί, οι οποίοι δεν διαθέτουν άδεια εργασίας, θα πρέπει να υποβάλλουν αίτηση για παροχές SGB II, εάν ζουν μαζί σε μία κοινότητα κατ ανάγκη με τον/την σύντροφό τους, ο οποίος/η οποία είναι ικανός/ικανή για εργασία και δεν διαμένουν στην Γερμανία αποκλειστικά για την αναζήτηση εργασίας και εκτός αυτού δεν ισχύει ο αποκλεισμός για τους πρώτους τρεις μήνες για νεοαφιχθέντες αλλοδαπούς. Παράδειγμα: Η αλλοδαπή αρραβωνιαστικιά ενός Γερμανού, η οποία μένει στο νοικοκυριό και στην (όμοια με γάμο) κοινότητα κατ ανάγκη, έλαβε λόγω της επερχόμενης τέλεσης γάμου μία προσωρινή άδεια παραμονής. Η αρραβωνιαστικιά είναι από άποψη υγείας σε θέση να εργαστεί. Σε αυτή την περίπτωση είναι σκόπιμο να υποβληθεί αίτηση για παροχές.

15 Ενημερωτικό υλικό για τα θέματα Επίδομα Ανεργίας ΙΙ (ALG II) / Κοινωνικό Επίδομα 15 gleichen Umständen) nach mehr als einem Jahr Tätigkeit und entsprechender Bestätigung durch die Agentur für Arbeit. Bei unfreiwilliger Arbeitslosigkeit nach weniger als einem Jahr Tätigkeit oder Selbständigkeit und Meldung bei der Agentur für Arbeit, bleibt der Status immerhin noch für 6 Monate erhalten. Wichtig dabei ist, dass Sie unfreiwillig arbeitslos geworden sind (z. B. durch Kündigung des Arbeitgebers aus betriebsbedingten Gründen) oder dass die Selbständigkeit aufgegeben wurde, weil kein Gewinn mehr erwirtschaftet werden konnte. Das Jobcenter verlangt Nachweise darüber! Wenn der Status als Arbeitnehmer oder Selbständiger für den Unionsbürger trotz faktischer Arbeitslosigkeit aufrechterhalten bleibt, besteht auch Anspruch auf ALG II. Tipp Wir empfehlen auf jeden Fall nach Eintritt von Arbeitslosigkeit weiterhin intensive Arbeitsbemühungen nachzuweisen, da bei längerem Leistungsbezug die Ausländerbehörde das Aufenthaltsrecht überprüfen und gegebenenfalls widerrufen kann, wenn Sie noch kein Daueraufenthaltsrecht in Deutschland genießen. Unionsbürger haben nach 5 Jahren rechtmäßigem Aufenthalt in Deutschland ein Daueraufenthaltsrecht und bei Vorliegen der weiteren Voraussetzungen in der Regel Anspruch auf SGB II-Leistungen, und zwar ohne besondere ausländerspezifische Bedingungen zu erfüllen. Weiter gilt für Unionsbürger, die ihr Aufenthaltsrecht von deutschen oder ausländischen Familienangehörigen ableiten oder Elternteil von einem deutschen minderjährigen Kind sind, dass sie einen Anspruch auf SGB II-Leistungen haben, wenn sie die anderen allgemeinen Voraussetzungen erfüllen. In einigen Fällen kann bei Anspruchsausschluss Sozialhilfe beansprucht werden, z. B. wenn Sie keine Arbeitserlaubnis besitzen oder wenn SGB II-Leistungen wegen Aufenthalts in den ersten 3 Monaten abgelehnt wurden. Wenn Sie Ihr Aufenthaltsrecht allein von der Arbeitssuche ableiten oder Sie in Deutschland eingereist sind, um Sozialhilfe in Anspruch zu nehmen, haben Sie keinen Anspruch auf Sozialhilfe. Sozialhilfe kann jedoch als Ermessensleistung gewährt werden. Σύμφωνα με την οδηγία περί πολιτών της ΕΕ και το νόμο περί ελεύθερης κυκλοφορίας στην ΕΕ, οι πολίτες της ΕΕ διατηρούν σε συγκεκριμένες περιπτώσεις το καθεστώς ως απασχολούμενοι σε μισθωτή εργασία ή ελεύθεροι επαγγελματίες, παρόλο που έγιναν άνεργοι, όπως π.χ. στην περίπτωση ακούσιας ανεργίας (ή ακούσια ανεργία μετά από άσκηση ελεύθερου επαγγέλματος) μετά από περισσότερο από ένα έτος απασχόλησης και αντίστοιχη βεβαίωση από την Υπηρεσία Εργασίας. Σε περίπτωση ακούσιας ανεργίας μετά από λιγότερο από ένα έτος μισθωτής απασχόλησης ή άσκησης ελεύθερου επαγγέλματος και δήλωση στην Υπηρεσία Εργασίας, η καθεστώς διατηρείται για ακόμα 6 μήνες. Είναι σημαντικό εδώ να έχετε γίνει χωρίς τη θέλησή σας άνεργοι (π.χ. μετά από απόλυση από τον εργοδότη για λειτουργικούς λόγους της επιχείρησης) ή να έχετε διακόψει την εξάσκηση του ελεύθερου επαγγέλματος, γιατί δεν ήταν πλέον δυνατό να πραγματοποιηθεί κέρδος. Το Jobcenter απαιτεί αποδείξεις σχετικά με τα παραπάνω! Εφόσον το καθεστώς του μισθωτού εργαζόμενου ή ελεύθερου επαγγελματία διατηρείται για τους πολίτες της ΕΕ παρά την πραγματική ανεργία, υφίσταται επίσης η αξίωση για επίδομα ανεργίας ALG II. Συμβουλή Συνιστούμε σε κάθε περίπτωση μετά την είσοδο στην ανεργία να συνεχίσετε να καταβάλλετε αποδεδειγμένα προσπάθειες για την εύρεση εργασίας, γιατί στην περίπτωση λήψης παροχών για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα η Υπηρεσία Αλλοδαπών μπορεί να ελέγξει και ενδεχομένως να αναιρέσει το δικαίωμα διαμονής, εάν δεν απολαμβάνετε ακόμα το δικαίωμα διαρκούς παραμονής στη Γερμανία. Οι πολίτες της ΕΕ έχουν μετά από 5 χρόνια νόμιμης διαμονής στη Γερμανία δικαίωμα διαρκούς παραμονής και, εφόσον συντρέχουν οι υπόλοιπες προϋποθέσεις, κατά κανόνα και δικαίωμα παροχών SGB II, και μάλιστα χωρίς να πληρούν ιδιαίτερες, ειδικές για αλλοδαπούς προϋποθέσεις. Επιπλέον, για τους πολίτες της ΕΕ, των οποίων το δικαίωμα διαμονής προκύπτει από μέλη της οικογενείας τους που είναι Γερμανοί ή αλλοδαποί, ή είναι γονείς ενός ανήλικου παιδιού με γερμανική υπηκοότητα, ισχύει, ότι έχουν δικαίωμα για παροχές SGB II, εάν πληρούν τις άλλες γενικές προϋποθέσεις. Σε μερικές περιπτώσεις μπορείτε, εάν σας αποκλείεται η αξίωση αυτή, να ζητήσετε κοινωνικό επίδομα, π.χ. εάν δεν έχετε άδεια εργασίας ή σας έχουν απορριφθεί οι παροχές SGB II λόγω διαμονής στους 3 πρώτες μήνες. Εάν το δικαίωμά σας διαμονής προκύπτει μόνο από την αναζήτηση εργασίας ή εισήλθατε στη Γερμανία για να λάβετε κοινωνικό επίδομα, επίσης δεν έχετε δικαίωμα να λάβετε κοινωνικό επίδομα. Το κοινωνικό επίδομα μπορεί να χορηγηθεί όμως ως

16 16 Informationsmaterialien zu den Themen Arbeitslosengeld II (ALG II) / Sozialgeld Ist der Bezug von Leistungen der Grundsicherung schädlich für die Aufenthaltserlaubnis? Der Lebensunterhalt eines Ausländers ist gesichert, wenn er ihn einschließlich ausreichenden Krankenversicherungsschutzes ohne Inanspruchnahme öffentlicher Mittel bestreiten kann. Dabei bleiben das Kindergeld, der Kinderzuschlag und das Erziehungsgeld oder Elterngeld sowie öffentliche Mittel außer Betracht, die auf Beitragsleistungen beruhen oder die gewährt werden, um den Aufenthalt im Bundesgebiet zu ermöglichen. Ist der Ausländer in einer gesetzlichen Krankenversicherung krankenversichert, hat er ausreichenden Krankenversicherungsschutz. Bei der Erteilung oder Verlängerung einer Aufenthaltserlaubnis zum Familiennachzug werden Beiträge der Familienangehörigen zum Haushaltseinkommen berücksichtigt. ( 2Abs. 3 S. 1-4 AufenthG) Grundsätzlich sind die Erteilung und die Verlängerung der Aufenthaltserlaubnis davon abhängig, dass der Lebensunterhalt aus eigenen Mitteln gesichert werden kann. Leistungen nach dem SGB II rechnen zu öffentlichen Mitteln. Allein der Anspruch auf diese Leistungen, ohne dass Sie sie tatsächlich beziehen, kann die Verlängerung oder Erteilung einer Aufenthaltserlaubnis ausschließen. Wenn Sie noch keine Niederlassungserlaubnis haben, ist es immer sinnvoll, sich rechtzeitig beraten zu lassen, wenn Sie keine Nachteile für Ihre ausländerrechtliche Situation riskieren wollen. So kann z. B. eine befristete Aufenthaltserlaubnis nicht verlängert oder die Niederlassungserlaubnis oder auch der Familiennachzug abgelehnt werden, weil der Lebensunterhalt nicht gesichert ist. Es gibt Fallgestaltungen, in denen trotz fehlender Unterhaltssicherung die Verlängerung bzw. die Erteilung einer Aufenthaltserlaubnis möglich ist, z.b. bei: ausländischen Ehepartnern von Deutschen Ausländern, die mit ihrem deutschen minderjährigen Kind zusammenleben Ausländern, die als Minderjährige nach Deutschland eingereist oder hier geboren sind und sich mindestens 5 Jahre rechtmäßig in Deutschland aufgehalten haben παροχή διακριτικής ευχέρειας Μπορεί η λήψη παροχών της βασικής κάλυψης να βλάψει την άδεια παραμονής; «Οι δαπάνες διαβίωσης ενός αλλοδαπού είναι εξασφαλισμένες, εάν αυτός μπορεί να αναλάβει αυτές τις δαπάνες συμπεριλαμβανομένης της επαρκούς κάλυψης ασφάλειας ιατροφαρμακευτικής περίθαλψης χωρίς την χρήση δημοσίων χρημάτων. Σε αυτά δεν λαμβάνονται υπόψη το επίδομα τέκνων, το επίδομα τέκνων χαμηλόμισθων οικογενειών, το επίδομα ανατροφής ή επίδομα γονέα, όπως επίσης δημόσια χρήματα που βασίζονται σε εισφορές ή παρέχονται, ώστε να κάνουν δυνατή τη διαμονή στο έδαφος της Ομοσπονδιακής Δημοκρατίας της Γερμανίας. Αν ο αλλοδαπός είναι ασφαλισμένος σε κρατικό φορέα ιατροφαρμακευτικής περίθαλψης, έχει επαρκή κάλυψη ασφάλισης ιατροφαρμακευτικής περίθαλψης. Κατά τη χορήγηση ή ανανέωση μίας άδειας παραμονής με σκοπό την επανένωση της οικογένειας λαμβάνονται υπόψη οι εισφορές των μελών της οικογενείας στο εισόδημα του νοικοκυριού» ( 2 παρ. 3 πρόταση 1-4 του νόμου περί παραμονής). Κατά βάση, η χορήγηση και ανανέωση της άδειας παραμονής εξαρτάται, από το αν οι δαπάνες διαβίωσης μπορούν να εξασφαλισθούν από ιδία χρήματα. Οι κοινωνικές παροχές σύμφωνα με το SGB II υπολογίζονται ως δημόσια χρήματα. Μόνο και μόνο η αξίωση σας για τις παροχές αυτές, ακόμα και αν δεν τις λαμβάνετε πραγματικά, μπορεί να αποκλείσει την ανανέωση ή την χορήγηση μίας άδειας παραμονής. Εάν δεν έχετε ακόμα άδεια εγκατάστασης, είναι πάντα σκόπιμο να ενημερωθείτε εγκαίρως, εάν δεν θέλετε να διακινδυνεύσετε να έχετε μειονεκτήματα στην κατάστασή σας από νομικής άποψης, σύμφωνα με τη νομοθεσία περί αλλοδαπών. Έτσι, δεν μπορεί για παράδειγμα να ανανεωθεί μία προθεσμιακή άδεια παραμονής ή μπορεί ακόμα να απορριφθεί η άδεια εγκατάστασης ή η επανένωση της οικογένειας, διότι δεν είναι εξασφαλισμένες οι δαπάνες διαβίωσης. Υπάρχουν περιπτώσεις, στις οποίες παρόλο που λείπει η εξασφάλιση των δαπανών διαβίωσης, είναι δυνατή η ανανέωση ή η χορήγηση της άδειας παραμονής, π.χ. σε περίπτωση: αλλοδαπών συζύγων Γερμανών υπήκοων αλλοδαπών, οι οποίοι ζουν μαζί με το ανήλικο, γερμανικής υπηκοότητας παιδί τους

17 Ενημερωτικό υλικό για τα θέματα Επίδομα Ανεργίας ΙΙ (ALG II) / Κοινωνικό Επίδομα 17 Ausländern, die als Flüchtling einen Aufenthaltstitel nach 24, 25 Abs. 1, 2, oder 3 AufenthG oder 26 Abs. 2 AufenthG besitzen oder beanspruchen können, vgl. 5 Abs. 3 AufenthG Hinweis Eine ausführliche Information zu diesem Thema finden Sie in deutscher Sprache bei:www. Fluechtlingsinfo-berlin.de/ fr/pdf/eckpunkte_sgb_ii_xii_auslaender.pdf 2.4 Zur Leistungserbringung bei Auszubildenden, Schülern und Studierenden, die dem Grunde nach einen Anspruch auf Berufsausbildungsbeihilfe (BAB) oder Bafög haben ( 7 Abs. 5 und 6 sowie 27 SGB II) Grundsätzliches Auszubildende, Schüler und Studierende, die sich in einer Ausbildung befinden, die dem Grunde nach förderungsfähig nach dem Bundesausbildungsförderungsgesetz (BAföG) oder dem SGB III (Anspruch auf Berufsausbildungsbeihilfe BAB) ist, sind von den Leistungen der Grundsicherung für Arbeitsuchende nach dem SGB II ausgeschlossen. Es gibt Ausnahmen vom Ausschluss ( 7 Abs. 6 SGB II): Dazu gehören z.b. Auszubildende und Schüler, die das so genannte Mini-Bafög beziehen, z.z. 216 Euro sowie Schüler einer Abendhauptschule, einer Abendrealschule oder eines Abendgymnasiums, die bei Beginn der Ausbildung über 30 Jahre alt waren und allein deswegen keine Förderung erhalten. Dem Grunde nach bedeutet, dass Sie selbst dann, wenn Sie aus persönlichen Gründen kein Bafög oder keine BAB erhalten z.b. weil Sie zu alt sind, die Förderhöchstdauer überschritten haben oder wegen Ihrer Staatsangehörigkeit von den SGB II-Leistungen ausgeschlossen sind. αλλοδαπών, οι οποίοι έχουν εισέλθει στην Γερμανία ως ανήλικοι ή έχουν γεννηθεί εδώ και έχουν διαμείνει τουλάχιστον 5 χρόνια νομίμως στην Γερμανία αλλοδαπών, οι οποίοι ως πρόσφυγες κατέχουν ή μπορούν να διεκδικήσουν άδεια διαμονής σύμφωνα με τα 24, 25 παρ. 1, 2, ή 3 του νόμου περί διαμονής ή το 26 παρ. 2 του νόμου περί διαμονής, σε σύγκριση με το 5 Abs. 3 του νόμου περί διαμονής. Συμβουλή Λεπτομερή ενημέρωση σχετικά με αυτό το θέμα στη γερμανική γλώσσα θα βρείτε: www. Fluechtlingsinfo-berlin.de/fr/pdf/ Eckpunkte_SGB_II_XII_Auslaender.pdf 2.4 Σχετικά με την παροχή βοηθημάτων σε μαθητευόμενους, μαθητές και φοιτητές, οι οποίοι έχουν ουσιαστικά το δικαίωμα να λαμβάνουν το επίδομα επαγγελματικής εκπαίδευσης (BAB) ή το επίδομα σπουδών BΑfög ( 7 παρ. 5 και 6 όπως και 27 SGB II) Βασικά στοιχεία Μαθητευόμενοι, μαθητές και φοιτητές που βρίσκονται σε εκπαίδευση, οι οποίοι επί της ουσίας δικαιούνται να λάβουν βοηθήματα σύμφωνα με τον ομοσπονδιακό νόμο για την προαγωγή της εκπαίδευσης (BAföG) ή σύμφωνα με το SGB III (αξίωση για το επίδομα επαγγελματικής εκπαίδευσης ΒΑΒ), αποκλείονται από τις παροχές της βασικής κάλυψης για αναζητούντες εργασία σύμφωνα με το SGB II. Υπάρχουν εξαιρέσεις από τον αποκλεισμό ( 7 παρ. 6 SGB II): σε αυτές ανήκουν π.χ. μαθητευόμενοι και μαθητές, οι οποίοι λαμβάνουν το λεγόμενο «μίνι- BΑfög», αυτήν τη στιγμή 216 ευρώ και μαθητές νυχτερινού πεντατάξιου σχολείου ή νυχτερινού γυμνασίου ή νυχτερινού λυκείου, οι οποίοι κατά την έναρξη της εκπαίδευσής τους ήταν άνω των 30 ετών και για αυτόν το λόγο μόνο δεν λαμβάνουν βοήθημα. Der Ausschluss betrifft den Anspruch auf den Regelbedarf und die Kosten für Unterkunft und Heizung.

18 18 Informationsmaterialien zu den Themen Arbeitslosengeld II (ALG II) / Sozialgeld Trotz Leistungsausschluss stehen den Auszubildenden, Schülern und Studierenden bei Bedarf zu ( 27 SGB II): Mehrbedarfe wegen Schwangerschaft, Alleinerziehung, kostenaufwändiger Ernährung aus medizinischen Gründen sowie ein unabweisbarer, laufender, nicht nur einmaliger besonderer Mehrbedarf (zu den Mehrbedarfen siehe unter 4.2) Erstausstattung für Bekleidung und Erstausstattungen für Schwangerschaft und Geburt (siehe unter 4.4) Der Bezug dieser Leistungen für Auszubildende löst keinen Anspruch auf Übernahme von Krankenversicherungsbeiträgen aus, da sie nicht als Arbeitslosengeld II gelten ( 27 Abs. 1 SGB II). In besonderen Härtefällen können Leistungen als Darlehen geleistet werden. Dies betrifft sowohl die Regelbedarfe, die Bedarfe für Unterkunft und Heizung und notwendige Beiträge zur Kranken- und Pflegeversicherung. Eine besondere Härte kann z.b. angenommen werden, wenn ein Studium wegen Krankheit, Schwangerschaft oder Behinderung länger dauert, als es durch Bafög gefördert wird oder wenn Sie sich mittellos in der akuten Phase des Abschlussexamens befinden. Das Vorliegen der besonderen Härte ist ein unbestimmter Rechtsbegriff. Es misst sich nicht mehr an den hohen Anforderungen, die das BverwG gemäß 26 BSHG aufstellte. Ob eine besondere Härte vorliegt, kann durch das Sozialgericht überprüft werden. Auch im ersten Ausbildungsmonat können SGB II-Leistungen ggf. als Darlehen bewilligt werden ( 27 Abs. 4 Satz 2 SGB II). Es soll im Regelfall gewährt werden in Höhe der bisherigen SGB II-Leistungen. Die Rückzahlung des Darlehens ist erst nach Abschluss der Ausbildung fällig. Wenn Wohnungslosigkeit durch Mietschulden oder die Unterbrechung der Stromversorgung bei Energieschulden droht, können die Schulden ebenfalls durch ein Darlehen übernommen werden ( 27 Abs. 5 SGB II). Kinder von Auszubildenden, Schülern und Studierenden sind nicht vom Leistungsausschluss betroffen und haben Anspruch auf die Leistungen nach dem SGB II. Urlaubssemester Da beurlaubte Studierende, dem Grunde nach, keinen Anspruch auf Bafög haben, da die Ausbildung nicht betrieben wird, können Sie während der Beurlaubung SGB II-Leistungen beanspruchen. Dies gilt auch bei krankheits- oder schwangerschaftsbedingten Ausbildungsunterbrechungen, wenn nach «Επί της ουσίας» σημαίνει ότι, ακόμα και εάν για προσωπικούς λόγους δεν λαμβάνετε BΑfög ή BAB για παράδειγμα, επειδή έχετε περάσει το όριο της ηλικίας, έχετε περάσει το ανώτατο όριο διάρκειας ενίσχυσης ή εξαιτίας της υπηκοότητάς σας αποκλείεστε από τις παροχές SGB II. Ο αποκλεισμός αφορά την αξίωση για τις βασικές δαπάνες και τα έξοδα διαμονής και θέρμανση. Παρά τον αποκλεισμό, οι μαθητευόμενοι, μαθητές και φοιτητές δικαιούνται εν ανάγκη ( 27 SGB II): Πρόσθετες δαπάνες εξαιτίας εγκυμοσύνης, ανατροφής παιδιού χωρίς σύντροφο ή σύζυγο, δαπανηρή διατροφή για ιατρικούς λόγους όπως και αναντίρρητες, συνεχείς, όχι μόνο εφάπαξ, ιδιαίτερες πρόσθετες ανάγκες (σχετικά με τις πρόσθετες ανάγκες δείτε επίσης στην παράγραφο 4.2). Πρώτος εφοδιασμός για ρουχισμό και πρώτος εφοδιασμός κατά την εγκυμοσύνη και τον τοκετό (βλ. στην παράγραφο 4.4). Η λήψη αυτών των παροχών για μαθητευόμενους δεν δημιουργεί απαίτηση για την ανάληψη εισφορών ασφάλισης ιατροφαρμακευτικής περίθαλψης, επειδή δεν θεωρούνται επίδομα ανεργίας ΙΙ ( 27 παρ. 1 SGB II). Σε ειδικές περιπτώσεις μπορούν να χορηγηθούν παροχές ως δάνειο. Αυτό αφορά τόσο τις βασικές δαπάνες, τις δαπάνες διαμονής και θέρμανσης και απαραίτητες εισφορές για ασφάλιση ιατροφαρμακευτικής και χρόνιας περίθαλψης. Ιδιαίτερη δυσχέρεια μπορεί π.χ. να ληφθεί υπόψη, όταν οι σπουδές διαρκούν περισσότερο λόγω ασθένειας, εγκυμοσύνης ή αναπηρίας, από ότι χρηματοδοτείται μέσω του BΑfög ή όταν είσαστε άπορος κατά την «κρίσιμη περίοδο των πτυχιακών εξετάσεων». Για να διαπιστωθεί, εάν πρόκειται για περίπτωση δυσχέρειας, προσανατολίζεται το JobCenter στην νομολογία του παλιού άρθρου 26 BSHG (ομοσπονδιακός νόμος κοινωνικής πρόνοιας). Μπορείτε να βρείτε σχετικά μία σύνοψη στις ειδικές υποδείξεις της Ομοσπονδιακής Υπηρεσίας για την Εργασία για το άρθρο 27 SGB II, παράρτημα 1 (έκδοση ). Δε συγκρίνεται με τις υψηλές απαιτήσεις, που έθεσε το ομοσπονδιακό διοικητικό δικαστήριο σύμφωνα με την παρ. 26 του ομοσπονδιακού νόμου περί κοινωνικής μέριμνας. Αν υπάρχει σκληρότητα, μπορεί να ελεγχθεί από το κοινωνικό δικαστήριο. Ακόμα και στον πρώτο μήνα εκπαίδευσης μπορούν να εγκριθούν παροχές SGB II κατά περίπτωση ως δάνειο ( 27 παρ. 4 πρόταση 2 Κώδικας Κοινωνικής Νομοθεσίας II). Κατά κανόνα αυτό χορηγείται στο ύψος των μέχρι τώρα παροχών SGB II. Η αποπληρωμή του δανείου γίνεται μετά την ολοκλήρωση της εκπαίδευσης. Εάν το άτομο απειλείται να μείνει άστεγο από χρέη σε ενοίκια ή να διακοπεί η παροχή ρεύματος από απλήρωτους λογαριασμούς ενέργειας,

19 Ενημερωτικό υλικό για τα θέματα Επίδομα Ανεργίας ΙΙ (ALG II) / Κοινωνικό Επίδομα 19 Ablauf des 3. Kalendermonats kein Förderanspruch mehr besteht ( 15 Abs. 2a BAföG). Nicht förderungsfähige Ausbildung Eine Ausbildung, die nicht förderungsfähig ist, kann nur zu einem Anspruch auf SGB II-Leistungen führen, wenn die Notwendigkeit der Ausbildung vom Jobcenter anerkannt ist. Wohngeld Wenn in einem Haushalt nicht alle Mitglieder Auszubildende oder Studierende sind, z. B. durch ein Kind, so kann dieser Haushalt einen Anspruch auf Wohngeld haben. Zuschuss zu den Unterkunftskosten für Auszubildende ( 27 Abs. 3 SGB II) Auszubildende mit Bafög/Ausbildungsgeldbezug können einen Zuschuss zu den angemessenen Kosten der Unterkunft und Heizkosten erhalten, wenn diese durch die Ausbildungsförderung nicht gedeckt sind. Hierfür sind zwei positive Voraussetzungen zu erfüllen: die Auszubildenden müssen BAB, Ausbildungsgeld oder BaföG-Leistungen tatsächlich beziehen oder nur wegen fehlender Bedürftigkeit nach dem SGB III oder dem BaföG nicht beziehen die Bedarfe der Auszubildenden müssen einen Unterkunftsanteil enthalten, der nicht als ausreichend angesehen wird, um die Kosten der Unterkunft zu decken Das gilt nicht für: Schüler und Auszubildende, die Mini-Bafög in Höhe von z.z. 216 Euro erhalten, da sie, bei Vorliegen der weiteren Leistungsvoraussetzungen, aufstockende Leistungen des ALG II beziehen können; unter 25-jährige Personen, die ohne Zustimmung des Jobcenters aus der Wohnung ihrer Eltern gezogen sind. Zur Prüfung der Angemessenheit werden die Richtwerte für SGB II-Leistungsberechtigte zugrunde gelegt, bei mehreren Haushaltsmitgliedern werden sie anteilig berücksichtigt. Zu den Richtwerten siehe 4.3. μπορούν τα χρέη να καλυφθούν επίσης με ένα δάνειο ( 27 παρ. 5 Κώδικας Κοινωνικής Νομοθεσίας II). Ο αποκλεισμός από τις παροχές δεν αφορά παιδιά μαθητευόμενων, μαθητών και φοιτητών. Και αυτά δικαιούνται τις παροχές σύμφωνα με το SGB II Εξάμηνο αδείας Επειδή οι αδειούχοι φοιτητές δεν δικαιούνται επί της ουσίας Bafög, διότι δεν βρίσκονται σε εκπαίδευση, μπορούν να λάβουν παροχές SGB IΙ κατά την διάρκεια άδειας σπουδών. Αυτό ισχύει επίσης και για τη διακοπή σπουδών λόγω ασθένειας ή εγκυμοσύνης, εάν μετά τη πάροδο του 3ου ημερολογιακού μήνα δεν υφίσταται πλέον αξίωση ενίσχυσης ( 15 παρ. 2a BAföG). Μη επιλέξιμη εκπαίδευση Μία μη επιλέξιμη εκπαίδευση που δεν μπορεί να ενισχυθεί χρηματικά, μπορεί να οδηγήσει σε μία αξίωση για τις παροχές του SGB II, μόνο εάν αναγνωριστεί από το Jobcenter η αναγκαιότητα της εκπαίδευσης. Στεγαστικό επίδομα ( 27 para. 3 SGB II) Εάν σε ένα νοικοκυριό δεν είναι όλα τα μέλη μαθητευόμενοι ή φοιτητές, π.χ. υπάρχει ένα παιδί, τότε αυτό το νοικοκυριό μπορεί να έχει αξίωση για στεγαστικό επίδομα. Επιδότηση για τα έξοδα διαμονής για μαθητευόμενους ( 27 παρ. 3 SGB II) Μαθητευόμενοι που λαμβάνουν BΑfög/επίδομα σπουδών μπορούν να λάβουν επιδότηση για τα εύλογα έξοδα διαμονής και θέρμανσης, εάν αυτά δεν καλύπτονται από το σπουδαστικό επίδομα. Γι αυτό το σκοπό θα πρέπει να πληρούνται δύο θετικές προϋποθέσεις: Οι μαθητευόμενοι θα πρέπει να παίρνουν το βοήθημα εκπαίδευσης (BAB), το επίδομα εκπαίδευσης ή το επίδομα BaföG ή να μην το παίρνουν επειδή δεν το χρειάζονται σύμφωνα με τον ΚΚΝ ΙΙI ή του BaföG Η ανάγκη των μαθητευόμενων θα πρέπει να περιλαμβάνουν ένα μερίδιο ενοικίου ο οποίος να θεωρείται ως μη επαρκής, ώστε να καλύψει τα έξοδα της διαμονής Αυτό δεν ισχύει για: Μαθητές και μαθητευόμενους, οι οποίοι λαμβάνουν το «μίνι- BΑfög» ύψους αυτήν την στιγμή 216 ευρώ, γιατί στην περίπτωση προϋποθέσεων επιδόματος μπορούν να λαμβάνουν συμπληρωματικές παροχές του ALG II άτομα κάτω των 25 ετών, τα οποία μετακομίζουν από το σπίτι των γονιών τους χωρίς την διαβεβαίωση του Jobcenter. Ο έλεγχος της καταλληλότητας γίνεται βασιζόμενος στα σημεία αναφοράς αναφορικά με τους δικαιούχους παροχών SGB II, όταν

20 20 Informationsmaterialien zu den Themen Arbeitslosengeld II (ALG II) / Sozialgeld 3. Bedarfs-/Haushalts-/ oder Wohngemeinschaft? Wenn mehrere Personen in einem Haushalt / in einer Wohnung wohnen, kommt es auf die familiären und sozialen Beziehungen zwischen ihnen an. Das Gesetz benennt das Zusammenleben in zwei Formen: der Bedarfsgemeinschaft (BG) und der Haushaltsgemeinschaft (HG). Daneben gibt es auch reine Wohngemeinschaften, darum wird im Folgenden auch auf diese Art des Zusammenlebens eingegangen. Die jeweilige Zuordnung zu einer dieser 3 Gruppen hat weitreichende rechtliche Folgen für die Berücksichtigung von Einkommen und Vermögen untereinander. 3.1 Die Bedarfsgemeinschaft ( 7 Abs. 3, 3a SGB II) Wenn mehrere Personen mit einem leistungsberechtigten Erwerbsfähigen zusammenleben, ist zu prüfen, ob es sich um eine Bedarfsgemeinschaft handelt: Wer gehört zur Bedarfsgemeinschaft? Der erwerbsfähige Leistungsberechtigte, der nicht dauernd getrennt lebende Ehepartner oder eingetragene Lebenspartner oder eine Person, die mit dem erwerbsfähigen Leistungsberechtigten in einer so genannten Verantwortungs- und Einstandsgemeinschaft zusammenlebt die im Haushalt lebenden unverheirateten Kinder unter 25 Jahren des Leistungsberechtigten oder des Partners, wenn sie hilfebedürftig sind. Eine Bedarfsgemeinschaft liegt auch vor, wenn ein erwerbsfähiges Kind, das wenigstens 15 Jahre alt ist, mit befristet (nicht dauerhaft) erwerbsunfähigen Eltern(teilen) zusammenlebt. Innerhalb einer Bedarfsgemeinschaft wird erwartet, dass die Einzelnen ihr Einkommen in die Gemeinschaft einbringen. Partner müssen füreinander einstehen und Eltern(teile) für ihre Kinder. Ein Kind, dass noch bei den Eltern lebt, hat ab seinem 25. Geburtstag einen eigenen Anspruch und gehört nicht mehr in υπάρχουν περισσότερα μέλη στο νοικοκυριό, αυτά λαμβάνονται υπόψη αναλογικά. Για τις κατευθυντήριες τιμές βλέπε Κοινότητα κατ ανάγκη, κοινότητα νοικοκυριού ή συγκατοίκηση; Εάν μένουν περισσότερα άτομα σε ένα νοικοκυριό σε μία κατοικία, το κριτήριο είναι οι οικογενειακές και κοινωνικές σχέσεις μεταξύ τους. Ο νόμος ορίζει τη συμβίωση σε δύο μορφές: την κοινότητα κατ ανάγκη (Bedarfsgemeinschaft - BG) και τηνκοινότητανοικοκυριού (Haushaltsgemeinschaft - HG). Εκτός από αυτές τις μορφές υπάρχουν και γνήσιες συγκατοικήσεις, για αυτό το λόγο θα αναλυθεί στη συνέχεια και αυτή η μορφή της συμβίωσης. Η εκάστοτε κατάταξη σε μία από τις 3 ομάδες έχει εκτεταμένες νομικές συνέπειες για τον συνυπολογισμό των εισοδημάτων και της περιουσίας των μελών. 3.1 Η κοινότητα κατ ανάγκη ( 7 παρ. 3, 3a SGB II) Όταν περισσότερα άτομα μένουν μαζί με έναν δικαιούχο παροχών που είναι ικανός για εργασία, πρέπει να ελεγχθεί εάν πρόκειται για κοινότητα κατ ανάγκη Ποιος ανήκει στην κοινότητα σε ανάγκη; ο δικαιούχος παροχών που είναι ικανός για εργασία ο σύζυγος που δεν μένει συνεχώς χωριστά ή ο δηλωμένος σύντροφος (σύμφωνο συμβίωσης) ή ένα άτομο, το οποίο διαμένει με τον δικαιούχο των παροχών, που είναι ικανός για εργασία, σε μία λεγόμενη «κοινότητα ευθύνης και εγγύησης» (Σ.τ.Μ. τα μέλη της συμβίωσης έχουν ευθύνη και εγγυώνται ο ένας για τον άλλον). τα ανύπαντρα παιδιά κάτω των 25 ετών του δικαιούχου παροχών ή του συντρόφου του που μένουν στο νοικοκυριό, έχουν ανάγκη για βοήθεια. Μια κοινότητα συμβίωσης υπάρχει ακόμα και όταν ένα παιδί 15 ετών που είναι ικανό να εργαστεί, ζει με γονείς που είναι ορισμένους μήνες το χρόνο άνεργοι. Μέσα στα πλαίσια της κοινότητας κατ ανάγκη προσδοκάται ότι τα μεμονωμένα μέλη της συνεισφέρουν το εισόδημά τους στην