ΙΕΡΑ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΣ ΔΡΑΜΑΣ ΗΜΕΡΟΛΟΓΙΟΝ. Ἀφιερωμένον εἰς τόν πολύπαθον Ἱερόν Ναόν Εἰσοδίων τῆς Θεοτόκου τῆς Μεγαλωνύμου Κοινότητος Πετρούσης.

Transcript

1 ΙΕΡΑ ΜΗΡΟΟΛΙ ΡΑΜΑ ΗΜΕΡΟΛΟΓΙΟΝ 2015 Ἀφιερωμένον εἰς τόν πολύπαθον Ἱερόν Ναόν Εἰσοδίων τῆς Θεοτόκου τῆς Μεγαλωνύμου οινότητος ετρούσης ΕΟ 9ον

2 ί ἐστί ατριάρχης «Ὁ ατριάρχης ἐστὶν εἰκὼν ζῶσα Χριστοῦ καὶ ἔμψυχος, δι ἔργων καὶ λόγων χαρακτηρίζουσα τὴν ἀλήθειαν. έλος αὐτῷ ἡ τῶν καταπεπιστευμένων ψυχῶν σωτηρία καὶ τὸ ὑπὲρ τῆς ἀληθείας καὶ τῆς ἐκδικήσεως τῶν δογμάτων λαλεῖν ἐνώπιον βασιλέως καὶ οὐκ αἰσχύνεσθαι». «Ἐπαναγωγὴ» (Νομικὸν Βιβλίον Βασιλείου Μακεδόνος καὶ Λέοντος οφοῦ) Ἡ Α.Θ.. ὁ Οἰκουμενικός ατριάρχης κ.κ. Β α ρ θ ο λ ο μ α ῖ ο ς

3 Εἰς τὸν ἱερὸν κλῆρον καὶ τοὺς εὐσεβεῖς χριστιανο ὺς τῆς καθ ἡμᾶς Ἱερᾶς Μητροπόλεως ΡΑΜΑ εὐχόμεθα τὸ Νέον Ἔτος 2015 ἀπὸ Θεοῦ εὐλογημένον καὶ εἰρην ικόν. Ὁ ράμας αῦλος Ὁ εβασμιώτατος Μητροπολίτης ράμας κ.κ. αῦλος

4 ρολεγόμενα Ἡκαθ ἡμᾶς μαρτυρική Μητρόπολις ράμας, ἄν καί πα - ρῆλθον ἑκατό ἔτη ἀπό τῆς ἀπελευθερώσεως καί ἐνσωματώσεώς της εἰς τόν ἐθνικόν κορμόν τῆς φιλτάτης ἡμῶν πατρίδος Ἑλλάδος, δέν ἔχει ἐπουλώσει εἰσέτι τά τραύματα ἐκ τῆς διπλῆς δουλείας, τῆς τε Ὀθωμανικῆς καί τῆς Βουλγαρικῆς. Μακροσκελής τυγχάνει ὁ κατάλογος τῶν τέκνων αὐτῆς, κληρικῶν καί λαϊκῶν, τῶν γενομένων ὁλοκαύτωμα ὑπέρ τῆς ἐθνικῆς ἰδέας καί τῶν παραδόσεων τοῦ εὐσεβοῦς ἡμῶν Γένους. Ἡ μεγαλώνυμος κοινότης τῆς ετρούσης προσέφερε ἀγωνιστάς καί μάρτυρας, τά ὀνόματα τῶν ὁποίων διά χρυσῶν γραμμάτων ἀνεξιτήλως ἐχαράχθησαν εἰς τάς δέλτους τῆς ἱστορίας τῆς ράμας. Εἰς τό κέντρον τῆς ετρούσης ἵσταται ὁ μεγαλοπρεπής ἱερός ναός τῶν Εἰσοδίων τῆς Θεοτόκου, ὅστις καί ἐτραυματίσθη θανασίμως κατά τούς μαύρους ἐκείνους χρόνους. Ὅτε διά πυρός καί σιδήρου ἐπλεόνασαν οἱ σχισματικοί, ὁ ναός οὗτος ἡρπάγη καί ἄχρι τῆς ἀπελευθερώσεως ἐλειτούργουν βουλγαριστί Βούλγαροι καί Ἕλληνες ἐξωμόται, Βουλγαρόφρονες ἱερεῖς. ρωτεργάτης τοῦ Βουλγαρισμοῦ εἰς τήν ετροῦσαν καί τῆς καταλήψεως τοῦ ναοῦ ὑπῆρξεν ὁ ἐκ Ρασλόκ τῆς Βουλγαρίας Ντιμίτρι σεγκενέογλου ἤ σεγκενέφ, ὅστις εἰσῆλθεν εἰς ετροῦσαν ὡς γαμβρός εὐπόρου οἰκογενείας. ευτέρα ἁρπαγή τοῦ ναοῦ συνετελέσθη κατά τάς ἡμέρας μας, ὅτε ὁ ῆμος ροσοτσάνης ἐν κρυπτῷ, δολίως, παρά πᾶσαν ἔννοιαν δικαίου, ἐν ἀγνοίᾳ τοῦ μακαριστοῦ Μητροπολίτου κυροῦ ιονυσίου, ἐνοσφίσθη τόν ναόν μέ σκοπόν νά μετατρέψῃ τοῦτον εἰς αἴθουσαν, τῇ εἰσηγήσει καί προτροπῇ ὁρισμένων ετρουσιωτῶν οἵτινες ἐπιθυμοῦν - εἴτε ἐν γνώσει εἴτε ἐν ἀγνοίᾳ των - νά πλανᾶται ἄνωθεν τῆς ετρούσης τό φάντασμα τοῦ Βουλγαρισμοῦ. Ἡ ἐνέργεια αὕτη τυγχάνει ἀσεβής κατά πάντα καί ἐθνικῶς ἐπιβλαβής καί ἐπικίνδυνος. ά πρόσωπα αὐτά ὑπερέβησαν κατά πολύ τόν Βούλγαρον σεγκενέφ, ὅστις ἐργαζόμενος ὑπέρ τῆς πατρίδος του κατέλαβε τόν ναόν, ἀλλ ἐν τούτοις δέν ἤλλαξε τήν χρῆσιν αὐτοῦ. Ναός παρέμεινεν, ἔστω καί εἰς χεῖρας σχισματικῶν, ἄχρι τῆς πυρπολήσεώς του. Ἡ Ἱερά Μητρόπολις ράμας ἐχομένη στερρῶς ἐπί τῇ διαφυλάξει τῶν ἱερῶν καί ὁσίων τοῦ μαρτυρικοῦ τούτου τόπου, ἀγωνίζεται διά τήν ἀποκατάστασιν τῆς δικαιοσύνης, ἔχουσα ὑπογραμμόν τούς μάρτυρας τῆς ετρούσης μέ προεξάρχοντα τόν πρόκριτον αὐτῆς ἐθνομάρτυρα Ἀθανάσιον Βαλαβάνην καί τούς σύν αὐτῷ, ὡς καί τούς ἀοιδίμους ἱεράρχας οἵτινες ἐποίμαναν τήν μαρτυρικήν ταύτην ἐπαρχίαν, μέ πρωτοκορυφαῖον τόν Ἅγιον ἱερομάρτυρα Χρυσόστομον. ό ἐγκόλπιον ἡμερολόγιον τοῦ ἔτους 2015 τό ἀφιεροῖ εἰς τόν περιώνυμον ναόν τῆς αναγίας, μέ τήν πεποίθησιν ὅτι θά ἐνσωματωθῇ εἰς τόν κορμόν τῆς τοπικῆς ἐκκλησίας, ἐπανευρίσκων τόν λειτουργικόν του ρόλον, ἀποκαθισταμένης οὕτω τῆς δικαιοσύνης καί τῆς ἐκκλησιαστικῆς καί ἐθνικῆς ἀξιοπρεπείας. ρός ἐκείνους πού δαιμονικῶς πολεμοῦν τήν Ἐκκλησίαν ἀπευθύνομεν πρός σωφρονισμόν καί μετάνοιαν τούς λόγους τοῦ ἱεροῦ Χρυσοστόμου: «Οὐδέν Ἐκκλησίας δυνατώτερον, ἄνθρωπε. ταμάτησε τόν πόλεμο κατά τῆς Ἐκκλησίας, γιά νά μή καταστρέψῃ τή δύναμί σου. Μή μεταφέρῃς τόν πόλεμο στόν οὐρανό. Ἄν πολεμᾷς μέ ἄνθρωπο, ἤ τόν νίκησες ἤ νικήθηκες. Ἄν ὅμως πολεμᾷς τήν Ἐκκλησία, εἶναι ἀδύνατο νά νικήσῃς, γιατί ὁ Θεός εἶναι πιό ἰσχυρός ἀπό ὅλους» ΕΕ, ρό τῆς ἐξορίας, 33,386. Ο ΜΗΡΟΟΛΙΗ 6 7 Ο ΡΑΜΑ Α Υ Λ Ο

5 Ο ΙΕΡΟ ΝΑΟ ΕΙΟΙΩΝ Η ΘΕΟΟΟΥ (ΑΝΑΓΙΑ) ΕΡΟΥΑ τό κέντρο τῆς ετρούσας βρίσκεται ὁ ἱερός ναός Εἰσοδίων τῆς Θεοτόκου, ἡ αναγία, ὅπως οἱ ετρουσαῖοι τόν ἀποκαλοῦν. ρόκειται γιά τρίκλιτη βασιλική πού ἀνηγέρθη κατά τό διάστημα πού ἀρχιεράτευε ὁ Μητροπολίτης ράμας Ἀθανάσιος αΐρης, καταγόμενος ἀπό τή φημισμένη οἰκογένεια τῶν αΐρηδων τῆς Ἄνδρου. Ἐσωτερικό τοῦ ἱεροῦ ναοῦ πρό τῆς ἀποκαταστάσεώς του Ἡ ἀνέγερση ἔγινε μέ συνδρομές τῶν ὀρθοδόξων χριστιανῶν τῆς τότε λεύνας, σημερινῆς ετρούσας. Ὁ Ἀθανάσιος Γ αΐρης ἐποίμανε τήν Ἱερά Μητρόπολη ράμας ἀπό τό 1842 ἕως τό ύμφωνα μέ τόν ἐρευνητή τῆς τοπικῆς μας Ἱστορίας καθηγητή κ. Γεώργιο Χατζόπουλο, ἡ ἀνέγερση ἑνός ἱεροῦ ναοῦ στά χρόνια ἐκεῖνα δέν ἦταν εὔκολη ὑπόθεση γιά τούς ἑξῆς λόγους: α) Ἀπαιτεῖτο σχετική ἄδεια ἀνέγερσης ἀπό τήν Ὑψηλή ύλη, πού δέν ἐχορηγεῖτο εὔκολα. β) ήν δαπάνη τῆς ἀνέγερσης καί λειτουργίας τοῦ ἱεροῦ ναοῦ ἀναλάμβαναν οἱ ὀρθόδοξοι χριστιανοί μέ συνδρομές τους, οἱ ὁποῖες δέν ἐξασφαλίζονταν εὔκολα. γ) έν ἦταν φυσικό ἕνας Μητροπολίτης νά προβεῖ στήν ἀνέγερση ἱεροῦ ό ἐσωτερικό τοῦ ἱεροῦ Ναοῦ ναοῦ ἀμέσως μετά τήν ἔλευσή του στή Μητρόπολη, μετά τήν καταστροφή του ἐκ πυρκαϊᾶς. 8 9

6 ἀλλά καί ἄν ἀκόμα τό ἐπιχειροῦσε, ὁ χρόνος ἀποπεράτωσής του δέν θά ἦταν μικρότερος ἀπό δύο χρόνια. Ἄρα ἡ ἀνέγερση τοῦ ἱεροῦ ναοῦ πρέπει νά συντελέστηκε στό διάστημα τή νότια ὄψη τοῦ ναοῦ, ἐπάνω ἀκριβῶς ἀπό τήν εἴσοδό του διασώθηκε τμῆμα κεραμικῆς ἐπιγραφῆς στήν ὁποία διαφαίνονται μόνον οἱ δύο πρῶτοι ἀριθμοί τοῦ ἔτους ἀνέγερσης τοῦ ναοῦ (18...), γεγονός τό ὁποῖο δυστυχῶς δέν μᾶς ἐπιτρέπει νά προσδιορίσουμε μέ ἀκρίβεια τό ἔτος ἀνέγερσής του. Ὁ ἱερός ναός τῆς αναγίας λειτούργησε σχεδόν ἀπρόσκοπτα μέχρι τό 1880, ἐπί ἀρχιερατείας Γερμανοῦ τοῦ Γ ( ). Ἤδη εἶχε ἱδρυθεῖ ἡ βουλγαρική ἐξαρχία ( ), μέ τίς εὐλογίες τῆς Ἐσωτερικό τοῦ Ἱεροῦ Ναοῦ Ὑψηλῆς ύλης καί τήν ὑποστήριξη τῆς Ρωσίας. Ἡ Ὑψηλή ύλη ἤθελε νά ἐφαρμόσει τό δόγμα «διαίρει (τούς Ὀρθοδόξους) καί βασίλευε», ἐνῶ ἡ ὁμόδοξη Ρωσία ἀγωνιζόταν γιά τήν καθιέρωση τοῦ ανσλαυϊσμοῦ στά Βαλκάνια καί τήν ἔξοδό της διά τοῦ Αἰγαίου στή Μεσόγειο. Ἡ ἵδρυση τῆς βουλγαρικῆς ἐξαρχίας εἰσήγαγε τόν Ἐθνοφυλετισμό στούς κόλπους τῆς Ἐκκλησίας καί ἐσήμανε τήν ἔναρξη τῶν διωγμῶν καί τῶν σφαγῶν τοῦ ἐν Μακεδονίᾳ Ἑλληνισμοῦ, κυρίως δέ τῶν ἱερέων, διδασκάλων καί προκρίτων, κατά τό Εὐαγγελικόν «πατάξω τόν ποιμένα καί διασκορπισθήσονται τά πρόβατα» (Μάρκ. 14, 27-28). υνακόλουθον ὑπῆρξε ἡ διαρπαγή τῶν 10 11

7 Ἱερῶν Ναῶν μέ νομιμοφανῆ μέσα, παρεχόμενα ἀφειδῶς ἀπό τούς Ὀθωμανούς. αὐτήν τήν κατηγορία ἐντάσσεται καί ὁ Ἱερός Ναός τῆς αναγίας στήν ετροῦσα, τοῦ ὁποίου ἡ ταλαιπωρία συνεχίζεται γιά 99 ὁλόκληρα χρόνια. Γιά τούς διαρπαγέντες ναούς ὁ Ἱεροεθνομάρτυς Ἅγιος Χρυσόστομος γράφει σέ ἀναφορά του πρός τό ατριαρχεῖο στίς 13 Ἰανουαρίου 1909 τά ἑξῆς: «αναγιώτατε έσποτα, ιά γράμματος τοῦ Ἀρχιγραμματέως τῆς Ἱερᾶς υνόδου ἐζητήθη καί παρ ἐμοῦ ἔκθεσις «περί τῶν ὑπό τῶν Βουλγάρων καί Ρουμανιζόντων διαμφισβητουμένων ἐκκλησιῶν καί σχολῶν καί συνεπείᾳ τούτου κεκλεισμένων διατελουσῶν». Εἰς ἀπάντησιν τοῦ Ἐξωτερικό Ἱεροῦ Ναοῦ ταύτῃ τῇ στιγμῇ ἐπιδοθέντος μοι τούτου γράμματος ὑποβάλλω τά ἀκόλουθα: αναγιώτατε, τό ζήτημα δέν πρέπει νά τεθῇ οὕτω μερικῶς μόνον περί τῶν κεκλεισμένων ἐκκλησιῶν, ἀλλά γενικῶς περί πασῶν τῶν ἐκκλησιῶν, ὅσαι κατά διαφόρους καιρούς ἀπό τῆς ἐμφανίσεως τοῦ βουλγαρικοῦ σχίσματος καί ἐφεξῆς, κατ ἀκολουθίαν μεταστάσεως μερίδος τινός τῶν κατοίκων χωρίου τινός ἤ καί ὅλου τοῦ χωρίου εἰς τό σχίσμα, ληστρικῷ τῷ τρόπῳ μᾶς ἀφῃρέθησαν, καί ὅσαι, ἀφοῦ ἐπί μακρόν χρόνον διημφισβητήθησαν παρ ἡμῶν, ἐγκατελείφθησαν ἐπί τέλους εἰς τήν τύχην των, διότι τό ατριαρχεῖον εὑρέθη κατά τούς διαφόρους ἐκείνους ό ἱερό Βῆμα 12 13

8 καιρούς διά πολλούς καί γνωστούς λόγους εἰς ἀδυναμίαν νά διεκδικήσῃ καί ὑπερασπίσῃ τά δίκαια καί τούς Ὀρθοδόξους Χριστιανούς του. Οὕτως ἐν τῇ ὁλοκληρίᾳ του ἀφοῦ τεθῇ τό ζήτημα, νά ὑποστηριχθῇ διά τοῦ ἀκαταγωνίστου τούτου ἐπιχειρήματος, τό ὁποῖον, ὡς στηριζόμενον ἐπί τῶν ἀπαιτήσεων τοῦ λογικοῦ καί τῆς αὐστηρᾶς δικαιοσύνης, κεῖται ὡς βάσις τῶν νόμων τῶν πεπολιτισμένων κρατῶν, ἀποτελεῖ δέ θεμελιώδη διάταξιν καί αὐτοῦ τοῦ ἱεροῦ Μουσουλμανικοῦ ικαίου: ὅτι δηλαδή τά ἱερά ταῦτα ἱδρύματα δέν ἐπιτρέπεται νά μεταβάλλωσι σκοπόν καί προορισμόν, ἀλλ ὅτι ὀφείλουσιν ἀπαραβιάστως νά διαιωνίζωσι τόν σκοπόν, δι ὅν οἱ ἱ - δρυταί αὐτῶν προώρισαν αὐτά. Εἷς ναός λόγ.χ., ὅστις ᾠκοδομήθη νά εἶνε ἐκκλησία Ὀρθοδόξων, δέν συγχωρεῖται νά μεταβληθῇ εἰς παρασυναγωγήν σχισματικῶν Χριστιανῶν ἤ συναγωγήν Ἰουδαίων ἤ εὐκτήριον οἶκον Μουσουλμάνων, καί τἀνάπαλιν διά τά ἱερά ἱδρύματα πάσης ἄλλης θρησκείας ἤ ἄλλου δόγματος. ό δίκαιον τοῦ πολέμου, τό ὁποῖον εἰς ἀρχαιοτέρους χρόνους ἦτο πολύ σκληρόν καί ἀνίλεων, παρουσιάζει πολλά παραδείγματα περί τοῦ ἐναντίου, ἀλλά βέβαια ἐν πλήρει 20ῷ αἰῶνι δέν θά ἐφαρμοσθῇ τοιοῦτον δίκαιον, δυνάμει τοῦ ὁποίου καί μόνου ἐν τῇ μαχαίρᾳ αὐτῶν οἱ βούλγαροι κομιτατζῆδες ἀφήρπασαν παρά τῶν Ὀρθοδόξων τάς ἐκκλησίας καί τά σχολεῖα αὐτῶν, ἅτινα Ὀρθόδοξοι 14 Ἀπόψεις τοῦ Ἱεροῦ Ναοῦ 15

9 διά νά εἶνε Ὀρθόδοξα καί νά διαιωνίζωσι τήν Ὀρθοδοξίαν ἤγειραν καί ᾠκοδόμησαν. ήν γενικοῦ κύρους ταύτην ἀρχήν, δι ἧς καί μόνης κατωρθώθη καί ἐν Εὐρώπῃ εἰς τάς ἀναμέσον αθολικῶν καί ροτεσταντῶν περί κυριότητος ἐκκλησιῶν καί ἄλλων ἐκκλησιαστικῶν ἀγαθῶν διαφοράς νά τεθῇ λογικόν καί εὐάρεστον τέρμα, ὑπερήσπισα διά μακρῶν ἐγγράφων μου πρός τόν τότε Γενικόν Ἐπιθεωρητήν καί νῦν Ὑπουργόν τῶν Ἐσωτερικῶν Χιλμῆ ασᾶν, ὡς ἐκ τοῦ ἐσωκλείστως φερομένου ἀντιγράφου θέλετε ἴδῃ, καί φρονῶ εὐσεβάστως ὅτι οὕτως ἐν τῇ ὁλότητί του δέον νά τεθῇ τό ζήτημα τῶν ἁρπαγεισῶν ἐκκλησιῶν μας, περί δέ τῶν κεκλεισμένων ἤ διαμφισβητουμένων ἐκκλησιῶν ό ἐσωτερικό τοῦ Ἱεροῦ Ναοῦ καί σχολῶν τόσον μόνον νά γίνῃ λόγος, ὅσον νά ἀποδειχθῇ ἄν παρ ἡμῶν τῶν Ὀρθοδόξων ἤ παρά τῶν σχισματικῶν ἐξαρχικῶν καί πρός τόν σκοπόν νά εἶνε Ὀρθόδοξα ἀγαθά ἤ ἐξαρχικά ᾠκοδομήθησαν καί νά ἐξετασθῇ ταυτοχρόνως πότερος τήν σήμερον συνεχίζει καί διαιωνίζει τόν σκοπόν, δι ὅν προωρίσθησαν τά ἱερά ταῦτα ἱδρύματα. ό δέ ζήτημα τῆς ἀναλογίας τοῦ πληθυσμοῦ οὐδέ κἄν νά προταθῇ, διότι ἐκ τοῦ πλήθους δέν ἐξαρτᾶται τό δίκαιον, ὡς λ.χ. συμβαίνει ἐν λέβνῃ τοῦ αζᾶ ράμας, ὅπου, διότι πρό τριακονταετίας ἐπί τινα χρόνον ἐπλεόνασαν οἱ σχισματικοί, κατέλαβον ἔκτοτε καί κατέχουσι τήν ἱεράν ἐκκλησίαν τῶν 16 17

10 Ὀρθοδόξων, ἥν Ὀρθόδοξος Μητροπολίτης ὁ ἀείμνηστος ράμας Ἀθανάσιος διά συνδρομῶν τῶν Ὀρθοδόξων ἀνήγειρεν, ὡς συμβαίνει ἐν Ζιρνόβῳ, κειμένῳ εἰς τά σύνορα ράμας, ὑπαγομένῳ ἐκκλησιαστικῶς εἰς τήν Μητρόπολιν Νευροκοπίου, ὅπου μόλις πρό δεκαετίας ἀνεφάνη ὁ βουλγαρισμός καί ἐκλείσθη ἐπί τινα χρόνον ἡ ἐκκλησία, εἶτα παρεδόθη τοῖς σχισματικοῖς, καί σήμερον αἱ τριάκοντα ἡμέτεραι Ὀρθόδοξοι οἰκογένειαι στεροῦνται ἐκκλησίας... έον νά ὑποστηριχθῇ ἡ ἀρχή ὅτι πᾶς ἀπομακρυνόμενος ἀπό τῆς ἄχρις ἐκείνης τῆς στιγμῆς κρατούσης ἐν τῇ κοινότητί του ἐκκλησίας καθίσταται διά τοῦτον τόν λόγον ἔκπτωτος τῶν ἐπί τῶν κοινοτικῶν ἀγαθῶν δικαίων του, καί δύναται αὐτός ἤ καί ἄλλοι μετ αὐτοῦ, ἄν θέλῃ, νά οἰκοδομήσῃ ἐκκλησίαν τῆς ἀρεσκείας του, χωρίς νά ἔχῃ μετοχήν εἰς τά ἀγαθά τῆς θρησκείας, ἥν λακτίζει καί ἀπαρνεῖται. Οὕτω λύονται κατ ἀρχήν ἀκριβοδικαίως ὅλαι αἱ συνταράσσουσαι τόν τόπον θρησκευτικαί ἔριδες, καί ἔργον τῶν κατά τόπους Μητροπολιτῶν ἔσται ν ἀποδείξωσι δι ὅλων τῶν δυνατῶν μέσων καί τό πότε καί διατί καί δαπάνῃ τίνος ἀνηγέρθησαν αἱ ἐκκλησίαι καί τά σχολεῖα ἡμῶν, ἅτινα ἀργότερον ἤ θρασέως κατελήφθησαν τέλεον παρά τῶν Βουλγάρων, ἤ ἰταμῶς παρ αὐτῶν διημφισβητήθησαν, ἤ ἀσεβῶς παρά τῶν Ἀρχῶν ἐκλείσθησαν, 18 ό καμπαναριό, πού δυστυχῶς κατεδαφίσθηκε μεταξύ τῶν ἐτῶν ἤ παραδόξως ἐκ περιτροπῆς ἐναλλάξ λειτουργοῦνται, ἤ καί ταυτοχρόνως Ἑλληνιστί καί Βουλγαριστί ἐξ ἑκατέρου τῶν χορῶν τελοῦνται ἐν αὐταῖς αἱ ὑμνῳδίαι... ἤ ἠναγκάσθησαν νά κτίσωσιν ἴδιον νέον ναόν καί σχολεῖα ἐν τῷ χωρίῳ των, ἀφέντες νά σφετερισθῶσιν ἀνόμως τά πατρῷα ἀγαθά οἱ νεοφώτιστοι οὗτοι σχισματικοί, ὡς συνέβη ἐν λέβνῃ καί ἐν μέρει ἐν ροσωτσάνῃ, ὅπου οἱ Βούλγαροι 19

11 κατέλαβον τό ἥμισυ τῆς σχολῆς μας καί τήν ἑτέραν ἐκκλησίαν μας, ἤ ἀγωνίζονται ἄχρις ὥρας ἀποκρούοντες τάς λυσσαλέας ἐφόδους τῶν ἁρπακτικῶν τούτων ὄντων, ἐννοούντων διά πυρός καί σιδήρου νά λάβωσιν εἰς τήν κατοχήν των τάς ἡμετέρας ἐκκλησίας καί σχολάς, ὡς συμβαίνει ἐν Βησσοτσάνῃ παρά τήν ράμαν, ὅπου ἔχουσι καί τούς ἐγχωρίους ούρκους συναγωνιζομένους αὐτοῖς χάριν τοῦ ἐγκαταστάντος ἐν Βησσοτσάνῃ καί τά πάντα ἄνω καί κάτω φέροντος λῃστάρχου ανίτσα». τό 10 ο ἄρθρο τοῦ φιρμανίου ἵδρυσης τῆς ἐξαρχίας προβλεπόταν ὅτι : «ἐάν οἱ κάτοικοι οἱωνδήποτε ἄλλων χριστιανικῶν περιοχῶν... ἐπιχειρήσουν εἰς τό σύνολόν των ἤ τοὐλάχιστον κατά τά δύο τρίτα τοῦ συνόλου των νά ὑπαχθοῦν ὑπό τήν δικαιοδοσίαν τῆς βουλγαρικῆς ἐξαρχίας καί αἱ ἐν συνεχείᾳ διενεργηθησόμεναι ἔρευναι ἀποδείξουν τοῦτο ὡς ἀληθές, τότε ἡ ἐπιθυμία των αὐτή θά ἱκανοποιηθῇ». ό ἄρθρο αὐτό ὑπῆρξε ἡ «ἀχίλλειος πτέρνα» τῶν ἐπιδιώξεων τοῦ βουλγαρικοῦ κομιτάτου καί γι αὐτό κινοῦσαν «γῆν καί οὐρανόν» στήν καταπίεση τῶν σλαβοφώνων Ἑλλήνων κατοίκων τῆς Μακεδονίας, ὥστε νά δηλώσουν ὅτι εἶναι ἐξαρχικοί, γεγονός πού ὁδηγοῦσε στή διαμάχη Ὀρθοδόξων καί σχισματικῶν, διαμάχη πού ὑπῆρξε καί ἡ κύρια αἰτία τῆς διεξαγωγῆς τοῦ Μακεδονικοῦ ἀγώνα. Ἔτσι, ὀργανωμένα καί ἐξοπλισμένα βουλγαρικά τμήματα ἀτά- 20 ό τεῖχος τοῦ αἴσχους! Χωρίζει τό ἱερό βῆμα ἀπό τόν κυρίως Ναό. Ἔργο τῶν συγχρόνων διωκτῶν τῆς Ἐκκλησίας! Ἐξωτερική ἄποψη τοῦ πολύπαθου Ναοῦ 21

12 κτων ἄρχισαν νά εἰσβάλλουν στό ἔδαφος τῆς Ἀνατολικῆς Μακεδονίας. Μέ τήν ἀνοχή τῶν ούρκων ἄρχισαν νά καταλαμβάνουν ναούς καί σχολεῖα τῶν ὀρθοδόξων πατριαρχικῶν. αί στούς μέν ναούς ἐπέβαλλαν νά τελεῖται ἡ θεία Λειτουργία ἀπό βούλγαρους ἱερεῖς, ἐνῶ στά σχολεῖα νά διδάσκουν βούλγαροι δάσκαλοι τή βουλγαρική γλώσσα μέ ἀπο - κλειστικό σκοπό τόν ἐκβουλγαρισμό τῆς περιοχῆς. υνέπεια αὐτῆς τῆς κατάστασης ἦταν νά καταλάβουν τόν ἱερό ναό τῆς αναγίας μέ τήν ἀνοχή τῶν Ὀθωμανικῶν ἀρχῶν. Ἡ βίαιη κατάληψη τοῦ ἱεροῦ ναοῦ ἔγινε τό 1880, παρά τίς διαμαρτυρίες τῆς Ἱερᾶς Μητροπόλεως ράμας. Οἱ ἐναπομείναντες πιστοί στό ατριαρχεῖο πολύ ἀργότερα ἀνήγειραν τό ναό τοῦ ἁγίου Ἀθανασίου, ὁ ὁποῖος λειτουργεῖ μέχρι σήμερα. (ό αὐτοκρατορικό φιρμάνι γιά τήν ἀνέγερσή του ἐκδόθηκε τό 1905). Ἡ κατάσταση αὐτή συνεχίστηκε μέχρι τήν ἔναρξη τῶν Βαλκανικῶν πολέμων ( ). Οἱ συμμαχικές δυνάμεις ἐπιτέθηκαν ἐναντίον τῶν ούρκων. τήν περιοχή τῆς ράμας οἱ Βούλγαροι ἔστειλαν τήν 7η Μεραρχία, ἐπικεφαλῆς τῆς ὁποίας ἦταν ὁ στρατηγός οβάτσεφ. ήν κατάσταση ἐπωφελήθηκαν οἱ ἄριστα ὀργανωμένοι καί ἐξοπλισμένοι κομιτατζῆδες, οἱ ὁποῖοι ἐπιτέθηκαν στόν ουρκικό στρατό μέ σκοπό νά βοηθήσουν τά προελαύνοντα βουλγαρικά στρατεύματα. Ἐξωτερικές ἀπόψεις τοῦ Ἱεροῦ Ναοῦ 22 23

13 Ἔτσι, ὁμάδα κομιτατζήδων μέ ἀρχηγό τόν ἀρχικομιτατζή ανίτσα, ὀχυρώθηκαν στόν ἱερό ναό τῆς αναγίας στήν ετροῦσα, ἀπ ὅπου πλαγιοκοποῦσαν τά διερχόμενα ουρκικά στρατεύματα. Αὐτά χωρίς χρονοτριβή στρέφουν τά πυροβόλα τους ἐναντίον τοῦ ἱεροῦ ναοῦ. Ἀποτέλεσμα ἦταν οἱ μέν κομιτατζῆδες νά ἀπομακρυνθοῦν ἀπό τόν ἱερό ναό, γιά νά σωθοῦν, ὁ δέ ἱερός ναός νά καταστραφεῖ ἀπό τήν πυρκαγιά ἡ ὁποία ἀκολούθησε. Ἄλλη ἐκδοχή θέλει ὁ ναός νά πυρπολήθηκε ἀπό πυρκαγιά πού ἐκδηλώθηκε στό χωριό. Ἔκτοτε παρέμεινε σέ ἐρειπιώδη κατάσταση, μέχρι τήν πρόσφατη κακῆς ποιότητος ἀποκατάστασή του ἀπό τό ῆμο ροσοτσάνης μέ πρόγραμμα τοῦ ΕΑ. Ἀπό τά παραπάνω καταδεικνύεται ἡ περιπετειώδης ἱστορική διαδρομή τοῦ ἱεροῦ ναοῦ τῆς αναγίας, ὁ ὁποῖος, ἔστω καί μετά τήν παρέλευση αἰῶνος καί πλέον, σύμφωνα μέ τούς ἱερούς κανόνες καί τούς νόμους τοῦ ράτους ἐπιβάλλεται νά ἐπανεύρει τήν κανονική γιά τίς λατρευτικές ἀνάγκες τῶν πιστῶν χρήση του, ὥστε νά ἐκλείψουν οἱ σκόπιμα καλλιεργούμενες δυσμενεῖς φῆμες γιά τήν ταυτότητά του. Ἀπό πολλούς, λόγῳ τῶν γνωστῶν ἱστορικῶν συνθηκῶν πού ἐπικράτησαν στή Μακεδονία μας μέ τήν ἵδρυση τῆς βουλγαρικῆς ἐξαρχίας ( ) καί τήν ἁρπαγή τοῦ ναοῦ, χαρακτηρίστηκε ἄδικα καί 24 Ἐσωτερικές ἀπόψεις τοῦ Ἱεροῦ Βήματος τοῦ ναοῦ 25

14 ἀνιστόρητα «Βουλγαρική Ἐκκλησία»!!!! Ὁ ὀλέθριος αὐτός χαρακτηρισμός ἐπεκτάθηκε καί σέ ὅσους μετέβαιναν εὐλαβικά στά ἐρείπια τοῦ ναοῦ γιά προσευχή καί γιά ν ἀνάψουν ἕνα κερί, ὅπως ὁ λαός μας λέει. Ἡ Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία ἀπορρίπτει τόν Ἐθνοφυλετισμό, τόν ὁποῖο υνοδικά καταδίκασε στή Μεγάλη ύνοδο πού συγκλήθηκε στήν ωνσταντινούπολη τό Ὁ ἱερός ναός τῆς αναγίας εἶναι ὀρθόδοξος χριστιανικός μέ ἀποκλειστικό σκοπό τήν λατρεία τοῦ ριαδικοῦ Θεοῦ. Οἱ νωπές μνῆμες ἀπό τά ἐγκλήματα πού διαπράχθηκαν κατά τίς ἀλλεπάλληλες βουλγαρικές κατοχές στό μαρτυρικό νομό μας ἔθεσαν πάνω στό ναό τήν βαρειά ταφόπλακα τῆς ἀδιαφορίας γιά τήν ἀποκατάστασή του. Μάλιστα κατά τό ἔτος 1953 ἤ 1954 κατεδαφίσθηκε καί τό διασωθέν μέχρι τότε κωδωνοστάσιο τοῦ ναοῦ. Ὅλα αὐτά, καθώς καί τό γενικότερο κλίμα πού ἐπικρατοῦσε γύρω ἀπό τήν ἱστορία τοῦ ναοῦ, εἶχαν ὡς ἀποτέλεσμα τήν ἀδράνεια γύρω ἀπό τό ζήτημα τῆς διάσωσης καί ἀποκατάστασής του. Ἐπιπλέον δέν πρέπει νά παραθεωρεῖται καί ἡ δύσκολη περίοδος , κατά τήν ὁποία νέες πληγές προστέθηκαν στίς παλιές. ό Ἱερό Βῆμα, στό ὁποῖο μᾶς ἄφησαν ό 2004 ὁ ῆμος ροσοτσάνης, ἐρήμην τοῦ μακαριστοῦ Μητροπολίτου ράμας κυροῦ ιονυσίου, οἱ σύγχρονοι διῶκτες τῆς Ἐκκλησίας! νά τελοῦμε τήν θεία λειτουργία 26 27

15 μέ ὕποπτες διαδικασίες καί δόλιες μεθόδους προέβη στήν ἐγγραφή τοῦ ναοῦ στό ὑποθηκοφυλακεῖο ράμας ὡς ἁπλοῦ οἰκοπέδου καί ὡς περιουσιακοῦ στοιχείου τοῦ ήμου ροσοτσάνης. Ἡ Ἱερά Μητρόπολη ράμας ἀδυνατεῖ γιά λόγους πνευματικούς, ἠθικούς καί ἱστορικούς νά ἀποδεχθεῖ τά ἕως σήμερα γενόμενα μέ ἀφανεῖς, ὕποπτες καί διαβλητές διαδικασίες. τίς χῶρες τῆς πρώην οβιετικῆς Ἕνωσης καί τῶν Βαλκανίων οἱ ναοί πού βεβηλώθηκαν ἐπιστρέφονται στήν Ἐκκλησία καί ἐπανευρίσκουν τή λειτουργικότητά τους. Ἐδῶ ὀρθόδοξοι χριστιανοί συμπράττουν σέ βεβήλωση ὀρθοδόξου ναοῦ. έ κάθε περίπτωση ἡ Ἐκκλησία ἔχει τήν ὑπομονή νά περιμένει. τίς παραπάνω χῶρες ἡ Ἐκκλησία περίμενε 80 χρόνια. αί ἐμεῖς καταγγέλλοντας τή βεβήλωση θά περιμένουμε καί θά χρησιμοποιήσουμε κάθε νόμιμο μέσο γιά τή δικαίωση τῆς οπικῆς Ἐκκλησίας καί τήν ἀναστήλωση τῆς ἱστορίας. ό Ἱερό Βῆμα τοῦ Ναοῦ, πού διέφυγε τήν βεβήλωση. Ω ΑΑΛΗΦΘΗΕ ΑΟ ΟΥ ΧΙΜΑΙΟΥ Ο ΝΑΟ Η ΑΝΑΓΙΑ Γύρω στά 1870 φθάνει στήν ετροῦσα, προερχόμενος ἀπό τό Ρασλόκ τῆς Βουλγαρίας, ὁ σεγκενέφ ἤ σεγκενέογλου Ντιμίτρι, Βούλγαρος στήν συ

16 νείδηση καί τήν καταγωγή. ουλεύει ἄλλοτε σάν ἐργάτης κι ἄλλοτε σάν μικροεμπορευόμενος. αταφέρνει καί παντρεύεται τήν θυγατέρα ἑνός ἀπό τούς πλουσιώτερους Ἕλληνες προεστούς (ζιορμπατζῆδες) τῆς ετρούσης. Ὁ σεγκενέφ μετέβαλε τό σπίτι τοῦ πενθεροῦ του σέ κέντρο βουλγαρικῆς προπαγάνδας καί τόν ἴδιο τόν πενθερό του σέ πειθήνιο ὄργανό του. ονηρός, μέ μυαλό πολυμήχανο καί σατανικό, ἄρχισε μιάν ἐντατική δραστηριότητα. Μεταχειρίσθηκε κάθε μέσο καί κάθε ἀτιμία. Μέ τό χρῆμα πού φαίνεται τοῦ ἔστελναν ἀπό τήν ανσλαυϊστική ίνηση, ἄρχισε σιγά - σιγά καί μεθοδικά νά τραβάει κοντά του γνήσιες Ἑλληνικές οἰκογένειες. ρέπει νά παραδεχθοῦμε ὅτι στήν ἀρχή δέν ἤξεραν καλά - καλά τί ἦταν αὐτό πού τούς γύρευε ὁ σεγκενέφ. Μετά, ὅταν κατάλαβαν, εἶχαν πιά μέ τήν ἀφέλειά τους παρασυρθεῖ. έν ἦταν εὔκολο ν ἀναπλεύσουν τόν ὁρμητικό ποταμό τοῦ βουλγαρισμοῦ καί ἀφέθηκαν νά τούς «πάρει τό ποτάμι». Ἦσαν οἱ ἀφελεῖς, τά ἀπολωλότα πρόβατα. υγχωρητέα ἡ πράξη των. Ὑπῆρξαν ὅμως ὁρισμένοι πού μόλις ἔνιωσαν τούς πραγματικούς σκοπούς τοῦ σεγκενέφ, ἀμέσως ἄλλαξαν θέση καί τόν ἀντιμετώπισαν σάν Ἕλληνες Χριστιανοί. ίκαιον νά τούς ἐπαινέσουμε. Ἀσυγχώρητοι παραμένουν ἐκεῖνοι πού ἀπό φιλοχρηματία καί προσωπικά πάθη, ἐνῶ μποροῦσαν, δέν ἀπομακρύνθηκαν ἀπό τόν ἐχθρό. Εἶναι οἱ προδότες. ικαία ἡ ἐναντίον τους κατακραυγή καί στηλίτευσή τους. Ὁ σεγκενέφ μέ πρόφαση ὅτι ἀρρώστησε ὁ πενθερός του καί ἔχει ἀνάγκη λουτροθεραπείας τόν πῆγε στό ἐσωτερικό τῆς Βουλγαρίας, πιθανόν στή όφια. τό γυρισμό τους στήν ετροῦσα διέθεταν ἄφθονο χρῆμα. ότε ἦταν μεγάλη ἡ φτώχεια στό χωριό. Οἱ κάτοικοι δέν εἶχαν νά πληρώσουν τούς φόρους στούς ούρκους φοροεισπράκτορες. ά κρατητήρια στό καρακόλι (Ἀστυνομικός ταθμός) τῆς ροσωτσάνης καί τά κελλιά στίς φυλακές τῆς ράμας γέμιζαν ἀπό χωρικούς τῆς ετρούσας, πού ὄφειλαν στό ουρκικό ημόσιο. Φρικτά τά οἰκήματα τῶν φυλακῶν καί μαρτυρική ἡ ζωή μέσα σ αὐτά, τῶν ἁ - πλῶν χωρικῶν πού ἦσαν μαθημένοι στόν ἐλεύθερο ἀέρα τοῦ κάμπου. τά σπίτια τους οἱ οἰκογένειες πεινοῦσαν χωρίς τόν προστάτη τους. ήν στιγμή αὐτή τῆς ἀπογνώσεως καί τῆς ἀπελπισίας παρουσιάζονταν στήν πόρτα τοῦ κελλιοῦ ὁ σεγκενέφ, καί ἔλεγε στόν φυλακισμένο χωρικό: «- Ἄ! μπέ, ντέν κάνει νά εἶσαι φυλακή. αλό ἄντρωπο εἶσαι μπέ. Ἐγκώ πληρώνει. Ἐσύ νά βγῇς ἔξω. Ἄντε μπέ ὑπόγραψε αὐτό τό χαρτί ν ἀλλάξουμε τόν παπᾶ τόν κλέφτη, νά φέρωμε καινούργιο πιό καλό, νά μήν πληρώνουμε φόρο»

17 Γράμματα δέν ἤξερε ὁ δυστυχισμένος χωριάτης. Μία μουτζάλα μέ τό δάκτυλο ἔβαζε στό χαρτί πού τοῦ ἔδινε ὁ σεγκενέφ καί ξανάβρισκε τήν ἐλευθερία του. Μά τό χαρτί αὐτό δέν ἔλεγε ἁπλῶς ν ἀλλάξουν τόν παπᾶ. Ἔλεγε κι ἄλλα πολλά. ήλωνε ἐπίσημα ὅτι ἀναγνωρίζει τήν βουλγαρική ἐξαρχία καί θέλει βούλγαρο ἱερέα στό χωριό του. Ὁ σεγκενέφ πλήρωνε τό χρέος τοῦ χωρικοῦ καί γύριζε μαζί μέ τό νέο του θῦμα στό χωριό. Ὁ καημένος ὁ χωριάτης ἦταν γιομάτος εὐγνωμοσύνη γιά τόν... «εὐεργέτη» του. Ὁ σεγκενέφ εἶχε προσθέσει ἄλλο ἕνα νούμερο στήν προσπάθειά του νά ἀποσπάσει τίς ὑπογραφές τῶν 2/3 τῶν κατοίκων τῆς ετρούσας, ὁπότε σύμφωνα μέ τό φιρμάνι τῆς θά ζητοῦσε τήν ὑπαγωγή τῆς ἐκκλησίας τοῦ χωριοῦ στή βουλγαρική ἐξαρχία. Ἔφταιγε ἆραγε ὁ χωρικός, αὐτός ὁ ἀγράμματος καί δυστυχισμένος, γιά τήν ἀθέλητη θρησκευτική καί ἐθνική του μετατόπιση; Βεβαίως ὄχι. Ἦταν μό - νος, ἐγκαταλελειμμένος καί ἀβοήθητος σ ἕνα πέλαγος σκλαβιᾶς, φτώχειας καί δυστυχίας. ό ἑλληνικό κράτος ἦταν πολύ μακρυά καί οὔτε σκέφτονταν πώς ὑπῆρχε ἐκεῖ στήν Μακεδονία κάποιος χωρικός πού ὑπέφερε καί ζητοῦσε βοήθεια, ἔστω καί ἠθική. Εἶναι θαῦμα πῶς δέν χάθηκε ὁ Ἑλληνισμός μας. Μόνη ἡ Ἐκκλησία εἶχε ἀρχίσει ἕνα δειλό καί ἀβέβαιο ἀκόμα ἀγώνα. Ἔτσι ἁπλώθηκε στήν ετροῦσα ὁ βουλγαρισμός ἐκεῖνα τά χρόνια. τά 1872 ὁ σεγκενέφ κέρδισε μία μεγάλη πραγματικά μάχη κατά τῶν Ἑλλήνων. τό χωριό ἔφτασε τό μήνυμα ὅτι τήν υριακή θά λειτουργοῦσε στήν ἐκκλησία τῆς ετρούσας ὁ Μητροπολίτης ράμας Ἀγαθάγγελος Α. Ἀμέσως ὁ σεγκενέφ κινητοποίησε τούς ὀπαδούς του καί ἄρχισαν νά διαδίδουν χίλια δυό συκοφαντικά ψέματα ἐναντίον του. Ἐξωθοῦσαν τούς φιλόθρησκους κατοίκους νά γιουχαΐσουν τόν Μητροπολίτη καί νά μήν τόν ἀφήσουν νά πατήσει στήν ετροῦσα. Ἀλλά οἱ περισσότεροι δέν δέχονταν. ότε ὁ σεγκενέφ ἀποφάσισε νά δράσει μόνο μέ τούς ὀπαδούς του. Μόλις ὁ Μητροπολίτης ράμας καβάλα στό ἄσπρο ἄλογό του φάνηκε νά ἔρχεται ἀπό τόν δρόμο μέ τήν ἀκολουθία του, ὅρμησε κατ ἐπάνω του ἕνα λεφοῦσι ἀπό φανατισμένους καί ἐξαγριωμένους μπράβους τοῦ σεγκενέφ. έτρες, ξύλα, βρισιές, γιουχαΐσματα ξέσπασαν ἐπάνω στόν Ἕλληνα Μητροπολίτη. ό ἄλογό του ἀφηνίασε. Ἡ ζωή του κινδύνεψε. Ὕψωσε τά χέρια του στόν οὐρανό καί ξεστόμισε βαριά κατάρα ἐναντίον τοῦ σεγκενέφ. Ἔστριψε τ ἄλογό του καί ἐπέστρεψε στή ράμα 32 33

18 ἀναθεματίζοντας τόν βούλγαρο ἀντίχριστο. Οἱ γυναῖκες τῆς ετρούσας φοβισμένες στέκονταν ἀπό μακρυά καί σταυροκοπιοῦνταν ζητώντας συγχώρεση γιά τό ἀνοσιούργημα. Οἱ παλαιότεροι διηγοῦνταν ὅτι ἡ κατάρα τοῦ Μητροπολίτη εἶχε τρομερά ἀποτελέσματα. Ἑπτά ἄτομα ἀπό τήν οἰκογένεια τοῦ σεγκενέφ πέθαναν σ ἕνα χρόνο. Ὁ ἴδιος ὁ σεγκενέφ ἀρρώστησε βαριά καί κόντεψε νά πεθάνει. Ὅταν σηκώθηκε ἀπό τό κρεβάτι του, ἦταν ἐρείπιο σωματικό. ό στόμα του, πού ξεστόμιζε τίς βρισιές καί τά «γιοῦχα» ἐναντίον τοῦ Μητροπολίτη, εἶχε στραβώσει. ό χέρι του πού εἶχε πετροβολήσει τόν Ἱεράρχη ἦταν παράλυτο. ό πόδι του πού ἐπιχείρησε νά τόν κλωτσήσει δέν μποροῦσε νά τό πατήσει καί τό ἔσερνε. ό μυαλό του εἶχε χάσει τήν πρώτη λαμπράδα καί ἐξυπνάδα. Φαίνεται ὅτι ἔπαθε ἡμιπληγία.ἦταν ἡ ζωντανή μαρτυρία τῆς τιμωρίας του γιά τίς ἀνόσιες πράξεις του. Μά ἐκεῖνο πού ἤθελε ὁ σεγκενέφ ἔγινε. Ἕνα ὑπόμνημα δικό του μέ τά ὀνόματα τῶν ὀπαδῶν του ὑποβλήθηκε στίς τουρκικές ἀρχές καί ἀπαιτοῦσε τήν παραχώρηση στή βουλγαρική ἐξαρχία τῆς μοναδικῆς ἐκκλησίας τοῦ χωριοῦ, πού Ἕλληνες τήν ἔκτισαν μέ τό ὑστέρημά τους, Ἕλληνας Μητροπολίτης, ὁ Γερμανός, τήν ἐγκαινίασε καί Ἕλληνες ἱερεῖς τή λειτούργησαν (ὅπως ὁ Χρῆστος απαϊωάννου, ὁ απαστογιάννης ἀπό τά ρίκαλα τῆς Θεσσαλίας, ὁ αναγιώτης εμπάνης καί τελευταῖος ὁ Ἀθανάσιος απαστεργίου). Οἱ τουρκικές ἀρχές ἐνέκριναν τήν παραχώρηση στή βουλγαρική ἐξαρχία τῆς ἐκκλησίας τῆς ετρούσας. Ἀμέσως ἔφτασαν ἀπό τήν Βουλγαρία οἱ βούλγαροι ἱερεῖς παπα- Ἀρσέν καί παπα-ριαντάφυλλος (Ἕλληνας ἐξωμότης) καθώς καί ἕνας ἱεροκήρυκας, ὁ φέτκος. Αὐτός ἐπεξηγώντας δῆθεν τό Εὐαγγέλιο ἐπροπαγάνδιζε νύκτα καί ἡμέρα γιά τήν Βουλγαρία καί διεκήρυττε ὅτι ὅλοι οἱ κάτοικοι τῆς ετρούσας καθώς καί ὅλης τῆς Μακεδονίας εἶναι Βούλγαροι, ὅπως αὐτός. Μέ τήν βία καί τό χρῆμα πέτυχαν νά ἐξαγοράσουν τήν πνευματική ἡγεσία τοῦ χωριοῦ. όν Ἕλληνα ἱερέα παπα-ἰωάννη ἀπό τήν περιοχή Θεσσαλίας τόν μετέβαλαν σέ βούλγαρο ἱερέα. όν Ἕλληνα διδάσκαλο Ἀνδρέα Γκιαούρη καθώς καί ἕναν ἄλλο Θεσσαλό ὀνομαζόμενο Ἀλέξιο τούς πῆραν δικούς τους διδασκάλους. Μάλιστα τόν Ἀλέξιο τόν ἔστειλαν ἀργότερα στήν Βουλγαρία, ὅπου τόν χειροτόνησαν ἐξαρχικό ἱερέα, καθώς καί τόν Ἕλληνα ἱεροψάλτη Ἰωάννη Μπαλτᾶ. τήν ἀρχή μία υριακή λειτουργοῦσαν οἱ Βούλγαροι ἱερεῖς καί τήν ἄλλη υριακή οἱ Ἕλληνες

19 Ἀπό τό 1880 ἀπαγορεύθηκε τελείως ἡ εἴσοδος στήν ἐκκλησία τῶν ατριαρχικῶν Ἑλλήνων. Ὁ ἱερέας Ἀθανάσιος απαστεργίου (γεννήθηκε στήν ετροῦσα τό 1815, χειροτονήθηκε ἱερέας τό 1840 καί πέθανε τό 1905) εἶχε ἀπομείνει ὁ μοναδικός ατριαρχικός κληρικός στό χωριό καί κρατοῦσε σφικτά γύρω του ἑνωμένους τούς ἐναπομείναντες Ἕλληνες ατριαρχικούς. Οἱ Βούλγαροι θέλησαν νά τόν ἐξαγοράσουν, γιά νά συντρίψουν καί τήν στερνή ἀντίσταση τοῦ Ἑλληνισμοῦ στήν ετροῦσα. Ἐκεῖνος, ὡς Ἕλληνας πού ἦταν, ἀρνήθηκε μέ περιφρόνηση. ῆρε τά ἱερά σκεύη στά σεπτά του χέρια καί πῆγε στήν ἄκρη τοῦ χωριοῦ. Ἐκεῖ, ὅπου σήμερα ὑψώνεται καλλίμορφη ἡ ἐκκλησία τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου. Ἔπεσε στά γόνατα καί προσευχήθηκε μέ κατάνυξη καί πίστη, ἐπικαλούμενος τή βοήθεια τοῦ Ὑψίστου. Μέ δακρυσμένα μάτια, μέ καρδιά γιομάτη ἱερή συγκίνηση καί δέος ἄρχισε, ψέλνοντας ἐκκλησιαστικά τροπάρια, νά ὑψώνει μέ ψάθες καί καλάμια μία μικρή ἐκ κλησούλα. οντά του ἔτρεξαν καί τόν βοήθησαν ὅλοι οἱ ατριαρχικοί Ἕλληνες καί Ἑλληνίδες. Ἐκεῖ στήν ψάθινη ἐκ κλησούλα φώλιαζε ὁ κυνηγημένος Ἑλληνισμός μας. Ἄσβηστη ἔκαιε ἐκεῖ ἡ κανδήλα τῆς Ἐθνικῆς μας Ἰδέας. Ἔγινε ὁ ἱερός βωμός πού συγκέντρωσε γύρω του τούς Ἕλληνες 36 ἀδελφωμένους σέ μία πίστη, σέ μία πατρίδα. τό Χριστό καί στήν Ἑλλάδα. ούς ἔδινε τήν ἐλπίδα πώς πάλι μέ χρόνια μέ καιρούς θά φύγουν οἱ βουλγαροπαπάδες καί ὅλο τό χωριό θά ἑνωθεῖ σάν καί πρῶτα καί θά ξαναγίνει Ἑλληνικό καί Ἐθνομάρτυς Ἀθανάσιος Χριστιανικό. Βαλαβάνης. Φονεύθηκε Αὐτή ἡ ψάθινη ἐκκλησούλα τούς ἔδινε τό θάρρος τήν 29η Ὀκτωβρίου καί τήν ἀποφασιστικότητα γιά τήν ἱερή μάχη. Ὁ παπα-θανάσης ἔγινεν ὁ πνευματικός ὁδηγητής τους. Μαζί του οἱ πρῶτοι ἐπίτροποι, Γεώργιος Βαλαβάνης, Ἄγγελος Μαδεμλῆς, Χρῆστος απαστεργίου, ωνσταντῖνος ότιος, αύλιου αῦλος, Ἀθανάσιος αλαϊτζῆς, υριᾶκος σιάντας, Γεώργιος εραφείμ, Λαζαρίδης κ.λ.π. διατήρησαν τήν Ἑλληνική οινότητα, καί ἄρχισαν τό μεγάλο ἀγώνα. Ἕναν ἀγώνα σκληρό, ἀδυσώπητο, ἀλλά νικηφόρο. Ἄρχισε τότε ὀξυτάτη διαμάχη καί συναγωνισμός ἀνάμεσα στίς δύο οινότητες. Οἱ ατριαρχικοί Ἕλληνες δέν διέθεταν οὔτε χρήματα, οὔτε εἶχαν ἄλλη βοήθεια ἀπό πουθενά. Οἱ ἐξαρχικοί ὅμως εἶχαν ἄφθονο βουλγαρικό χρυσό καί κρυφά διέθεταν καί ὁπλισμό. 37

20 αρ ὅλα ὅμως αὐτά, οἱ Ἕλληνες μόνοι καί ἀβοήθητοι πέτυχαν νά συντηροῦν, μέ τίς δικές των συνεισφορές, ξεχωριστό σχολεῖο μέ Ἕλληνα διδάσκαλο. Ἕνα δωμάτιο ἦταν ὅλο κι ὅλο τό χολεῖο μέσα σ ἕνα οἴκημα ὅπου συστεγαζόταν καί τό βουλγαρικό. Οἱ ἐξαρχικοί παίρνοντας τήν ἐκκλησία πῆραν καί τό σχολεῖο τοῦ χωριοῦ πού βρισκόταν στόν αὐλόγυρό της. τά διαλείμματα τά Ἑλληνόπουλα χτυπιόνταν μέ τά ἐξαρχικά πού ἦσαν πιό πολλά. έ λίγο καιρό τά γνήσια Ἑλληνόπουλα τούς εἶχαν πάρει τόν ἀέρα καί τά κυνηγοῦσαν, ὅπου τά ἔβρισκαν. Αὐτό δυσαρεστοῦσε τούς βουλγάρους ἱερεῖς. Ἔτσι ὅταν τό 1900 περίπου οἱ Ἕλληνες ἔκτισαν δικό τους σχολεῖο πίσω ἀπό τήν μεγάλη ἐκκλησία, στό λεγόμενο Μετόχι, τό δέχτηκαν μέ ἀνακούφιση. όν Ἰούλιο τοῦ 1902 φτάνει στή ράμα ὁ ἐθνομάρτυς Μητροπολίτης Χρυσόστομος. Ὁ Μακεδονικός ἀγώνας ἀρχίζει πλέον νά φουντώνει μέ τήν φωτεινή καθοδήγηση ἐκείνου. Λίγο-λίγο οἱ ἐξαρχικές οἰκογένειες ξαναγυρίζουν στό ατριαρχεῖο. Ὁ Ἑλληνισμός μέρα μέ τή μέρα κερδίζει ἔδαφος, παρ ὅλο πού στά γύρω ὑψώματα κυκλοφοροῦν ἔνοπλες ὁμάδες ομιτατζήδων μέ ἐπί κεφαλῆς τόν ανίτσα. (Φώτη ριάρχη, Ἱστορία τοῦ Νομοῦ ράμας, 1969, σελ ) 38 τιγμιότυπα ἀπό τήν πρώτη θεία Λειτουργία 39

21 Μετά τήν πρώτη θεία λειτουργία στό ναό (άββατο 19 Νοεμβρίου 2011)

22 α γ β ΙΑΝΟΥΑΡΙΟ ΕΡΙΟΜΗ Ι. ΧΡΙΟΥ. Βασιλείου Μεγ.,Ἐμμελείας Ἁγ. εραφείμ άρωφ, ιλβέστρου, Θεαγένους, Θεοδότης Μαλαχίου προφ., Γορδίου μ., Θωμαΐδος ΡΟ ΩΝ ΦΩΩΝ. ύναξις τῶν 70 Ἀπ., Θεοκτίστου Θεοπέμπτου καί Θεωνᾶ τῶν μαρτ., υγκλητικῆς ὁσίας (νηστεία) Α ΑΓΙΑ ΘΕΟΦΑΝΕΙΑ ύναξις ροδρόμου καί Βαπτιστοῦ Ἰωάννου Γεωργίου Χοζεβίτου, αρθένας, ομνίκης ολυεύκτου μάρτ., Εὐστρατίου ὁσ., Ἀντωνίνης μαρτ. Γρηγορίου Νύσσης, ομετιανοῦ Μελιτινῆς, Μαρκιανοῦ ΜΕΑ Α ΦΩΑ. Θεοδοσίου οινοβιάρχου, Ἀγαπίου ατιανῆς μάρτ., Εὐθασίας, Μερτίου, αρθένας μάρτ. Ἑρμύλου, τρατονίκου μ., Μαξίμου αυσοκαλυβίτου ῶν ἐν ινᾷ καί Ραϊθῷ ἀναιρεθέντων, αμιανοῦ αύλου Θηβαίου, Ἰωάννου αλυβίτου ροσκ. ἁλύσ. ἀπ. έτρου, Νικολάου Μυτιλ., Ἐλασίππου μάρτ. Ἀντωνίου Mεγ., Ἀντωνίου Βεροίας, Γεωργίου Ἰωαννίνων ΙΒ ΛΟΥΑ (έκα Λεπρῶν).Ἀθανασίου, υρίλλου Ἀλεξανδρείας Μάρκου Εὐγενικοῦ, Μακαρίου Αἰγυπτίου Εὐθυμίου Μεγάλου, Εὐσεβίου, Ζαχαρίου νεομ. Ἄρτης Ἁγίου Μεγαλομάρτυρος Εὐγενίου τοῦ ραπεζουντίου ιμοθέου ἀπ., Ἀναστασίου έρσου, Ἰωσήφ ἡγιασμ. ιονυσίου ἐν Ὀλύμπῳ, λήμεντος Ἀγκύρ., Ἀγαθαγγέλου μάρτ. Ξένης ὁσ., Ζωσιμᾶ, Φίλωνος ὁσ., Βαβύλα ἱερ., Νεοφύτου Ἐγκλείστου Ἀναγνώσματα υριακῶν καί μεγάλων ἑορτῶν ΗΜΕΡ. ΑΟΟΛΟ ΕΥΑΓΓΕΛΙΟΝ ΗΧΟ - ΕΩΘΙΝΟΝ 1 ολασ. β 8-12 Λουκ. β 20-21, εριτομή Χριστοῦ Β ιμ. δ 5-8 Μάρκ. α 1-8 πλ. α Η 6 ίτ. β 11-14, γ 4-7 Ματθ. γ Θεοφανείων 7 ράξ. ιθ 1-8 Ἰωάν. α Βαπτιστοῦ Ἰωάννου 11 Β ορ. δ 6-15 Ματθ. δ πλ. β Θ 17 Ἑβρ. ιγ Λουκ. στ Ἀντωνίου Μεγάλου 18 Ἑβρ. ιγ 7-16 Λουκ. ιζ βαρύς Ι 20 Β ορ. δ 6-15 Λουκ. στ Εὐθυμίου Μεγάλου 25 Ἑβρ. ζ 26 - η 2 Λουκ. ιθ 1-10 πλ. δ ΙΑ 27 Ἑβρ. ζ 26 - η 2 Ἰωάν. ι 9-16 Ἰωάννου Χρυσοστόμου 30 Ἑβρ. ιγ 7-16 Ματθ. ε ριῶν Ἱεραρχῶν ΕΟΡΑΖΟΝΕ ΙΕΡΟΙ ΝΑΟΙ T δ ΙΕ ΛΟΥΑ (Ζακχαίου). Γρηγορίου Θεολόγου, Μαργαρίτας Ξενοφῶντος ὁσίου καί οἰκογενείας αὐτοῦ, Ἀμωνᾶ ὁσίου Ἀν. λειψ. Ἰωάννου Χρυσοστόμου, λήμεντος, ημητρίου νεομ. Ἐφραίμ τοῦ ύρου, αλλαδίου, Ἰακώβου, Χάριτος Ἀνακ. λειψ. Ἰγνατίου Θεοφόρου, ημητρίου Χίου ριῶν Ἱεραρχῶν (Ἑορτή αιδείας), Θεοφίλου τοῦ νέου ύρου, Ἰωάννου Ἀναργύρων, Ἠλιού Ἀρδούνη, Ἀρσενίου 7/1 Ἱ.Ν ιμίου ροδρόμου Ἀργυρουπόλεως 17/1 Ἱ.Ν. Ἁγίας Εἰρήνης ράμας 18/1 Ἱ.Ν. Ἁγίου Ἀθανασίου οξάτου, αλαμπακίου, ετρούσης 21/1 Ἱ.Ν. Ἁγίου Εὐγενίου Ἀρκαδικοῦ 30/1 Ἱ.Ν. Ἁγ. ριῶν Ἱεραρχῶν ηγαδίων 43

23 Α Γ Β δ ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟ Ι ΛΟΥΑ (ελώνου & Φαρισαίου). ρύφωνος, ερπετούας μ., Ὑπαπαντή τοῦ ωτῆρος Χριστοῦ, Ἰορδάνου νεομ. ραπ. υμεών Θεοδ., Ἄννης προφ., ταματίου, Νικολάου, Ἰωάννου Ἰσιδώρου ηλουσ., Νικολάου ὁμολ., Ἀβραμίου ἱερομ. Ἀγάθης μ., ολυεύκτου ων/πόλεως Φωτίου πατρ. ων/πόλεως, Βουκόλου μύρνης, Φαύστας αρθενίου Λαμψάκου, Λουκᾶ ὁσίου τοῦ ἐν τειρίῳ ΙΖ ΛΟΥΑ (Ἀσώτου). Θεοδώρου στρατ., προφ. Ζαχαρίου Ἀνακομιδή λειψάνων ὁσίου Γεωργίου, Νικηφόρου μάρτ., Χαραλάμπους ἱερομ., Ζήνωνος ταχυδρ. Ἀναστασίου Ἱεροσ. Βλασίου ἱερομάρτυρος, Θεοδώρας βασιλίσσης Μελετίου Ἀντιοχείας, Χρήστου νεομ. κηπουροῦ Ἀκύλα & ρισκίλλης ἀποστόλων, Εὐλογίου Ψυχοσάββατον. Αὐξεντίου, Ἀβραάμ, Νικολάου ορίνθου ΑΟΡΕΩ (ρίσεως). Ὀνησίμου ἀπ., Εὐσεβίου, Ἀνθίμου ὁσ. αμφίλου μ., Φλαβιανοῦ ἐπισκ. /λεως Θεοδώρου ήρ., Θεοδώρου Μυτιλ. νεομ.,μαριάμνης ἰσαπ. Λέοντος Ρώμης, Ἀγαπητοῦ ιναίου Φιλοθέης Ἀθηναίας, Ἀρχίππου, Φιλήμονος Ἀποσ., Νικήτα ν. Λέοντος ἐπισκ. ατάνης, Βησσαρίωνος ὁσίου Εὐσταθίου, ιμοθέου, Ἰωάννου /πόλεως, Ζαχαρίου Ἱεροσ. ΥΡΙΝΗ (υγχωρήσεως). ῶν ἐν τοῖς Εὐγενίου Μαρτύρων ΑΘΑΡΑ ΕΥΕΡΑ. ολυκάρπου μύρνης, ροτερίου Α - Β εὕρεσις κεφαλῆς Ἰωάννου τοῦ ροδρόμου αρασίου ων/πόλεως, Ρηγίνου ἐπισκόπου κοπέλου Φωτεινῆς ἰσαπ. αμαρείτ., Θεοκλήτου μάρτ.,ἰωάννου νεομ. Α Χαιρετισμοί.ροκοπίου εκαπολ. ὁμολ., τεφάνου γηρ. Ἁγ. Θεοδώρων, ἀνάμνησις τοῦ διά κολλύβων θαύματος Βασιλείου ὁσ., ροτερίου ἱερομ., υράννης νεομ. Ἀναγνώσματα υριακῶν καί μεγάλων ἑορτῶν ΗΜΕΡ. ΑΟΟΛΟ ΕΥΑΓΓΕΛΙΟΝ ΗΧΟ - ΕΩΘΙΝΟΝ 1 Ρωμ. η Λουκ. ιη α Α 2 Ἑβρ. ζ 7-17 Λουκ. β Ὑπαπαντῆς 8 Α ορ. στ Λουκ. ιε β Β 10 Β ιμ. β 1-10 Ἰωάν. ιε 17-ιστ 2 Ἁγ. Χαραλάμπους 15 Α ορ. η 8-13, θ 1-2 Ματθ. κε γ Γ 22 Ρωμ. ιγ 11-14, Ματθ. στ δ ιδ Β ορ. δ 6-15 Ματθ. ια 2-15 Ἰωάννου τοῦ ροδρόμου 28 Β ιμ. β 1-10 Μάρκ. β 23-γ 5 Ἁγ. Θεοδώρου ήρωνος ΕΟΡΑΖΟΝΕ ΙΕΡΟΙ ΝΑΟΙ 2/2 Ἱ.Μ. Ἀναλήψεως - αξιάρχαι - ίψα 9/2 Ἱ. Μονή Ἀναλήψεως-αξιάρχαι-ίψα. Ἀνακομιδή λειψάνου ὁσίου Γεωργίου 28/2 Ἱ. Ν. Ἁγ. Θεοδώρων ρινολόφου 45

24 α γ ΜΑΡΙΟ Α ΝΗΕΙΩΝ (Ὀρθοδοξίας). Εὐδοκίας, Μαρκέλλου Νικολάου λανᾶ, Ἡσυχίου υγκλ., Ἰωακείμ, Εὐθαλίας Εὐτροπίου, αλλινίκου, Βασιλίσκου μαρτύρων Γερασίμου Ἰορδανίτου, αύλου & Ἰουλιανῆς μαρτ. όνωνος, Ἀρχελάου καί τῶν σύν αὐτῷ 152 μαρτύρων Β Χαιρετισμοί.ῶν ἐν Ἀμορίῳ 42 μαρτύρων ῶν ἐν Χερσῶνι ἱερομαρτύρων, Λαυρεντίου Β ΝΗΕΙΩΝ (Γρηγορίου αλαμᾶ) Θεοφυλάκτου εσσαράκοντα Μαρτύρων τῶν ἐν εβαστείᾳ, αισαρίου οδράτου, Ἀναστασίας ατρικίας, Μιχαήλ Μαυρουδῆ νεομ. ωφρονίου ατρ. Ἱεροσολ., Θαλοῦ, Θεοδώρας Ἄρτης Θεοφάνους ὁμολ., Γρηγορίου ιαλόγου, υμεών Νέου Θεολόγου Βενεδίκτου ὁσ., Εὐσχήμονος ἐπισκόπου ὁμολ. Ἀναγνώσματα υριακῶν καί μεγάλων ἑορτῶν ΗΜΕΡ. ΑΟΟΛΟ ΕΥΑΓΓΕΛΙΟΝ ΗΧΟ - ΕΩΘΙΝΟΝ 1 Ἑβρ. ια 24-26, Ἰω. α πλ. α Ε 8 Ἑβρ. α 10-14, β 1-3 Μάρκ. β 1-2 πλ. β 9 Ἑβρ. ιβ 1-10 Ματθ. κ Μαρτύρων 15 Ἑβρ.δ 14-18, ε 1-6 Μάρκ. η 34-38, θ 1 βαρύς Ζ Ἑβρ. στ Ἑβρ. β Μάρκ. θ Λουκ. α πλ. δ Η Εὐαγγελισμοῦ 29 Ἑβρ. θ Μάρκ. ι α Θ β Γ ΝΗΕΙΩΝ (ταυρ/σεως). Ἀγαπίου, Ἀριστοβούλου Χριστοδούλου ἐν άτμῳ, αββίνου Αἰγυπτίου Ἀλεξίου, ἀνθρώπου τοῦ Θεοῦ, Θεοστηρίκτου ὁμολ., Μαρίνου υρίλλου Ἱεροσ., ροφίμου, Εὐκαρπίονος Χρυσάνθου & αρείας μαρτ., Ἰάσονος, Ἱλαρίας μάρτ. Χαιρετισμοί. ῶν ἐν μονῇ Ἁγ. άββα ἀναιρεθ., Μύρωνος νεομ. Ἰακώβου ὁμολογητοῦ, Θωμᾶ ων/λεως δ ΝΗΕΙΩΝ (Ἰω. λίμακος). Βασιλείου Ἀγκύρας, αλλινίκης Νίκωνος καί τῶν σύν αὐτῷ 199 μαρτύρων Ἀρτέμονος ἱερομ., αρθενίου νεομ. Χίου, Ζαχαρίου Ὁ Εὐαγγελισμός τῆς Θεοτόκου (Ἐθνική ἑορτή) ΜΕΓΑ ΑΝΩΝ.ύναξις ἀρχαγγέλου Γαβριήλ ΑΑΘΙΟ Υ ΜΝΟ. Ματρώνης, Λυδίας, Φιλητοῦ, αύλου Ἱλαρίωνος ὁσίου, Ἡρωδίωνος ἀποστ. Ε ΝΗΕΙΩΝ (Μαρίας Αἰγυπτίας).Μάρκου Ἀρεθ. υρίλλου Ἰωάννου λίμακος, Ζαχαρίου νεομ. Ὑπατίου ἐπισκόπου Γαγγρῶν, Ἀκακίου ὁμολογητοῦ ΕΟΡΑΖΟΝΕ ΙΕΡΟΙ ΝΑΟΙ 22/3 Ἱ.Ν. Ἁγίου Νικολάου ράμας. ʹ υριακή Νηστειῶν. Λιτάνευσις ἐν τῇ πόλει τῆς ράμας τῶν ἱερῶν λειψάνων τοῦ ὁσίου Γεωργίου τοῦ ὁμολογητοῦ. 25/3 Ἱ.Ν. Εὐαγγ. Θεοτόκου ράμας, Βαθυσπήλου, αλαμῶνος, άτω εφαλαρίου 47

25 α γ β δ ΑΡΙΛΙΟ Μαρίας Αἰγυπτίας, Γεροντίου μαρ., Βασιλείου μάρτ. ίτου ὁσ., Θεοδώρας παρθενομ., Αἰδεσίου Νικήτα ὁμολογητοῦ., Ἰωσήφ τοῦ ὑμνογράφου, αύλου νεομ. Λαζάρου. Γεωργίου ἐν Μαλεῷ, Θεοδούλου, Θεωνᾶ Θεσ/νίκης ΩΝ ΒΑΪΩΝ. λαυδίου, ιοδώρου μ., Γεωργίου ν., Θεοδώρας Μ. ΕΥΕΡΑ.Ἰωσήφ αγκάλου,εὐτυχίου /πόλεως Μ. ΡΙΗ.ῶν 10 αρθένων.αλλιοπίου, άββα αλύμνου Μ. ΕΑΡΗ. ῆς ἀλειψάσης τόν ύριον μύρῳ. Μ. ΕΜΗ. Ὁ Μυστικός εῖπνος. Εὐψυχίου μάρτυρος Μ. ΑΡΑΕΥΗ. ά Ἅγια άθη τοῦ υρίου. Μ. ΑΒΒΑΟΝ. Ἡ εἰς Ἅδου άθοδος τοῦ υρίου. ΑΓΙΟΝ ΑΧΑ. Ἡ Ἀνάστασις τοῦ υρίου. ευτέρα ιακαινησίμου, Μαρτίνου Ρώμης, Ζωΐλου μ. ρίτη ιακαιν. Ραφαήλ, Νικολάου & Εἰρήνης νεομ. Μυτιλήνης Λεωνίδου μάρτ. ἐπισκ. Ἀθηνῶν, ρήσκεντος μάρτ. Ἀγάπης, Εἰρήνης, Χιονίας, Χαρίσσης, Νίκης καί τῶν σύν αὐταῖς Ζωοδόχου ηγῆς,μακαρίου ορίνθου, Ἀδριανοῦ μάρτ. Ἰωάννου & Ἀθανασίας ὁσ., Ἰωάννου ὁσ. νεομ. Ἰωαν. ΟΥ ΘΩΜΑ. 172 Οσιομαρτύρων Εἰκοσιφοινίσσης Ζακχαίου ἀποστόλου, Θεοδώρου ριχινᾶ Ἀλεξάνδρας βασ., Ἀναστασίου τοῦ ιναΐτου Ναθαναήλ ἀποστ., Θεοδώρου τοῦ υκεώτου Γεωργίου μεγαλομάρτυρος τοῦ ροπαιοφόρου Ἐλισάβετ ὁσ., άββα στρατηλ., Ἀχιλλέως ἱερομ., ούκα μάρτ. Μάρκου τοῦ εὐαγγελιστοῦ ΩΝ ΜΥΡΟΦΟΡΩΝ. Βασιλέως ἱερ.,, Γλαφύρας & Ἰούστας μ. αναγίας Χορταΐτου, υμεών ἱερ., Εὐλογίου ῶν ἐν υζίκῳ 9 μαρτ., Μέμνονος ὁσίου Ἰάσονος, ωσιπάτρου ἀποστ., ερκύρας μάρτ. Εὐψυχίου Ἰακώβου Ζεβεδαίου ἀπ., λή μεν τος, ονάτου ἐπ., Ἀργυρῆς νεομ. Ἀναγνώσματα υριακῶν καί μεγάλων ἑορτῶν ΗΜΕΡ. ΑΟΟΛΟ ΕΥΑΓΓΕΛΙΟΝ ΗΧΟ - ΕΩΘΙΝΟΝ 4 Ἑβρ. ιβ 28-ιγ 8 Ἰωάν. ια 1-45 Ἔγερσις Λαζάρου 5 Φιλιπ. δ 4-9 Ἰωάν. ιβ 1-18 Βαΐων 12 ράξ. α 1-8 Ἰωάν. α 1-17 ΑΓΙΟΝ ΑΧΑ 13 ράξ. α 12-17, Ἰωάν. α ευτέρα ιακαινησίμου 14 ράξ. β Λουκ. κδ ρίτη ιακαινησίμου 17 ράξ. γ 1-8 Ἰωάν. β Ζωοδόχου ηγῆς 19 ράξ. ε Ἰωάν. κ Ἀποστ. Θωμᾶ 23 ράξ. ιβ 1-11 Ἰωάν. ιε 17-27, ιστ 2 Ἁγίου Γεωργίου 26 ράξ. ς 1-7 Μάρκ. ιε 43-47, ιστ 1-8 β ΕΟΡΑΖΟΝΕ ΙΕΡΟΙ ΝΑΟΙ 4/4 Ἱ.Ν. Ἁγίου Λαζάρου ουδουνίων 14/4 Ἱ.Ν. Ἁγ. Ραφαήλ, Νικολάου καί Εἰρήνης ανοράματος ράμας 15/4 Ἱ. Μητροπολιτικός Ναός. ύναξις Ὑπεραγίας Θεοτόκου ορταϊτίσσης 17/4 Ἱ.Ν. Ζωοδόχου ηγῆς λατανιᾶς, αλλιφύτου 19/4 Ἱερὰ Μονὴ Εἰκοσιφοινίσσης. ῶν ἁγίων 172 ὁσιομαρτύρων τῶν ὑπὸ τῶν Ἀγαρηνῶν ἀναιρεθέντων 23/4 Ἱ.Ν. Ἁγίου Γεωργίου αλαμπακίου, οκκινογείων, ουδουνίων, υργίων (Ἀγάπη), Μοναστηρακίου, Νέας Ἀμισοῦ, Νικηφόρου, Ξηροποτάμου, λατανοβρύσεως, ρασινάδας, ιδηρονέρου, ιταγρῶν, είχους, Φτελιᾶς, Φωτολίβους, Χαμοκεράσων, Μαυροκορδάτου 49

26 α γ β δ ΜΑΪΟ Ἱερεμίου ροφ., Εὐ θυ μίου ὁσιομ. ἐκ ημητσάνης, αναρέτου Ἀνακομιδή λειψ.ἀ θα νασίου τοῦ Μεγάλου, Ματρώνης, Ζωῆς μ. ΑΡΑΛΥΟΥ.ιμοθέου-Μαύ ρας, μαρτ., έτρου Ἄργους ῶν ἐκ αμοθράκης 5 μαρτύρων. ελαγίας μάρτ., Ἱλαρίου θ. Εἰρήνης μεγα λ., Εὐθυμίου ἐπισκ. Μαδύτου θαυματουργοῦ Μεσοπεντηκοστῆς. Ἰώβ πολυάθλου, εραφείμ ὁσίου οῦ ἐν οὐρανῷ φανέντος ιμίου ταυροῦ ἐπί Μ. ων/ νου Ἰωάννου τοῦ Θεολόγου, Ἀρσενίου τοῦ Μεγάλου Ἡσαΐου προφήτ., Χριστοφόρου μ., Νικολάου ἐν Βουνένοις ΑΜΑΡΕΙΙΟ. ίμωνος ἀπ. Ζηλωτοῦ, Λαυρεντίου ὁσ. υρίλλου & Μεθοδίου ἰσαπ., Ἀργυροῦ νεομάρτυρος Ἐπιφανίου ἐπισκ. ύπρου, Γερμανοῦ /όλεως, Θεοδώρου Γλυκερίας μ., εργίου, Εὐθυμίου ὁσ.,αυσικάκου Θεράποντος ἱερομ., Ἰσιδώρου ἐν Χίῳ αχωμίου Μεγάλου, Ἀχιλλείου ἐπισκόπου Λαρίσης Θεοδώρου ἡγιασμένου, Νικολάου νεομάρτ. ἐκ Μετσόβου ΥΦΛΟΥ. Ἀνδρονίκου & Ἰουνίας ἀποστ., Ἀθανασίου ἐπισ. Χριστ. έτρου, ιονυσίου, Ἡρακλείου, αυλίνου, Ἰουλίας μ. ατρικίου ἐπ., Ἀκακίου, Μενάνδρου μάρτ. Ἀπόδοσις τοῦ άσχα. Λυδίας Φιλιππ., Θαλλελαίου, Νικήτα Χίου ANΑΛΗΨΕΩ. ωνσταντίνου καί Ἑλένης Ἰσαποστόλων Βασιλίσκου μάρτ., αύλου & ημητρίου νεομαρτύρων Μιχαήλ υνάδων, υνεσίου ἐπ. ύπρου, Μαρίας λωπᾶ ΑΕΡΩΝ Α ΟΙ. ΥΝΟΟΥ. υμεών τυλίτου, Ἱλαρίωνος Γ εὕρεσις. εφαλῆς ροδρόμου, Ὑπομονῆς άρπου & Ἀλφαίου ἀπ., Ἀλεξάνδρου νεομ. ἐκ Θεσ/νίκης Ἰωάννου Ρώσου, Θεράποντος & Ἑλλαδίου ἱερομ. Εὐτυχοῦς ἐπισκ. Μελιτινῆς, Ἑλικωνίδος μάρτυρος Θεοδοσίας μάρτ., Θεοδοσίας παρθενομαρ. ων/λιτίσσης Ψυχοσάββατον. Ἰσαακίου ἡγουμ. αλμάτων, Ρωμανοῦ μ. ΕΝΗΟΗ. Ἑρμείου μ., Εὐσεβίου, τῶν ἐν Ἀσκάλωνι Ἀναγνώσματα υριακῶν καί μεγάλων ἑορτῶν ΗΜΕΡ. ΑΟΟΛΟ ΕΥΑΓΓΕΛΙΟΝ ΗΧΟ - ΕΩΘΙΝΟΝ 2 Ἑβρ. ιγ 7-16 Ματθ. ε Ἁγίου Ἀθανασίου 3 ράξ. θ Ἰωάν. ε 1-15 γ Ε 6 ράξ. ιδ 6-18 Ἰωάν.ζ Μεσοπεντηκοστῆς 8 Α Ἰω. α 1-7 Ἰωάν. ιθ 25-27, κα Ἰωάννου Θεολόγου 10 ράξ. ια Ἰωάν. δ 5-42 δ Ζ 17 ράξ. ιστ Ἰωάν. θ 1-38 πλ. α Η 20 ράξ. ιη Ἰωάν. ιβ Ἀπόδοση τοῦ άσχα 21 ράξ. κστ 1, Λουκ. κδ Ἀναλήψεως-ων/νου-Ἑλένης 24 ράξ. κ 16-18, Ἰωάν. ιζ 1-13 πλ. β Ι 25 Β ορ.δ 6-15 Ματθ. ια 2-15 Ἰωάννου ροδρόμου 31 ράξ. β 1-11 Ἰωάν. ζ 37-52, η 12 εντηκοστῆς ΕΟΡΑΖΟΝΕ ΙΕΡΟΙ ΝΑΟΙ 2/5 Ἱ.Ν. Ἁγίου Ἀθανασίου οξάτου, ετρούσης 5/5 Ἱ.Ν. Ἁγίας Εἰρήνης ράμας 21/5 Ἱ.Μ. Ἀναλήψεως-αξιάρχαι-ίψα. Ἱ.Ν. Ἀναλήψεως τοῦ ωτῆρος Ὑψηλοῦ υργίων 21/5 Ἱ.Ν. Ἁγ. ωνσταντίνου καί Ἑλένης ράμας, αρανεστίου, Μεγαλοκάμπου, αλιαμπέλων 51

27 α γ β δ ΙΟΥΝΙΟ ΑΓ.ΝΕΥΜΑΟ. Ἰουστίνου φιλοσ., ύρρου ἱερομ. Νικηφόρου /πόλεως, ωνσταντίνου νεομ. τοῦ ἐξ Ἀγαρηνῶν Λουκιλλιανοῦ & τῶν σύν αὐτῷ, αύλης μ., Ἀθανασίου ὁσίου Μάρθας- Μαρίας ἀδελ. Λαζάρ., Μητροφάνους ων/πόλεως ωροθέου, ἐπισκ. ύρου, Νικάνδρου μάρτ., Μάρκου νεομ. Χίου Ἱλαρίωνος ἡγουμένου αλμάτων, Θεοδώρου ἡγιασμένου Α ΜΑΘΑΙΟΥ. Ἁγίων άντων.εβαστιανῆς ὁσίας Ἀνακ. λειψ.θεοδώρου τρατ., αλλιόπης υρίλλου ἀρχιεπ. Ἀλεξανδρείαςδρείας, Θέκλας μαρ. Θεοφάνους, ανσέμνης ὁσ.,ἀλεξάνδρου, Ἀντωνίνης Βαρθολομαίου & Βαρνάβα ἀπ., Λουκᾶ υμφερουπόλεως ριμαίας Ὀνουφρίου ὁσ., έτρου τοῦ ἐν Ἄθῳ, Μεθοδίου, Νήφωνος Ἀκυλίνης, ιοδώρου μαρτ.,ἄννης καί Ἰωάννου Β ΜΑΘΑΙΟΥ (λῆσις μαθ.). Ἐλισσαίου πρ., Μεθοδίου, Νήφωνος Ἱερωνύμου, Αὐγουστίνου ἐπισ. Ἱππῶνος,Ἀμώς προφήτου ύχωνος ἐπισκ.ἀμαθοῦντος ύπρου Ἰσαύρου, Βασιλείου, Ἰννοκεντίου,Μανουήλ, αβέλ, Ἰσμαήλ Λεοντίου Αἰγίνης, Θεοδούλου, Ὑπατίου, Αἰθερίου μαρτ. Ἰούδα (Θαδδαίου) ἀποστ., Ζήνωνος ὁσ., αϊσίου μεγ. Μεθοδίου ατάρων, Νικολάου αβάσιλα, αλλίστου /πόλεως Γ ΜΑΘΑΙΟΥ.Ἰουλιανοῦ μάρτ., ερεντίου, Νικήτα νεομ. Εὐσεβίου ἱερομ. ἐπισκ. αμοσάτων, Ζήνωνος, Ζηνᾶ μ. Ἀγριππίνης, Ἀριστοκλέους., ημητρίου ιακόνου Γενέθλιον ιμίου ροδρόμου,γενέθλιον Ἁγίου Εὐγενίου Φεβρωνίας,Ὀρεντίου καί τῶν 6 ἀδελφῶν, ιονυσίου αβίδ τοῦ ἐν Θεσ/νίκῃ, αβίδ νέου,ἰωάννου ἐπισκ. Γοτθίας αμψών Ξενοδόχου, Μαρίας καί Ἰωάννας μυροφόρων ΜΑΘΑΙΟΥ. Ἀνακ. λειψ. ύρου &Ἰωάννου Ἀν. εργίου, αύλου έτρου καί αύλου τῶν πρωτοκορυφαίωνἀποστόλων ύναξις τῶν 12 Ἀποστόλων, Μιχαήλ νεομ. τοῦ κηπουροῦ Ἀναγνώσματα υριακῶν καί μεγάλων ἑορτῶν ΗΜΕΡ. ΑΟΟΛΟ ΕΥΑΓΓΕΛΙΟΝ ΗΧΟ - ΕΩΘΙΝΟΝ 1 Ἐφεσ. ε 8-19 Ματθ. ιη Ἁγίου νεύματος 7 Ἑβρ.ια 33-ιβ 2 Ματθ. ι 32-33,37-38, πλ. δ Α ιθ Ρωμ.β Ματθ. δ α Β 21 Ρωμ. ε 1-10 Ματθ. στ β Γ 24 Ρ ωμ. ιγ 11- ιδ 4 Λουκ. α 1-25, 57-68, 76, 80 Γενέθλιον ροδρόμου 28 Ρωμ. στ Ματθ. η 5-13 γ 29 Β ορ. ια 21-ιβ 9 Ματθ. ιστ έτρου & αύλου ἀπ. 30 Α ορ.δ 9-16 Ματθ. θ 36-ι Ἀποστόλων ΕΟΡΑΖΟΝΕ ΙΕΡΟΙ ΝΑΟΙ 1/6 Ἱ.Ν Ἁγίας ριάδος ράμας, ροσοτσάνης, Μικροχωρίου, Ξαγνάντου 7/6 Ἱ.Ν. Ἁγίων άντων ράμας (Α οιμητηρίου) 24/6 Ἱ.Ν. Ἁγίου Εὐγενίου Ἀρκαδικοῦ 29/6 ΟΝΟΜΑΗΡΙΑ ΜΗΡΟΟΛΙΟΥ (Ἱερὰ Μονὴ Εἰκοσιφοινίσσης). Ἱ.Ν. Ἁγ. έτρου καὶ αύλου Ἀμπελακίων, Ἀγγίτου, Ξηροποτάμου, Mικροχωρίου αρανεστίου 30/6 Ἱ.Ν. Ἁγ. ώδεκα Ἀποστόλων ράμας 53

28 α γ β δ α ΙΟΥΛΙΟ οσμᾶ & αμιανοῦ Ἀναργύρων τῶν ἐν Ρώμη μαρτυρησάντων ατάθεσις ἐν Βλαχέρναις ἐσθῆτος Θεοτόκου,Ἰουβεναλίου Ἀνατολίου ων/λεως, Γερασίμου τοῦ νέου, Θεοδὀτης Ἀνδρέου ἐπ. ρήτης τοῦ μελωδοῦ, Μιχαήλ Χωνιάτη Ε ΜΑΘΑΙΟΥ. Ἀθανασίου ἐν Ἄθῳ, Λαμπαδοῦ θαυμ. υπριανοῦ ισώη τοῦ Μεγάλου, Λουκίας παρθενομ., Φιλήμονος ἀπ.. υριακῆς μεγαλ., Θωμᾶ ἐν Μαλεῷ, Εὐαγγέλου μάρτ. ροκοπίου μεγαλομ., Θεοφίλου Ζίχνης, Ἀναστασίου νεομ. αγκρατίου, ιονυσίου, Μητροφάνους, Μιχαήλ ακνανᾶ νεομ. Γρηγορίου ἐπ. Ἄσσου,τῶν ἐν Νικοπόλει τῆς Ἀρμεν. 45 μαρτ. Εὐφημίας μεγαλομ., Ὄλγας ἰσαπ., Νεκταρίου Βρυούλων ΜΑΘΑΙΟΥ. ρόκλου & Ἱλαρίου μ., Βερονίκης, Θεραπίωνος ύναξις ἀρχαγγ. Γαβριήλ,τεφάνου αβαΐτου, Γολινδούχ Νικοδήμου Ἁγιορ., Ἀκύλα ἀποσ.,ἰωσήφ ὑμνογ. Θεσ/κης ηρύκου & Ἰουλίττης μεγαλομ., Βλαδιμήρου ἰσαπ. Ἀθηνογένους, Φαύστου μ., μ. ἐν ισιδίᾳ, Ἰουλίας Μαρίνης μεγαλομ., περάτου & Βερονίκης μαρτύρων Αἰμιλιανοῦ, Θεῆς καί Οὐαλεντίνης μάρτ., αμβώ ὁσίου ΑΕΡΩΝ ΟΙ. ΥΝΟΟΥ. Μακρίνης ὁσ., Θεοδώρου ροφήτου Ἠλιού Θεσβίτου Ἰωάννου ὁσίου,υμεών σαλοῦ, αρθενίου Ἄρτης Μαρίας Μαγδαληνῆς,Μυροφόρου, Μαρκέλλης παρθενομ. Ἰεζεκιήλ προφήτου, Φωκᾶ ἱερομάρτ., ελαγίας ήνου Χριστίνης μεγαλομ., Ἀθηναγόρου ἀπολογ., Θεοφίλου Ζακ. οίμησις ἁγίας Ἄννης, Ὀλυμπιάδος διακ., Εὐπραξίας Η ΜΑΘΑΙΟΥ. αρασκευῆς ὁσ., Ἑρμολάου ἱερ., Ὡραιοζήλης αντελεήμονος μεγαλομ., Ἀνθούσης Εἰρήνης Χρυσοβ., ροχόρου, Νικάνορος, ίμωνος, αρμενᾶ διακ. αλλινίκου, Θεοδότης καί τέκνων αὐτῆς, μαρτύρων ίλα, ιλουανοῦ, ρήσκεντος, Ἐπαινετοῦ, Ἀνδρονίκου ἀπ. Ἰωσήφ ἀπό Ἀριμαθαίας, Εὐδοκίμου τοῦ δικαίου Ἀναγνώσματα υριακῶν καί μεγάλων ἑορτῶν ΗΜΕΡ. ΑΟΟΛΟ ΕΥΑΓΓΕΛΙΟΝ ΗΧΟ - ΕΩΘΙΝΟΝ 1 A ορ. ιβ 27-ιγ 8 Ματθ. ι 1,5-8 Ἁγίων Ἀναργύρων 5 Γαλ. ε 22 - στ 2 Ματθ. η 28-θ 1 δ Ε 11 Β ορ. στ 1-10 Λουκ. ζ Ἁγ. Εὐφημίας 12 Ρωμ. ιβ 6-14 Ματθ. θ 1-8 πλ.α 17 Γαλ. γ 23-δ 5 Μάρκ. ε Ἁγ. Μαρίνης 19 ίτ. γ 8-15 Ματθ. ε πλ. β Ζ 20 Ἰακ. ε Λουκ. δ ροφήτου Ἠλιού 25 Γαλ. δ Λουκ. η Ἁγ. Ἄννης 26 Γαλ. γ 23-δ 5 Ματθ. ιδ βαρύς Η 27 Β ιμ. β 1-10 Ἰωάν. ιε 17 - ιστ 2 Ἁγ. αντελήμονος ΕΟΡΑΖΟΝΕ ΙΕΡΟΙ ΝΑΟΙ 1/7 Ἱ.Ν. Ἁγίων Ἀναργύρων ράμας, Φωτολίβους 20/7 Ἱ.Ν. ροφήτου Ἠλιού ράμας, Βώλακος, Μικροκάμπου, ηγῶν, ροσοτσάνης, καλωτῆς, εμένους, Φωτολίβους 26/7 Ἱ. Μητροπολιτικὸς Ναός, Ἱ.Ν. Ἁγίας αρασκευῆς εἰς Ἅγιον Ἀθανάσιον, Νικοτσάρα 27/7 Ἱ.Ν. Ἁγίου αντελεήμονος ράμας, Ἀρκαδικοῦ, αλλιφύτου, Μαυρολεύκης, ερψιθέας, τέρνας, ολυσύκου, Ἄνω εφαλαρίου 55

29 γ β ΑΥΓΟΥΟ ρόοδος. ταυροῦ, 7 Μακκαβ., ολομονῆς (ἀρχή νηστείας) Θ ΜΑΘΑΙΟΥ. Ἀνακ. λειψ. πρωτ.. τεφάνου Ἰσαακίου, αλμάτου & Φαύστου, αλώμης μυροφ, Θεοδώρας Θεσ. ῶν ἐν Ἐφέσῳ ἑπτά παίδων, Εὐδοκίας ὁσιομ. Εὐσιγνίου μάρτ., Νόννης, Εὐγενίου τοῦ Αἰτωλοῦ Η ΜΕΑΜΟΡΦΩΙ ΟΥ ΩΗΡΟ, Ἀββακούμ νεομ. Ἀστερίου,Νικάνορος Ζάβορδας, Ἀγάθωνος, Θεοδοσίου νέου Αἰμιλιανοῦ υζίκου, Μύρωνος, ριανταφύλλου νεομάρτ. Ι ΜΑΘΑΙΟΥ. Ματθία ἀποστόλου, τῶν ἐν τῇ Χαλκῇ ύλῃ 10 μαρτ. Λαυρεντίου ἀρχιδ., Ξύστου ἐπισκόπου Ρώμης Εὔπλου διακ., Νήφωνος /πόλεως, Θαύματος ἁγ. πυρίδωνος Φωτίου, Ἀνικήτου, αμφίλου, μαρτύρων Μαξίμου ὁμολογητοῦ, Εἰρήνης βασιλ., Εὐδοκίας βασιλίσσης Μιχαίου προφ., Μαρκέλλου ἱερομ., υμεών νεομάρ ραπεζουντίου Η ΟΙΜΗΙ Η ΥΕΡΑΓΙΑ ΘΕΟΟΟΥ ΙΑ ΜΑΘΑΙΟΥ. Ἁγ. Μανδηλίου, ιομήδους, Γερασίμου εφ. Μύρωνος, αύλου, Ἰουλιανῆς μ. Φλώρου, Λαύρου, Λέοντος καί Ἑρμοῦ μαρτ. Ἀρσενίου άρου Ἀνδρέου στρατηλάτου & 2593 μ., Θεοφάνους Ναούσης αμουήλ προφ., Λουκίου μάρτυρος, Θεοχάρους νεομάρτ. Θαδδαίου ἀπ., Βάσσης καί τῶν τέκνων αὐτῆς, Θεογνίου δ Ἀγαθονίκου μάρτυρος, Ἀριάδνης, Ἀνθούσης ΙΒ ΜΑΘΑΙΟΥ. Ἀπόδοσις οιμ. Θεοτόκου.Εἰρηναίου Λουγδούνων οσμᾶ Αἰτωλοῦ, ιονυσίου Αἰγ. Βαρθολομαίου καίίτου τῶν ἀποστ., Γενναδίου, Ἰωάννου Ἀδριανοῦ- Ναταλίας μαρτύρων, Ἰωάσαφ ὁσίου Φανουρίου, οιμένος, Ὁσίου, Ἀνθούσης μ., Ἀκυλίνης Μωϋσέως Αἰθίοπ., ιομήδους τῶν ἐξ Ἡρακλείας 33 μαρτύρων GαG Ἀποτομή ιμίας εφ. ροδρόμου (νηστεία),θεοπίστης ΙΓ ΜΑΘΑΙΟΥ. Ἀλεξάνδρου, Ἰωάννου, αύλου,ατρ. ων/πόλεως ατάθεσις τιμίαςζώνης τῆς Θεοτόκου Ἀναγνώσματα υριακῶν καί μεγάλων ἑορτῶν ΗΜΕΡ. ΑΟΟΛΟ ΕΥΑΓΓΕΛΙΟΝ ΗΧΟ - ΕΩΘΙΝΟΝ 2 Α ορ. γ 9-17 Ματθ. ιδ πλ. δ Ι Θ 6 Β έτρ. α Ματθ.ιζ 1-9 Μεταμορφώσεως 9 Α ορ.δ 9-16 Ματθ. ιζ α Ι 15 Φιλιπ. β 5-11 Λουκ. ι 38-42, οιμήσ. Θεοτόκου ια Α ορ. θ 2-12 Ματθ. ιη β ΙΑ 23 Α ορ. ιε 1-11 Ματθ. ιθ γ Α 29 ράξ. ιγ Μάρκ. στ Ἀποκεφ. ροδρόμου 30 Α ορ. ιστ Ματθ. κα δ Β ΕΟΡΑΖΟΝΕ ΙΕΡΟΙ ΝΑΟΙ 1/8 Ἱ.Ν. ιμίου ταυροῦ Μαρμαριᾶς 6/8 Ἱ.Λαυρεντιανὴ Μονή, Ἱ.Μ. Μεταμορφώσεως ρασινάδας, Ἱ.Ν. Μεταμορφώσεως ύργων, ολυνερίου, Ψηλοκάστρου 15/8 Ἱερὰ Μονὴ Εἰκοσιφοινίσσης, Ἱ.Ν.οιμήσεως Θεοτόκου Ἀγορᾶς, Βαθυλάκου, αλλικάρπου, Μακρυπλαγίου, Μεσοχωρίου, εριστεριᾶς, Ὑψηλῆς Ράχης 23/8 Ἱ.Ν.οιμήσεως Θεοτόκου αλοῦ Ἀγροῦ 27/8 Ἱ.Ν. Ἁγ. Φανουρίου ταυροῦ 29/8 Ἱ.Ν. ιμίου ροδρόμου Ἀργυρουπόλεως 57

30 γ β δ α ΕΕΜΒΡΙΟ Ἀρχή τῆς Ἰνδίκτου.υμεών τυλίτου, 40 μ. ἀσκητριῶν Μάμαντος μάρτ., Ἰωάννου ω/πόλεως τοῦ Νηστευτοῦ Ἀνθίμου ἱερομ., Θεοκτίστου, Φοίβης διακ., ολυδώρου Μωϋσέως προφ., Βαβύλα ἱερομ, Ἑρμιόνης μάρτ. Ζαχαρίου προφήτου,πατρός ροδρόμου, Ἀβδαίου μάρτ. Ι ΜΑΘΑΙΟΥ.οῦ ἐν Χώναις θαύμ. ἀρχαγ. Μιχαήλ ώζοντος, ασσιανῆς ὑμνογρ.,ἀθανασίου ουλακ. νεομ. Γενέσιον τῆς Ὑπεραγίας Θεοτόκου Ἰ ωακείμ & Ἄν νης, ατέρων Γˊ Οἰκ. υνόδου, εβηριανοῦ Μηνοδώρας, Μητροδώρας, Νυμφοδώρας μ., ουλχερίας βασιλ. Θεοδώρας ὁσίας., Χρυσοστόμου μύρνης, Εὐανθίας μάρτ. Αὐτονόμου ἱερομ., ανιήλ Θασίου, ορνούτου Ἰκονίου ΡΟ Η ΥΨΩ Ε Ω. Χρυσοστόμου μύρνης, Ἀριστείδου ΥΨΩΙ ΙΜΙΟΥ ΑΥΡΟΥ, λακίλλης βασιλίσσης Νικήτα,Φιλοθέου, Βησσαρίωνος, υμεών Θεσ/νίκης Εὐφημίας μεγαλομάρτυρος οφίας, ίστεως, Ἐλπίδος, Ἀγάπης, Ἀγαθοκλείας μάρτ. Εὐμενίου ἐπισκ. Γορτύνης, Ἀριάδνης μάρτ. ροφίμου, ορυμέδοντος, αββατίου, ΜΕΑ ΗΝ ΥΨΩΙΝ. Εὐσταθίου μεγαλομ. & σύν αὐ τῷ, Ἱλαρίωνος Ἰωνᾶ τοῦ προφήτου, ορδάτου ἀποσ. Φωκᾶ ἱερομ., Φωκᾶ κη π ουροῦ, Ἰσαάκ Μαρτίνου μαρτύρ. ύλληψιςροδρόμου,ξανθίππης, ολυξένης, Νικολάου ν. αναγίας Μυρτ., Θέκλης ἰσαπ., ιλουανοῦ Ἀθωνίτου, Ἀχμέτ νεομ. Εὐφροσύνης ὁσ., αφνουτίου ὁσιομ. & 546 μαρτ. Μετάστασις Ἰωάννου τοῦ Εὐαγγελιστοῦ & Θεολόγου Α ΛΟΥΑ. Ἀκυλίνης νεομ. Ζαγκλιβερινῆς, αλλιστράτου μ. Ἰσαάκ ύρου, Χαρίτωνος ὁμολογητοῦ υριακοῦ ἀναχωρητοῦ,ετρωνίας, ρύφωνος, ροφίμου Γρηγορίου ἱερομ., φωτιστοῦ Ἀρμενίας, τρατονίκου Ἀναγνώσματα υριακῶν καί μεγάλων ἑορτῶν ΗΜΕΡ. ΑΟΟΛΟ ΕΥΑΓΓΕΛΙΟΝ ΗΧΟ - ΕΩΘΙΝΟΝ 1 Α ιμ. β 1-7 Λουκ. δ Ἀρχή Ἰνδίκτου 6 Β ορ. α 21-β 4 Ματθ. κβ 2-14 πλ. α Ι Γ 8 Φιλιπ. β 5-11 Λουκ.ι 38-42,ια Γενεσίου Θεοτόκου 13 Γαλ. στ Ἰωάν. γ πλ. β 14 Α ορ. α Ἰωάν. ιθ 6-11, 13- Ὑψώσ. ιμ. ταυροῦ 20, 25-28, Γαλ. β Γαλ. δ Μάρκ. η 34-θ 1 Λουκ. α 5-25 βαρύς Ε υλλήψ. ροδρόμου 26 Α Ἰωάν.δ Ἰωάν. ιθ 25-27, κα Μετάστασις Ἰωάννου Θεολόγου 27 Β ορ. στ 16-18, Λουκ. ε 1-11 πλ. β ζ 1 ΕΟΡΑΖΟΝΕ ΙΕΡΟΙ ΝΑΟΙ 8/9 Ἱερὰ Μονὴ Εἰκοσιφοινίσσης, Ἱ.Ν. Γενεθλίου Θεοτόκου-αξιάρχαι-ίψα, Εὐρυπέδου, άτω Θόλου 13/9 Ἱ.Ν. Ἁγίου Χρυσοστόμου ράμας 14/9 Ἱερὰ Μονὴ Εἰκοσιφοινίσσης, Ἱ.Ν.ιμ. ταυροῦ Νέας εβάστειας, Μαρμαριᾶς 29/9 Ἱ.Ν. Ἁγίου Νικολάου ράμας. άνδημον Μνημόσυνον διὰ τοὺς ἐν ράμᾳ σφαγιασθέντας ὑπό τῶν Βουλγάρων (1941) 59

31 γ β δ α ΟΩΒΡΙΟ αναγίας Γοργοϋπηκόου, Ἀνανίου ἀπ., Ρωμανοῦ μελωδοῦ υπριανοῦ ἱερομ., Ἰουστίνης παρθενομ.,θεοφίλου ὁμολ. ιονυσίου Ἀρεοπ., αμάρεως, Ἰωάννου Χοζεβίτου Β ΛΟΥΑ.Ἱεροθέου ἐπισκόπου Ἀθηνῶν, ομνίνης μάρτ. Χαριτίνης, Μαμέλχθης, Μεθοδίας ιμώλου, Εὐδοκίμου ὁσ. Θωμᾶ ἀποστόλου, Ἐρωτηΐδος μ., Μακαρίου νεομ. ἐκ ίου εργίου & Βάκχου μαρτ., ολυχρονίου ἱερομ., Ἰουλιανοῦ ελαγίας ὁσίας, ελαγίας παρθενομ., αϊσίας ὁσ. Ἰακώβου τοῦ Ἀλφαίου, Ἀβραάμ, Λώτ, Ἀνδρονίκου Εὐλαμπίου, Εὐλαμπίας μαρ., Θεοφίλου ὁσίου ΛΟΥΑ (πορέως). ατέρ. Ζ Οἰκ υνόδου.,φιλίππου διακ. ρόβου, αράχου & Ἀνδρονίκου μαρτ., υμεών Ν. Θεολόγου άρπου, απύλου μ., Ἀγαθοδώρου, Ἀγαθονίκης, Χρυσῆς νεομ. Γερβασίου, Ναζαρίου μ., οσμᾶ, αρασκευῆς, Νικολάου ὁσίων Λουκιανοῦ ἱερομ., αβίνου ὁσ., Βάρσου, Εὐθυμίου νεομάρ. Λογγίνου ἑκατοντ., Λεοντίου καί τῶν σύν αὐτῷ Ὠσηέ προφήτου, Ἀνδρέου ρήτης ὁσιομάρ. Γ ΛΟΥΑ. Λουκᾶ Εὐαγγελιστοῦ, Μαρίνου μάρτ., Ἰωήλ προφήτου, Οὐάρου μάρτ., λεοπάτρας Γερασίμου εφαλ., Ἀρτεμίου μεγαλομ., Ματρώνης Χίου Χριστοδούλου άτμου, ωκράτους ἱερομ.,ἰωάννου νεομ. Ἀβερκίου ἰσαποστ., Ἡρακλείου, τῶν ἐν Ἐφέσῳ 7 παίδων Ἰακώβου Ἀδελφοθέου, Α ἐπισ. Ἱεροσ., Ἰγνατίου /πόλεως Ἀρέθα μεγαλομ., εβαστιανῆς μάρτυρος ΛΟΥΑ. αβιθᾶ ἐλεήμονος, Μαρκιανοῦ & Μαρτυρίου ημητρίου Μυροβλύτου Νέστορος μάρτ., ρόκλης, Λούπου, υριακοῦ ων/πόλεως Ἁγ. κέπης (ἐθνική ἑορτή). Ἀγγελῆ, Εὐνίκης, ερεντίου Ἀναστασίας Ρωμ., Ἀβραμίου & Μαρίας ὁσ., Ἀθανασίου νεομ. λεόπα & Ἀρτεμᾶ ἀποστ., Ζηνοβίου & Ζηνοβίας μαρτύρων τάχυος,ἀριστοβούλου, Οὐρβανοῦ, Νικολάου νεομ. Χίου Ἀναγνώσματα υριακῶν καί μεγάλων ἑορτῶν ΗΜΕΡ. ΑΟΟΛΟ ΕΥΑΓΓΕΛΙΟΝ ΗΧΟ - ΕΩΘΙΝΟΝ 4 Β ορ. θ 6-11 Λουκ. στ α Ζ ίτ. γ 8-15 ολ. δ 5-11, Λουκ. η 5-15 Λουκ. ι β Η γ Θ 23 Γαλ. α Ματθ. ιγ Ἰακώβου Ἀδελφοθέου 25 Γαλ. β Λουκ. η δ Ι 26 Β ιμ.β 1-10 Ἰωάν.ιε 17-ιστ 2 Ἁγίου ημητρίου 28 Ἑβρ. θ 1-7 Λουκ. ι 38-42, ια Ἁγίας κέπης ΕΟΡΑΖΟΝΕ ΙΕΡΟΙ ΝΑΟΙ 1/10 Ἱ.Ν. Ἁγίου αντελεήμονος ράμας. ύναξις Ὑπεραγίας Θεοτόκου Γοργοϋπηκόου 24/10 Ἱ.Ν. Ἁγίου Γεωργίου ουδουνίων. ύναξις Ὑπεραγίας Θεοτόκου «άντων θλιβομένων ἡ χαρά» 26/10 Ἱ.Ν. Ἁγίου ημητρίου Μυλοποτάμου, Νεροφράκτου, Λιβαδεροῦ, τελέας, υργίων, εριβλέπτου, απνοφύτου 61

32 γ β δ α ΝΟΕΜΒΡΙΟ Ε ΛΟΥΑ. οσμᾶ-αμιανοῦ, αβίδ Μεγ. ομνηνοῦ, Ἑλένης ἐκ ινώπης Ἀκινδύνου, ηγασίου, Ἀφθονίου, Ἐλπιδοφόρου, Ἀνεμποδίστου Γε ωρ γίου μεγαλομ., Γεωργίου ἱερομ. Νεαπολίτου, Ἀκεψιμᾶ μαρ. Ὁσ. Γεωργίου τοῦ ἐν ράμᾳ, Ἰωάννου Βατάτζη, Ἰωαννικίου, Νικάνδρου Γαλακτίωνος,Ἐπιστήμης μαρτ., Ἑρμᾶ καί Λίνου, Γαΐου ἀποστ. αύλου /λεως, Λουκᾶ ὁσ., Νικάνδρου μάρτ., ορφυρίου μάρτ. ῶν ἐν Μελιτηνῇ 33 μαρτύρων, Λαζάρου & Γρηγορίου ὁσίων Ζ ΛΟΥΑ. αμμεγίστων αξιαρχῶν Μιχαήλ & Γαβριήλ Νεκταρίου Αἰγίνης,Ὀνησιφόρου μάρτυρος Ὀλυμπᾶ,ωσιπάτρου,ερτίου, Ροδίωνος ἀποσ., Ἀρσενίου αππαδ. Μηνᾶ μεγαλ., Βίκτωρος, Βικεντίου, Θεοδώρου τουδίτου Ἰωάννου Ἐλεήμονος, Νείλου ὁσίου, Μαρτίνου Ἰωάννου τοῦ Χρυσοστόμου, Ἀνθούσης, αμασκηνοῦ Φιλίππου ἀποστ., Γρηγορίου αλαμᾶ, ωνσταντίνου Ὑδραίου Ζ ΛΟΥΑ.Γουρία, αμωνᾶ μ., Ἀβίβου μάρτ., ημητρίου (ἀρχή νηστείας) Ματθαίου Ἀποστόλου καί Εὐαγγελιστοῦ, Ἰφιγένειας μ. Γρηγορίου Νεοκαισ., Γενναδίου & Μαξίμου ἀρχ/πων λεως λάτωνος, Ἀναστασίου νεομ., Ρωμανοῦ μάρτ. Ἀβδιού πρ., Βαρλαάμ μάρτ., Ἡλιοδώρου, Εὐφημίας μαρτ. Γρηγορίου εκαπολίτου, ρόκλου ων/λεως Α ΕΙΟΙΑ Η ΥΕΡΑΓΙΑ ΘΕΟΟΟΥ Θ ΛΟΥΑ. Ἀρχίππου, Φιλήμονος, Ὀνησίμου ἀπ., ιλικίας μαρ. Ἀμφιλοχίου Ἰκονίου, ισινίου ὁμολογητοῦ λήμεντος, έτρου Ἀλεξ.,Ἑρμογένους, Χριστοφόρου, Φιλουμένου Αἰκατερίνης μεγαλομάρτυρος, Μερκουρίου μεγαλομ. τυλιανοῦ ὁσίου, Ἀλυπίου ὁσ., Νίκωνος τοῦ «Μετανοεῖτε» Ἰακώβου τοῦ έρσου, Ναθαναήλ ὁσίου, ινουφρίου τεφάνου ὁμολ., Εἰρηνάρχου μάρτ., 15 μαρτ. ἐν ιβεριουπόλει ΙΓ ΛΟΥΑ. αραμόνου καί 370 μαρτ., ιονυσίου ορίνθου Ἀνδρέου ἀποστόλου, Φρουμεντίου Αἰθιοπίας, Ἀλεξάνδρου Ἀναγνώσματα υριακῶν ΗΜΕΡ. ΑΟΟΛΟ ΕΥΑΓΓΕΛΙΟΝ ΗΧΟ - ΕΩΘΙΝΟΝ 1 Α ορ. ιβ 27 -ιγ 8 Λουκ. ιστ πλ. α ΙΑ 8 Ἑβρ. β 2-10 Λουκ. η πλ. β Α 9 Α Θεσ. β 20, γ 1-8 Λουκ. ιβ 13-15, Ἁγίου Νεκταρίου Β ορ. δ 6-15 Λουκ. ιβ Ἁγίου Μηνᾶ 13 Ἑβρ. ζ 26-η 2 Ἰωάν. ι 9-16 Ἰω. Χρυσοστόμου 14 Α ορ. δ 9-16 Ἰωάν. α Ἀποστόλου Φιλίππου 15 Ἐφεσ. β Λουκ. ι βαρύς Β 21 Ἑβρ. θ 1-7 Λουκ. ι 38-42, ια Εἰσοδίων Θεοτόκου 22 Ἐφεσ. δ 1-7 Λουκ. ιβ πλ. δ Γ 25 Γαλ. γ 23-δ 5 Μάρκ. ε Ἁγίας Αἰκατερίνης 29 Ἐφεσ. ε 8-19 Λουκ. ιη α 30 Α ορ. δ 9-16 Ἰωάν. α Ἀποστόλου Ἀνδρέα ΕΟΡΑΖΟΝΕ ΙΕΡΟΙ ΝΑΟΙ 1/11 Ἱ. Μητροπ. Ναός. Ἁγίου αβίδ Μεγάλου ομνηνοῦ, Ἱ.Ν. Ἁγίων Ἀναργύρων ράμας, Φωτολίβους, Ἱ.Ν. Ἁγίας Ἑλένης τῆς ἐκ ινώπης Μικροκάμπου 3/11 Ἱ.Ν. Ἁγίου Γεωργίου λατανοβρύσεως 4/11 Ἱ.Μ. Ἀναλήψεως-αξιάρχαι-ίψα. Ὁσίου Γεωργίου τοῦ ὁμολογητοῦ 8/11 Ἱ.Ν. αξιαρχῶν Γρανίτου, ροσοτσάνης, Φτελιᾶς 9/11 Ἱ. Μητροπολιτικὸς Ναὸς ράμας 11/11 Ἱ.Ν. Ἁγίου Μηνᾶ αρποφόρου 13/11 Ἱ.Ν. Ἁγίου Χρυσοστόμου ράμας 21/11 Ἱ. Μητροπολ. Ναὸς ράμας, ετρούσης, ροσοτσάνης, Χωριστῆς 25/11 Ἱ.Ν. Ἁγίας Αἰκατερίνης οξάτου 63

33 γ β δ α ΕΕΜΒΡΙΟ Ναούμ προφ., Φιλαρέτου,Ἀνανίου μάρτ., Θεοκλήτου Λακ. Ἀββακούμ προφ., Μυρόπης μάρτ., Θεοφίλου ὁσίου οφονίου προφ., Ἀγαπίου, Ἀγγελῆ νεομ., Θεοδούλου ὁσ. Βαρβάρας μεγ., Ἰωάννου αμασκην., εραφείμ Φαναρ. νεομ. άββα ἡγιασμ., ιογένους, Νεκταρίου & Φιλοθέου ὁσίων Ι ΛΟΥΑ. Νικολάου ἀρχιεπ. Μύρων Λυκίας, Νικολάου Ἀμβροσίου Μεδ., Γερασίμου Εὐβοίας αταπίου ὁσ., ωφρονίου, ωσθένους, Ἀπολλώ, υχικοῦ ἀπ. ύλληψις Θεοτόκου ὑπό ἁγίας Ἄννης, Ἄννης προφήτιδος Μηνᾶ καλλικελάδου, Ἑρμογένους, Εὐγράφου, Θωμᾶ ὁσ. ανιήλ, Λουκᾶ τυλιτῶν, Λεοντίου ὁσίου, Βαρσαβᾶ μάρτ. πυρίδωνος ριμυθ., Ἰωάννου Ζιχνῶν ὁσ. Ἀλεξάνδρου Ἱερ. ΙΑ ΛΟΥΑ.Εὐστρατίου, Αὐξεντίου, Ὀρέστου, Εὐγενίου, Μαρδαρίου Θύρσου, Λευκίου, Φιλήμονος, Ἀπολλωνίου, Ἀρριανοῦ μαρτ. Ἐλευθερίου ἱερομ. & Ἀνθίας μητρός, ωσάννης Ἀγγαίου προφ., Θεοφανοῦς βασιλίσσης., Μοδέστου Ἱεροσ. ιονυσίου Αἰγίνης, ανιήλ προφήτου καί ριῶν αίδων εβαστιανοῦ, Ζωῆς καί τῶν σύν αὐτοῖς μαρτύρων Βονιφατίου, Ἀγλαΐας τῆς Ρωμ., Ἄρεως, Εὐτυχίου, Γρηγεντίου ΡΟ ΧΡΙ ΟΥ ΓΕΝ ΝΗ Ε Ω.Ἰγνατίου Θεοφ., Ἰωάννου ροστάνδης Ἰουλιανῆς ἐν Νικομηδεία καί τῶν σύν αὐτῇ 500 μ., Θεμιστοκλέους μ. Ἀναστασίας Φαρμακολυτρίας,Χρυσογόνου καί Θεοδότης ῶν ἐν ρήτῃ 10 μαρτύρων, Ναούμ ἱεραποστ. Εὐγενίας ὁσιομ., Φιλίππου πατρός αὐτῆς, Βασίλας, Ἀχαϊκοῦ μ. Η ΑΑ ΑΡΑ ΓΕΝΝΗΙ ΟΥ ΩΗΡΟ ΧΡΙΟΥ ύναξις τῆς Θεοτόκου, Εὐθυμίου άρδεων ὁμολ. ΜΕΑ ΧΡΙ ΟΥ ΓΕΝ ΝΗΙΝ. τεφάνου πρωτομ., Θεοδώρου Γραπ. ῶν ἐν Νικομηδείᾳ δισμυρίων μαρτ.,ίμωνος τοῦ Μυροβλήτου ῶν ὑπό Ἡρώδου14 χιλ. ἀναιρ.νηπίων, Μαρκέλλου ἡγουμ.ἀκοιμ.. Ἀνυσίας ὁσ.,γεδεών νεομάρ.,φιλεταίρου μάρτ.. Λέοντος ἀρχιμ. Μελάνης Ρωμαίας ὁσ., Ζωτικοῦ ὀρφανοτρόφου ἱερομ. Ἀναγνώσματα υριακῶν καί μεγάλων ἑορτῶν ΗΜΕΡ. ΑΟΟΛΟ ΕΥΑΓΓΕΛΙΟΝ ΗΧΟ - ΕΩΘΙΝΟΝ 4 Γαλ. γ 23-δ 5 Μάρκ. ε Βαρβάρας μεγαλομ. 5 Γαλ. ε 22-στ 2 Ματθ. ια Ἁγίου άββα 6 Ἑβρ. ιγ Λουκ. ιγ β Ε 9 Γαλ. δ Λουκ. η Ἁγίας Ἄννης 12 Ἐφεσ. ε 8-19 Ἰωάν. ι 9-16 Ἁγίου πυρίδωνος 13 ολ. γ 4-11 Λουκ. ιδ γ Ι 20 Ἑβρ. ια 9-10, Ματθ. α 1-25 δ Ζ Γαλ. δ 4-7 Ἑβρ. β Ματθ. β 1-12 Ματθ. β Χριστουγέννων ύναξις Θεοτόκου 27 ράξ. στ 8 - ζ 5, Ματθ. β πλ.α Ι Η ΕΟΡΑΖΟΝΕ ΙΕΡΟΙ ΝΑΟΙ 4/12 Ἱ. Μητροπολιτικὸς Ναός. Ἑορτὴ τῆς ολιούχου Ἁγίας Βαρβάρας 5/12 Ἱ.Ν. Ἁγίου άββα ἐργατικῶν κατοικιῶν ροαστίου ράμας 6/12 Ἱ.Ν. Ἁγίου Νικολάου ράμας, Ἀδριανῆς, Μαυροβάτου, Βαθυχωρίου, ενδρακίων 12/12 Ἱ.Ν. Ἁγ. ώδεκα Ἀποστόλων ράμας 15/12 Ἱ.Ν. Ἁγίου Νικολάου ράμας 65

34 IΕΡΑ ΜΗΡΟΟΛΙ Ρ Α Μ Α ΙΟΙΗΙΗ ΙΑΡΘΡΩΙ Η ΙΕΡΑ ΜΗΡΟΟΛΕΩ ΜΗΡΟΟΛΙΗ Ο ΡΑΜΑ κ. ΑΥΛΟ ρ. Θεολογίας Α..Θ. Ἐκλογή: 5/10/2005. Χειροτονία: 9/10/2005. Ἐνθρόνισις: 19/11/2005. Α. IΟIΗI Ἕδρα: ράμα, Βενιζέλου 168.Θ. 78,..: ηλέφωνο: (πρόθεμα 25210) Μητρoπoλίτoυ καί Γραφείων: Fax: Internet site: ρωτoσύγκελλoς: Ἀρχιμ. Οἰκουμενικοῦ Θρόνου Γεώργιος σακίρογλου Γραφεῖον Μητροπολίτου. Εἰσηγηταί: Ἀρχιμ. Χριστόδουλος Μετετζίδης, ιάκονος Εὐάγγελος Μουτόπουλος, Εὐθύμιος απαδόπουλος ΥΜΒΟΥΛΙΑ 1. Μητρoπoλιτικόν ρόεδρος: Ὁ εβ. Μητρoπoλίτης Μέλη: ρωτ. Ἀναστάσιος ουρτεσίδης, ρωτ. Ἀνέστης απαδόπουλος, Εὐστράτιος σιβελεκίδης, ιευθυντής.ο.υ. ράμας, Ἀναστάσιος Χατζηκυριακίδης, ικηγόρος, καί αναγιώτης αββίδης, Ἐκκλ. ύμβουλος. Γραμματεύς: ημήτριος Βογιατζῆς 2. Ἐπισκoπικόν ικαστήριoν ρόεδρος: Ὁ εβ. Μητρoπoλίτης Μέλη: Ἀρχιμ. Γεώργιος σακίρογλου καί ρωτ. Ἀντώνιος αυ λίδης 3. Γενικόν Φιλόπτωχον αμεῖον ρόεδρος: Ὁ εβ. Μητρoπoλίτης Μέλη: Ἀρχιμ. Γεώργιος σακίρογλου, ρωτ. Ἀ - ναστάσιος ου ρτεσίδης, αντελεήμων Χατζητεκελῆς, Μαρία απαδάκη ΙΟΙΗΙΟΝ ΡΟΩΙΟΝ Γραφεῖον Γάμων καί ιαζυγίων Γραφεῖον Α..- οπικόν ΟΕΕ: Ἀρχιμ. Χριστόδουλος Μετετζίδης Γραμματεύς-Ὑπεύθυνος ἐπιστολογραφίας Μητροπολίτου: ημήτριος Βογιατζῆς Λογιστήριον-αμεῖον: αναγιώτης ετρίδης εχνικόν Γραφεῖον: Ὑπεύθυνος Ἰωάννης Ματσίνης, Ἀρχιτέκτων Μηχανικός Ὁδηγός: Εὐθύμιος απαδόπουλος λητήρ: Μιχαήλ σαoύσης 66 67

35 Ἐνοριακοί Ναοί: 105 Μοναστηριακοί Ναοί: 4 Ἐφημέριοι: Ε 27, Ε 5, Ε 65, ΥΕ 5 Ἄγαμoι: 23, Ἔγγαμoι: 77, ιάκoνoι: 2 ύνολον ληρικῶν: 102 υνταξιοῦχοι Ἱερεῖς: 32 ΙΕΡΑΙ ΜΟΝΑΙ Ἀ ν δ ρ ῷ α Ἱερά Λαυρεντιανή Μονή Μεταμορφώσεως τοῦ ωτῆρος Νέα ουμελᾶ ιεύθυνσις: έρμα Εὐξείνου όντου Νέα ρώμνη ράμας Γ υ ν α ι κ ε ῖ α ι 1. αναγίας Εἰκoσιφoινίσσης: Ἔτoς ἱδρύσεως 452 μ.χ. ιεύθυνσις: ρώτη ερρῶν ηλ: Ἡγoυμένη: Ἀλεξία Μoναχή (Μoν. 23) 2. Ἀναλήψεως τoῦ ωτῆρoς: Ἔτoς ἱδρύσεως ιεύθυνσις: αξιάρχαι ράμας. ηλ: Ἡγoυμένη: ορφυρία Μoναχή (Μoν. 30) Μετόχια Ἱερᾶς Μoνῆς Εἰκoσιφoινίσσης: α. αναγία ἡ Ἡλιόκαλλη ἐν έρραις β. Μεταμόρφωσις τoῦ ωτῆρoς Θάσoυ Ὑπό ἀνασύστασιν: Ἱ.Μ. Μεταμορφώσεως τοῦ ωτῆρος ρασινάδας αρανεστίου. ηλ Ὑπεύθυνος: Ἀνατόλιος Μοναχός Β. ΝΕΥΜΑIΗ IΑΟΝIΑ Θεῖoν ήρυγμα Ὁ ρωτoσύγκελλoς, ὁ Ἀρχιμ. Οἰκουμ. Θρόνου Γεώργιος αβλάρης (τηλ ), ὁ Ἀρχιμ. εβαστιανός σιαντῆς (τηλ καί 32733), οἱ ἀρχιερατικοί ἐπίτροποι, οἱ ἐφημέριοι πτυχιοῦχοι ληρικοί, ὡς καί οἱ ἐντεταλμένοι λαϊκοί Θεολόγοι. ατήχησις ατηχητικά χολεῖα: ατώτερα, Μέσα, Ἀνώτερα, σύνολον 45. ύκλοι μελέτης Ἁγίας Γραφῆς, σύνολον 55. Ἑσπεριναί Ὁμιλίαι Εἰς τάς ἐνορίας τῆς ράμας καί τάς ἕδρας τῶν ἀρχιερατικῶν περιφερειῶν, σύνολον 14. Ραδιοφωνικαί ἐκπομπαί Μέσῳ ἀναμεταδότoυ μεταδίδεται τό πρόγραμμα τοῦ Ραδιοφ. ταθμοῦ τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος καί τοῦ Ραδιοφωνικοῦ ταθμοῦ «ειραϊκή Ἐκκλησία». Ἱερά Ἐξoμoλόγησις Εἰς μέν τήν πόλιν καθ ἑκάστην ἡμέραν ὑπό τοῦ 68 69

36 ρω τoσυγκέλλου καί ἄλλων πεπειραμένων κληρικῶν. ατά τάς περιόδoυς τῆς Νηστείας 20 νευματικoί ατέρες περιoδεύoυν ἁπάσας τάς ἐνoρίας τῆς Ἱερᾶς Μητρoπόλεως. ατασκηνώσεις Μόνιμοι ἐγκαταστάσεις εἰς Γρανίτην καί Ἐξοχήν ράμας. Ὑπεύθυνοι: Ἀρρένων: Ἀρχιμ. εβαστιανός σιαντῆς. Θηλέων: Ἐλισάβετ τάθη, Ἐκπαιδευτικός. Ἀντιαιρετική ρᾶσις Ὑπεύθυνoς: Ἀρχιμ. εβαστιανός σιαντῆς Ὑπηρεσία Ἀσθενῶν Ὑπεύθυνoς: ρωτ. Ἄγγελος ζιβανάκης Ὑπηρεσία υμπαραστάσεως Οἰκoγενείας Ὑπεύθυνoς: ρωτ. Ἀναστάσιος ουρτεσίδης Βιβλιοθήκη Ἱ. Μητροπόλεως ἐν τῷ Ἐπισκοπείῳ Ὑπεύθυνoς: αναγιώτης ετρίδης Ὀρθόδοξοι Χριστιανικαί Ἀδελφότητες α. ΖΩΗ. β. ΩΗΡ: ιακονοῦν τό κατηχητικόν καί κηρυκτικόν ἔργον τῆς Ἱ. Μητροπόλεως. Γ. ΦΙΛΑΝΘΡΩΙΗ IΑΟΝIΑ 1. Γενικόν Φιλόπτωχoν αμεῖον: Ὑπεύθυνoς ὁ εβασμιώτατος καί 31 Ἐνοριακά Φιλόπτωχα αμεῖα. 2. αμεῖον Ὑποτροφιῶν πρός ἐνίσχυσιν Ἱεροσπουδαστῶν καί Φοιτητῶν. 3. ράπεζα Ἀγάπης εἰς τόν Ἱερόν Ναόν Ἁγ. ώδεκα Ἀποστόλων ράμας. Λειτουργεῖ ὑπό τήν εὐθύνην τῶν κυριῶν τοῦ Ε.Φ.. ηλ ΑΓΙΟΛΟΓΙΑ oπικαί Ἑoρταί: α) Ὑπεραγίας Θεοτόκου Εἰκοσιφοινίσσης εἰς τήν ἐν αγγαίῳ φερώνυμον Μονήν, ἔνθα εὑρίσκεται ἡ ἱερά εἰκών αὐτῆς (15 Αὐγ.). β) Ἁγίας Βαρβάρας, πολιούχου ράμας (4 εκ.). γ) οιμαντική τρατoῦ Ὁσίων Γερμανοῦ καί ιονυσίου, Α ατριάρχου Ὑπό τoῦ Ἱερέως τοῦ υντάγματος καί τινων ληρικῶν τῆς Ἱερᾶς Μητροπόλεως. (22-23 Νοεμ.). δ) 172 Ὁσιομαρτύρων, ἐν τῇ Ἱ. Μονῇ ων/πόλεως, κτη τόρων τῆς Ἱ.Μ. Εἰκοσιφοινίσσης Εἰκοσιφοινίσσης ἀναιρεθέντων 24 Ἀπριλίου 1507 Αἴθoυσαι ιαλέξεων (υριακή τοῦ Θωμᾶ). ε) Ἁγίου Ἱερoεθνoμάρτυρoς 1. Χριστιανικῆς ιακoνίας τῆς Ἱερᾶς Μητρoπόλεως 2. Χριστιανικῆς Ἑστίας 3. ΓΕΧΑ Χρυσoστόμoυ, Μητρoπoλίτoυ ράμας - μύρνης (υριακή πρό τῆς Ὑψώσεως τοῦ ιμίου ταυροῦ). ϛ) Ὁσίου Γεωργίου τοῦ Νέου Ὁμολογητοῦ (4 Νο

37 εμβρίου) καί λιτάνευσις τῆς λάρνακος Αὐτοῦ ἐν ράμᾳ κατά τήν υριακή τῶν Νηστειῶν. ζ) Ἁγίου αβίδ, τελευταίου αὐτοκράτορος τῆς ραπεζοῦντος, 1η Νοεμβρίου. Ἱερά λείψανα - Εἰς τάς Ἱεράς Μονάς καί τινας Ἱερούς Ναούς. Μέγα μέρος τῶν ἱερῶν λειψάνων τῆς Ἱερᾶς Μονῆς Εἰκοσιφοινίσσης ἐσυλήθη ὑπό τῶν Βουλγάρων ἐπιδρομέων καί κατακτητῶν κατά τά ἔτη 1917 καί καί κατακρατεῖται εἰς όφιαν. - Ὁσίου Γεωργίου τοῦ Νέου εἰς Ἱ. Μονήν Ἀναλήψεως τοῦ ωτῆρος αξιαρχῶν (ίψα ράμας). Ε. ΕΛΗIΑIΗ ΕΧΝΗ Μoυσεῖoν Ἐκκλησιαστικῆς έχνης: αραπλεύρως τοῦ Ἐπισκοπείου. Ἱστoρικά Μνημεῖα: α) Ὁ Ἱερός Ναός Ἁγίας oφίας ράμας, 10ου αἰῶνος. β) Ὁ Ἱερός Ναός τῶν Ἁγίων αξιαρχῶν ράμας, 14ου αἰῶνος. γ) Ὁ παλαιός Μητροπολιτικός Ναός ράμας, 18ου αἰῶνος. Νηστειεσ τησ Εκκλησιασ ετάρτη καί αρασκευή (ὅλον τό ἔτος) Μεγάλη εσσαρακοστή Μεγάλη Ἑβδομάδα Ἁγίων Ἀποστόλων εκαπενταυγούστου εσσαρακοστή Χριστουγέννων Ἐπίσης νηστεύουμε χωρίς λάδι κατά τίς παρακάτω ἑορτές, ὁποιαδήποτε ἡμέρα κι ἄν τύχουν, ἐκτός ἐάν συμπέσῃ άββατο ἤ υριακή, ὁπότε καταλύουμε μόνο κρασί καί λάδι: 5 Ἰανουαρίου, παραμονή Θεοφανείων 29 Αὐγούστου, ἀποτομή τῆς κεφαλῆς τοῦ ιμίου ροδρόμου 14 επτεμβρίου, Ὕψωσις τοῦ ιμίου ταυροῦ αταλυσεισ Νηστειων ατά τήν ετάρτη καί αρασκευή, ὅταν αὐτή συμπίπτῃ μέ εσποτική ἑορτή ἤ Θεομητορική ἤ ἑορτή Ἁγίων, ἐπιτρέπεται κατάλυσις ἄλλοτε γενική καί ἄλλοτε μερική. υγκεκριμένα: Α) ατάλυσις εἰς πάντα Ἀπό 25 εκεμβρίου μέχρι 4 Ἰανουαρίου καί στίς 6 Ἰανουαρίου

38 Ἀπό τήν υριακή τοῦ ελώνου καί Φαρισαίου μέχρι τήν υριακή τοῦ Ἀσώτου. ατά τήν Ἑβδομάδα τῆς υροφάγου (μόνο τυρί, αὐγά καί λοιπά γαλακτοκομικά, ὄχι ὅμως κρέας). ατά τήν ἑβδομάδα τῆς ιακαινησίμου (υριακή τοῦ άσχα μέχρι τοῦ Θωμᾶ). ατά τήν ἑβδομάδα τοῦ Ἁγίου νεύματος (μετά τήν εντηκοστή). Β) ατάλυσις ἰχθύος ατά τίς 7 Ἰανουαρίου, 2 Φεβρουαρίου, 25 Μαρτίου, 24 καί 29 Ἰουνίου, 6 καί 15 Αὐγούστου, 8 επτεμβρίου, 14 καί 21 Νοεμβρίου. Γ) ατάλυσις οἴνου καί ἐλαίου κατά τίς 11, 16, 17, 18, 20, 22, 25, 27, 30 Ἰανουαρίου κατά τίς 8, 10, 11, 17, 24 Φεβρουαρίου κατά τίς 9, 26 Μαρτίου κατά τίς 23, 25, 30 Ἀπριλίου κατά τίς 2, 8, 15, 21, 25 Μαΐου κατά τίς 8, 11, 30 Ἰουνίου κατά τίς 1, 2, 17, 20, 22, 25, 26, 27 Ἰουλίου κατά τήν 31η Αὐγούστου κατά τίς 1, 6, 9, 13, 20, 23, 26 επτεμβρίου κατά τίς 6, 18, 23, 26 Ὀκτωβρίου κατά τίς 1, 8, 12, 13, 16, 25, 30 Νοεμβρίου κατά τίς 4, 5, 6, 9, 12, 15, 17, 20 εκεμβρίου ατά τίς νηστεῖες τῶν Ἁγίων Ἀποστόλων καί τῶν Χριστουγέννων (ἀπό 21 Νοεμβρίου ἕως 12 εκεμβρίου) καταλύουμε ψάρι, ἐκτός ετάρτης καί αρασκευῆς. Ὅλα τά άββατα καί τίς υριακές τοῦ ἔτους δέν νηστεύουμε ἀπό κρασί καί λάδι, πλήν τοῦ Μεγάλου αββάτου. Νηστειεσ ατα τισ Οοιεσ εν ελουνται Γαμοι α) Ἀπό τῆς 17ης εκεμβρίου μέχρι τῶν Χριστουγέννων β) Ἀπό τῆς υριακῆς τῆς υρινῆς μέχρι καί τοῦ Μεγάλου αββάτου γ) Ἀπό τῆς 1ης μέχρι καί τῆς 14ης Αὐγούστου δ) ήν 29ην Αὐγούστου, Ἁγίου Ἰωάννου τοῦ ροδρόμου ε) ήν 14ην επτεμβρίου, τοῦ ταυροῦ στ) ήν 5ην Ἰανουαρίου, παραμονή Θεοφανείων 74 75

39 ΩΡΟΛΟΓΙΟΝ ΡΟΓΡΑΜΜΑ ΙΕΡΩΝ ΑΟΛΟΥΘΙΩΝ ΥΡΙΑΕ ΑΙ ΕΟΡΕ ΟΥ ΕΟΥ ΜΗΝΕ ΕΕ - ΡΙΝΟ ΟΡΘΡΟ ΑΟΛ. Θ. ΛΕΙ- ΟΥΡΓΙΑ ΙΑΝΟΥΑΡΙΟ 5:00 7:30 10:30 ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟ 5:00 7:30 10:30 ΜΑΡΙΟ 6:00 7:30 10:30 ΑΡΙΛΙΟ 6:00 7:00 10:00 ΜΑΪΟ 7:00 7:00 10:00 ΙΟΥΝΙΟ 7:00 7:00 10:00 ΙΟΥΛΙΟ 7:00 7:00 10:00 ΑΥΓΟΥΟ 7:00 7:00 10:00 ΕΕΜΒΡΙΟ 7:00 7:00 10:00 ΟΩΒΡΙΟ 6:00 7:30 10:30 ΝΟΕΜΒΡΙΟ 5:00 7:30 10:30 ΕΕΜΒΡΙΟ 5:00 7:30 10:30 MEΓAΛH TEAPAKOTH ΕΝΑΡΞΙ ΡΟΗΓΙΑΜΕΝΗ Θ. ΛΕΙΟΥΡΓΙΑ Ὡς ὁ Ὄρθρος ἤ ὁ Ἑσπερινός τοῦ μηνός ΜΕΓΑ ΑΟΕΙΝΟΝ Ὡς ὁ Ἑσπερινός τοῦ μηνός ΧΑΙΡΕΙΜΟΙ 7:00 μ.μ. ΑΑΘΙΟ ΥΜΝΟ 7:00 μ.μ. ΜΕΓΑ ΑΝΩΝ Ὡς ὁ Ἑσπερινός τοῦ μηνός MEΓAΛH EBOMAA ΑΟΛΟΥΘΙΕ ΟΥ ΝΥΜΦΙΟΥ ΡΟΗΓΙΑΜΕΝΕ ΘΕΙΕ ΛΕΙΟΥΡΓΙΕ ΜΕΓΑΛΗ ΕΑΡΗ - Ἱερόν Εὐχέλαιον ΜΕΓΑΛΗ ΕΑΡΗ - Ἀκολ. τοῦ Νιπτῆρος ΜΕΓΑΛΗ ΕΜΗ ΡΩΙ - Ἑσπερινός καί Θεία Λειτουργία ΜΕΓΑΛΗ ΕΜΗ ΕΕΡΑ - Ἀκολουθία τῶν Ἁγίων αθῶν ΜΕΓΑΛΗ ΑΡΑΕΥΗ ΡΩΙ - Μ. Ὧρες, Ἀποκαθήλωσις ΜΕΓΑΛΗ ΑΡΑΕΥΗ ΕΕΡΑ - Ἀκολουθία τοῦ Ἐπιταφίου ΜΕΓΑΛΗ ΑΡΑΕΥΗ ΕΕΡΑ - Ἔξοδος τοῦ Ἐπιταφίου ΜΕΓΑ ΑΒΒΑΟΝ ΡΩΙ - Ἑσπερινός καί Θεία Λειτουργία 7:30 μ.μ. Ὡς ὁ ὄρθρος τοῦ μηνός 5:00 μ.μ. 7:00 μ.μ. 7:00 π.μ. 7:00 μ.μ. 8:00 π.μ. 7:00 μ.μ. 9:00 μ.μ. 8:00 π.μ. ΑΓΙΟΝ ΩΕΑΗΜΕΡΟΝ ΑΡΑΜΟΝΗ ΧΡΙΟΥΓΕΝΝΩΝ ΧΡΙΟΥΓΕΝΝΑ ΡΩΟΧΡΟΝΙΑ ΑΡΑΜΟΝΗ ΘΕΟΦΑΝΕΙΩΝ ΘΕΟΦΑΝΕΙΑ ΕΝΑΡΞΙ 7:30 π.μ. 6:00 π.μ. 7:30 π.μ. 7:30 π.μ. 7:30 π.μ. ΑΓΙΟΝ ΑΧΑ ΕΝΑΡ. Η ΑΝΝΥΧΙΟ ΟΥ ΑΧΑ 11:00ῃ νυκτερινῇ ΑΝΑΑΙ 12:00ῃ νυκτερινῇ Β ΑΝΑΑΙ (Εἰς τόν Ἱ. Μητροπολιτικόν Ὡς ὁ Ἑσπερινός Ναόν ράμας: 10:30 π.μ.) τοῦ μηνός Αἱ Μεγάλαι Βασιλικαί Ὧραι τῶν Χριστουγέννων καί Θεοφανείων ἀναγιγνώσκονται τό ἑσπέρας τῆς προπαραμονῆς. ό Εὐχέλαιον τῆς Μεγάλης ετάρτης εἰς τόν Ἱερόν Ναόν Ἁγίου Νικολάου ράμας τελεῖται 4:00 μ.μ.

40 ' Ἱ. Μητρόπολις ράμας Fax: ῆμος ράμας ῆμος οξάτου ῆμος ροσοτσάνης ῆμος αρανεστίου n ΗΜΟΙΕ ΥΗΡΕΙΕ Ἀστυνομική ιεύθυνσις ράμας μῆμα ροχαίας ράμας Ἑλληνικά αχυδρομεῖα ασαρχεῖον Ἀρχαιολογικόν Μουσεῖον ΟΕ πήλαιον ηγῶν ποταμοῦ Ἀγγίτη (Μααρᾶ) Χιονοδρομικόν έντρον Φαλακροῦ ΥΗΡΕΙΕ ΥΓΕΙΑ Νοσοκομεῖον ράμας έντρον Ὑγείας αρανεστίου έντρον Ὑγείας ροσοτσάνης έντρον Ὑγείας.Νευροκοπίου ΜΕΑΦΟΡΙΑ ΜΕΑ..Ε.Λ. ράμας Ο..Ε. ράμας ΑΞΙ ράμας