ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ. Ιωάννα Πεπελάςθ Διάλεξθ 2 θ. Μεταπτυχιακό πρόγραμμα ςτθν Οικονομικι Επιςτιμθ

Transcript

1 ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ Ιωάννα Πεπελάςθ Διάλεξθ 2 θ Μεταπτυχιακό πρόγραμμα ςτθν Οικονομικι Επιςτιμθ

2 Χρθματο-οικονομικζσ κρίςεισ: Τα διδάγματα τθσ ιςτορίασ 1. Λίγα ακόμθ ειςαγωγικά ςχόλια για τισ χρθματο-οικονομικζσ κρίςεισ Μεταπτυχιακό πρόγραμμα ςτθν Οικονομικι Επιςτιμθ

3 Χρθματο-οικονομικζσ κρίςεισ: Τα διδάγματα τθσ ιςτορίασ 2. Η παγκόςμια οικονομία, Μεταπτυχιακό πρόγραμμα ςτθν Οικονομικι Επιςτιμθ

4 Χρθματο-οικονομικζσ κρίςεισ: Τα διδάγματα τθσ ιςτορίασ 2. Η παγκόςμια οικονομία, Μεταπτυχιακό πρόγραμμα ςτθν Οικονομικι Επιςτιμθ

5 Timeline: Historical Periods Περιοδολόγθςθ Οι κεματικζσ ενότθτεσ παρουςιάηονται με τθν εξισ ςειρά : 1) Κουλτοφρα Πολιτιςμόσ 2) Οικονομία 3) Οικονομικι Πολιτικι 4) Βιομθχανικι οργάνωςθ - Επιχείρθςθ Ιωάννα Πεπελάςθ

6 Τθ μακρά διάρκεια των 5 αιϊνων τθ χωρίηουμε ςτισ εξισ ενότθτεσ, (δείτε τισ ενότθτεσ) Γενικι Οικονομικι Ιςτορία, Ανάπτυξθ τθσ Παγκόςμιασ Οικονομίασ και κεςμικζσ αλλαγζσ Prehistory Bronze Age Classical Antiquity Middle Ages Early Modern Era Industrial Revolution 20 th century

7 Διαλζξτε κάποια περίοδο για περιςςότερεσ λεπτομζρειεσ Birth of global economy and commercial capitalism Industrial Revolution Global economy in Abyss From the Golden Era to Fall of Berlin Wall Information Age, neo-liberalism, supremacy of global finance

8 Birth of global economy and commercial capitalism Industrial Revolution Global economy in Abyss Information Age, neo-liberalism, supremacy of global finance From the Golden Era to Fall of Berlin Wall Διαλζξτε κάποια άλλη περίοδο για περιςςότερεσ λεπτομζρειεσ Γζννθςθ του Εμπορευματικοφ Καπιταλιςμοφ και τθσ Παγκοςμιοποίθςθσ

9 Birth of global economy and commercial capitalism Industrial Revolution Global economy in Abyss Information Age, neo-liberalism, supremacy of global finance From the Golden Era to Fall of Berlin Wall Διαλζξτε κάποια άλλη περίοδο για περιςςότερεσ λεπτομζρειεσ Γζννθςθ του Εμπορευματικοφ Καπιταλιςμοφ και τθσ Παγκοςμιοποίθςθσ Αναγζννηςη (14 οσ 17 οσ αιώνασ). Διαφωτιςμόσ (18 οσ αιώνασ). Η επζκταςθ τθσ οικονομίασ τθσ αγοράσ, του αςτικοφ χϊρου και των ιδιοκτθςιακϊν δικαιωμάτων ςτθ Δφςθ. Ανάδυςθ του Ζκνουσ - Κράτουσ. Μερκαντιλιςμόσ. Ευρωπαϊκι Επζκταςθ και γζννθςθ τθσ παγκοςμιοποίθςθσ. Θαλάςςιεσ αυτοκρατορίεσ. Η Προνομιοφχοσ εταιρεία (The chartered company).

10 Birth of global economy and commercial capitalism Industrial Revolution Global economy in Abyss Information Age, neo-liberalism, supremacy of global finance From the Golden Era to Fall of Berlin Wall Διαλζξτε κάποια άλλη περίοδο για περιςςότερεσ λεπτομζρειεσ. 1750/ Η Βιομθχανικι Επανάςταςθ

11 Birth of global economy and commercial capitalism Industrial Revolution Global economy in Abyss Information Age, neo-liberalism, supremacy of global finance From the Golden Era to Fall of Berlin Wall Διαλζξτε κάποια άλλη περίοδο για περιςςότερεσ λεπτομζρειεσ. 1750/ Η Βιομθχανικι Επανάςταςθ Διαφωτιςμόσ (18 οσ αιώνασ). Η άνοδοσ του Βιομθχανικοφ Καπιταλιςμοφ. Η απαρχι των νζων εμπορικϊν κφκλων (1848+). Πρωτοπορία και κυριαρχία τθσ Βρετανίασ. Πρϊτθ (c. 1750/ ) και δεφτερθ (c ) Βιομθχανικι Επανάςταςθ - Δυτικι Ευρϊπθ και ΗΠΑ. Από τθ μεγάλθ ανάπτυξθ και πρϊτθ φάςθ παγκοςμιοποίθςθσ (c ) ςτθ Μακρά Παγκόςμια Φφεςθ ( ). Από το ελεφκερο εμπόριο (1846+) ςτον Προςτατευτιςμό (c ). Διεκνισ κανόνασ χρυςοφ ( ). (Νζο)Ιμπεριαλιςμόσ (1870s s). Προσ μια επιςτθμονικι βιομθχανικι οργάνωςθ (taylorism). Η γζννθςθ τθσ Ανϊνυμθσ Εταιρείασ (The joint stock company). Ιωάννα Πεπελάςθ - Γενικι Οικονομικι Ιςτορία

12 Birth of global economy and commercial capitalism Industrial Revolution Global economy in Abyss Information Age, neo-liberalism, supremacy of global finance From the Golden Era to Fall of Berlin Wall Διαλζξτε κάποια άλλη περίοδο για περιςςότερεσ λεπτομζρειεσ Η Παγκόςμια Οικονομία εμπρόσ ςτθν Άβυςςο

13 Birth of global economy and commercial capitalism Industrial Revolution Global economy in Abyss Information Age, neo-liberalism, supremacy of global finance From the Golden Era to Fall of Berlin Wall Διαλζξτε κάποια άλλη περίοδο για περιςςότερεσ λεπτομζρειεσ Η Παγκόςμια Οικονομία εμπρόσ ςτθν Άβυςςο Πρϊτοσ Παγκόςμιοσ Πόλεμοσ ( ). Συρρίκνωςθ τθσ Παγκοςμιοποίθςθσ ( ). Διεκνισ κανόνασ ςυναλλάγματοσ χρυςοφ ( ). Tο μεγάλο Κραχ και θ μεγάλθ διεκνισ φφεςθ (1929/ ). Ενίςχυςθ του ρόλου του κράτουσ και άνοδοσ του οικονομικοφ εκνικιςμοφ ςτθ δεκαετία του Η γζννθςθ και εδραίωςθ τθσ Σοβιετικισ ζνωςθσ (1922+). Η γζννθςθ του fordism. Η επζκταςθ και μετεξζλιξθ τθσ Αμερικανικισ διευκυντικοφ τφπου εταιρείασ (The corporation).

14 Birth of global economy and commercial capitalism Industrial Revolution Global economy in Abyss Information Age, neo-liberalism, supremacy of global finance From the Golden Era to Fall of Berlin Wall Διαλζξτε κάποια άλλη περίοδο για περιςςότερεσ λεπτομζρειεσ Από τθ Χρυςι Εποχι του 20 ου αιϊνα προσ τθν πτϊςθ του τείχουσ του Βερολίνου Ψυχρόσ Πόλεμοσ (1945+). Χρυςι εποχι του 20 ου αιϊνα Τρίτθ Βιομθχανικι Επανάςταςθ ( ). Από τθν αναπτυξιακι ζκρθξθ τθσ Παγκόςμιασ Οικονομίασ ςτισ Πετρελαϊκζσ κρίςεισ τθσ δεκαετίασ του Άνοδοσ του Νεοφιλελευκεριςμοφ ςτθ δεκαετία του Η γζννθςθ τθσ ΕΟΚ και θ μετεξζλιξθ ςε Ευρωπαϊκι Ζνωςθ (1958+). Οι μεγάλεσ αλλαγζσ μετά τον Δεφτερο Παγκόςμιο Πόλεμο Σχζδιο Μάρςαλ Γζννθςθ νζων διεκνϊν οργανιςμϊν και κανόνων. Συνζχεια

15 Birth of global economy and commercial capitalism Industrial Revolution Global economy in Abyss Information Age, neo-liberalism, supremacy of global finance From the Golden Era to Fall of Berlin Wall Διαλζξτε κάποια άλλη περίοδο για περιςςότερεσ λεπτομζρειεσ Από τθ Χρυςι Εποχι του 20 ου αιϊνα προσ τθν πτϊςθ του τείχουσ του Βερολίνου

16 Birth of global economy and commercial capitalism Industrial Revolution Global economy in Abyss Information Age, neo-liberalism, supremacy of global finance From the Golden Era to Fall of Berlin Wall Διαλζξτε κάποια άλλη περίοδο για περιςςότερεσ λεπτομζρειεσ Από τθ Χρυςι Εποχι του 20 ου αιϊνα προσ τθν πτϊςθ του τείχουσ του Βερολίνου Διεκνισ κανόνασ «δολαρίου» Bretton Woods ( ). Κεντρικά ελεγχόμενεσ οικονομίεσ (1950+). Το κράτοσ Πρόνοιασ (1950+). Κυριαρχία των ΗΠΑ (1945+). Το Ιαπωνικό Θαφμα. Επζκταςθ του fordism και τθσ κοινωνίασ τθσ μαηικισ κατανάλωςθσ (c ). Η Πολυεκνικι επιχείρθςθ (multinational corporation) φορζασ διεκνοποίθςθσ.

17 Birth of global economy and commercial capitalism Industrial Revolution Global economy in Abyss Information Age, neo-liberalism, supremacy of global finance From the Golden Era to Fall of Berlin Wall Διαλζξτε κάποια άλλη περίοδο για περιςςότερεσ λεπτομζρειεσ Νζα τάξθ πραγμάτων και θ κοινωνία τθσ γνϊςθσ

18 Birth of global economy and commercial capitalism Industrial Revolution Global economy in Abyss Information Age, neo-liberalism, supremacy of global finance From the Golden Era to Fall of Berlin Wall Διαλζξτε κάποια άλλη περίοδο για περιςςότερεσ λεπτομζρειεσ Νζα τάξθ πραγμάτων και θ κοινωνία τθσ γνϊςθσ Ο Ψυχρόσ Πόλεμοσ τελειϊνει(1991). Η κοινωνία τθσ γνϊςθσ. Η Τζταρτθ Βιομθχανικι Επανάςταςθ. Η ςτροφι προσ τον Νζο φιλελευκεριςμό και γζννθςθ μιασ νζασ Παγκόςμιασ Οικονομίασ με κυρίαρχο τον χρθματοοικονομικό τομζα. dot.com φοφςκα ( ) - Νζου τφπου οικονομικζσ κρίςεισ. Η επιτάχυνςθ τθσ αποβιομθχάνιςθσ ςτθν καρδιά τθσ Δφςθσ. Η ςταςιμότθτα και κατάρρευςθ τθσ Σοβιετικισ Ζνωςθσ ( ). Οι νζοι Βιομθχανικοί πρωταγωνιςτζσ: Κίνα και Ινδία. Νζοι τφποι επιχειρθματικισ οργάνωςθσ. Μετάβαςθ ςτο postfordism (c ).

19 3. Οικονομικοί κφκλοι Χρθματο-οικονομικζσ κρίςεισ: Τα διδάγματα τθσ ιςτορίασ 3.1. Τhe Great Moderation Μεταπτυχιακό πρόγραμμα ςτθν Οικονομικι Επιςτιμθ

20 3. Οικονομικοί κφκλοι Χρθματο-οικονομικζσ κρίςεισ: Τα διδάγματα τθσ ιςτορίασ 3.2. Θεωρθτικζσ προςεγγίςεισ για τισ αιτίεσ του φαινομζνου των οικονομικϊν κφκλων 3.3 Τυπολογίεσ Kitchin inventory, 3 5 ζτθ Juglar fixed investment, 7 11 ζτθ Kuznets infrastructural investment, ζτθ Kondratiev wave, ζτθ Μεταπτυχιακό πρόγραμμα ςτθν Οικονομικι Επιςτιμθ

21 3. Οικονομικοί κφκλοι Χρθματο-οικονομικζσ κρίςεισ: Τα διδάγματα τθσ ιςτορίασ Μεταπτυχιακό πρόγραμμα ςτθν Οικονομικι Επιςτιμθ

22 A typical, somewhat updated sequence of technological Kondratiev Waves in the U.S. and some other leading Western economies can be seen in the table below:

23 Χρθματο-οικονομικζσ κρίςεισ: Τα διδάγματα τθσ ιςτορίασ 4. Οριςμοί Μεταπτυχιακό πρόγραμμα ςτθν Οικονομικι Επιςτιμθ

24 Χρθματο-οικονομικζσ κρίςεισ: Τα διδάγματα τθσ ιςτορίασ 4. Οριςμοί Μεταπτυχιακό πρόγραμμα ςτθν Οικονομικι Επιςτιμθ

25 Χρθματο-οικονομικζσ κρίςεισ: Τα διδάγματα τθσ ιςτορίασ 5. ΧΡΟΝΟΛΟΓΙΟ Χρθματο-οικονομικζσ καινοτομίεσ και κεςμοί ορόςθμα Φάςθ 1 Προβιομθχανικι Ευρϊπθ ( ) i. Η γζννθςθ των τραπεηϊν (Οι Μζδικοι τθσ Φλωρεντίασ, c.1400 ) ii. Η γζννθςθ του ομόλογου (14 οσ -15 οσ Τοςκάνθ- δθμόςιο χρζοσ) iii. Η πρϊτθ ανϊνυμθ εταιρεία VOC (Ολλανδικι Εταιρεία των Ανατολικϊν Ινδιϊν, 1602) iv. Το πρϊτο χρθματιςτιριο (Άμςτερνταμ, 1611) v. Stockholms Banco (1657) Πρωτόλεια κεντρικι τράπεηα Πρϊτθ εκτφπωςθ χαρτονομίςματοσ, 1661 Ειςάγει τθν καινοτομία του fractional reserve banking vi. Τιτλοποίθςθ του δθμοςίου χρζουσ (1720, Γαλλία, Αγγλία) Σχόλιο: Ο χρθματο-οικονομικόσ τομζασ = φορζασ επζκταςθσ του εμπορικοφ καπιταλιςμοφ και τθσ ιςχφοσ του αναδυόμενου ζκνουσ κράτουσ Μεταπτυχιακό πρόγραμμα ςτθν Οικονομικι Επιςτιμθ

26 Χρθματο-οικονομικζσ κρίςεισ: Τα διδάγματα τθσ ιςτορίασ 5. ΧΡΟΝΟΛΟΓΙΟ Χρθματο-οικονομικζσ καινοτομίεσ και κεςμοί ορόςθμα Φάςθ 2 Η Βιομθχανικι Επανάςταςθ ( ) i. Η γζννθςθ τθσ βιομθχανικισ πίςτθσ ii. Η εφεφρεςθ τθσ πρακτικισ του δανειςτι εςχάτθσ προςφυγισ (Βρετανία 1866, ΗΠΑ 1907) iii Company Act in Britain Σχόλιο: Ο χρθματο-οικονομικόσ τομζασ ςυμβάλλει ςτθν άνοδο του βιομθχανικοφ καπιταλιςμοφ και «προςαρμόηεται» ςτα νζα δεδομζνα Μεταπτυχιακό πρόγραμμα ςτθν Οικονομικι Επιςτιμθ

27 Χρθματο-οικονομικζσ κρίςεισ: Τα διδάγματα τθσ ιςτορίασ 5. ΧΡΟΝΟΛΟΓΙΟ Χρθματο-οικονομικζσ καινοτομίεσ και κεςμοί ορόςθμα Φάςθ 3 Από τθ Βιομθχανικι Επανάςταςθ ςτθν εποχι Πλθροφορικισ (1914 -) i. Η γζννθςθ τθσ καταναλωτικισ πίςτθσ (ΗΠΑ, 1900+) ii. Η μαηικοποίθςθ του ενυπόκθκου δανειςμοφ για κατοικίεσ (ΗΠΑ, 1920+) iii. Η διεφρυνςθ τθσ τιτλοποίθςθσ και θ δθμιουργία νζασ γενιάσ παραγϊγων απογειϊνεται με τθ Χρθματο-οικονομικι καινοτομία (1970+) iv. Η μεγάλθ απελευκζρωςθ των αγορϊν (1990+) Σχόλιο: Η κυκλοφορία χριματοσ και «τραπεηικισ» πίςτθσ ζχει φκάςει ςε πρωτάκουςτα φψθ. Υπερδιόγκωςθ Χρθματο-οικονομικοφ τομζα: Πριν τθν κρίςθ του 2007/8 το παγκόςμιο χρθματοπιςτωτικό ςφςτθμα ιταν ςε μζγεκοσ 3-πλάςιο από το παγκόςμιο ΑΕΠ. Μεταπτυχιακό πρόγραμμα ςτθν Οικονομικι Επιςτιμθ

28 5. ΧΡΟΝΟΛΟΓΙΟ Χρθματο-οικονομικζσ καινοτομίεσ και κεςμοί ορόςθμα Γενικά Συμπεράςματα Χρθματο-οικονομικζσ κρίςεισ: Τα διδάγματα τθσ ιςτορίασ Αλλάηει ο καπιταλιςμόσ, αλλάηει και το χρθματο-οικονομικό ςφςτθμα Ο αλλθλοτροφοδοτοφμενοσ κφκλοσ: οι καινοτομίεσ ςυμβάλλουν ςτισ πικανότθτεσ νζων κρίςεων και οι νζεσ κρίςεισ δθμιουργοφν το ζδαφοσ για τθ δθμιουργία νζων καινοτομιϊν Μεταπτυχιακό πρόγραμμα ςτθν Οικονομικι Επιςτιμθ

29 Χρθματο-οικονομικζσ κρίςεισ: Τα διδάγματα τθσ ιςτορίασ The Ascent of Money: A Financial History of The World by Niall Ferguson Epsd. 1-5 (Full Documentary) Direct Link Μεταπτυχιακό πρόγραμμα ςτθν Οικονομικι Επιςτιμθ

30 Χρθματο-οικονομικζσ κρίςεισ: Τα διδάγματα τθσ ιςτορίασ Το επόμενο βιμα: Ανατομία μιασ τυπικισ χρθματο-οικονομικισ κρίςθσ κατά CHARLES KINDLEBERGER Μεταπτυχιακό πρόγραμμα ςτθν Οικονομικι Επιςτιμθ